Tarian Y Gweithiwr

PENNOD IV. WEDI derbyn cryn dipyn o addysg, penderfynodd yr Yswam ei ddwyn i fyny yn arddwr, ac heb fod yn hir rhoddwyd ef o dan daliad, a thrwy ei fod mor sylwgar, deuai yn mlaen yn rhagorol. Ond yn y cyfamser pender- fonodd yr Yswain a'i deulu dalu ym- weliad a Ffrainc, a rhoddodd ofal y Castell i'w arolygydd, George King; a thrwy fod cymaint o eiddigedd yn mhlant yr hen arolygydd at Einion, y bacbgen amddifad, yn mhen dau fis wedi ymadawiad yr Yswain, pender- fynasant wneud eu goreu i'w fradychu, a'r dull a gymerasant oedd dweyd ei fod yn cymdeithasu gormod a Wil y Bwch, yr Herweliwr cyfrwysaf yn y cymydogaethau, a'i fod yn rhoddi help mawr iddo i ladd y game, a thrwy fod King yn gwybod mae un o'r pethau mwyaf gwrthyn gan yr Yswain fyddai deall fod y game yn cael eu difa, pen- derfynodd anfon llythyr ato i'r perwyl, a dyna fe,- Castell Hywell." Anwyl Feistr,-Mae yn ofidus genyf ddweyd trwy gyfrwng y llinellau hyn fod Einion Hywell, y bachgen amddifad yr ydych wedi ymddwyn mor dyner tuag ato, yn gadael ei waith yn mron bob dydd, ac yn myned at Wil y Bwch, yr Herweliwr, ac y maent ill dau ar eu heithaf yn lladd y game o amgylch y Castell; ac er fy mod wedi eu rhybuddio lawer gwaith, hid ydynt hyd yn hyn wedi talu y sylw Ilciaf i'm geiriau. Dysgwyl- iaf am atebiad buan, oherwydd y mae y peth o bwys. Yr eiddoch, eich ufydd was, GEORGE KING. Mewn ychydig amser cyrhaeddodd y llythyr ben ei daith acwrth eiddarllen cynhyrfodd yr Yswain i'r fath raddau, ac ysgi-ifenodd yn ol yn uniongyrchiol, ac wele ei lythyr. Paris." Syr,~Derbyniais eich llythyr, yr hwn am cynhyrfodd yn erwin,ac yn awr yrwyf wedi penderfynu, yn ngwypeb drygioni Einion Hywell, mai y ffordd oreu i wneud ag ef ydyw, ei droi i ffwrdd ar unwaith, oherwydd yr wyf wedi ymddwyn yn rhy dyner tuag ato i ddyoddef dim anufydd- dod na'i weithredoedd direidus, ac felly, dyna ef yn eich Haw chwi. Yr eiddoch, A. IFAN. Derbyniwyd y llythyr, ac yr oedd King yn llawen dros ben ei fod wedi cael cyhuddiad mor effeithiol yn erbyn y bachgen. Boreu dranoeth galwyd ar Einion i'r ty, ac aeth yn union. Yna dywedodd yr arolygydd, wel fy mach- gyn 5, yr wyf newydd dderbyn llythyr oddiwrth yr Yswain, yn dweyd ei fod yn ystyried ei fod wedi cyflawnu ei ran tuag atoch chwi; ae o hyn allan, nad yw yn dewis cael eich gwasanaeth, ac felly yr ydych yn rhydd y fory, ac ymaith a chwi, oblegyd nis gallaf eich talu yn mhellach. 0 fachgen anwyl! y mae ei gymeriad yn dysgleirio fel yr haul; eto, y maeynrhaid iddo ymadael, a dacw efyncychwyn. Ni feddyliodd erioed pan oedd ei feistr gartref y byddai yn gorfod ymadael a'r hen Gastell anwyl. Ac hawddach o lawer yw dirnad ei deimladau wrth gefhu, na rhoddi dysgrifiad o honynt. Treuliodd y diwrnod hwnw heb fyned yn mhell o'r cyffiniau, oblegyd nas gallai, gan fod ei fynwes mor llawn o oud. Yr oedd wedi meddwl cysgu y noson hono mewn hen ysgubor oedd gcrllaw y ffordd; ond tra yr oedd yn sefyll yn syn, a'r deigryn gloew yn llachru ar ei rudd, dyma hen wraig y felin yn dyfod yn mlaen, ac wrth wel'd ei lygaid yn rhuddgoch wrth wylo, gofynodd, Pa beth sydd arnat ? Paham yr wyt yn tywallt dagrau ? Mewn ychydig, ateb- odd, gan ddywedyd wrthi ei hanes. Y mae yn rhaid dy lod wedi cyflawnu rhyw drosedd," meddai yr hen wraig drachefn, onide ni chawset byth dy droi o'r Castell, oherwydd yr wyf yn gwybod fod gan yr Yswain olwg fawr arnat. Beth oedd yr achos ? dywed y gwir." Yr wyf wedi dweyd y cyfan wyf yn gwybod," meddai yntau eilwaith. (Gofynodd yr hen wraig, "Pa le yr wyt yn myned i gysgu heno ? Dywedodd yntau, nid oes genyf yrun man i fyned os nad af i'r hen ysgubor yna." Yr hen ysgubor yr hen ys- gubor Na, na, ni chai fyned i hwna beth bynag, yr oeddwn yn rhy ffrynd a dy fam i'th ollwng i mewn yna, hyd yn nod pe bawn yn gorfod bod ar y llawr fy hunan drwy y nos." Felly cafodd lety cysurus y noswaith hono. Ond 0 yr oedd ei gwsg wedi cilio yn ddigon pell. Dranoeth cyfododd yn foreu, a'i wedd yn athrist; ac ar ol boreufwyd cychwynodd i ffwrdd.

Gohebiaethau. [Nid ydym yn gyfrifol am syniadau a golygiadau ein gobebwyr, ondyr vdym dm adael rbyddid barn i bobdyn, a rbyddid ysgrif-bin befyd can belled ag y goddef terfynau cyfraith a moes- otdeb.—GoL.I

ADOLPHUS A'I FEIRNIAD. GAIR 0 EGLUEHAD. MR. GOL.-Tua diwedd mis Chwefror diweddaf daeth gorchymyn o'r Education Department i ffurfio Bwrdd Ysgol yn Mhlwyf Llangiwc. Yr oedd hyny yn burion. Cyrhaeddodd y newydd glust- iau dau neu dri o bregethwyr y gymydog- aeth, fel yr wyf yn deall, mor bell yn ol a diwedd Ionawr, a dyma nhw fel ebolion cesyg ar garlam gwyllt, yn rhedeg o dy i dy, yn galw eu gilydd yn nghyd, yn tynu allan gynlluniau, yn cyfodi gwrth- gloddiau, yn awchlymu eu harfau, ac yn ymbarotoi erbyn rhyw frwydr ofn- adwy oedd i gymeryd lie draw yn y dyfodol. Ar yr adeg yma nid oedd neb wedi dychymygu na breuddwydio yn nghylch un math o ryfelgyrch o gwbl, ond hwy eu hunain ond pan ddaeth y trethdalwyr, a chanoedd ereill gyda hwy, i wybod pa fodd yr oedd pethau yn cael eu dwyn yn mlaen, darfu iddynt fEromu yn aruthr, a dyma hi yn dan a mellt trwy bob rhan o'r plwyf. Y pregethwyr yn casglu eu byddinoedd, a'r trethdalwyr yn gwneud yr un modd. Y pregethwyr yn calonogi eu lluoedd, ac yn dysgu 9 iddynt y ffordd i drafod yr arfau angeuol, a'r trethdalwyr yn eu dilyn i drwch y blewyn. Nid rhyfel egwyddorion ydoedd y rhyfel rhyfeddol hwn. Nid ymdrechfa rhwng caethiwed a rhyddid ydoedd. Nid oedd toriaeth a rhyddfrydiaeth yn perthyn i'r pwnc. Nid ymrysonfa rhwng Eglwyswyr ac Ymneillduwyr ydoedd, ond plant yr un teulu wedi ymranu, ac yn ffraeo a'u gilydd. Ymneillduwyr oeddynt bob copa walltog. Nid oedd yr un eglwyswr wedi beiddio dangos ei wyneb ar faes y gyflafan. Ty wedi ym- ranu, a phobl o'r un ffydd a chredo oedd y ddwy fyddin ymosodol. Wedi dydd yr etholiad, dyma feibion Left eto ar y maes, ac yn bloeddio trwy dudalenau y gwahanol newyddiaduron eu bod wedi enill buddugoliaeth anrhyd- eddus, eu bod wedi chwalu rbengoedd y tories, ac wedi llwyddo, trwy lafur ac ymdrech, iosodrhyddfrydwyr o'r iawn ryw i eistedd ar y Bwrdd Addysg am y tair blynedd ddyfodol. Wrth weled an- wireddau mor ddisail yn cael eu cyhoeddi, penderfynais gasglu hanes ffrwgwd y Bwrdd Ysgol, a'i gyhoeddi yn bamphled- yn bychan, er dangos pa fodd yr oedd pethau wedi ac yn bod yn wirioneddol; nad oedd y cyfan ond ymdrechfa rhwng y pregethwyr a'r trethdalwyr. Wedi i'r llyfryn bychan wneud ei ymddangosiad, cynhyrfodd y brodyr da yn enbyd iawn, a gosodasant amryw enwau go ddysg- edig, ond gwir ddigrifol, ar ei awdwr, ac arwyddai rhai o honynt fod dyddiau blin yn ei aros. Gallaswn feddwl nad oeddent ar y pryd hwnw yn awyddus iawn am fesur nerth yr awdwr ar dudalenau newyddiadur neu fisolyn; ond eto, nid oeddent heb deimlo awydd i'w fflangellu mewn rhyw ddull neu gilydd. Wedi magu a meithrin y syniad yn eu myn- wesau am fisoedd rai, darfu iddynt lwyddo i daro wrth greadur yn barod i ymgymeryd a'r gorchwyl, sef pastwno tipyn ar y Philistiad dienwaededig am iddo anturio gwarthruddo yr had ethol- edig. Nid wyf yn gwybod pa faint o dal a derbynia am ei waith, ond gallwn feddwl ei fod yn derbyn swm go lew. Y mae efe yn gweithio yn rhagorol, a bydd yn sicr o ddwyn gryn dipyn o glod ac enw i'w feistri trugarog. Dewisodd gy- meryd ei safle ar dudalenau y "Tyst a'r Dydd," gan geisio darbwyllo darllenwyr y papyr hwnw i gredunad yw y pam- pheldin y soniais am dano yn ddim amgen na swm o wallau sillebol a chystrawenol o'r naill ben i'r llall. Rhag i'r boneddwr dybied ei hun yn ddoeth yn ei olwg ei hun, ac i'w feistri gael achos i cbwerthyn tipyn yn eu llewys, crefaf am eich can- iatad, Mr GOL., i ddilyn nodiadan beirn- iadol y gwalch o ddechreu y llyfryn bacb i'w diwedd. Geilw ei hun yn South- man," ac y mae yn hynod ofalus i rif- nodi ei wallau dychymygol fel y teithia yn mlaen. Diolch yn fawr iddo. Bydd ei rifnodau yn dipyn o help. Wel yn awr, ynte, y gwallau dychym- ygol yn gyntaf, ei nodiadau beirniadol yntau yn ail, a sylwadau ei was anheil- wn g yn drydydd ac yn olaf. 1. Dichon y bydd i'w barchedigaeth ganiatau i mi basio heibio ei No. 1 dipyn yn ddystaw,am nadyw yn cynwys dim ond haeriad pen ffordd, heby cysgod lleiaf o brawf a gwirionedd yn perthyn iddo, felly ei No. 2 ddaw o dan sylw yn gyntaf. No. 2. Anghyfiawnder yn lie an- nghyfiander. Y rhagddod yw an, ac nid a, a'r llythyren c wedi ei chyfnewid i ngh. Mae yn rhaid i bob gair gynwys yr un nifer o lythyrenau pan yn gyfan- sawdd ag a wnant pan yn wreiddicl." Very well, syr. Nid yw eich rheol wedi cael ei throseddu. Y mae y gair Aughyfiawnder wedi cael ei ysgrifeuu yu gywir fel y dymunech iddo fod;—yr un nifer o lythyrenau i drweh y blewyn. Yr wyf yn right siwr fod a yn llawn cystal blaenddawd ag an bob ddydd o'r flwyddyn, ac yn air mor gyflawn-ystyr ag yntau ac os oes rhyw amheuaeth yn eich meddwl, edrychwch arno yn gweith- io. Efe a a. Dyna a yn ferf. Morgan a Henry. Dyna a yn gysylltiad. Torf a bwyell. Dyna a yn arddodiad. Efe a aeth. Dyna a yn rhagferf, &c. Ar air a chydwy- bod,myfi a bia y dorch am eich No. 2. Mi ddalia goes gwybedyn fy mod wedi euro y bel i'r mur. Ond arosweh. Gadewch i mi ail edrych dros eich gwers. Yr wyf yn meddwl ddarfod i mi ganfod rhyw beth go hynod ynddi. 0, ie, a ydyw pob gair ag a wnant yn cyfateb o ran rhif, os ydynt, pob peth yn iawn. Gallwn ddy- wedyd o hyn allan, a hyny yn berffaith unol a'chrheol auraidd, pob dynion,—pob gwartheg, pob asynod, pob cwn, pob cathau, pob beirniaid, a phob gwallgof- iaid, &c. Y mae y fusnes yn gwella. No. 3. Gwir fod yma dipyn o helynt wedi bod. Y wers :—Mae yn y frawddeg yna ddau amser yn tori ar draws eu gil- ydd-y gorphenol a'r presenol, sef wedi a bod. Diolch yn fawr i chwi. Nis gwyddwn cyn yn awr, ac nid wyf yn sicr eto chwaith, mai berf ydyw y gair wedi yn yr ymadrodd uchod. Os byddwch mor garedig ag aros uwch ben y llinell am ddiwrnod neu ddau, dichon y deu- wch i wybod mai rhagferf ydyw y gair Iwecli, yn tybio yr amser gorphenol, a bod yr ymadrodd wedi cael ei lefaru yn yr un ferf o'r naill ben i'r llall. Peth arall. Nid mynegu y ffaith a wna y llinell, ond ei chydnabod. Cydnabod bodolaeth peth, ac nid traethu yn ei gylch, ac mi wnaf fy llw ar gefn llo, na ddarfu i chwi yn ystod eich gyrfa feirn- iadol gyfansoddi brawddeg yn fwy rheol- aidd, yn dlysach, ac i ateb y dyben yn well na'r uchod. Dyna eich No. 3 eto wedi myned a golwglled salw arno. (I' w ba^hau.J

LLYTHYR 0 BATAGONIA. DERBYNIWYD y llythyr canlynol gan Mr. John Thomas, Merthyr, dydd Llun diweddaf, oddiwrth Mr. Aaron Jenkins, o Ferthyr, yr hwn a ymfud- odd i'r Wladfa gyda'r fintai gyntaf:— Patagonia, Glan y Camway, "Ebrill 25, 1875. "Anwyl GyiaiH,—Yn mhrinder fy amser yr wyfyn anfon yn ychydig llinell- au hyn, gan obeithio eich bod yn iach a chysurus, fel yr ydym ni yma yn bresenol. Meddyliais y byddai yn dda genych glywed gair o'r Wladfa. Mae y Wladfa mewn sefyllfa dda iawn yn awr—pawb yn gwneud yn dda yma: masnach ar ei goreu, ac argoelion ar- dderchog am lwyddiant yn mhob cyf- eiriad yn y Wladfa. Yr ydwyf yn gobeithio fod Cymry yr hen wlad yn parhau i gadw eu golwg ar y Wladfa. Y mae yma bob manteision i ddynion i wneud arian a chartrefi. Yn awr, y mae yma ddwy ystor fawr, a llong yn perthyn i bob un o'r ddwy, fel y mae cystadleuaeth dyn rhyngddynt mewn masnach. Y mae pethau sydd yn angenrheidiol ar y Wladfa yn dod yn rhatach, a chynyrchion y Wladfa yn codi yn eu prisoedd. Gwenith wedi codi o un swllt ar bymtheg i bunt ac uched y fflanega, yr hwn sydd yn cynwys 225 pwys, ac yn debyg o fyned yn uwch ei bris eto. Crwyn gwartheg wedi codi o 4e. y pwys i 5^c., ac y mae pob peth yn fywiog iawn, a'r cwbl yn dangos fod Rhagluniaeth o du y Wlad- fa. Yr wyf fi yn byw ar ochr yr heol fawr, ac nid yw yn ddim i ni weled wyth neu ddeg o wageni yn myned heibio bob dydd yn llwythog o wenith yn myned i lawr tua'r mor. Y mae y ddwy long yma ar hyn o bryd yn aros am bobo lwyth o wenith, ac y mae di- gon o wenith yma i lwytho chwech neu saith o longau ond y drwg yn awr yw ein bod yn brin o geffylau, gwageni, a dynion i'w gludo o'r wlad i'r llongau. Y mae pob trol a wagen a ellir eu casglu yn y He yn cludo eu goreu i lwytho y llongau sydd yma yn bresenol. Y mae pob peth yn dod yn ei flaen yn iawn yma. Yr ydym wedi bod trwy'r blynyddoedd yn methu gwneud fawr o honi yma o eisieu peir- ianau i fedi ac i ddyrnu ond yn awr y mae'r peirianau tori i'w clywed yn chwyrnu ar hyd y meusydd, a'r peir- ianau dyrnu yn chwyrnellu o gwmpas y teisi. Y mae adeg wedi bod arnom pan oedd yn faich ceisio byw yma, ond erbyn heddyw, y mae yn bleser i'r natur ddynol fod yma mas- nach yn fywiog, cymdeithas yn gloewi, a phawb uwchlaw angen. Y mae yma alw mawr am ddynion i gario y gwaith yn mlaen: digon o waith, a chyflog da am ei wneud. Y mae parotoi mawr ar gyfer hau y flwyddyn ddyfodol. Y mae yn debyg y bydd o wenith yn cael ei hau y tymor nesaf o fil i ill a haner o erwau; ac i ateb hyny, y mae galw mawr am ddynion. Anwyl gyfaill, ceisiwch weled fy mherthynasau yn Bedwren Fach a Throedyrhiw, a cbeisiwch gael gan- ddynt eu cyfeiriad, ac anfouwch ef i mi, os gwelwch fod yn dda. Yr wyf yn ysgrifenu atynt o hyd, ond yn methu cael ateb. Gall fy mod yn methu y cyfeiriad. Dywed wch wrth fy nhad a mam yn y Bedwren Fach y caraswn eu gweled yn fawr, a fy mod yn bwriadu dyfod adref i roddi tro o hyn i ben dwy flynedd i'w gweled. Cofiwch fi atynt yn serchog, felly hefyd yn Troedyrhiw. Dywed- wch fy mod wedi cael llythyr o'r America, yn fy hysbysu fod fy mam wedi marw. Derbyniwch fy nghofion gwresocaf. Yr eiddoch yn fyr, eich cyfaill, AARON JENKINS.

L'ERPWL. [ODDIWRTH EIN GOHEBYDD ACHLYSUROL.] TtENEALT-YDDIAETH YN L'ERPWL. AR gais 17,000 obreswylvddionBrein- lenawl L'erpwl, talodd y demagogue Dr. Kenealy ymweliad araethyddol a'r dref, dydd Mercher diweddaf, er mwyn dadenhuddo idd ei geraint a'i elynion ardderchogrwydd a rhagoriaethau y Freinlen Fawr, yn nghydag annhegweh ac anghysonderau y cynghaws mawr Tichbornyddol. Aethum i'w wrandaw nos Fercher, i Neuadd Gobaith; a phan ddaeth efe i mewn efo ei edmyg- wyr mawrfrydig, efe a dderbyniwyd gan darandrwst gorfoleddus a phen- syfrdanol y gwyddfodolion. Os ydym wedi llwyddo i ddadansoddi ath- roniaeth gwatwareg, cyfordd wy, brein- reitbiau hyawdledd hudoliaethus, ac amresymeg ddiogwydd, nid ydym am eiliad yn petruso dangos y Dr. Astrus hwn yn benaf cawr yn magnelfa y canghenau ieithyddol uchod: galwodd yn nghyd holl fyddinoedd fforch-eiriau gwawdiaith, gogan a dirmyg, er .9 gwneud galanas ar gyrff ac eneidiau yr Arglwydd Brif Farnwr Lush a Mellor; y twrneiod oeddynt yn ei erbyn ef; y gau-dystion, y teulu Tichbornaidd, gweinyddiaeth Mr. Gladstone; a bu yr un mor lawdrwm ar weinyddiaeth Mr. 'Disraeli hefyd; mewn gair, sothach a gwargedion angeu ydynt holl bethau Prydain Fawr a'r byd ond "Magna Charta" a Syr Roger"! Ar ol gwneud o hono rhuthgyrch a gorchest- gamp ar draflyncu ei wrthwynebwyr caledion, cododd un o'r enw Mr. Ni- cholson ar ei bedion, a chynygiodd i sylw'r cyfarfbd:—" Fod Arthur Orton wedi cael llawn tegwch"! Derbyn- iodd ceraint y Dr. yr hysbysiaeth wrth- wynebus uchod gydag ystorm o hwtiad- au a llefau brawychas tuhwnt i ddim a glysom ni o'r blaen, ond tra'r oedd yr adeilad fel coluddion y mor, yn ewynu ac yn ymgynddeiriogi, ychwanegodd Mr. Nicholson:—"A bod Dr. Kenealy yn warth i'r Senedd-dy Prydeinig"! Dyma ystorm o udiadau ebychiadol eto; ar y pryd safai'r aelod anrhydedd- us ar ei draed, gan edrych mor hunan- feddianol a'r llewpart yn nghanol coedwigoedd Tartaria. Ond er na chafodd y Dr. y maes iddo ei hun yn gwbl nos Fercher, yr ydym yn sicr iddo ddarbwyllo lluaws o'r newydd fod y dyn sydd yn awr dan farn condemn- iad yn Dartmoor yn dyoddef ar gam, ac nad oes un oruchwyliaeth a'i dyg