Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
23 erthygl ar y dudalen hon
YR WYTHNOS.
YR WYTHNOS. CAFODD Patten Bridge, goruchwyliwr I tirol, ei saetliu nos Lun diweddaf yn Mitcliel's Town, Cork. DYDD Mawrth diweddaf, cymerodd angladd John Mitchell Ie, yr hwn a ddychwelwyd yn aelod seneddol dros Tipperary. Canlynwyd ei weddillion i'r bedd gan dyrfa luosog anarferol. AR yr lGeg cyfisol. cynaliwyd cyfarfod blynyddol y Gymdeithas Feiblaidd Italaidd, yn y capel Americanaidd, yn Rhufaiu. Yr oedd copi o'r Beibl Italaidd wedi ei argraffa yn Rhufain yn cael ei arddangos yn y cyfariod. — ——
RHYBYDD 0 OSTYNGIAD I LOWYR…
RHYBYDD 0 OSTYNGIAD I LOWYR GOGLEDD CYMRU. YR ydym yn cael fod glowyr Gogledd Cymru wedi derbyn rhybydd ain ostyng- iad o 15 y cant yn eu cyflogau, i dde- chreu Ebrill y 15fed. ;—«
PONTYPWL, DAM WAIN ANGEUOL.
PONTYPWL, DAM WAIN ANGEUOL. DYDD Ian diweddaf cafodd dyn o'r enw Michael Welsh ei ladd ar y reil- ffordd perthynol i Gwmui Alcan. Pont- ymoel. Gwasgwyd ef gan y cerbydau 9 1. yn erbyn y mur nes ei ladd.
« — DEDFRYDU BACHGEN DEU-NAW…
« — DEDFRYDU BACHGEN DEU- NAW OED I'W DDIENYDDIO. YN mrawdlys Cambridge, ddydd •Mawrth diweddaf, dedfrydwyd Charles Street, 18aw oed, i'w ddicnyddio, am lofruddio ei ewythr, trwy ei saethu a llawddryll.
AGOR CAPEL Y BEDYDDA^ ^ P…
—4- AGOR CAPEL Y BEDYDDA^ P YN RHUFAIN. AGORWYD capel newydd perthy«4>L IR Bedyddwyr yn Rhufain ddydd Sal di- weddaf. Yr oedd yn bresenol 11 o gynmnwyr Italaidd, a 150 o Fedycld- wyr Saesonig. Gelwir yr addoldy Eglwys Apostolaidd Crist, a'r gwein- idog ydyw y Parch James Wall.
MARCHNAD CLEVELAND.
MARCHNAD CLEVELAND. YR ydym yn cael fod marchnad haiarn Cleveland ddydd Mawrth diweddaf yn well ac yn iachach nag y mae wedi bod er ys misoedd. Yr oedd y gofyn am bob math o haiarn yn fywiog, fel mat tyb y rhai presenol oedd fod gwelliant ar ddyfod i mewn, ond yr ofnid mai gwelliant araf iawn a fyddai.
ti MARWOLAETH MEWN SIMNE.
t MARWOLAETH MEWN SIMNE. YN Sesiwn Cambridgshire dydd .Llun diweddaf, cyhnddwyd William Wyet, ysgubwr simneiau, o achosi marwolaeth George Brewster, bachgenyn oddcutu 12 oed, trwy ei yru i fyny simne i'w chlanhau. Profwyd y cyhuddiad yn ei erbyn, a dedfrydwyd ef i chwe mis o lafur caled.
—;+ CYNADLEDD Y GWEITHWYR…
—; + CYNADLEDD Y GWEITHWYR STEEL. DYDD Sadwm diweddaf, yn Shefneld: cynaliwyd cynadledd gan holl Aveith- wyr steel y Deymas Gyiunol. Yr oedd yn bresenol gynrycliiolAvyr yn cynrych- ioli amryw filoedd o weitliwyr o She- meld, Rotherham, Barrow, Lancashire, Cumberland, Scotland, a Darlington, Deheudir Cymru a Swydd Fynwy, yn ngliyda lleoedd ereill. Amcan neilldn- olaf y gynadledd oedd meddyginiaethu y musgrellni undebol oedd wedi ym- lusgo i mewn yn ddiweddar i'w rheng- oedd, fel ag i fod yn alliiog i wrthsefyll unrhyw ymosodiad pellch tuag at os- twng eu cyflogau a wnelid gan y meistri.
LLOFRUDDIO TAD A MAM.
LLOFRUDDIO TAD A MAM. Y MAE llofruddiaeth dychrynllyd wedi cymeryd lie yn Fordham, yn agos i Colchester. Cawn fod Thomas John- son, 35 oed, dyn sydd a dyryswch ar ei synwyrau er's tro, ac abreswyliai yn Colchester, gyda'i frawd-yn-nghyfraith, wedi gadael ei breswylfa yn ddisym- wth nos Wener diweddaf a clierdded i Fordham, yn yr hwn leypreswyliai ei rieni oedranus. Cymerodd Johnson y poker atynt, gan eu curo ar eu penau a'r cyfryw, fel y lladdodd y ddau. Yr oedd yr hen wr yn 80 mlwydd oed, a'r hen fenyw yn oddeutu 70. Gwelodd cymydoges yr adyn yn rhedeg ar ol ei rieni yn yr arcld. O'r diwedd syrth- iodd yr hen wr dan un o'r ergydion, ac wedi ei gael i'r llawr, drylliodd ei ben mewn dull cigycldlyd. Ymosodocld yn nesaf ar ei fam, yr hon a adawodd hefyd ar y llawr, ac a fu farw cyn i gy- northwy meddygol gyrhaedd. Yn y cyfamser; clodd y gymydoges y pedwar plentyn oedd dan ei gofalmewnystafell, a rhedodd ei hunan i geisio cyilortliwy. Dechreuodd y gwallgofddyn ei ffordd ar ei hoi hithau, ond trodd yn ei ol, gan geisio tori i mewn at y plant. Yn ftiaii daeth dau swyddog i'r lie, y rhai, wedi cryn clrafferth, a Iwyddasaiit i'w gymeryd i'r ddalfa.
GWASANiETH CREFYDDOL ! YN…
GWASANiETH CREFYDDOL YN CAEL 111 ATAL GAN ESGOB. Yn ydym yn cael fod Esgob Exeter wedi atal gwsanaefch. crefyddol oedd yn niyned yn mlaen yn llwyddianus iawn gan Miss Butlin, merch y Parch W. W. Butling, offeiriad Penponds. Mae y foneddiges ieuanc wedi bod yn eadw gwasanaeth crcfyddol yn yr eglwys, ac wedi bod mor llwyddianus fel yr oedd nifer o'r trigolion mwyaf cymeradwy wedi penderiynu adeiladu neuadd hwr- pasol iddi at ddwyn yn mlaen eillafur o gariad. Erbyn hyn y mae yr Esgob wedi gwahardd yr eglwys iddi, a'i gwas- anaeth felly am dymor wedi ei atal. Y mae y cyhoedd, modd bynag, yn ben- derfynol o estyn iddi bob cynorthwy yn eu gallu.
. DAMWAIN ANGEIIOL YN YN TREHERBERT.
DAMWAIN ANGEIIOL YN YN TREHERBERT. C YMi'/rioi)!) damwain alaethus ac ang- euol le yma ddydd Llun diweddaf, pryd y collodd un Thomas Pratt ei fywyd. Halier oeddy cyfaill traucedig, ac yn aros gycla'i' geffyl a'i gart ar waelod incline cloddfa ceryg Bute, prycl y torodd y ddolen haiarn a gyplysai y tram a'r rhaif, ac y rliithrodd y tram i lawr gyda chyflynidra anarferol. Gwel- odd y träneedig y tram yn dyfod, a cheisiodd symnd ei g'cffyl o'r ffordd, ac Avrth wnetid hyny tarawyd ef yn ochr ei ben fel y bu farw ar unwaith. Ni wyddus yn iawn beth a'i tarawodd, ac er fod ereill yn ymyl, ni wyr neb pa fodd y dygwyddorld.^Gadawodd wraig a tlienlu trwm.
HUN AN-LADDIAD DYCHRYNLLYD…
HUN AN-LADDIAD DYCHRYN- LLYD YN ABERHONDDU. PRYDNAWN dydd Mawrth diweddaf, dauwyd o hyd i ddYll o'r enw William Jones, brodor o Crughywel, plasterer, ac yn aros gyda'i chwaer yn Aber- honddu, yn farw wrth ochr yr afon yn agos i'r carchardy. Yr oedd ei wdaf wedi ei dori, ac ellyn gwaedlyd ar y llawr wrth ei ochr. Yr oedd wedi bod yn dyoddef yn fawr oddiwrth boen yn ei ben ac iselder ysbryd yn ddiweddar, ac wedi dyfod i Aberhon- ddu er eyinewid awyr. Dywedir ei fod yn ddyn sobr a chrefyddol.
STRIKE Y GLOWYR YN SIR BENFRO.…
STRIKE Y GLOWYR YN SIR BENFRO. Y MAE y glowyr, oddeutu 500 mewn nifer, y rhai a berthynant i lofcyclcl Bonviiles Court a'r Grove, o henvydd y rliybudd a roddwyd am ostyngiad, wedi dyfod allan o'u gweitlxiau or dydd Sadwrn wythnos i'r diweddaf. Dydd -fo- Sadwrn diweddaf, cynaliwyd cyfarfod yn Kingsmoor er penderfynu pa un a did i mewn ai peidio ar y gostvngiad o 10 y cant. Rhoddwyd y pwnc i bleidlais, a chariodd y pleidleisiau yn erbyn myned i mewn. Y mae y ceftylau wedi eu tynn i fyny, ac arwydd- ion anobeithiol i'AV caufod yn y gymydog- aetli. Dywedir fod Mr. Foley, y prif oruchwyliwr, yn foddlon siarad a'r gweithwjT ar y pwnc, a'r farn gyilredin ydyw na iyddisynhircyn dWYll pethan i gytundeb heddycliol.
COSTAU Y LLYWODRAETH' DORIAIDD.
COSTAU Y LLYWODRAETH DORIAIDD. FEL yn amcangyfrif y fyddin a'r llyng- es, y mae y Llywodraoth Geidwadol pre- senol yn myned yn ddyfnach i drysorfa y cyhoedd gyda golwg ar y treuliau cartrefol. Oddi wrth adroddiad sydd newydd ei gyhoeddi, cawn fod galw ar y trethdalwyr i roddi eu dwylaw yn eu llogellau, a thynu oddiyno y swm o £290,000 yn fwy na'r flwyddyn • ddiw- edclat. Ychwanegir y costau hyn yn benaf mewn cysylitiad a swyddfaau y Llywodraeth, trwy roddi i'r gweision cyfiogau sydd uwch.
FFRWYDRIAD DYCHRYNLLYDi BERWEDYDD…
FFRWYDRIAD DYCHRYNLLYD BERWEDYDD YN GLANDWR. Y MAE gweithiau alcan Glandwr, y rhai a berthynant i Mri. Hughes, Tho- mas, a Powell, yn rhoddi gwaith i yn agos i 900 obersonau, a dywedir wrth- ym fod rhyw 3,220 o boxes o alcan, o bob maintioli, wedi eu troi allan o'r gweithiau hyn yr wythnos ddiweddaf. Boren dydd Llun diweddaf, ychydig cyn saith o'r gloch, tatlwyd holl gym ydogaeth y gwaith i ddyehiyn mawr trwy i ffnvyctriacl ofnadwy gymeryd lie. Erbyn i ymchwiliad gael ei wjieud, cafwvcl fod un o ferwedyddion lImyaf y gwaith wedi ffrwydro, ac wedi gwnend galanasdra dychrynllyd yn y lie. Yn iiihlith y dadfeilion hefyd, deuwyd o hyd i gorff marw dyn o'r enw Richard ReeSj saer, ac wedi hyny, gorli Uanc ieuanc o'r enw David Dicks, 14 oed, y rhai a laddwyd ar y foment. Yr oedd y cyntaf ar adeg y ffrwydriad wrth ei orchwyl ar ben yr adellad, a hyny cryn bellder o'r lie y sa-fai y berwedydd, a bernir i briddfaen gael ei eyru gan y ffrwydriad i'r cyfeiriad hwnw, yr hon a'i tarawodd ac a'i lladdodd. Yr oedd y bachgen wedi cael ei daflu i gi'3'ii bell- der o'r lie yr oedd, a'i ben wedi cael ei falurio. Yr oedd y berwedydd yn oddeutu saith tynell o bwysau, yr hwn a rwygwyd fel papyr ac a datlwyd yn ddarnau yma a thraw. Yr oedd berwedydd arali yn gorwedd ochr-yn-oohr a'r un a ffrwydrodd, yr hwn a daflwyd amryw latheni allan o'i le. Y mae llawer iawn o fasynwaith y gweithiau wedi' ei niweidio n't dclinystr- io. Yn ffodus, nid oedd end ychydig o'r dynion yn y gwaith ar y pryd, onide, nid oes ainhcuaetli na i'uasai- y lladdedig'iou yn llawer ainlach. I^r' fod y gweithiau hyn wedi cychwyn er's 24 o flynyddoedd, nid oes-unrhyw ddaIllwain o r fatli wedi eymeryd lie o'r blaeu, yr hyn sydd yn sierwydd fod gofal priod- ol wedi cael ei gymeryd o beirianau a berwedyddion ami y gwaith.
MAESTEG.
MAESTEG. DRWG genyf orfod eich hysbysu fod glowr, a hwnw yn Gymro, o'r enw Thomas John, wedi enwogi ei Iran yn y lie hwn, trwy ddcfnyddio y pocer at IOWl" arnll o'r enw John Jones, am yr hyn v gorfll iddo dalu dirwy o £5. (lobeithiwyf y bydd y tro yn fendith iddo, ac na adawa efe i'w nwydau ei feistroli yn y fath fodd mwyach.
CYNYGIAD MR. DOYLE I'R MEISTRI.,
CYNYGIAD MR. DOYLE I'R MEISTRI. CYXYGIAD diweddaf Mr. Doyle gyda golwg ar y canoedd sydd wedi gorfod ().o gofyn cynorthwy plwyfol o lierwydd y cloiad allan presenol ydy w, i'r awdur- dodan plwyfol yn y gwalumolleoecld a effeithir, ofyn i'r meisfcri am rodcli i'r dynion y cyfryw gyflog ag a rydd iddynt gynaliaetli, ac felly eu cadw oddiar y plwyfeydd. Y mae gwarclieidwaid Merthyr, yn gweithredu oddiar yr snvgiyjiiiad, wedi aufon at ysgrifenydd Undeb v Meistri, yr hwn sydd wedi addaw dwyn y cyfryw dan ystyriaeth mor gynted ag y byddo yn ddichon- adwy. Er fod rhywbeth ymddangos- iadol yn y cynygiad, eto wrth edrych arno o bob cyfeiriad, nid yw yn debyg y gellir cael dim o hono. Ni fydd nifer y cyfryw weithwyr and ychydig, a'r ychydig rai hyny yn perthyn i wahanol orchwyl ion, fel nad ellir cario unrhyw ran yn mlaen trwy en hoiferynoliaeth, ac o ganlvniad yn ddi- werth i'r meistri, ac nid oes amheuaeth nad gwrthoc1 y cynygiad a wnant fel un na wna unrhyw lesiant gwirioueddol.
Y LOCK-OUT.
Y LOCK-OUT. Nil) oes unrhyw gyfnewidiad Avedi cyineryd He yn sefyllia anishrefnus pethan yneill plith hyd yn hyn. Y mae yn cael ei hysbysu fod y meistri, raevrn cyfarfod a gynaliwyd ganddynt yn IJundain ddiwedd yr Avythnos ddi- weddaf, wedi cytuuo i agor en holl weithfeydd o hyn i ddiwedd yr wythnos nesaf, ond ar ostyngiad pellach o 10 y cant, yn gwnend ynyr oil ygostyngiad I I 11 U. yn 20 y cant. Y mae hyn wedi cael ei gyhoeddi yn y Times, yn gystal a newyddiaduron ereill; ac fel rheswm dros yr ail ostyngiad, fod setyllfa y farchnad y fath fel y mae gofyn am dano cyn Y gall y meistri gael elw ar weithiant eu gweithfeydd a gwerthiant eu nwyddau. Y mae CA-nygiad wedi cael ei roddi yr Avythnos ddiAveddaf i 80 o loAAryr DoAvlais i fyned i dori glo at y peir- L ianan, a dewisAvyd y eyfryAV o blitlf y rhai a dderbynient gynorthwy plwyfol. Gomeddodd y rhai hyny, ac ataliwyd eu cynorthwy. Dewisivvyd ail iW di- Avedd yr Avythnos, y rhai drachefn a omeddasant, ac a dorwyd. oddiar lech res ypl'wyf. YniAvelodcl Mr. Halliday a Dowlais dydd Llun diweddaf, a chynghorodd y gweitliwyr i fjTned i dori y glo, fel y gallai y gweddill o'u cydweithwyr gael cynorthwy plwyfol.
Y GALLU MILWROL I FERTHYS.
Y GALLU MILWROL I FERTHYS. Eli ys ychydig wythnosau yn ol, taen- wyd y si fod terfysg ar gael ei godi yn Merthyr gan ddyodclefwyr yr anneall- dwriaeth prestiiiol rliAVug meistri a gweithwyr, a bod l2:aUn milwrol yn barod ar alwad i ddyfod i'r lie. Pa fudd y dechreuodd y si nid oedd neb yn gallu dweyd, ond tybid yn gyfu-edin rnui Mr. Clarke, Dowlais, oedd wedi bod yn gweithredu yn "y cyfeiriad hwnw. Mocld bynag, nos ,LUll diweddaf, yn Nhy y Cyffredin, trwy oflerynoliaeth gotyniad lieu ddau gan Mr. Macdonald, cafwyel ychydig oleuni ar y pwnc. Y mae yn ymddangos fod Mr. De ltiitz Ieil, yr Ynad, wedi anfou at yr Y sgrifenydd n y Cartrefol er y 25ain o loiiawr. Ei gais Y pryd hyny oedd ar fod i gj- northwy heddgeidwadol gael ei rod<dii i Ferthyr o'r Brif-ddinas. Mewn mis Avedi hyny, aflonyddwyd ar heddwoh Mr. Cross yr ail AMiith, pryd y dywetF Avyd wrtho, oni chelid 3rchwanegad oi gant at v gallu heddgeidwadol, bod yn rhaid rhybuddio y gallu milwrol i fod yn barod at alwad. Bu gorfod ar yr A'- 'feii Ysgrifenydd Cartrefol erbyn hyn gan- iatau rhoddi rhybndd i'r milwyr, ac o hyny y dechreuodd y si gwag am derfysg. Si gwag a ddywedasom; ïe, a lnvnw wedi cael ei fodolaeth meAra penglog gwag. Nid codi terfysg y m ae gweithwyr dyoddefgar y Deheudir eisieu, end cael gan eu cydgreaduriaid ffroenuchel a thra-arglwyddiaethol ym- ddwyn tuag atynt fel creaduriaid rhesymol a chycl-ddinasyddion. Ni fu ac nid oes yn ein cymydogaethau yr arwydd lleiaf fod neb am derfysgu, ond canoedd yn dyoddef angen, ac angen bara beunyddiol, a byny yn dawel cldigon.
ABERDAR.
ABERDAR. 0 DYDWAETH. — Cynaliwyd Cyfarfod Chwarterol y Dosbarth dydd Llun di- Aveddaf, yn y Royal Oak Inn, Mountain Asli. Er y strike a'r lock-out, cafodd y Dosbarth ei gynrychioli yn 11 awn gan y eyfrinfaoedd- Nifer yr aelodau mewn IUIAVI oeddynt 4738, a'r drysorfa angladdol yn werth £ 1420 3s. 6c. Mae y dosbarth hwn yn benclerfynol o vrueud pob ym- drech i fyned i Casnewydd dydd LInn S ulgwyn, er rhoddi croesawiad i'r Gy- nad.ledd Flyi^yddol a gynelir yno. Mae y personau canljaiol wedi eu hethol i gyniyehloli Dosbarth Aberdar :—Parch. Dr. Price, Mri. David Mills, George Williams, JoknLeyshon, a Morgan Lewis
RHYBUDD.
RHYBUDD. MAE'n si wedi myned ar hyd a lied y lylad fod swm o arian wedi myned yn eisieu o Ddosbarth Canolog Aberdare, a'r dywediad yw, ei fod yn cael ei gadarn- hau gan Thomas Hopkin. Ond yr wyf yn tystio yn ngwydd tystion, ac ar g'oedd gwlad, nad wyf yn atebol am y fath ddy- Avediad; ac yn mhellach, yr wyf trwy llyn yn tystio ei fod yn anwiredd noeth; a bydded i awdwr neu awdwyr y fath ddywediad fod yn oraluspabethymaent yn ei ddweyd, rhag iddynt ddyfod i ofid. Fr eiddoch, yn ddidderbyn wyneb, Trecynon, Aberdar. THOMAS HOPKIN. DAVID EVANS Cwmbach, J T tion_ | J OIK J OHIS'S, Trecynon, ) J
,FFESTINIOG.
FFESTINIOG. WRTH.fyned a dyfod, gweled a chlust- feinio, mae llaAver o bethau yn fy nharo o dro i^dro. Heddyw (15fcd cj-fisol), dam- wain ddifrifol yn y Gloddf a Ganol. Pel yr oedd dyn o'r enw John Jones yn di.lyn ei alwedigaeth. arferol o Iwytho rwbel, yn ddisymwth llithrodd darn o'r graig arno nes ei wasgnyn ochr y wageni, a bu farw y noswaith ganlynol. Brodor ocdd y banceclig o Lanedi, ger Harlech, ac yn 5G mlwydd oed.
Advertising
ETHOLIAD BWRDD IECHYD -P ABERDAR., 2. AXWYL CTYD-DEE],JI])ALA\-Y11, GA.N fod cais taer Avedi ei arifoii ataf oddiwrth nifer luosog ohonoch, yn erfyn arnaf sefyll fel ymgeisydd yn yr ctlioliad dyfodol am aeloda,eth yn y Bwrdd dros Ward No. 2, yr wyf gyda phleser yn cydsynio a'ch dymuniadau. Ni flinaf chwi a rhyw ddatganiad hir- faith o'm syniadau; ond credwch fl, os gwnewch. a mi yr anrhydedd o, fy ethol i'ch gwarsanaethu, y byddaf yn cadw llygad manw.1 pa fodd y gwerir arian y cyhoedd, ac ni roddaf na llaw na llais dros un inesur ag a fyddo yn beichio y trethdalwyr yn anghyfiawn. Yr eiddoch yn ostyngedig, DAVID DAVIES. Canon-street, Mawrth lleg, 1875. TO GRAZIERS, &c. TO be LET by TENDER for" one year, from the 1st of April next, a FIELD, containing 12 acres, or thereabouts, on the south side of the road leading to CHymdare, and near the Great Western Grpssing. Tenders to be sent to the Overseer's 1 Office on or before the 27th instant. The ('Ó.vei¥e.rs do not bind themselves to • afccCgt^he highest or any Tender. Mar^h 24th, 1875.