Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
."DVDD GWENEB.
"DVDD GWENEB. Y peth cyntaf a wnaed wedi cyfarfod y boreu hwn oedd hysbysu fod telegram wedi ei dderbyn oddiwrth Mr. J. H. P. Leresche, y cyfreithiwr apwyntiedig ar ran y llywodraeth. Yr oedd y boneddwr hwn eisieu gohirio y trengholiad hyd yr Slain o Fai, er iddo ef ei chaelyngyfleus i fed yn bresenol. Wedi peth siarad, penderfynwyd myned yn mlaen y diwr- nod hwnw gyda'r rhan mwyaf dibwys o'r tystiolaethau, gan adael y pethau pwys- icaf hyd nes y byddai cyfreithiwr y llyw- odraeth yn bresenol. Y tyetion cyntaf oedd Thomas Morgan, yr hwn a ddywedodd ei fod yn gweithio yn heading George Jenkins am bedwar vr gloch prydnafrn. Ei fod ef a'r lleill oedd gydag ef wedi gwisgo yn barod i ^rned tua thref, ac yri myned rhagddynt i grfeiriad y drifft. Pan oddeutu can' llath o'r lie y gweithient, iddynt gyfarfed a gorlifiad dwfr, yr hwn a ymddangosai i fod yn tua llathen o ddyfnder. Iddynt fyned trwy awyrffordfl i weithfa Edward Williams, lie y cawaant Williams a Caff sio yn parotoi i adaeL Drwedasant eu bod wedi clywed swn fel tanchwa, ac mai hyny oedd y cwbl a wyddent am yr hyn oedd wedi dygwydd. Gan gadw eu goleu, ceisiasant eu pump wneud eu nordd i hen awyrffordd yn y drifft. Iddynt ddeall nad allent fyned allan fel hyny,.trwy fod y dwfr wedi llanw y lie o'u blaenau. Iddynt ymgynghori a'u gilydd, a chofio fod awyrffordd-neu le yr oedd Mr. Thomas wedi bwriadu gwneudawyrffordd. Yr^ddynt weddio a chanu yn nghyd, a (;, eucnocio. Yn fuan wedi iddynt gnocio, iddo gael ei ateb o'r ochr arall. Iddyut weithio gy- maiut ag a allent eu hunain, ac erbyn pump y boreu iddynt gael foa y rhai a weitLient yr ochr arall wedi dyfod at eu hochr i'w cyfarfod. Fod y dwfr wedi dvfod o fewn 30 neu 40 o latheni atynt. Cyn tori y twll trwyodd, i'w meistr, Mr. James Thomas, ddweyd wrthynt am roddi allan eu goleu. Pan torwyd y twll, i'r gwynt ruthro gyda thwrf mawr. I'r dwfr yr adeg hono ddyfod o fewn deg llath iddynt, a'u bod yn taflu ceryg iddo er dyfod i ddeall pa mor agos yr oedd. Fod gwaith y dwfr yn dyfod yn nes atynt wedi eu brawychu yn fawr, ac i'w fab fyned yn hynod ofnus. I'r dynion o'r tuallan encilio, canys er nad allent ddeall eu gilydd, dywedodd efe fod yr ymchwilwyr wedi rhedeg ymaith. Iddo roddi dwy jacket yn y twll, ac yna iddynt ddeall eu gilyd i I'w fab ddywedyd fod y dynion oedd wedi dyfod i'w hachub wedi eu gyru ymaith gan y dwfr. Na wrandawsai ei fab arno ef i fod yn dawel, ond iddo fyned a gain er gwneud twll trwyodd. Iddo arnyny gael ei daro i'r twll gan nerth yr awyr, a'i ladd yn y fas. I'r rhai oedd o'r tu allan wneud tyllau i'r awyr fyned drwyddynt, ac eangu yr agorfa. Iddo ef a'r lleill oedd gydag ef, gyda'r eithriad o'i fab, gael eu dwyn allan yn ddyogel. Ei fod yn credu fod oddeutu 14 yn y pwll ar y pryd. Mewn atebiad i Mr. Wales: Nid oedd efe erioed wedi clywed am gronfa o ddwfr a allasai orlifo y lofa. Ei fod wedi gweithio yn y Tynewydd am bym- theg mlynedd, a chyn hyny yn hen bwll y Cymer, yn y wythien dair. Nad allai efe ddweyd pa bryd y terfynwyd gweith- io yno. Mewn atebiad i Mr. Pickard Ei fod yn ymwybyddus pan y cafodd ei achub, ac yn adnabod pawb o'i gwtapas. Nad oedd efe erioed wedi tybio fod cronfa o ddwfr yn mhwll Hinde. Ei fod yn gwybod fod y cyfryw bwll wedi stopio. Fod pwll Hinde yn arfer cael ei alw yn 0 Lofa y Cymer, ac yn perthyn i Mr. In- sole. Fod yr hyn a elwir yn awr yn Pwll Hinde, yn cael ei alw yr amser hwnw yn pwll uchaf y Cymer. Ei fod wedi hyny wedi ei is-osod i Mr. Hinde, ac yn cael ei alw er hyny yn Pwll Hinde. Ei fod yn deall fod y ddau bwll yn gy- sylltiedig, canys pan yr oedd efe yn gweithio yn un, yr oedd yn gallu clywed y glowyr yn gweithio yn y Hall. Y tyst nesaf ydoedd Moses Powell, yr hwn a ddvwedndd ei fod vn bvw vn v Porth, ac yn lowr. Ei fod yn gweithio yn stall George Jenkins, a'r llanc David Hughes yn gweithio gydag ef, a John Thomas a David Jenkins mewn oddeutu ugain llath iddynt. Ar yr lleg o Ebrill, oddeutu pedwar o'r gloch, eu bod oil wrth waith-George Jenkins ag ef yn gwneud twll yn y top, er gwneud y ffordd yn uwch i'r ceffyl fyned i fyny. Iddynt deimlo fod yr awyr yn gryfach nag arfer, ac ar y cyntaf nad allent wneud allan yr achos o hyny. Meddyliasant mai drws No. 8 oedd yn agored. Iddo ddweyd wrth Jenkins am droi yr aing, trwy eu bod ar orphen y twll. 1Jenkins ddweyd ei fod yn sicr fod rhywbeth y mater: fod yr awyr bron yn chwythu eu canwyllau allan. Iddo gymeryd y ganwyll a'i dodi 0 gyrhaedd rhediad yr awyr. Iddynt fyned yn mlaen a thyllu, ond i David Jenkins, yr hwn oedd o'r tu ol iddynt, waeddi fod rhywbeth yn sicr o fod. Iddo ddweyd fod dwfr o gwmpas yno. Iddynt adael ar unwaith, a rhedeg yn ol oddeutu 20 llath, pryd y cawsant eu hunain mewn dwfr. Iddynt geisio eu goreu fyned yn 01 trwy y dwfr i'r drifft: ac iddynt trwy gryn drafferth gyrhaeda gweithfa Tho- mas Morgan. Ceisiasant agor y drws, ond methasant. Yna iddynt fyned i fyny yr awyrffordd i weithfa Thomas Morgan, ac wrth ddyfod i lawr yr awyrffordd i'r talcen, iddynt gyfarfod a'r dwfr drachefn oddeutu dwy dreed- fedd o ddyfnder. Iddynt fyned yn ol drwyddo, ac iddynt gael eu hunain yn myned yn ddyfnach. I'r dwfr fyned yn drech na hwynt. Yna, iddynt fyned i heading David Jenkins, iddynt gael fody dwfr i'r top, ac iddynt orfod dvchwelyd. Fod y bachgen Hughes yn ei law. Fod gweithfa Thomas Morgan oddeutu 40 Sath o hyd, ac i'r dwfr eu canlyn nes dyfod mor agos a 24 llath iddynt. I'r swn ddarfod pan y daeth y dwfr mor uchel a hyny; ond ei fod cyn hyny fel taranau. Y diwrnod canlynol, iddo dafiu ei got ymaith, a cheisio myned trwy y dwfr. Yr oedd y stall oddeutu 12 llath o led yn y wyneb, ac wedi ei gobio hyd at rhyw dair neu bedair llath. Iddynt fyw mewn rhyw bedair llath o le wrth 12. Yr ail ddiwrnod, pan y ceis- iasant fyned allan, cawsant fod y dwfr mewn naw modfedd i'r top, ac nad oedd gobaith dianc. Nad oedd yanddynt ym- borth, ac wedi gadael eu dillad uchaf yn eu gweithleoedd. Eu bod wedi cadw eu goleuni i mewn nes dyfod i'r stall, lie y daethant o hyd # i oddeutu tri phwys o ganwyllau, y rhai a berthynent i Thomas Morgan a'i ddau fab, y rhai a weithient yno. Iddynt eu llosgi bob yn ddwy nes iddynt fyned at ddeg. Yr oedd 16 o honynt yn y pwys, ac un yn para am oddeutu dwy awr a haner. Cyhyd ag yr oedd y canwyllau ganddynt, fod rhyw ddychymyg am amser ganddynt. Nad oeddynt wedi ceisio bwyta canwyllau. Tra yr oeddynt yno, iddynt sylwi i'r dwfr gilio oddeutu wyth llath, a'u bod wedi rhoddi nodau pwrpasol i nodi ei enciliad. Ar yr ail ddydd, tra yr oedd efe yn gwylied y dwfr, iddo weled y dwfr yn cilio yn sydyn gymaint a dwy neu dair llath. Iddo alw allan ei fod yn myned yn oli ond iddo dychwelyd yn fuan. Ei fod yn credu yn awr i'r enciliad sydyn hyny gymeryd lie pan y rhyddhawyd Thomas Morgan a'i gyfeillion. Iddynt gael tramaid o lo yn y weithfa, yr hon wedi ei dadlwytho, a ddefnyddiasant fel eu gwely. Eu bod yn gorwedd ar eu hochrau oil, ac yn rewid ochrau ar bryd- iau. Iddynt ei chael yn hynod oer, ac mai dyma yr unig ffordd oedd ganddynt i gynesu. Eu bod yn myned yn fwy sychedig bob dydd, ac yn yfed oddeutu tri pheint o ddwfr yn ddyddiol, gan fyned i lawr ar y llawr i'w yfed. Fel yr oedd y syched yn cynyddu, yfent hwythau fwy. Ac fod y dwfr ar y cyntaf yn fudr a drwg, ac yn ymddangos i fod yn llawn o lwch glo, ond wedi hyny daeth yn well i'w yfed. Iddynt fyned mor sychedig, nes eu bod yn yfed tua dwy waith yr awr. Nad oeda dim yn annaturiol yn eu teimladau, ond y sych- ed, ac na theimlasant ddim oddiwrth ddwyseidd-dra yr awyr. Nad oedd wedi effeithio ar eu penau, llygaid, na chlust- iau. Iddynt glywed, y gweithio am Thomas Morgan a'i gyfeillion,—pellder, fel yr oedd efe wedi clywed, o 122 o latheni. Mor gynted ag y elywsant y dynion yn gweithio tuag atynt, idaynt gnocio yn ol. Iddynt glywed cnocio y noson gyntaf, ond iddynt fod amser maith wedi hyny heb glywed cnocio. Nad oeddynt wedi gweithio o gwbl, dim ond cnocio. Eu bod wedi ateb y cnoc- iadau yn ddyddiol. Eu bod yn myned yn wanach o hyd. I'r ymchwilwyr ddy- fod mor agos o'r diwedd nes gallu gwaeddi arnynt, ac iddynt hwy eu hateb. O'r diwedd iddynt dyllu twll trwyodd hyd atynt, ac iddynt glywed yr awyr yn rhuthro drwyddo. Iddynt aros yn y tram am oddeutu awr pan oedd yr awyr yn myned allan. Nad oeddynt wedi gallu cysgu ond ychydig, oddigerth John Thomas a David Hughes, y rhai a gysg- asant y rhan fwyaf o'r amser. Pan y gwelsant y dwfr yn dynesu, iddynt ddweyd wrth y rhai oedd o r tuallan ei fod yn dyfod atynt, ac wedi deffro y tri ereill, iddynt stopio y twll a bhap. Cariodd yr awyr y cap trwyodd, ond iddynt geisio yr ail waith a llwyddo. Wedi hyny, i dwll arall gael ei dori, pryd y gwaeddas- ant eu bod yn eu boddi, a llwyddasant i stopio hwnw drachefn. Fod y dwfr er- byn hyn wedi cyrhaedd y tram, yr hon oedd o fewn chwe' Hath i'r facing. I'r dwfrbarhau i godi; gorchuddiwyd y tram, a gorfu iddynt hwy fyned i'r pen yn lan. Pan y cawsant eu gwaredu, eu bod mewn naw modfedd o ddwfr. Mr. John Thomas, surveyor o dan Mr. Morris, a ddywedodd mai o dan ei ofal ef yr oedd holl waith 8urveyo Mr. Morris er's 17 mis. Fod y lofa yn cael ei mr- veyo yn chwarterol, a'i bod wedi ei surveyo diwrnod y cymerodd y ddamwain Ie. O'r 14eg o Ragfyr hyd yr lleg o Ebrill, fod headina Charles Oatridge wedi myned rhagdao 67 o latheni. Nad oedd yno ddim fove-holes nac arwyddion dwfr. Mewn atebiad i Mr. Wales Nad oedd efe wedi clywed erioed fod dwfr o flaen heading Oatridge Mewn atebiad i Mr. Pickard Ei fod yn gwybod eu bod yn dysgwyl cyfarfod a fault, a'i fod yn bwriadu aros wrth y fault. Ei fod yn dysgwyl y buasai y fault wedi ei gyfarfod cyn myned mor belled, ond nad oedd yn meddwl eu bod yn myned mor ages i'r boundary. Y di- wrnod nesaf iddo ei gael allan, pan yn rhy ddiweddar; ond ar y pryd, nad oedd efe wedi sylwi^pa mor agos i'r boundary yr oeddynt. Na ddarfu i'r goruchwyliwr erioed ofyn, ac na ddarfu iddo yntau ei hysbysu beth oedd y pellder. Ei fod wedi ei nodi ar y plan, a'i adael yn y swyddfa. Mae hyny jn unig oedd ei waith ef. William Thomas, glowr, a ddywedodd ei fod yn gweithio mewn talcen yn ar- wain allan o eiddo Oatridge; nad oedd efe wedi gweled dim o'r dwfr ei hun. Mai efe oedd wedi gweled Williams a Rogers olaf yn fyw, a'u bod wrth eu cimaw pan yr oedd efe yn dyfod allan oddeutu dau o'r gloch. Gohiriwyd y trengholiad hyd y 15fed cyfisol.
Y GWEITHWYR YN TROI YN GAFFJSRS.'
Y GWEITHWYR YN TROI YN GAFFJSRS. MRI. GOL.Caniatewch i mi hysbysu yn eich newyddiadur nad oes a fynwyf mewn un modd a'r llythyron sydd yn ymddangos yn awr ac eilwaith yn eich colofnau dan y penawd uchod. Dywedaf wrth bawb sydd yn fy nrwgdybio, Na feddwl ddrwg am dy gymydog, ac yntau yn ddiniwed yn dy ymyl." A fyddwch chwithau, Mri. Gol, cystal ag hysbysu fy mod yn ddiniwed o'r uchod? R. LLOYD (Cenydd.) [Y mae genym i hysbysu nad oes a fyno y person hwn a'r llithiau dan y penawd uchod.—GoL.]
-,-AT EGLWYS Y GADLYS, ABERDAR,
AT EGLWYS Y GADLYS, ABERDAR, Gan fod chwedleuon yn cael eu taenu eich bod wedi gwrthod i Mr. M. F. Wynne, Hwlffordd i giel pregethu yn eich capel, o herwydd rhywbeth nad oedd yn gymeradwy yn eich golwg, a thrwy fod Mr. Wynne yn ddyn leuanc gobeithiol, ac o gymeriad da a rhodiad dichlynaidd, yn nghyd a'i fod yn barchus a chymer- adwy gan ei gydysgolheigion a'r enwad parchus y mae yn ei wasanaethu, byddai gair o eglurhad ar hyn yn foddlonrwydd i lawer, ac a wna i ereill beidio cablu yr achos goreu. AELOD.
AT LOWYR CWM RHONDDA.
AT LOWYR CWM RHONDDA. FRODYR,- Bydded hysbys i chwi y cynelir dau gyfarfod cyhoeddus yr wyth- nos nesaf—y naill nos Fawrth, y 15fed, yn Tonypandy, a'r llall nos Fercher, yr 16eg, yn Nhreorci. Anerchir y cyfarfod- ydd gan Mr. W. Pickard, Wigan, ac ereill. Cofier y bydd Mr. Pickard y dyddiau a nodwyd yn gwylied ytrengholiadpwysig fydd yn myned yn miaen yn Troedyrhiw, Cymer, ac wedi caniatau anerch y cyfar- fodydd yn rhad: Y cyfarfodydd i dde- chreu am haner awr wedi saith. W. ABRAHAM.
BWRDD YSGOL CILYBEBYLL.
BWRDD YSGOL CILYBEBYLL. MRI. GOL. Erfyniaf eich caniatad y waith hon i ddanfon gair bach yn gar- edig, trwy y PARIAN, at Ymneillduwyr y plwyf ucnod. Bobl fach, gwelaf fod etholiad tair- blwyddol eich Bwrdd yn ymyl, a digon tebyg y bydd raid i chwi fyned ir polling booth y waith hon; oherwydd clywais fod rhai personau llygredig a meddw yn chwilio'r ardaloedd am ddynion ddigon dwl i'w nominato hwy i fod yn aelodau ar y Bwrdd sydd i ofalu am addysg y genedlj a'u bod wedi llwyddo i gael gan ral personau i wneud hyny. Ond, bobl anwyl, a oes rhaid i chwi bleidio cymeriadau o'r fath? Os ydych yn go- ddef cymeriadau o'r fathl drafod eich sefydliad masnachol, hyderaf fod genych fwy o barch i chwi eich hunain a'r egwy- ddorion f broffesweh, ac na. roddwch addysg eich plant mewndwylaw fel hyn. Ymneillduwyr o bob enwad, gofalwch am eich anrhydedd y waith hon, Dewis- wch 3 pherson sobr, egwyddorol, a chref- yddol, teilwng i eistedd ar eich Bwrdd Addysg; ac os na wna y lleill dynu yn ol, fel ag i osgoi etholiad, gofelwcn sefyll yn wrol dros eich dynion dewisedig, trwy ofalu am fod yn y polling booth un ac oil yn brydlon, a pheidiwch a rhoddi cymaint ag un bleidlais i'r cymeriadau anheilwng hyn. Sefwch fel dynion dros yr egwyddorion a broffeswch. GWYLIEDYDD.
LLANELLL
LLANELLL YMADAWIAD Y THEATRE.—Fel rheol, byddwn yn teimlo hiraeth a thristweh yn llanw ein calonau pan ddeallom fod un- rhyw ddyn da a pharchus a all ddygwydd fod yn ein plith, yn ein gadael, gan droi ei wyneb am fan arall. Yr un modd y byddwn, o ran ein teimladau, pan fyddom yn ymwybodol fod cymdeithas o duedd ada yn cael ei symud o'n plith a'i sefydlu mewn lie arall; ond nid felly y teimlwn yn ymadawiad y theatre, yr non fu yn y dref boblogaidd hon am ysbaid chwech mis o amser, ac a ymadawodd yr wythnos ddiweddaf. Gallwn ddweyd fod canoedd a miloedd o grefyddwyr yn Llanelli yn llawenychu a gorfoleddu yn ei hymad- awiad, am fod ei thuedd i swyno a bar- bareiddio Cristionogion ein gwlad yn annyoddefol ac annymunol. Yn ystod ei harosiad yma, cafodd dorf o ffol-wran- dawyr bob nos,—dynion o'r byd a phro- ffeswyr crefydd hefyd, fel y mae gwaethaf y modd. Beth bynag, y mae wedi ein Bdael, a gobeithio na welir mo honi yn y an byth ond hyny. Eled pethau o'r natur hyn yn ffiaidd a chas gan bawb. GORYMDAITH.—Dydd Sadwrn diwedd- af oedd y dydd rhag-apwyntiedig gan Gymdeithas Ddirwestol y Tabernacl, a holl Demlwyr Da Llanelli, i orymdeithio trwy brif heolydd y dref; ac, yn sicr i chwi, Mri. Gol., yr oedd yr olygfa 3m un ogoneddus. Yr oedd gweled y fath dorf aneirif o lwyrymwrthodwyr, yn cae) eu tywys gan y cadfridog dewr a gwrol, y Parch. J. Ossian Dayies, drwy brif heol- ydd y dref, yn peri i ami hen dafarnwr ofni a chrynu wrth weled eu masnach uffernol mewn peiygl bob awr. Ni fedr- ent sefyll ar eu drysau i arsyllu ar yr olygfa hardd: na, cilient i'w hystafell- oedd, gan ddweyd, rhaid mai y rhai hyn sydd iawn. Yn yr hwyr, ymgynullwyd drachefn yn y Tabernacl, i wrandaw ar y brjdyr a'r chwiorydd ffraethbert yn canu, adrodd, dadleu, ac areithio; ac f yntau, yr hen gadben, y Parch. J. Ossian Davies, yn y gadair, yn arllwys ei ffraeth- ebau, nes oedd yr holl dyrfa yn cynhesu gan dan dirwestiaeth drwyddi draw. Ni anghofia cynulleidfa barchus y Taber- nad y cyfarfod hwn am dro. Hyderwn ei fod wedi peri i rywrai deimlo fod eu sef- yllfa feddwol yn un beryglus a damniol, ac y gweliry cyfryw yn pleidio sobrwydd HAFAN DDYMUNOL. — Nos Sadwrn hefyd oedd y noson i orseddu swyddog- ion Teml Hafan Ddymunol,' yr hon a gynelir ar y Dock Newydd. Llanwodd yr hen swyddogion eu swyddau yn fodd- haol iawn, a bu llwyddiant mawr ar yr achos yn y lie yn ystod eu tymor. Y swyddogion am y chwarter dyfodol ydynt, T.B.D., J. Edmunds; T.I.D., Jane Owens: T.Y., W. Da vies; T.Y.A., D. Williams; T.D., E. Thomas; T.G., J. James; T.R., T. Ddleney; T.I.R. Anne Davies; T.W.M., J. Morgans; T.W.A., J. Thomas; T.G.B.D., Daniel James. Oddiwrth yr enwau uchod fe welir fod genym swyddogion campus am y chwar- ter dyfodol. Derbyniwyd, yn ystod y chwarter diweddaf, 60 o aelodau newydd- ion i'r deml hon. Gobeithio y bydd y derbyniadau hyn yn llawer mwy y chwarter dyfodol. Brawdgarwch a chyd- weithiediad pia hi, boys. CYFAEBOD BLYNYDDOL.—Dydd Sul, y 6ed oyfisol, cynaliodd cynulleidfa Moriah ei chyfarfod blynyddol. Y gweinidogion oeddynt y Parchn. J. W. Maurice, Blaen- yewm R. Lloyd, Cwmbach a J. Owen, Abertawe y ddau gyntaf yn Gymraeg, a'r diweddaf yn Seism?. Cafwyd pre- gethau grymus ac effeithiol, cynulliadau lluosog, a chasgliadau da. Gobeithio y bydd i'r had da a hauwyd gael dyfnder daear, ac y gwna ddwyn ffrwyth ar ei ganfed.-DANIEL DDU.
[No title]
Y mae tir-lithnod (land-slip) wtdi cymeryd He yn St. Genivieve, Oana ia, trwy yr hwn y collodd ] 5 o benmlau eu bywydau.
HANES RHYFEDD.
HANES RHYFEDD. ST*,—Ychydig o wvthnos&u YN °1 J daethnm i'r gymydogeeth hon, pZ tjwelais ddyn yn 1 B&lluog i weithio 5 mlynedd gan y Dropsy, Chwydd J&J G'.T £ E, y Galon yc euro, piffyg ary ac ar yr Anadl, &c. Y' oedd wedi 10waith yn bercben ar 01 d gpr P* I -do wertbu y cwbl i dalu y dcctollaJd, .tyr oedd wedi bod gyda holl feddyjpgT? gymydogaetb, pa rai dysfciart ei i00 yn rhy bell i wellh-d. Er y cwbl, bmJ dSacforais am eieh Pills, aef Patent Dropsy Pills." a chjmojodd dj? blychaid o honynt, y rhai a effeithiop" axno >'r fath raddau nes ei allnogi 1 weithio bob dydd, 8c yn tr imldei han 1 ollol gryf, ac yn mawr ddiolcb i cb** am ei wellbad rhyfedd — R. J. ROWL00 (B'yriogyLlanfackreih National School Dolgelly.
GWELLHAD HYNOD.
GWELLHAD HYNOD. STB,—Yr wyf wedi b >d yn cael fymliøO yn fawr gan y "Dropsy Wyct" am 30 0 flynyddau. Wedi clywfd am eichPiWJ hynod, "Hughes' Patent Dropsy PiU., at y Gwynt, y Dwfr, Ac., mi a'u £ r-is hwyrt; acyroedd y rhyddbad age^ ais ar cl uu blychaid mor hynod, fel na* allbf fod yn ddystaw rhag tvstiolaeth* i'w daioni, a chynghorwn bawb yn grj1 i'w cymeryd hwynt thag y Gwynt yø f Cvlla a'r Perfedd, Poen yn y Pen ac yo y Cefn, Co, iod y Galon, Ac. Yr yd) 00 at eich rbyddid i wn< wd y defajdd FJD( chohvn.—JAMBS JOKES, Dew-atret* Hsves. fo-dwwst. Gwiriooead heb ddim twyllyw'r Tyotil olaethau uchod (- a angerrhaid, donfouse "t Y personau uohod. er prawf e'r gwir* iot -old. Y mae
Advertising
W- 1 k§ M* 4 litfri IBk' tVr v "V -Vv IB Ya nniongyrcbol ixchau y Dropsy yn ei boP gaijgheD a, megja Diff) g ar y Dw fr, Gwjut J* y Cylla, Petfeda, &c., I oen y4 y Cefa a'r P4005t Grsfel, Chwydd yn y Traed, Cltmifts puriedd, Cnriad y O»lo&, DifFy^ Anadl, A»thWj> Penysgafnder, &c Tmed Oer, &c. Registered Trade Mark—" Dropsy \Pilfa Y mae'r Pelenaa hyn wedi en Registry ae f* Patent. Coepir pob d,nwaredisd. enw JACOB I -UOHES arstas p Y Ar worth gaft holl ChemMt.B y deyntM(lIfI I9. ljc.# 2s. 9o., a 4s. 6.; gyda'r poet Is. Qs. Jla, a Aa. Qe. odd*vthj/ Patent** Jacob Hughes Apothecaries" HaU Llamlly. London Agea ts- Barclay & Sou. Suttak Co., Newbary, Sanger, Hovendon. BriøtoI- Pearce & Co., Warrpn & Co. LivetpooH' Evtme & Sons, Aaioiea & Co. Cardift- Kenick- Mancheftar- Mather. Birmingham 8oothall^ Mor o gan yw CrmrQ gyd. PENYGROES, HANDYBIB BYDDED byeb^sy cyn-tir EISTEDDFOP >n y lie nehed y dydd Lion c>n4al J* Awgt,1877, dan nawdd rbai o brif foceddigioof' ardal, pryd y g obrwjir r \mgeiswyr llwyd*" ifmuamewnRhydditteth, Barddoaiaetb, Areftb' yddi >eth, a Chaniadt>etb Bydd y many lion i'« cael eto mewe rhMyp** dyfodol. W. LI!.1J;Y.g., Lamb, Penygrom, L CYFARFOD LLEMYDDOL PENT' GBAIG. BY DDR D hyebys I bawb y oyaeltr Ct?' AhFOD LLEYNDDOL yu Ys^oldt Bit' aifld. Penygraig, dydd Mercher, MebefO 20fed, 1877. Beirnied y Farddonia tb *'r Adrnddfa<1aD, Ms. T. CTNFELIS Gil C>i GO* Belrniad y Oerdduria .th Ma. THOMAS DAVI*» J Lltntriaaot. T Gyfarfod i ddechrea «ui chwe«h o'r glrcb » myitediad i mewn, chwe' ch-iniog. i TB8TVN\TT. I 1. t'r cor heb fod dan 3 o rif agano j■■ yn oreu 4 Hail, Judea happ knet,' or JMaccabaea!1.' y chorus jn tuiig 2 6 2. 1 r oor o blar t beb (od dai« 30 o rif, & gano yn otm • Cr eea i b&wu a jWHI ddrl, o Swn y Jttvbiii' 1 6 3 Am y dd>u engl- n «roraa vn Fold- j argraff i Thom«a Jonbna a Gwil, ra John, dan febar Daniel a M r^arct A J Thomas Pen'-grt.ig »» 0 7" 4. I r sawl a «droddo yn or n ddarn a Awdl Eben Fardd ar -ob' 0 9 Y darnm adroddi^dnl i'w cael yn y gramma y programme* i'w cael gan yr Ysgf* enydd, JOHN J. EVANS WEIFRB*>R, PT'NYI^RAI^, FO' TYPRI^ Teilwng gwobrwyo tale t' i TEMPEKANCE HALL, CWMTWRCH. BVDDED hi sbys f cvne)ir Eisteddfod B lie uohl.d, dydd Rsdwrn, Gorph^.af Xia-ll i877, p'yd y gwobrw>ir yr ymge seyr llwy^ ianna mewn Ahyddiaetb, Pa-dAotiiiith, C aeth, &c. PRIF UOAHNAC. £ 0, I'r Cor. heb f< d dan 4 HIKHB niftr, a gano y n orm • Ch w, O Ddnw. fy n» f- ain,' fcl'an o'r GerdiL.r'a, tfaa D Jen- § kins 5 Am T Traetbotd eweu ar 'Arddercb- § awgrwydd yr laitb Gymrsfg" 1 Amy Pr- ddMt oreu. Ub fed drca lM) a llin ell, ar Gerdd(JI ia' t h 1 9 Llyw dd f r li I- Tirbi f b. Arw'nydd: Mr I. REES, Brsn^ENNY'ff' Beirnini: M' l'IIVI'DO.o' T gweddill <> t twtfB u, ;n rilb dll pbl b vHm, r v |.f y Vro^j»n.iB4-. r fyd(i rr barod r fyr, ac i'w gael Jrwy y f "*|j dde>byniiiu tri st 0>p oic ai \t »»jeri/ WM J OWES (Gwilym Wyn), Br/ahiaHvs.r ;.>!liery. CVNJTWRUA, SW^ASEA V"
GOR] JFIAD Y TYNEWYDD.-r-…
Y tyst nesaf oedd, Charles Oat'idge, Slowr wedi gweithio yn Tyn wydd am iynyddau: brydt.awn y gorlifiad yr xeddw: y:, gwe'thio yn face yr heading Hey t-rodd y dwfr i mer Am ddati lien dri diwrnod yn flaenorol i hyncefttia fod y gloya w-,rjech ? ag & ferol,—ych- ydig ychw >neg o ddwf. yaddo, a slips fel y sydd fynyeh "f pin yn neshau at fault. Hy&b s itia yr overman o hyny pv ddaeth i mewn T b". ng dau a thri o'r gloch y diwn od bvmw. Nid oedd y dwfr yn ga-jf cddadwy ar y p-yd, oblegyd yr ooddwn wedi holo o din y glo a'r holing hyny yn sychu y dvfr o wyneb y glo. Yr oedd y surveyor wedi bod i fewn y diwrnoH hwnw yn mesur y He. Mew atebiad i Mr. Pickard dywecodd,—Nid oedd tyllu wedi bod yn yr heading o gwbl er dysgelwch rhag dwfr, am y tybid fod fault Thy gem &'r dwfr. Nid opd wn wedi de-byn un awg-ymiad oddiw ih y manager Da neb a;&Il i hysbysu Deb 08 gwelwn ryw arwyddion dwfr. Yn galfn darlloz, ac yn meddwl ein bod yn cario allan y rheolau. Yr oedd y ma. nager wedi dweyd wrthyf droion fod he waith o'm blaen, and nad oedd efe yn meddwl gyru drwy y fault Mewn atebiad 1 Mr. Wales: Y ma. wager wedi dweyd y gallssai fod dwfr o'n blaen, ond nad oedd uu perygl i ni oblegyd y fault, Y t, st nesaf oadd Mr. Divid Thomas, surveyor y gwaith: Ei ddyledswydd oedd mesu y gwaith a chadw'r eynllnniau Yr oadd yn mesur ryw bedair gwaith yn y flwy id vn Efe hefyd oedd surveyor Pwll Ha; res. Y r oedd yn y lof* ho .o er ys dwy flynedd a bymta«g. Yr oedd y jaesuriad diweddaf cyn dydd y gorlif. iad, wedi ei wceud ar y 14eg o Ragfy Yr oeddym y pryd hwnw 44 o latteni e'r te-fyn (boundary). Mown atebiad I Mr. Pickard: Lie y tarawyd y fault ddiweddaf. yr oedd yn ddwy lath ar hagaiu o'r boundary; a chaniatau y bussai y fault yo cadw'r ut. gwrB. baasid yn ei tharo 38 o latheni o'r oounday, fel nad oedd, pau fesnrwyd yn Rhagfyi, ond 6 llath cyn y dyiesd fad wedi ta-o y fault. Wedi gweithio wedi hyny 88 o latheni. Felly, meddai Mr. Picked, TU ol eieh meen'-iad chwi, y ydych wedi gweithio 4 llath dros y boundary. Bob amser yn meddwl fod y dwfr yn cael ei godi o Bwll Haytes. wedi c el eynllnn a me. suriad y lofa hoco oddiar y cytillun gweithio, ond nis gallaf fod yn sier am gywirdeb y rhai hyny. Gohiriywd hyd ddeuddeg o'r gloci dyda Gwener.