Tarian Y Gweithiwr

PENOD VIII. Clywodd Karl y waedd drachefn, a chyfeiriodd ei ifordd tua'r fan He y tybiai ei bod yn dod. Liais menyw ydoedd, ac mewn cyfyngder—efallai mewn perygl. Gwaeddwyd y drydedd waith, a gwthiodd ein harwr ei ifordd yn mlaen. Heb fod yn mhell or man lie y cychwynodd, daeth i faes agored, yn cael ei gysgodi un ochr a chraig ucbel, wrth waelod pa. un yr oedd bwthyn bychan o goed wedi haner dadfeilio, ac o flaen y bwthyn gwelodd ein harwr olygfa a barodd iddo daro ei law ar ei gieddyf. A dyma beth ydoedd: Mecyw ienanc yn nghafael dau ddyn. Ceisiai ymryddhau oddi-1 wrthynt, a llusgent hi tua chyfeiriad lie yr oedd dau geiryl yn aros. Nis gallai vt-aeddi yn awr, gan fod lliain tew wedi ei gylymu yn dyn o amgylch ei phen, yr hwn a gnddiai ei genau a'i llygaid. Adnabyddodd y mileinwyr ein harwr ar unwaith.. Hwy oeddynt yn blaenori byddin Rupert o Franken- stein, pan gafodd Manfred a Karl eu gwneud yn garcharorion, a gwyddai yntau raai dynion dideimlad a dieg- wyddor oeddynt. c '•'Xawr," gwaeddai Karl pan farciiog- odd yn miaen atynt, "dun rhagor o hyn." Trodd un o'r dynion ato, tra y y llall y fenyw. So S Ho! dyma'r dyn ddiangoad o garchar ein meistr. Cei fyned yn ol gyda ni yn union." Gyda ei fod yn dweyd hyn, rhodd- odd blaenau dau o'i fysedd wrth ei enau, a chwibanodd yn gryf ac mewn atebiad i hyn daeth dyn arall allan o'r bwthyn. Yr oedd yntau yn perthyn i ddilynwyr Frankeinstein. Yr oedd wedi ei wisgo yn well na'r lleiil, a chofiodd ein harwr ei fod wedi eiweled yn gweini ar y Due. Gwelodd Karl ddau beth arall. Yr cedd ceffyl arall wedi ei gylynui wrth gefn y bwthyn: a gwelodd hefyd fod y filain a ddaliai y garcharores, wedi cylymu ei thraed a'i dwylaw, a hithau wedi cwjmpo. Taniodd yr olygfa f* tttvio vr q l i: <11" t* li o rnrv ■U-Cl-A »? v'Li;í.Yl,fi.J.. J J.LJ.(A; j J.:1.tÄJ..LLt.V {'-VL v/iii L-LU,L fel y brysiodd i dyiiu ei gieddyf o'i wann. "Cymer ofal iachgeiiyii," •swyddog, sef yr un a ddaeth allan o'r bwthyn, Yr ydym yn dy adnabod fel un ag y carai ein meistr dy weled yn fawr, a rhaid i ti ddychwelyd gyda ni. Paratoa gyferbyn a hyny." Nid oedd. ein harwr yn meddwl gwneud dim yn frysiog. Ystyriai yn bwyllog pa fodd y buasai yn gweith- redu. Yn gyntaf, cofiodd ei fod wedi tyngu llw difrifol na fuasai byth yn oedi tynu ei gieddyf i amddiifyn menyw pan fyddai galwad am hyny. Yn ail, gwyddai fod y gweision hyn o eiddo Frankenstein yn elyoion iddo, a'u bod'yn meddwl ei niweidio. Medd- yliai hefyd y gallai fod un rhagor o honynt yn perthyn i'r Geweit chaft, yn gwasanaethu yr Arch Ddne ag ymddangosiad ailanol, ond o'i galon yn chwilio am gylie i gynorthwyo cyfiawnder. CafFa-i ddeall hyny yn mhen amser byr, gan fod y moddioii wrth law. "Edrychwch yma," ebai, "dywedasoch eich bod yn fy adnabod, ac eto yr wyf yn ddyn dyeithr mewn gwlad ddyeithr. A ellwch chwi, un o, honoch, ddywed- yd wrthyf yn mba le mae'r brenin yn byw." Edrychasant arno am beth amser mewn u dystawrwydd rbyfeddol, gan dybied, efallai, eifod yn chwareu a hwy. O'r diwedd, gofynodd y swyddog, "Beth ydwyt ti yn ymofyn a'r brenin." "Peidiwch o dim beth wyf fi yn ymofyn. A ellwch chwi ddywedyd wrthyf beth ydyw gwerth yr em ddys- gleiriaf yn ngoron Bohemia." Nid oedd yr arwydd leiaf o adna- byddiaeth yn un o honynt, a gwyddai Karl nad oeddynt yn perthyn i'r frawd- oliaeth. "Yn wir, ddyn ieuanc," ebai'r swyddog, "credwyf y cymeret ti y goron i ffwrdd pe buasai yn dy allu i wneud hyny. Yn awr, beth ydwyt ti yn myned i'w wneud: rhoddi i fyny yn dawel, neu ynte a rhaid i ni dy orfodi i wneud felly. Cymer ofal mewn pryd, neu dichon y bydd i ni niweidio tipyn ar dy gnawd os ydwyt; yn myned i fod yn ystyfnig. Cymerodd Karl ei gieddyf yn ei law chwith, a'i fwyell yn ei law ddehaa" a neidiodd o'r cyfrwy, a safodd o'u. blaen au". Wrth hir arfer, yr oedd wedi dyfod i allu defnyddio ei law chwith yn g-ystal a'r un ddehau. Y mileiniaid llwfr," gwaeddai efti harwr, Yr wyf yn dyfod i achub y fbneddiges acw, ac nid i roddi fy hunan i fyny. Dyna eich ceffylau, ewch ymaith ar unwaith, a chewch fod yn rhydd. Os aroswch yn y fan yma cldwy fyiiud yn hwybyddaf yn taro." Torodd y tri allan i chwerthin yn iachus.

Y MAB Dr. Kenealy yn bwriadu dechreu rhestrv gyfarfodydd crefyddol i'r bobl y Sulgwyn nesaf

LLUEST Y MYNYD D. IONAWR 28, 1876. 'Rw' i, Evan, wedi ilaelu dyfalu na dy- feisio be sy' wedi. rheibio Rhys Gomer Dafydd, Owtygarthen, blaenor mawr Merari, capel y Methodistiaid, ma fe bron myn'd yn Eglwyswr, allwn i feddwl. Ebe Evan, u O, mae Rhys, druan, wedi cael ei dryblu gan afiecyd per yglus iawn er ys blynyddau. Y mae yr afiechyd hwn yn un cyffredinol yn y tylwyth i. ba un y pertbyna efe. Enw yr afiechyd yw Ritualism on the brain. Yn ol fel y dywed meddygon am Symptoms yr aheehyd hwn, ymddan- ddangosant yn gyntaf mewn difrifvvch gwynebol mawr. Y mddengys yr wyneb fel pe bai wedi cael ei rewi mewn starch, a'r ddau lygad yn syllufel dwy gloch ia, yngwrthod dad- leithio o clan wres gwirionedd dwyfol. Y mae y gwefusau yn symud yn far- moraidd, a'r llais yn cymeryd seiniau gorchymynol, awdurdodol rhnad, croch, eras, fel pe pae tynged rhyw un mewn difodiad, wedi cael ei benderfynn yn llys ucnaf diaconiaeth. Y mae arwydd- ion eglur yn yr holl symudladau fod yno gredinaeth ddiysgog mae mawr yw Diana Deaconcraft, a gwae y cor- achod a amheuant anffaeledigrwydd y dduwies. Wrthfeddianydd cydwybod a pharch i Grist, dywed personoliaeth hunanoldeb offeiriad y dduwies, fel Rabsach, cablwr Hezeeiah, pa dduwiau sydd wedi sefyll o flaen fy nuwies i ? Pwy yn mhlith holl dduwiau y gwled- I -,I ydd a wareaasant eu gwlaci cm naw i r Beth os toraf fi reol ddirgel fy urdd, yr hon a ddy wed, Gall dynion wneud cam a chwi, a gallant eich enllibio; ond nid oes genych chwi liyddid i fod yn eiyn iddynt. Cofiwch fod madden yn rag- oriaetb ddwyfol;' er mwyn i ni lwyddo, defnyddiaf enliib hustyngar ar bawb na chydnabyddant fod genyf fi hawl i wneud dynion a phlant yn Sosiniaid a Phabyddion mewn dirgelwch, allan o olwg beirniadaeth rheswm ac ysgrythyr, cyn llylfetheirio cydwybod i fod yn ddistaw," Ond Evan, ma' crac yn mhen Rhys er ys blynydde acnid yw'n rhyfedd yn y byd fod yr I aelod bychan yn af- lywodraefchus.' Ond dyma leuan Goch yn dechreu siarad, Dywedodd leuan, "Mr. Cadeirydd, byddai yn dda iawn genyf fi pe bai Owain yn eglurhau beth oedd e yn feddwl wrtb. ddweyd fod yr iawn yn cael ei4 adael allan yn y defodau lie y dylai fod." Owain a ddywedodd, Da geuyf fod leuan wedi goryn y cwestwn. Gallaf ddweyd yn ddiiloesgni nad oedd genyf un bwriad i chwilio amunrhy w rywog- asth o ieiau yn nefodeb yr urdd pan ei gwelais gyntaf. Gofynais i'r swydd- wyr, fel y gofynodd illair, I Pa Ie y dodasoch yr lesu'? Gwyddom fod Duw y Tad wedi ei osod ar ei ddeheu- law, ac wedi gosod ei iawn yn sylfaen safadwy yn Seion, a'i fod ef wedi awdurdodi ei apostolion i gyhoeddi edifeirweh a maddeuant yn ei enw ef, yn mhlith yr holl genhedloedd, a bod yr apostolion wedi dweyd yn eglurc yn yr hwn y mae i ni brynedigaeth trwy ei VJaeél ef, sef maddeuant pechodauac heb ollwng gwctecl nid oes maddeuant c a gwaed lesu Grist ei Fab ef sydd yn ein glanhau ni oddiwrth bob pechod,' ac mae trwy waed lesu- y mae i ni midclid i fvried i mewn i'r fivseo-r i tV J J —O*^ ofyn arn fadde-Liant gan Dduw; ei fod ef eihun wedi dweyd' Hwn yw fy ngwaed o'r testament newydd yr hwn a dywellt- ir dros lawer er maddeuant pechodau? a'r apostol wedi dwevd wedi iddo wneuthur heddweh trwy waed ei groes ef/ei fod wedi myned ei hun 1 i'r úysegr trwy ei Daecl ei hun, gan gael i ni dragywyddol fod pechadur- iaid wrth ddyfod at' lesu, Cyfryngwr y testament newydd,' yn dyfod4 at waed, y taeneNiad/ a'u bod yn etholedigion trwy daenelliad gwaed Ciist/ bod tri yn iystiolaethu ar y ddaear, yr yspryd, y dwfr, a'r gwaed? fod y sant yn moliallu Crist yn y nefoedd trwy ddweyd teilwng wyt ti i gymeryd y llyfr ac i agoryd ei seliau ef; oblegyd ti a laddwyd, ac a'n prynaistni i Dduw trwy dy waed? 1 chwychwi y rhai oedd- ych gynt yn mhell, a wnaethpwyd yn agos trwy waed Crist.' Os yw gwaed teirw yn pureiddio y cnawd, pa faint mwy y bydd i loaed Crist buro eich eydi,fiybod ebwi,' fod I Duw yr hoddweb wedi dwyn Crist drachefn oddiwrth y meirw trwy waedy cyfamod tragywydd- ol,' a bod Duw wedi ei4 osod yn iawn, trwy ffydd yn ei waed ef, i ddangos ei gyfiawnder eftrwy faddeuant pechod- an,'—Wrth edrych ar yr ysgrythyrau hyn, a chanoedd lawer o'u cyffelyb, gan wybod fod bywyd tragywyddol yr holl 'n y fyd wedi cael ei gysyllti gan Dduw a gwaed croes ein Harglwydd lesu Grist, ac mai dyma gonglfaen a sylfaen y grefydd Gristionogol, nid mewn dog- matic teaching yn uaig, ond hefyd yn holl brofiadau, ymarferiadau, profedig- aethau, ofnau, brwydrau, pregethau, gweddiau, a chaniadau y sant,ffel yr unig haul i'w goleuo, yr unig fara i\f porthi, yr unig wisg i guddio eunoeth- ni ger bron D uw fel pechaduriaid euog, unig sylfaen eu gobaith i fuddugoliaethu ar angau, a chael mynediad belaeth i wynfyd, a'u hunig ffordd at y Tad, &c, natnriol oedd i ni ddisgwyl fod gwaed Crist, yn cael yr un lIe mewn cysyllt- iad a gweddiau, caniadau, anerchiadan, yn nghylch achubiaeth dynion oddi- wrth eu pechodau,&c, mewn cynideith- as yn protfesu ei bod yn ceisio achub y byd oddiwrth bechod—ag a roddir iddo yn y Beibl. Ac os na buasai hyn yn bod, y buasai gweinidogion a brolfes- ant fod gweinidogaeth y cymodyn cgwaed Crist wedi cael ei hymddiried iddynt, yn yrhwrthod a'r gymdeithas, ac y buasai diaconiaid oedd wedi arfer canu. Os daw y gyfraith yn ei grym, A gofyn am berf feith-rwydd Does geny' ond dangos angan loes, A'r gwaed yn llifo ar y groes, yn sicr o redeg ymaith oddiwrth gan- euon yn siarad am berffeithrwydd heb waed y groes. Ac yn lie llromu yn raichaidd, enllibio yn Babaidd, a hus- tyngu drwg yn liechwraidd, yn erbyn y rhai a gyhuddiant y rhai a farnant waed Crist yn rhyafian i fod yn eu gweddiau &c., o bechod ofnadwy yn erbyn Duw, y buasent yn eu cefnogi fel ifyddloniaid Crist, Goeheled dia- coniaid ae ereill rhag i Ben Mawr yr eglwys ddangos iddynt yn fuan eu bod yn cefnogi synagogau Satan. Y mae y Barnwr wrth y drws. Yn awr, i brofi fod Cymdeithas Hen Sgidie yn eadw gwaed Crist allan o'r cysylltiadan y dysgwylid fod cyfeiriad arbenig ato, a defnyddiad arbenig o hono, edryeh wn ar ffeifchian fel y maent. Dywed y Rabbi yn y weddi agor- iadol yn y salon, wrth Dduw, 'pardon all our transgressions, and forgive us for having loved and served thee so feebly' heb sillaf am waed Crist. Yn y diwedd rhoddir enw Crist yn yr un modd ag y rhydd y Sosiniaid ei enw ef. Ond ni buasai y weddi hon ar ei phen ei hun yn ddigon i beri i ni gondemnio yr urdd, ond ei bod yn cytuno a'r dde- fodeb yn gyilYeduol mewn cadw gwaed Crist allan lie y dylai fod mewn. Gan fod y Beibl yn dangos mae trwy ei waed ef yn unig y mae i bechadur gael maddeuant, ni ddylai y Rabbi ofyn i Dduw am dano heb gyfeirio at y gwaed. Yn y weddi orphenol, "closi-;i,,qpraye; dywedir, fel y Pbarisead, 'wc- thank thee for whatever good we have been enabled to accomplish.' A gofynir ani faddeuant gan Dduw, heb air am waed Crist, nac am ei enw yn niwedd y weddi. Yn y weddi a ddaillenir wrth dderbyn aelod, gofyriir gan Dduw, fel Tad, i roddi uerth i'r aelod newydd, a 'gras'(!) i fod yn ddefnyddiol i ddwyn ereill i' heddweh,' heb sillaf am waed Crist, nac enw Crist. Cyhoedda y Beibl mae yn Nghrist a'i waed y mae gras a' heddwch' i'w cael, ac ynddo ef yn unig. Yn yr anerchiad i'r aelod ¡ newydd cynghorir ef i 'eistedd wrth draed Mab Dnw i gael gwersifel Saul wrth draed Gamaliel, Gwna y Sosin- iaid yr un peth. Y mae fod y ddefod- eb yn son am Grist o gwbl, ac heb son -am yr iawn a dalodd yn ei waed— wrth weddio a chant:, yn profi yn am- lwg fod Father Bristol ac eraili, wrth gyfansoddi y ddefodeb yn an-icail ii cadw gwaed Crist a'i rinwedd allan o lbddion achubiaeth y byd oddiwrth un pechod mawr yr hwn a anurdda yr oes. Ond rhaid i ni fyned i'r profion yn helaethach y tro nesaf.' Y mae profion Owain yn anwrthwyneb- 01. LL UESTWR.

EISTEDDFOD LLWYNYPIA "TBAETHAWD ar Samuel y Proffwyd." Daeth i law wyth cyfansoddiad, yn dwyn yr enwau canlynol: 1. Samuel o Gastell y Dryslwyn. Y mae ganddo ef lawysgrif pur dda, ac mae y cyfansoddiad yn lied gywir o ran iaith a sillebiaeth; ond cyfansoddiad lied ddiafael ac arwynebol ydyw fel traethawd. Y mae yn rhy fyr i wneud cyfiawnder a'r testyn. Rhaid cael traetbodwr gwell nag efe i wneud eyf- iawnder a'r testyn mewn mor lleied o le. 2. Ymgtisydd. Y mae ei lawysgrif ef yn bur wael; er hyny, ysgrifena yn weddol gywir o ran sillebiaeth a gra- madeg, ac y mae yn fwy manwl na Samuel o Gastell y Dryslwyn. 3. Ap Nathan. Y mae hwn yn draethawd rhagorach a mwy darlun- iadol o Samuel na'r ddau uchod. Y mae yn lied ddoniol a dariuniadol drwyddo, ac yn bur ddarllenadwy er hyny, gadawa rai o gyflawniadau penaf Samuel heb gyffwrdd a hwy. Ni ehry- bwylla ddim am y rhan a gymerodd yn neillduad Saul na Dafydd i'r swydd freninol. Dichon hefyd fod Ap Nathan yn rhoddi gormod o le i weithrediadau ei ddyebymyg. Y mae ynddo rai biawddegan anmherffaith, camsilleb- iaeth, a chamarferiad o'r llythyren h. Hefyd, nid gwych y trefniad yn y ddau ben cyntaf. 1. Genedigaeth Samuel. 2. Ei denlu. Yr ail ben ddylasai fod yn gyntaf. 4. Abiah. Y mae y traethawd hwn lawer yn fanylach na'r rhai blaenorol, yn rhoddi banes mwy cyflawn o'r gwrth- ddryeh, ac yn gwneuthur defnydd addysgiadol priodol yn barhaus wrth lyned yn mlaen. Gresyn fod cymaint o gamsilliadan a beiau ieitbyddol j nddo. Arfera nu braidd yn ddi- eithriad yn lie ni yn derfyniad i ferfau yn yr amser anmherffaith. Y mae ynddo un arferiad gwrthun yn ffurfiad llawer o frawddegau, sef defnyddio/br? He nad oes ei eisieu: Dywedir wrthym "fnrJ ;:¡1"Y111",1 Hen1 -Tn rl;1",nrlrl"re "art J v VV r-JUi.l.l..L\AV.J.. IJUi.l.I. J J.L 1,{.uvu\lUv5 \1v'l.L L Arglwydd ymddangos iddo." Hefyd, y mae yr.atalnodiad yn lied wallus. 5. Moesolwr. Rbyw aralleiriad o hanes Samuel yw y traethawd hwn, mewn ardduU syml, difyrus, a phobl- ogaidd. Pe amcan y pwyllgor fuasai cael hanes Samuel mewn ardduli ddydderol i blant, buasem yn barnu hwn yn oreu, oblegyd y mae yr awdwr wedi llwyddo i roddi byr hanes pur ddifyrns ac addysgiadol. Ei brif fai yw nad ydyw yn ddigon manwl. Y mae yn y traethawd rai gwailau gramadegol, a llawer o gamsilliadau. 11 Y mae y darUeniad yn rhwydd, pe buasai yr awdwr wedi bod yn fwy gofalus mewn ataluodi. Y mae yr atalnodiad yn fwy gwallus nag yn neb o'i gydymgeiswyr. 6. Eliazar. Y mae llawysgrif pur dda gan yr awdwr hwn, ac mae ei iaith bron yn gywir a'i atalnodiad bron yn berffaith. Y beiau ieithyddol penaf ydynt, yw arfer y rhagenw meddianol unigol ei bron yn ddieithriad pan y dylid arfer y lluosog eu, a chamarfer y llythyren h. Ond fel traethawd, gwan a diafael iawn yw hwn. Nid yw ddim yn amgen <nag aralleiriad tywyll a thmne o'i hanes. Un Ieuanc. Dechrena efe yn lied ddoniol, ond daw i lawr o'i safle uchel dechreuol yn fuan. Y mae ei iaith weithiau yn wallus, ac mae ei draeth- awd yn dylotach darluniad o Samuel na'r rhan fwyaf, os nid yr oil, o'i gyd- ymgeiswyr, er mor addawol y dechreua. 8. Brysiog. Dyma y traethawd mwyaf llawn a chynwysfawr o lawer ar hanes yr hen broffwyd. Y mae y dar- luuiad yn gywir, desgrifiadwy, a bywiog. Y mae Brysiog yn ysgrifenydd da a chywir, ond y mae ol brys ar ei draeth- awd. Anhawdd genymfeddwl y buasai ysgrifenydd mor dda yn gadael i fan wallau ieithyddol a brawddegau an- mlierffaith sydd i'w cael yma ac acw yn y traethawd i ymddangos pe buasai yn cymeryd ychydig mwy o amser i'w ysgrifenu. Ond er yr holl fan wallau hyn, dyma y traethawd goreu o lawer, ac y mae yn Hawn deilwng o'r wobr.

-+. YMFUDIAETH. Nr fydd i berchenogion yr agerlongau a fordwyant rhwng New York a Liver- poo1, anghoifoy flwyddyn 1675 yn fuan, o herwydd. ei marweidd-dra masnachol. Darfu i rai ewmniau atal eu holl longau, ac ni cafodd yr. i-iiil o honynt ddigon o waith. Arferai pedwar cmwni anfon tair, ac weithiau bedair, o agerlongau yr wythnos; eithr prin y buont yn alluog i anfon un allan bob wythnos y flwyddyn ddiweddaf. Cafodd y prif agerlongau gyflawnder o nwyddau i'w trosglwyddo, ond yr oedd pris y clud- iad yn is nag arferol. Ni throsglwydd- odd y ewmniau blaenaf ond oddeutu 8,000 yr un o ymfudwyr ar gyfartal- edd, sef llai nag a drosglwyddwyd- o fewn unrhyw flwyddyn flaenorol. Credir y bydd i'r Dathliad Canmlwydd- ol yn Philadelpbia eleni adnewyddu masnach rhwng America ac Ewrop.