Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
in mhob llafur mae elw.' trYdedd Eisteddfod Flynyddol | t JERUSALEM, LLWYNXPlA. I it, (Djdd Nadolig, Rhagryr 25, 1877;) dd: W. WILLIAMS, Yst., Gravefiild House, Penvgraig. J^TAYDD: Y PAKCH. I. R. JONES, Llwynypia. ^Maid Y Cyfansoddisd&u Barddonol, Rhydd iasth, a'r Cyti':Jith-.d- HYWEL CE NTW Corwen; y Gkniadaeth, &o,- MR. R. C. JENKINS, LJanlly; yr Adroddiadan, Bomo DDU liC EVAN LEWIS, Tonypandy. Pianist: Misq LEWIS, Caerdydd. k^r Eisteddfod i ddechreu am 10 o'r gloch. jj*8diadi mewn, Id.; Pl*nt dan 12 ped, h»ner ? Q yr hwyr o n-lir Cyngherdd, pryd y cymerir sj??ynddi gan Mi*s GERTRUD LEWIS a Miss LEWIS, Caerdydd, Mn R. C. JENKINS, MR. LEAH, LUntrisaat, yn nghydag ereill o gant rion o eafle. J, | TRAETHODAU. £ 0. O Am yTraethawd goriuar' Ystyr- jt^Wau hen aBe id-dai pi wyf Ystrad- a neillduol y lieo^dd o g>lch C^JPia, yn ngh>da ch>fnodi%d o'r /7*yddi*dau pw sioif n eu h*nes' 1 10 0 Amm y Traethawd goreu ar Joseph OYmie6id 1 wen- chu 0 10 6 j BARDDONIAETH. |5* Am y cyfi ithad gcr u i'r Grmr- Poem upon God,' i'w gael oddi- Mr. J. Crock fit, Font -pri '.d, am lYttLYrnod coining Ana yr Alareo oreu ar ol Mr. John Butch»r. Ton p*ndy 2 2 0 i^Am y Far*n«d orr>u i Mrs. Janq pri 'd Mr D. M Evans, amerch jKwn a Rachol Lewis, LIwjnvpia.. 1 10 0 Am y 9 n orea i'r G dinebwr,' j^mesur Llwynon, dim droa p ?dwar l CANIADAETH. r Cor heb fod dan 6 mewn nifer yn oreu We never will bow 'J0/ (Handel) 10 0 0 j Hatronome i'r arwpinvdl, gwei-th 2 2 0 Vl Cor, h.'b fod dan 30 mewn nifer, •Oillodd £ 10 o wubr o r blaen, a n» O'eu antham Mol woh yr Ar- Pftrry) 5 0 0 ii of Wales' (J. Thomas), .n**6inydd, g<*erth .„ 0 10 6 'soli ^or 0 !l ganont yn oreu ^r<,s vylwtr d i -ar, de'wch,' o ( Olin Nadolig' 1 10 0 hpipeilr srweinydd, grwerth 0 5 0 '^2?teir i ot-dwar mewn oed i'w oy- l!Bl»yo. .I'r Pa'ti ddim dan 16 na throa 21 nifer a g-mo; t yn oreu 4 Y inyya (Gwil mGwe:t •• 2 0 0 I'r hwa >i g*no n o eu y Solo N. Heaven in (uU-st Glory 4, Ie.. (Creatoia) 0 10 0 c hwa a va oreu y Solo itativo worth,' (C eation) 0 7 Ir bwn a gano yo oreu Death of (Pit-nan's Popular Son-cs) 0 7 6 fereh a itano yn oreu Adgof- 12 o Ganeuoa Parry] .076 'r hwn a .o yn i re-a Dewrder tobe; [cyhoeddedig gan I Jones, ort] 07 6 boa dan '5 oed a gano yn oreu n Pur; [S no of Wales] 0 5 ion a gano yu orou I Y renyw ieibl Mawr,' fProfesor Parry J 0 6 0 wn dan 1 i oed a gano yn oreu gyntaf 'He was deopijed," 06 0 hfe Band, ddim dan 16 mewn :th-ve,rsuo yn oreu MtJ;ch 2 0 0 awl a chwareno ya oreu ar Arwain fi, 0, Fugail •Swn y Juwbili .050 .wl a ddarlleno yn oreu ddarn arypryd., .026 AD RODDIAD. 't vr jtdr -)ddind gor.u o Greu- ..1 Bulgaria,' r gaD Homo Ddu, )r"m] 0 10 0 CKRDDORIAETH. y Ganig orea, y geidau ar y 11& 1 1 0 Id y programs yn barod Medi 20fed, yn oy- t t y gweddil! o'r teatyn^u, yr amjdaa, &o., Oi»el oddiwrth yr yegrifanydd am y pris gan ba nn hefyd y gellir cael y darnau tol. W. WILLIAM8, Bookseller, Tonvpandy, Pontypridd. CTNDEBJLMOtJN- TAIN ASH. K*DDEU h Bsys y oyuelir yr £ isteddfod W Qohodyn y Workmui 8 Hall, dydd Nadoig, Vj* f programme vn oynwys y test/nau, barod ya fuan. Hyd hyny yr ydym yn **flddi y oanl ynol:— TRAETHODAU. £ b. O. W* y Traethawd goreu ar Yr ang-_ <EJwwydd i Feistri a Gweithwyr i tj^^ru trysorfa tua< at gynortawyo CJ* «yd l n cvfitfai a damweiniau gweithfeydd glo, yn n<hyd a'r 'm goreu i'w dwya i weithrediad.' 10 0 BARDDONIAKTH. ^^y B yddest Goffadwriaetbol orsu diweldar Mr. Wa, Hopkins, (ddim dros 150 o line lau) 5 0 0 HkT* y ddau Englyn Un dl Union SJ5 W Golomen Gludydd (Carrier 0 6 0 Jk_ CANIADAETH. ^K^fhyw gor, heb fod dan 60 na thros ni'eri a gano a oreu Gwyn vett ia wrth y Tla* d,' i' w ohael jHtighes a'i Fab, Gwrecssm ..15 0 9 C°r o'r un gynulleidft, ddim dan • wri rhif, na enill^dd .£12 ynflaen- R^n) yn oreu Y G naan Glyd,' gf1*6! g.in Hughes a'i Fib 7 0 0 S.l»i 0 a gftno yn oreu Gwyn kjCr y Gwr,' o Gaatata Joseph, gan fc^ij^ies, Ruabon .200 i 8 mewn 09d i gydganu a iftid Traethodau a'r Farldoniaeth, W fw o ESSYLLT; y Canu, D. ROSSER, A..berdar. Dros y Pwyllgor, J. EDWARDS (Iorwerth Goch", Ysgrifenydd. y Quartette sydd yn y prif dd arn chorus. HefyJ, ce^ir y Semi horus yr ail ddarn orawi yn ltawn. ohyf- JS»J# rkpw 0 i gan Tenor a Cor y Plant, ond rhaii i'r rebla a'r 10(1 dan 16 oed. • Tra mor tra B ry thou.' TARERNACL, MAESTEa. BYDDED hysbys y cynalir Risit-ddfod Flyn- D y;dol c3p1 uohod Dydd Nadolig, 1877, pin y gwobrwyir y budlugwyr ar y testynau oanlynol. CANIADAETH. £ S. O. I'r Cor, heb fod dan 30 mewn rhif, a gano ya oreu Pwy a, dd f 1 yr Argl- lwydd,' o'r Gerddorfa, Rhif 30 5 0 0 I'r Cor, hob fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu Molwch yr Arglf) dd,' gan Proff. Parry .200 BBIRNIAID: Y Ganiad,oth, Mr. D. HOWELLS 'Gwyn Alaw ) Y FarddoEia;th, &c Mr. T. W. HENNVS (Enis Ddu.) Am bob bysbysiajth pallaoh ymofyaer a'r ysgrifenydd. Cynelir Cyngherdd Brddercho yn yr hwyr. DAN MAURICE, Yeg 41, Garn R >ai, Maesteg, Glam. Cymry, deuwch at y Cymro. RHYBUDD! RHYBUDD!! DYMUN A B H. Phillips hvsbysu y cvhnedd ei fod W'di AGOR SIOP GELFI o wneuthurhd cartr-^fol yn No). 5, Canon. street, aberdar, am brisoedd iselach na neb yn Neheu- dir Cymru, er cyfarfud a'r ams jroadd gwael pre- sehol. Telir y Cludiad i bob parth. Cyfeiri,ad-f! a 7, G ¡dI;8 Road, yn nghyd a 5, Canon-st e..t, Aberdar. DALIER SYLW. RHODDIR £ 5 o wobr i uirhyw Barton neu Berson»n a all brofi fol Mrs. Williams (alias Mips Jones) mewn unrhvw ffordd yn peithyn i Mr. a M s. Lewis ao yn mhellach, brofi fod yr un wedi b, d yn trigi nu p;yd" Mr. a Mrs. L..wi. yo Rork loti, kb rama, Ab,rfiar. AT EIN DuSBARTHWYR. Y mae genym i'ch hysbysu fod pen tymor talu wedi dytol eto, a ninan am erfyn arnoch i gofio am danom ar unwaith. Y mae tair-wythnos- ar-ddeg i ddosbartbu ynagos i dd g mil o rifynau yn wythnosol yn difa mwy o arian braidd nag y gallwn ddyfod o hyd iddynt. Hefyd, o herwydd arafwch rhai dosbarthwyr yn talu, yr ydym wedi penderfynu atal y DARIAN ar y cyfryw yn mhen y mis wedi i'r tal ddyfod yn ddyle dus os heb ei dderbyn. Bydd y dosbarth- wyr a'r derbynwyr yn gwybod beth fydd y rheswm o'r ataliad, os cyTier le, wedi y rhybydd hwn. BWRDD Y GOLYGYDD. Cefnogydd Llenyd-Haeth.—Yr unig ffordd i chwi a'ch cydlenorion i ddangos an- nghymeradwyaeth i'r beirniad y cyf- I-emweh ato ydyw peidio eystadlu dano. Y mae digon o leoedd heblaWr Waun i chwi ddangos eich talentau. Llwydyn y To.-Nid ydym yn gwyjjod pwy y cyfeiriwoh ato dan yr enw Jack Plane, ond nid ees dim yn eich llythyr ag sydd yn ei gymeradwyo i'r cyhoedd. D. R, Cwmaman.—Y mae eich ysgrif wedi ei derbyn, a chaiff ymddangos yn ein nesaf. Yr oedd y Ni Cwmaman wedi ei gysodi cyn derbyn yr eiddoch chwi. Yn ein nesaf hefyd, Boreu Sabboth yn Nghapel y Parch. Newman Hall. Arhelynt Dystebol Rymni, yr ydym wedi derbyn eto eiddo T. Teiliwr, ac Ystig. Ar sylwadau Cymro Teg, Llanelli, y mae eiddo Cymro Teg, Temlyddwr Da, a Gwas y Gog, heblaw yr un sydd i mewn. Wedi 'eu derbyn hefyd, Gowerian, Un arall oedd yno, Aderyn y To, a Billy Fairplay. Pob Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of the TARIAN, Aberdare, (Glam.) Pob archebien a thaliadau i'w hanion i Mills a Lynch, TARIAN Office, Aberdar
PWY FYDD Y PAB NESAF ?
PWY FYDD Y PAB NESAF ? Nid yw Pio Nono wedi marw eto. Er bJDY y mae yn eglur nas gall efe fyw ond ychyd g amser, cblegyd ei oedran mawr o bedwar ugain a phum mlynedd. Amlwg yw fod parotoadau yn cael eu gwneud i ethol ei olynydd. Ni byddai etholiad y Pab yn fater o bwys yn y byd i ni mewn, ystyr wladol, nac Eglwysig, oni bai fod dylanwad mawr ganddo ef ar bobl goelgrefyddol Ewrop. Tywysog tywyllwch Ewrop yw eA Tybir yn lied hyderus y bydd cyf- newidiBd mawr yn nodwedd y Babaeth mor gynted ag y terfyna oes y Pab presenol. Bu efe yn teyrnasu am lawer blwyddyn, trwy help magnelau Ffrainc, fel brenin yn Rhufain. Bu yn cadw llY8 rhwysgfawr fel brenbin- oedd mawrion y ddaear. Ond saith mlynedd i ddvdd Iau, yr wytbnos ddiweddaf, Medi yr 20fed, taflwjd ef oddiar ei csedd. Cafodd arcs yn Rhnfain mewnrhwysg, ond wedi ei ddifeddiann o awdnrdod dymhorolaryddinashonoa phob lie arall yn Itali. Nid oedd efe am ddes- grifio ei sefyllfa fel dynion cyffredin y byd. Er ei fod at ei lawn ryddid i aros yn Rhufain, neu i ymadael a hi, dewisodd alw ei hun yn garcharor Bid siwr gall dyn roddi yr enw a fyno arno ei hun. Ond ymddengys yn beth tra chwythig fod yr hen wr yn galw ei hun yn garcharor, un sydd yn derbyn cyllid o fillynauo bunoedd oddiwrth ei ddysgyblion o wahanol barthau y byd, y rhai sydd yn ei alluogi i fyw mewn mawredd b.renhinol, yn y palas mwyaf ar y ddaear, wedi ei gylchynu a gerddi godidog, i ba rai y gall fyned pryd y myno, n u adael y palas, a gosod ei nyth yn Ffrainc, neu yn Lloegr, neu yn yr Iwerddon, yn mhlith ei ganlyn- yr selog yno. Taeno 3d y chwed) ei fod yn garchar- or fel y tseaa ei eglwys ef chwedlau twyllodrus yn nghylchseintiau, chwedl- au perffaith d lisail. A diau fod y Pab ei hun yn chwertbin uwch ben gofid ei ganlynwyr deillion, y rhai a gredant ei fod yn garcharor. Bydd y flugchwedl am hyn yn debyg o fodoli a chynyddu yn ei chamddarluniadau wedi i Pio Nono farw. Ond odid na ddangosir gwely gwael gwellt y Pab, ac y dywed- ir wrth ryw ffyliaid mewn amser i ddyfod—ffyli*id a grwydrent i borthi eu cywreinrwydd uwch ben gweddill- ion henaflaethol-mai ar y gwely gwellt hwnvl y gorweddai y Pab cysegredig, yn ol gorchymyn yr anghenfil Victor Emmanuel! A hyny er na orweddodd y Pab ar y fath wely erioed fel Pab; ac na orchymynodd Victor Emmanuel iddo orwedd ar y fath wely enoed. Ond bydd y gwellt yn gysegredig yn ngolwg dysgyblion deillion y Babaeth, y rhai a gredant unrhyw gelwydd a ddywedir wrthynt gan yr ofteiriaid Pabaidd. Nid yw y Pab am gydnabod Victor Emmanuel. Ymddyga tuag ato fel pe na byddai mewn bod. Y mae wedi digio wrtho am ei rwystro i ormesu ar gydwybodau dynion. Pe buasai y Pab wedi cael ei ffordd, ni chawsai y Feibl Gymdeithas agor ei swyddfa yn Rhufain i wertbu Btiblau. Ni chawsai y gwahanoLenwadall agor en tai addol- iad yno. Gwaith Victor Emmanuel yn rhwystro yr erlidiwr i erlid, yw y car- chariad ar yr hwn y cwyna y Pab. Rhwystra Victor i'r sarff gabl c)fle i wenwyno, ac i'r blaidd gyffwrdd a'r oen. Gloa geg y ci, rhag iddo gnoi. Gesyd y creadur ysglyfaethus o tewn cell wedi cael eu gwneud o larau haiarn, rhag iddo larpio dynion. Ar hyn y cwyna y Pab. Nis gall oddef ei fod efyn cael ei rwystio i garcharn y diniweid. Geilw y tyrant y rhwystr hwnw yn garchariad! Nid oes barau haiarn yn oylchynn person y Pab. Ond y mae cyfreithiau Victor Emmanuel, o blaid rhyddid cydwybod, fel barau ha am yn rhwystro y Pab i gael ei ffordd i niweidio y rhai a edrycha efe arnynt yn hereticiaid. O'i waetbaf ef a'i blaid y mae llyw- odraeth Victor Emmanuel yn cynyddu mewn nerth a dylanwad. Y mae efe yn raddol yn cysylltu Rhufain a holl Itali mewn iawnderau, rhagorfreintiau, a diwygiadau. Trwy geinogi dyngar- wch, rhyddid eydwybod, a phob ym- drech i, addysgu meddylian dynion yn egwyddorion uniawnder a daioni, y mae Victor yn uno y trigolion mewn brawdgarweh, yn lie bod yn elynion i'w gilydd, ac yn lie gwylied ar eu gdydd am fanteision i niweidio eu gilydd yn mhob modd. Gwna llywodr- at-b Victor ystrydoedd newyddion yn Rhufain lie y bu bndreddi o bob math yn cael aros i wenwyno yr awyr am pannfoedd, trwy ddiogi offeiriadaeth ft ethus, a thrwy ormes digydwybod llywodraeth y Pab. Dywedodd Argl- 0 wydd Palmerston yn Nhy y Cyffredin mai y llywodraeth waethaf yn Ewrop oedd llywodraeth y Pab. ¿ Dealld olynydd y Pab presenol mai prif ddinas Itali, ac nid meddiant y Pab yw Rhufain. A byddai yn dda i Goleg y Cardiualiaid wth ei ddewis ef ystyried hyn. Byddai yn well iddo gydnabod y ffaith mai Victor sydd i deyruasu yn Rhufain. Ond tebycach lawer yw, y '-ydd y Cardinaliaid a'r Pab newydd yn elyniaethol i Victor er eu dinystr < u hunain, Digon tebçg fod y Pab wedi enwi yr un sydd i fod ar ei ol ef. Ond wedi iddo farw, ewyiiys y Cardinaliaid fydd yn setlo yr etholiad. Gall efe gieu y swyddo^ion Cardinalaidd y rhai a iyddaut yn ethol. Y mae y ffarfiau o ethol y.Pab yn rhai caetb, mwy felly na'r rhai a ber- thynant i reithwyr yn ein gwlad ni. BJ dd pob Cardinal perthynol i'r GelgynuIIfa (conclave) yn eistedd mewn bocsbychanynamrodfa (gallery) y Fatican. Rhaid i ddwy ran o dair o'r GelgynuIIfa gytuno ar y gwr a ddewisir yn Bab, cyn y bydd ei ethol- iad yn un cyfreithlon. Efallai na bydd ond un enw ar y tocynau etholiadol fel y bu pan yr etholwyd Pio Nono. Os gwahaniaetha y Gelgynullfa yn eu golygiadau, llosgir y tocynau y byddyr enwau arnynt. I Deallai y bobl tu allan i'r Fatican, medd haneswyr, wrth y mwg a ddeillia o simnai y Fatican, fod yr etholiad heb gael ei wneud, gan fod y papyrau Deu y tocynau, ar ba rai y gosodir yr enwau yn cael eu llosgi. Mwg eu llosgiad hwy fydd yn esgyn i fyny. Profa hyny fod y dewisedilt dad heb ddyfod i'r golwg. Os bydd rhyw Gardinal eisieu cael ei ddewis, efallai y dilyna efe esiampl Cardinal Montalto, yr hwn a ddefn- yddiodd gyfrwysdra mawr i sicrhau ei etholiad wedi i'r Pab blaenorol farw. Cymerodd arno ei fod yn afiach a methedig, ac yn debyg o farw yn fuan, a'i fod ef yn hen, er mai efe oedd yr ieuengaf o'r ymgeiswyr. n Gosododd rhai o'r Cardinaliaid ereill arno i gy- meryd ei ethol. Gwrthododd yntau yn frwdfrydig oddieithr iddynt hwy gymeryd rhan yn y llywodraeth a gaffai efe fel Pab. Gwnasth iddynt gytuno i wneud hyn. Hyn oedd arnynt hwy eisieu. Gwyddai yntau hyny. Pen- derfynasa, t ei ethol ef. Mor gynted ag yr etholwyd ef, gofynasant iddo a dderbyniai efe yr apwyntiad. Erbyn hyny yr oedd efe yn ddyn newydd heinyf, a dywedodd, 'Bid siwr, derbyn- iaf yr arrhydedd gyda phob pleser. Derbyniwn un arall pegallaswnei chaeJ, Yr wy: yn dJigon cryf i edrych ar ol dwy Baba th. Dywedodd un a'i clyw- odd wrth y llall, naill ochr, ,"fo0 y rhai a'i dewisodd w<-di med$tyi yn dewis gwaelddyn difen'ydS; fod ef yn dangos ei fod yn Bab o'r fath fwyaf llewaidd, ac y gwnai efe iddynt hwy ymddangos yn watl-ddynion." Un o'r rhai a'i dewisoddef j, greb^chodd ei ysgwyddau, ac a ddywedodd, "Yr Ar- glwydd a drugarhao wrthym i gyd." Cymerodd yr enw Sixtus V., a rhodd- odd heibio bob ymddang siad o wendid a gostyngeiddrwydd, ac ymddygodd yn oerllyd, yn enwedig tuag at y thai i faont yn offerynol i'w osod ar ei orsedd. Pan y dywedodd un o honypt wrtho ei fod wedi newid llawer wrth yr hyn yr oedd efe ychydig oriau cyn hyny,ateb- odd, "Y dwyf; yr oeddwn yn jrmofct- wng i chwilio am allweddait Paradwys y pryd hwnw, ond yn awt wedi eu cael yr wyf yn edrych i fyny. Yr wyf wedi cyrhaedd gogoniant nchaf dyn. Nis gallaf fyned yn uwch yn y byd h-A,n." Llywodraethodd y Pab hwn a gwialen haiarn am amryw flynyddau. Gan eu bod wedi ei ddewis, nis gallasent ei ddi- orseddn ef. Ond tybir iddo gael ei wenwyno i farwolaeth. Pa ryledd fod y Pabyddion yn twyllo en gilydd fel hyn gan fod eu crefydd hwy yn sylfaenedig ar dwyll. Rhyw Italiad sydd yn cael ei ethol yn Bab yn gyffredin. Os gall y Jesu- itiaid ethol dyn a fydd yn elyn i wlad- wriaethau, gwybodaeth, a rhyddid cyd- wybod, fel Pio Nono, diau y gwnant hyny. Y mae eu cynddaredd hwy yn erbyn Protestaniaeth a rhyddid heb leihau dim. Gan fod Itali wedi myned i law y Pab, efallai yr etholant ddyn o wlad arall er mwyn cyfodi rhyfel yn erbyn Victor Emmanuel. Amser a ddengys.
~LLAW FER GYMREIG.
LLAW FER GYMREIG. Ymddangosoddyn eich colofnau clod- wiw er ys tipyn yn cl y gallesid addysgu Llaw Fer Gymreig yn ol trefn Aleographia yn mhpn tua mis o amser, a hyny heb gymhorth athraw. Y mae yn dda genym i chwi ddwyn y gyfundrefn dan ein sylw fel ienenctyd Cymru. Prynais y gyfun- drefn am naw ceiniog, ac er mwyn rhoddi anogaeth i fy nghydwladwyr, y mae yn hyfrydwch genyf eich hysbysu i mi, ar ol treulio tua mis yn astudio y cynllun, ei feistroli i'r fath raddau fel ag i fod yn alluog i ysgrifenu ychydig Salm- au mewn Llaw Fer a'u hanfon at yr awdwr, sef y Parch. J. Williams, Ponty- pridd. Ypgrifenodd ynteu ataf gyda throad y Post, i ddweyd iddo eu darllen yn rhwydd. Clywais am ereill wedi ei dysgu mewn llai o amser. Y mae hyn yn pron fod y gyfundrefn yn rhagorol o dd:), a cliredwyf y dylid gwneud pob ym- drech i'w dwyn i sylw ein gwlad. Pe byddai rliyv Sais wedi dyfeisio y fath gynllun rhagorol, cyhoeddid y peth yn mhob cwr o'r wlad. Ond y mae yn' sic genyf y dylai ein newyddiaduron Cy mreig rhoddi cyhoeddusrwydd i lwydd- iant cyfundrefn wedi ei geni ya Nghy* mru. 9, Ann-st., Aberdar. W. Ev ANsr
THE ACADEMY, PONTYPRIDI).
THE ACADEMY, PONTYPRIDI). Y mae yn: hyfrydwch genym i hysbysu darllenwyr y DARIAN fod y brawd ieu- anc a gobeithiol, Mr. Hugh S. Griffiths (Gwynlais), wedi myned yn llwyddianua trwy ei arholisd am dderbyniad i Goleg Western, Plymouth, yr wythnos ddiwedd- af y- mae hyn yn llefaru yn uchel am gymhwysaer yr athraw medrus, Mr. Ed- wards, M.A., i barotoi dyiiion ieuainc i's colegau. Mr. Griffiths yw y trydydd sydd wedi pasio i golegau Saesoneg yn ystod y naw mis diweddaf. Llwyddiant iddo yn ngwlad y Sais, yw dymuniad CYFAILL.
TABOR, MAESYBAR, LLANSAMLET.
TABOR, MAESYBAR, LLANSAM- LET. Nos Sadwrn diweddaf, talwyd ymwel- iad a'r lie ucliod gan gor y Tabernacle, Glandwr. i berfformio Messiah y Plant.' Aethant drwy eu gwaith yn ardderchog, pob un yn adrodd a chanu yn gampus. Llywyddwyd y cyfarfod gan y Parch. T. H. Jones yn anrbydeddus. Cawsom gwrdd wrth ein bodd, a dymuniad pawb ydoedd cael ei fath eto yn fuan. LLWYNBEWYDIAN.
ABERAMAN.
ABERAMAN. Mae y lie hwn bellach wedi dyfod ya enwog am gyLirfodydd adlomadol, ac nid yw y Temlwyr Da ar ol yn y muaiad hwn. Cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus, o dan nawdd Teml Brenhines y Dyffryn, yn Saron Hall, nos Sadwrn, Medi y 22ain, mewn adrodd, canu, darllen, ac areithio. Llywyddwyd y cyfarfod yn fedrus gan y brawd Robert Edwards, yr hwn sydd bob amser a'r llaw flaennf gyda phob achos da. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y brawd John Richards, yr hwn sydd yn ddirwetwr trwyadl er ys dros ugain mlynedd, a dygwyd y g«raith yn mlaen yn hwylus iawn yn mhob rhan o hono. Adrod'dodd un hen feddwyn diwygiedig hanes ei fywyd mewn modd doniol iawn, a gweddiai ar Dduw am nerth i idal yn ffyddlon i'w ymrwymiad difrifol. Di- weddwyd trwy weddi gan y brawd John Richards, a therfynwyd un o'r cyfarfod- ydd goreu y buom ynddo er ys llawer dydd, a dymuniad plwb vri bretenol oedd cael cytartod or tath yn tuan eto. COFNODYDD.
MYNYDD CENFFIG.
MYNYDD CENFFIG. CYFARFOD YMADAWOL. Prydnawn dydd Merger, y 19sg cyfisol, bu gorym- daith trwy y lie uchod gan blant ysgol Sabbothol Moriah, capel y Methodistiaid Calfinaidd. Wedi'r orymdaith, digon- wyd hwynt o de a bira brith oedd wedi eu parotoi ar eu cyfer gan gyfeillion yr ysgol Sabbothol yn y lie. Am saith o'r gloch yn yr hwyr, cynaliwyd cyfarfod ar- eithyddol ar ymadawiad Mrs. Catherine Thomas, ei rnab, yn nghn,dt'i gefnithder, i Awstralit. Cyinerwyd y gadair gan Mr. T. Howells, Longlone. Dechreuwyd y cyfarfod trwy i Miss Anne Griffiths ad- rodd penod o Lyfr y Preethwr, yna gweddiwyd gan Mr. David Jones. Wedi cael ton gan y cor, galwyd ar y gwahanol gyfeillion i ddweyd ychydig eiriau ar ym- ad wiad ein hanwyl gyfeillion. Siar- adwyd gan amryw yn effeithiol iawn, a digon hawdd dweyd wrth glywed y cyf- eillion yn siarad fod hiraetb mawr gan- ddynt i'w colli. Yr oedd tri Besbl hardd wedi ei parotoi er eu gwobrwyo gan ddeiliaid yr ysg"l Sabbothol. Y mat clod mawr yn ddyledus i Mr. Thomas Thomas am ei ymdrechion a'i ffyddlon- deb gyda r canu yn y lie hwn. JNid yw ond ieuane mewn dyddiau, ond galluog fel cerddor. Hir oes iddo i wasanaethu yr Arglwydd. W. P.
UNDEB NEWYDD Y GLOWYR.
UNDEB NEWYDD Y GLOWYR. Ar gais amryw o hen aelodau cyfrinfa rhif 8, dosbat th Aberdar yr hon a gynal- iwyd yn y Bute Arms, Aberdar, dymunaf hysbysu y byddis yn ail gychwyn y gyf- rinfa mewn cysylltiad ag undeb newydd y glowyr, nos Sadwrn nesaf, Medi y 29, i ddechreu am saith o'r gloch, pryd y gobeithiwn y ciwn weled gwynebau llawer o'r hen aelodau a nifer lluosag o aelodau newyddion yn dyfod yno yn brydlon y line angen undeb yn rhanol ni syrthiwn. yn unol ni safwn-lilewia un- deb y mae nerth. UNDEBWR.
GWOBRWYO GONESTRWYDD YN YSTAL…
GWOBRWYO GONESTRWYDD YN YSTAL Y FE BA. Dydd Mawrth, yr wythnos ddiweddaf, yn y lie uchod cyfododd dyn ieuanc envelope ar yr heol, yr hwn, er ei fawr syndud. p-ai ei agor-,vyd,- a gynwysai not-s a cheques i'r swm o- £ 396 19s. 7c. Wedi dyfod o hvd i'r perchenog, yr hwn oedd foueddwr yn dal sefyllfa uchel yny gyrnydogaeth. rhoddodd i'r dy^j^dydd_ y swm anrhydeddus o 6c. Wedi rhoddi yr anrheg. gnfynodd iddo os nad oedd hyny yn ddigon am y f:ith swm bychan. BRITON FERRY— Prydnawn dydd Sa- dwrn diweddaf, gorymdeitlndd oddeutu 600 o blmt perthynol i gapeli y Bedydd- wyr, y Methodistiaid Calfinaidd, a'r An- nibynwyr, trwy y dref, :ic jiethuit i fyny i Warren Hill, lie y rhoddwyd adloniant j iddynt.