Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
ABBRAFO^.
ABBRAFO^. Mae yn ddywenydd genym hysbysu darllenwyr lluosog y DARIAN, fod mas- nuch yn weddol fywiog yn yr holl ard,-il yn bresenol. Y mae ysbryd adeiladu, &o., yn dechreu adfeddianu y preswyl. wyr. Mae ya y dref un peth newydd, h. y., melinau llifio. Syndod fod yr hen dref wedi bod cyhyd heb aa o'r fath, Yn ddiwedda? anturiodd Mr. J. Dwis, adeiladydd, o'r lie i osod un i fyny, ac y mae yn gweithio ya ardderchog, ac i sicrhau archebioa, mae ganddouti o'r llif wyr goreu yn Morganwg. yn mberson y gwrol, Vr siriol Mr. Jenkin Morgan, mab yr hen fanerwr, a'r dirwestwr trwyadl, Mr. Jenkin Morgan, Aberafoo. Hyderwn y try yr antoriaeth allan yn UwyddianusiawniMr. Davies,ac y bydd y Morganiaid wrth ;eu bodd yn y saw mills newyddior. Na yrod ein trefwyr eu harian i wlad y Saia am wtith a allantgael yn hynod radyn eu hymyl, gan Gymry glan ya Aberaf jn. HEN GrpAin.
SARDIS, PONTEHYD ?FE5T.
SARDIS, PONTEHYD ?FE5T. Cynaliwyd cyfarfod ailagoriad y eapel prydferth uchad, dyddiau Sul a Llun, Mai 139g a'r 14eg. Pregethoddy rwoh. en. Jones, Were, Ystalyfera; islvans, Caerfyrddin F Roberts, CasteUnedd; Ossian Dyfed, a Jones, Treforis. Cy. merwyd h^nyo yc/fa fjdydd gfau Mr. D. Morgan, Gwmafon, a'r Patchen. Wi'Hams, Bryn; Davies, Toamawr; Jooes, Glyr.carwg; a Morgacs, Aber- afJD. Cafrvy I uvfa fodydd rhagorol, cynnl'eidfaoedd lluosog, a chasgliadau t^reithiog iawn. Da geoym weled Mr. Evans, y gweinido?, mor ymdreohgar, a llwyddianus; a phobl ei ofal yn gyd- weithwyr Duw gydag ef. Coroner ef a'i bob! a llwyddiani. mawr eto ya y djfodol, yw dymuniai calon ei gyfaill, ? .-l-h'L B. M.
!, .,AMRYWION.
AMRYWION. Y mae y Cadfridog Grant wedi hwylio am Liverpool er dydd Mercher yr wythnos ddiweddaf, yn yr Indiana, o Philadelphia. 1 Y mae Protestaniaid Pales tina yn parhau i gynyddu. Y mae ganddynt yn awr 500 o gynulleidfaoedd, a 7000 o blant yn eu hysgolion. In Y Mae yn debyg fod yr eglwys Gristionogol henaf yn y byd yn awr yn Algeria, yn nhra-nwyfa yr hon y mae careg yn dangos ei bod wedi ei hadeiladu yn 329, yn fnan wedi troed- igaeth Constantine. Y mae amryw ranau o'r adeilad mewn cyflwr da. Yn hwyr nos Iau diweddaf, bu farw glowror enw David Jenkins, a bre- swyliai yn agos i Ysgoldy Frytanaidd y Pentre, tra yn y water-closet o'r tu 01 i'w dy. Ni bu allan am dros haner awr nes i'w wraig ei gael yn farw. 0" 4t- Dydd Mercher. yr wythnos ddiweddaf, syrtbiodd. Jeoktn Williams, yr hwn a yrai agerbeiriaiit Mr. Thomas, gwneu- thurwr priddfeini, New Docks, Llan- elli, i'r machine, a niweidiwyd ef i'r fath raddau fel y bu farwmewnyèhydig wedi hyny. Brodor ydoedd o Bonty- pridd, ond yn byw yn Llaiielli er's 15 mlynedd. Y mae poblogaeth India Brydeinig yn cynwys 98,000,000 o wrywod, a 92,000,000 o fenywod, o.ba rai y mae 67,000,000 yn blaRt o dan 12 oed, a'r 123,000,000 yn hyDach. Y mae yno 130,000,000 o Hindwaid, 41,000,000 o Fahometaniaid, 3,000,000 o Buddnst- iaid a Jians, dros 1,000,000 o Tikhs, a 900,000 o Gristionogion.
YR ENFYS.""
YR ENFYS. Rhyw riban part ar frou yr wybren fawr, ;,Usodcdd lor, yw r enf/s tlwa ei wawr |Ar diydd prio,-Itk-i uef a r ddaetr hoa, A gwena heddweh ya ei arde.^) ilori Ai ilachar emau yw ci liwiiu cun Gylymodd phut y w uf. wrtho 'nglyn, flNeu law yr haan dercha'i/çOJí'g¡¡'u hardd itA blodau ddygodd o i ddwyreiaiol ardd, I ddangus pa mor dlo- y w'r dalaeth fry, Llo mi- prydferthwch"triewa aaateiddiol fri? ,J"> Tiybslil gadw«a hir a hoagiwyd vw Gao an^el cryf ar bired palaq Duw, A'i denpen enraicd yn > mestvn Jawr, A'a placed wrthynt ys loced (nvr Rhyw n-fol fsnor wn»ed ) eitiaa drad, A'i dal am enyd fich o fi->en ein byd Wna cerub gwvn ar uch 31 gant y nea, Nea erchyb Ner ei dwyn tu 01 i r Hen Arg,aff,yd ami gan ei ddwyfol law, Y barnol ddiluw et,) blth ni ddaw.' W' Ymddengys megvs porth smryliw A'r c myl trwyddo'n myn'd mewn gwisgoedd tan Gosjrorddlu wnant o gylch ei ochrau gwyrdd, A lleioiant yn hamddenol hyd ei ff/rdd, Gan fethu osnfu ar yr eDlya claer Sv'n pae&tio'i ddelw ar eu gruddian aur Rhyw dJarlun godwyd "'w yn oriel nen I ddecu sylw'r byd at fyd uwch ben, A gwirio'r hen gyfamod wnaed a dya, H;n ydyw awydd yr eufys hardd ei hun. G WIN.
'-Y DAFA.RN. 1')'; r;fJ¿:
Y DAFA.RN. 1')'; r;fJ¿: Y dafarn! y dafarn! cartrfle pob drygau, A. me ldith pawb dynion a ddaw i'w grafangau; Hen elyc sy'n llyncu oysuron dynoliaeth, A'i gwasgu yn isel i bwll llygreiigaeth Porth llvdan yn arwain yn gvmwys i ddrstryw, Goreeddfainc y satan a tnwynimt yr annuw; Ffynonell drygioni, lie maethar pob chwedlau, Ao hefyd He dy 6ir y'mlaen bob rhy* gaetiaa; Preawylfa i d nu digofnint y Dawdod, A lie i amddiffyn a chynal drwg beohod. Mae pot rhyw aflwdid yn llygru'r ddynoliaeth I'w gael yn y dafarn, a h/ny yn belaeth; Ceiraml i deulu fun lion a cSysurus Yn isel eu buoh"dd. O! gyflwr traenas. Y dafarn a yfodd yn Ilwyr eu aysaron, A'u gadael dan felldith yn rhai anystyriol. Fsint sydd wedi eu hyrddio beb eiliad o rybudd I boenan trag'wyddol y oarchar annedwydd, Nis gellir eu cyfrif-mae'r awm ya aruthrol. O! fodau anghyflawn, O! gyfl fr tristhaol, En cyrohu yn nghanol yr hylif gwenwynig Dan waeau y Duwdod i'r Uynclyn berwedig. Mae miloedd o ddynion dysgediar a doni-jl, A fa yn anrhydedd i'n gwlad Gristiouogol, A fu yn olwynion yn t'oi yn en oylchoedd, Gan waini gwir lesion t o fe wn ea hardaloadd, Yn wir wedi srrthio i mown i'w grafangau, Yabei'iodd eu oysur yn mwedd eu dyddiau. Mae miloedd yr awr hon mewn gofid a galar, Fel defaid crwydredig ar wyneb y ddaew Maent wedi dicngyd o gorlan dedwyddwoh, Er byw yn afradlon y'nghanol diffwthwoh; Maent wedi ym tllwng yn isel i wagedd, 'Doee dim yn eu b jddio ond pnb rhyw oferedd; Maent fal offerynan yn ilaw y diafol Sr cario drygioni y'mlaen yn wirfoddol. Pa beth yw yr aohos eu bod wedi s, rthio I gyflwr mor isel na ddont byth o hono ? Y dafarn! y dafarn sydd we If eu denu I gam pob pechod. caishau pob dahni. Tydi, fachgen ieuanc siriolwedd a hoenus, O! gwylia, O! gwylia rhig myn'd i rwyd Bac- chus Ymgadw, ymgadw yn mhell o'i chrefsugau, Cei gyaur a hedd weh yn gyeon tr w I 'th ddyddiau. GLA,N GWEIAIS,
CUPID YN CYSGU. j
CUPID YN CYSGU. Un canol lydd, a'r huan poeth uwchben Yn t wallt gwres angherddol ar y byd, Ao awyr clir, heb gym,l yn y nfn, Heb awel oer i leddfu grym ei lid, Ei belydr ffytnig fel ttn-saethau main. Dry wancct boo pcth-perent gur a phoen r neb neu nnrhyw beth pr d hwn a wuai.ja Ddiofal ddwyn dan lygad haul ei groen Pob ereadur guddiai dan gyngodau'r gwydd, ACt adar rbwng y clIDgau dan y daU Y gwartheg llwythog gan I-r hylif blydd A ffoent rhag Uidiawgrwj dd gwres yr haul, A'r dyn yn ty, heb danyn ya ei aelwyd, Yn eilltedd rhwng dau ddrwe heb ofni anwyd. •Roedd Cupid wedi oyshwyn er y wawr A'i fwa aur a'i gaweil saethau serch, A'i amoan oedd creu rhagor our ar lawr, A c: lwyfo bron mab iraidd nell ryw ferch, Yn hoyw y oerddai, fel pob tebyg un Sy'n gwybod fod e'n rhywbetb yn ein plith Er pan orchfygodd natur, baloh ei lua Mewn rhwysg fel brenin riiodiai yn go ay th! Nid am fod sw/dd y brotia yn un drwg, Nidam fod mawredd yn dwyn gwegi i'w ben, Rhy fynvcll oawn ni f ya peri gwg, Ac anffawd dost yn dyfod iddo n sen, Ac feUy'r gwi oedd taloh yn eatyn gwddwg, Yn colli 'i gysur, neu ei ben, trwy 'i fawr- ddrwg. dO Ae felly Cupid hyfyn falch ti fryd, A gerridai n rhwyegfawr, heb roi pwya at -ddim! Ystyridi mab a merch holl fronau byd Ond nod i'w fwa ef i draio 'i .ym! Nid > w eu cur a'u poenbu oel) d hwy Ond yn arwyddo c stal yw ei Iw dd, Fel mM'n c feirio'r saeth sy's gwneud y dwy', Mor thyfedd ffodus maeyngwnead eiswydd Ei < fid rawyaf ef yw pan fo merch Neu frib yn rbywfaa beb saeth yn ei fron! A thebyg mai i ddrygu rhai a serch Yr ai r brenhinol Cupid hwn mor Hon, Pan oedd r haul jn soetjiudrwy yr awyr Ei tel) dr miniog ar olud,)edd natur! Mai miniog oa'nt hwy teimlodd Cupid ddel, A'i war ddrchreuai grynu'n awr yn glau Ma&'n rhyfedd gwel'd yr enaid drygnaws, fel Y mde yn ngwyueb anffawd, yn g«anhau! Y mae'r parotaf wastad i wnead cam Yn fwy anmbaiod i'w ddyoddef ef, A digon yw rhyw fychau, byohan nam I dynu o'i gakn euog boenuø lef; Fel hyn oedd Cupid, gwaracb, waraoh a I gysgod coedydd deiiioi; llydain frig, Ac yno gorwedd woaeth a chysgu'n glau, A rhwydd acghofiodd hu..n ffyrnig dig. Nid ayn yn sgwyneb ei holl 'etrywiau dr-ygol Fed 0) maint parchu arno-mae mor swynol. Pan oedd y garcn drygwedd yno ar lawr, A'i wedd yn dangos pa le oedd ei fryd, Gwen ar ol gwen yn taenu fel thyw wawr, Ei feddwl ar ryw ddrygau vno o hjd, 'Roedd blodau pert o i gylchyn lli'wio'r ddae'r, Ond ef y glansf un o honynt hwy! Fe ddeut.-f r adar mwyn o'i gylch yn daer I aynu at y bachgen- ereydd clwy'! A chyn b'o hir gwenynen ddiwyd faoh A'i buz ehedai dros y bl, dau man, A disgyn wnaeth ar fya del Cupid i&ch — Y bys oedd decaf o'i holl fysead glan! Ar hyn fe bigwyd Cupil jn dtuanus, a nuidiodd ar ei draed a gwa^dd heibulus! B'ai anhawdd iawn desgriflo 'i waedd a'i wedd, Ei waedd a darfai'r adar braidd (j'u co', A'r fach wenj nen-Jofrudd heb ei chledd, 'Roedd hwnw n nghladd yn Cupid am fyr dro! Anobaith wna ei wedd yn welw liw, A'i fyvhan glwyf oedd iddo ef yn fawr, Yn ddigon mtwr i ddwyn ei fywyd gwiw; Ac fel rhyw ynfyd gwingai ar y llawr Ac wedi bod yn hir yn redu 'i geg, A gwel'd o hyd ei tywyd yn parh u, Fe gododd 'nawr y Iletcyn iraidd teg, A chychwjra wnaeth i fya'd i'w dre' yn gla u Ac wedi c i rhaedd, wedi colli dagrau, Fe 'we jai with ei faim'r hyn ddyoddefai. 'Roedd calou Gwener !oawr yn gwylltu'n rhwydd Pan^gl rWtii Isis ei baobgen yn ei boan, Ac wedi gwel'd ei wedd pan ddaeth i w gwydd, Hi gredai fod olwyf marwol yn ei groen., Ac wedi bir godeidio 'i maban claf, Gcf,nodd iddo beth oodd wedi bod Ac yntliu',A inagu'i fys, a dd'wedai'n fraf, Rhyw gr'adur mawr-y mNJaf is y rhod, Pan oOOdWA draw yn cysgu dan y coed, A'i gleddyf Uym a'm gwauodd yn fy mys; Ao O! fy mam, ni ddygais i 6rtoed, Nac arall, y fdkth boen! aeth ffwrdd ar frys Cyn im' ddihuno; rh:iid ei fod yn fwystfil Cyn gallai beri cymaiat im' o helbul. Fe chwarddai Cwener nwoh ei baohgen ffol Pan dd'wedai mii rhyw fwystfil wnaeth y clwy', A chan ei gym ryd eta idd ei chol, Hi chwarddai am ei ffoleb eto'n fwy Nid yw y bwystfil hwn a'th ddrygodd di Ond byohan gr'adur sydd yn ddiwyd iawn Yn sugno mel o flfchau'r blodtu cu, A brathu ambell gwsgyn diog llawn, Ac am dy boen, 'rwy'n syna atat, wir, Dy fod mor dyner yn dy groea fel hyn Tydi sydd beunydd yn gwaagaru our, 1 ach »yn ar dy dd ilur'Sydd yn brin Gwerth son am daao pan y gwnei gymharu Y gwae achoai di—bob dydd ya drygu. Cefhcoed. D. B. W.
Advertising
NATIONAL SCHOOLS, PEtfl&E- BACK DISTRICT. rv«. TICRBT FOR THE GRAND PRIZE DRAWING la aid of the above inatitntiona. THE Drawing will take place in the Troedy rhiw National School, on Tharsday, the 6th of July, 1877, in the preseaoe of the gentry of the neighbourhood. The following valuable Prizes will be given, and One Huudred others. FIRST PRIZE, 620 STBBLING. a a. d. 2. Harmonium 7 10 0 3. Suit of Clothes or Cloth 3 10 0 4. Paisley shawt 2 10 0 6. Hair-seated Chsir .200 6 Woollen Shawl 1 10 0 7. Barometer 1 6 0 8. Pajrof Blank ate .160 9. Lady's Dress .100 10. Lady's Jackst ,.100 11. 6lba. Best Tea 0 18 0 12. One Meerschaum Pip 0 16 Q U." „ „ •< 0 16 0 14. 21ba. Beet Tobacco 0 10 0 16. One Rom 0 12 0 IG. One Quilt. 0 10 15 17. Single Glo'eoter Cheeat. 0 10 0 18. Pair of Sheets 076 19. One Best Brier Pipe. 0 6 0 TICKETS, SIXPENCE EACH. The Drawing, which will be on the plan of the Art Union, wilt take place in the National School Troedyrhiw, on Thursday, July 6th, 1877, and the Winning Numbers will be published ia the 'Western Mail' on Monday following, and in the TARIAN July 12th Treasurer: Rev, W. GRBBN, B.D., Vicarage, froedyrhiw, near M»rthyr. 10 per oent. commiBsioa allowed to agents Apply to Rev. D Go WB Mr. W. T. Hoaa, Mr. 6 Bowen, Troedyrhiw; Mr. W. POWELL, Penlrebaoh, 4o. a BRIDGE STREET, (OTFEBBTN kl& LONDON KOCSB,) LLANELLI. DYMUNA JAMBS PERIEGBINTB, (gynt o'r South Wales Pottery) hyshysu trigolion Llanelli, ei fod wedi agor mop ya y lie uchod, fel BOOKSELLER & STATIONER, A bydd yn ddiolohgar am ryw gyfran o gefoogaeth y oyhoedd. Y mae yn cadw pob math o newyd d- iaduron Oymreig a Saeanig ar worth. GWELLHAD BUAN ODDIMrB^ •■>rBESSW"Qg AC ANWYD, IBALSAM ofHONEII O* ydych yn dyoddef nos a dydd oddity besweh poenus, ac o'r braidd yn analluog i oerdded, neu anadlu, dyleoh ddefnyddio^ WILLIAMS' BALSAM OF HON^ At Besweh hen Anwyd, Byrder Anadl, Cryg^' Poeri Gwaed, Croup, Influenza, Darfodedig^' Ao., &0. Y mae rhagoriaethau neiUduol y Balsam ys effeithiau iachaol yn rhyddhau crynhoad yø ? llwno, yngaUuogi y claf 1 boeri yn rhydd, *"J anadlu gyda rhwyddineb tra yn gorwkdd. mae yn gwellhau y doluriau a deimlir bob axn*" yn y fynwes oddiwrth besweh parhaus a thrwi* ao weai ei gymeryd bydd i'r dyoddefydd fwy#' hau beudithion awsg esmwyth. Mae yn rb"' I gwaredigaeth lwyr o'r diftyg anadl a rhyddh,6 o'r peewoh sydd yn ei ganlyn. Rhag peswob a&wyd, Ao., y mae y feddyginiaeth oreu, f* hawdd ei gymeryd ac yn hynod am ei effeithi*" Iachaol buan. I blant yn dyoddef oddiwrth f PAS, nid 09S ei gyffelybt y mae yn rhodd gwellhad buan. Bydded i'r cyfeillion hyny sydd yn ymofya WiUiama's Patent Balsam of Honey," edry0^ ar label, ar yr hwn y mae cwoh gwenyn nid oes nebaraH ag ef ond Williams. He/f^ y mae wedi cael ei gnfreetra a stamp Uywodr- aeth arno. Bydded iddynt dalu sylw manwl' achod, gan fod rhai personau neu gilydd I9 gwerthu nwydd arall fel y cyfryw. TYSTIOLAETHAU. QvnUhad oddiicrtA y Oroup. „ „ Llanelly- Garedig Syr, — Da genyf allu dweyd fc* Sakatn e/ SotMy aohub bywyd fy znblentylf yr hon oedd ar y pryd yn dyoddef oddiwrth 1 iroup. Cafodd lawer o eemwyth&d drwy ddofl gyntaf, ac mae eioh meddygiafaeth wed* ei holloi iachau. Cynghorwn rhieni yn neill duol i'w gadw bob amser wrth law. Yr eiddo«* yn ddiolohgar,—JOHN SHIPTON. (Copy.) M Y Paroh. J. Morris. Abertawe, a darawyd pbeewch tost, yr hwn a barhaodd yn ddiatal sO oriau, a methai cael dim er ei atai, ao nis gaflai siarad ohwaith; ond wedi iddo gvmervd dotrn o ♦» Wiliiams Balsam of Honey," Sd Mmwytb- ad uniongyrobol. Darfyddodd y pesweh ar an- waith, ao ni ddyohwelodd. (Copy.) Anwyl Syr,- Yohyiig ameer yn oJ, bumird dyoddef oddiwrth aawyd a ohrygnivn yr adeg S oymhellwyd fl gan wahanol dyatioiaethau i tot prawf i'ch meddyginiaeth werthfawr a rhia* weddol, a adnabyddir wrth yr enw Patent Bal- sam of Honey." Prynais gostrelaid o hono, def- nyddiais ef, ao ni ohefais aohos i adifarbso. Gwnaeth i mi lee mawr, a dywedaf wrth ereiU fyddo yn dyoddef feUy, dos a gwna yr an model. Yr eiddooh yn aeMhog,—Rav. J. BVANS, Cwms- dare. Ar werth mewn oostrelau, 11. 14c. a aa. f gan bob Fferyllydd. Darparedlg yn anig gan D. WILLIAMS, FferyUydd, Gadly* Aberdar, MEDDYGINIAETH LYSIEUOL. DARGANFYDDIAD NEWYDD. PELENI CASTOR OIL WILLIAMS. Y mae y llysieuyn hwn -bu sefyll yn mlaenai o bob peth sydd eto allaa i Buro Gwaed a Dad' wreiddio Cornwydau, Penddynod, Clwyfau, croea Garw, ac Ysfa yn y Caawd; a thrwy hyny oyfriflr y paleai p^hod y feddygiaeth oreu alias* Y mae eu gwerthfawrogrwydd yn fwy aa'a clod. Yetyrir hwynt hefyd gan y gallu medd' ygol yn rhagori ar unrhyw beth sydd alias. Y maent M gweithredu mor esmwyth a diboefl Isl y gellir eu |cymeryd gyda dyogelwoh, ac J maa ynddynt nerth rhyfeddol i leddfa anhwyl- y T1* y *'r oyneddfau trealiawi* "yny yn symud ymaith y G^nt, CWyddiadau, LIoegfa yn y CyUa, Cur yn y Pea, Dwfr Poeth, bias annymanol yn y Genau, Gor- goriad y Galon, y Pile a'r Gravel, a theimlad o lawnder ar ol bwyta. Y maent hefyd yn feddyginaeth anmhrilliad", i fenywod, gan eu bod yr un yn ea heffeithiao a ohastor oil, ond yn llawer hawddaoh i'w oymeryd. Cladant i ffwrdd bob aflachyd, a symadaat bob rhwystraa. TY8TIOLAETH. Anwyl Syr.—Bam yn glaf lawer o smser gan y Bile (bilious eomplaint), a braidd yr oeddwn yn alluog i sefyll ar fy nhraed gan y poen a'r ysgafnder ya fy mneD, a phoen mawr yn y cefn. Prynais tlyen- aid o WILLIAMS'S Caster Oil Pills, ac yr wyf yn awryn ddyn iaoh cyn honer eu gorphen. Yd wyf, &c., JAKES LLEWELLT*, Tanardy, Carmarthen. NEWYDD DA I'R CLAF. Yr wyf wedi aaalysio Peleni Castor Oil Wil* Hams, ao yn oael eu bod yn g/fansoddedig 0 ddefnyddiau llysieuol yn uoiiJ. Yr ydwyf o'r farn eu bod yn feddyginiaeth dra gwerthfawr at/ delarian hyny ar gyfer pa rai y aiaent wedi ell hamcanu. Yr ydwyf wedi rhoddi prawf teg or' nynt.—T. DAVIBS, Doctor Dwfr, CynwU. Er dyogelwoh, ooflwoh fod stamp y Uywodr- aeth ar bob blyobaid: bb hyny, ni fydd if gywir. Ar werth mewn biyohwu Is. lie. yr an S" bob fferyllydd, nea drwy y post oddiwrth y per- ohenog am 16 stamp. Perchenog D. WILLIAMS, Dispensing Chemist. GadlyB, Aberdare. Pwyefg i Gleiflon. -Aafoaa D. Williams, Chemist, Ao.. ddwfr oleiftoa i'w analysio fØ ddyddiJl i Dr. Davies, CynwU.
BWRDB YSGOL ABEROAB A CHEINIOGAU…
BWRDB YSGOL ABEROAB A CHEINIOGAU Y GWEITHWYR Mr. Gol.,—Oref f ongl fechan o'ch TABIAN i wueud sylw DE-tl ddau ar y pwnc uchod. Y mae yn hysbys i luaTg mawr o westhwyr c(yflF»ryn Aberdsr erbyn hyn, fod y Bwidd Ysgol wedi penderfynu ymwrthod yn holloi a school-pence y gweithf. ydd, a phe-u i bcb plectyn dalu am ei addysg i'r ysgolfeistri yn y gw&- hicol ysgolion A gardyn yw y pen- derfyniad fel y daeth i law yn ngeirieu Mr. Gery, ysgafenydd y Bwrdd: 4 Una- nimously resolved, that on and after the 1st day of April, 1877, this Board will not receive any Poundage fr m the colliers in the District, but that the school fees meat be paid by the parents, direct to fcae teachers, ana that notice of this resolution be sent to each of the teache ato communicate to the parents, and also that an intimation be given to those colliere from which school. per ce is received.' Pasiwyd y ponder fyniad uchod gan yr hen Fwrdd, tua dechreu y flwyddyn bresenol, a daeth i weithrediad fel y gwelir ar y cyntaf o Ebrill; ac erbyn hyn mae lluawa mawr oweithwyr wedi gorfod talu school-pence i'r athrawoa yn annibynol ar yr byn y maent yn talu yn y gwaith. Credwyf, Mr. Gol., fod hyn yn gain mawr, acynanghyfiawnder o'r fath waithaf a ni fel doabarth gweith iol. Pa fedd y gellir disgwyl i weith- wyr tlodion dalu ddwywa.th am addysg eu plant ? Y mae y fath bet h yn afresym- ol ac ya anmhosibl vu y dyddh n hyn, pan mae sefyllfa m=.srach mor isel. Os bydd i'r Bwrdd presenol benderfyna dilyn llwyb? yr hen Fwrdd yn hyn o beth, gellir mentro dweyd y brad IJaaws mawr o we thwyr yn gorfod apelio at y boneddigion tyrer-galoi a thosturiol (?) a gyfansodd^tt y Board of Guardians am gynorthwy i ddyfod i fyny a gofyn- ion yr Education Act; ac os bydd i hyny gymeryd lie, gellir crsglu yn h&wdd ddigon pa fath dderbyniad a ga y gweith- iwr ttawd. Heblaw hyuy, yr wyf yn ystyried fod y BwrdQ ya gwneud cam mawr a'i hysgolion trwy y pandef fyniad uchod. Byddant yn Slcr o leihau nifer eu hysgolheigion yn ddirf awr wrth beru iddynt dalu yn yr ysgol. Y mae degau o blant eisoes o fewa cylebl fy ngwybod- aeth i wedi symud o YSJolion y Bwrdd i ysgDlion sydd heb fod'dan y Bwrdd, ac mae yn dra sice y bydd i blant pob gweithiwr symud yn fuan iawn os bydd iddynt lwyddo i g&el lie yn rhyw ysgol heb fod dan awdurdod y Bwrdd. Nid yw yn debygol ychwaith y bydd iddynt. lwyddo i sicrhau gystal attendance yn eu hyagolioa wrth fecidwl y bydd i rieni unrhyw blant roddi awllt neu ddau i'w plant idaJu am eu hysgol ar foreu Llun pan nad ydynt wedi derbyn agos digon i gael ymborth i'r teulu y ncs Sadwrn blaenorol. Er- yn credu fod addysg yn dda, yr ydym yn argyhoeddedig fod cynaliaeth i'r teulu ya flaenaf peth oblegyd dywedir f ad yr hwn na' of ilo am ei doulu ya waeth na'r diff/dd.' Y oanlyniad anocheladwy o hyn fydd, i'r plant gael ea cadw gartref, bydd y re- gister drwy hyny yn dweyd fod yr at- tendance yn ddiffygiol, a bydd y Bwrdd, o angenreidrwydd, yn colli y school-pence a'r grants oddiwrth y Uywodraeth, ao yn lie sicrhiu addysg i holl blant y plwyf, fel y maent yn broffesu gwnend, bydd- ant yn rhwystrolluaws o b:ant i dderhyn addysg, y rhai, a fuaaent o dan am- gylchiadau ereill, yn mynychuyr ysgol- ion ac yn cael en naddysgu yn ddidra- fferth. Y mae yn dra sicr hefyd y bydd i'r ysgolfeistri gael mwy o drafferth i gael arian y plant yn yr ysgolioa na phe bu- asentyn derbyn yr ariano'r gweitbfeydd, ac mae lie cryf i gasglu na fydd eu derbyiiiadau yn gymfm.t o dan yr oruchwl liseth newydd ego dan yr hen orucbwylia( tho Bydd yn ofynol i bob ysgolfdstr, b ebloiw eadw cy f if o attend- ance y p'.ait dyiju b-liau almt bob wythnos, Leu bjtheiuos o belLf, or mwyn i'r rhieoi dalu yr hyn fydd yn ddyledus y Llun canlynol. Pa uu a fyddant yn llwyddianus i gael y bilia x wedi ei talu oddiwtth deuluoedd sydd v J phump nea chwech o blant yn mynych ? yr ysgjl, a dim ond un yn enill, giaiaWL 1 amser yn nnig i esbonio. Yr unig oeth sydd gan yr yBgolfeistri i'w wneud yn awr yw, dan ton rhestr o enwau y plant i bwyllgorau y gwahanol lofeydd bob dan nen dri mis, ac yna derbyciact yr arian fyddo wedi eu talu cyn gynted ag y gall y pwyllgorau dreluu fordd i'w rhanu, a byddai yn well i ambell buay- lody o ysgolhistr i ofalu dacfjn y llech- resau j.'r g^ eithfeydd yn brydton na rhedeg i ach-lyn wtth y Bwrdd eu bod yn methu cael eu V»lu. Heblaw hyny, bJddy rhai sydd yn feddiaaol ar deulu- oedd lin 939 yn colli cyncrrthwy ein dyn- ion ieatinc a'n dynion diblact. 0 dan y system I reseool, telir school-pence gaa y thai sydd hwb blant yn ^ystal a'r rhai sydd SM feddiaool ar blant, ac nid wyf wedi civ wed ^airgrwgnachlydganddyct am hyiiy Cyfraaant yn llawen a bodd. longar i gycoithwyo ereili yn y gobaith y bydd i J jwrai ereill gyfrann yn y dj- iodol i'w cy orthwyo hwy i roddi addysg i'w pla t Er n>.Q wyf yn or hoff o stop- pagesy y g*e thfeyd; eto, yr wjpf yn ystyried cad eliir cael gwell oynliuu o iiany amgylehickdau presenel, a chyng- holwa y gweithwyr i barhau, i dala yr a if-n yr un fath breso ol, » c^eigio treftiu rhyw gyLtUun i gael gnu > Bwrdd i ddilén y penderfyniad dan s lv; pc cs.nad el.'ir llwjddo yn hyn o btth, ni fydd difu yn arcs wedi Lyny ond gwneud y goreu 0' gwat-thaf. Cred- wyf hefyd y dylai y Bwrdd Ysgol gyd. yrnddwyn a'r gweithwyr vn yr tmser- oedd tlawd presenol. Nid ydym &m foiier-t yn medciwl awgrymn fod digon o arian yn cael en t"Ju yr y gweithfeydd igyfa. fod & gofj niaD y Bwrdd; ond dylid cdionad ydym yn gweithio mwy na hacer yr amser yn brf sonol, a bod y efflogau yn isel aughyflEredin, ac o ar genrhèidrwydd, fod y school-pence yn fach, a. dylidcoflo hefyd fod-y Bwrdd yn derbyn arian y gwaith yn ddirwguach pan oeddem yn gwaithio yn gj son a'r hiriau yn uche). Nid oeddei t yn aw- grymu eu bod yn cael gormod y pryd hyoy, ac o ganlyniad ni ddyleot achwyn eu )Od yn cael rhy f&ch yn awr. Gwel- af rfjth y newyddia:iuron fod Dr. Price yn aghyfarfod diweddaf y Bwrdd wedi rheddi rhybudd o'i fwriad i gynyg—' Yn ngwyueb fed managers y glofeydd wedi arwyddo eu parodrwydd i godi y pound- age o geiniog i ddwy geiniog, fod y cwestiwn o dala yr arian yn y gwaith i gael ei ail ystyried.' Nid wyf yn gallu cydolygu yn hollol a'r gofyniad hwn eto, am nad ystyriwyf ef yn ddim amgen na robbing Peter to pay Paul, ac yn gwireddn geiriau y dysgawdwr mawr pan ddywed- odd mai oddiar yr hwn nid oes ganddo y dygir oddiarco, ie, yr hyn syed gan- ddo.' Os yw y Bwrdd Ysgol yn methu cael digon o arian i dalu am addysJ y plsut fel y mae y gweithwyr yn eu talu yn bresenol, m&e y remedy yn eu dwy- law. Y mae awdurdo;a ganddynt i syrthio yn ol ar y t-eth )edi, a byddai yn llawer mwy o arrydedd iddynt i bari i'r rhai sydd yn I mwychrm bjd da, ac yn helaethwych baaaydd' i'w cynorth- wyo i roddi addysg i blant tlodion na gofpn ceiniog oddia". y gweithwyr, pan nad oes ond dirnai i gael. Wi th derf j au dymunwyf awgrymu y priodoldeb o ffurfio deputation i fyned at y Bwrdd i ddeisyf arnynt i adael pethau i aros fel yr oeddent, yn y gobaith y bydd gwawr gobaith i dywynu ya fuan ar fanach y lie. EVAN OWEN.
AT YBEIRDD.
AT YBEIRDD. Oyfeiried ein cyfeillion y Beirdd en holl Gyfansoddiadau Barddonol yu y modd ao i'r oyfeiriad canlynol Jab. D. W. JONBS, (Dafydd Morganwg), Hirwaun.