Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
Y RHYFEL.
Y RHYFEL. Wrth daflu golwg ar weithrediadau y rhyfel, yn Bulgaria, ymddengys y bydd i'r Rwsiaid gyfarfod- -ftURWy o Wasgfa yn ngwrs yr wythnos hon Bag y maent eto wedi deimlo er dechreu y rhyfelgyrch presenol. Ar y llaw aswy o Sistova ymestyna eu byddinoedd lawr gyda glan y Danube i gymydogaeth Rnstchuk, yr hwn le sydd yn meddiant y Twrc, ac cddi yno heibit) Rasgrad i Gabrova wrth odreu y Balkan. Ar y llaw ddeheu eto, cyr- haeddant gyda glan y Danube heibio i Kicopolis, fiC oddiyno i Gabrova yn bghyfeiriad y Shipka Pass, yn y Bal- kan. Felly, y mae y tir a ddaliant yn bresenol an agos a bod yn drionglog— Jiustchuk yn bwynt terfynol ar y naill Jaw, Nicopolis ar y llaw arall, a'r Ship- ka Pass yn b *ynt eithafol yn y canol- barth. Ar yr ochr ddeheuol iddynt y ttiae Mehemet Ali Pasha gyda byddin fawr o dros gan mil o wyr ynen bygwth, ac y mae eisioes wedi gwneud ymosod- iad ar eu cyleh allanol yn nghymydog aeth Rasgrad. Amddiffynid pentref fcychan yno gan ryw 3,500 o'r Rwsiaid dan lywyddiaeth y Cadfridog Loneff, ar y rhai yr ymosododd deuddeg mil c'r Tyrciaid, y rhai, arolymladd poeth am saitb awr, a gymerasant y lie. Cy- iQerwyd ac adgymerwyd y pentref hwn chwech gwaith ac yn y diwedd, ar ol tlangos ystyfnigrwydd diail i amddiffyn y lie yn erbyn y fath fwyafrif anferthol, Jhoddodd y Rwsiaid ffordd, ac encil- *asant yn ol mewn trefn i Gebrova, flarperir ar gyfer brwydr fawr a phen- derfynol. Ar en Haw ddeheu etc, y blae Osman Pasha, yr hwn sydd yn I'levna gyda byddin yn rhifo oddentn Wwar ugain mil o wyr, wedi dechreu Jmosod arnynt yn Pelisat. Yn yr am- gylchiad hwn, gyrwyd y Tyrciaid yn ol 1 Plevna. Bernir fod Osman Pasha ar Y naill law, a Mehemet Ali Pasha ar y Ilaw arall yn deall eu gilydd, a'u bod 3r wneud ymcsodiad unol a chyffredin- ol ar y Rwsiaid cyn y cyrhaedda yr Imperial Guards hwy, y rhai sydd ar lett taitli tn. g atynt yn Honmania. Cred- lr fod y cadfridogion Tyrcaidd ar Wneud ymdrech egniol a phenderfynol lwyr orthrechu y Rwsiaid cyn y ier- fcyniont y cyfryw adgyfnerthion. Nid Ðelil gwybodaeth sicreto pa faint y mae y naill na'r Hall o'r ddwy oohr wedi eu |colli yn yr ymosodiadau hyn o eiddo ac Osman Pasha ond gelhr deall nad ydynt ond dibwys at y brwydran sydd ar gael eu hymladd Sanddjnt, os yw y Tyrciaid yn pen- derlynu gwneud ymosodiad, fel y cred- lr en bod. Y brwydrau pwysicaf sydd Wedi eu hymladd hyd yn hyn yn y rhyfelgyrch presenol yw, y brwydrau ymladdwvd yn ddiweddar yn y Ship- ka Pass. Dywed gohebydd y Times fod y Tyrciaid wedi colli o leiaf dwy fil ar-hugain yn eu hymosodiadau ar y fynedfa hon, ac fod y Rwsiaid wedi Colli tua saith mil wrth ei hamddiff/n. Yn ystod y ddau ddiwrnod cyntaf, 4IYddian Mawrth a Mercher, gwnaeth Suleiman Pssha 30 o ymosodiadau af- t^yddianns ar front y Pass, gan fwr- ladu gyru y Rwsiaid yn ol ond yr iddynt wedi en sefydlu cystal, ac yn lneddu magnelau mor dda, fel yr oedd- 0 "YIlt yn medi y Tyrciaid fel y deuent yn 1nlaen. Gyda fod un gatrawd yn c^ympo, Doidiai arall i lanw ei lie gyda ^hyfelyb ganlyniadau dinystriol dro ar !? .fro, megys ag y cwjmpwyd y Rws- **id yn yr ymosodiadau annoeth yn levna. Wedi parhau felly i ymladd j|yda phenderfyniad a ffyrnigrwydd am uuu ddiwrnod a rhanau o ddwy nos, aafyddodd y cadfridog Tyrcaidd mai er oedd ei waith yn ymosod o'.r pwynt hwnw. Dydd Ian, ymosododd gyda gallu lluosog ar aden aswy y Rwsiaid, pryd yr ymladdodd y ddwy ochr gyda ffyrnigrwydd ofnadwy;, ac yr oedd yr olaf ar roddi ffordd o flaen y Tyrciaid, y rhai oeddynt gymaint yn lluoSocach, pryd y daeth y Cadfridog Radetzky i lyny, yn mhoethder y frwydr, gydag adgyfnerthion, a gyrwyd y Tyrciaid yn ol gyda cholled drom i'r ddwy ochr." Wedi hyny, cyfnewidwyd agwedd yr ymdrech. Drwy ddytais Suleiman Pasha, llwyddodd y Tyrciaid i gymer- yd meddiant o fynydd bychan, yr hwn oedd yn rhedeg yn gyfochrog a ffordd y Rwsiaid rhwng y Pass a Gabrova. Canfyddodd yr olaf bwysigrwydd y symudiad olaf hwn o eiddo y Tyrciaid, y rhai oeddynt erbyn hyn mewn safle i atal en trafnidiaeth, a thori eu cysyllt- iad a phrif gorff y fyddin Rwsiaidd. Yn awr, gorfodwyd y Rwsiaid i ymos- od yn lie amddiffyn. Dirmygent y llethrau serthion heb rith o gysgod rhag tan y gelyn, yr hwn oedd'yn eu tori lawr fel glaswellt 1, Adnewydd- wyd yr ymdrechfa dro ar ol tro gyda chyffel>b ganlyniadau^ Weithiau ewympid haner adran cjm cyrhaeddai yr haner arall ben y bryn. Meddyl- iwyd unwaith fod y gwaith wedi ei gy- meryd ond yn y cyfwng hwnw, daeth catrodau newyddion o'r Tyrciaid i fyny, a threchwyd y Rwsiaid dewrion oadd- ynt wedi ymladd fel llewod yn erbyn yr anfanteision a'r rhwystrau a'u gwrth- wynebent. Amheuai rhai oeddynt yn llygad-dystion o'r ymdrechfa, a oedd cymaint ag un o'r Rwsiaid oeddynt wedi cyrhaedd pen bryn wedi dy- ya fyw "*r |Madib i -fr-y: hanes. Dyna, yn ddiweddar, oedd sef- yllfa y Rwgiaid yn y Shipka-Pass. Dal- ient afael gadarn yn amddiffynfeydd y fynedfa; ond y perygl oedd, iddynt gael eu hamgy}chu—Fw cysyllfclad a Gabrova gael ei dori. Byddant felly yn analluog i gaelllnniaethnadefnydd- ian i ymladd, ac o angenrheidrwydd, o ddiffyg yr adnoddau hyn, byddent yn rhwym o roddi eu hunain i fyny, neu gael eu newynu yn y Pass. Dywedir fod y Tyrciaid yn cyflym adeiladu cyflegrfeydd ar lethrau y bryn a nod- wyd ac ni fyddai yn un rhyfeddod clywed fod y Rwsiaid wedi cael eu hamgylchu. Medda Suleiman Pasha yn agos i 80,000 o wyr, tra nad yw y Rwsiaid, yn ol y cyfrif diweddaraf, yn rhifo 15,000 yno. Yr hyn sydd yn brawfo sefyllfaddi- frifol y Rwsiaid yn Bulgaria yn bres- enol yw, fod dymuniad wedi ei wneud ar ohebwyr y gwabanol newyddiadur- on, y rhai ydynt yn gysylltiedig a'r fyddin Rwsiaidd, i beidio cyhoeddi rhif na ileoliad y gwahanol adranau, yr hyn na cheisid ei gelu yebydig amser yn ol. Yr amean yw, peidio rhoddi hysbysrwydd o hyny i'r gelyn. Y mae rhai brwydrau wedi eu hym- ladd yn Asia, ond dim yn bwysig a phenderfynol. Yn ol y newyddion diweddaraf, ym- ddengys fod y Shipka Pass yn ddyogel CY gan y Rwsiaid. Hysbysir fod Sulei- man Pasha wedi tynu ei filwyr yn ol. Tacnir ei fod wedi ei roddi i fyny fel gorchwyl anobeitliiol ond credai go- hebydd y Daily ,¡Ve10S mai wedi tynu yn ol i adffurfio ei rengau toredig y mae, ac y bydd yn debyg o wneud ym- drech arall i'w feddianu. CadaTnheir yr hysbysiad hefyd fod byddin Osman Pasha, neu y rban hono o horsi a ym- rsododd ar y Rwsiaid yn Pelisat a ZI-alince, wedi eu trechu, a'u bod wedi colli o ddwy i dair mil o wyr, tra nad yw colled y Rwsiaid ond pump cant YDO. Dywed y gohebydd a nodwyd, yr hwn oedd yn llygud-dyst o'r frwydr, fod y maes wedi ei orchuddio mor dew gan gyrff y Tyrciaid, fel iddo ef rifo saith o honynt yn gorwedd ar lai na deg troedfecld o dir. Darlnnir y fr ,vydr > fel un b'r rhai .ffyroicaf a ymladd wyd erioed. ''J •
1....'"'".'.,; , Y NEWTN YfflNDIA.…
1. Y NEWTN YfflNDIA. • Y mae y newydd sydd yn eiø. cyr- haedd o'r India, yn rhoddi ar ddeall nad yw yr hanero dr" y newyn* wedi Cael ei fynegu. Y mae pentrefi cyfain wedi en diboblogi gariddo Ac mewn lleoedd llwyddianus ereill, oes ond gweddillion ysgerbydau dynol, wedi pigo y cnawd ymaith gan ehediaid ys- glyfaethus, yn weleaig. Y mae y mar- wolaethau cofrcstredig wedi cyrhaedd pnm can mil, ond y mae yn sicr fod canoedd er eill nad ydynt erioed wedi eu cofreatra. Y mae llaaws dirfawr y i ymwasgaru ar hyd: a 'lied y wlaa i geisio ymgynal ar fftwythau gwylltlon a gwreiddiau, ac yl trengu yn y cyf- ryw ymchwil. C#i3ia trigolion rhai lleoedd gan yr awdardodau eu saethu, gan ddweyd mai %ny fyddai y dru- garedd beoaf a aHe«E ei wneud a hwynt, yn h trach na gaiadef iddynt farw Q farwolaeth araf newyn. V
TANCHWA GiOFAOL DDI-NlYSTKilOL.
TANCHWA GiOFAOL DDI- NlYSTKilOL. Cymerodd tanjlwa ddinystriol le ddydd Gwener diweddaf, yn nglofa ewmni East Cannock, yn Hednesford, ger Rugely. Gwnawd niweidiau mawr- ion i'r lofa, lladdwyd. dan geffyl, yn nghyda niweidio yn fawr saith o'r gweithwyr. Bu farw nn o'r gweith- wyr yn fnan wedi y ddamwain, a dau o honynt ddydd ^dwrn drachefn, tra y inae un tea ddMi ereill yn y fath sef- nad^'gy ondgbbaithgirafl ain1' danynt.
. MARWOLAETH1 DDISYMWTH YN…
MARWOLAETH1 DDISYMWTH YN Y GERBYDRES YN PEN- CLAWDD. Ar fjyrhaeddiad y gerbydresbump o'r gloch yn ngorsafPenclawdd, ddydd Llun diweddaf, calwyd Mr. Jam^s Morgan, Penclawdd, yn farw yn nno'r cerhydan. Nid oedd neb arall yn y cerbyd ar y pryd. Yr oedd y trauced- ig yn dad i'r Parch. Morris Morgan, gyntoAberdar,ondyna>r o Iiwlffordd. Aeth yr ben wr i'r gerbydrES yn dra brysiog yn ngorsaf Gower Road, a beruir iddo farw o glefyd y galon. Yr oedd yn gorwedd ar ei gefn ar eisteddfa y cerbyd, a'i law ddeau ar ei fynwes.
,—+— TAN DINYSTRIOL YN PONTYPOOL.
—+ — TAN DINYSTRIOL YN PONTY- POOL. Boren dydd Sal diweddaf torodd tsin dinystriol allan yn ysfcablau Mri. MOLk ac Edwards, contractors ar y reilffordd newydd syddyn awr yn cael ei gwneud rhwng Pontypool a Blaenafon. Yn gysylltiedig a'r ystiblau, yr oedd ys- torta o wer wageni, oil, tar, 9, defnydd- iau tanawl ereill, a'r oil wedi eu had- eiladu o goed. Yr oedd wyth o geffylau yn y stablau ar y pryd, ac yr oedd lleisiau y creadariaid pan ar drengu, i'w clywed o bellder. Llosgwyd yr oil yn ulw. I
DAMWAIN ANGEUOL.
DAMWAIN ANGEUOL. Boreu ddydd Sadwrn diweddaf, tarawydhen wr i lawr yn Rymni, gan wyt'i o drains, y rhai oeddynt wodi myued oddiar y linell incline pwll y Te rrace, a lladdwyd cf yn y man.
—<• Y FASNACH A'R CYNAUAF.
—<• Y FASNACH A'R CYNAUAF. Y mae y rhan fwyaf o yd Lloegr yn awr wedi < i dor!, ond y mae v tywydd wedi bod yn erbyn ei gael i mewn yn iuan. Modd bynag, oddi- wrth a.lroidiadau sydd wedi cyrhaedd nid ) w y niwed h)d yma yn ilawer oddiwrth v gvvl}baiiiaeth. Y mae ad- t roddiadan andwyol wedi cyrhaedd o Scotland, lie y mae niweidiau mawr- ion wedi eu hachosi gan y llifogydd J' .a?r, ystormydd diweddan Y mae y gwlawogydd diweddar hefyd wedi cael i effaith andwyol ar y byta^sps, yn gymaint a bod yr haint wedi-rnledn yn gyffredinol. Y mae y gweoit^, yn ystod yr wythnos a aetl* heibio codi swllt yn y chwarter yn ei bxfsp- ond os ceir ychydig ;sychder, bernir y ceir gostyn^irt fcaW/ ? !U- } :i'/ J A i(>'
IGWEITIIFAOL A MASGAC, I j.
GWEITIIFAOL A MASGAC, I j. CAERDYDD.-Yr oedd masnach tra- morawly porthladd hwn, am yr wyth- nos a seth, heib o yn llai o yn agos i 6,000 o dynelli na'r wythnos flaenorol.. Dengyz hyn fod y gofyn am lo yn llei- hau yn wythaosol, tra y mae yn Bier na fu yr archebion mor wael erioed ag y maent y dyddiau hyn. FOKEST OF t JEAiY.- Y mae y fasnach lo yma ychydig yn well nag y mae wedi bod, yr hyn sydd wedi codi ychydig ar obeithuon y meistri glofaol. Y mae yr allforion hefyd wedi cynyddu am yr wythnos diweddaf. ABERNANT A PLYMOUTH—Nid oes dim golenni pe lach hyd yma wedi ei gael ar achos gweithiau haiarn Aber- uant a Plymouth. Y mae cyiarfodydd ami yn cael on eynal gan y peroaenog- ion, oild nid ydynt yn ymddangos yn foddlon i wario dim yn yokwaneg ar y gweithiau. ABERTAWE —Y mae yr allforion o'r porthladd hwn ychydig ar y eynydd, a'r fasnach yn arwyddo i fod yn fwy cadara. Y nue gweithiau alcan y dosbarth yn parbau yn ddifywyd. Dydd Llun diw-ddaf, ail gychwyn- wyd No. 3 Rail Mil Pit, Glyn Ebwy, 5 yi bod- yn- isegur am amser maifch;
METHIANT Y DOUBLE SHIFT.
METHIANT Y DOUBLE SHIFT. Wedi psdwar mis o brawf, yr ydym yn cael fad" y drefn o wtithio y double shift wedi ei roidi i fyny yn Cwmpen ar, Mountain Ash, a bod y gweithwyr wedi dechreu ar yr hen. drern eto.
. OYFARFODUNDEB Y GLOWYR YN…
OYFARFODUNDEB Y GLOWYR YN MERTHYR. Dydd Mawrth diweddaf yay Cross Keys, Merthyr, cyuali wydcyfarfod cynt- af o gynrychiohvvr Undeb y glo-vyr. Yr oedd y liy*y.ld, (Mr. Hallidiy), a'r ysgrifonydd, Mr. W. Abraham, (Mabon), yn en lIeuedd ar adeg agor y cytarfod. Yn ei anerchiad agoriadol, dywedodd y llywydd fod cynrychiolwyr y gweithwyr, mewn cyfaifod a gynal- iwyd yno ryw fis yn of, wedi pender- fynu ar gychwyn Undeb eto yn eu plith, ac i'w alw yn Gymdeitbas Gyf- unol y Glowyr. Ki bod w> di r ofyn iddo ef gymeryd rhan yn ei Hurfiad. Ei fod wedi cydsynio a hyny, a'i fod yn awr yn barod, ac yn ffyddiog i ym- gymeryd a'r gorchwyl.. Nadoeddynt ond ychydig yn dechreu, oad am beidio diystyru dydd y pethau bychaiu, mae dechreuad bychain oedd we ii bod bron i bob mudiad pwysig, ac o'r ddau, fod yn veil ganddo ?f fudia'iaa a elent yn mlaen yn gadarn a didrwst. Ei lod ef am i'r gymdeithas bon fod yn lwy ar gynllim CYllldeitbasm Un- debol mawricn, ac fod i bob swyddog ac aelod o honi i gymeryd math o ymrwymiad, ar ei ddtrbyniau, o fodyn rt'yddlon i'r gymdeithas, ac ond cael dynion i hyny, ei lbd vn barnu y gellil ymddiried ynddynt. Y gellid manyin ar hyny eto wrth fyned yn mlaen. Wedi i'r ^sgrifenydd ddarllen cof- nodion y cyfarfod diweddaf, aetrjpwyd yn mlaen a gwaith y cyfarfod; oad trwy i benderfyniad gnel ei gario nad oedd eynrychiolw J r y wasg i fod yn bressnol, nid ces genyrn ond y peth iiesaf i ddim o hysbysrwydd i'w roddi am yr hyn a gymerodd le ynddo. Yr L ydym yn deall i'r swm o 40p, 5s. gael ei dderbyn yno, sef derbyndal rhyw 700 neu 800 o aelodau i'r Undeb. Nid oedd y fnsnes a ddygwyd yn mlaen yn gyfryw ag y geilid ei gy- hoeddi, yn gymaint ag nad oedd ond pasio rheolau, yn nghyda phethau ereill sngenrheidiol er cychwyn yr Undeb newydd Yr oedd cynrychiolydd yn y cyfaifod ar ran glowyr y London a'r South Wales Colliery, Risca.. Achwyn- ent fod gosfcyngiad o rhwng 10 a 40 y cant yn cael ei wthio arnynt er gwaeth- af p?nderfyniad cyflafareddol. Pen- derfynwjd fod Mri. Halliday, Abraham, a Jones i ymweled a Mr. S W. Kelly, y goruchwyliwr, ar ran y gweithwyr. Yr «e4d hefyd yn bresenol lowyr o Radstock, Somerset&hir, er gweled pa fodd yr oedd pethau yn gweithio gyda'r Undeb. gyda'r bwriad o ymuno a De.. hendir Cymru os gwelent byny yn oreu.
MARWOLAETH M. THIERS.
MARWOLAETH M. THIERS. Y mae M. Thiers. y gwleidiadwr ac awdwr Ffrengig, weci marw, a hyny ddydd Lilin diweddaf, o'r apoplexy. Yr oedd yn ei iichyd arferol yn y boreu, a chjmerodd ei rodfa arferol, a bu farw yn gynar yn y prydnawn.
,ABERDAR.
ABERDAR. AT Y GWEITHWYR TANDDAEAROL. Dymunir hysbysu y bydd cyfrinfa newydd o Undeb y Glowyr i gael ei hagor yn y Black Horse Inn, Aberdair, nos Sadwrn, Medi yr 8fed, 1877. Y cyfarfod i ddechreu am 7 o'r-gloch.
NEWYbDION DIWEDDARAF.
NEWYbDION DIWEDDARAF. Mewn cyfarfod cyhoeddus a gynal- iwyd yn Llaekbeia ilydd Mawi th di- weddaf, er rhoddi cynorthwy i'r mil- oedd sydd yn dyoddef o herwydd y newyn yn India, casglwyd y swm o £ 850. Y mae iiawer o gyfarfodydd wedi eu cynal trwy y wlad, ac arian mawr wedi eu c-isgli?. Y mae pla y pytatws yn cynyddn yn nghwm Rymni. Boreu dydd Mawrth diweddaf, pan yr oedd labrwr o'r enw George Binding, Pillgwenlly, yn myned at ei waith ar reilffordd Mynwy, tirawyd ef i lawr gan y geibydres. Cafodd ei niweidio yn fawr. Yr oedd nn o'i gluniau wedï cael ti gwahauu oddiwrth ei gorff, a'i ben mewn cyflwr truenus. Bu farw yn mhen ychydig wedi cyfarfod a'r ddamwain. Torodd tan allan yn ystordy Mr. Hales, gwnenthttrwr perdonegau, New York, y dydd o'r blaen. Cyfrjfir fod y golled yn £ 200,000 o ddoleri. Dar- n ganfyddwyd tri o fywydau yn mysg yr n adfeiiion, a niweidiwyd Ilawer trwy neidio trwy y ffenestri i geisio achub ea hunain.
Family Notices
MARWOLAETHAU AMERICAN- AIDD. Awst laf, 187 7, yn Bevier, Mo., yn 58 mlwydd oed, Mr. Hoger Evans, Bevier Hotel, wedi cystudd byr ond caled am tua deng niwrEod. Cladd- wyd ef y diwrncd canlynol yn mynwent y dref, pryd y daeth tyrfa luosog yn nghyd i dalu y gymwynus olaf° i'w wed-iillion marwoi. Gweinyddwyd yn oi angladd g^n y iJarchn. J, T. Evans, Samuel Pierce, a'r Parch. A. J. Mat- thews. G.-idawodd ein hanwyl gy^aili wraig a phump o blant, a nifer nlilwr o berthynasau i alaru ar ei ol.
Advertising
YSGOL NOS IYIR. OWEN BEES. DYMUNIR hysbysuy bydd yr YSGOL Nos FLYNVDDOII uchod yn dechreu nos Lun, Medi lofed, 18/7. Gau na dderbynir i mewn ond nifer penodol fel arier, deisyfir ar y sawl a fwiiudant ymuno a hi i ddyfod a'u henw- au i mewn jn ddioedi, er mwyn cyd.. ddechreu. l. Seymour-street, Aberdar.