Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Y NOFEL: EINION HYWEL.
Y NOFEL: EINION HYWEL. (Buddugol yn Eisteddfod ddiweddar Aberdar.) PENOD XIV. MEWN llawn awydd dyna ef yn ei agor, ac er ei fawr syndod, beth ydoedd yndclo ond locket ei anwylyd yn nghyda'i darlun hi a'i mam, a llythyr byr, ond cynwysfawr, yn ei orchymyn i wisgo y locket bob amser wrth gad- wen ei oriawr. 0 fel y mae y dagrau yn tarddu o'i lygaid, ond eto prysura i'r orsaf. Mewn enyd dacw ef yn y ger- bydres, ac yn yr hwyr yn cyrhaedd Llynlleifiad; ac er ei fawr syndod, y gyntaf a ddaetb yn mlaen i ysgwyd llaw ag ef oedd Bronwen, Plas yr Afon, yr bon oedd ar ymweliad a'i Hewythr. Ond gan nad oedd ganddo amser i'w golli gorfu arno ffarwelio a hi yn bur fuan. Dranoeth aeth i'r Hong, yr hon oedd lestr mawreddog a chadarn, o'r enw Elizabeth," ac yn arfer hwylio i Peru. Mewn ychydig oriau dacw y dyfroedd yn dechreu berwi o'i ham- gylch, a hithau yn symud yn ei ganol. Golygfa swynol! Y mae yr haul yn araf suddo megys i for o brydferthweh yn y Gorllewin—yr awelon yn chwareu a'u gilydd yn hwyliau llydain y llong, a'r mor fel pe byddai wedi llwyr ym- lonyddu, a'r tonau bychain mewn di- fyrwch yn neidio ar gefnau eu gilydd yn wir, gallesid meddwl na fu yr un dymhestl yn ei marehogaeth erioed; eto, ychydig o'r teitbwyr sydd yn gallu mwynhau yr olygfa, a hyny o herwydd yr hiraeth a lanwai bob mynwes. Yn nghanol y pryder a'r wylo dyna fachgen ieuanc yn neidio ar ei draed, ac yn cy- farch ei gyd-deithwyr, gan ddweyd :— Yn awr wrth golli ein golygon ar Gymru fynyddig, cydganwn y llinellau canlynol:— Ton. Hen Wlad fy Nhadau." u 0 Gymru fynyddig, rhown ffarwel i ti, Er bod dy fynyddau yn anwyl i ni A'th gestyll henafol a safant yn dderch. Dy greigiau a dynant ein serch.
CYDGAN.
CYDGAN. Swyn, swyn ein hen Cymru fwyn, Rhown ffarwel oil i'th farddol dan, A meibion anwylaf y gan. Rhown heibio bob wylo, addolwn yr lor, Creawdwr y nefoedd, y ddaear a'r mor, A byth nac anghofiwn foesoldeb a rhin, Ymddringwn i sylw bob un. ID Swyn, swyn, &c, Erbyn hyn yr oedd pob mynwes wedi ei chynhyrfu, a phawb yn teimlo yn ddiolchgar i'r bachgen am ei gan ra- gorol. Wedi hyn aeth amryw o ddi- wrnodau heibio heb i ddim neillduol gymeryd lie; eto, yr oedd y canwr ieu- anc yn enill serch y teithwyr yn anghy- ffredin, ac wrth ei glywed yn areithio mor hyawdl ar wahanol bynciau, yr oedd y cad ben yn falch ei fod ar y llong; ond yn mhen ysbaid dyna y geri marwol yn gwneud ei ymddango&- iad yn ystlysau y llestr; ïe, y teithwyr oeddynt yn cydganu mor swynol a glywir yn awr yn gruddfan ar draws eu gilydd. O y difrod. Pwynatheimla dros y trueiniaid gresynus Yn wir, gellid meddwl fod angeu megys angel dinystriol wedi disgyn i'r Hong, ac wedi penderfynu lladd pob dyn. 0 ddarllenydd! edrych ar y bachgenyn bychan yna yn ei boenau dirdynol, clyw ef yn mwmian yn llosgfa angeu—y mae ei dad a'i fam yn farw yn ei ymyl. 0 na fyddai rhywun yn ei ymgeleddu. Ciliodd pawb o'i wyddfod, ond y mae yna un yn aros o hyd, a'i galon yn toddi mewn cydymdeimlad, a dacw ef yn cysuro y bachgen eto, y mae y clefyd dinystriol yn ei rwygo yn ddychryn- llyd. 0 olygfa sobr! dyna y bachgen C, 9 wedi marw-ond y mae yr hwn oedd yn gweini arno yn para i ymgeleddu y cieifion o hyd. O! gwelwch ef yn sefyll uwch ben ei gyfaill sy'n trengu iie, heb wybod pa fynyd y byddai yntau yn ngafael y dinystrydd creulon. Y mae yn ymollwng o dan ei ofnau par- haol, ac yn gadael y dyoddefwyr i farw yn eu poenau. Na, na, y mae ei galon yn rby lawn o ddyngarwch i wneud hyny. O ei ddyfalweh a'i dynerwch diail. Os yw y clefyd ar ei oreu yn llanw y llong a dychryn a dyoddefaint, y mae yntau o'r ochr arall a'i holl egni yn cysuro y trueiniaid dyoddefgar. 0 lestr mawreddog. Yr oedd dy ystlysau er ys ychydig ddyddiau yn ol yn llawn can a moliant, a dedwyddwch yn eis- tedd megys mewn cadair o aur yn mhob ystafell o'th fewn ond yn awr yr wyt yn drigfa ofnadwyaeth ac ocheneidiau, a braidd na allwn alw ambell i un o'th ystafelloedd yn fynwent yn nghanol y mor. 0 gwelwch yr hen foneddwr yna yn gwingo o dan effeithiau brathiadol y clefyd Mae gwres y fynwos yn fawr—nes ochain Gun y sye'ned dirfawr Y cylla sydd fel c.nllawr, Ni thrig er hyn lyn i lawr." Hefyd, gwelwch y bachgen ieuanc yna yn gweinyddu arno, pwy fedr ddysgrifio ei dynerweh ? Yn wir, gel lid meddwl fod Ehaglnniaeth wedi ei yru yn un- iongyrehol i'r llong i estyn cymhorth i'w gyd-deithwyr- Yn fuan, daeth yr hen foneddwr o'i boenau, a thrwy ofal Einion Hywel, y dyngarwr ieuanc, ad- feddianodd ei nerth blaenorol i raddau, ac yr oedd ei serch wedi ymblethu am y bachgen fel eiddew am bren yn y goedwig, ac ni chredai fod y fath gyd- ymdeimlydd ag ef i'w gael. Gadawodd y clefyd y Hong. Ond 0 braidd cyn rhifo pa sawl un oedd wedi marw dyna'r wybren yn duo, a'r mor yn cynbyrfu i'w waelodion. Ysgydwa a blina mewn cyflwr aflonydd, Dechreua ymswllian rhwng holltau y creigydd. Y mae pob peth yn arwyddo fod ty- mhestl ofnadwy yu cael ei daiilaw; ymsaetha y fell ten trwy yr awyr, ac ys- gydwa ei chynffon fflamgoch uwch ben y llestr, rhua y daran nes llanw pob mynwes a dyebryn. Ust, dyna y cor- wynt yD chwiban yn y pellder megys peiriant mewn perygl yn gymlith a thwrf byddarol a dyeithriol y tonau. 0 fel y mae y llong Yn ysgwydei hen esgyll." O! dyna chwythiad echrydus Y tonau a ymgodant fel mynyddau, a'r llong a gleddir yn y rhyferthwy! 0! y bloeddiadau torcalonus. Y mae angeu yn hylldremio ar y teithwyr yn nghys- god bob ton. 0 druaiu! clywch ei gweddiau taerion. Y mae dychryn fel brenin ar orsedd pob calon, a'r corwynt fel angel dinystriol yn ysgwyd yr hen lestr nes yw ei hesgyrn a'i choluddion ny yn crecian. O dyna chwythiad dra- chefn, a phob peth yn cael ei gladdu gan y tonau. Na, na, y mae i fyny eto ond 0 gwelweh hwy yn nofio Claddwyd hwy eilwaith. Na, dacw rai i fyny eto 0 Dduw, arbed y truein- iaid Fachgen ieuanc, gwelweh ef yn ymdrechu am ei fywyd! Y mae y llong wedi ei adael i drugaredd y tonau; ie, y mae ei holl obaith wedi ei gyfyngu i ddarn o blencyn a nofiau yr eigion 0 fel y mae yn cael ei chwythu heb wybod i ba le, eto yn dal ei afael yn ddi-ildio, yn union fel pe byddai yn credu fod yn bosibl iddo gael gwared- igaeth. 0 syndod! mewn ychydig fynydau, dacw ef yn cael ei daflu ar ymyl craig, ac er fod y nos yn dywyll deallodd ei fod gerllawtir, a dyna efyn dringo yr hen graig a'i holl nerth, ac ar ol ymdrech galed cyrhaeddodd ei chopa. 0 Einion anwyl, ar ol dy holl ymdrech yn y llong, dyna thi yn hollol unig, a phob peth yn cyd-dystio mai byr fydd dy oes. «
YSTAFELL Y CYSTUDDIEDIG.
YSTAFELL Y CYSTUDDIEDIG. MEGYS y mae y greddfau a'r teimladau rhagorol ag sydd wedi eu eydblethu a chyfansoddiad dyn, y dymuniadau a'r tueddau aneirif ag sydd wedi eu planu yn ei feddwl, a'r cyneddfau cynydd- fawr, deallgar, ac ardderchog a pha rai y mae efe wedi ei gynysgaeddu a hwy, yn brofion diamheuol o'i anfarwol dynged, felly y maeyr anghysonderau, y creulonderau barbaraidd, y cy- nhwrf, yr ymryson, y dyryswch, a'r cymysgfa gresynus a ffiaidd ag sydd yn nodweddu cyflwr anrheftius y byd moesol, yn arddangosiadau amlwg a chywir o sefyllfa alaethus y ddynol- iaeth syrthiedig a dirywiol. Ond budrediced ac anrhefnused yw sefyllfa bresenol y byd cymdeithasol, eto, y mae genym bob rheswm i gredu fod llawer o egwyddorion da yn aros yn nghalonau lluaws o'r hil ddynol. Byd anmherffaith a chymysgedig o dda a drwg yw y byd hwn; a dichon mai anaml y eyfarfyddir a neb mor aflun- aidd a gwag ei fynwes, fel nad oes eymaint ag un wreichionen o rinwedd o'i mewn; na neb mor lygredig ei galon, fel nad oes ynddi gymaint o gydwybod- olrwydd a ddengys y gwahaniaeth rhwng drygioni gwaradwyddus a da- ioni moeso). Pell ydym o feddwl fod neb mor ddaearol a bwystfilaidd ei fuchedd fel na wnaeth rhyw weithred rinweddol ar ryw achlysur neu gilydd. Eto, gall dyn fod yn feddianol ar ryw rinwedd a gymeradwyir gan y gwir- ionedd, pan ar yr un pryd y bydd ei gymeriad yn isel, yn ffiaidd, ac yn at- gas; oblegid nid un weithred iselwael a ffurfia gymeriad iselwael, ac nid un weithred rinweddol a gyfansodda gy- fansodcia gymeriad difrycheulyd. Rhaid cael crynudeb o weithredoedd diifuant, a chorffoliad o ragoriaethau uchelryw er imrfio cymeriad cymeradwy oblegid ni wna un olwyn beirianfc, ni wna un gareg adeilad, ac ni wna un blodeuyn goronbleth. Nid oes dim yn wir ddyr- chafedig, gogoneddus, a chanmoladwy, ond yr hyn a gymeradwyir gan gyf- iawnder, purdeb, a gwirionedd. 0 ganlyniad, y neb a lyno wrth wirionedd ac uniondeb a berchir, a anrhydeddir. ac a wneir yn ddyrehafedig iawn. Gwirionedd gan hyny yw y gallu an- orchfygol fedr ein dyogelu rhag baw- aidd ymosodion maleisus carnfudrogod diffaith a charcharbylliaid cegrwth cilfachau lleidiog ceufa anferth y ty- wyllwch eithaf. Ymae rhai yn twyllo eu calonau, ac ereill yn cael eu twyllo gan eu calonau; a sicred yw pe gwelai cymheiriaid cecrus clap y cleibwll yn dda i bwyso eu bymddygiadau eu hun- ain yn nglorian euraidd y gwirionedd, y caent weled yn chwipyn eu bod yn anfeidrol rheitiach iddynt ddysgu dar- Hen eu dyledswyddau yn hytrach na sibrwd cabledd a chelwydd o glust i glust, gan addaw llwgrwobrwyo y neb a wertho ei gydwybod am lai na haner gwerth ewyllys gwrach y greg, heb ddangos i etifeddion swtrach y sycan- dai ormod o'u sibol deganau. Modd bynag, hyd y gwelais i, y mae Ilawer o ddynion yn esgeuluso yr hyn a ddy- lent ei wneud, ac YrJa hawdd yw eu darbwyllo i ymyru a'r hyn nad yw yn perthyn iddynt. A chlywais er yn blentyn mai llygriad y peth goreu yw'r llygriad gwaethaf oil," dilys yw fod rhai yn naturiol yn ddarostynged- ig i'r fath ffieidd gastiau dyfeisddrwg, ac er taclused esguson sydd ganddynt i guddio eu beiau, eto y maent yn dra adnabyddus, ac y mae pawb yn dechreu amheu a diflasu arnynt, ac hawdd ad- nabod wrth eu hebweh nad ydyw yn fawr gwell na bod yn galed arnynt; haul-ddelwau eu mympwyaeth wedi eu difwyuo, allorau eu digofaint wedi eu malurio, a noddfeydd eu hanwiredd wedi eu gwneud yn gydwastad a'r llawr, a hwythau fel cadell o frain hel- gordd brysgyllaidd yn gwewyr-wingo ar oerlais oerlwrn daearlawr dan erth- weh yn aruthr, pob un am ei anfad- waith ei hun. Nid oes dim yn fwy sier a gwirioneddol na bod yn y byd moesol ddwy ddeddf nerthol, y naill yn tynu i fyny, a'r Hall yn tynu i waered —" un yn rhyddhau, a'r Hall yn caeth- iwo." Ac yn gymaint a bod pob dyn, bob amser, ac yn mhob man, o fewn gafaelon un o'r deddfau anghyfnewid- iol hyn, nid oes dim yn amlycach na bod pob dyn yn creu ei ddedwyddwch, neu ei druenusrwydd, yn benaf, drwy ei ymddygiad ei hun, hyd y nod yn y fuchedd hon. Gwirionedd ofnadwy i feddwl yn ddifrifol am dano ydyw hwn. A phan y try dyn allan i fodyn ddybiryn mor ddiegwyddor, fel ag i ryfygu a chynddareddu gwrthwynebu egwyddorion ucheiryw purdeb a gwirionedd, pa ryfedd clywed fod y fath adyn dyhirfoes a digllon- edd yn ei lygad, gwenwyn dan ei dafod, a bustl yn ei galon, yn cael ei ddal ar y ffordd a dychryniadan mewn- ol, ei oddiweddyd yn y maes 4 phang- feydd o euogrwydd, a'i aflonydduyn y dirgel gan ystormydd o gyhuddiadau cydwybod, hyd onid yw yn warthrudd yn mysg y cenhedloedd sydd o'i am- gylch, yn bla i'r ynfydion, yn arswyd iddo ei hun, ac yn resyndod i ddynol- iaeth. Dyma'r pla arswydol sydd yn dilyn gwneufchur anwiredd," a'r chwerwdycnaf gosb cydwybod sydd yn canlyn camgyhuddo y diniwed," oblegyd euogrwydd yw yr adwy drwy ba un y mae holl offerynau llidiog- rwydd cyfiawnder yn d'od i mewn ac ymae tynged y neb a ddygo gamdyst- iolaeth yn erbyn ei gymydog yn lyfr wedi ei ysgrifenu oddimewn ac oddi- al]an, galar, gruddfan, a gwae." 0 ganlyniad, goeheler ganiatau i holl elfenau hanfodol dyrchafiad, hapus- rwydd, a dedwyddweh gael eu hysgubo gan gorwyntoedd a rhaiadrau dystrych- lyd a throchionawg cabledd a chel- wydd dros anferth glogwyni ysgethrog ynfydrwydd, anystyriaeth, a dibrisdod i ganol erchyllfeydd anaele cymydd myglyd dinystr a cholledigaeth. Eos WYN.
[No title]
ADRODDA ffarmwr yn ymyl Chester, Pa., fod ganddo fochyn, yr hwp ar ol bwyta yr afalau ar lawr yn y berllan, a rydd ei ysgwydd yn erbyn coeden, ac a'i hysgydwa nes daw cawod o afalau i lawr
LLUEST Y MYNYDD.
LLUEST Y MYNYDD. MEDI 3, 1875. DYDD da i chi, Owain Llysfeisyr," ebe fi ryw ddiwrnod, pan yr oedd efe yn myned heibio tua'i gapel. "Dowch i mewn." Diolch i chwi, Lluestwr," ebe Owain. Ebe fi, Ma rhyw ddwndwr mawr yn nghylch y gymdeithas ne- wydd yma Owain." Wel, oes," ebe Owain. Nid wyf fi yn rhyfeddu fawr wrth hyny, oblegid ychydig yw y rhai cadwedig eto. Yr wyf, Mr. Llaestwr, wedi go- fidio yn ddirfawr wrth ddarllen y Welsh Times yn rhoddi hanes Eis- teddfod rwysgfawr Pwllhalen. Yr oedd yno weinidogion a broffesent addoli y gwir Dduw, yn ymuno mewn seremoni- au Derwyddol eilunaddolgar, ac yn boddloni eu hunain ar ryw ddeistiaeth anghristaidd mewn ffurf o weddi, gan uno y Duw mawr a'r eilun, yn debyg i Aaron gynt, yr hwn a feiddiodd ddweyd mai gwledd i Jehovah oedd gwledd y no aur. Yr un ysbryd eilunaddolgar sydd wedi corfFori ei hun yn Nghyrn- deithas hen Sgidie.' Eisteddfodwyr, y rhai a arferent wastraffa mwy na neb arall, a'i cefnogant, am fod cymaint o nonsense ar ei hesgynlorie, fel ar es- gynlorie eisteddfodau. Ei defodau plentynaidd a'u denant hwy, nid ei hamcan moesol i gynyrchu cynildeb. Yr oedd yr amcan hwnw yn hen amcan rhinweddol cyn eu geni nhw, mewn cysylltiad a moddion syml at ei gyr- haedd, o ordeiniad Duw. Ond fel yr oedd yn cael ei ddysgu yn y Beibl, nid oedd yn tynu dim ar eu sylw hwy, nac yn cael ei werthfawrogi ganddyn' nhw, nes iddyn' nhw ei wneud yn hobby, i ddefodaeth ynfyd farchogaeth ar ei gefn. Ni osodant fwy o bris arno na bechgyn coed (dummies) drapers, y rhai a ddefnyddiant i ddangos y gwisg- oedd a werthant. Y blodau y rhai a ant ymaith gyda'r gwynt, nid ffrwyth- au rhinwedd, a'u denant hwy. Yr oedd y diafol wedi methu tynu pobl y capelau i'r eisteddfodau lie yr oedd pob ynfydrwydd yn cael rhaff. Ond gwnaeth bont i uno yr eisteddfod a'r capel, gan ei galw yn bont CYNILDEB, Nghymdeithas hen Sgidie,' gan fedd- wl na buasai neb yn gwrthwynebu yn- fydrwydd defodau annuwiol a phagan- aidd y gymdeithas, o herwydd eu ham- can proffesedig. Fel y dywedodd Dafydd, am law Joab yn niehell y wraig o Tecoa, felly mae Haw hen Dwyllwr mawr y cenhedloedd, yn eglur yn y ddefodaeth newydd, fel yn y Babaetb, yr hwn yw ei orchestwaith mwyaf ef, wedi ysigiad ei siol ar Galfaria. Gwyr ef er pan sefydlodd efe y Babaeth, gan ei galw yn Gristion- ogaeth, nad oes dim yn fwy dengar i feddyliau gweigion na defodaeth rwysg- fawr. Ac eglnr yw fod miloedd yn yr oes hon yn myned bellach bellach oddi- wrth y Beibl a'r efengyl tua distryw tragywvddol o dan ddylanwad swyn- ion defodaeth, mewn cyngherddau, eis- teddfodan, gwleddoedd mympwyol, yn y rhai y canmolir dynion, gorymdeith- iau cymdeithasau addurniadol, yn mha rai y mae dynion a broffesant fod gan- ddynt fenyddiau, yn rhoddi pethau amryliwiol i hongian oddeutu eu per- sonau, a band o fitsic o'u blaen, i alw sylw y byd at eu hymddangosiadau dylluanaidd, a'r cwbl yn dibenu yn eilunaddoliaeth y cylla. Gwelwn rai yn gwledda yn fwrddeidiau, A pheth o bob creadur o'u blaenau, Pob un yn bolera ac yn difa'n ddirol, Ddigon i un cymbedrol dridiau. Ar ol bwyta ac yfed felly'n wisgi, Yna tobaco, a pbawb a'i stori, Ar gymydog, os gwir os celwydd ar dro, Nis gwaeth am y bo bi'n ddigri'. Y mae mwy yn boddi mewn colledig- aeth fythol, o dan ddylanwad rhwysg- fawr plentynaidd arferion cymdeithasau yr oes, y rhai a ystyrir nid yn unig yn ddiniwed ond yn rhinweddol, na than ddylanwad anfoesgarweh eglur. Medd y Beibl, "0 char neb y byd, nid yw cariad y Tad ynddo ef. Canys pob peth a'r sydd yn y byd, megys chwant y cnawd, a chwant y llygad, a balch- da- y bywyd, NID YW O'R TAD, eithr o'r byd y mae." Diolch i chi, Owain, 'r'wi'n gwel'd fod yn rhaid i chi fyn'd, dyma Evan a Sam yn dyfod. Wel, Sam," ebe fi, sut y trodd 1 pethe allan yn y cwrdd misol ? Pa fodd y dibenodd yr helynt ?" Ebe Sam, Y mae Dafydd, Pant- gwyrdd, chi wyddoch, yn ddyn cyfrifol iawn. Y mae yn berchenog lawer o ffermydd.^ Ac wedi bod yn golofn o dan yr achos am flynyddau lawer, bron er amser yr Ebenezariaid yn sir Aber- teifi. Y mae yn hen flaenor, yn wr o ddysg a synwyr cyffredin helaeth. Efe mewn gwirionedd oedd yn rheoli y cwrdd. Wedi trafod cryn lawer ar y ddadl yn Cwmderwen, cynygiodd Da- fydd y penderfyniad canlynol, -Ein bod ni fel cyfarfod misol, yn mawr anghymeradwyo ymddygiadau Nahum, Twmi, Shon, Siams, a Morgan, am lusgo i mewn i'r seiat reolau ffafriol i 'Gymdeithas hen Sgidie,' cymdeithas a gondemnir gan bawb ond dynion o dueddiadau pabyddol ac eilunaddolgar, heb un awdurdod i wneud hyny yn y Gyffes Pfydd, nac mewn penderfyniad cwrdd misol na sasiwn. A'n bod trwy y penderfyniad hwn yn ceryddu y bro- dyr dan sylw yn gyhoeddus, gan obeithio yr ymostyngant yn edifeiriol am eu bai, fel na fyddo rhaid eu hys- gymuno.' Gwrthwynebwyd y cynyg- iad hwn yn ffyrnig gan y 4 Sgrechwr teithiol,' a chan Moris Sherpyn Jones, un o'r pregethwyr finegraidd cweryl- gar, yr hwn sydd yn gyru pob eglwys i'r clawdd a'i erwindeb Phariseaidd o blaid i Cymdeithas hen Sgidie.' Ond yr oedd yn eithaf eglur o'r dechreu, fod mwyairifmawr o blaid cynygiad Da- fydd, Pantgwyrdd. Pan y rhoddodd y cadeirydd ef i bleidlais, cododd pawb eu dwylaw o'i blaid, ond rhyw dri neu bed war oedd wedi cael eu dalln fel na welent hawliau cyfiawnder na gwirion- edd, Beibl nac efengyl. Ond er fod y cyfarfod misol wedi penderfynu yn ol y Gryffes Flydd, ac yn ol y Beibl, diau y bydd y diafol, fel ei arfer, yn debyg o gadw y dynion drwg yn Cwmderwen ar waith, mewn rhyw gynlluniau newydd i rwystro dylan- wad yr efengyl yn y lie. Nid oes un arwydd o edifeirweh ynddynt. Ond cynddeirioga eu hysbnyd hunanol, pa- ganaidd, am eu bod yn methu cael eu ffordd. Ac y mae yn siomedigaeth. farwol iddynt fod y cwrdd misol wedi troi yn eu herbyn, a'r pedwar gwaethaf wedi gobeithio bod yn flaenoriaid. Fel hyn y mae y diafol a'i blant yn difetha eu hamcanion eu hunain a'u ffyrdd gwyrgam." "Diolch i ti Sam, am hanes y cwrdd misol, tyr'd yma 'r wythnos nesa i glywed Dick Tycaws yn desgrifio Cymdeithas hen Sgidie.' LLUESTWE. «
BEIRNIADAETH CYFAROD LLENYDDOL…
BEIRNIADAETH CYFAROD LLENYDDOL GILFACH GOCH. GAN J. CYNFELYN BENJAMIN. Bywgrciffiad i'r diweddcir Frederick Thomccs, Ty Charles, Penprysg, Y MAE coffadwriaeth y cyfiawn bob amser yn fendigedig, ac yr ydym yn gydwybodol fod Frederick Thomas yn un o bonynt; ac wrth nesbau i feirn- iadu ei fywgraffiad, dymunem ddiosg esgidiau, a hyny o herwydd fod y tir y sangwn arno yn gysegredig, nid yn unig yn ngolwg ei gyfeillion a'i berth- ynasau, ond yn ngolwg y nef hefyd. Yr hyn ydym yn ddeall wrth fyw- graffiad, ydyw portread o fywyd ac ymarweddiad unrhyw ddyn, wedi ei wisgo mewn iaith lithrig a dealladwy. Fel ag y mae y darluniedydd yn tynu darlun o'r corff, nes y gellir adnabod y person trwyddo, felly yn union y dylai y bywgraffwr dynu darlun o'r dyn yn ei holl gysylltiadau, fel y gellir ei ad- nabod wrth y darlun. Y mae cymer- iad pob dyn, fel y blodeuyn, yn ym- agor yn raddol. Felly hefyd y dylai pob bywgraffiad fod, ac wrth y rheol hon y byddwn yn beirniadu y cyfan- soddiadau hyn. Drachefn, tuag at wneud bywgraffiad da, dylid bod yn gyfarwvdd a'r gwrthddrych. Gellir dyweyd fod cyfrolau wedi eu hysgrif- enu i'r cyfeiriad hwn yn Nghymru, ond y mae yn hawddach o lawer i ddyv oyd pwy sydd wedi eu eyfan- soddi, na dyweyd pwy y maent yn ei ddarlunio, yr hyn a yseyriwn yn hollol anmhriodol mewn bywgraffiad. Yr oedd Frederick Thomas yn gymeriad neillduol yn ein cymydogaetbau, a. dylai ei fywgraffiad fod felly hefyd. Yr oedd yn meddu ar gorff, meddwl, talentau, tymherau, a buchedd hollol ar ei ben ei hun ac wrth feirniadu ei fywgraffiad, byddwn yn hawlio cael y rhai hyn, ac nid rhyw draethawd maith, pa un a wna y tro i unrhyw ddyn crefyddol a rhinweddol. Byddwn hefyd yn hawlio amseriad cywir o'i symudiadau mor bell ag y mae hyny yn bosibl, yr hyn sydd eto yn anheb- gorol angenrheidiol mewn argraffiad o fywyd. Daeth i'm Haw dri o gyfan-