Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
AT MR. LLWYNOG.
AT MR. LLWYNOG. Anwyl Syr,-Pe dygwyddai i chwi deimlo ar eich caloa i ufyddbau i gym- helnon 'Cyfull y Gweithiwr,' yn y DABIAN am Mai y 18, i ioidi ymweliad a Chwmaman, A';5rdar, gyda'r amcan o gasglu gwy bod aeth o natur ag y myn efe i chwi grcdu a fyddai yn fuddiol i chwi a pha" b ei wybod, dymunwyf yn ostyngedig eich bysbj su y byddaf yno, tua chymydogaeth 'Pen Pwll Shepard,' mewn amser ao allan o amser. Ac fel rheol, byddaf yn alluog i wahaniaethu rh wi g y gwych »'r gwael. Byddaf fel hyny yn barod i'ch deibyn a'ch gwerth- fawrogi yn ol natur eich hurddas, ac i'ch cyflawni a phob gwybodaeth er eich galluogi i ddeall y mater pwysig y mae Cyfa;l I y Gweithiwr mor brysur yn eich cymhell ato, sef cael allan pa nifer o'r hen weithwyr sydd wedi cael eu symud o'r He hwo, yn r ghyda'r rheswm am hyny. Hefyd, gallaf eich cynysgaethu a phob gwybodaeth am y dcsbarth gafferyddol y pwll hwn. Pe teimlech awydd i'w gweled a chaol ymgom a hwynt fel pobl o alia meddyliol da, dichon mai gwell fyddai i mi eioh hyebysu yn brydlon nad yw yn debyg y gellwch gael eu gweled yn bach yxvds y gwestydai, nac yn mbarlwr bach y G1 be. Hefyd, pe bydd&i Cyfaill y Gweithiwr yn teimlo ei hun yn suddo mewn anob- aith wrth geisio deall y cyfaewidiadau sydd wedi oymeryd lie yma am yr 20 mis diweddaf. Bydd yn wir ddymanol genyf nddi iddo gymaict o wybodaeth am y mater hwn ag a alio ei benglog ei gynwys. Eto mae lie i ofni fod yma amryw ystaf illoedd ag y byddai yn or. chwyl am oes i geisio eu llenwi a'u dod- refni yn briodol fel ag i'w gwneud yn gymedrol addas i synwyr cyffredin i letya am noson. [Nid ydj m y gweled y p iodoldeb o roddi y rhan olaf o'ch llythyr i mewn: yr ydym wedi ceisio ein goreu ei ddeall, ocd wedi methu. Ni WDa y tro i ni gael ysgrifau nadydynt ynddealladwy ond yn unig i ddt, u neu dri, ptn y mae ein derbynwyr cyscnyn 9000. Diolchwn l chwi am eich pethau mwy 'sylweddol,' os hefyd yn fwy dealladwy.—Gol.]
j, ^ILIPUTIAN L'ERPWL.
j, ^ILIPUTIAN L'ERPWL. K^igion.—Ai gwir fod un o ys- ^y diafol yn LVpwl yn y mo sad ar ?arenydd o'r lie, am idda feiddio yn anymddibynol ar y tafarnWr ^"adgarwr ? Od oes gwirionedd v mae yn hen bryd dangos i'r, y^Jr^bau priodol o'r ymosodwr a'r Ond atolwg, pwy sydd 1*%? P™611 i gyfansoadi drosto1 v.8yuv I)6allwyf y Iftbrwr' wedi jH^Hj^Sftothu a lluaws o erthyglau a e^u Cymreig a Saesoneg, a mawr y yr oe^ y' ^rwr'a'* yr amsar hwnw. Ond nid IJ yw y sibrwd bod y Liliputian r Iabrwr. a chwrw fel ad-dal- ^idd oam ei canys buasai yn hwnw dderbyn bnstl mor ° ^w'r Liliputian, ac yx,tau it0*!• ^fy^S^rau mor alaethus yn J dyn»'r newydd sydd wedi »! ni yma, ac os yw'r newydd M » y Liliputian ei Urrti am)' 8antaidd, (?) dylanw&d- cmys un o'r ymwel- n%x*1 hyn a dd/goddjyr hanes i a yw gwaeledd yr un ag y y «Putlan Jones ei fychatu ar V^a tybiwn mai t d° labro na b/w fel e fe fy^. gorfod cael arian cyn y J BUt "1 mae ef yn en cael ? Gan ein bod ni yn dal gohebiaethau ag un o hen gyngyfansoddwyr barddas No»h Liliputian Jones, byddwn yn alluog yn fuan i osod o flaen y oyhoedd rhai pethau rhyfedd am y caniadan a gyfmsoddwyd gan wyr profedig, ond a arddelwyd gan y dynyn fel ei eiddo ei hun, ac yn hyn o beth y mae yn gyf- ochpog a B. mewn llenladradaetn a thwyllawdur aetb. v ,I'LxvJtae Noah'r Liliputian f r ,f r, Am drethu beirdd y wlad j I wneuthur pv t o gyngan,, I'w foli ef a'i 'stad rGwYllfydedd mawr y coryn, I C h&L- Yw gwel'd ei enw mail Ils /'S fin rhwym wrth bwt o englj n, j N [ijuv'v. J. Yn ngbanol plant y fall. IoiiV;U>Bu. gacddo ysgrifenydd 0 Ued gywrain, dro yn ol, j | >A chanai hwnw'i glodyd^ i yptWi Ar g«i*s y eoryn ffol; y v j Jji_ Ji'Anfonai hyebysiadau JV" r j uX'iJV.'f Dan enw Noah gul, | g&ij jl dduo're,meri»dau, 7 H 'ts1ii}ifc Farch°gynt Ncah'r mul. 1/ ibl Gwna i mi bwt,' medd Noah, f f. A hwnw'n fyw o d n, ja o j ''< '.Tel gaUwyf roddi cosfa ^oib hL goruchwylwyr man; Y m-ent am ddwyn fy elw, A phigo'm marwol grach, S .fr> lloBgu'm corph yn lludw Ax fedd y' Owladwr Bach v Ar ol i'r hen awenydd, q ai £ > e I ballu rhegu mwy, <rmH"! > Bu calon Nosh benrydd Yn mron a hollti'n ddwy; BjtoUdithiti yn gynddeiriog, j, t, A phlygai'n chwim ei ben, ] sifr.Aoaeth y ,|fwl yn llidiog, I diin ei delyn bren BACHAN 0 FOBGANWQ. (Cuneddo Wledig yn ein neeaf.)
GWERSI I'R ALCANWYR.
GWERSI I'R ALCANWYR. GWERS x. Dafydd.-Beth yw eich helynt heno fechgyn; yr ydych wedi cy far fod yn gryno am unwaith eta. Rhydderch. Y mae genyf fi un new- ydd cysurus beth bynag. Clywais fod meistri 0—b—a wedi bod cystal a'u haddewid, drwy ddychwelyd ptia eu gweithwyr. Talwyd y bechgyn yno am yr wythnos gyntaf o'r mis hwn yn ol yr hen bris. Morgan.-Da, do; ie, yn wir, da letatr. iaid; ond a oes rhyw beth yn y atori fod gwaith y bechgyn yn cael ei gadw yn ol gogyfer a hyny. Dywedir fod bechgyn y felin yn gorfod rnoddi rhyw ddeg o flychau bob pythefnos. Siencyn.—Ar bwy mae y bai am hyn, onidar y gweithwyr am oddef hyny? Tebyg pe ceid rhai o honynt i wrthwyn- ebu ymddygiad creulawn a Uadradaidd fel yma, y byddai yno lawer yn barod i'w bradychn, ao i ddweyd mai eu haedd iant fydaiEki eii picio o'r lie am gynyg dadguddio y fath ladrad. 0' Dafydd.—Boneddigeiddrwydd Sienc- yn; mae yna yn ddweyd cryf iawn. Hyderwn nad yw meisbri caredig 0—b, —a yn euog o gadw yn ol enillionen J gweithwyr er ffugio rhoddi iddynt yr, hen bris, er y gwyddom fod pob ystryw j yn oael ei ddefnyddio y dyddiau hya i, lenwi llygaid y gweithwyr; mae gwyr y r f! flEugenwau wedi bod wrthiyn ddiwyd ynr y South Wales Daily News yr wythnos y ddiweddaf yn codibwganauiddybbirynu yr ofnns. Hawdd iawn yw yagrifenu dan enw "A Poor Tinman," ond peth arall yw cael calon ddigon OBtyngedig mewn meistr alcanaidd i newid ei sefyll- fa a'r Poor Tinmcm. Gwyddom am rai fa o gylch yr wythnos aeth heibio yn casglu addewidion am nifer digonol o felinau er atal y gweithiau am ddau ddiwrnod o bob wythnes, ac y mae yn wir fod un o'r rhai hyny wedi bed yn tinman, ond nid poor tinman; felly, nid all estyn cydymdeimlad a'r poor. Yn y wers ddi- weddaf yr oeddech yn son am resymau pobl yn erbyn undeban g gweithwyr; dyma beth ydyw cyfyngu ar diriogaeth ^musnach rhydd. Shon Dafydd.—Clywais i mai eaomol y gweithwyr a dywedyd yn eu ffafr oedd yr ysgrifenwyr yn y Daily News. Caleb.—A chlywais inau mai iechyd y fasnach oedd mewn golwg ganddynt wrth weithio llai o amser. Dafydd.—Ni adwaen i eto yr un yn mhlith y meistri alcanaidd nad yw yn proSesu gwneuthur ei oreu i'r gweith- wyr, y cymydogaethaa, a'r fasnach; ond proffes ydyw, a dim ond proffes yn nnig. Er eDgraifft, cymerwn un o'r ddau a fa yn canvasio nifer digonol o felinau i atal y gweithiau. Y mae yn un o'r bonedd- wyr caredisaf ag y bam yn siarad erioed, yn ddyn &efyddol o'i febyd, yn ddiar- gyhoedd mewn buchedd a defosiwn; ond am ei gysondeb a'i hunan fel meistr, y mae yn ddiaretol. Pan oedd efe o gylch yn ceisio gan feistri ereill i atul eu gweithiau, yr oedd ei oruchwylwyr yn gytu ar eu weithwyr am ychwaneg o waith; dechreu am pump yn y boreu, ctlyn hyd saith yn y rhwyr, heb gofio na Miotory Act, Sanitary Act, nao un Act arall: cael y deugain blwch y dydd cedd yn ihaid, ac i ba beth yr a efe o gylch, onid er gwaghau y marchnadoedd ? ac nid efe yn unig, cofiwch, ond yr oil o honynt. Y maent y bodau pedfeithiaf pan ar lawr goruwchystafell y Cameron Arms, ond pan y n private rooms y swyad- feydd, yn gyiU ar y goruohwylwyr, er cael y rhai hyny yn ddigon ciaidd i yru ar y caethion, dyna'r fan mae cael golwg feirniadol arnynt hwy. Ysgrifenu yn ffafr y gweithwyr yn wir! Na, fechgyn, Saidiwch cymeryd eich hudo a'r fath wyll. Cofiwch hyn, mai po debycaf i'r gwirio edd y bydlo celwydi, mwyaf anhawdd ei adnabcd, ac am iechyd y fasnaoh,&c., nid yw Jy.a mhellach ya eu cyfansoddiadeu na boen eu tefodfu. Joshuai—Clywais i eu bod yn myned i atal y gweithiau un wythnes o bob tair o'r dydd cyntaf o Fehefin, hyd y dydd diweddaf o Ragfyr y flwyddyn hon. Dafydd.—EEtHai hyny, ac efallai hef- ydybyddiraiohonynt wneuthur llai o waith; ond nid yr oil o honyr t, obleg- yd pan fuont yn gweithio felly ddiwadd. af, bu rhai o honynt yn gweithio drwy'r nos un Los Sadwrn, ac yn darfod ar foreu santaidd dydd yr Arglwydd; a phe siaradech a'r rhai yma am eu ym- ddygiadau, celech wybod eu bod yn cyf- iawnhau eu hunain fel yr hen deulu hyny yn Paleetiiia gynt—pob un am fryohau eu cymydogion, heb gefioeu trawstiau ew. hunain. Heblaw hyny, mae yna anghyfat tulwch mawr mewn manteision i d'oi gwaith allan ganddynt. Mae melin&u mawrion i h->i o honynt yn abl troi pump, chwech, a saith cant yn yr wythnos, tra nad yw eiddo y lleill yn allnog i droi t i chant a haner. Y mae rhai o honynt hefyd yn gyfoethog iawn, wedi bod yn bwyta. mereu gweithwyr am flynyddap. lawer. pan nad oedd cynifer yn yn y fasnach ag sydd heddy w; ac holl ymgais y rhai hyny ydyw cadw y gweith- ianyn segur drwy rym dirwyon trymion, er c^el y rhai sydd a dyledion trymioxi ar eu gweithiau i fyned yn fethdalwyr. Ond b&th am y gwersi rhifyddol boys, a yw rheol dycnweliad wedi ei dysgu yn drwyidl. J. Jones.—Y mae y rhan fwyaf o honyLt wedi dysgu hono, ac yn barod weithian i wynebu ar y rheol enraldd- neu y trichyfeiriol fel y gelw rhai hi. Grwn y bydd i Rhyddorch adrodd deffiu- iau y rheol hon. Rhyddorch.—Gel wir y rheol hon yn rheol y tri am ei bod yn nodi t i ffigwr i gael allan y pedwerydd. Gelwir hi rheol y trichyfeiriol, am ei bod yn dang cs peithynas y naill ffigwr a'r Ilail, neu gyfeiriad y naill at y llali; a 'gelwir hi yn rheol y cyfartaliad am mai cyfartal- edd, ydyw ei g^fyniadau; a geiWlr hi yn rheol euraidd, oblegyd ei gwerth a'i defnyddioldeb mewn rhifyddiaeth. Y peth pwysicaf yn y rheol hon yw deall pa fodd i osod ffigyrau i lawr; hyny yw statio y cwestiwn yn ei Ie. Ar 01 gWLead hyny yn iawn, y cwbl sydd yn eisiau wedi hyny yw lluosogi yr ail ffigwr a'r trydydd, a ch/frauu y swm a'r cyntaf; ac ond gweeud hyny yn iawn, byddwoh yn sicr o gael yr atob, sef y pedwerydd. ffigwr, y swm gofynol yn y cwestiwn. Y mae holl ofyniadiu y rheol bon, o'r natar yma. Sylwer yn fanol, os cyst 10 o flychau., 9 o bnnoedd, pa faint a gostia 96, a byddwn yn eu statio fel yma, Blychau Ulychau £ 10r 96 .9, 'fit il fUMjlXt V: 9 L- V v i«<I i -irt btwiijijt; /rtehntjq v. £ IV -ni:o floie V^ ih\864 i I' :r £ 86—4 Dyma y pedwerydd yn awr wedi ei gael, sef pris y 96 o flychau fel yr oedd 10 o flychau i 96 o flychau, felly yr oedd 6 o bunoedd i 86 o bunoedd a 4 swllt. Dafydd.-—Gwych iawn Rhydderch, dysged pob un o honoch y diffiniau yu drwyadl ar gof, a gwnewch gofio mae wrth osod y gofyniad i lawr rhaid gof- alu am i'r ffigwrcyntaf a'r ail fod o'r un natur. Os blychau fydd y cyntaf, blych- au rhaid i'r ail hefyd fod, neu os pwysau neu fesurau fydd y cyntaf, hyuy hefyd fydd rhaid fod yr ail, a'r trydydd ffigwr o'r un natur ag y gofynir am dano yo y cwestlwn, pa un bynag a'i arian, pwysau, neu fesurau fyddo. Ar 01 gosod y tri ffigwr i lawr yn y modd yna, dyohwuler hwy i'r enw isaf t nodir yn y swms. Os ownsiau, pwysi,chwa teri, cauoedd, Ac., dychweler hwy i ownsiau, a'r un modd gyda'r mesurau, dychweler yr ail i'r enw lleiaf, a cheir yr ateb yn yr un euw ag y byddis wedi dychwelyd i ffigyrau gof- ynol os ownsiau fydd yr enw lleiaf, cyfraner a 16, er cael y nifer o bwysi, 28 er cael y chwarteri, a 4 er cael nifer y canoedd, Ac., fel y byddo yr achos yn galw. Os edrychwch i'f Tinman's Com- panion, tuda). 319, cewch y ffordd i weithio allan pwysi gwahanol fathau o flychnu o'r nn safon wrth y rheol hon. Glynwch wrthi yn awr, dyma chwi wedi dyfod at byrth y dirgelion, astudiweh y ]]yfr a bydd yr holl wybodaeth anghen- rheidiol yn ciddo i chwi. Nos da bawb o honoch.
CORN Y CYMBO GWYLLT.
CORN Y CYMBO GWYLLT. Efallai mai gwell fyddai i mi roddi he!ynt y claf Gwyllt cyn nodi lleni y gcr phenol, a dangon i chwi rai o'i nod- weddion pan yn ymfudwr ei hunan. Y mae wedi cyno" thwyo rhai canoedd yn ddiati i newid gwlad, fel y dywedir, er na chlywsDm iddo anfon neb heb daliad eithaf gofynion y t-ade; ond gwyddom am un a aeth t osodd i'r Ame-ig heb yn wybod i boced arall, cofiwch. Fodd bycag, y mae y<newid awyr tu" chymyd- ogaeth hen Dwmi'r Spaddwr wedi adloni yohydig arno. Mae y Llan yn Jle swynol ddigon, a diohoft fod hen gymeriadru talentog a digrifol iawn wedi bod yno yn byw, ond nid yw hen gymydogaeth lonydd y Llan wedi dianc ar niweidiau y dufarn. Clywsom gan hen bobl ag oedd yn cofio ein ewythr Sieccyn Thom- as, PeDhydd, mai yn y Llan yr oedd pan y gwaeddodd allan y byddai dawnswyr yr wylmabsant yn fuan iawn mewn Llyn garw llawn o gsrydd, Ysa o dan cos a dydd." I ba beth y ooffawn am beth fel yna, catys y mae y claf hwn wedi myned uwchlaw credu chwedl bleritynaidd fel yna; oblegid pan yn y Llwyni un tro, mewn tafarn gydag Ap Madcc, dywedai fod pob dvn i chwarea ei ran ar ohwar- eufwrdd amser, ao yna yn darfod fel yr anifeladdifethir. Beth! hen Annibyn- wr Aberdar, ie, hen apOBtol y Seintiau ynoredu hynyoa Y mae wedi ysgrifenu, fel y sylwodd Oadell, dan ffatgeiwau, yn erbyn dynion na, fu efe erioed yn deilwng datod carai. eu hesgidtau; ac yn y dull llofmddiog hwn yr oeddyn bwriadu am ein heinioes ninau. Yr oeddem lawer gwaith wedi gwlwi ar ei gyfeiriadaugwenwynig atom, a thaflem yr oil heibio yn ddisylw, gan gymeryd Noah am a dalsai, hyd nes y clywsom iddo ddweyd wrth fachgen o Llanelli, yn Live; pool nad oedd dim ond hunauoldeb yn peri i ni godi ein llef yn erbyn gorthrwm y meistri alcanaidd. Rhoddasom hyn i lawr drachefn at ei anwybodaeth, er ein bod yn teimlo fod y.aa elymaeth atom heb achos. Cynydd- odd yr elyniaetb i'r fath taddau, nes peri iddo ysgrifenu at swydd g mewn swyddfa gwaith alcan, i cfyn iddo am ysgrifecu yn ein herbyn, gin gofEau yr un geii*iau, sef, mai hunatioldeb oedd wedi psri i ni gyhoeddi Cydymaith yr Alcanwr.' 0 helaethrwydd y galon y llefa a y gentu eto; ond a chaniatau mai hunaLolleb a ba1 odd i ni, beth. oedd hyny i lodging-house keeper yn y diwedd? Gwyrjein cydweithwyr jn eii hymyl mai ar tu cais hwy y daethom allan, ac i ni, trwy hyny, aberthu pobffafraua chysur- on er mwyn yr echcs teilwDg ag y ceisiasom ei amddiffyn. Nid tycu ffrae a chilio oddiar y ffordd a wraethom, ond yr ydym yn dilyn wrth yr un gorch- wyl hyd Leddyw, ac os oes gan Ncah yr un clerc mewn swyddfa, ag sydd yn fodilon cymeryd ei le i ysgrifenu neu gyfnewid barn, fel y dywed, ar schos yr alcanwyr, ysgriftnwn ag ef ond iddo ddyfod allan yn foneddigaidd tan npg- enw adnabyddus neu enw priodol. Yeg- rifenwn yn y cyfeiriad yma y w^ith hon, am fod swydd. g i'r meistri alcanaidd yn achwyn ei fod yn cael cam. Pan y mae dynion ystrywgar yn cael eu hatal 1 gyflawnu eu hystranciau dichellgar, 0 fel y maent yn caeloam! Mae Noah yn ddiamheu yn cael cam'pan ydym yn rhoddi iddo yr eli goreu ag y mae hanes am dano. Da< guddio ei hen arferion yn ngwjiicb haul a llygad goleuni yw yr unig foddion i'w iachau; ac y mae yn dyfod yn well, er fod y dyn du a'r neised wee, sydd yn perthyn i goleg Bilingsgftte yn dwayd nad yw. Bwriad- wn fyned ag ef am dro eto, pan ddel yr awelon a: lonol, hy d hen faes ei esgobaeth, mae yr holl ddifrod a w n aeth ar eiddo ei biwyfolion yn debyg o fod wedi myned dros gof erbyn hys. Mae gwyr y Braf. an a Baglan I wedi ei chael i dre ganddo, Am beth, wysp Ai am iddo dybioein bod ni yn teimlo? Ha! Ha coisia eto, Noah. Un rhyfedd yw dyn yn b. eudd- wydio, onide ? Y cwbl o chwith. Ba heibio i faes claddti yr Iddewon ar ben oraig y dref yma efallai y D< son cyn iddo fyned i'r Alitwen i feirli-du. A all efe gofio yr clwg rhyfedd oedd rrno yn myned yno ? Od buasai fod y 34th Bobby yn fwyesgeulus na llawe 1 uasai wedi atal yr holl gythiwfl am aradth yr Hen Gount. CCnwn fod ULl á ystyriai efe yn gyfaill yn g -fyn yh wawdns iddo yn y Bwidd, pa le y bu yn treulio y ncson cyn myned i'r all twen ac n awr y cawn yr esbociad ganddo mewn croe^ pedlar. Gallwn ddweyd yr hyn nad ywefeyn ewyllysio, sef, pa le y bu; end i ba ddyben y mae yn foneddwr cj frifol iawn yn mhlith 11 tywy heol yr undeb heddy w, ac yn euro ar undebf u y gweith- wyr, am fod cymai) t o stwr yn yr beol y m ie yn byw ynddi. Wedi ysgrifenu yr nchod, ni gawn fod yr olaf wedi t ri allan i floeddio, yn un o'r hen flits efco, Dav.d Roberts oie, David Robe>ts gadewais ef, ac o nad allwn anghofio hyny.' Y mae yn gweled y llythyrenau fel llythyrenau o dan ger bron ei lygaid, mae yr holl gyf i 11- ion ag y ba yn eu henwi yn ei sifrdan. dod &r y Bwrdd diwedd if yn myned i abergofiant; or:d am y cyfaill hwn, nid cesb sibl cael gwared o hono, er yfed a chysgu. Y mae bwn yn my u ym- ddang. s yn uchaf o hyd. Os oes rhai 0 honoch yn teimlo awydd ei weled, gwnewch frys, rbag mai yn un o'r hen bangau gwyr it yma y bydd iddo gy- meryd bad, a Thwyfo yn g'oes i'r At-y- lan-aic i dilrweli j eto m ei fytwes yn nghylch David Roberts. E" ihoddi cyfle i Noah gael deall teimlad y beirdd alcaaaiid am dano, dyma ychydig o rai ugeiniau o eaglyn- ioa talceu slips conod :— Buggy a>; war o begynau—y fall Yw'r coeg fwch diurudau; Gan hen frucb gwna Noah frau Gorwyntoedd i greu heintiau. Cam wr ydyw y C > n ro—Off! gwyliwch Y gvialcli ihag eioh darno, Clowch y byllt maç'r Gwyllt I o'i go* Y lierpyn gais ein llarpio. Yn ddwl iawn bu Noah'n ddi!y?—yn scethu Ei sotbach ar Lew s, Gwelir dan dra'd ei frad a'i frys, A'i ddu ing i bawb ddengys. Y dwl bach afiacb, a'i fost-ceisiodd Ein cosi yn odost; Ond ha, ha, pwy ord y post-ei hun Yr hyll lwm adyn gawd yn dwyr llymduBt.
EISTEDDFOD GERDDOROL ABERTAWE.
EISTEDDFOD GERDDOROL ABERTAWE. Cynaliwyd yr eisteddfod uchod yn y Mus.c Hall, dydd LInn Sulgwyr Ar- weinydd y dyadydoedd y Parch. K Isby Jones, Llanwrtyd. Be-irniad y canu ydo<3dd Proffeswr Parry, Aberystwyth. Wedi oael anerchiad pwrpasol gan yr atweinydd, awd yn mlaen a threfa y dydd. Bass Solo, O chwi o ychydig ftydd;' goreu, Un o Maest^g, ond ni chefais ei enw. Canu 'Winds gently Whisper,' i bartion heb fod dan 18 o nifer; buddngol, Paiti Bethel, Llan- samlcrt Denawd, tri parti yn cyetadlu; goreu, Mr. William Thomas, LlaB sam- let, ac un o Maestdg. Soprano Solo; buddugol, Un o WaunarJwydd. Cana Round about the Starry Throne; 5 cor ddaeth yn mlaen, ondygortuydoedd Cor y Tabernacl, Sciwen, dan arweiniad Mr. Gwilym Richards. Cauu y prif ddarn, Beijd gedig fyddo Arglwydd Dduw Israel,' gwobr £42. Canodd dan go-, sef Cor Undebol Llansamlet a'r Sciwen, dan arweiniad loan Alaw, a Chor Undebol Treforris a Lan wr, dan arweiniad Mr. John Watkins, T eforris. Y cor cyr.taf enillcdd y wobr. Cafwyd eisteddfod lewyrchus dros ben. Ni WAETH PWY.
COR LIBANUS, TREHERBERT. ■
COR LIBANUS, TREHERBERT. Clywais yn ddiweddar fod y cov hwn yn bwriadu dysgu 'Mozwt's Twelfth Mass.' Tybiais pan glywais eu bod yn cymeryd gormod o damaid, fel y dy- wedir; ond pan aethum yno i weled cefais fy argyhoeddi, a chefais fy modd- loai yn fawr i weled cyfeillion ffyddlon o'r gwahanol gapeli ereill yn rhoddi cymhorth iddynt mewn awr o eisiau. Yr oedd yn dda iawn genyf weled pawb mor ymdrechol i ysgu, ac yn cyd- weithio gyda'u gilydd mewn cariad. Yr oedd yn amI wg fod perfEaith gariad yn teyrnssu yn mhob mynwes. Dymuntf lwyddiant i hcb un syddyn cymeryd rhan yn y c( Y mae yn y 4 Twelfth Mess ddair: u ardderchog. T. AB IOAN.
YR HYN A ^LY^WAIS.
YR HYN A ^LY^WAIS. Clywais, a gwn ei fod yn ffaith, fod un ol2 o'ch cydwythncsolynwedi eiwerthu gau Mr. S., Aberaman, yr wythnos ddi- weddaf, a bod 11 wedi eu dychwelyd ddydd Mercher er oael 11 o rai newydd- ion yn eu lie. Gall Mr. S. felly gadw stock o'r cyfryw am 12 wythnos am go. Pa faint o olrifynau a geir o dair mil yn ol y gwerthiant hwn, Twmi'r Pedlar ? Clywais fod John Bull Byr Barley- corn, L'erpwl, wedi ysgrifer u hanes ei ymweli&d diweddaf abro ei enecigaeth, ond wedi anghofio nodi yr anffawd a gyfarfyddodd yn Cap Coch, a'r nchos o hon. Credwn y dylai roddi atodiad.
Gohebiaethau.
yngelwyddwr ar g'oedd gwlad, ie, Gwlad- g&swr hefyd. Trueui fod Hen Lowr y n h&eru anwiredd, welwch chwi, oblegyd y naae yn hawddach gwella yr ieuano !la'r hen. Haera yr hen frawd hwn fod y Llwynog yn gelw;ddog,ac mai Lid am gyflogi gormod oddynion yn y gwaith, Iles cael y ddau bwll ilawr, &c., y oaf odd y gaffer pena ei ddirwyo. Yn awryr hen **awd, beth pe baetn yn profi 'i'rcy- hoedd' knai felly y bn. Chwi fedrwch dipyn o Saesneg wrth gwrs, ac felly chwi ellwch ddarUen a ganlyn At the Pontypridd petty Sessions, on Wednesday,Mr.- manager of Maer- *7 Colliery, was summoned by the In- spector of Mines, for allowing more than p men to work in a mine with less than shafts. The defendant admitted the ^harge, and was fined £ 15 and costs." Weekly Mail, April 28,1877. Y mae yr -fanes yn helaethacn yn y South Wales News, a'r Western Mail, ond j mae nohod yn ddigon i profi mai md an- Wiredd ddywedodd y Llwynog: oblegyd trosedd oodd eyflogi gormod o ddynion nn pwll, oyn cael yr ail bwll yn S°Q dwfn, fel ag i gysylltn y ddau 1 gilydd, trwy yru heading o'r naill i'r f^lli er mwyn awyru y gwaith yn briod- ?»' fel y gillo un pwll fod yn down cast 5r Hall yn up east shafts. Wei, Wei, fi yn bradychu fy anwybodaeth am f.^ttll o drafod glofeydd eto! Wei, na ^diweh, gaHafdori tynell o lo etogystal lien Lowr unrhyw ddiwrnod Yr *yf yn gwybod am bob twll a chornel y Maerdy, tae fairer am hyny, oblegyd i* *yf wedi bod yn trigo yno; ac y mae ~VQy mor wir ag mai Rhod ddwf r sydd h gweithio pump y pwll. 1tr. Gol.,—Yr wyf wedi oael addewid waith gan un o'r sfocjfgafEeryddol, ac yn arddel perthynas a mi; ac felly r*yf yn dysgwyl cael He gweddol. Ni oywilydd arna fyned i'r talcen T*j*f yn y gwaith, a dweyd fel hyn,— w«echgyn, mae'r talcen hwn i gael ei j/Pio, mae yn myned yn rhy agos i'r j^ndery." Yna, mor gynted ag y daw'r a'u tools allan, caf finau fyned a'm i mewn; bydd digon o flordd ^gddo a'r boundary erbyn hyny. Nid dim drwg mawn peth fel hyn, er rhoi lIe da i berthynaa. t. cofier, sydd yn honi y berthynas, y R. Ymaellawer yn ffagio heb* III ac y mae yntan yn rhy fyr ei anlyn Llwynog. Chwi gly weoch falwoden yn rhedeg gyrfk a'r trwy fyned ar ei gefn yn ddi- i iduo, &c. Olywsoch hefyd pa 'cu pan dorodd y Dryw bach ei gefn. Yr oedd ynhoni y gall- xieg yn nwoh na'r Eryr, ac fe \tfcillange iddo. Aethant i Medeg awchaf, a bethwmieth y Dryw medar gem yp Bryr. Wedi i'r ^yried yn lied uchal, gofynodd," pa "t ti yn awr Dryw ?" Afcebodd y 'haa "yrwyfynnwehnathi." Ar V.trodd yr Eryr yn aydyn a'i gefa i Q fel y syrthiodd y Dryw bach, a ^j'odd asgwxn ei gefn; ac nid y w wedi jv1 To alluog i ehedeg dros beith byth. g^tyddodd anSawd waeth ar y Broga ^olk ymohwyddo i faint eidion; fe v j todd y gwynt hwn.fel ytrehgodd yn: t,ft[«aered y rhai sydd yn ffugio bod yn ^JJ^ogod ofal rhag iddynr syythio a asgwrn y cefn fely Drwy; a pheid* ^^gach 5 mchwyddo er ceisio dyf od ) ag ychain, oblegyd buretio fydd ^yniad. v ■ y11 awr o ba ley byddaf ^fgrifenune^af, oblegyd yr wyf wedi am waith mewn amryw 5 40 ymae ^ftu °'r ma~au hyQy yn ^Qn0e^d y graig, sef Cwmaman a Hir- Clywais fod amryw dda scotch h» i Hirwaun wedi i mi ymadael, ItocH ^aoegol at y no dn, mab y fawch oedd yt.o yn barod. LLWINOG O'R GRAIG.