Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

18 erthygl ar y dudalen hon

YR WYTHNOS.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YR WYTHNOS. CYFNOD ING EGLWYS LOEGR. DIWRNOD pwysig yn hanes Eglwys Loegr yw Gorphenaf 1, 1875. Yn ol ,cyfraith Mr. Disraeli, yr hon a basiwyd y llynedd, y maeDefodaeth yr Eglwys i gael ergyd marwol ar ol y dydd h wn, am mai ar hwn y mae y gyfraith yn dyfod mewn grym. Dywedodd Mr. Disraeli wrth egluro y mesur mai ei amcan oedd tynu defodaeth i lawr." Cynygia y Hock, papyr newydd wythnosol y blaid Efengylaidd yn yr Eglwys, fod y diwrnod hwn, sef Gor- phenaf laf, yn cael ei dreulio yn ddi- wrnod o weddio gan Brotestaniaid yn gyflredinol, a chan Eglwyswyr Protest- anaidd yn neillduol. Ystyria Protest- aniaid yr Eglwys fod y drwg defodol, Pabyddol, yr hwn sydd yn ffynu yn yr Eglwys, yr un gwaetbaf sydd wedi ymddangos er amser Luther. Diau fod perygl mawr i'n gwlad ni, o ran ei hawdurdodau, i fyned yn Bab- yddol yn eu crefydd. Yr oedd yr Eglwys wedi Thewi i fyny mewn ffurfioldeb. Yr oedd rhew gogleddol trwchus wedi gor- doi ei gwasanaeth am flynyddau. Yr oedd hen rew-fryniau canonau a swydd- ogoethau, yn dysgleirio yn ei hwylbren ;hi, yn nghanol cyfoeth ac awdurdod eyf- raith, gan lanw ei hawyr ag oerni a yrai y boblogaeth i ddyfroedd direw, bywiog, ymneillduaeth. Yr oedd unfiurfiaeth farw yr Eglwys fel cyfan- dir o ia, yn cadw holl fywyd y byd draw o'i chymdeithas. Ond yr oedd ffrwd wresog Mexican Gulf crefyddol y byd yn gweithio o dan yr ia, nes y dechreu- odd gracio mewn llawer man yn amser Simeon o Gaergrawnt. Aeth darnan mawrion o for rhewlyd yr Eglwys yn ddyfroedd go rydd oddiwrth ia defod- aeth. Daeth dyfroedd efengyleidd-dra i'r golwg, a mentrodd ambell long o for mawr rhydd efengyleidd-dra Ym- neillduaeth, i'r sianelau bychain efeng- ylaidd rhwng rhewfryniau defodaeth yr Eglwys. A gwelwyd llawer o frawd- garwch rhwng Ymneillduwyr ac Eglwyswyr Efengylaidd. Ond oddeutu -deugain mlynedd yn ol, aeth an- esmwythder ar y rhewfryniau defodol yn yr Eglwys. Yr oedd talpiau mawr o rew gogleddol Eglwys Rhufain yn cael eu rholio at rai yr Eglwys. Cododd penau rhewfryniau defodaeth yn uwch bob blwyddyn. Ac o herwydd fod darnau o'r mor Eglwysig o'u hamgylch bron heb rew trwy wres yr efengyl, trwy gynhyrfiadau tanforol bygythiai y rhew fryniau Pabyddol, defodol, rolio I'r sianelau efengylaidd, er mwyn gwneud cyfandir o ia Pabyddol i or- chuddio yr holl Eglwys Sefydledig- Holl ofal y 'Rock,' a'r blaid a perthyn iddo, yw cadw y rhewfryniau draw o'u sianel hwy, a gwneud ymdrechion i'w gwthio o'r Eglwys yn hollol pe gallent. Cwynant yn ddirfawr nad ydyr.t yn cael cymhorth gan yr esgobion. Troant eu llygaid at y Senedd. Rhoddant eu gobaith yn Mr. Disraeli a larll Shafte- sbury. Y mae eu hyder yu gryf yn y mesur yn erbyn defodaeth, sydd wedi dyfod mewn grym y cyntaf cyfisoL O'r ochr arall, y mae Pabyddion proffesedig yr Eglwys yn llawenychu, gan mai mater eyfraith gwladol fydd eu rhwystro i Babyddoli yr hen sefydl- iad, y bydd y draul mor fawr i roddi atalfa arnynt, fel y bydd y gyfraith yn lLythyren farw, yn enwedig gan y bydd llawer o'r esgobion, y rhai fydd a Haw yn ngweinyddiad y gyfraith, yn debyg 9 o fod yn bleidiol iddynt. Dywed y Rock' fod deuddeg mil a chwe chant o aelodau Eglwys Loegr yn Pabyddion proffesedig, yn eugolygiadau a'u defodau crefyddol, a bod 2,370 o'r rhai hyn yn glerigwyr, a rhai a gynhelir a'r degwm. Cydnabyddodd un o'r clerigwyr hyn y o flaen y Ritual Commissioners,' mai ei am can ef a'i blaid yw gwneud yr Eglwys y peth oedd hi cyn amser Harri viii., sefyn Eglwys Babyddol. Felly y tystiodd y Parch W. F. Taylor, D.D., Ficer yn Everton, Liverpool, mewn cyfarfod Eglwysig yn mis Mai diweddaf. Yn ei araeth y pryd hwnw, dywedodd, Y mae y blaid hon yn gofyn pwy a aiff yn flaenor dros fyddinoedd Israel yn erbyn Goliaeth Protestaniaeth. Dy- wedant fod Mari waedlyd wedi bod yn rhy dyner galon o lawer tuag at y Protestaniaid. Gwrthodant ateb eich rhesymau yn eu herbyn, bygythiant ddadsefydlu yr eglwys os na chaniateir iddynt ei Phabyddoli. Felly y dywed- odd Canon Gregory yn y Convocation. [Mae y Canon Gregory hwn yn aelod o Fwrdd Ysgol Llundain, a gwna ei oreu yno i Babyddoli addysg y werin. Y maent yn lledu eu gweithrediadau trwy y deyrnas trwy offerynoliaeth brawdol- iaethau (guilds) yn cynwys oddeutu deng mil o aelodau." Y ffeithiau uchod, a llawer ereill a roddwyd gan y Ficer a enwyd uchod yn y cyfarfod yn Llundain. Yn ngwyneb bygythiad y defodwyr Pabyddol i geisio dadsefydlu yr Eglwys os na chaent eu ffordd, dywedodd y Ficer efengylaidd fod gwirionedd a phurdeb efengyl Clist yn fwy gwerth- fawr ganddo ef na sefydliad gwladol yr Eglwys; ac os nad ymlidid Pabydd- iaeth o'r Eglwys, y byddai ei dadsef- ydliad yn sicr o gymeryd lie efallai yn fuan. Cwestiwn amser yn'* unig yw. Er mwyn y cysylltiad, ni ddylem ym- gymodi a Phabyddiaeth i'r graddau lleiaf. Os na theflir y'Jonabaid Pabydd- ol dros fwrdd Hong yr Eglwys, aiff y storom yn drech na hi." Swn fel hwn sydd i'w glywed yn holl gyboeddiadau y blaid efengylaidd yn yr Eglwys er ys blynyddau. Y mae y rhyfel yn un cyffredinol trwy Ewrop. Cyn pen hir cymer y blaid Babyddol ryw ffurf o erledigaeth yn mhob ardal. Bydd llenorion annuwiol yn cymeryd eu lie gydag erlidwyr, am eu bod yn gwerthfawrog eu crwyn yn fwy na'u heneidiau. Dyoddefa fiyddloniaid nes y delo eu brenin i'r maes, pryd y cant fuddugoliaeth fythol ar eu gelynion. 4

SEFYLLFA MASNACH GLO A HAIARN.

MASNACH YR HAIARN YN WOLVERHAMPTON:

SAFON CERDDOROL PRIF YSGOL…

COR UNDEBOL ABERDAR.

♦ CWMDAR—GLOFA NANT - MELYN.

. GLYN NEDD-BODDIAD.

GLYN "EBB WY—DAMWAIN ANGEUOL.

ABERDAR—AGORIAD YR YS-I GOLION…

YMADAWIAD DEWI DYFAN.

NODION 0 DREHERBERT.

DAMWAIN ANGETJOI. ,.

|DAERGRYN EliCEYLL.

PONTYPEIDD A'R AMGYLCH-OEDD.

ABERAFON.

[No title]

GENEDIGAETHAU.

.---.---...----n I MO[JETAI]Sr…