Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
CONCWEST AR Y TORIAID.~
CONCWEST AR Y TORIAID. Y mae y Toriaid wedi colli y dydd yn Nhyyr Afglwyddi. Erys hyn fel ffaith awgrymiadol iawn yn Nghroniclau Senedd y wlad hon tra y pery amser. Y mae y fuddugoliaeth yn hynod ar lawer ysiyr. Nid buddugoliaeth yn Nhy y Cy- flredin oedd hi. Digon tebyg y bnasai mwyafrif yno o blaid y Toriaid a'r Weinyddiaeth Doriaidd. Gall y wlad ddiolch am hyn i dafarnwyr ac offeiriaid Eglwys Loagr, y ddwy blaid a ymunasant o dan rith o grefydd, am fod gobaith eu helw hwynt mewn perygl oddiwith lwyddiant Rhyddfryd- iaeth, yn ei ymdrech i sobreiddio y wlad ac i symud beichiau ymaith oddi ar gydwybodan. "Drygfyd a erlyn bechadnriaid," sydd wirioaedd anffaeledig. Pa ym- dvonlt Kynag a vneir bløÏd anghyf- iawnder, pa nifer bynag fydd yn ei bleidio, beth bynag a all-fod nerth, awdurdod, dylanwad, a mawredd y nifer hyny, pa cyhyd bynag y parhao en pleidgarwch yn y modd mwyaf effeithiol, cyfyd llywodraethwr mawr y byd-y Dnw oyfiawn-ryw offer) nol- deb effeithiol i wthio anghyfiawnder oddiar ei orsedd yn y pen draw. Pa ryfedd fod y Salmydd, o dan gyfarwyddyi yr Yabryd Gton, yn dy- weyd Nao ymddigia o herwydd y rhai drygionus, ac na chynfigena with y rhai a wnant anwiredd; canys yn ebr- wydd y torir hwynt i'r llawr fel glas- wellt, ao y gwiwant fel gwyrddlysiau. Nac ymddigia o herwydd yr hwn a lwyddo ganddo ei ffordd, wrth y gwr sydd yn gwneurhur ei ddrwg amcanion. Nac ymddigia er dim i wneuthnr drwg. Canys torir ymaith y drwg ddynion. Caliys eto ychydigyn, ac ni welir yr annuwiol; a thi a edrychi am ei le ef, ac ni bydd dim o hono. Yr Arglwydd a chwardd am ei ben ef; canys gwel fod ei ddydd ef ar ddyfod. Gwelais yr annnwiol yn gadarn, ac yn frigog fel y lawryf gwyrdd er hyny efe a aeth ymaith, ac wele nid oedd mwy o hono a mi a'i ceisiais ac nid oedd i'w gael." Er fod Ty yr Arglwyddi yn cael ei ystyried yn mhell tu ol i'r oes mewn rhyddfrydigrwydd, y mae wedi dangos ei hnn yn fwy rhyddfrydig na Thy y bobl, am fod y bobl wedi profl en hun- ain, naill ai mor llygredig, nen mor gaeth yn en pleidleisiau, ag i ethol mwyafrif at bwrpas tafarnwyr a Thori- aid. Priodol yw golyn sut y bu i'r Ty uch-if, yr hwn sydd yn ddiarhebol am ei Doriaetb, i basio penderfyniad rhydd frydig yn erbyn y weinyddiaeth Dori- aidd, yn enwedig gan fod y faddugol- iaeth yn dwyn perthynas a iawnderau Ymneillduwyr yn y Ty, lie yr eistedda esgobion, i wylied pob cynyg, er mwyn cadw gorfaeiiaeth o freintiau crefydd- ol yn nwylaw Eglwyswyr. Fwnc rhyddid Ymneillduwyr i gladdn eu cyfeillion yn mynwentan y plwyfau oedd y pwnc mewn dadl. Digon tebyg fod yr Arglwyddi wedi deall fod y pwnc yn un sydd yn peri cynhwrf, heb gynyrchu dim ond atgas- rwydd yn y wladatuag at yr Eglwys yn ngwycvb hi yn honi hawl i gadw get U^Yiuneillduwyr yn nghau ad uwch ) B<; iclan eu cyfeillion. Y mae cad • -,P,Iwys mewn bri yn mhlith y ;< er pwysig yn ngolwg mawrion y wlad, yn enwedig yn awr pan y mae gwarth mawr yn cael ei dynn arni gan. y Pabyddion sydd o'i mewn. Nid rhyfedd, yn ngwyneb hyn, fod yr Arglwyddi am ddystewi yr Ym- neillduwyr ar fater y claddu, rhag i hwnw a Phabyddiaeth yr eglwys, gyda eu gilydd, gyflymu dadgysylltiad yr Eglwys oddiwrth y Wladwriaeth. Y mae yn beth hynod na buasai yr ystyr- iaethau hyn wedi dylanwadu ar wein- yddiaeth Doriaidd Arglwydd Beacon- gfield, nes rhagflaenu y codwm a gaf- odd, yn y mwyafrif a roddwyd yn ei herbyn ar y mater. Ond yn ami iawn, J mae yn eithaf eglnr fod rhyw ddall- ineb barnol yn sjrthio ar ddynion sydd wedi gwyro oddiwrth lwybr cyfiawnder. Y mae en hymdrechion hwy eu hunain yn paiotoi ac yn cyflymu eu dinystr, heb fod. un gelyn oddiallan yn ymyr- aeth a hwynt. Yr oedd oymaint o areithio ac ys- grifenu wedi bod ar y pwnc claddu, fel nad oedd eisiau rhoddi rhesymau ar y naill oohr na'r llall. Yr oedd dadl bwysig wedi bod y llynedd yn Nhy yr Arglwyddi ar y mater, fel yr oedd wedi cael ei osod gerbron y Ty gan larll Granville. Ac er iddo ef golli y dydd y pryd hwnw, o ran nifer y pleidleisiau, eto, rhaid fod ei resymau ef wedi cael eu hystyried trwy y flwyddyn gan bob plaid yn y Ty. Pan yr oedd mesur claddu y llywodraeth mewn pwyllgor yn y Ty fis yn ol, oafodd adran larll Harrowby, yr un ffafriol i Ymneillduwyr, 102 o bleidleifiiau o'i blaid ac yn ei erbyn, 102 o bleidleis- iau, y rhai a roddwyd gan y Toriaid. Yr oedd y nifer mawr nchod o'i blaid y pryd hwnw, yn Nny yr Arglwyddi, yn y pwyllgor, yn ddigon i argyhoeddi y weinyddiaeth y buasai yn ddoeth iddi fabwysiadu yr adran. Ond ysgolhaig penbwl yw y Tori. Gwialen yn upig sydd yn gym doethineb i'r tipyn ym- enydd sydd ganddo. Er cael mis i gynllnnio, nid oedd y Toriaid wedi gwneud un parotoad go gyfer ag adran larll HORROWBJ-, pan y dygid of drachefn ger bron. Nid oeddynt wedi llnnio un arall yn ei Ie, nac wedi parotoi rhesymau i argy- hoeddu J Ty yn ei erbyn, nac wedi ei fabwysiadu; a'r canlyniad in, i larll Harrowby, nos Lun, Mehefin ISfed, gael 127 o bleidleisiau o blaid ei adran, a'r Ilywodrseth Doriaidd ddim ond 111 yneierbyn; mwafrif o blaid yr ad- ran 1611 Cafwyd y mwyafrif hwn er fod '<cAtp y weinyddiaeth Doriaidd wedi bod ar waith yn egniol YN ceisio sicr- han mwyafrif. Yr oeda mwy o 34 yn bresenol nos Lun, y 18fed cyfiaol, nag oedd wr y 1799 1D y mis cyn hyny. Oblegyd hyny yr oedd y Toriaid yn dra hyderus y bnasent yn oael y fuddugol- iaeth. Ond trwy fod y fuddugoliaeth wedi myned yn eu herbyn, y maent mewn penbleth. Nid oeddynt wedi cynllunio gogyfer a'r posiblrwydd o golli y dydd. Gofvnasant am wyth- nos i ystyried beth a wnant. Nis gallant gymeryd y wyneb i ofyn i Dy yr Arglwyddi i ail ystyried ei ben- derfyniad ar fater sydd wedi cael ei lwyr ddymu a'i nithio yno o'r blaen. Y llwybr goreu i'r Weinyddiaeth yw ymostwng i benderfyniad y Ty. Ac os gwna hi hyny, rhaid iddi wnend hyny yn Nhy y Cyffredin, a bydd y mesur yn gyfraith rywbeth yn debyg i fesur Mr. Osborne Morgan. Os tyn y llywodr- aeth y mesur yn ol, dengys ei boa wedi ei ddwyn i mewn yn rhagrithiol, wrth broffesu ei bod am sicrhau heddwch trwy hyny. Byddai yn hawdd newid adranau y mesur i ateb adran Iarll Harrowby. Y mae yr adranau hyny yn y mesur a amcenid i roddi awdurdod i un'o bob ugain o'r trethdalwyr i geisio tir newydd i gladdu ynddo, os na chaent gladdu fel y mynent yn y mynwentydd plwyfol, yn myned yn ddibwrpas os bydd adran larll Harrowby yn cael ei wneud yu gyfraith, oblegyd y mae ei adran ef yn cynwys fod caniatad i Ym- neillduwyr ddefnyddio ffurf o wason. aeth grefyddol uwchben beddan eu per- thynasau yn mynwentydd yr Eglwysi, neu i'w claddu heb y fath wasanaeth. Cyn y bydd yr erthygl hon yn y wasg, bydd y weinyddiaeth wedi pen- derfynu, y mae yn debyg, beth a wna. Ostyn hi y mesur yn ol, bydd yn | gadael yr Eglwys yn agored i gael ei thrin gyda ehasineb gan filoedd am flwyddyn yn ychwaneg. But bynag y gwna, y mae hi wedi colli y dydd ar bwnc pwysig i Ymneillduwyr. Beth bynag, y mae yr hyn a ddywed- wyd yn Nhy yr Arglwyddi yn dangos fod Ymneillduwyr wedi myned yn uchel yn ngolwg mawrion y wlad. Dy- wedodd Arglwydd Dynefor ei fod ef yn 4tedrych ar Ymneillduwyr Cymru yn wir frodyr Cristionojgol, oblegyd clyw- odd gan frawd offeiriadol, yr hwn sydd yn meddu hawl i siarad ar y mater, y buasai pob] Cymru yn baganiaid oni buasai fod gweinidogion Ymneillduol wedi llafurio yn eu mysg." Cydnabyddodd Esgob Rhydychain nerth y gwrthwynebiad sydd gan Ym- neillduwyr i wasanaeth claddu yr Eg- lwys, ac i'r Eglwys o'i herwydd, gan eu bod yn gorfod dweyd uwchben pob corff fod ganddynt "ddyogel obaith am eu bywyd trygywyddol." Cytun- odd Archesgob Canterbury ag ef yn hyn. Eglur yw fod Ymneillduaeth yn dy- lanwadu yn fawr ar Eglwys Loegr.
BLAENDULAS.
BLAENDULAS. Talodd Ysgol Sabbothol Godre'rhos ymweliad a'r lIe uchod yn ddiweddar. Yr oeddynt wedi rhagbarotoi i gynal eu cyfarfodydd allan yn yr awyr agored, ar y gwastadedd sydd yn ymyl ysgoldy y lie. Yr oedd y cynulliad yn Iluosog, a'r adrodd a'r areithio yn hynod dda, a theimla y rhan fwyaf o'r gynulleidfa fod 5 cyfarfodydd daionus hyn yn cynyrchu es anrhaethol, ac yn cymeryd gafael dwysach a mwy parhaol yn meddyliau'r ysgolheigion yma sydd yri talu ymweliad- au a'u gilydd bob chwarter. BYCHAN.
Family Notices
GENEDIGAETH. Mehefin 20fed, priod Mr. Jones, draper, Ffynon Taf, ar fab. Hawddamor i'r bjeban, y baban tlws, hawddgar, Mor brydferth yw'th olwg, mal rhosyn teg wrid; Mae'th dyner fam anwyl mewn pryder digymhar A.m ddarllen dy dalcen ey'n hyawdledd i gyd; Cynllunio mae'n dawel ei fyw\d dyfodoi, Pa lwybrau a gymer, pa feasydd gwyddonol, Mal Newton neu Handel yn ddysglaer a Jieeol, A'r tad sydd yn eelio a gwenu 'run pryd. GWILYM DDU 0 WENT. PRIODASAU. Mehefin 13eg, yn Merthyr Tydfil, yn ngwydd y cofrestrydd, Mr. Edward Jones a Mrs. Martha Morris—y ddau o Wind. street, Hirwaun. Yn Eglwys St. loan, Caer, yn ngwydd y cefrestrydd, D. A. Davies (DerwynJ ag Elizabeth Davies, Cefneurgain, WydcU grug.
Advertising
i Talwag, gwobrwyo talent.' ITEMPEBANCE HALL, CWMTWRCH. BTDDED hyabys y oynelir Eisteddfod yn y HA uohod, dydd Sadwrn, Gkirphouif 28ain, 1877, pryd y gwobrwyir yr ymgeiawyr llwydd- mewn Skyddiuth, Barddoniaeta, 6aniad- •rtk,&o. PRIF DDABNAV. £ »• 0 l'r Cor, heb fod dan 40 mewn nifer, inio yn orea4 Clyw, O Dduw, ty llef- la.' (Bui o'r Gerddorfa, gan D. Jen- Um •• ..600 Am j Traethawd goreu ar 'Ardderch- d yr laith Gymrmw I 1 0 » 1y Bryddeetoreu, heb roddroe luO 1 Hp fin, ir Gerddoriaeth 1 0 0 Llywydd: Dr aps, Tirbaoh. Arweinydd: Mr. L. RBSS, Brynhenllyeg. Beiruiad: H YNTDDOG. Ygweddillo rteetynio, yn nghvda phob man- rlico, fw gweied ar y Programme, yr hwa a fydd yn barod ar fyr, ao i'w gael trwy y Poetar Usrbyniad trl stamp dimai gan yr ysgrrienydd, WM. JONES (Gwiljim Wyn), Brynhenllyag Colliery, Swansea valley, C«rmt»roa. ÐESDA, ABEECWKBOT. BYDDED hyebye y oynelir Cyfarfod Lien- yddol yn y 11» uohod ar yr SOfed o A wet, feryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianns Buu Cano, Adrodd, so Areithio. FKXF DDAJLN OOJU. WL Pr Cor, heb fed dan 40 mawn nifer, a gano yn ore* 'Molwch yr Arglwydd,' gan Joseph Parry, as them »r wareaigaeth glowyr Tynewydd; gWabr A2, a 10.. < r arweinydd. Bydd y mauylion i'w gweied ar y Programme, y hwn aydd yn awr yn barod. Høay THOMAS, Tag, 66, John-street, Capooch, Nr. Aherdare. inOtem o Fowl (Cywnlleidfaol) air Wared* igaeth y Qlowyr, yn y Ddau Nodiant. H MOLWCH YB ARGLWYDD." 0AK JOSEPH PARRY, Mus. BAC. NEWYDD ei ohyhoeddi, pria 4o. I'w ohael gan yr Awdwr a*r Llyfrwerthwyr. ;TO BE LET. A PUBLIC HOUSE well-situated at Abord^ro Apply to MB. J. JONES, Trecynon Brewery, Aberdare. Mor o gan yw Cymrn gyd.' EISTEDDFOD GElIDDOBOL TREORCL CYNELIR yr Eisteddfod uohod yn Ysgoldy Brytanaidd y G^eithwyr, dydd Linn, Aw?t Had. 1S77, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr bndd- *f!W ar y testynau oanlvnol l'r Cor, heb fod dan 40 mown nifer, Rauo yn oreu • tJlyw, O Dduw, fy 1 »'r Gerddorfa .800 Baton hardd i'r arweinydd rr Cor, heb fod dan 30 mewn nifer, ICI Us eefllodd dros £10 o'r blaen, a gano orea 4 Y Ffynon ger fy Mwth, o'r ^•ddor, gan Alaw Ddu •• .» 4 »» « Vt Corf heb fod dan30 mewn Bluer, na enfltodd wobr o'r blaen, a gano yn 'Jerusalem, fy nghartref gwiw, 3 e "•MMOO V it ao taeb „ dan 30 mewn nifer, a gano yn orea aim gyda ni,' o'r Gerddorfa 10 0 .Ft Cor o Bl&nt, dan 15 oed, ao heb faa 30 mewn nifer, a gano yn oran tnae gwlad,' o Swn v Jnwbili 100 V A> fanylion pellach gwel y programme, yr r*j*tilir gael am y pria arferol, oeinfo^ a dimai, ft yr *agri#anydd, 4* ddymuniad amryw o arweinyddion eoran y dymunaf hyabjnra efai bod wedi newid y Eg^Wydd dam ar yr hyabfaUd uohod, aef a Owynfyd.' gan O. Gwent, ao wedi go sod *i la • O aroe gyda ni,' o'r Gterddorfa. Gwel '^agramme. oid yw y pwyllgor wedi arbed traol na 7*Mfcrth mewn cyaylltiad a'r eystadlenwyr ar y Solos. Yr ydym wedi engago Mr. H. England (al oyfeilfdd i'r eisteddfod a'r gy- a thrwy nyny ni orfodir neb, ond rhoddh lyjdth ryddid i bawb a ddewiao i gf>nn gyda TVfcflliant. Heblaw hyn, y mae ein beirniad faDt. Beblaw hyn, r rue elD beirnl.d Cf'tog Mr. D. Jenkins, U.C.W., yn ddigon o i bawb ein bod yn bwriada]oael eiatedd- radd flaenaf. Y mae rhagolygon y bydd jjymf a gynaliwyd yn Nhreoroi erioed. Y tasryw o goran ienaino yn ojflym fcarotoi dydd y frwydr. W. T. WATKINS, Treorhev. via Pontypridd. TTCTOBIA HALL, BIBW AUN. ^Warfod Cystadluol Cerddorol, l$08 lata, Avast 9fed. 1877. I -•*» MiTWTDD %2iWM. WILLIAMS, YSW., Bryneynon House. 1Tb BBIHNIAID: w. PHILLIP8 (GWILYM CYNON), Aberdar; MR. R. H. MORRIS, *v6 ;Treoioi. i?? ^darn Cerddorol, Clyw, O Dduw, fy .'lefain, o'r Qerddorfa, gan Mr. D. Jenkins gwobr £ 5. i'w oael gan yr yegrifenydd. RICHARD LLEWELYN, YOR, Breoon Road, Hirwaua. THOMAS RICHABJ>9, TryBorydd, Station Road, Hirwaua. LBION INN, f \Union-8treet, Swansea, WILLIAM BAKER, r PROPRIETOR, Glamorgan Anns, Merthyr. W^KEST WINES & SPIRITS. j^-AIR«D BEDS, GOOD STABLING. Ales 8f Porter in BotUe or Draught 08 am gael lie oysurus, j r> gweljau glan, tymerus, 'Jn'^ at Baker, Albion I ttu Man hyu mae pob peth trefnua Nofel Newydd i'r Darian." T mae yn dda genjrm alia hysbysu ein darllenwyr ein bod wedi dyfod i gytun- neb e:r nofelydd enwog Adolphus i ya- Prifenu Ffogchwedl i'w chyhoeddi yn y DAMAN, penawd pa un fydd WALTER LLWYDj NBV HELYNTION Y GLOWR, WBDI M NYLFAmtT A& ORLIFIAD GLOFA TYNEWYDD. Dechreuir ei chyhoeddi yn ein rhifyn am yr wythnos Delaf. BWRDD Y GOLYGYDD. Amryw ysgrifau wedi methu myned i fewn, yn mhlith y rhai y mae Boss Cwmaman, Trydydd Rehmrsnl Cyman- fa Gwent aMorganwg, Llith o Drecyn- on, Llythyr o Batagonia (oddiwrth Jonathan Rees), Barcut, &c. 0 herwydd prinder gofod heiyd, yr ydym wedi gadael allan y darlun bwriadedig am yr wythnos hon, ond ymddengys yn em nesaf. Pob Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of the TARlAN, Aberdare, (Glam.) Pob archebien a thaliadau i'w hanfon i Mills a Lynch, TARtAN Office, Aberdar IBd amddiffyn iff* Tarian ond Tarian 3E Cyflawndor.
ABERAFON,
ABERAFON, Yn ddiweddar, cynaliwyd cyfarfod yn Neuadd Gyhoeddus Aberafon, er an- rhegu Mr. J. Roberts, ar ei ymadawiad a'r He, fel arwydd o barch, gan ei fod mor hoffus gan ei weithwyr. Anrhegwyd ef a chwd yn cynwys P,50 lis. Wedi ethol eadeirydd awd yn mlaen a gwaith y cyf- arfod. Cafwyd anerchiad rhagorol gany cadeirydd. Can gan Mr. D. Harris. Yr oedd y cerddor hwn mews hwyl, fel arfer. Ton gan y cor nes dadseinio y neuadd. Araeth bwrpasol iawn sran Mr D. cnaries. Can gan MI. T. Roberts. Solo Bass gan Mr. £ Thomas, yngampus. Wedi hyn, y cyflwynwyd y dysteb i Mr. Roberts gan Miss Millman, o'r dref uchod, yr hwn a'i derbynodd, gan ddatgan ei ddiolchgar- wch gwresocaf, a gobeithiai y byddai iddo ef a ninau fwynhau bywyd cysurus yn y byd hwn, ac yn y byd a ddaw fywyd tra- gywyddol. Yna canodd y cor amryw ddamau i ddiweddu y cyfarfod. UN OBDD YNO.
RHYMNI.
RHYMNI. Nos Iau, yr 21ain oyfisoL cynaliwyd cyngherdd ardderchog yn Ysgoldy Gen- edlaethol y lie uchod, pryd y gwasanaeth- wyd gan Mri. C. Johnson, Sidney Yower, R.A.M., Llundain; Misses J. a G. Lewis, Caerdydd; a Miss E. Williams, Rhymni, prif gantores > lie. Yn ol barn prif ieirniaid Cymru, y mae gan y foneddiges hon y cylch o lais mwyaf swyndreiddiol a melusaidd a seiniodd nodyn rhwng bryn- iau Gwalia. Cafwyd gwledd gerddorol o'r fath oreu, ac aeth pawb trwy eu gwa- hanol ddarnau yn feistrolgar. CARONIAN.
TRIOEDD CWMPARC.
TRIOEDD CWMPARC. Tri addoldy yn y lie Bethel," capel y Bedyddwyr; Pare, capel y Methodistiaid; a Soar, capel yr Annibynwyr. Tri o bechodau parod i amgylchu rhai obobl y lie: Meddwdod, godined, a thor- iad Sabbothau. Tri chyfeiriad hynod gan ieuenetyd y gymydogaeth i rodiana ar brydnawn Sul- fau: Bwlchyclawdd, pen Bryn Tylecoch, a maesydd Pentwyn. Tri o bethau na ddylai fod: Gwcinidog yr efengyl yn mynychu aelwydydd cyf- oethogion ei eglwys, gan adael yn ddisylw ei thylodion cystadleuaeth arianol am y swydd ddiaconaidd, a phleidwyr meddw- dodagodineb yn cael llywyddu yn eglwys Dduw. Tri o bethau wedi myned argoll yn ein gweithfeydd: Allowances, ymddiriedaeth gweithwyr yn eu gilydd, ac arian diweddaf y Bwrdd Cymodol. Tri o achwyniadau penaf gwragedd y lie: Cyflog isel eu gwyr, talu 24s. am eu tai a'u tan, a gorfod talu am fencing gerddi tai y ewmni. i Tri o bersonau yn haeddu clod am eu hymdrechion gyda'r gan E. Harris, me- chanic, Richard Morris, a Cherddor Ebwy. Tri o bethau y mae galw am danynt: Undeb, gystyngiad yn mhris y tai, a rhagor o drioedd gan HEN FINER 0 GYFARTHFA.
Y CRWYS A'R CYLCHOEDD.
Y CRWYS A'R CYLCHOEDD. Mae y Crwys, fel llawer o fanau'ereill, wedi cynyddu yn fawr yn ystod y blyn- yddau sydd wedi myned heibio, a dar- pariadau lawer gogyfer a chynydd dyfod- ol. Y mae ysgoldy hardd wedi ei adeil- adu yma, a chapel ardderchog ar waith, yr hwn, bemir, fydd yn barod i'w agot tua diwedd yr haf. Cynelir yma heiydl ysgol gan. dan arweiniad y gwr ieuane I talentog, S. P. Jones, ysgolfeistr y lie. Y mae y cor yn bresenol yn parotoi erbya yr eisteddfod sydd i'w chynal yn IJ&a,. wrtyd. Gobeithio na ddont yn ol oddi- yno yn llaw wag. Y mae masnach ar hyn o bryd fel pt wedi myned i gysgu. Nid yw gweith- wyr, gyda'u gilydd, wedi gweftl lÙ mwy na haner eu hamser er ys blwycJyn; telly fe wel pob pen teulu nad oes yma ryw lawer o arian i'w gwario ar tfolineb a ffrvnrth Syr John Barleycorn, yr hw« sydd wedi gwneud hafog ofnadwy yn mhlith y teulu dynol cyn hyn. Llawer o siarad sydd yma, fel llawer 0 fanau ereill, am y deg y cant gostyngiad cynygiedig, yr hwn a fernir gan bawb sydd yn hollol anheg, oblegyd fod angen- rheidiau bwyd yn parhau mor ddrud, ac hefyd ein bod ni gymaint yn is yn bre- senol nag yw ein brodyr y Saeson. Go. beithio y bydd i'n cydweithwyr weled y priodoldeb o geisio dyfod i »d-ddealf- dwriaeth a'n gilydd yn well, fel y gaHom ofyn tal teg am ddiwrnod teg o baith, a thrwy hyny dalu ugain swllt y' bunt i bawb, yn lie syrthio i ddyled fel yr ydym yn bresenoL NELSON.
HIRWAUN.
HIRWAUN. Mri. Gol.,—Yn eich TARIAN yr wyth- nos o'r blaen, ymddangosodd llith gan Eisteddfodwr," yn taer erfyn ar bobl y lie hwn i gynal eisteddfod ar Hirwaun. Y mae ybrawd hwn wedi cael bias mawr ar enill rhyw bryd cyn yr eisteddfod o'v blaen, neu ychydig yw y cymhelliad. Y mae eisteddfod dda iawn wedi ei thynu gan ryw bersonau o'r lie yma, a dr :au rhagorol gwerth ei dysgu, ac yr yawyf yn gobeithio y bydd i ni fel corau ym- ddwyn yn addas, pan yn ymdrechu fel hyn, ac yr ydwyf yn credu y gwnawn ond gan fy mod yn meddwl y bydd am- ryw o gorau yn cystadlu, nid yw cair fel hyn ddim allan o'i Ie. Yr ydym ni ar Hirwaun wrthi yn ddyfal; D. Davies a chor galluog yn Penderyn, ac yr ydwyf wedi clywed tod cor lied gryf yn dyfod o Gwmnedd, ac os daw eich corau chwith- au o Trecynon, fel yr ymddangosa pethau, bydd y corau yn lluosog, a'r canu yn sics 0 fod yn dda. Y mae Hirwaun, Eistedd- fodwr wedi bod yn enwog yn yr eistedd- fodau yma, ac yr ydym y tio hwn trwy ogui av; ymdrech yn meddwl cadw i fyny ei henwogrwydd ond oa bydd gweu yn y gyotadlouaeth, yr ydym yn credu y dylem fod mor foneddigaida a thewi, Gan hyny, gweithiwn yn ddystaw. Ys afon ddofn sydd yn myned ddystawa. EISTEDDFODWR A HALL. ♦
DALIER SYLW -_ EVANS* QUININE…
DALIER SYLW EVANS* QUININE BITTERS FOR VEGETABLE TONIC. Y xu y < Bitters' hyn yn hollollllie80 ao yn cynwys y canlyn, sef Quinine G-eulian, Lavender, Saffron, Cardamom* Chamomile, Snake Boot, Quassia, do, ¡ Mewn g&ir, y mae pob llysieayn a gwr« eiddyn gwerthfawr yn y Bitters' hyn. ao y maent wedi cael eu parotoi ar 0! llawer o fyfyriaeth, yn y modd goreu er eu perfeitho i fod yn wellhad difefch* iant at ydolnriau eanlynol :-Gwendid, a sorni yn y oylla, nervousness & ineip der ysbryd, gwaelde cyn bwyd, t ym* der anarxenHar ol bwyd.diffyg arohwaeJl at fwyd, difyg treuliad, gwynt, curiad y galon, a llewygon. Pwro y gwaed ft chryfhav y cyfcmsoddiadjyr gweithrediad syml y leddygin;^ th odidog hon, ac J mae ei daiooi wedi ei brofi gan ganoedd at boon yn y pen, y bile, gwendid a gwynegon yn y cymalau, a thneddiad at y darfodedigaeth. Gan fod cymaint o dystiolaethaa Sngiol i'w cael am fedd. yginiaethau diwerth, y mae perohenog y 'Quinine Bitters' wedi pecderfyna peidio oyhoeddi dim o'r rhif mawr y mae yn ei derbyn yn barhans am A effeithiolrwydd, ond geilir eu cael trwy y llythyrdy. Y mae bron pob math 0 bills yn gwan- hau y oyfansoddiad. RHTBUDD. Gofalwch fynu gweied —"Gwilym EVAKS. Ph.C., M.P.S.wedl ei ysgrilenn ar stamp y llywodracth.heb hyn twyll ydynt. Ar werth gan bob Druggist mewu potelan 2s. 90. yu uaig neu wkolesal*, gan Gwilym BVAHB, Ph.O. M.P.S. Stepney Pnarmacy, Llanelly; Llundain: Barolay. — — ——