Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
Y RHYFEL
Y RHYFEL PABHA y Rwsiaid i ddylifoidiriogaeth Twrci ar lan y Danube. Yn ei dele- ao Simnitzsk dydd -5ed, gohebydd y fcwn syad yn meddu mant&is rhagorol Br gyfrif ei gysylltiad cyfeillgar a phencadlys y Rwsiaid i fod yn gywir yn ei hysbysiadau) fod dros 120,000, yn cynwys 20,000 o feirchfilwyr. a chyda hwy 280:0 fagnelau, wedioroesi 1 pryd hwnw dros y bont yn Simnitza i Sistova, yr hon dref olaf a ddesgrifir yn un hynod o brydferth, a'i phoblog- aeth oddeuta 8,000, ac yn yr h4n y Daae y Maeslywydd Rwsiaidd wedi Sefydlu ei bencadlys a dywed eu bod yn parhan i groesi ddydd a nos. MaFch- ogodd y Doc a rhai o'i swyddogion anor bell i'r wlad un diwrnod, nes y cawsant drem ar fynyddau y Balcan. Yn fuan wedi tirio, aeth y swyddog dewr Skobeloff ieuangaf, a chwnani o feirchfilwyr Cocasaidd, i archwilio y tir am rai degau o filldiroedd, er cael fillan leoliad y gelyn, a dychwelasant Wedi cyfnewid ychydig belenau a blaen Bdranau y Tyreiaid. Hysbysir yn ddiweddarach fod y fewsiaid wedi cymeryd meddiant o 1 Biela, tref oddeutu 20 milldir i'r de- jldwyrain o Sistova, yn nghyfeiriad ohulma, a'u bod yn neshan at Tirnova, fref arall yn nes i gyfeiriad y Balcan. mai dull y Rwsiaia o gario mlaen eu rhyfelgyrch yn Bulgaria- Md, arwain nn gangen o'r fyddin i'r 1 *^yrain i ymosod ar Rnstchuk, ar llall y Balcan, gan groesi yn Tirnova, tra y gweithia yr adranau s groesasant tair wythnos yn ol yn Galatz, fibrdd o'r Dobrudsoha i'r lan heibio ^iligtria. Ychydig ddyddiau jrn ol hys- yswyd fod y fyddin hon yn Dobrud- a, wedi cymeryd 20,000 o anifeiliaid Odcliwrth y Bashi-bazouks a'r Circas- laid. », Tra y mae y Rwsiaid fel hyn wedi u*yddo tn hwnt i'wdysgwyliad ar lau- y Danube, y maent wedi derbyn *«ai colledion trymion yn Asia, ac wedi CQaI eu gyrn yn ol o rai o'r sefyllfaoedd Oeddynt wedi eu meddianu, o herwydd asgaru gormod ar ei hadranau ond 01 y newyddion diweddaraf, y maent e wedi derbyn adgyfnerthiad, ac "aevm llawer gwell sefyllfa yn bresenol Qg y bnont yn ddiweddar. Y maent parhan i danbelenu Kars gyda ffyrn- ^"Wydd, ac y maent wedi danfon ad- |yfnerthiad i'r adran a amgylchynir J* y Tyreiaid yn Bayazid. yyfrifir fod colledion y Rwsiaid yn a yn dros 15,000 c wyr- TRUENI MONTENEGRO. Igid yw y Montenegriaid wedi eu tl"Chfygueto, lelymeddyliwydeubod. j /Wedir fod y Tyreiaid wedi colli dros mil o wyr yn eu hymosodiad atnyllt, ac eu bod yn awr yn dychwel- i amddiffyn y BalcaD. j^Pywed un gohebydd fod yr oil o jf^yffryn Zeta, yr hwn oedd g>nt y mwyaf cyfoethog a ffrwythlawn, aQia^wc'1 didrefn, a'i amddi- Zwyr yn feirw neu yn glwyfedig. Y ynwir fod y Montenegriaid wedi yn fuddugoliaethus, ond y mae eu •jr^Qgoliaetb wedi bod yn ddinystr. ^ae miloedd o gyrff wedi eu cuddio glynau a cbonglau, ac wedieu )r gllofao, ac yn awr yn sawri yr awyr. ■^1 ^ae haint a newyn yn bygwth y 0 herwydd y sefyllta hon ar ^el y mae y Tyreiaid wedi ymad- groesi y Danube ar y 27ain W»° I gohebydd o St. Peters- la^5'y Rwsiaid wedi colli, 280 o Ooni, J§i°Q, 398 o glwyfcdigion, a 38 Q ^gion. Constantinople, dywedir fod y .1- I DARLUNIAU I TARIAN Y GWEITHIpB.' Rhif 7-SILISTRIA. Silistria ydyw prif ddinas Bulgaria, tref gadarn ardu debeuol y Danube, ac yn hynod bwysig fel y eadarnle oyntaf vNi croesi yr afon. Y mae Silistria yn dref henafol iawn. Y mae wedi cael ymosod arni a'i chymerycfamryw weithiau. Yn 1829, oymer- wyd hi gan y Rwsiaid, a cbadwyd hi ganddynt am flynyddoedd fel gwysti am daliad swm mawr o anan gan y Poite, ond rhyddhawyd hi yn 1848. Y mse wedi ei gwneud yn gadarnle o'r dosbarth blaenaf. Rwsiaid wedi gwneud cais, ar y Ged cyfisol, i lanio nifer o filwyr a gynau 7° ng^ymydogaeth rhag-gaer Baba, ger SUistri*, ond iddynt gael -on hata], ac i ran o'r groesbont gael ei suddo, a'r cwbl oedd ami gael ei golli. Encil- iodd y lleill am en bywydau o flaen tan y Tyreiaid.
GLOWR WEDI EI SCALDIO I FARWOLAETH.
GLOWR WEDI EI SCALDIO I FARWOLAETH. Dydd Gwener diweddaf, trwy ryw anffawd aneeboniadwy, cyferfyddodd glowr ienanc o'r enw Jonn Thomas Davies, Twynyrodyn, Merthyr, a'i ddi- wedd mewn dull tra thruenus. Yr oedd y trancedig yn gwasanaethu o dan gwmni Dowlais, yn mhwil No. 2, Cwm Bargod, ac yno y syrthiodd i ddwfr berwedig oedd wedi ei arllwys o ferw- edydd ar ben y drift yn y pwll. Yr oedd ysgrechiadau y truanyn ddychryn- 11yd. Cymerwyd ef allan mor gynted ag oedd yn ddichonadwy, ond ni fu efe I byw ond am ychydig amser. 6
TANWR GLOFA Y WEIG FACH, ABERTAWE.
TANWR GLOFA Y WEIG FACH, ABERTAWE. Dydd Sadwrn diweddaf, dygwyd Thomas Rees, tanwr glofa y Weigfach, o flaen yr Ynadon am y tro diweddaf, o dan y cyhuddiad o beidio cyflawni ei swydd fel tanwr yn ol gofynion y gyf- raith yn adeg y danchwa a gymerodd leyno, ac a fa yn achlysur i 18 o berson- au golli eu bywydau. Cyfaddefodd Thomas Rees ei fod yn euog o'r cy- hnddiadau a ddygwyd yn ei erbyn, a dirwywyd ef o bedair punt a'r costau, neu ynte fis o garchar. ♦
CYHUDDIAD 0 LOFRUDDIO PLENTYN.
CYHUDDIAD 0 LOFRUDDIO PLENTYN. Dydd Mawrth diweddaf, daeth prawf gohiriedig Ann Thomas o flaen yr Yn- adon, ary cyhuddiad o lofruddio ei baban pan yn gwasanaethu yn y Wel&h Harp, Trecynon, ac wedi byny ei dtifla 1 hen bwll yn nghymydogaeth y Llwyd- coed. "Wedi gwrandaw yr oil o'r tyst- iolaethan yn ei herbyn, ac iddi hitheu ateb nad oedd y plentyn yn fyw pan ei ganwyd, ac na clywodd neb ei lais, trosglwyddwyd hi i eefyll ei phrawf yn Sesiwn nesaf Abertawe, ar y cyhudd- iad o lofruddio ei phlentyn anghyfreith- |on. Y mAe <dfirit'ad)jg jpleuityn yn awr yn ugharcnar Gaerdydd am omed4 tala tuag at blentyn arall o ferch arall. Dyms y eymeriadau -syda yn warth i'n gwlad a'n cenedl.
-♦ TERFYNIADJ TEBYGOL Y STRIKE…
-♦ TERFYNIADJ TEBYGOL Y STRIKE YN NGHWMOGWY, &c. TERFYNIAD STRIKE YBWLLFA ABERDAR. Yn ol y cynllun a dorwyd allan yn nghyfarfod Merthyr, ymwelodd Mri. Halliday a Abraham, a Mri. Alexander, Henry, a James Brogden, yn ei swydd- fa, Qneen Anne's Gate, Llnndain, dydd Gwener a dydd Sadwrn diweddaf. Mynai y boneddwyr i'r ddirprwyaeth ymweled a hwy yn Llundain ar ddau reswm, sef am fod elSIan ar Mr. Alex. Brogden fod yn y Senedd-dy, a bod yr annealld wriaeth wedi myned y fath, fel nad aIlent hwy ei benderfynu heb ganiatad a chydweithrediad y cyfar- wyddwyr. Ar ol cyfarfod a'r tri brawd y diwrnod cyntaf, a dadleu cryn dair awr ar agweddion yr annealldwriaeth, ac ymddygiadan trwstan, yn ol barn y meistri, y gweithwyr tuag atyot, gorfa i'r ddirprwyaeth ymadael, er rhedii mantais i'r boneddwyr si arad a'a gilydd. Ond yr ateb gafwyd oedd, nad allent hwy wneud dim heb yn gyntaf weled y cyfarwyddwyr. Cytunwyd i gwrdd tranoeth. Felly y bu. Boddlonai y cyfarwyddwyr i weithwyr Cwmogwy i ail gychwyn gweithio am y gweddill o'r mis presenol ar y gostyngiad, ac y buasent yn cael yr hen bris y dydd cyntaf o'r mis cesaf (Awst), a hyry yn fwyaf neilldnol, am nad allent gyda chysondeb daln dwy raddfa o brisoedd. Llf. J weithwyr LI nfi a'r Maesteg i weithio ar y gostyngiad, a'u bod hwythau, fel y cyfeillion yn Nghwmog- wy, i ddechran ar y dydd cyntaf o'r mis nesaf ar yr her. bris. 2il. Gweith- wyr y Bwllli. Boddlonwyd iddynt fyned yn mlaen a'u gwaith, a bod yr annealldwriaeth oedd rhyngddynt o berthynas i'r pwjsau,yr hwn nid oedd y ddirprwyaeth mewn awdurdod, nac mewn gwybodaeth fanwl am dano i gael ei benderfynu eilwaiih rhwng y ddirprwyaeth a r cwmni. Ac os na ellid ei benderfynu, fod y gweithwyr drachefnynrhydd arddiwrnodorybndd. 0 ddydd i ddydd oedd cytundeb y gwaith hwn yn barod, ac nid oedd y cwmni am ei gyfnewid am rhyw resym- au o'u heiddio eu hunain. Ond eu bod i roddi mis o rybudd cyn y gallent os- twng yr huriau. Gyrwyd telegram s? unwaith i hysbysa Mr. Edward Wil- liams, Bate, Aberdar, i hysbysu fod telerau beddweh wedi eu derbyn, ac y byddai yn ofynol galw yn nghyd-y STRIKE COMMITTEE y dydd Mawrth canlynol, yn ngbyda chyfarfod o weithwyr y Bwllfa am 5 o'r gloch prydnawn dydd Mawrth. Felly y bu. Cyfarfyddodd y pwyllgor yn y Bnte sm haner awr wedi deg boreu dydd Mawrth. Wedi agor y cyfarfod ganyllywydd, eymerwyd i ystyriaeth mater Level y Graig, glofaJr B w Ilfs. Yroedd gweith- wyr y Level wedi dcchreu gweithio ar y cytundeb canlynol, er dydd Llun "Glofa'r Bwllfa. Gorph. 6fed, 1877. Yr wyf yma yn sicrhau y bydd i mi dalu glowyr Level y Graig, perthynol i'r Lofa uchod, bwysan llawn^yn ol pwysau y drams, ac yn ol.pwysau y checkweigher. JAMES .ROGERS, contractor Yr oedd tri o'r eyfeillion wedi eu penodi i osod y mater gerbron, ac i gael cymeradwyaeth neu anghymerad- wyaeth y pwyllgor arno. Penderfyn- odd y pwyllgor ar unwaith gymeradwyo y gweithwyr i fyned yn mlaen, gan en bod yn cael yr hyn otddent yn sefyll am dano. Wedi i Mr. W. Abraham oaod i lapwr y pethn" ThagryQWylIettig- o berthynas i sefyllfa Cwmogwy, ptfn- derfynwyd ar fod Mri. Halliday ac Aljl ahonx x t'j-n<w! i OirmogTfy dydd Mercher, ac i anog y gweithwyr i gy chwyn gweithio mor fuan ag y byddo yn gyfleus ar y telei an cynygisdig, er mwyn teimlad da rhwng y meistri a'r gweithwyr yn y dyfodol. Yn olynol, daeth achos y Bwllfa ger- bron. Penderfynwyd cymeradwyo gweithwyr y Bwllfa i gychwyn y gwaith, a gadael mater y pwysan i'r dirprwy- aeth, (yn nghyda rhoddi caniatad idd- ynt i ychwanegu un o'i plithgydahwynt, os y byddant yn teimlo augen am hyny), gan y gallent, yn wyneb IFaelu cytuno, ddyfod a'u tools allan ar ddiwrnod o rybudd. Am 5 o'r gloch prydnawn dydd Mawrth, cynaliwyd cyfarfod o lowyr y Bwllfs, er cael ar ddeall beth oedd gan Mr. W. Abraham i'w hysbysn iddynt. Dywedodd Mabon ei fod ef a Mr. Halliday wedi bod ar neges arall yn Llundain gyda y Mri. Brogden, y jhai a ddymunasant arnynt bysbysu gweith- wyr y Bwllfa, os elent at en gwaith, y cymerii annealldwriaetb y pwysau er chwilio i mewn iddo a'i benderfynu, ac os na lwyddid i'w benderfynu er bodd- lonrwydd i lowyr y cylryw waitb, y byddent yn rhyld mewn diwrnod o rybydd- Wedi i Mabon hysbysu hyny, cafwyd ar ddeall fad M r. James Brog- den ar y pryd yn y Bwllfa, a'i fod wedi dyfod i lawr er penderfynu cychwyn neu atal y gwaith, a hyny heb ymyriad neb ond y gweithwyr ond ei fod yn benderfynol o fyny yr ychwanegiad pwysau gyferbyn a'r go'led a allai eto ddygwydd. Wedi llawer o siarad ol a gwrthol ar ypwnc, p:jnderfynwyd anfon cynrychiolwyr at Mr. Brogden y pryd' nawn hwow, a'r cynygiad o fyned at waith ar yr amod, os oedd angen, fod i ymchwiliad gael ei wneud i helynt y pwysan, a bod i hyny gael ei roddi i gynrychiolaeth o da y gweithwyr a'r meistri, i'w benderfynu o hyn o ddi- wedd y mis presenol. Penodwyd y gynrychioiaeth, a bnont yn ail ddadlen y pwnc am awr o amser, pryd y pen- dtrfynwyd ail ddechren gweithio ar yr hen bris, ac ar y pwysnu priodol, ond f\d machine ara'l i'w roddi i fyny er .A ail bwyso y glo, a hyny wedi ei Iwytho yn truck y reilffordd, yn yr hwn yr oedd i sefyll ei bwysau. Dechreuir gweithio ar unwaith, a phawb i gael myned at ei waith fel o'r blaen. +
J4EETHYR TYDFIL.
J4EETHYR TYDFIL. Dydil, Sul diweddf, cynal'odd Yisgoi Sabbothol Seion, Merthyr Tydfil, ei chyf- arfod chwarterol yn y Bryu, yn yr hw9 le y cynelir cangen o Seion. Llywyd Parch. Mathias Erwood, Brycheiniog. Canwyd ac adroddwyd amryw ddarnau yn rhagorol. Cafwyd itn o'r cyfarfodydd mwyaf dymunol ag y buom ynddo erioed. RISIAET EPPYNT. 4— :—
AMRYWION DIWEDDARAF.
AMRYWION DIWEDDARAF. Boreu dydd LInn diweddaf dioystr- iwyd Chwareudy Rotunda, L'erpwl, trwy dap. Bernir fod y gollei yn f) leiaf deugain mil o bunau. 0 herwydd yr anfoddlonrwydd maw a deimlir yn y Porth at y rhestr per- sonau sydd wedi eu dewis i'w gwobr- wyo mewn cysylltiad a gorlifiad Glofa Tynewydd, y mae swyddogion y lofa wedi jmgyfarfod ac wedi tynu allan restr newydd, yr hon a anfonwyd at yr awdurdodau priodol. Dydd Gwener diweddaf yn nghlofa dinas Main, Giifach Goch, aaetn dyn ienanc o'r enw Benjamin Lewis, 22 oed, i'w ddiwedd trwy i gareg syrthio arno tra wtth ei waith. Ni chafodd ei frawd ond diangfa gyfyng. Y mae gobeithion y cynauaf ya Rwsia yn rhagoiql dda. "Yn Dovfr, dydd Llun diweddaf, cy- merwyd milwr o'i enw Smith i fyny ar y cyhuddiad, trwy hunan gyfaddefiad, o fod wedi lladd ei nith trwy dori ei gwddf, yn Hyde Parke, yn Ionawr di- weddaf. Dydd Llun diweddaf, gosododd Gwilym Williams, Ysw. Miscin, i lawr gareg sylfaen capel newydd perthynol i'r Methodistiaid Calfinaidd, yn y Pentre, Ystrad. Casglwyd aryr achlys- ur £ 44. 12s. at y drysorfa adeiladn. Y mae y capel i fod yn werth £ 3,000. BWltDD YSGOL LLANEI.LY. Y mae y boneddigion canlynol wedi eu hethol yn rheo:aidd yn aelodau o'r Bwrdd Ysgol newvdd :Mri. W. Ros- ser, B. Jones, H J. Howell, J. Morgan, R. Maclaren, J. S. Tregoning, J. Jouts, D. Morris, a'r Parch. Canon Williams. Y mae y tywydd am yr wythnos ddi- wclriaf wedi bod yn dda i lanw y gwenith, ond wedi cadw y cynauaf gwairyn ol. Credir bellach y ceir cynau- af da, oe ceir tywydd. '<
DIWEDDARAF Y RHYFEL.
DIWEDDARAF Y RHYFEL. Y mae y Rwsiaid yn myned rhag- ddynt yn gyflym tua mynvddoedd y Balean, ac wedi cyrhaedd mor belled a phentref Monaster, lIe y dysgwylir y bydd rhaid ymladd. Y mae yn sicr bellach fad yBweind wedi cymeryd meddiant o Tirtioi a dywed y Tyrciaid mai y rheswm n hyny ydyw, ei lod yn rhy wall i ? hamddiffyn. ♦ —
ABERAM AN—RHYBUDD CYHOEDDUS.
ABERAM AN—RHYBUDD CYHOEDDUS. Dymuna Thomas Williams, 25, Curry.. street, Aberaman, Aberdar, hysbysu- y cyhoedd yn gyffredinol na fydd efe yn atebol am ddim a roddir i'w wraig, Sarah Williams, ar ol y dyddiad presenol Dyddiadig Gorph. lOfed, 1877. THOS. WILLIAMS. Tyst—JOHN MORGAN.
Advertising
0WILYK THOMAS, BARITONE, (0', America), X7N ftgored i dlerb,, it engagements i pal JL maw Eisteddfodau a GWTLTX THOMAS, potb, N'. Pontyp-44t