Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
PRYDAIN A'R RHfFEL.
PRYDAIN A'R RHfFEL. s Beth bynag a all fod pwysigrwydd ^estiynan ereill, y mae cysylltiad ^ddianautybiol neu wirioneddol Pryd- 44 a thynged Twrci yn gwestiwn di- btnhar yr wytbnosaa hyn, pan y mae am ryfeloedd' dyfodol yn rhedeg ^Wy y deyrnas, gyda chyflymdra a ^laethder ncawr. Y mae siomiant Twrci, wth ei gweled yn ^yned i'r llawr, wedi ea cynddeiriogi. mae eu profFwydoliaeth.au wedi cael k profi yn rhai cetw /ddog, Nid oas papyr wedi myned i'r llaid yn jjiytnach yn hyana'r D lily Telegraph. r^ferai y papyr hwaw tod yn bleidiwr INonog i ryddid c^dwybad, ac i rydd- geiniau gwladol y werin. Papyr y mil- INonog i ryddid c^dwybad, ac i rydd- geiniau gwladol y werin. Papyr y mil- PRa oedd efe. Oble^yd hyny y cy- I rhaeddodd efe boblogrwydd anghym- harol. Gosododd swyn rheitheg mewn iaith glasnrol, gynhyrfus, donog, chwyddedig, ewynol, yn ei erthyglau. Aeth yn rhyddfrydig nes myned yn benrhydd ar bwnc crefydd. Cyhoedd- odli erthyglau gorchestol o blaid Col- enso ae anffyddwyr ereill. Ac y mae ei waith yn troi i fod yn bleidiwr i Doriaeth grebachlyd, gyfyng, ormesol, honiadol, goelgrefyddol, ac i Fahom- etaniaeth baganaidd, far baraidd, a chigyddol y Twrc, yn brawf ychwan- egol fod "eithafion yn dyfod at eu gilydd." Yn y gwledydd mwyaf coel- grefyddol y mae anffyddiaeth tuag at bob crefydd wedi ffynu fwyaf yn holl oesoedd amser. Nid rbyfedd fod y Daily Telegraph Toriaidd a'i gydbap) rau Tyreaidd, mewn trallod, oblegid, wedi iddynt dduo y papyrau a'r murieu a'u pell- ebrau celwyddog, wedi eu coginio at eu pwrpas hwy yn Caereystenyn gan y TwrCj yr hwn a waharddai i'r gwir- ionedd gael ei gyhoeddi, rhaid iddynt weled na bydd dim ymddiried mwy gan y werin yn yr hanesion a gyhoedd- ant, nac yn y sylwadau a wnant ar yr hanesion hyuy, Y maent yn awr, o wir gynddeir- iogrwydd at y ffaith fod y gwirionedd wedi dyfod yn y diwedd i'r golwg, yn ceisio perswadio y byd i gredu fod y weinyddiaeth Doriaidd yn parotoi i wneud i'r wlad hon fyned i ryfel yn erbyn Rwsia o blaid y Twrc. Os nad oes ganddynt sail dda i gredu fod gweinidogion Toriaidd ei Mawrhydi wedi penderfynu ar fyned i ryfel, y maent yn ymddwyn yn greulawn iawn tnag at y miliwnau trigol on sydd yn byw yn ? wlad bon, gan eu bod yn parlysn rmsuachhyd y gallont hwy ag alarm dwyllodrus, a thrwy hyny gadw miloedd o weithwyr tlodion yn ssgur ac mewn eisiau. Os felly y mae peth- au, amlwg yw fod mwy o serch gan y Toriaid at y Tyreiaid barfcaraidd. nag at weithwyr tlodion Prydain, a'u bod yn fwy pryderns yn nghylch llwyddiant Twrci, na llwyddiant y wlad hon. Ond os ydynt yn cyhneddi y gwir am gynlluniau y Weinyddiaeth Dori- aidd, y maent yn euog, trwy gynorth- wyo y weinyddiaeth hono, o geisio taflu y wlad hon i holl ganlyniadau neweidiol rhyfel, trwy beri i olwynion masnaoh rolio yn mlsen gyda'r fath arafweh, fel ag i suddo trigolion y wlad hon i ddyfnaeh graddau o helbul a thlodi. Pa fodd bynag y mae y ffeithian, ni ddylai un dyn sydd yn caru ei wlad a'i genedl brynu un papyr Toriaidd. Pe bai holl weithwyr y deyrnas yn penderfynu peidio prynu papyrau Toriaidd, y rhai sydd yn gwneuthur en gorau i rwystro masnach i lwyddo, ac fel hyny i niweidio gweith- wyr i raddau tu hwnt i ddirnadaeth, gallai hyny fyned yn mhell i argy- hoeddi y Toriaid eu bod wedi gwneud camsynied. Gocheled gweithwyr Cy- mru bob papyr a bleidiaachos y Twrc. Os yw y Weinyddiaeth Doriaidd wedi penderfynu ar roddi help milwr- ol i'r* Twrc yn erbyn Rwsia, ac yn awgrymu i'r papyrau sydd yn ei chefi- ogi ei bod wedi gwneud y penderfyn- iad hyny, y mae hi wedi dangos y di- deimladrwydd mwyaf tuag at y dos- barth gweithiol, ac yn wir tuag at bob dosbarth yn y wlad hon. Amser llawen yw amser Nadolig ond y mae y Tori- aid wedi penderfynu llanw pot teulu a phryder yn y tymor hwn. Y mae mil- oedd o deuluoedd mewn eisiau. Edrycha canoedd o fasnachwyr cryfion gyda phryder at ddiwedd y flwyddyn a'u rhwymedigaethau hwy. Nid oedd y Toriaid yn gweled fod masnach yn ddigon isel, na bod y cymylau uwch ben yn ddigon du a phruddglwyfus, nad oedd y nos yn ddigon tywyll ac ysto mus, ac nad oedd y tonau yn ddi- gon cynddeiriog! Yr oeddynt am chwanegu at y trueni yn nyfnder y gauat oer Pa ryfedd fod y Toriaid yn cydymdeimlo a'r Twrc crenlawn ? Dim mwy rhyfedd na bod 4 Simeon a Lefi yn frodyr,' gan mai' offer creulon- deb' oedd yn 1 aneddau y ddau. Y mae y Freuhines wedi ymweled a'r Prif Weinidog Toriaidd yn ei balas yn ddiweddar. Tybir gan rai o'r Toriaid ei bod hi yn ffatriol i Loegi fyned yn erbyn Rwsia. Nid hwn fydd- ai y tro cyntaf iddynt hwy geisio pri- odoli eu cynliuniau i'r Frenhines. Ond y mae ei Mawrhydi, hyderwn, yn llawer mwy synwyrol a dyngarol na chytuna i daflu y wlad i ryiel i bleidio twr o farbariaid gwaedlyd, a thrwy hyny niweidfo masnach, a chadw mil; k r, I oedd lawer yn ei gwlad hi ei hunan mewn eisiau. Os yw awgrym y papyrau Toriaidd yn gywir, da yw i'r wlad fod y Tori- hid dideimlad wedi gadael i'r gath ddianc o'r cwd: y maent wedi rhoddi rkybydd a all fofyn ddefnyddiol. Y mae trwst y neidr gynffon-drwst (rattle- snake) yn rhoddi rhybydd manteisiol i ddycion i ochelyd ei cholyn gwenwyn- ig. Os oedd y Toriaid siomedig am ddyjhrynu y wlad a'r petbati mawrion a alierit hwy fygwth, efallai y bydd effatth y drwg-nwydau a ysgortiasant allan mewn awgrymiadau bygythiol yn wahanol iawn i'w dysgwyliadau hwy. Praenoniti praemuniti yw y ddiareb. Neu Forewarned, Forearmed; neu yn Gynraeg,4 Arfog a gaffo rybydd.' Os oes rhyw fradfwriad yn erbyn buddiarau y wlad gan y Toriaid, da yw fod rhai o bonynt wedi methu eadw y gyfrinach. Y maent wedi rhoddi dpolwg ar y Guy Faux. Gall Mr. Gladstone ac ereill yn awr wylied unrhyw veithred a ddaw i'r golwg, a beirniadt arni er mwyn parotoi y wlad i gyfarfod a chynygion anwladgarol y Weinyddiaeth Doriaidd. Y mae ych- ydig wytbnosau eto cyn agoriad y Senedd; ya vstod yr amser hyny, dichon i L-Yu John Bull fyned i sefyll- a mor ystoimllyd, fel y bydd y Prif Weinidog loriaidd yn gorfod bod yn foesgar iawn tuag ato, rhag iddo gael ei dori allan o i swydd yn y modd mwyaf diserenoni. Gwneir paiotoadau at ryfel heb un eglurhad yu eroyn pwy y mae y pai- otoadau hyn gael eu defnyddio. Y dybiaeth yw mii yn erbyn Rwsia y gwneir hyny. Ond nid oes sierwydd "ad ychydig o orfodaeth ar Twrei sydd i fod, i beri idd hi wneud y fath gyf- newidiadau yrtarferol fel ag i rag- flaenu y posibit wydd i'r fith ryfel a'r un presenol gyneryd lie bvth mwy. Rhaid dweyd y byddai yn brth di- eithrol gweled y Toriaid yn gwneud paiotoadau gogjfer a'r fath amcan, Dywedir mai perrgl bnddianau Lloegr yn y Dwyr^in sydd yn peri i'r paroto- adau hyn gael en gwnend ond nid oes neb yn gallu pvyntio at y fan na'r amgylchiad lie y maent mewn perygl. Efallai fod gwaith Rwsia yn son am gymeryd Armenia wedi cyffroi y. Tori- iaid. Nid ydynt hwy yn yBiyrfed, trair yn cofio yr hanes, fody Mahometaniaid yno wedi bod yn greulawn dros ben tuag at y Cristionogion. Deng mlynedd ar hugain yn .01 cyflawnodd y Tyrciaid Mahometanaidd alanas waedlyd ofn- adwy ar y CrjstionogionNestoraidd yn Kurdistan yn agos i Armenia. Gwnaeth ant yr uu peth yn mynydd Libanus. Y mae llawer o dlodi ao anghysur yn cael eu dyoddef hyd heddyw c herwydd y galanasaa gwaedlyd hyny, Dyoddef- odd yr Armeniaid yn ddirfawr oddi- wrth y Tyrciaid. Ac er fod yr Eglwys Armenaidd yn goelgrefyddol iawn, eto y mae yn derbyn y Beibl ac yn ei le- daenu. Ystyrir y bydd yn rhaid i Rwsia lywodraethu Armenia a Kurdis- tan i'r dyben o amddiffyn y Cristion- ogion. Siaredir llawer am y perygl y bydd y Mahometaniaid mewn gwledydd ereill yn eyfodi yn erbyn Cristionogion os bydd Twrci yn myned i'r llwcb. Cof byr sydd gan y bobl a feddyliant felly. Ychydig flynyddoedd yn ol ceisiodd y gallu Mahometanaidd yn yr Aifft daflu iau y Twic oddiar ei war. Llyvrodr- aeth Prydain a'i rhwystrodd i wllend hyny. Dywed Proffeswr F. W. New- man, un o ddysgedigion mawrion y deyrnas hon, fod llywodraeth Snltan Twrei mor ffiaidd yn ngolwg yr AIQb. iaid Mahometanaidd ag yw llywodraeth Prydain i'r Ffeniaid. Pe syrthiai y Sultan, teflid ei iau ymaith gan lawer o'r Pashaiaid yn y Dwyrain. Pan y darostyngwyd y Sultan yn 1829, taflodd llywodraethwr Bagdad a llywodraeth yr Ailit ei iau ef oddiarnynt. Bu y Twre dan ortod i ryfela a hwynt cyn iddynt gymeryd yr iau arnynt dra- chefn. Ac ar ol chwech mlynedd o ryfel, profodd llywodraethwr yr 4ifft ei fod vn drech na'r Sultan. Milwvr Prydain a'i helpodd ef i fod yn gon- owerwr! Y mae Twrci yn wanach o lawer nag oedd hi y pryd hwnw. Os colh; hi Bulgaria bydd yn golled arianol mawr iddi. Ac os cyll hi Armenia bydd yr ymberodraeth wedi cael ei thori yn ddau ddarn. Y mae y rhan hyny o Asia, sef Asia Leiaf, &c., a berthyn i Twrci, wedi cael ei thlodi yn fawr trwy y rhyfel hwn. Felly y mae Palestina. Y mae llawer yno-trigolion pentrefi cyfain-wedi cilio, a myned at y Be douiniaid o herwydd treth y rhyfel hWIJ sydd wedi bod arnynt. Y mae perygl i Ffrainc honi hawl i amddiffyn Ma- hometaniaid Palestina.
CWMPARC.
CWMPARC. MXT. GOL.Dymunaf yn garedig hys- bysu Un yn teimlo dros Gwrhyd, fod yr holl arian ag sydd wedi eu casglu gan y gwahanol bersonan mewn cysylltiad a'r dysteb, ar gael gan y pwyllgor. (iobeith- io y ceir gweled Un sydd yn teimlo dros Gwrhyd, yn presenoli ei hun nos cyfar- fod y pwyllgor nesaf, ac yna dichon y caiff wybod swm yr hyn oil sydd wedi ei gasglu, a'r sawl sydd wedi cyfranu, &c. Gobeithio y gwnewch faddeu i mi am nodi wrthych rhai pethau yr ydych wedi eu camddeall mewn cysylltiad a ffurfiad y pwyllgor hwn. 1. Nid rhyw bump neu chwech sydd yn gwneuthur i fyny y pwyllgor hwn. Yr oeddynt yn nes i 46, a'r rhai hyny, nid o eglwys yr Anni- bynwyr yn unig, ond ychydig o bob un o'r tair eglwys, yn nghyd ag ereill nad ydynt yn proffesu o gwbl. Gan hyny chwi welwch yn amlwg mai achos cym- ydogaethol ydyw ac nid gan ychydig frodyr o eiddo yr Annibynwyr. 2 Nia ydym yn gwybod am ragor nag un aelod o'r pwyllgor sydd wedi ymfudo o'r lie yn gyfangwbl. a'r person hwnw wedi. gofalu trosglwyddo yr hyn dderbyniodd ar gyfer y dysteb, yn nghyda chyfrif ma wl o'r holl danysgrifwyr a'r addewidion a gaf. odd i'r pwyllgor cyn ei fyned. Ac yn awr, chwi welwch fod pob peth yn all right yn nglyn a'r dysteb. Gan hyny, goddefwch i mi gael eich cymhell i bre- senoli eich hun yn y cyfarfod nesaf o eiddo y pwyllgor, yr hwn a gynelir nos Iau cyntaf yn y flwyddyn newydd, am saith o'r gloch yn yr Hen Ysgoldy. pa un a obeithiwn fydd wedi ei adgyweirio erbyn yr amser hwnw Os na fydd cynelir ef yn yr un lie ag o'r blaeu a af yn ystafell cyfrinfaoedd y Tremains Arms. UN O'R PWYLLGOR.
Advertising
BEIHANIA MAESTEG. BYDDED hysbys y o?nelir Eisteddfod fawr- eddog yn lie achod, dydd Llun, Maw th II eg, 18:8, pryd y gwoorwyir yr ymgeiswyr Bwyddianus mewn oerddoriaeth, barddoniaeth, &0. PBIP DDABNATT. £ a. o. I'r Cor, heb fod dan 30 me »n rhif, a goo yn o eu 'Requiem i'rdi^reddar Birch J. Huberts (Ieuan Gwyilt), gan Proffeswr Parry 10 0 0 a Metronome i'r arwoiaydd. I'r Cor a gano yn orea Clyw, 0 Dluw, f/ Llefaia,' gan Mr. Jenkins, Trecastell. •• ..200 Hysb/sir ? beirniaid yn faaa. Bydd y Pro- gramme yn barod dechreu Ionawr, uc i'w gael am y prisarfirol. J. LEWIS, in, Station-street, M testag. Qorea Mf, art dyag Heb Ddnw, heb ddim.' Eisteddfod Gadeiriol Caerffili. CfNELlR ,r Siateddfjd ujbod Djdd Lluu Sulgwyn, 1878, pryd y .twjbrwjir mewn traethodiu barddoniaeth, oirddoriaath, caniad- &c» Arweicyid f d/dd: Thomas G. Evars, Ysw lairwaun. „ Beirciad v traethodao, barddoniaeth, &:o. y Parch. W Thomas (Isl#ya.) Hysbysiryn in*n pwy f/dd bsirniad y canu, C/feihdd y dydd: Mr D B>wia, Dowiaia. PRtF DESTTNAU—BARDDONIAETH. Am yr Awdl orea, Yr Haul' ddim faos 3 0 o linellao •• ..650 Chadair Dderw hardd. Am v Bryddeat or n, 'Trugaredd, •dim dxos *00 o linelliu •• •• 2 2 0 CERDDOBIAETH, Am y Gan Baritone orea, yr awdwr Jddewis ei eiriau •• 2 2 0 Am y Don oreu or M.C.D. 0 10 6 CANIADAETH. rr Cor, heb fod dan 100 mewn rhif, gano yn oreu I Then shall your light' 30 0 0 Thlws Aur i'r Arwein! dd. I'r Cor, ddim dan 6 > mawn rhif, na 'i dros £ 16 yn fl»enorol, a gano ou Y Mab Afradlon,' (Hoyd.) y G?rddjrfa 16 0 0 ''or n'r un gynnFeidfa, dd!m din rn rhif, a g in; yn oreu Molwch -lwyd<V (farry) 10 0 f teir i dda wis arweinyid. -^aoma i'w g-iel am y p is arferol. HOMAS, Checkweigher, Pwllypmt, Bed- "?aare>hill/, Y-teri eajdd L'e I. PHILLIPS, Esq Caerphilly, Trysor- ODAU "TRYSORFA GY- WYOL" HEN BWLL Y ADLYS-, ABERDAR. /ad i'ch hysbysu y cynelir Cyf- yffredinol o'r holl aelodau yn .ethel, Trecynon, dydd Sadwrn, 29ain, am 4 o'r gloch yn y pryd- ;an ddymuno arnoch oil fod yn 'J., oherwydd y bydd pethau o w trafod. E. EDWARDS, Ysg. LEwrs DAVIES. ob llafor mae elw I mdreoh a drecha.' 4eddfod Flynyddol Deri 4D hysbys i holl Gymru penbaladr nelir Eisteddfod fawreddog ar ddydd ^d, 1878, pryd y gwobrwyir yr ym- ddianus mown Caniadieth, Bardd- r PBIF DDAHKATI. JB a. O. fw Got a ddatg^no yn oren fadlon,' o'r Garddorfa ..12 0 0 t Arweinydd, jr, heb fad daa 3 mewn ,gano yn orea I Clvw, O lefiuD.' gan D. Jenkins, Tre- 4 0 0 >, heb fod dan 26 mewn enillodd dros £ 5 o'r blaen, o yn orea I Jerusalem, my ime' .300 veddill o'r tatyn, u, yn nghyda threfn wel y program, yr hwn fydd yn barod 40 i'w gael sddiwrth yr ysgrifenyddion ar:erol „ d y Pwyttgor: WALT-BE HOGG, Ysw. WK. jBaEMIAH, 8W. Jddfon: Ma. JOHN MOROAN, Darran Mr. JOHN EVANS, Jeukin's Row. fenydd Mygedol: Ma JOHN JOHN, lard School Yatrrifenydd G .hebo!: Ma. LEWIS, 5, Jenkin'a R)w, Deri, Caerdydd Bydd enwau y Beirrraid yn y rhifyn 7. Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of theTABiAN, Aberdare, (CJlam.) tA) archebion a thaliadau i'w hanfon l ^TJLLA a Lynch, TARIAN Office, Aberdar
CAERDYDD.
CAERDYDD. Nid oes dim neillduol wedi cymeryd lIe yma yr wythnos ddiweddaf fel ag i gyn- hyrfu y dref; ond er hyny. mi welais yn amlwg y dydd o'r blaen fod plant y byd hwn yn gallach yn eu cenhedlaeth na phlant y goleuni,' a'r hyn am galluogodd oedd gweled rhyw garafan fawr yn ym- orphwys ar bedair olwyn, yn cael ei llusgo gan rywbeth ar lun a delw ceffyl, ond ei fod lawer yn fwy marw na cheffyl cyff- redin, Yr oedd y garafan wedi cael ei gorchuddio a phapyrau o bob lliw, ac yn ysgrifenedig arnynt mewn llythyrenau breision y geiriau toddedig, 'A special performance on behalf of the Theatre Royal.' Yr oedd yr on behalf yma yn golygu ar ran y cruglwyth llosgedig ag y clywyd son am dano yn y DARIAN yr wythnos ddiweddaf. Gwelir fel y mae plant y tywyllwch yn cydymddwyn a chydymdeimlo a'u gilydd, ac y mae i ni weled hyn yn ei berffeithrwydd wrth ystyried fod y The 4re a'r Circus yn wrth- wynebol i'w gilydd-y ddau le bob nos yn agor eu safnau ac yn tynu am y mwyaf o ddynion i'w mynwesau crasboeth. Ar 01 i un o honynt ymboethi i'r fath raddau nes llosgi hyd y nod yr adeilad oedd o amgyleh eu pechodau, wele yn union y llall yn edryeb. i mewn i'r mater, ac yn agor ei mynwes oedd yn llosgi o gydym- deimlad a'i chwaer o'r un tad gan anfon special waggon a cheffyl wedi haner ei fwyta gan henaint allan i'r prif ffyrdd a'r back slums, gan gyhoeddi noson neillduol er rhoddi yr holl elw at gynorthwyo per- chenogion ei chwaer y Theatre. Ond nid mor barod yn wir y gwelir plant y goleuni mewn tebyg brys i gynorthwyo eu gilydd mewn amgylchiadau cyffelyb, a hyny yn ami er ein cywilydd ond am y plant ereill, callach ydynt hwy na phlant y goleuni. Yr wythnos ddiweddaf, gwelais ddy- lanwad Syr John Barleycorn ar y dyn, yr hwn oedd yn gorwedd ar ganol yr heol yn ymdrybaeddu yn y budreddi. Clud- wyd ef wedi hyny mewn cert. O y fath ddarostyngiad ar ddyn. Ond y mae yn dda genyf allu troi i'r ochr arall, a dweyd fod y dyn yn gallu cadw ei hun yn an- U. rhydeddus yma hefyd, ac yn gwybod y ffordd i fy w fel brenin, trwy barchu y dydd y ganwyd ein Creawdwr, sef y Nadolig. Mae y tai a:r masnachdai trwy y dref eang hon wedi gwneud ymdrech i ymddangos am y prydferthaf, a phob dyn wedi gwisgo gwen o lawenydd ar ei -wynebptya, ac mor belled ag y mae yr arwyddion allanol yn ymddangos, fe geir Nadolig llawen iawn. Bwriedir cael yma wleddoedd lawer-corfforol. meddyliol, ac ysbrydol, oblegyd y mae yma baroto- adau am wyliau te, eisteddfodau, a phre- gethau. Cyn y bydd i'r llinellau hyn ymddangos ar dudalenau eich newydd- ladur fe fydd yr holl bethau hyn wedi ehedeg ymaith i'r gorphenol, a chewch ychydig o'r hanes yr wythnos nesaf. Na- dolig llawen i bawb. GWILYM.
ABERTAWE.
ABERTAWE. Mae y Nadolig eto wedi ein goddi- weddyd, ac er cynddrwg yw sefyllfa mas- nach wedi bod am y ddwy flynedd ddi- weddaf, y mae ffenestri mawrion ein masnachdai wedi eu gwisgo yn brydferth ac yn arddangos fod o'u mewn lawnder o'r pethau a ddigona ddyn ac anifail, ond cael yr un peth angenrheidiol hwnw,- yr aur melyn. Prin iawn ydyw yn ein holl gylchoedd, am y rheswm fod y gweithiau alcan, haiarn, a dwfr wedi bod yn segur yn ys- tod y flwyddyn. Dibyna y dref i raddau helaeth iawn ar y gweithiau cylchynol iddi. Ni ddylem rwgnach cymaint, yn ddiamheu, er tyloted yw yr amser wedi bod gyda ni. Bu yn llawer gwaeth mewn manau ereill,—bu miloedd lawer farw o'r newyn yn India, a dylai ystyr- iaeth ddyladwy o hyn greu o'n mewn deimladau diolchgar. Y mae yma sisial pethau gwell y flwyddyn ddyfodol, a bydd y gweithiau yn debyg o fod ych- ydig yn fwy bywiog: bydd yr alcanwyr fel dynion o'u cof yn gyru arni i dynu'r amser a gollwyd yn ol. Y mae'n dru-eni meddwl y bydd y dosbarth yma o'u bodd yn rhedeg i gaethiwed. Ceisiwn gyflawni ein haddewid trwy ysgrifenu eto ychydig o wersi i'ch co- lofnau y flwyddyn ddyfodol, os byddant yn dderbyniol, ac i ninau gael estyniad iechyd ac einioes. Prinder amser yw yr unig achos o'u gohiriad. Y mae'n 11a- we.nydd calon i ni fod genym lawer iawn o'n hieuenctyd yn rhoddi eu hamser a'u talentau i astudio eu hiawnderau mae hyn yn dweyd pethau gwell am ddyfodol yr alcanwyr, er myned o konynt yn gaeth dan rwymau tyn caethiwed. Hy- derwn fod y to sydd yn codi yn bresenol i dori y llyffetheiriau amynu eu rhyddid. Rhaid i ni drcij ein meddwl i gyfeiriad arall, a gadael ein hoff bwnc, Y mae'r cocddorion,-meibion Asaph a Jeduthun, —ar eu goreu o gylch ein tai yn canu a'u lleisiau ag offer ceiyld. Y mae swyn rhyfeddol mewn cerddoriaeth; gwna i ddyn deimlo yn llawen ac anghofio gofid. Trueni yw meddwl fod cymaint yn ei chamarfer mae y cliwareudai, y tafarn- au, &c., ya gwneuthur cam- mawr a cherddoriaeth tardda hi o ffrydiau pur- af y ddynoliaeth,-y mae ei haniad hi o giliau dyfnaf y meddwl dynol, yr hwn sydd yn arddelwi dyn ar ddelw ei Gre- awdwr. Diau fod cynysgaeddau dynion a galluoedd fel hyn wedi eu hamcanu gan Dduw er eu codi pan mewn iselder meddwl a phrudd-der ie, eu codi fel yr aderyn i ehedeg i awyrgylch lie nad all na gofid na gruddfan fodoli. Y mae genym lawer iawn o gyfleusderau i wrando canu yn y dref hon y mae gen- ym ein Heos, ein Llinos, a'n Llew yn gwefreiddio cynulleidfaoedd mawrion yn ami a'u lleisiau melusber. Bydd Eisteddfod y Nadolig wedi my- ned heibio cyn gweled o'n darllenwyr y llinellau hyn. Ar y dydd diweddaf o'r flwyddyn hon bydd yma gyngherdd mawreddog, dan nodded prif foneddigion y dref a'i chylchoedd yr elw oddiwrth ba un fydd yn myned at gynorthwyo ein cyfaill ieuanc talentog, Mr. Benjamm Davies, Waun Wen, i fyned i'r Y sgol Gerddorol Freiniol yn Llundain. Dyma gyfle i ni roddi anrhydedd ychwanegol ar enw y dref, trwy ddyfod yn Uuoedd yn nghyd i gynorthwyo un ag a fydd yn seren ddysglaer yn ein ffurfafen gerdd- orol. Gwelsom lythyr y dydd o'r blaen oddiwrth Brinley Richards yn yr hwn y dadganai ei fawr ofid am nad allai bre- senoli ei hun yn nghyngerdd un ag oedd wedi ffurfio barn mor ffafriol am ei allu- oedd, ac y gwnai bobpeth yn ei allu er ei gynorthwyo. Ond er ein hamddifadu o'r Proffeswr, bydd yma luaws o brif gantorion y dydd, megys Mr. Lewis Evans, Clydach, gynt o Treherbert; Mr. Gwilym Thomas (un o arwyr Tynewydd), a'r Moristown a'r Glantawe Glee Parties; perdonydd, Mr. Gilbert Legge, bydd yn sicr o fod yn grand success. LEWYS AFAN.
TRIOEDD CWMGARW.
TRIOEDD CWMGARW. Tri pbeth yn eisieu yn > lie yma: Seiri i orphen y capel newydd, arweinydd i'r canu cynulleidfaol, ac eisteddfod arall yn fuan. Tri o bethau sydd wedi dwyn sylw trigolion yr ardal yma: Caseg wedi dyfod ag ebol heb un gynffon iddo, hen wr 69ain oed wedi priodi merch ieuanc, a Thrioedd y Bongcath. Tri pechod y lie hwn Godineb, medd- wdod, a hunanoldeb. Y tri pherson piwraf yn y lie Tom yr hen bill, Phil y got hir, a Dai danedd hirion. Tri o bethau cyfnewidiol: Cyfoeth y byd, meddwl merch, a cheiliog y gwynt, Tri newydd da yn y lie Gwaith Bael i sfcarto, cwmni newydd i ddyfod i'r cwm, a chapel i gael ei godi i'r Annibyn- wyr. Tri pheth cystal a'u gwell: Dwfr budr i ddiffodd tan, gwraig hagr i ddyn dall, a chleddyf pren i lwfrddyn. Tri pheth yn eisieu yn y lie: Offeiriad,* crier, a thorwr beddau. Tri pheth mae gwyr y Cwm yn methu eu dal Y Llwynog, yr Hen Dramp, a'r Bongcath. Tri pheth anaml a gytunant: Dwy gath gyda'r un llygoden, dwy wraig gwerylgar yn yr un ty, a dau gariad i'r un ferch. BONGCATH O'R GARN.
[No title]
Y mae oddeutu mil o weitliwyr perthynol i weithiau haiarn eangaf Sheffied, wedi dyfod allan er dydd Sadwrn diweddaf, a hyny o herwydd fod y meistri am gael gost/ngiad yn eu cjsfL)gau.