Tarian Y Gweithiwr

ETHOLIAD BWRDD YSGOL BEDWELLTY. Anhawdd i neb, tu allan i blwyf Bedwellty, i ddirnad pa mor gynhyrfus y mae pob dosbarth o ddynion wedi bod yno am fisoedd cyn yr etholiad a gymerodd le ddydd Gwener yr wyth- nos ddiweddaf. Yr achos o'r cynhyrfiad oedd, fod jchydig o bersonan mewn un rhan o'r plwyf wedi ymdrechu am flynyddau i osod eu hunain yn gyfarwyddwyr pob mater cyhoedd yn y plwyf, er eu bod heb egwyddor, cy son deb, na medr, mewn cysylltiad a dim yr ymaflasant ynddo erioed, tu allan i'r gwaith a wnant i gynal eu teulnoedd. Proffesant eu bod yn Ymneillduwyr, ond nid oes un cynllun dirgelaidd o eiddo gormeswyr y gweithwyr nad yd- ynt hwy yn barod i'w gario allan. Ewyllys y Toriaid yw eu Beibl hwy. Felly y buont yn amser y lock out. Yr oedd y meistd wedi bod am amser maith mewn pryder rhag y bnasai y gweithwyr yn cofio y lock out, ac yn eu cau hwy allan o'r Bwrdd yn ethol- iad y Bwrdd Ysgol. Yr oedd eisiau defnyddio cyfrwysdra i'w rhwystro i dalu dant am ddant, trwy i'r gweith- wyr wneud lock out yn erbyn y meistri yn yr etholiad. Cynlluniwyd yn ddwfn, cyfrwys, a dirgelaidd. Yr oedd y fusnes yn Haw gwr fferetaidd, o dafod sidanaidd, o ddifrifwch Cymroaidd, pan y byddai hyny yn ateb pwrpas, ac yn meddu ar alluoedd i yrn y naill Ymneillduwr i wawdio a diriitygu y llall, trwy lanw un a gwynt mawi ar draul y Hall. Caf- odd offeryn at ei bwrpas mewn un o'i slafiaid yn un o'r swyddi iselaf. Ym- gyngrheiriodd hwnw ag ychydig o slafiaid ereill nwch eu swyddi. Y cynllun oedd, creu rhyfel cartrefol yn mhlith Ymneillduwyr. Dechreu- wyd cario allan y cynllun, trwy ddat- gan proffwydoliaethau, fod y rhai blaenaf ya myddin Ymneillduaeth i gael eu tafia allan o'r bwrdd. Hauwyd j proflFwydoliaeth trwy y gweifchfeydd, gyda sel, fisoedd cyn yr etholiad. Gwnawd pob ymdrech i wneud y waag yn wasanaethgar i regn digon sr flaen- oriaid Ymneillduaeth. Gwnawd defn- ydd rhydd o wasaneeth pob math o gelwydd. Galwyd i mewn wasanaeth eiddigedd creulon fel y bedd." Hud- wyd hunangeiswyr i gystadleuaeth frwdfrydig. Syrthjodd y gwirionedd yn yr heol. Dibrisiwyd holl aberthau dyngarol gweision ffyddlon yn y bwrdd am dair blynedd. Camddarluniwyd y owbl a wnaethant. Lliwiwyd eu rhin- weddau uwcbaf i ymddangos ger bron y byd fel y beiau duaf. Yr oeddynt hwythau yn berffaith dawel yn eu cydwybodau, gan y gallent ganmol eu bunaiu wrth gydwybod pob dyn yn ngolwg Dnw." Gwyddent Dad oedd eu tynged yn wahanol i bawb o'n bath, yn mhob oes, yn nghanol cenhedl- aeth ddrygionus a throfaus, hiliogaeth gwiberod. Gwyddent fod y Beidl yn datgan y byddai "amseroedd enbyd yn y dyddiau diweddaf," am y byddai "dynion a'n serch arnynt eu hunain, yn ariangar, yn ymffrostwyr, yn feilch- ion, yn gablwyr, yn anniolchgar, yn enllibaidd, yn anfwyn, yn ddiserch i'r rhai da, yn fradwyr, yn waedwyllt, yn chwyddedig, &c., a chanddynt rith DUWIOLDEB (!!) ond wedi gwadu ei grym hi. Ac megys y safodd Jannes a Jambres yn erbyn Moses, felly y mae y rhai hyn heiyd yn sefyll yn erbyn y GWIRIONEDD. Eithr nid ant rhagddynt yn mhellach; canys eu hynfydrwydd fydd amlwg i bawb." Bu ymdreehiad gelynion maleiaus, bradwrus, yn foddion i gynhyrfu cyf- eillion rhyddid cydwv bod, i weithgar- wch selog. Aeth y wasg, yn annysg- wyliadwy, yn rhy gryf yn erbyn y brad- wyr. Yr oedd talent celwyddwyr yn rhy gorachaidd a bongleraidd i sefyll fyny o flaen rhuthr y diluw a gyfododd yn eu heryn. Diau i'r diluw fyhed dipyn yn rhy arw, tuhwnt i'r llyfnder hyny a tuasai yn gweddu i addfwynder. Ond teimlai pawb lod y gerwindeb wedi ei gyfiawn haeddu. Ysgubodd y cwbl o'i flaen. Taflodd fyddin y gelyn i helbul ac annrhefn. Datguddiodd yr ystrywiau oedd wedi cael eu gosod mewn gweithrediad. Tartar met Tartar, and Turk met Turk." Aeth Ilunwyr ahauwyr celwyddau i benbleth. Cymerasant arnynt eu bod yn wyn diniwed, a'u bod yn ofalus am heddwoh eglwysi, er mai hwy oedd y rhai cyntaf i beryglu bodolaetlr yr heddwoh hwnw 1 Yr oedd eu rhagrith yn hyn yn gyfartal a'u cydymdeimlad ag ymdrechion celwyddwyr iselwael. Proffeaent fod eu meddiant o respecta- bility yn eithriadol, pan nad oedd dim yn rhy isel fel moddion ao offerynoldeb iddynt hwy ei fabwysiadu. Ni bu hoaiadaeth falch erioed yn fwy dires- wm na disail. Er fod y gwahanol enwadau o Ym. naillduwyr wedi mabwysiadu y cynllun o weithredu ar eu penau en hunain, er mwyn sicrhau mwyafrif o Ymneilldu- wyr fel aelodau yn y bwrdd, bu ychyd- ig bprsonau perthynol i un enwad yn ddiwydiawnmewn ymyraeth ag enwad- au ereill. Tra y troent aelodau perth- ynol i enwadau ereill o'u cyfarfodydd hwy, gwthient eu hunain gyda'r impu- dence mwyaf preaaidd i gyfarfodydd ymgeiswyr perthynol i enwadau ereill, a hyny er mwyn cren anghydfod yn yr enwadau hyny. 0 dan broffes 8 sefyll dros egwyddorion Ymneillduaeth, eu holl ymgais hwy oedd gosod rhwystrau ar ffordd dychweliad yr Ymneillduwyr blaenaf i fod yn aelodau yn y bwrdd. Ni allasai Eglwyswyr bigo dynion mwy ffyddlon at eu hamcan hwy, na'r bradwyr hyn yn mhlith Ymneilldnwyr. N id oedd dim yn amlycacb na'ubod hwy yn gweithredu yn ol cynllun gelyn- ion rhyddid cydwybod mewn cysylltiad ag addysg. Llwyddiant i gael digon o Ymneilldnwyr i gystadlu a'u gilydd er mwyn rhanu eu nerth, i wneud digon o le i fwyafrif fod yn bleidiol i elynion rhyddid cydwybod. Amser a ddengys pa mor belled y bu eu llwydd- iant yn hyn. Ond yn y cyfeiriad mwyaf beiddgar a makisus yn erbyn merthyron rhydd- id cydwybod, collodd y bradwyr y dydd, mewn modd sydd yn foddlonus dros ben i bob dyn sydd yn caru cyf- iawnder a gwirionedd. Y mae gwarth oesol wedi disgyn ar y proffwydi gau, y rhai a haerent yn benderfynol y byddai iddynt lwyddo i droi allan o'r bwrdd y rhai a wnaeth- ant fwyaf o wasanaeth dros ymneilldu- aeth yn y bwrdd. Nid ya unig y mae y merthyron i mewn, ond y maent yn uweh yn y rhestr nag amryw ereill, er holl ymdrechion Eglwyswyr mewn ffordd o intimidation i sicrhau mwyaf- rif mawr iddynt ea hanain. Nid rhyfedd fod meistri y gweith- feydd wedi cael cynifer o bleidleisiau, pan yr ystyrir fod ymneillduwyr yn canvasio drostynt gyda diwydrwydd mawr, a bod agents y meistri yn sefyll yn ymyly booths i ofyn i weithwyr am eu henwau, ar ol rhoddi y rhif ar. y rate book gogyfer a'u henwan, ar y cardiau a roddid iddynt gan y meistri! Y mae yr ymdrech mawr a wnaeth y meistri yn yr etholiad hwn, i sengu Ymaeilldnaeth i'r llwch, yn dangos yn eglur fod y bradwyr y cyfeiriwyd atynt, y rhai a geisiasant wanhan byddin yr Ymneillduwyr trwy greu anghydfod yn eu plith, wedi cael eu dewis yn gyn- ar gan ryw rai go uchel i gyflawni y gwaith budr. Hynod fod un dyn o dalent wedi gwrando am foment ar y bradwyr. Bu un gwr yn ymffrostio y buasai efe i mewn chwech mlynedd yn ol, oni buasai ei fod yn glaf ar y pryd. Ym- drechodd ereill drosto y pryd hwnw, yn enwedig yr un y bu efe y tro hwn yn ymdrechu yn ei erbyn! I Pan yn glaf y pryd hwnw, cafodd 2,244 o bleidleisiau. Er ei fod yn iaoh yn awr, ac yn gwneud ei oreu yn erbyn ei gyd- ymaith y pryd hwnw, ni chafodd ond 1,268 o bleidleisiau, dim ond yohyJig mwy na'r haner a gafo(ld efe pan yn glaf! Yr oedd ymdrechion y meistri a'n llwyddiar t yn fwy mewn rhai cyf- eiriadau y pryd hwnw na'r tro hwn. Gan hyny nis gellir priodoli lleihad nifer y pleidleisiau a gafodd y gwr i waith y meistri, ond i'w lwybr eyfeil- iornus ef o geisio myned i mewn. Cafodd ei gydymaith ef y pryd hwnw 2,185 o bleidleisiau. Cafodd y tro hwn o waethaf ei wrthwynebydd, 2,757. Ac er i'w wrthwynebydd gael ei osod i fyny fel ymgeisydd o bwrpas i droi ei gydymaith blaenorol allan, aeth ei gyd- ymaith i mewn yn seithfed o'r unar ddeg, tra y mae' y Qwrthwynebydd y nesaf i'r gwaelod ond dan yn mhlith y chwech a gadwyd allan! Dylai aflwyddiant y gwrthwynebydd ei argyhoeddi am byth nad bnddiol iddo ymgynghreirio a dynion uchel- geisiol, maleisus, celwyddog. Dylai beidio defnyddio clap traps dynion anwybodus, Toriaidd, yn nghyloh gweithrediadau y bwrdd. Nid dy- chymyg, na rhamantusrwydd ymffrost- gar, yw y pethau goreu mewn ymdrech- ion i sicrhau buddugoliaeth. Y mae rhyw beth yn annynol ac angbrstion- ogol mewn gwneud ymosodiadau bustl- aidd ar bersonau cyfeillgar, a chyd- weithredu a gelynion mewn cynghreir- iau dirgelaidd, yn erbyn y rhai sydd wedi gwneud ymdrecfion mawrion dros egwyddorion Anghydffurfiaeth. Bydd yn angenrheidiol i ni eto alw sylw at weitbrediadau Ymneillduwyr yn mblwyf Bedwellty. Y mae y rhan fwyaf o honynt, perthynol i wahanol enwadau, wedi gwneud ymdrechion clodfawr iawn yn yr etholiad hwn. Hyderwn na bydd eu llafur yn offer

ETHOLIAD BWRDD YSGOL BED-' WELLTY. Cymerodd etholiad y Bwrdd uchod le dydd Gwener, y 1Sied cyfisol, ac fel y canlyn y bu ffrwyth yr etholiad NIFER Y ENWAU. PLEIDLEISIAU. James Colquhoun, Yaw. 10,719 J. D. James, Ysw 5,187 R. Laybourne, Ysw. 4,546 J. F. Rowbotham, Ysw. 4,520 W. H. Powell, Yaw. 3,771 Parch. W. Williams 2,817 Edward Da vies 2,757 Mr. LI. P. Jones 2,683 Parch. G. Owen 2,446 T. T. Jones. 2,068 Mr. L. Pritchard 1,995 Y rhai uchod yw yr 11 a ethoiwya. I gyfansoddi y Bwrdd. Fel y canlyn^bu ffrwyth yr etholiad i'r ymgeiswyr aflwydd- ianus Mr. David Phiilips. i,ooo „ John Holmes. 1,634 Parch. Evan Powell 1,362 T T. Edwards 1,268 J. P. Williams 1,060 Mr" David Price 874

GOLYGYDD Y SOUTH WALES DAILY NEWS. Yr ydym yn dymuno rhoddi hysbysiad i'r cyhoedd fod yr enwog a'r talentog foneddwr, Mr. P. Williams, yr hwai sydd wedi bod am flynyddau yn olygydd i'r South Wales Daily News, wedi rhoddi y swydd hono i fyny yn y papyr hwnw er ys rhai wythnosau. Nid oedd eisiau hysbysu hyn i neb craffus, oblegyd yr oedd nodwedd yr erthyglau golygyddol wedi newid cymaint fel yr oedd yn eglur nad talent ysblenydd Mr. Williams oedd yn eu cynyrchu. Da genym hysbysu na bydd Cymru yn cael ei hamddifadu o'i dalentan of yn hir.

LLANGYFELACH Cynaliwyd cyfarfod cystadleuol yn ysgoldy Bethel, Llangyfeiach, »no,s Sa- dwrn, Mai 19eg, o dan lywyddiaeth Mr. Edward Bevan, Bryntywod. eirniad, Mr. J. Watkins, A.C., Treforris. Cafwyd cynulliad da a chyfarfod rhagorol. An- erchwyd y dorf gan Henry Davies, Ysw., meddyg, Treforris, yr hwn a'n cymhell- odd i gael Iluaws o'r fath eto. Aeth pawb trwy eu gwaith yn feistrolgar. MOLIERYDD Y LLAN.

LLANNLLI. Y mae syrffed ar lenorion y dref hon i ddarllen brawl y gohebwyr gwyntog sydd yma a chymydogaeth Llwynhendy. Bydd rhyw nifer o fechgynos yn cynal cyfarfod bychan nad yw o un pwys i neb wybod dim yn ei gylch ond hwy eu hun- ain, a cheir clywed eu clochdran am fis ar ol hyny. Rhaid gyru atoch chwi i Aberdar, y Guardian a'r Press, er sicrhau cyhoeddusrwydd. Y mae y ffugenwau cadeiriol, barddonol, llenorol, &e., yn cyf- newid hefyd. Cewch weled un yn coffa am gadeirydd cyfarfod fel Mr. Dl. James (Elan Aeron), a'r gohebydd yn Daniel Ddu, a'r tri yn un person. Y mae llanc- iau gwledig Llwyn-yr-hen-dy eto wedi myned yn bla ar ddarllenwyr newydd- iadur. Cynal rhyw bwt o gyfarfod i gael darllenfa. yn y lie mewn ty tafarn Ni ellid gwneuthur cymaint ag hyn heb udganu clod y cadeirydd Morgan, a'r ar- aeth ddoniol a draddododd. Cofiedgwyr y Llwyn mai gwell' esiampl na chynghor.' Y mae yna lane o ganwr yn meddu ar lais canolig yn bostio ei hun yr wythnes- au yma i ddysgu merched ieuainc i ganu! Byddai yn burion peth iddo ddysgu ei hun yn gyntaf, ac yna canu can i Mor- gan, a chai Morgan drachefn ganu can iddo ynteu. G.

DALIER SYLW EVANS' QUININE BITTERS FOR VEGETABLE TONIC. Y MAE y 'Bitters' hyn yn hdlollysicao ao yn cynwya y carlyn, sef Quini a Geulian, Lavender, So-ff on. Cardamome Chamomile, Snake Root, Qunssia., & Mewn gair, y m&e pob :tlYElieu:, n a gw eiddyn gwertfefawr yn y Bitte- s' hyn ac y maent wedi cael eu parotoi ar oi 11a wer o fyfyriaeth, yn y modd goreu er eupaiffeitho ifod yn wellhad f' bh- I"'f J .1 iant at yaoiunau caniynoi:—u-v -no, a surni yn y cylla, nervousness ac isel- 'der ysbryd, gwaelde* cyn bwyd, trym- der anarferol ar ol bwyd .difEyg archwaeth at fwyd, diffyg treuliad, gwynt, curiady galon, a llewygon. Puro y gwaed a ohryfhau y eyfunsoddiad yw gweithrediad syml y ieddyginiaeth odidog hon, ao y mae ei daioiii wedi ei brofi gan ganoedd at boen yn y pen, y bile, gwendid a gwynegon yn y oymalau, a thueddiad at y darfodedigaeth. Gan fod cymaint o dystiolaethan ffugiol i'w cael am fedd- ygimaethau diwerth, y mae percheneg y 'Quinine Bitters' wedi penderfynu peidio cyhoeddi dim o'r rhif mawr y mae yn ei deibyn yn barbaus am ei effeithiolrwydd, ond gellir eu cael trwy y llytbyrdy. Y mae bron pob math o bills yn gwan- hau y cyfMisoddiad. RHTBCTDD, Gkjfalwch fynn |ppreled —"Gwilym EVATIS. Ph.C., M P S.wedi ei ysgritouu ar stamp y ttywodi aeth,heb hyo twyll ydynt. "Ar worth gan bob Dmggist mewn potelau 2s. 9c. yn unig neu wholesale, gan Gwilym EVANS, Ph.O. M.P.S. £ ftepi.ey Pnarmacy, Llanelly; Llundain: Barclay

Y MAE hysbysiadau o'r America yn ein hysbysu y daw cyfoewidiad di- symwth ar y tywydd o hyn i ddiwedd y mis, ac y gellir edrych allan am gynesrwydd mawr. Nos Sadwrn diweddaftorodd yspeil- wyr i mewn i breswylfa Iarll Kilmerey, yn Isleworth, acysbeilwydgwerth .£30Ó o eiddo.

GENED1GAETHAU. Mai 7fed, priod Mr. Lewis Rowe, Cwm- dar, ar fab. Gelwir ef Edward. Mai 20fed, priod Mr. Thomas Hop- kins, Cwmaman, ar fab, ond efe a hun- odd yn forea o fyd o wae. Ebrill 27ain, priod Mr, John Grimtnc, Drynllwyn, Llangendeyrn, ar ferch, a gelwir hi yn Elizabeth. Na ddoed un awei fcroes i gWldd A'r tnetb faohan wiw, Ond bbwddfyd i ur ao eiaioes hir I WASINAETHU Duw -lOAN GLOFF. ABERDARE.—We rfegret to announce the de th of Evan James Evans, son of P.C. -1 mes Evans, Merthyr Tydvil, and grandson of Police Inspector Rees, Aber- dare, who died Monday, the 7th instant, aged six years and eight months. His mortal remains were interred at the Cefn Cemetary, Merthyr Tydvil.