Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Y TEULU ANNEDWYDD
Y TEULU ANNEDWYDD (Allan o hen Fisolyn tua 40 mlynedd yn ol.) RHWYMWYD un o'r bechgyn gyda llaw- feddyg yn y gymydogaeth; ond yn lie astudio ei gelfyddyd, rhoddai ei fryd yn gwbl ai oferedd. ac ni byddai byth wrth ei fodd ond pan yn nghymdeithas y dynion ieuainc mwyaf ofer yn yr ardal. Pan fyddai yn dosbarthu meddyginiaethau, byddai bob amser yn gwneuthur y camsyniadau mwyaf, yn rhoddi y naill beth yn lie y Hall, ac felly yn barhaus yn gosod bywydau dynion mewn perygl. Oblegyd ei es- geulusdra o'i gelfyddyd, yn nghyd a'r fuchedd ofer a ddilynai, anfonodd ei feistr ef ymaith, gan ei fod yn ei ni- weidio mor enbyd yn ei fasnach. Wedi hyn, rhoddwyd ef gyda chyfreithiwr, ond os drwg oedd o'r blaen, gwaeth o lawer yn awr oblegyd aeth ei galon yn fwy caled, a'i dymherau yn fwy creulon o ddydd i ddydd. Dysgodd amrywiol gastiau drygionus, ac ni pheidiodd yma drachefn a niweidio masnach ei feistr, drwy dderbyn gwo- brwyon, datguddio cyfrinach ei feistr, yn nghyda gwahanol bethau ereill. Twyllodd ddynes ieuanc brydweddol, ac wedi ei halogi efe a'i gadawodd yn ysglyfaeth i'w gofid a'i chywilydd, gan ymorfoleddu yn ei ysgelerderau ac yn fnan ar ol hyn cymerodd y traed a diengodd ymaith o'r gymydogaeth. Nid ydoedd tynged y ferch arall yn well na'r hynaf, oblegyd yr oedd yn dueddol iawn i nwydau drwg, ac er pan ydoedd yn blentyn ni wnaed dim tuag at wellbau ei thymherau drwg, ond cafodd ei ffordd ei hun, fel yr aeth yn faich iddi ei hun ac i bawb oddiam- gylch iddi. Dilynodd lwybrau annuw- ioldeb, a phan ddaeth hyn i glustiau ei rhieni, yn lie ymdrech u ei dwyn yn ol i lwybr rhinwedd a diweirdeb, aeth ei thad yn gynddeiriog, ac efe a'i trodd allan o'r ty i'r byd sydd yn llawn twyll a maglan. Derbyniwyd hi i dy cyfaill, ac ymddangosai ei bod am ddiwygio ei buchedd, ac felly i ail enill ewyllys da ei rhieni. Priododd ddyn ieuanc, a'r hwn yr oedd gydnab- yddus pan yn yr ysgol, ond yn fuan trodd yn anffyddlon i'w gwr, yr hwn, oblegyd y siomedigaeth a gafodd yn- ddi, a dorodd ei galon, ac a fu farw yn fuan. Collodd hi ei pharch yn llwyr oblegyd hyn, gadawodd y wlad, ac aeth i'r brif ddinas, He y bu farw mewn eis- iau yn un o'r teiau aflanaf yu Llundain. Yr oedd un o'r plant yn gwbl ddisyn- wyr ac yr oedd yn mhob ystyr fel yr anifail, heb wybod dim am ei Gre- awdwr, er bod ei enw glan yn wastad yn ei enau, oblegyd dysgodd gablu a rhegu, am fod hyny yn swnio yn bar- haus yn ei glustiau. Aeth yn berygl- ns iawn i bawb i ddynesu ato, am y rhedai ar eu hoi a chyllell fawr gan- ddo, neu ryw arf angeuol arall, gan eu bygwth ag angeu yn uniongyrchol. Trwy bob peth, aeth y rhieni yn dlawd iawn, a dechreuasant fod mewn eisiau yn nghanol gresynoldeb mawr. Er hyn oil, nid edifarasant, ac nid ymos- tyngasant ger bron yr Arglwydd, yr hwn sydd yn derbyn yr edifeiriol, ond ymgyndynu ac ymgaledu fwy-fwy a wnaetbant fel yr oeddynt yn nesu tua therfyn byd tragwyddol. Bu y bach- gen gwallgof farw mewn gwallgofdy, a'i fam a fu farw mewn cyflwr annes- grifiadwy oblegyd er bod ei chyd- wybod wedi dihuno, eto ni ddychwel- odd at yr Arglwydd; o ganlyniad, ni agorwyd drws gobaith iddi, a suddodd yn nghorbyllau yr afon, yn nghanol tywyllwch duaf bro marwolaeth. Yr ychydig ydoedd gan y tad a werid ganddo mewn tafarndai, yn y rhai y ceid ef fynychaf mewn agwedd dra ani- feilaidd. Yr oedd y gnof a fawr yn ei fynwes, ond ni ddefnyddiai yr iawn foddion tuag at dangnefeddu ei gyd- wybod. Un diwrnod pan mewn ta- farndy, cymerodd newyddiadur yn ei ddwylaw, a tharawodd ei lygaid ar yr hanes ganlynol: Dydd Mawrth diweddaf, dienydd- wyd yn ddyn o'r enw am ysbeiliad a llofruddiaeth. Yr oedd yn ddyn ieuanc glan, ac yn ol pob ym- ddangosiad o ddygiad da i fyny, a thosturiai pawb wrth ei sefyllfa. Es- gynodd i'r dienyddle gan grynu, ac anerchodd y dorf wyddfodol yn y geiriau canlynol: w Yr wyf yma ger gwydd yn cyf- addef uniondeb y ddedfryd a roddwyd arnaf, oblegyd mewn gwirionedd yr wyf wedi cyflawni ysgelerderau a haeddant farwolaeth. Ganed fi o rieni cyfoethog yn Nghymru, ond ni chy- merasant y gofal lleiaf am fy moesau, ac o ychydig i ychydig, ymgaledais yn mhob drygioni. Pe dygesid fi i fyny yn llwybrau rhinwedd a chrefydd, ni ddaethwn i'r dienydd hwn. Dysg- wyd fi i esgeuluso rhybuddion yr Ysgrythyr Lan, ac yr wyf yn awr yn eu cashau am eu bod yn fy nghon- demnio. Melldithiodd fy nhad fi gan- oedd o weithiau, gan ddymuno ar i'r diafol fy nghymeryd; ac mewn ffordd o ad-daliad yr wyf finau yn ei felldithio yntau, yn gystal a'r groth a'm hym- ddygodd; ac yr wyf yn gobeithio y cat weled fy rhieni yn uffern gyda mi. Och! och yr wyf yn cau fy llygaid ar y byd, a thyma fi yn myned i dra- gywyddoldeb." Gwybu y tad mai ei fab ydoedd yr adyn hwn, a theimlodd ei felldithion yn cyrhaeddyd ei galon dychrynodd, crynodd fel y ddalen. Gadawodd y ty yn uniongyrchiol er myned tua'i artref, gan fytheirio allan bob melldithion yn erbyn Duw a dyn. Yr oedd y noswaith hono yn dymestlog iawn, yn melltenu ac yn taranu yn ora dychrynllyd; ac yn llawn dirdyn- iadau mynwesol cyrhaeddodd gaerau pi artref; cymerodd afael mewn ellyn er tori ei wddf, ond rhwystrwyd ef gan gymydog, ac yn fuan mellten a'i taraw- odd yn farw yn y man.
Gohebiaethau.
Gohebiaethau. [Nid ydym yn gyfiifol am syninduu a golypriadau ein gohebwyr, ond yr nlym am ndac! rbyddid barn i bob dyn, II rhyddid pgrif-bin hefydcnn belled ag y goddef terfynau eyfraith a moes- oldeb.—GOL.]
Y PABYDDION A GWAIIAEDD-IAD…
Y PABYDDION A GWAIIAEDD- IAD YR YSGRYTHYEAU. LLITH VI. COFIER i ni grybwyll yn y llith ddiwedd- af am y Testament a'r Nodiadau a gy- hoeddwyd yn Ffrainc yn 1699, gan Pas- chasius Quesnel,, a'r egwyddor ddwyfol y dadleuai o'i phlaid, sef, rhyddid i bawb i ddarllen a deall y Beibl." Gosod- wyd dedfryd y Pab Clement xi., a'r Llys Pabaidd yn Rhufain ar y Testament a'r Nodiaclau, ac ar yr egwyddor o ddarllen a deall y Beibl gan y werin. Condem- niasant yr egwyddor a nodwyd, a dy- wedenteu hunain ei bod wedi cael ei chondemnio yn fynych o'r blaen gan yr Eglwys Babaidd; a'r tro hwn, gorcby- mynent roddi yr egwyddor o ddarllen a cleall vr Ysgrythyrau i lawr trwy rym y Chwd-ly yr egwyddcr niweidiol ac an- nuwiol hon, nid yn unig i'r Eglwys, eithr hefydi'r awdurdodau gwla dol. Yn awr, onid yw yn syn i feddwl fod Mr. D. W. Jones (Dafydd Morganwg,) yn haeru yn ngwyneb holl dduwinydd- ion y byd, ac haneswyr yr oesoedd, pan y dywedant hwy ac amrywiol babau, nad oes rhydid i'r werin i ddarllen a deall y Beibl; yn ngwydd yr boll ffeithiau a'r rhesymau cadarnaf a ddygant dros wa- harddiad yr Ysgrythyrau gan yr Eglwys Babaidd, ei fod ef yn nghanol ei holl anghysondeb yn gwaeddi a'i holl egni, fod y Pabyddion, nid yn unig wedi caniatau darlleniad y Beibl yn mhlith y werin, ond ei daer gymell." Ond pa beth a feddylia y darllenydd a wnaeth- ant o Destament Newydd Quesnel a'r Nodiadau? Llosgasant bob copi allas- ant gael o hono a'r nodiadau, er nad oddefent hwy eu hunain i'r un Beibl i gael ei gyhoeddi yn eu plith, heb nodiadau i gydfyned ag ef. Dyma daer gymell y Beibl ar y werin, onide ? Ei losgi o'u gafael! Y mae Mr. Jones yn ei lith y trydydd, yn ei fawr gyfyngdra, yn gofyn, Pa- ham na wnai y rhai sydd yn dal fod y Pabyddion yn gwahardd i'r werin i ddarllen y Beibl gofnodi llythyr Pius vi. wrth yr.Abad Martin, fel hyn:—" Ti a wnei yn dda i anog y iEyddloniaid i ddarllen y Beibl, fel ffynonell buraf moesau ac athrawiaeth." Y mae Mr. Jones yn ei drallod a'i helbul am noddfa, wedi iddo fod yn fflangellu yr holl bre- gethwyr am ddweyd fod y Pabyddion fel dosbartb yn wrthwynebol i'r werin i ddarllen y Beibl, a'u bod yn dysgu hyn yn ein capeli, &c., y mae ar golli ei wynt yn ceisio dianc, at Pius vi. am loches. Oddiar y flwyddyn 1778, y mae llawer offeiriedyn Pabaidd y deyrnas hon wedi ceisio haeru fod yr offieiriaid, esgobion, arch-esgobion, a'r Pabau, wedi cefnogi lledaeniad a darlleniad y Beibl yit mhlith y bobl, wedi ceisio fEwdanu a charlamu at Pius vi. am noddfa. Ond gan nad ydyw yn noddfa ynwir ystyr y gair, yr oedd y dialydd yn myned ar eu holau, a'u hymlid allan, ac yn cyflawni y gosp ddyledus arnynt, oblegyd nad oedd Pius vi. wedi cyr- baedd rhyw binacl aruchel yn ngraddfa rhyddid i'r werin i ddarllen y Beibl, er ei fod ef yn fwy tyner hag amryw o'i frodyr. Dengys geiriau Pius vi. fod y Pabau blaenorol iddo ef neu yr Eglwys Babaidd yn gwahardd y werin i ddar- llen y Beibl, ond i ni gael many lion ei anogaeth. Gan mai o'r Gwyddoniadur y mae Mr. Jones wedi dyfynu ymadroddion Pius VI. wrth yr Abad Martin, a bod y lIyt r gwerthfawr. uchod yn lied gyfyng yn ei eglurhad ar y tant- dan sylw o'r ddadl, cymerwn hyn yn sylfaen i eir- iol dros Mr. Jones, fel na bydd colled am ei einioes pan fyddwn yn ei ymlid all an o'i noddfa ddychymygol, Yr oedd y Fab hwn- a'i ly-ad, ar un o benderfyn- If dau Cymanfa Trent, ac mewn un man nad yw Mr. Jones yn cael un math o fel arno. Y peth cyntaf fwiadwn wneud trwy gan- iatad y darllenydd am weithred o'r fath yw. gyru Pius vi. ac yntau mewn ymladdfa boeth a chaled a'u gilydd, a gellir dysgwyl ymdrechfa arswydus pan y mae dau champion mor ddychrynllyd yn myned i'r frwydr ddigymar hon. A ,,y allwn ni ddysgwyl i ddaeargryn gymer- ydlle? Os bydd i Mr. Jones fod yn debyg o gael ei ladd yn yr armagedon, gwnawn ein hunain ymdrech deg i neidio i'r adwy danllyd i'w acbub o gra- fanc y llew ac o balfau yr artb a diau, erbyn hyn, y bydd y ddau wron yn siwr o fod wedi gwanhaullawer, ac ox gan- lyniad, bydd tanbeidrwydd llewpart yn ddigon i achub ei fywyd, beth bynag. Cyn eu gosod gledd yn nghledd a'u gilydd, goddefer i ni draethu ein barn (pe bae pwys yn hyny) am eu cymhwys- der y naill i'r llall. Pius vi. Pab! Pen yr Eglwys Babaidd Y Tad Sanctaidd! Person anffiaeledig Arglwydd Dduw y Pab! Vicar Iesu Grist ar y ddaear! Un ag awdurdod ganddo i ddirymu 11 C, )-in u cyfreithiau Dwyfol a dynol, a gosod o'r neilldu rhai ereill o'i eiddo ei hun Y mae y darllenydd yn awr yn barod i ddyweyd, wel, dyna deitlau cableddus a gwarthus ar ddyn. Ie, .ie, ond honir hwynt gan y Pabau—creaduriaid marwol fel ereill. Yr ail yw Mr. D. W. Jones (Dafydd Morganwg,) bardd awenyddol, banesydd campus am ei wlad a'i genedl, lienor rhagorol, ac un wedi eistedd mewn barn uwchben ugeiniau o draethodau cys- tadleuol, arwrgerddi, cywyddau, awdl- au, englynion, pryddestau, a phenillion agos heb rifedi arnynt. Y mae yn ddiau fod Mr. Jones yn cyfateb yn gyf- lawn yn mhob peth i'r darluniad hwn am dano. Gan fod Mr. Jones yn dadleu nad yw y Pabyddion yn wrthwynebol i'r werin i ddarllen y Beibl, ac wedi fflan- gellu y pregethwyr yn ddychrynllyd am ddweyd fod yr offeiriaid a'r esgobion Pabaidd yn wrthwynebol iddynt i'w ddarllen, dichon y gallai ami un fedd- wl, os yw Pio Nono yr un syniad ag yd- oedd Pius vi. y dylid rhoddi Mr. Jones yn gardinal, er y gwyddom ar yr un pryd y gwrthodai unrbyw swydd yn yr Eglwys Babaidd gyda dirmyg. Sicrhawn fod rhwng Pius vi. ag yntau elfenau brwydr o'r fath ffyrnicaf, ac ar ol dangos iddynt y gwahaniaeth sydd rhyngddynt, y dechreua y rhyfel. (I''W barhau.)
BRYNFAB AC EISTEDDFOD TREHERBERT.
BRYNFAB AC EISTEDDFOD TREHERBERT. MR. GOL,Y mae yn ymddangos fod y newyn yn parhau yn ei holl echryslon- rwydd tua'r rhan hyny o Dreherbert sydd yn gorwedd wrth odreu mynydd Horeb. Y mae yn debyg fod mawredd rheswm ar ddyrysu," neu wedi dyrysu ddylaswn ddweyd o dan ei ddirdyniadau. 0 leiaf, dyna y casgliad a ellir dynu oddiwrth lythyr diweddaf ei Uchelder Mr. Jones. Oni b'ai fy mod braidd yn sicr nad yw yn gyfrifol am yr hyn y mae yn ei ddweyd, mi a ofynwn iddo i beth y cura yr holl lwyni ar draws pob peth ond y pwnc. Deued y brawd allan i gyfiawuhau ym- ddygiad y pwyllgor yn atal y wobr am nad oedd yr enw priodol dan sel." Na, nis gall wneud hyn. Felly nid oes ganddo ddim i'w wneud ond bytheirio ei frawdd- egau Seisnig, a thaflu plyfyn at liw'r dwfr goreu y gall ei athrylith lilipwt- aidd. Cymered y brawd air o gynghor, a dyma fe:—Caued ei opran os nad oes ganddo rywbeth gwell i'w ddangos nag sydd wedi dyfod i'r amlwg hyd yn hyn. Ond dyna, Os cregin fydd yn y sach, Cregin ddaw allan, bobl bach." 0 Pe ysgrifenai y brawd gymaint o lyth- yrau ag sydd ganddo o gabbage, nid oes perygl y bydd iddo argyhoeddi y wlad nad yw pwyllgor Eisteddfod y Groglith, Treherbert, wedi enill enw a bery yn hir mewn cof o ddrewedig goffadwriaeth, trwy yr ymddygiad bawaidd a dieg- wyddor dan sylw. HofEwn gael gwybod pa sawl un sydd yn Nhreherbert y tu- allan i'r pwyllgor hwn a ddywed mai uniawn y gwnaethoch." Credwyf y byddai dalen o lyfr mesur y dysgawdwr Mr. Jones yn ddigon i gynwys y rhestr enwau. Casgled yr enwau i gael gweled, a gosoded yr enwdysglaer (?) ei hun fel un o'r We men of England" ar ben y rhestr i ddechreu. Os â i hyn o dra- fferth, ni hidiwn lawer am roddi rhywbeth 1 liniarn ychydig ar ei newyn ef a'i frodyr am y rhestr, er mwyn ei hanfon i'r Chamber of Horrors i gadw mewn cof enwau y pwyllgor eisteddfodol mwyaf an- wladgarol, diegwyddor, a newynog a fu mewn bodolaeth y tu fewn i derfynau Gwyllt Walia. Dywed yr udganwr bost- fawr ei fod yn credu ei fod yn rhoddi digon o eglurhad i mi ar ymddygiad y pwyllgor yn atal y wobr yn ei lythyr blaenorol. Ni ofynais i am eglurhad ganddyut; ac, atolwg, pa eglurhad oedd gan ddyn i'w roddi? Onid oedd yn ddigon amlwg i ddyn dall mai trachwant, eg- wyddor dd-wg, a "newyn" oedd yr achos o'r cwbl ? Gan hyny, pa eisieu eglurhad oedd ? Dywed Mr. Jones hefyd fy mod wedi dyfod allan mewn dull ymladdgar, &c. Myfyried y brawd ar ei gyflwr truenus, ac yna dichon iddo gael ar ddeall ei fod wedi fy nghamgymeryd i am ei gysgod ei hun. Lied debyg ei fod yn un o'r "pangfeydd," pan y breuddwydiodd ei fod yn y cymeriad o sweep yn chwythu fy boniadau trwy gorn y simne Pe gwy. byddwn ei fod wedi dyfod dipyn ato ei hun, mi a ddywedwn nad oes arnaf ofn y bydd i mi na fy "boniadau" gael myned dan yr oruchwyliaeth hono, oblegyd nad oes digon o nerth yn ysgyf- aint y pwyllgor hwn na'i udganwr l'm siglo i na'm honiadau," er y rhaid i mi gyfaddef mai y sylwedd pwysig hwnw a elwir gwynt sydd mewn mwyaf o gyf- lawnder gan y dysgedigion hyn bob cl aniser. Dywed Mr. Jones na ysgrifenais at lywydd y pwyllgor. Gofaled y brawd yr awr, rhag y bydd i mi ei ddal mewn rhwyd o'i waith ei hun. Ai chwi a ddy- wedodd y secret hono wrthyf nad oeddwn i gael y wobr? Yr oeddwn i wedi credn mai Mr. Lewis Jones, siop y Teapot, yd- oedd, ac at hwnw yr ysgrifenais. Yn awr, dywedasoc'i yn eich Ilytbyr cyntaf mai llywydd y pwyllgor a fu yn siarad a mi, ac yn y diweddaf dywedasoch mai chwi oedd bwnw. Peth rhyfedd, os nad Mr. Lewis Jones a fu yn siarad a mi, na fuasai yn trosglwyddo y llyChyr i rai o honoch neu yn ei ddychwelyd i mi. Pa fodd y gallwch dynu eich troed o'r rhwyd hon, Mr. Jones ? Cyn y bydd i chwi fy argyhoeddi mai chwi fu yn siarad a mi yn yr Eisteddfod, deuaf i Dreherbert i gael cipdrem ar eich urddasolrwydd, os bydd i chwi addaw fy nghyfarfod heb eich nodwyddau. Y mae Mr. Jones yn honi nad yw y "gwersyll" yn barod iawn i gymeryd tan. Na fydded dall i bethau. Os nad ydyw yn gweled y fflamiau yn awr, di- chon y daw i'w gweled. Cynalied v pwyllgor hwn Eisteddfod eto, ac yna ceir gweled y bydd ambell belen a dafl- wyd yn y frwydr hou yn ffrwydro yn eu mysg yn awr ac yn y man. Nid wyf yn gwadu nad oes cyflawnder o ddwfr gan y pwyllgor at ei wasanaeth, a rheswm da paham, am ei fod i'w gael am ddim. Nid prynu cath mewn cwd a wna-ethym yn Nhreherbert. Mi wnaethym ddim ond cynyg am dani; ac er i mi gynyg ei llawn werth, ac i Mynyddog ei tharo i lawr" i mi, cefais fod y pwyllgor newynog wedi rhwymo gwddf y cwd, fel na chefais gymaint a'i gweled. Yn awr, yn enw pob rheswm, i beth yr oedd- ynt yn cyhoeddi yn y newyddiaduron fod y gath i fod ar werth os nad oeddynt yn foddlon iddi gael myned am ei llawn werth ? Y maent trwy hyn wedi gwneud cathod o honynt eu hunain ac a barnu oddiwrth y mewiau a glywir, ni fyddis yn mhell o le wrth ddweyd mai Mr. Jones yw y Tom Gat. Sonia Mr. Jones fod gwersi i'w cael bob dydd. Na ddibrisied y pwyllgor hwn y wers y maent yn ei dysgu yn awr. Gall fod yn lies iddynt yn y dyfodol. Am roddi cynorthwy iddynt i wneud amodau yr eisteddfod nesaf, nid wyf yn credu y bydd galw ar neb i fyned i hyny o dra- fferth. Galwer fi yn au-broffwyd os nad ydyw yr eisteddfod hon wedi mai,wo newyn," ac na adgyfoda byth mwy. Am reol anwyl a bendigedig y pwyll- gor hwn, barned y cyhoedd os ydyw yn golygu fod yr enwau priodol i fod yn Haw yr ysgrifenydd yr un dydd a'r cyfansodd- iadau. Beth yw dyben y diweddnod yn nghanol y rheol, wys ? Na, nid oes dim yn y rheol sydd yn rhoddi i'r pwyllgor y teitlau a deilyngant. Eu hymddygiadau hwy wrth ei chario allan sydd yn gwneud hyny, Beiddiaf ddweyd, os bu pwyllgor erioed ynllanw ystyr y teitlau yr wyf yn eu rhoddi i'r pwyllgor hwa, eu bod hwy yn eu gwir deilyngu. Y mae yn rhwym o fod rhyw dryblith yn ystafell uchaf Mr. Jones, neu ni fuasai yn dweyd eto fod croesaw i mi beidio cystadlu, &c., a minau wedi rhoddi digon o esbodiad iddo ar hynyn fy llythyr diweddaf. Hefyd, os oes hawl ganddynt hwy i gario allan eu hocedwaith, onid oes yr un hawl genyf finau i draetha fy marn arnynt ar g'oedd gwlad ? Yn nesaf, dyma yr udganwr yn neidio i'w hoff ogof—"yr enw priodol dan sel," ac yn ceisio cau pob agen sydd ynddi, ac yn gwahodd ei holl dylwyth iddi, gan eu sicrhau ei bod yn lloches ddyogel rhag swyddwyr cyfiawnder. Onid rhywbeth yn debyg i hyn y ceir Brigandiaid a mor- ladron, gan yzaladd hyd farw yn eu 9 hogofau pan yr aflonyddir ar eu hedd- wch, ac y ceisir chwalu y gyfuudrefn a ddygai gymaint o elw iddynt. Gofyna Mr. Jones yn dosturiol iawn, Pwy all feio dyn ar foddi am gydio mewn glaswelltyn crin?" Ai nid fel hyn y dylasai ofyn: Pwy all feio dynion ar newynu" am fwyta glaswelltyn crin, ie, pe byddai yn eiddo arall? Am y gweddill o'i lythyr nid yw ond ffrwyth hunanoldeb sydd bob amser yn nod- weddu yr awdWr, yn nghyd a phrawf pellach o "newyn" llenyddol, trwy ei fod yn gorfod myned i faes estronol i chwiliota am ddefnydd i fitio ei lythyr i fyny. Wrth derfynu, gallaf ddweyd fy mod wedi cael ar ddeall fod aelodau y pwyll- gor hwn yn enwog am ofalu am beidio gadael gormod o bres i fyned o'u cra- fangau hwy i neb; ond clywais hefyd eu bod wedi dangos haelfrydiqrwydd mawr iawn tuag at geidwad y Neuadd Gyhoeddus. Y mae rhyw si wedi fy nghyrhaedd o'r tu draw i'r Werydd fod un o'r pwyllgor hwn wedi registro drama Iled debyg o atal y wobr. Na wisged y brawd hwn y cap hyd nes y clywo rhagor yn ei gylch. Y mae ystorm yn ymgasglu Cymaint a hyna y tro hwn. BRYNFAB.
CYMERIAD Y CYMRO YN CAEL EI…
CYMERIAD Y CYMRO YN CAEL EI AMDDIFFYN GAN GOMER i JAY YD. YN y DAKIAN- am lVIai yr 2lain, ym- ddangosodd ysgrif, os ysgrif hefyd, o Gplegy Mandre]," yn cynwys cymer- adwyaeth i'r cyfaill Cymro Gwyllt yn ngwyneb cyhuddiadau y cyfaill Mer- thyrian. Meddyliem, pan ddecbreu- asom ddarllen yr ysgrif, y cawsem ryw oleuni ar anghydfod y Cymro a Merthyrian ond yn wir, fe'n siomwyd. Nid oes yn yr ysgrif y radd leiaf o brawf nad yw y Cymro yn euog, yn ol eyhuddiadau y galluog Merthyrian. Sicr wyf y gwna cymeradwyaethau rhai personau fwy o niwed nac 0 les i gvmeriadau 0 safle'r Cymro. Y mae Gomer Llwyd mor hoff o ganmoliaethau fel y myn ganmol ei hun, os na chanmola arall ef; a chan na wnaeth ddim erioed teilwng o gymeradwyaeth, penderfynodd na fydd- ai farw yn ddiglod, fel y daeth allan yn y Dydd er ys ychydig fisoedd yn ol i ganmol ei hun dan yr enw Thomas Williams, Caerdydd, pan yr ysgrifen- ais i'r papyr hwnw dan yr enw Gabintwr." Bu gyda'r ysgrifenydd hwn yn deisyf arno anfon rhes 6 lythyran cymeradwyol i 11 Gabintwr;" ond gwrthodais am yr ystyriwyf mai ei feio a haeddasai. Y mae y ffaith fawr nad yw llythyr Gomer Llwyd yn tafiu y gradd lleiaf o oleuni ar gymeriad y Cymro yn ei berthynas a Merthyrian yn anunion- gyrchol yn adlewyrchu yn erbyn ei gywirdeb, oblegyd gwyr pawb sydd yn adnabod Gabintwr y Dydcl," "Hen Felinydd y Fellten„' Gomer Llwyd y DAItIAX," ac "Eryr Morganwg y Tyst a'r Dydd," ei fod yn boff ryfeddol o'r chwedl hono,— Gwelir yr un ys jryd yn ei lythyr dan yr enw Hen Felinydd yn Mellten am Mai y 7fed, yn yr hwn y rhydd gy- meradwyaeth i Dewi Wyn o Essyllt, gan ei alw yn brif-fardd," beirdd- feirniad," a'i angylaidd nefol farddol gymdeithas." Gwyr pawb sydd yn adnabod Dewi Wyn, a gwyr Dewi ei hun fod y rhagenwau o'r termau uchod yn fwy o ddarostyngiad i wr o safle Dewi nag ydynt o ddyrchafiad iddo. Sonia hefyd am y wledd a gawsont yn y felin. Pa felin ? Car- wn wybod oblegyd sicr wyf nad oes Ily yn ei feddiant ef gabin ceiliog gwydd ac os ydym i tarnu natur ac elfenau y wledd hono oddiwrth nodwedd gyfan- soddiadol ei berson. Sier ydym mai llwm a llwyd yw'r lluniaeth. Trueni meddwl fod colofnau ein papyrau newvddion yn cael eu llwytho a'u beichio gan goracbod digymod fel Gomer Llwyd eto, oni bai bodolaeth cyrff ac ysbrydoedd rhyfygus rhyw fodach fel Gomer, clywid ysbrydion llawer swyddfa yn gwaeddi," Och ni. darfu am danom." Hyderwn y cawn ddiwygiad, onite ? Ydwyf, yr eiddoch, Hafod. LEWIS REES.
L'ERPWL.
L'ERPWL. (ODDIWRTH EIN GOHEBYDD.) YMFUDIAETH. Y MAE cryn annealldwriaeth wedi bod am fisoedd bellach rhwng y gwahanol gwmniau ymfudol yma, y rhai a glud- ant ymfudwyr o'r naill wlad i'r Hall am y rhataf. Yr oedd rhai wedi myned i drosglwyddo ymfudwyr o'r wlad hon i'r America am cyn lleied a 30s. a X-2 yr un. Y mae pob lie i gredu bellach fod hyny ar ben, ac yn ail sefydlu y pris- oedd uchel cyntefig. Y mae eisioes wedi ei benderfynu mai pris cludiad person yn y steerage yn yr agerlongau cyflym fydd pum' gini, a pbum' punt yn y lleill. Yr ydym ni yma yn credu fod y cytundeb hwn wedi cael ei brysuro yn herwydd y methiantau masnachol mawrion sydd wedi cymeryd lie yn ddi- weddar, y rhai sydd wedi gweithredu fel rhybuddion i bob math o fasnach-