Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
FERNDALE COLLIERY EXPLO- SION (1867) RELIEF FUND. Abstract of Accounts for the Year ending 3rd of March, 1875. Br. £ s. d. To Subscriptions received during 4 years ending 31 December, 1870 17,754 9 1 Bank Interest for 6 years ending 3rd March, 1874 1,969 19 9 -Ditto year ending 3rd March 1875 267 11 3 m9,992 0 1 Cr. ——————— By Relief paid during 7 years .ending 3rd March, 1874 7,776 6 6 Relief paid during year ending 3rd March, 1875 758 12 6 Marriage Bonuses in 7 years ending 3rd March, 1874 623 6 8 Year ending 3rd March, 1875 33 6 8 Claimants paid off in 7 years ending 3rd March, 1874 674 0 0 Year ending 3rd March, 1875 nil Funeral Expenses in 7 years ending 3rd March, 1875 38 15 0 Year ending 3rd March, 1875 3 10 0 Schoool Fees in 7 years ending 3rd March, 1874 164 15 7 Year ending 3rd March, 1875 21 0 11 Expenses of Management, &c., during 7 years ending 3rd March, 1874 759 13 11 10,036 17 8 Year ending 3rd March, 1875, including travelling expenses and refresh- ments for claimants in appearing before the Committee also a Special Grant to the late Hon. Sec. 77 7 0 Seven years ending 3rd March, 1874 893 17 1 Balance consisting of West of England Bank Deposit Notes, bearing interest at 3 per cent. per annum 8,500 0 0 Cash balance, after deduct- ing cheques not presented 552 0 2 Cash in Secretary's hands. 9 5 2 £19,992 0 1 Examined this Statement with the Vouchers, and found the same to be cor- rect. ALEX. DALZIEL. Cardiff, May 25, 1875, MEMO.—CLAIMANTS REMAINING ON THE 3RD OF MARCH, 1875. Widows,-18 in all; rate of relief 5s. per week; original number of widows 70. Adult Dependents,-20 in all; rates from 2s. 6d. to 5s. per week; original number 39. Children,—67 in all, of whom 7 have lost both parents rates of relief varying from Is. 6d. to 2s. 6d. per week original number 167. Boys are removed from tl-^fund at 12 years of age, and Girls at 13 years. Claimants removed from the fund dur- ing pastyear—2 widows and 9 children. Examined this Statement and found it to be correct. ALEX. DALZIEL. Cardiff, 25th May, 1875. N.B.—The General Annual Meeting of the Subscribers will be held on Friday evening. June 11, 1875, in the Old Town Hall, .Aberdare; chair to be taken at 6 o'clock. TElL WRIAID YN EISIEU. YN eisieu ar unwaith, nifer o DEILWR- JAID DA. Ymofyner a— J. M. WILLIAMS (Cynonfryn,) Tailor and Draper, Trecynon, Aberdare. GOHIRIAD YR EISTEDDFOD IFORAIDD. YN Nghyfarfod Chwarterol yr Adran. y 7fed cyfisol, penderfynwyd oedi penodiadeg cynaliad yr Eisteddfod Ifor- aidd hyd y cyfarfod trimisol nesaf, sef y .Llun cyntaf yn Medi. Ar ran yr Adran, DAVID DAVIES, U.L.A. DAVID HITCHINGS, I.L.A. THOMAS WILLIAMS, Y.A. GOHIRIAD YR EISTEDDFOD IFORAIDD, At y Cystadleuwyr. FONEDDIGION,—Bydd y penderfyniad y daethpwyd iddo dydd Llun diweddaf yn ddiamheu yn siomedigaeth dost. Barn TInfrydol y cyfarfod crybwylledig oedd .fod yn anmhosibl, yn ngwyneb sefyllfa isel masnach y cymydogaethau, i allu llwyddo i gynal yr Eisteddfod heb achos' cryn golled i'r adran. Wedi ysgrifenu fy nodyn yr wythnos o'r blaen, deallais fod amrywo bersonau yn ofni i argymeryd a'r anturiaeth felly oedais i anfon y cyfansoddiadau i Cyn- ddelw. Gobeithioy gwna y cyfeillion sydd wedi ymddiried eu cynyrchion i'm gofal fod mor garedig a phenodi person- au cyfrifol i alw am danynt yn ddioed. Nis gsillaf oddlef iddynt aros yn hwy gyda mi, a byddai hyny yn anhegwch. gan y bydd&i tri rnie o lei af o fanta-is gan eich cydymgeiswyr. Gallaf sicrbau fod t y penderfyniad hwn yn un poenus o du yr adran; ond gwell byn na myned yn fethdaiwyr.- Y r eiddoch hyd hysbysiad pellach, D. R. LEWIS; Ysg. TREORCI. Tra Mor tra Brythron." Mor o Gna, yu Cymru Uyd." BYDDED hysbvs i holl Gvmru benbslmir j cvnelir Ail EISTEDDFOD FLYN- YDDOL Y BRYTHONlAlDjoi Nbeorei, ar j Dydd Llun cyuÜÜ yn Awsf, 1875, er cadw mown cuf Fli(idugoliaetli y Cor Cymreig, yn Liut.dttin. yn 1873. CFUDDORTAEEH. 1. I'r cor o'r uu gyziullidta, heb fod dan 6U rnewn rhii, a guno yn oreu yr nil ehorux < Creation, Achieved is the gloiiomg work j' w chanu ir y geiriau Oymrnepr, Ar ben mae'i gogoneddus vviiith." Gwobr, £25. 2. 1'1' cor o'r un gynulleidfa, heb fod IL\nfjO mewn rhif, a gano yo oreu Llawenyclnv n, gorf'oleddwn," o Gantata Gvvilym Gweut. Gwobr, P,12 i2s. 3. I'r 21 mewn rhif a ganont yu oreu Can Jaradog," gan AIiuv Ddu. I'w chael gan Isnac Jones, printer, Trehexbert. Gwobr, £ 5 5. l7m(ldengyti rbai o'r prif ddarnau mewo rliif- ynau dyfudol, yn ngbyd ac enwau y beirniaid. Bydd y l'rogramme yn fuan yn baroii, yn cynwys yr holl destytiau. TESTYNAU YCHWANEGOL. Am yr Awdl oreu ar "Wanwyn Einioes," heb fod dttn 300 llinell, na thros 400. Gwobr, £ 5, a chadair gwerth £ 3 3s. Am y Gau oreu i'r "Crwvdryn," heb fod dan 60 lliuell, na thros 80. Gwobr, 4,1 10s. Am y Gân It Cbydgan oreu, gweiy l'rogramme. Gwobr, Li Is. Beirniaid y canu, EOS MORLAIS a LLEW TAWE. Beiiniad y Farddoniaeth, y Trafltha wd, a't Adroddiadau, lac arweiuydd yr Eisteddfod fydd Mynyddog. Bydd y Prosrranimes yn cynwys yr holl I'anyl- iori, yn barod erbyn y cyntaf o Ebrill; i'w gael drwy y Post ar dderbyniad dau stamp geiniog. Dros y Pwyllgor, J. DEFYN JONES, Llywydd. R. MANSELL THOMAS, iTrysor- G. R. JONES (Garadog) ) yddion. W. WILLIAMS, Canton House, ) v I). SKYM, (J)ewi Arual), X*gl: YN EISIE'U, EGWYDDORWAS, er dysgu y Gelfyddyd o ARGRAFFU, yr hwn a feclr ddarllen yn dda. Hefyd, NEGESEUYDD. Am delerau, ym- ofyner yn Swyddfa'r DARIAN, BWRDD Y GOLYGYDD. Y MAE mewn llaw ar gyfer ein rhifyn nesaf Atal Gwobrwyon, Arsyllydd a Mabon, Manion y DARIAN, Llyfrgell y Bwthyn, Beirniadaeth Treforgan, &c., y rhai a gant oil ymddangos yn ein nesaf. Pob goliebiaetliau ac ysgrifau i'r DAMAN i'w cyfeirio Editor of TAIUAN Y GWEITHIWR, Aberdare." ^ob archebion a thaliadau i'w haiifon i Mills, Lynch, a Davies, "Tarian y Gweithiwr" Office, Aberdare.
-----DADGUDDIEDIGAETHAU ME.…
DADGUDDIEDIGAETHAU ME. DALZIEL. CYHODDODD Ms. DALZIEL, ysgrifenydd Undeb y Meistri, lyfr yn 1872, yn rlioddi banes y strike yn 1871. Y mae y llyfr hwn yii llawn iawn o tfeithiau o bwys i weithwyr Cymru gael eu gwybod. Dywed efe fod "Meistri y gweith- feydd haiarn wedi arter llywodracthu graddau cyflogau, heb eithriad, yn rhan- dir y glofeydd." Gan mai hyn oedd eu harfer, uid rhyfedd eu bod yn teimlo yn chwithig fod gweitliwyr yn gofyn am Barlament, neu Senedd, rhwng unbenaeth y meistri a hwy i benderfYnu swm eu cyflogau. Math o gynghorfa cvflafareddol yw Ty y Cyffredin, cyfansoddedig o gyurych- iolwyr y werin, i fantoli altdmdod y' orsedd a'r ar,glw.yddi. Pan y ceisiodi Brenin SIARLSI. lywodraethu ydeyrnas hon yn unberiaethol, ar draws evyllv? fy y Cyffredin, dewisodd y Ty CKOM- WEL yn ganolwr i benderfynu rliyng- ddo a'r brenin. Mewn canlyniad coll- odd yr unbenaethwr gormesol, breninol. ei ben. Nid yw llwyddiant gweithwyr i gael y meistri i gytuno ar sefydlu senedd o ddeuddeg o aelodau—chwech i gvn- rychioli y meistri a chwech i gynrycli- ioli y gweifchwyr,—ddim ond yr un peth mewn egwyddor a llwyddiant y barwniaid i gael y Magna Charta gan v Brenin IOAX, yn 1215 oed Ciiis'r. Y Freintlen^hon yw sylfaen gyfreithiol hawl trethdalwvr y deyrnns i ethol T3 y Cyffredin. Nid heb rwgnach inawi (r gan gyfeillion unbenaeth y cafwyd y Freintlen hon. Tystiodd y Pab, y pryd y cafwyd hi, yn ei lierbyn. Y mae un- benaeth mewn eglwys, neu wlad, neu mewn eysylltiad a gwaith, yr un mewn egwyddor. Nir gellir ei ffrwyno ond a chyngorlys cynrycliioladol. Magna, Charta gweithwyr mewn gweithfeydd glo a haiarn yw cytundeb dydd Gwener, Mfti 28ain, 1875. Hon yw eu breintlen yn erbyn hen unbenaeth y meistri. Rhydd Mr. DALZIEL dafien gerbron y darllenydd yn dangos cyfodiad a gos- tyngiad cyliogauam ddeng mlynedd, 0 1861 i 1872. "Achydnabyddanawell- bawyd sefyllfa gweithwyr end ychydig yn y deug mlynedd hyny. Ei eirian ydynt, "The condition of the men has not improved to any material extent during the past ten years." Ond y mae pawb yn gwybod fod sefyllf a y meistri wedi gwelia yn ystod y deng n-dyneddnchod i raddau arutltr- ol. Y mae llawer o honynt nad oedd- ynt yn perchenogi braidd bunt o'u heiddio en hunain yn 18G1 yn awr yn meddianu canoedd o filoedd. Cwelir eu palasau gorwych mewn gwahano! ardaloedd, yn cystadlumewn arddcrch- awgrwydd costus a phalasau lordiaid arislocrataidd. Er y cwbl, cydnabydda ysgrifenydd y meistri. nad yw sefyllfa gweitliwyr wedi gwella ond i'r graddau Jlciaf, os i unrhyw radd, mewn deng mlynedd; tra yr oedd y meistri yn elwa ar gefnau y gweithwyr, lies myned I yn dywysogion mewn cyfoeth. A dalier sylw:—Nid yw Mr. DAL- ZIEL yn rhoddi yr awgrymiad ileiaf fL- sefyllfa gweitliwyr heb wella oblegyd unrhyw wastraff yn eu plith en hunain. Y mae ei sylw ar amddiladrwydd eu sefyllfa o Iwyddiant yn syHaenèdig ar daflen, yn dangoscyfodiadagostyngiad en cyflogau mewn deng mlynedd. Profa nad oedd eu cyflogau ynniwcdd y deng mlynedd fawr mwy nag yn en dechreu. Ac os cyduabyddoddysgrifenydd undeb y meistri gymaint a hyn, ouid yw cariad meistri at eu helw eu hunain yn unig • wedi. eu dalln, pan y maent yn gwneud pob egni trwy y blynyddau i wrthod cynyddu cyflogau gweithwyr o fewn can milldir 0 gyd-rediad a'u helw eu hunain, ar gefn gwaith calcd y rhai a'u gwasanaethant? Pa ryfedd fod gweith- wyr wedi defnyddio pob moddion o fewn en galln. i sicrhau rhyw fath o gyfartaledd 0 gyflog ag elw cynyddol en meistri ? Heblaw hyn, nid yw ystadegau taflen Mr. DALZIEL yn cymeryd i ystyriaeth ddim ond swm y cyflogau noeth. Ac os yw ei waith ef yn cydmaru y symiau a'u gilydd, yn ei arwain i gydnabod nad yw seiyllfa gweithiwr fawr gwell yn niwedd ysbaid 0 ddeng mlynedd nac yn ei ddechreu, diau v gallaiy gweithiwr ddangos fod ei sefyllfa yn waoth 0 lawer yn y diwedd nac yn y dechreu, am fod pris angenrheidiau bywyd wedi cynyddu yn ddirfawr yn ysbaid y deng mlynedd. Dadguddia Mr. DALZIEL ffaith arall, a ddengys yn eglur fod rhai meistri, nid yn unig yn erbyn hawl y gweithiwr i gyflog gyfarfcal ag olw cy- nyddol ei feistr, ond hefyd eu bod yn ddibris o fywyd eu gweithwyr. Yn tudalen IH o'i lyfr, rhydd Mr. DALZIEL hanes strike a gymerodd le am ychydig o ddyddian yn mhhth glowyr Cwmni Merthyr, y rhai a berthynent i bwll Fforchaman. Gymerodd y strike hwn le yn Ionawr, 1865. Yr achos o hono oedd, fod y dynion yn tystio nad oedd y rhaff with ba un y gollyngid ^iwynt i'r pwll yn un y gallent ymddiriediddi. Gwrthoclododd y cwmni wella y rhalf. Dywed Mr. DALZIEL fod undeb y meistri wedi cynyg cefhogi y cwmniyn eu gwrthwynebiad i'r gweithwyr os gallent brofi nad oedd dim diiiyg yn y rhafi i ollwng y gweithwyr i lawr mewn dyogelwch. Goi'chymynodd yr undeb fod cyfraith yn cael ei rhoddi ar y gweithwyr am wrthod gwcitbio, os gellid proli fod y rh:df yn un addas at ddyogelu bywyd y glowyr. Ond fPael- odd y cwmni a phrofi hyny. Ni rodd- wyd cyfraith ar y gweithwyr. Cafwyd rhafF newydd, ac aeth y gwcithwy)- at en gwaith. Dengys yr engraifft bos, yn ol tystiolaeth Mr. DALziEL, nasgali y gweithwyr ymddiried i'w meistri. nid yn unig am swm o gyflog, yn ol liawl- I iau cyfiawnder, ond hefyd am anlieb- gorion dyogcliad en bywydau, heb iddynt hwy eu hunain ymyraeth, i feir uadu ar y naill a'r llall. Y mae dibrisdod y meistri yn nghylch swm briodol eu cyflog, a hyd y nod yn nghylch dyogelwch en bywyd, mewn engreifftiau tebyg i'r un nchod, yn gor- fodi y gweithwyr i ymladd drostynt eu hunain. Digon tebyg fod y strike yn 1865 yn nghylch y rhafF wedi bod yn foddiou i achub bywydau y gweithwyr. Pan y ceir prawf o hyn yn nhystiolaeth boneddwr, yr hwn sydd mewn swydd uchel yn ngwasanaeth y meistri, nid oes lie gan neb i amheu ei wirionecld. Dengys Mr. DALZIEL fod anghyfar- taledd mawr rhwng cyflogau gweith- wyr mewn gwahanol weithfeydd am yr un gwaith. Tystia efe fod meddian- wvr pyllau glo yn nghymydd Aberdar a Rh ond da} wedi talu uweh cyliogan i lowyr nag aarlerai meistri gweithfeydd haiarn dalu i ddyuion yn cyfodi glo iddynt hwy. Gwnawd hyn ganddynt er mwyn denu dynion i weithio yn. eu pyllau toreithiog hwj. Trwy dalu cyflogau uchel, cynyddo'dd nifer tynelii glo a ddygid allan o byllau Aberdar a Llanwonno, 0 71,031 tynell yn 1844 i 2,842,792 o dynelii yn 1870. Ond os cynydd yu swm cyflog y gweithiwr a barodd y llwyddiant riawr hwn, paham nad yw y meistri yn gweled yn briodol i harhau eu llwydd- iant trwy yr un moddion a'r un a'i de- chreuodd ? .Dywedir, efallai, mewn atebiad, yn ol ymadroddion Mr. DAL- ZIEL, fod y farchnad wedi myned mor llawn o lo, tnvy fod cynifer o feddian- wyr pyllau wedi cystadlu a'u gilydd i gyfleuwi y farchnad, fel nas gallant tibrddio rhoddi cymaint 0 g-ytlog i weithiwr yn awr ag yn y dechreu'; a chau fod cynifer o weithwyr yn cys- tadlu am waith, y gallant hwy, yn ol deddf supply and demand," roddi cyflog fach i lawer yn hytraeh na chyf- log fawr i ychydig! Ond pwy sydd yn gvfrifol am supply fawr o weith- wyr? Onid y meistri, wrth ddenu dynion o bob parth o'r byd, i drigianu yn agos i'r pyllau, trwy addewidion 0 gyflogau uchel ? A yw yn iawn eu siomi ax ol eu denu fel hyn? Ac os y farchnad sydd yn peri ymddygiad y meistri, yn eu gwaith yn lleihau cyf- logau, paham y gwrthodasant gviiyd i raddoli cyflog y gweithiwr yn ol gradd elw y meistr yn y farchnad? Dengys Mr. DALZIEL nad ywy meis- tri wedi bod yn ffyddlon i'w gilydd-- eu bod wedi cystadlu a'u gilydd. Pan yr oedd y glo yn uchel ei bris, gyrodd meistri y gweithfeydd haiarn eu gio hwy i'r farchnad, lie yr oeddynt yn cystadlu a meistri glo Rhondda, &c. Ond wedi i'r farchnad gwympo yn mhrisoedd y glo, unodd v gwahanol feist.ri a'u gilydd i ostwng cyllog y gweithiwr yn mis Mawrth 187,1. Eto, fel y dywed Mr. DALZIEL, ni bu y mei'stri yn ffyddlon i'w gilydd yn y cytundeb hwn. Yr oedd y meistri wedi cytuno ar ostyngiad o ddeg yn y cant; ond eyfcunodd meistri gwaith Nantyglo He Ebbw Vale ar ostyngiad o bump yn y cant. Wedi iddynt lrwy wneud hyny, bu y me-istri ereill dan orfodi leihau y gostyngiad i'r 1111 gradd. Pan y cyLunodd y meistri ar ddeg yn y cant—naill ai yr oeddynt yn enwi y swm hwnw fel ftrwyth ymchwiliad i ystad- egau y farchnad—nen nid oeddynt. Ond gan fod dan o'r meistri, o'u penau eu hunain, wedi newid y swm i bump yn v cant, rhaid mai penderfyniad, fel naid yn y tywylhvch, oedd yr un cyntaf, oblegyd dilynodd y meistriaid ereill y ddau a benderfynodd ar bump yn y cant. Y mae yn andwgwrth hyii fod penderfyniadau y meistri yn cael en gwneiid yn fwngleraidd iawn. Nid: yw yn debyg en bod. yn lleihau swm cyf-, logau gweitliwyr Avrth unrhyw safon 0 ffeithiau yn y farchnad. Gan hyny, pa ffeithiau yn y farchnad. Gan hyny, pa ymddiried a ellir ei roddi ynddynt, eu bod yn gwneud y cwbl ar dir cyfiawn- der, yn ol safon eglur o flaen. en deaJ!? Pa ryfedd fod gwcith'i'yr wedi bod yn gwaeddu am gyflalareddiad, er mwyn sicrhau tegwel1 a chyfi a wilder" Y mae y lieithiau a gyhoeduir yn llyfr drndfawr Ilr, DALZIEL mor gy- mhwysiadoi at yr amgylchiadau pre- senol, fel yr ydym yn bai-nu nas gaiiwn wasanaethu y gweithwyr trwy ddun, yn fwy na thrwy ddwyn y fleithiau a goffa efe i'r golwg. Yn ein rhifyn nesaf, amcanwn roddi ger bron y darllenydd y in odd y nine y meistri wedi bod yn ymddwyn tua^ ;;t eu gilydd a thuag at v gweirh- wyr yn ol yr hy^bysiadan a rydd Mr. DALZIEL yn ci f-S-fr a gvhoeddwyd yn 1872.
[No title]
DYDD Llun diweddaf ymgylarfy<-dodd oddeutu >e ig mil o weithwyr tu.-uidae- arol Fife a Clackmannan yn Poth mewn cjftadwriaeth 0 fudiad y naw awr. Traddodwyd areithiau ar yr achlysur gan Mr. imlacdonald, A.S., &c.
MERTHYR TYDFIL.—CYMANFA YR…
MERTHYR TYDFIL.—CYMANFA YR ANNIBYNWYR. Nos Sadwrn, Sul, a Llun diweddaf yd- oedd penodiad cymanfa flynyddol Anni- bynwyryllehwn. Mae y gymanfa hon yn cael ei gwneud i fyny trwy fod y gwahanol gapela-u yn cyd-drefnu eu cyfar.fodydd pregethu blynyddol ar yr un amser, a phob eglwys i ddewis eu gweinidogion a chyfnewid a'u gilydd, a thrwy hyny llwyddo i fwynhau rhes o ddoniau a thalentau dysglaer yr enwad yn ystod yr amser. Gwasanaethwyd eleni gan y Parehn. J. H. Jones, Ystal- yfera; I. Williams, Panteg H. Jones, Ffaklybrenin; J. Thomas, Bryn; F. Samuel, Abertawe; li. Morgans, St. Clears; J. Evans, Caerfyrddin; W. Thomas, Gwynfe; T. Johns, Llanelli; E. Hughes, Penmain; W. A. Griffiths, Narberth; 0. It. Owen, Glandwr; E. James, Nefyn; a'r Proifeswr Jones, Caerfyrddin. Cafwyd evfeiIlaeh gref- ycldol am dri o'r gloch dydd Llun yn Soar, pryd yr oedd y capel mawr yn or- lawn o ganljmwyr Iesu Grist. Cafwyd pregethau tlysion a dylanwadol, er nad mor nertbol ac a-rnchel ag y clywsom anil rai yn y cymanfaoedd blaenorol. G ojiEBYDD.
NODION 0 DREHERBERT.
NODION 0 DREHERBERT. Y MAE'R cwrnwl du oedd yn hongian uwchben ein cymydogaeth yn ddiweddar yn raddol gilio yn awr, a haul gobaith a llwyddiant yn esgyn i'r orsedd yn ei le. y Loll weithfeydd wedi dechreu gweithio eto, a chyn hir byddant yn eu oynefinol drefn fel o'r blaen, er yn ddi- ameu fod llawer o honynt mewn sefyllfa bur anhrefnus. Gobeithio na fydd i ni weled y fath gyflafan ofnadwy yn JSTghymru byth mwy; ond y bydd i'r cynllun a dynwyd yn Nghaerdydd i sicrhau a chadw heddweh rhwng meistr a gweithiwr mwy fel na ddei atlwydd. C v EAREOD YIJB BLYNYDDOL. — Ychydig amser yn ol, cynaliodd brodyr y 11 ethod- istiaid eu cylchwyl flynyddol, pryd y cy- merwyd rhan ynddi gan Dr. Jones, Trefeeca, yn nghyda rhai o frodyr parchusaf yr enwad. Cafwyd cyfarfod- ydd gwir dda a gwresog, prcgethau galluog, dylanwadol, a gafaclgar, a gwrandawiad astud a myfyrgar; a chlywsom iddynt i gael casgiiad hynod o dda ag ystyried sefyllfa'r gymydog- aeth ar y pryd. Dilyned ffrwvth toreith- iogyn y dyfoclol mewn canlyniad i'r had da a -hauwyd trwy'r cyfarfodydd. Cyf- oded sawyr dvmunol o'r chwys a goll- wvd wrth draddodi. PBIODAS.—Mai 24, yn Y strad-Ithondda, Mr. John Davies a Miss Elizabeth Jones. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch. J. W- Maurice, ger bron y cof- restrydd, sef y Parch. J. E. Williams. Yr oedd y gwr ieuanc yn frawd i Mrs. Gildaa. Llwyddiant i'r ddau, a llanwed awelon bawddfyd hwyliau eu llestr ar fordaith bywyd.—GILD AS MORGANWG.
MARWOLAESH JOHNN. JONES.
MARWOLAESH JOHNN. JONES. Bu farw John N. Jones Y11 nhv ei ferch a'i fab-yn-ughyfraith, Mr. a Mrs. Hore, Tonypandy, boreu dydd Ian. Mehefin y 3ydd, yn 53 mlwydd oed. Claddwyd ef y dydd Sadwrn cardynoi yn righapel loan Fedyddiwr, Tonyrefail. Darllen- wyd y gwasanaeth ar yr achlysur yn deimladwy ac effeithio1 iawn gan Mr. Jones, olteiriad y lie. Gwasnnaethodd Mr. J. N. Jones lowyr Deheudir Cymru yn rhai o'u prif gynadleddau, yn ogysfal a chyfarfodydd 11 ai pwysig. Dewiswyd ef ddwywaith gan lowyr Deheudir- Cy- nun i roddi tystiolaeth o flaen pwyllgor Ty y Cyffredin ar Fesur Bheoleiddiad Mwnau Glo. Gweithiodd trwy ei oesyn egniol dros ddyrchafiad y gweithwyr, a dian iddo wneud llawer o les yn ei ddydd. Yr oedd yn feddianol ar daient a gallu meddyliol cryf iawn, a threuliod.d lawer o'i amser i astudio pyncian perthYllol i lesianfcy dosbarth gweithiol. Ni chafodd » fanteision addysg foreuol bywyd, ond trwy ei ymdrech a'i allu meddyhol treidd- gar daeth yn gyfarwydd braidd yn mhob cangen o wybodaeth. yr hyn a brawf ei fod yn wir blentyn athrylith. Gadawodd ar ei ol bedwar o blant i alaru eu colled, y rhai a gafodd y fraint o weled llawer o'i yindrechion dros ddyrchafiad ei gyd- weithiwr wedi eu sylweddoli. Tawel huned bellach yn ei argel wely hyd udganiad yr udgorn diwcddaf. GOUSBYDD.
YSBEILIAETII PENPFORDD A LLOFRUDDIAETH.
YSBEILIAETII PENPFORDD A LLOFRUDDIAETH. Yx swydd Limerick, nos Sul diwedd- af ymosodwyd ar amaethwr pan yn ,IV dycliwelwyd tua thref, g;:in ddau ddy- hiryn, y rhai a'i ysbeiliasant ac a'i ilofruddiasant <
Family Notices
MARWOLAETHAU. Mehefin 6ed, yn ddeng mis oed, Eunice Ann. pientyn Mr. a Mrs. Jonathan Rees (Nathan Wyn), Aberdar. o dir v g-»rtliryni<1i4mu, -1 ltkvlowid Anialwrli uofidiiui, Weitliluii o'i glop" m.'th yn glau I fawl y Wynfa ulau.—E.