Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
CLEBER O'R CLWB.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CLEBER O'R CLWB. [Gan'yr Hen Shon.] Cred unfarn gwleidyddwyr y Clwb nos Fercher diweddaf oedd fod y Weinyddiaeth o'r diwedd wedi darganfod ei gwir genhadaeth. Oddiar yr etholiad y mae'r fath bynciau a'r Fyddin, y Chineaid, y tramorwyr tylawd, a Masnach Rydd oil wedi eu dadleu drosodd a throsodd, ac eto 'does neb un mymryn doethach wedi'r siarad i gyd. Ond nos Fawrth daeth yr aelodau yn ol o'r crwydriadau pellenig hyn, o fyd y dychymyg a'r dyfaliadau i lawr at bethau teilwng o wir ystyriaeth Senedd yr Ymherod- raeth Brydeinig-y wlad ar yr hon ni fachluda yr haul un amser. A beth feddyliech chwi oedd y Mesur a hawliai ail ddarlleniad y noson hon, dim llai na'r mater tymhorol o gloron had -neu fel y dywed pobl y Sowth-tato had. Mae o bwys arbenig i'r Gwyddel fod y gofal priodol yn cael ei roddi gan y Llywodraeth i'r bytaten. Dyma fara ei gynhaliaeth ef, fel tase, ac mae gweled y fath bwnc yn cael ei drin yn y Senedd-dy yn brawf fod yr hyn a freuddwydiai yr etholwyr o'r diwedd ar gael ei sylweddoli. Pan oedd Daniel Owen ers talwm yn ceisio am sedd ar y Cyngor lleol, ei fater mawr ef oedd "cytiau moch i'r preswylwyr, hyny yw, i osod moch ynddynt, ac fe lwyddodd y nofelydd Cymreig yn ei amcanion hefyd. I bobl y Wyddgrug yr oedd cytiau" priodol i'r moch yn beth llawer mwy pwysig ar y pryd na dadl ar ryw ddamcaniaeth ymherodrol fel Masnach Rydd, a'r un peth sy'n nodweddu pwnc y Gwyddel yn Senedd Prydain heddyw, iddo ef mae tatws had yn fwy ymarferol na dim arall; ac unwaith eto wele yr Ynys Werdd wedi derbyn hawliau. ———— Tra'n son am datws had, priodol yw galw sylw at lythyr Dim Lol" yn eich rhifyn diweddaf yn euro arnaf am feiddio galw Cinio'r Cecil yn ginio fflat, ac yn fy nghyhuddo o edrych yn ysgafn ar bethau. Wel, mater o chwaeth yw'r cyntaf, rwy'n addef. Byddai'r hyn a deimlaf fi yn fflat feallai i wr heb ddim lol yn hynod ddyddorol ac adeiladol. Mae'ch goheb- ydd yn haner addef fod araeth y gwr a wahodd- wyd yn fflat. Yn wir, prin y byddai hyny yn ddesgrifiad teg o honi, os yn wir y gellid ei galw yn araeth o gwbl. Ond pan yr a i fy nghyhuddo o edrych yn ysgafn ar bethau, y mae Dim Lol" yn dyweyd yn groes i'w anian. Yn wir, lol o'r fath waethaf yw hyny. Yn y Clwb heddyw, rwy'n mentro i ddyweyd, 'does neb yn edrych yn fwy difrifol ar bethau na'r Hen Shon. Mae'r ffaith fy mod wedi edrych yn sobr ar lith y critic hwn yn brawf diymwad o hyny, ac os gelwir arnaf, ganddo ef a'i gyfeillion croendeneu, i lywyddu cinio Gwyl Dewi y flwyddyn nesaf, byddaf yn eithaf parod i fwyta het Dim Lol "—waeth mae het gwr sy'n perchen mor ychydig o ben yn sicr o fod yn eithafol o fychan-a fy het innau hefyd yn y fargen, er cymaint ei maintioli, os na thraddodaf well araeth nag a gaed gan y gwahoddwyr Seisnig yma y ddwy neu dair blynedd diweddaf. Yr holiad rhwng pob dau yr wythnos hon yw, Beth fydd polisi'r Weinyddiaeth ynglyn ag Addysg Cymru? Disgwylir y Mesur newydd i'r Senedd ddydd Llun, ond y mae ei adranau dadleuol yn adnabyddus i'r gwr cyffredin. Yr oil a wyddom yn awr yw fod Mr. Birrell wedi derbyn ymwelwyr oddiwrth bob adran a phlaid yn ystod yr wythnosau diweddaf yma, ac os yw wedi llwyddo i droedio cydrhwng y gwahanol grioedd sydd wedi eu codi ganddynt, wel, y mae'n haeddu cofadail fynor ar unwaith. A barnu oddiwrth wendid y Weinyddiaeth ar helynt Taff Vale, mae He i ofni mai hannerog fydd Mesur Addysg, ac na symudir mo'r anhaws- derau sectol mor rhwydd ag y creda cynrychiol- wyr y gwahanol enwadau. Mae'n sicr nad oes ond un cwrs hollol ddiogel i'n Seneddwyr ei gymeryd ar hyn o bwnc, sef yw hyny gadael y Beibl o'r tuallan i'r ysgol, a gofalu am wybod- aeth fydol i'r plant yn unig. Pan gytunir ar hyn ni fydd angen am gynlluniau sectol byth wedyn. Gwr i gydymdeimlo ag ef yw Syr John Puleston heddyw. Trwy ei ddoethineb a'i fedr llwyddodd i ethol Syr Edward Clarke, y dad- leuydd enwog, a Mr. Balfour i gynrychioli hawliau'r brif-ddinas yn Nhy'r Cyffredin. Ond cyn gynted ag y cafodd Syr Edward ei draed gwleidyddol odditano dyma fe yn rhedeg yn ei ffordd ei hun gan anghofio ei addewidion tybiedig a throi ei gefn ar Fasnach Deg a sothach o'r fath a gredir ynddynt mor drylwyr gan bobl arianog y ddinas. Fel cadeirydd y blaid Doriaidd yn y ddinas rhaid i Syr John lywio'r pleidwyr allan o'r trybini presenol. Mae un adran am daflu Syr Edward dros y dibyn i'r mor, a phlaid arall yn teimlo yn fwy trugarog tuag ato ac am adael iddo i ddangos beth a wna ar ol rhagor o brofiad yn y Ty. Ond fel y saif pethau yn awr nid yw teulu gwleidyddol Syr John yn rhyw gysurus iawn. Pan ddaw i gael mygyn yn ystafell y Clwb nos yfory rhaid i mi fynd i gydymdeimlo ag ef!
CYFARFOD MISOL LLUNDAIN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CYFARFOD MISOL LLUNDAIN. Cynhaliwyd y Cyfarfod Misol diweddaf yn Jewin Newydd, nos Fercher, Mawrth 28ain, o dan lywyddiaeth y Parch. G. H. Havard, M.A., B.D. Darllenwyd a chadarnhawyd cof- nodion y cyfarfod blaenorol. Darllenwyd llythyrau oddiwrth y Parch. J. Elias Hughes, M.A., St. Asaph, yn cydnabod yn ddiolchgar gydymdeimlad y C.M. ag ef yn ei alar, ac oddiwrth Timothy Davies, Ysw., A.S., yn diolch am yr anrhydedd o gael ei ddewis yn drysorydd y C.M., ond yn gwrthod ymgymeryd a'r swydd. Gohiriwyd penodiad trysorydd ar hyn o bryd, a chyflwynwyd y mater i'r Pwyllgor Arianol gyda dymuniad ar iddo gyfarfod ar unwaith. Rhoddodd y Parch. S. E. Prytherch adroddiad o ymweliad y brodyr fu yn Charing Cross yn dewis blaenoriad, a hysbyswyd fod pedwar wedi eu dewis, sef Mri. Howell J. Williams, L.C.C., Robert Jones, Barnsbury, Williams, Argyle Street, a Benjamin Griffiths. Pennodwyd Mr. Prytherch a Mr. William Evans i holi eu profiad a'u gwybodaeth gerbron yr eglwys, a Mr. D. C. Davies i draddodi cyngor iddynt yn y C.M. Derbyniwyd cenadwri o eglwys Walham Green am genhadon o'r C.M. i ddyfod yno i ddewis blaenoriaid, a phennodwyd y Parch. P. H. Griffiths, Mr. James Evans, a Mr. R. L. Whigham, i weithredu yn y mater. Cafwyd adroddiad o weithrediadau Pwyllgor Tysteb Mr. L. H. Roberts, gan y Parch. J. E. Davies, M.A., a gwnaed apel ar i'r eglwysi ddanfon eu cyfraniadau i fewn yn brydlon. Cyflwynodd ysgrifenydd y Dosbarth Dwyreiniol, y Parch. Wilson Roberts, adroddiad ffafriol o eglwysi y Dosbarth o blaid Mr. Tibbott, yr ymgeisydd am y weinidogaeth o Holloway. Cadarnhawyd yr adroddiad, a phennodwyd y Parch. G. H. Havard a Mr. John Rees i holi y gwr ieuanc am ei wybodaeth gyffredinol a'i brofiad crefyddol. Cadarnhawyd adroddiad Pwyllgor Cymanfa y Pasc. Hysbysodd Mr. John Morgan gyda "chymeradwyaeth fod un o gyfeillion Holloway wedi llwyddo i gael yn ol dair blynedd o income tax i'r eglwys. Dewis- wyd y brodyr canlynol fel cynrychiolwyr:—Y Gymanfa Gyffredinol, Parchn. J. E. Davies, G. H. Havard, a Mri. L. H. Roberts, Wm. Price Cymdeithasfa y Gogledd, Parch. J. Wilson Roberts a Mr. Rd. Humphreys; Cymdeithasfa y Deheudir, Parch. S. E. Prytherch a Mr. John Burrell. Rhoddodd Mr. O. M. Williams ry- budd y buasai y C.M. nesaf yn galw sylw at assessment capelau. Cadarnhawyd adroddiad Is-bwyllgor y Gymanfa Ganu, ac hefyd eiddo Pwyllgor y Gronfa Fenthyciol gyda rhai cyfnew- idiadau. Cyflwynodd ysgrifenydd Pwyllgor yr Achosion, Mr. D. Edwards, adroddiad o weith- rediadau y Pwyllgor, a phasiwyd i roddi caniatad i eglwys Wood Green i fenthyca £5°0 er symud ymlaen i adeiladu capel haiarn ar y tir sydd wedi ei sicrhau, mewn cydweithrediad a'r Pwyllgor Adeiladau. Terfynwyd trwy weddi gan y Parch. G. H. Havard. Cynhelir y cyfar- fod nesaf, Ebrill 25ain.
Am Gymry Llundain.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Lloyd, Kilburn, i'r rhai y mae clod neillduol yn ddyledus am y fath ddarpariaeth helaeth. Pan y gorphenwyd diwallu y dyn oddimewn, awd at ail ran y cyfarfod am y noson, sef y cyngherdd. Y cadeirydd ydoedd Mr. J. Mason Williams. Wedi i'r Caplan (Parch. W. Richards) ei gyflwyno i'r cyfarfod mewn araeth fer, cym- merodd Mr. Williams yr arweinyddiaeth mewn Haw, a galwodd ar y rhai canlynol yn eu tro i wasanaethu:—Mri. T. Vincent Davies, Lloyd Jones, David Jones (Llew Caron); Mrs. D. Roberts, Miss Emily Hayes, Miss Emily Thomas, a Miss Alice Watkins. Cafwyd yn ystod y cyfarfod araeth odidog gan y Cadeirydd, yr hon oedd yn llawn o wladgarwch Cymreig. Darllenwyd penillion cyfansoddedig i'r achlysur gan Mr. D. Williams, Willesden, ac yna diolch- wyd yn gynhes i'r Cadeirydd, rhoddwyr y wledd, a'r gwasanaethwyr. Diweddwyd drwy ganu "Duw gadwo'r Brenin," yr unawd yn cael ei chymeryd gan Mr. Tom Jenkins. Y GARA WYS. Pregethwyd yn yr eglwys uchod nos Iau, Mawrth 29ain, gan y Parch. G. Hartwell Jones, Rheithor Nutfield, Surrey. Mae Mr. Jones yn un o gyfeillion goreu yr eglwys hon, ac yn barod bob amser i wneyd yr hyn a all er ei lies a'i daioni. WILTON SQUARE.—Ar ol cyfres o gyfarfodydd tra llwyddianus dygodd y Gymdeithas Lenyddol ei thymor i derfyn nos Fawrth, y 27am cyfisol, trwy gynhal cyfarfod cystadleuol ar raddfa eang, a daeth llond y neuadd o bobl ieuainc i gymeryd rhan yn y gwaith, fel ag i wneyd yr eisteddfod leol mor llwyddianus ag y bu'r cyfarfodydd ereill. Llywydd y noson oedd Mr. Arthur Rhys Roberts, yr hwn a wnaeth ei waith yn rhagorol, ac yn wahanol i gadeirwyr cyffredin ein heisteddfodau caed ganddo araeth yn Gymraeg, yn anog y bobl ieuainc i feithrin a chadw'r hen iaith ac i wneyd yr oil a allent er cynorthwyo'r cyrddau cystadleuol Cymreig hyn. Diolchwyd i Mr. Roberts am ei araeth gan Mr. R. O. Jones a Mr. D. T. Davies. YR ENILLWYR.—Dyma restr o enwau'r buddugwyr :—Unawd soprano, Nant y Mynydd," Miss Katie Davies unawd contralto, 0 Rest in the Lord," Miss Young; unawd tenor, Hoff Wlad fy Ngenedigaeth," Mr. J. R. Evans; unawd baritone, Bryniau Aur fy Ngwlad," Mr. D. E. Davies pedwarawd, Y Don Ardudwy" ar y geiriau, "Arnat Iesu boed," &c., Mr. J. M. Jones a'i barti; traeth- awd, "Maddeugarwch," Mri. Idwal Davies a Edgar Lloyd yn gyfartal; am y llythyr goreu yn cymeradwyo unrhyw llyfr a ddarllenwyd, Mr. T. Lloyd Roberts; barddoniaeth, dau bennill cyfarchiad i Mr. Lewis H. Roberts, Mr. J. Richards, King's Cross; adroddiad, Ti Wyddost beth. Dywed fy Nghalon," Miss Maggie Owen, Holloway; hanesyn digrifol ynglyn a'.r etholiad cyffredinol, Mr. J. Mason Jones. Y BEIRNIAID. Yr oedd y Gymdeithas wedi bod yn ffodus i sicrhau Mr. J. B. Sackville Evans i glorianu gwyr y gan, a gwnaeth ei waith i foddlonrwydd pawb. Gofalodd y Parch. J. E. Davies am y traethodau a'r farddoniaeth; ac er mwyn gwneyd i bawb deimlo yn gysurus yn ystod yr hwyr gofalodd y merched ieuainc am ddanteithion i'r dorf ar ddechreu y cyfarfod. Terfynwyd mewn cywair hapus trwy ganu Ci Hen Wlad fy Nhadau." KING'S CROSS.—Teimla pobl y Tabernacl mai eu cenhadaeth arbenig hwy yw cyfarwyddo'r Weinyddiaeth sut i gario allan lais y wlad. Dyna, mae'n debyg, oedd yn cyfrif am i bwnc y Chineaid gael ei drin ganddynt nos Sadwrn diweddaf o dan lywyddiaeth Mr. Goronwy Owen, B.A., Charing Cross. Cefnogid polisi'r gwyr arianog a pherchenogion y mwnfeydd gan Mr. Watkin Jones, a siaradai Mr. Glyn Evans yn hyawdl yn erbyn cadw'r bobl Chineaidd yn y Drefedigaeth. Cariodd Glyn y bleidlais yn hawdd, ac ar ol hyn rhaid i'r Senedd wneyd ei mheddwl i fynu ar unwaith sut i weithredu.