Tarian Y Gweithiwr

BUDLUGOLIAETH RWSAIDD YN ASIA. Yfmae bnddugoliaeth o gryn bwys- igrwydd wedi ei henill gan y Rwsiaid yn Asia. Y mae Ardahan wedi syrth- 10 i'w dwylaw. Y mae y Ile hwn yn aefyll yn Armepia, oddeuto 30 milldir yn;ogl( dd-orllejwinol i Kars, ar y ffordd rhwng BatoLDQ, a'r dref hono. Y mae ei tneddianiad gan y Rwsiaid yn tori y cysylltiad rhwng y ddau bwynt. Oddiwrth yr adroddiadau Rwsiaidd yr ydym yn cael fod Ardehan wedi cael ymosodiad arni ar y 17eg gan y Cad- fridog Loris Melikoff, ond fod y ddau ragamddiffynfa wedi eu cymeryd y dydd blaenorol. Wedi i'r gweithian Wnddiffynol gael eu dinystrio gan y gynau, aeth y catrodau rhagddynt i Btormio y dref. Ar hyn enciliodd y Tyrciaid- cymerwyd 86 o ynau, htb- law cyfanswm mawr o angenrheidiau a darpariadau rhyfel. Dywedir mai colled y Rwsiaid oedd un Swyddog a too wyr, wedi en lladd, a 4 o swyddog- a 180 wedi eu clwyfo. Bydd y lie yn fanteisiol iawn i'r Rwsiaid fel aafle i weithrediad pellach, a gall y mil- wyr a'i gwarchaent ymuno yn yr ym- osodiad ar Kars, neu ynte gymeryd Jhan yn yr yroosodiad ar safle Mukhtar Pacha yn Barden, ar y ffordd i Erzer- Ottin, Y mae yr Amerawdwr Alexander, yn bwriadu ymuno a byddin y Danube ar y 25ain cyfisol. Dywed gohebydd Oddiyno fod y catrodau yn myned thagddynt yn ddyddiol trwy Plojesti ur eu ffordd tua'r Danube, ac er eu bod \\Yedi teithio rhwng dau a tbri chant o fiUdiroedd mewn ifwydd eithaf drwg, eu bod yn edrych yn rbagorol dda, ab Yn canu wrth fyned. Dywedir y bydd ymddangosiad y Zar yn mhlith milwyr y Danube yn "Ydd o weithrediad uniongyrchol a Puenderfynol yn erbyn y Tyrciaid. Nid amhfcuaeth nad ydynt bellach yn ^r°d am ymosod, ac yn aros am yr eS a'r gorchymyn i daraw.

YMLADD 0 FLAEN KARS. ymladd dydd Mercher diweddaf Kars. Dywed yr adroddiadau r^siaidd fod Major General Komaroff *edi gwthio yn mlaeD, ond wedi cael jj^thBafiad egniol gan y Tyrciaid; ac ftwydr lyned mor boeth fel ag yr j^laddwyd llaw yn llaw cyn y di edd. Clw 7 °'r Tyrciaid heblaw y ^yfedigion a dau garcharor; lladd- o'r Rwsiaid 21, yn cynwys un kT^do?, a chlwyfwyd 59. Dywed tVed 0 f°d y Rwsiaid Sfco1a yn mlien eu blaenfydd- mor ^e"e(^ a K-ara Killissa, a'u "Wedi cyfranu yd i'r trigolion i'w ac wedi talu .pris )edd mawrion hGlV?r angenrheidiau oedd arnynt eu Y mae y gallu Rwsiaidd o ^jJ.Kars yn cynydda yn ddyddiol, 1(1 oes ond galanasdra i'w ddysgwyl.

CYMEHYD TREF RWSAIDD Y Y TYRCIAID. o 11 °1 bryshysbysiad a dderbyniwyd ^tinopte, y mae y dref Rwsaidd Svrtk ou.m ^a^e» ar y Mor I)u, wedi i ^dwylaw y Tyrciaid Nid y°^jdig fan, lion wedi cael en faun ond fod y lie wedi cael ymosod () 0 r mor a'r tir, a bod y Rwsiaid wedi dianc, wedi dyoddef colled fawr. Ychwat-cgir fod y trigolion wedi der- byn y milwyr Tyrcaidd gyda breichiau agored, a bod sjmudiadau gwrthryfel- gar wedi fieri allan yn erbyn y Rwsiaid, yn Circussia ac amryw leoedd yn y Caucasus. Mewn hysbysiad o Constantinople, yr ydym yn cael fod y fcultan wedi ymfalchio c)maint fod ei filwyr wedi cymeryd meiddiant o Soukhowm Kale, fel y gorchymyrodd efe ollwng yn rhydd yr holl garcharorion oeddynt wedi gwasanaethu dwy ran o dair o dymhor eu carchariad. Fe gymer ereill ryddhad y carcharorion mewn goh a arall, 8C nad yw yn amgen modd ion i ychwanegn rhengoedd y Bashi-- Bazouks, am y bydd i'r rhan fwyaf o'r cyhyw garcharorion ymuno a'r lyddin ar unwaith.

CYHOEDDIAD ANNIBYNIAETH A RHYFELgYN ROUM^NIA Y mae c) Ichlytb) r wedi ei gyhoeddi gan y Llywodraeth Roumanaidd yn gwarafnn morwriaetb ar y Danube, ac yn ol yr hyn sydd wedi cyrhaedd y wlad hon o Vienna, y mae y Roum- ania hefyd wedi c) hoeddi ei hannibyn- iaeth er dydd Sul, ac o ganlyniad rhyfel yn erbyn Twrci. Y mae y fydd- in ar yr un pryd, i weithredu yn am- ddiffyniol.

Dywed hyiibysiid oddiwrth y Grand Due Micbael, Prif i<ymy<M byddin Canoasaidd Rwsia, yn uniongyychol wedi meddianu Ardahan, fod Uysgyf- reithiau Rwsaidd wedi cael ei gosod i fyny yn y dref. Yn yr un hysbysiad dywedai fod rbyfelwyr Tyrcaidd yn parhau i dan beleni a llosgi sefydliadau diamddifyn ac heddychol ar hyd lanan y Mor Da. Y mae djoddefiadan dycr,rynllyd eJB- ioes ar y Danube, yn y lleoedd hyny a ddinystrwyd gan ryfel-longau Tyicaidd Cylrifir y colledion eisioes yn £5,000, 000. t.

GWEITHFAOL A MASNACHOL. DEHEUDIK CYMRU.—A chymeryd masDach Deheudir Cymru g) da'i gi. ydd, y mae yn rhaidaddef fod rhyw y hydig o gyfnewidiad er gwell wedi cymeryd lie, a hwnw wedi cyrhaedd h, d yu nod y fasnach haiarn. Y mae yr all fori on yn ddiweddar wedi cynyddo, ae ) ch d- ig o archebion gweddol wedi cael eu gweithio. Y mae y gweithfeydd dur mewn Ilawn gwaith, a'r gofyn yn cyu- yddu am rails dur. Y mae y t. ofyn am alcan yn para bron yr un. Nid yw prisoedd y gio aor na'r gJo thi vedi codi, er fod y prisoedd yn fwy cadam. Yr oedd yr allforion tramor o Caer- dydd am y mis diweddaf, yn 7000 o dyi elli yn fwy nag am yr un mis y llynedd, a chynydd cyffelyb wedi cymeryd lie hefyd yn Casnewydd, Abertawe, a Llanelly. MOUNTAIN ASH.—Araf y mae peth- an yn parhau yma, er cael doubk shift i weithrediad. Nid ydynt yn gallu codi ond ychydig rhagor o lo ar y double nug yr oeddynt ar y single, ac y mae yn ofnus yn awr y bydd rhaid cael tair shift cyn y tal y gweithfeydd hyn i gadw cymaint o segur swyddwyr. LL ANILLTYD FAERDREF.—Marwaidd iawn ydyw masnach yn ein cymydog- aeth. Fe gafodd glofa :Rica ei hatal yr wythnos ddiweddaf am ryw ysbaid o amser. Maen adeg go helbulos ar goffers y lofa hon, y maent wedi cael eu gwysio gan arolygwr y Llywodr- aeth am beidio bod i fyny a'r safon. Y mae yn dda fod rhyw rhai yn edi ych ar ol y teulu hyn; oui bai hyny ni chawsai iynionach bach iyw gaiiddyni. ABEKDAR.—Araf ond nid feallai mor araf ag y maent wedi bod, y mae glofqydd y gymydogaeth hon yn cerdd- ed. Y mae y wtasgia M edi myned mor fawr ar un cwntfii nes y mae y gweith- wyr cyfoethog J|pdi boddloni cymeryd gostyngiad o 1* cant yn eu cyflogau am beth amsgr 4(s ei gynorthwyo. Y mae byn yn bctl^ewydd. Y mae yma bereonau a feiai^t am i'r Bwrdd gania- tai iddynt gael|ei gostwng mor ieel, ond wele hwyntJM» hunain yn rhodSi cam pellach. «jdyw hyn yn digym- od a barn y G ?

Y STRIKE TJfnfGOL O 25,000 O YR.' Cynaliwyd cjfefod dydd Itun di- weddaf, gan gyiJwpMolwyr holl weith- iejdd Northumfipland, ^n «wydd fa Mr. T. Burt, Mjr., o Newcastle, er cyfrif vpleidlersAar y pwnc a rodd- wyd at eu hystyjfeth yn ddiwedd^i set a roddent y co gyflog, a thy a than i gyflafaredSKd. H Vsbysw fod un-ran ar-ddeg oSdenddeg o'r gveilh- wyr vedi pleidi, i. ddyfod allan. ar strike. B) dd i'tip^ll weithwyr o gan- lyniad derfynu r eitliio dydd Linn nesaf, ac y maajtpddeutu 25,000 yn gweithio yn y w loteydd. Y mae lie aw s o'r dynion tpedi lod yn gweith- io amser byr,. ac?fei eill yn segur yn gyfangwbl, am dyctor hir.

CERBYDEES (IYFAN M EDI EI CHQjuLI. Y mae amgj'lchi^l rhyfedd newydd g)meryd lie ynii^Jia. Y «ae qerbyd- res, yn cario 6,OCK5/)00 o roubles, nid yn unig wedi methu cyrhaedd yr orsaf apwyntiedig iddi, ord wedi myned YR gytan gwbl ar gol], heb adael nn ar- wydd lie y mae cael gafael arni. Gellid yn hawdd meddwl am ladron yn cirio ymaith y swm mawr arian, ond y mae cario ymaith yr azerbeiriaitt, y cerbydau, a'r cwb), yn ddigon i wnend i ni gredu tod galluoedd y tywyilwch wedi bod ar waith. Y mae yr banes, raodd bynag, yn un ddyeithr, ac nid oes genym, oud gobeithio na chymery fath ddygwyddiad le jn ein plith ni.

4 CYFFRKDIXOL. Oddiwrth yi adroddiadau a ddarllen- wyd yn "Nghymaiifa v Methodibtiaid Calfitinidd, a gyualiwxd yn L'ejpwl yr wythnos ddiwt,dd- I awn to.1 nifer aelodau y corft yn IJ 2,471, yr hyn sydd yn g),nr(ld o 5,720 nr > nwyddyn ddi- weddaf. Cyfanswm y casgiiadau am y flwyddyn utdd>M t'67,000, sef cyn- ydd o £ 3.000 ar ) liwyddyn flaeliorol. Dydd Llun diweddaf agorwyd Cyn- adledd Flynvddol Symudol yr Odvdd- lor, Undtb Mancciuion, yn Oldham, dan lywyddiaeih >r Islywydd Holmes, yn lift y tTaocedig lywydd Undebjl Gev. s. Yu ei adroddiad, dywedai fod cynydd o 10,357 wedi cymeryd lie yn rhlf aelodau yr undeb yn yatod y flwwddyn ddiweddaf. Nifer yr aelodan yn lonawr diweddaf oeddynt 518,370. Y MAE yn ddrwg genyn glywed fod merch fechan, bedair blwydd oed, o'r enw Roberts, wedi marw yn Cwmbach mewn canlyniad i dynu basned o ddwfr berwedig ar ei tbraws. Y mae 30 o bersonau wedi eu boddi trwy golliad y Hong Emily Smith, o Albany, ar Ynys Kangaroo. Y MAE pont reilifordd, dros yr 01- leca, yn Roumania, wedi syrthio, adeg o gerbydau llwytUog o nwyddau weai myned bendramwnwgl i'r afon.

MARWOLAETH IEUAN GWYLLT! Y mae enw leuan Gwvllt, mewn Cj sylltiad a chann gynulleidfaol Cymru, wedi dyfod yn enwteulno1: ond er mor enwog, nid yw efe mw^aoh Du farw yn ei bfeswvlfa, yn IJg"JS i :i»<: f.arion. nos Lun, Mai y 14'g, we. dl c u l ond v*. hydig ddyddt.tu o i/\stitd trwm. ir oedd newj-dd fod aiii dnith yn y Deheudir, ac v, edi pr J sitro udref o heiwydd y gwex did mawr a deimiai Claddwyd ef y dyd> A^wcrer canlynol.

I _♦ CEEULONDERAU TYRCAIDD. Derbyniwyd y dyfyniad canlynol oddi- wrth Miss Irby gan Mr, Gladstone: Wedi ysgrifenu yr uchod, yr ydpryf wedi gweled "amryw wladwyr o bentrefi anrheithiedig Ticevo a Preodac, ac wedi siarad yn hamddenol a thair o'r pedair menyw a gariwyd ymaith gan y Tyrc- iaid, ac oddiwrth ba rai y diangasant. Prydnawn dydd Iau diweddaf cphaedd- odd y newydd y pentrefwyr fod y Tyrc- iaid yn dyfod. Cyn iddynt gyrhaedd yr oedd.yr holl drigolion wedi dianc, gyda'r eitliriad o hen wr pedwar ugain oed, ac e yehydig wragedd a phlant. Cymerwyd yr hen wr i fyny, a llusgwyd ef oHaen. .,smail Pacha, yr hwn a ofynodd lie yr roedd y gwrthryfelwyr. Ni wyddai efe. A ydych chwi mor ffol,a dysgwyl y bydd i'r Czar Awstriaidd gymeryd y tir oddiar y Sultan? Protestiodd yr hen wr ofnus fod y Cristionogion yn eithaf boddlon i'w sefyllfa dallY Sultan, acnad oeddynt yn crefu am unrhyw gyfnewidiad. Ar hyn, trwy orchymyn y Pacha, gollyng- wyd ef yn rhydd. Wedi hyny, holwyd y pedair nieByw hyn pa le yr oedd gwersyll y. gwrthryfelwyr a'r pentrefwyr, gan fygXvth eu rhwygo a chyliyll y mil- wyr os na ddy wedent. Cariwydfhwynt ymaith gan y milwyr, a gorfodid hwynt y dydd i ganlyn y gatrawd, a threulio y nos yn y pabellau gyda'r milwyr. Wrth son am y ddwy noson a dreuliasant yn mhabellaji y milwyr, cuddient eu gwyn- ebau, u dyv e.dent y buasai yn well gan- ddynt^"pe bna:-ent wedi eu Iladd; pe buasai yno dan, y buasent wedi ymdaflu iddo neu ynte ddwfr, y buasent wedi boddi eu liunain; ond nad oedd na dwfr na than. Eu hofn yn awr yw, fod Duw yn ddig iawn wrthynt, ac y bydd iddo eu gyru i'r tan am yr hyn a ddyoddefas- ant. Cuddiai y ferch ieuanc St^jia, golwg yr hon oedd yn druenus, ei gwyneb, trwy bwyso ar ysgwydd y fenyw hynaf. Yr oedd eu cyffro, pan y cyihaeddasant yma, yn annysgrifiadwy, ond ymdawel- asant wedi derlyn y fath diriondeb. Yr ydym wedi trefnu i'r pedair hyn, sydd wedi dyoddef cymaint, i gael dogn dydd- iol o yd, ac yr ydym hefyd wedi rhoddi iddynt lin, fel ag i wneud rhywbeth. Fel Desta, y maent yn syfnl, yn fenywaid diwair, o sefyllfa ganolog; ac oni bu- asai eu gwisg, gallesid eu cymeryd am fenywaid gwledig Prydain. Y noson y cariwyd hwynt ymaith o Ticevo. arosodd y catrodau yn Pavica Polye yr ail noson yn Alaleshevic, a nos Sul, cawsant y fantais i ddianc i'r coedwigoedd. Yr oedd y bedwaredd, merch ieuanc bymtheg oed, wedi dyoddef mor echrys- lon, fel y syrthiodd wrth ddinuc. Wedi cyrhaedd y dyogelwch, gweiodd y tair hyn fam yr hon a syrthiodd, ac wedi iddi glywed am sefyllfa ei merch, prysurodd y fenyw druan i'r coed- wigoeud i chwilio am dani; ond nid oes hanerf wedi ein cyj haedd am unohonynt. Cariodd y Tyrciaid o Ticevo 70 o ych- ain, 100 o wyn, a 150 o ddefaid, a phob peth arall a allent roddi eu dwylaw ar- nynt o werth. Gadawyd yr hen wr, druan, yn y pentref, tai pa un oeddynt bron oil wedi eu llosgi i'r llawr. Y mae creulonderau cyffelyb yn ein cyrhaedd o leoedd pelleriig, ie, hyd yn nod ■>ostio personau o ilaen tan yn cymeryd lie yn agos i Gabella. Y mae hanesion y creu- lodderau o Stara Serbia y tuhwnt i' ddarluniad.

CYMDEITHAS GYFEILLGAR Y SWANSEA ROYAL. Oddiwrth adroddiad blynyddol y gym- deithas hon, y mae yn ymddango? mai hi ydyw yr Un fwyaf lwyddianus a llewyrchus yn Neheudir Cymru ar hyn o bryd. Y dydd o'r blaen, cynaliwyd Nawfed Cyfarfod Plynyddol y Gymdeith- as yn Pontypridd, dan lywyddiaeth Dr. Price, Aberdar. Cawn fod y gymdeithas yn bresenol yn werth dros 5,390 o bun- oedd. Talwyd allan yn ystod y flwydd- yn, ar farw^laethan, £ 2,918 5s. 5c.; mewn afiecliyd, Id\vydd-daliadau,_ ttc.. £7(jt) 15)s. 10c. Er nad yw y gymdeithas ond naw nihvydd oed, cawn fod yu lJelthYll iddi dros (it),(g)o o aelodau.

AT LOWYR MYNWY A DEHEU- DIR CYMltU. Gydweithwyr,—Mewn cyfarfod o Bwyllgor y "Sliding Scale," a gynal. iwyd yn Nghaeidydd, dydd Mawrth, Alai yr Sfed, gosoaodd cynrychiolwyr y meistri ger bron eich cynrychiolwyr cb" i y pwiic pwysig o\ angenrheid- rwydd a'r f ymunoldeb o adter yr hen oriau gweithio yn ein glofeydd, sef yr oiiau a fodolent yn y flwyddyn 1869— h.y., dydd Linn, o7 y boreu hyd 6. yr hwyr y pt*d v> ar dnvrnod can- lynol o 6 i 6 a dydd Sadwrn o 6 U. Yn mhellach, y mae cynrychiolwyr y meistri o's farn, a dadleuaott y gellir gwneud hyn 'heb deri ar ddj^arniad y bwrdd, tra y mae eich cynrychiolwyr cliwi o larn hoflol wahano), set na tllir n tyn yr oriMi gweithio heb fod hyny yn ottyitgiad mtwn gwerth neu arian i'r pleidiftu » efleithir, ac it lly yn dor- iad uniong\ichol ar y dytarciad. Hysbyswyd • ni hefj-d fod Cynghor Undeb y Mfcistri wedi penderfyEn ar y cynllnr, or.d eu Lod fel mater o fonedd- igeiddrwydd yn ei osod ger ein bron cynei osod mewa grym. Nid ydym ni yn jmdeimlo a chymer- J'd. arnom benderfynu y mater, ond yn hytrach wedi pendertyim galw cyfarfod o gynrychiolwyr, un o bob gwaith, er yr., ei yety rit-d, a phenderfynu beth sydd i'w wneud yn igwyneb y cycygiad, yn nghydag t thol cynrychiblvtyr i tistead ar y pwyllgor am y chwe mis dyiodol. Hydá y cylarfod i'w gynal yn y Cross Keys, Meitfeyr, am Laner awr wedi deg o'r gloch, dydd Mawrth, Mehefin y 12fed, 1877. 4 t Arwyddwyd,— W. ABRAHAM, S. DAVIES, D. MORGAN, T. HALLIDAY. PROSSER. T.W.ANDREWS, YS.

0 MATHETES YN YMADAEL A RYMNI. BeUach y mae yn eithaf eglur fod y Parch. J. Jones (Mathetes) yn gadael y lie uchod. Fel y mae yn hysbys, y mae wedi rhoddi i fyny ofal eglwys Penuel er ys mis neu ddau yn ol, wedi bod yn wein- idog da a gweithgar yno am Lawer o tiynyddoedd. Y mae yn wir ddrwg genym fod y gwr mawr hwn yn gadael y He o gwbl. Yn ystod yr amser y mae wedi bod yn yr ardal bu awasanaeth mawr rr lie. Y mae wedi bod yn ddyn o galon agored, pared i wneud daioni i bawb. Y mae cyich enwad wedi bod yn rhy gyfyng iddo, ac yntauwedi profi ei hun yn ddyn i'w genedl 31 wlad, ac yn neillduol yn ddyn i Rymni yn gyffredinol. Credwn fud gweithwyr yr ardal yn oarod i dyst- iclaethu a ni na welsant neb yn yr ardal yn debyg iddo i'w cynorthwyo yn mhob amgylchiad, a'u gweled, mor belled ag y gallai ef, yn cael pob chwareuteg gan eu meistri. Y mae wedi dadleu llawer dros- tynt yn y blynyddau diweddaf, ac wedi codi ei lais yn uchel yn erbyn twyll a gorines o bob natur. Wel, gan fod Math- etes yn ymad-iel, onid yw yn naturiol l ofyn beth ddylai y trigolion wneud iddo. Yr atebiad parod sydd gan filoedd yw, Ei gydnabod." Gwir iod yr amser yn dlawd, ond yr ydym yn credu na fyddai yr un dyn sydd yn gallu gwerthiawrogi talent, ymdrech a pharodrwydd, yn grwgnach dim; ond o'r ochr arall, yu llawen o gael y fraint o datlu ychydig i'r drysorfa. Da chwi, bobl Rymni, cod- wch at eich gwaith: na fydded i'r teil- wng a'r gonest, ie, a'r gwir alln°^ Md- tlietes fyned o'ch plith heb gyanabydd- iaeth deilwng di wasanaethyn eicli plmi am lawer o ilynyddau. MYxVWYFBYN JONES.

Anthem o Fau-J (O; nnUt-J.l ■ ol) ar IVured- igaeih y Glowyr, yn y Vdau Nodiant. "MQLWCH YR ARGLWYDD." GAY JOSEPH PARRY, Mus. BAC. NEWV'JJ) ei thy hoeddi, pris 4o. I'w gnu ;r Awdwt a'r Llyfrwerthwyr.