Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
CLIC Y BONT A MABONWYSON.
CLIC Y BONT A MABONWYSON. Yn awr er mwyn tipyn o newydd-deb ni a ddilynwj dipyn ar ystranciau blaenorol Mabonwyon, ar ddull rhamant, sylfaenedig ar Seithisu. Awn yn ol cyn be led ag eisteddfjd GeUigaer, er ys talwm, a gofynwn i Mabonwysoo pwy oedd hwnw a gymerodi fenthyg gwobr Talelian yno, ao s srdd hsb ei ttulu hyd heddyw. A wyddoet ti rwybeth am dar i yr hen frawd ? "Na wyddost mi war jr t. f! A 3 dyw Mabonwyson yn cofio yr eis- taddfoa hon yn sir Fynwy flynyddau yn 01, pan glunherciodd hen fodachyn a gwallt hir;i fyny i'r stage i hawlio gwobr am bedwar englyn yno, ond a ddaliwyd yn y trap g-an Llew Llwyfo, am na fedr- si adrodcl cymaint a llinell o honynt ? Yr wyf 'fi"yn oofio yn dda mai Gwilym Biian oedd ei hawdwr, pwy bynag oedd hwnw A geisiodd on cael trwy dwyll A yw MabcowysoE yn cofio yr eistedd- fod hono yn Djwlais flynyddau lawet- yn ol, pan oedd Gwilym ep loan yn beirn- iaduyno? Yr oodd Gwilym yn cadw gwesty y Cross Keys y pryd hwaw. Yr oedd yno destya marwnad nea gan o glad; acysg.ifanodd ys^olfeistr y pryd hWDW at y beirniad am nodweddien y gwrthddrych cen y gwrthddryohau, gun ei fod yn bwriada oystadla, gan ei sicr- hau gyaa llaw ¡:,a. fn-JSii y pres ya m- ned allan o'r Cross Keys I Ond ni chaf- odd yr hen foy ddim o'r nodweddion heb son &m y pres gan Gwilym ab loan. C-fus genyf fed yn eisteddfod Troedy- rhiw, Nadolig cyn y diweddaf, ac yr oedd y beirniad yn trin corfEhen gymer- iad go aduabyddus, bm anfon at:) ef yn vghylcb. ma wavd jedd ganddo yn y gystadleuaeth. Fa allai y gwyr Mabon- wysoa rywbeth am yr yin-drafodaeth hono, e ? Pwy oedd hvsmw a anfasodd nodyn gyda'i bryddest i Dowi Giya Corwg, baimiad eistaddfod Eglwyselian, yr haf diweddaf ? Atebed a y sawl sydd yn gwybod. Gyda llaw, mae y bryddest geujm, yn ilawysgdf Maboawyson. Y mOle ynddilinellau fel hyu,- Hwylus y troii at bis y truan, A'i dor faln sgor w. th lef un fgm si." Mae y ddwy linell uohod yn dweyd yn onest fod Mabonwyson yn llenleidr ys- geler. Yr Essyllt bla y llinellau, a gellir eu gweied yn y Ceinroo.' DyBayohydigo ystranoiau y bodyn a fyn i'r wlad gtedn ei fod ya oracl mown gonestrwydd; ac nad yw Clio y Bont yn ddim ond silod yn ei ymyl. Pebnasai cymaint agronyn o had mwstard o syn- wyr cyffredin yn ei glopa, bassai yn cofio y ddiareb hon cyn ysgrifenu ei litb- 'Yr hwn sydd yn byw mown ty gwydr na lachied garyg.' Yn awr, ni a gymerwa olwg arall ar ein testyn dyddorol, set Mabonwyson fel bar dd. Br ei fod yn cyfrif ei bun cyfuwch ei ysgwyddan a phrif foirdi y geuedl, eto nid yw yn amgen na chcoos- yn o'r cocosyddion. Mae yn wir y raddr- ai brydyddu tipyn yn y mesnraurhyd^- ion, ond yohydig iawn o ergydioabardd- onol a wel fr;yd -erioed ganddo; a phe addefai y gwirio aedd, niwardainad ydyw mor amddifad o'r avoen wir ag ydyw ys- gadenyn sych Mae yn wir ei fod wedi enill llawer o wobrw^on flynyddau yn d am farwnadau a ohaneuon clod. Ond yr oedd yn bawddacb enill pum puut, 7 pryd hwnw nag yw I enill pum swllt yn awr. Dyr.a ddirgelwoh auffodion Mab- onwyeen y blyayddau 4ie4d. Mae ef yn arcs yr 4in far, a rhai na ystjria ef ond hogiau, ya dringo lliathrau^a^n- asfluH, ao yn cipio y proa o dan ei Am hyn y mae ynglafoeri ac ynbw^w y^ bai ar y beirniad, gan awgrymu 'm&| lan wad clio sydd yn cadw y wQbr Wxtbo. Y gan oreu sydd ar ei ehto ftf,, 'Caddr- fagu fy mam,' ond nid yw h.no ynaingea&ch na lleDladr&d. Adysgnfied Mabonwyson y gau i'r Darian, ardodwii ninau gan o eiddo y diweddar 7. 0. Jones, Rhuthyn, ochr yn oohr a hi, fel y gallo y darllenydl weled pa faint; p wahaniaeth sydd ihycgddye t! ,>. Am gyf ^Boddi yn y mesatau c ion, uid gwiw siarad ag ef. Gwneude, m dot ag euglyn cyviir nis gall, oddi.. d tbr o ddamwfeia. Ac am nad all gerdd od yn t gwisgoedd Dafydd ap" 'Edmwnd, ed'i^iai ga^thfyd-^yr meatus nad desk, dim yn eu cyfap»Dudiadanoad swa cya- SiiiiJaiti yn claci n 0;id rhyngocn ctffi a m n r,, u, Gol., ni hidiwa WIbUd wager y medraf oeod mwy o farddoniaeth mawa ua e glyo, naga fedr MaboQwyg- oo mown ugain Uinelt o fesur rhydd, a ILY, i ar uuihyw deetyq. M^wr y dis- play a w.-a Mabonwyson o'r sjnioo fod ua o glic y Bj.,t yu awoyd nad qes t^b "yn fatddheb eifod ya feistr ar y oaefti- xesurau- E £ o a ddywed eto nad oes un-, bardd Cymreig yn feístr ar ei waith hyd ties y medro blethu hen fesurau oordd Dafydd, Mae yn wiy, y gellir llawn cy- maint o farddoniaeth os nad mwy yn y mesurau rhyddion ag yny caothion. Ond i beth yr esgeulusiryr hen fesur- au-yr unig afbenigrwydd a berthyn i farddoniaeth Gymraig vn anad i iardd- oniaeth pob iaith arall ? I beth y soniai Mibonwws3n am Milton, Homer, Virgil, &c ?, A oedd rhai o'a cydosswyi* !U cydgencdi hwy yn b^rddoni yri y mesar- ( aa caethion, wys ? Po butiselt, ba sii rhyw reswm dros ddadiu rhagorið y rhai oedd yn eyfalsoddi yn y mesurau rhyddioa. A fyddai i Maofaren nou y brawd a'r glun bren,' ystyried canwr i fyry a gofynion Bafon cerddorið cs medrai y Sol Ffa, ond heb ddesll dim o'r hen nod- iant? Na, cho liwn Di fawr. P5h.m y^ta y cyfrifir Mabonwyson ac amball un o'i fath i fyny a'r safon farddo), pan na wyr mwy nag hen wrach am ddi,gel- ion y gyngh&Ledd, a'r hen fesurau Oymreig! Haera Mabonwysan cad ydyw ef yn cael chwareuteg pan yn cyfatsoddi o dan feirniadaeth un o glic y Boat. Beth os ydyw yn cael t?ormod o chwareutag ? Gaa un o glic y Boct y cafodd yr unig wobr a enillodd efe y N ad:;Iig diweddaf. Nid Ut1 o glic y Bont oedd yn beirniadu yn Nhreherbert, ond beth ddywedodd hwnw am y deg pant document, o eiddo Mskbo awyssn. Dimoodeifodyrongh- rwifft mwyaf eSeithiol o dlodi meddyl- iol!' Holo sut mae'r gWILt ya chwythu erbyn hyn ? Mawr fu twrw yr edlych wedi eisteddfod y Bott, fod Homo Ddu wedi myned a'i wobr ar y gau i D. D i- vies, Yaw., Cileli. A bu yn bygwth y begyn puaip' ar Homo am ei fod yn baiddio ei alw i gyfrif ata ddweyd an- wiredd arn patthed y wobr. Nid oodd oan Mabonwysoa yn we th cocsen, tra yr oadd eiddo Homo yn gan rh igorol. Sonia na chsfodd ug-Airi swllt erisod gan glic y B.)nt pan oedd yn bygwtbi ymadael a'r wlad. Faint byn&g a gafoid, yr oedd yn f cV Y nag a haeddodd eibed. Dywed hefyd fod y o/hoedd o'i blsid Dyna lie mae sf yn camsynied. Achydig yw ei gyfeiilioa pa bai yn eu deail, 0 id dyna, y mae hu ianoldeb wedi ei ddillu, fel na all wneud allan y gwahasn- iaeth rhwng gwawditeth a chanm-iliaoth. Nidoes oad &mbsll uu o glio y Bant yn traethuoul-llenynot-,estwrtl- Enwed yr ymhonwr gymabt ag un bardd ft fyddai yn foddloa gosoi ei euw g/da'r eidio ef with lythyr yn tdnclic y Bont! Dim and uo Ciywch, clywch, mae y 'Cysawd'i ddyfod allan yn mhon ychydig o wyfch- nosau! Wei, sicrhawn, os daw allan yn oes clio y Bont, y bydd i ni dalu am bobo gopi pan y oawn hwy, pe ond or mwyn y pleser o adolygu y cynyrch gwreiddiol Ond y mae Mtbonwyaon we4 oi es. gymuno o blit1! vr-urdd fard^gfl, gan hyny, i beth y siaradw^ag ef. Fe bu .sai yn bosibl ei cbwytbu dros y Werydd eto, byddai yn lonyddwoh mewr yrochrhon i'r mor, a phob. b ir4d ynoanu fel hyn,- Hwre! ciywch, aeth oracl lol-a chelntacb, Peidiwoh wyntoedd A moroedd, ond fal marwol 1'4 gwJad ni ei gludo'n ol. < Hen was Bachum, a bwoi-Ir heolydd, Athryiith y perthi Hen glerwr heb fawr glorjfi Na b wyd teg, good bye i ti. Dyna Valentine clio y Bont i Mabon- wysah; Ar ran y die, BRYNFAB.
tLODI PBBBWYLWYE MYNYDD,AU…
tLODI PBBBWYLWYE MYNYDD- AU CYMRU. Mae tlodi, oes ddavllenydd, a thhdi dwfn hefyd yn mhlith breswylwyr my a- yddan Oymru y dyddiaa presenol. Mae yn dda genym gael ar ddeall fod Arglwyddea Abordar, y Fioer, yn cghyda mawaachwyr a bemeddi gion ereill y lie, er twymigvdonR, otor Morthyr,,yn teimlo ,y fath interest yn sefyllfa gifyng brei sn- 001 tealuoedd tlodion ein oymydoga^thaa. K- llawer yn oael ei siarad am yr achoBienodlodi preawylwyr eingwlad, a pbriodolir ytholl o hono yn gyffredin, i ■ef/llfa farwiiidd brese^ol masnach y kto,a'r haiam. Gwir fod hyny i raddao hfitaeth ya dyfnhau tlodi eia oymydog- aotbau yabreaenci; ond pa byddai pawb yn iawn drefou, ac yn iawn ddefayddio en heniliion mewa amiaroodd--o Jwydd- iant, p»nfydd!s y'gweitiiiau yn reynad ya y blaea ya hwylus, -ali Fèledd yn weddoi udael>nid-wyf yn maddwl y byoiii y f4ibdWi. .ø,'r un presenol yn bod^li ar aelwydydd tealuoead mynyda- au Cymrn. Gounod o'r tasga gwyllt, gtwmod o'r; bjrbwyll a'r ahsefy-abg, sydd mewn HiWer o betsonan s phenu teuiuoodd, a.) y m'e y fath gyme-iadau bob anise yn debyg o arwiin eu hunain ^'u tauluoedd i&fashoa tiodi. Mae llawer o bovson »u a theulaoedd i'w cael oad oes bosibl aauddynt aros ao yms&fydla yn yr u .ffta, pan y byddont mowjifefy-Ilf a- pedd ag y gallei t gael bywioliaeth gysarus iddynt hwy a'u tBuluoedd. Nid ya ami y gwelir cynioa.\dau o'r fath yn elwa llawer. Y mae cymaint o wir ag sydd o brydferthweh yn yt hen ddia: eb hono, I ANad yw y gareg L% fyuyoh drtigl- if yn casglu mwswg.' Dylai cymoriad- au aë sefydlog felly, goflo am noiwedi- iad Roub-m. Gall pren f xi n weli o gael ei symud uaw&ith, ond ni etfaithia- ei fyoycb drawsblai n ua daio." iddo. Y mae bod ya bwyllog, yn sa'ydlog, ao yn gynil, yn sicr o dalu y ffotdd i bawb. Nid oes dim ya wail, yn fwygweddusa beiiditbial, ac yn fwy tebyg o sc hau llwyddiant yn mywyd y gweitiiiwr na chyoildeb. Dyma gam yn modrwy llwyddiant amgylcbia^au by wyd gweitbiwr. Dylai ein boll drefaiant tauluol gael eu lly wyddu šEm yregwydd- or cynildeb. P"n yn dweyd fel hya, nid ydym ya golygu i'r gweithiwr ym- wasga bod heb yr hyn sydd yn angen- rheidiol a no taag at ei gynhaliaetb, eithr b id mor gynil ag sydd bosibl gan ymwada a phob arferion o wastraffa ei arian am yr hyn nid yw f ara,. Oaid ellir byw heb yr hoJl yfed b'r meddwi sydd yu. ein plith ? Dyma y gflyn sydd yn dwyn miliynau dan garnBu dinystriol tlodi ya barhaus. Oaid ydyw y ll&fur yn nghyda gwe! tb. y gwaith a gollir trwy y fed y diodydd melldithiol hyn, yo oostio mili?nau o buaau yn flynyddol i'r llywodraeth? Mae'r amserawastraffir, ya rghydar gwaith a gollir wrth yfad y dioaydd mellditbiol hyn, yn costio yn ddrnd i'r Ilywodraet,, ac yn sicr i'r vfwyr eu haneio. Dymaygelyncen- 14wa sydd yn Uyffstbeii'io dyngarwoh, so yn chwerwi cwp »u dyuolketh! Y mae y pla dinystciol hwn fel rhyw lava, uffernol, weii ymladu dros ein gwla i, gan wneud s;b;wydd, cysur, a llwyddiant per son an a theuluoedd yn hthd dn draed. Y fth drychineb ofnadwy gyn/rchir ganddo mewn llawer a dil. Pa galon na theimla with yr olwg. welir ar giDoedd o wragedd a phlaT- t bychain ar hyd ein heolydd yn ddyddiol! Y fath olwg s/dd at lawero deuluoedd gw^traffna a meddw ein oymydo|?aeth&u! Pob cysuron wedi sycha i fyny, pob llwyddiant a hawdd. fyd wedi ymadael —acghssu', aflwydd- iant ao adfyd wedi meddiat ueu ilc. O! G/mru uohel ei breintiau! pa hyd y goddefi i'r bwyiitfil t,baifj hwn croedio dy dir ? 0 Gymru grefyddol! pihyd y bydci heb wr-ndaw g uidfanau gwragodd caloa-doredig, a'r plant by obaia anghet u3 a niehlr o fewil dy gyffioiaa ? Nid yw yn rhyfadd fod yr amsarosdd ya dlawd. Pa rhyfedd fod cymaint o dlodi ar fyoyddsu Cymru y dydd au hyn, p&u yetyrium y swm an- ferth o arian lyncir i f 11-Iny gan wastraS rasdiwdod yn b^rhaus ? Pili ryfodd fad tlodi yn ysgyrnygu da.10dd ar filoedd o deuiuoodd yn ein gwlid, pan Tstyriom y swm anferth o arian wast effir am yr hyn nid yw bra, ac o waith esgenlusir paa fyddo digouedd o hono i'w gael, a phris rhesymol am ei wnecli ? Bath pe esgeulusai yr amsethwr gasglu ei yd i'w hjsguboriau yn nhymor y cynhaut ? Pa fod,1 yr ymdarawai y morgrugyn yn nydd y ddryohin, so oerni y g*uif, pe esgaulusai d?mhor haf i ddarpr erbyn y dyad biin ? Peth pe esgeulusai y wan- ynen amser y blodau a'r perlysiau i wneud ystrydoedd melDorg ei dinam ddarbodusP Beth fyddai tynged ei beulu yn nhymor y gau hf, pan mae pob blodeuyn a llvsieuyn wedi eu claddn yn medd y gauaf du P Nid rhyfedd fod y meddw a'r g wast raff us yn dyoddef yn ngauaf yr amsaroedd, a'i deulu yn gor- fofd oerdded yr healydd geirwon yn droednoeth. Mae y earcharu, y cynal, yr alltudio, a chrogi drwgweithrcdwyr r yn ngbydallawer o offfsithisu drygioauB ereillag y mae meddwdod yn eu oy- nyrchn, yn costio yn ddrnd i'r wladwr- iaeth, ac yn beiohio gwaraa y werin a beichiau anhawdd en dwyn. Pe terfynid y fssaach feddwol, byddai yn aicr o fod yn fendith i filoedd o wragedd a phlant ar fynyddan Cymru; medent gyohaunf t >reithiog mewn canlyniad; gellid oael jvmbili gyflredinol yn mhlith trethdal- wyr y deyrnas. Pe byddem ond iawn drefou a iawn ddefnyddio ein henillion yn well, a chyda mwy o gynildeb, gall- em ymdaraw yn well yn y dydd blin, ao ni fyddai aohoa i ni wingo oymaint yn nganaf yr amaeroedd. Pbeswtitdd Oraig y Dtppbtk.
BWEDD YSaOL LLANGIWO.
BWEDD YSaOL LLANGIWO. Mai. Got.,—Yn y Qwladgarwr oyntaf am 78, OB-t trydydd lly thy r y Brawd I Trochydd,bl-cale ig nn o brif aelodan Bwrdd Ysgol Llargiwo i ieaenciyd y Dyw isoga.e\;h Dyma un o'r dynion ag y mae addy«g plant y pi wyf wedi bod am dair blynedd dan eu gofal! Dyma es- iampl i'r oes sydd yn codi mown moes- oldeb a chrefydd! Bath a debygai y Brawd Trochyddol am i'w lythyrau gael eu darlien i bíant ysgolion y Bwrdd, yn eaghrrdfft o foesgatweh y Parchedig aelai sydd ya gofalu am eu haddysg? Beth a debyg -si y Bwrdd am gadw y llythyrau yn esiampl i'n Byrddau dy- foicl, o w&ith y Rev. cYLbf a, fa. yn aeloi o ho o, yn amddittya ei weithred- iidau ? Beth a feddyliai y Rev. ei hun am eu i'w blatjfc ar nos Sabboth, a" ol yr üddolbd tauluwdi ? a allai efe ddywttdyd, Gwraadewch, blat tj addysg tid, ao erglywch i ddyegu deall. Oanys y; ydwyf yn rfaoddl i chi addysg dd; ün Wtthodwh fy ngbyf;aith.' B:awd yw I,wa jn tabygu i w frcayr fcd yn eiduiiach—hiwdd fod y ge^hedlaath yn gwan'nau. Nid yw hwu yn thddi yr ua rheswm agn v casit punt I Oynygioda n.o.od arall o'r Bwrdd, yn y Tyst ar Dydd, amddiffyn y weith^ed rh.sym,u, acyr oedd rhyw bleso- i'w gaei wrth ddwllen ei lythy- I au; ond pan aeth y Brawd Trochyddol i amd iiSya, y mae y weithred 'r amidi- ff/niadj yn myaei yn fwy gwa?aiwydd- us dan ei ddwyUw! Yr oodd y wonth- ei yn ddrwg, ond gwna yr amddiffyn. iad hi yn waeth Oa ydym i f;>r&u y dd m ysgrifan?dd wth eu hysgnfau, gwell geoyf ^ymer- iad Mr. Liwis, nag eiddo y B. T., er ei fod yn efongyiydd Y mae trydydd llythyr y Brawd Trochyddol mor amddifad o resw i am y Wdithrod ag y gall fiolineb fod! Ydyw, y mae mo* analluog i amddiffyn y Bwrdd ag y gall fod Ydyw eto, y mae mor amddifad o'r gwirionodd aogenrheidiol ag y gallasai tid y celwydd ei wneud Ond, gan gofii, -uteb i yn dda i'r postcard bygythicl. Nid yw hwnw yn addaw am- ddiffyn y wi)itiired-post,ard bygythwl ydyw, Diolcha yn wawilyd am yr I ys. grif eAllispus a maleusus,' a bygythia Cewch glowed oddiwrthyf etto yn ei chylch mewa dull mwyf c/boeddus.' Gall fod y dull mwyf cynoeddus' wedi dechreu, ond ofawyf nad yw y gwaethaf drcsodd, am nad wyf yn t3imlo "f sly tybia y postcard-, Fa allai cyn y bydd i mi orpben a chwi, y byd lai yn dda gen- ych pe bnaseoh hab ar foa eich t uth i'r cyhoedd.' Dymunaf iddo orphen' ya fuao, fel yr elo gwaethaf drcsodd—brys- iwch 'orphen,' yn fy cghadw mewn ofn am wythnossu. Yr wyf yn dysgwyl oael rhywbeth i bwrpas bell.ch-ihyw- beth yn werth i'r plwyf dala can' punt am ei glywed. Haera y Brawd Trochy-dol fy modyn erbyn iddo fod yn un o'r Bwrdd Ysgol— nid oeddwn felly pan etholwyd af. Dyaa y gwirioceid. Yr ooddwri yn bleidiwr iddo—siaradais drost-" fotiais drosto, cymhellais ereilli i f -,t*o drosto, tslais ran o'r costan, a llawenheais yn ei lwyddiant. Ond yr wyf yn eywilyddio am hyay; yn un poth, am iddo addaw cynilo pwrs y plwyf, a tbon ei addewid trwy fctio drcs g,in'punt yzi orm d at dreaiiau y Bwrdd. Y mao 103p. yn swm gj fawr i'w roddi ymaitb, ar amser mor galed, pin y maa trttbj mor drymion. Dylai y plwyfolion tael rhywbeth gwell na'r Hythyau 'enllispus a maleusus hyn am y can' punt. Mae y Brawd Trochyddol heb angJiofio y etc asynaidd a gaf odd am ei grelo droch- yddol, yr unig dro y bu yn fy chy. Nid wyf yn cotio dim am y cic, ond g&llai mai etc mewn man meddal ydoedd; pe amgen, bnaswa yo debyg o deimlooddi- wrtho, a ohoflo am dano. Ond nid rhy- fedd ei fod yn cofl) y cte,, gin idd:) ei gael am ei gredo drochyddol. (Hang vox). Ai tybed i'w gredo droohyddol gloffi ar ol y cic asynaidd ? Gofaled am ne th yn ei gredo drochyddol, fel na waa joke feohan ei niweidio, a pharhau i wnegu am dair blynedd. Yr wyf yn cofi j yr uhig droy ba yn fy qhy, a da oedd geiyf ei weled of a'i gyfaill, a ohawsant groes%w oaloa. Yr wyf yn ei wahodd ym* eilwaitb, a ohaiff gymaint o grc4miw ag y gaf odd yr unif dro, heb y owasynaidd am ei gredo- drochyddol,' (rhag ofn ei amddifadu o honiX ond iddo ddyfod a rheawm da dros areithio ar gynildeb a gwastraffa can' pant.' Tybiwyf mai wel, yr hen J'abtiatJ' nen 'wel, yr hen drochwr,' ydoedd y tic atynaidd. Yr wyf yn birod l ddy weyd joke tebyg i honyna, heb fe ld- wl rbodli cic; 800 yr un mor barod i gymeryd heb feddwl fy mod yn oael cio. Ni byddaf yn dyweyd gair ehwareus fel yne, loud wrth un y tybiwyf ei fod yn ddigoa oryf a chwareugar ei deimlad i'w gymerydl fel y rhoddir ef; ond g n fod Mr. W. yn rhy wauaidd i ddal y joke, ac yn teimlo mai tie asynaidd ydyw, mi a wyliaf o hyn allan. Tebyg mai un cic a gaf odd, a hwnw yn chwaraus; ond pi sawl tie enllispus a maleusus a roddodd •fe y pryd hyny i feimbri, agents, gaffers, ft chaefchweision Ystalylpra ? Ie, yn en habeenoldeb S Mae Y-Broiyjd Troohyddol am i'w ddar- llenwyr gradii fy mod yn rhagfarnllyd a gweawynllyd i enwadau ereill. Yr wyf yn metbu oredu ei fod wedi dyweyd y gwir am danaf. Gwir fy mod wedi fy magu ya Aonibynwr er yn faohgen; gan ddylanwad rhes/mau ao esiamplau fy rhieni, ao heb erioad grwydro o'r naill eawad i'r Hallond ni roddaf i fyny iddo ef, naneb arall am deimladau rhydd at enwadau ereill. Dyma un o'm manau oryfo.f-rid oes aruaf ofa oic asynaidd na brathiad ci cynddeiriog yn y fan yma -yr wyf ya Annibynwr a thaenellwr, wedi fy ngwreiddio yn y gwirionedd am y naill u'r Ilall; ond gailaf gydaddoli a ohydgymuno ag enwadau gwehonol heb amhen eu duwialdeb ar gyf if eu credo; u gwahanol. Gallaf ddyoddef cic ctiwareus, heb gsel niwed yn galw am gwyno iddo ya mhen tair blynedd: am m -i nid Ile- oedd meddal yw fy nghredo Aanibynol a Cuaenellol. OyaygiodA M?. W. er ys wythaoishtt i gael allan fy Kgweadidiu, oad hablwyddo eto. Y ma^at yraa, ao yr wyf yn telail j oddiwitbyat; ond yn mil ira arglwydd.aoiih r'aagEa n s:ctyddol' yajat. Yrnddecgys foi y T? oh fd lol wodi bod fel cbwUiaa yfi am chwibd mows pyllau budtoL al-wydd- odd mawn rhyw brli bad i gaai y llys- eawcau Hea Northmaa a Siou Onwa ea- teg.' Byddai yn hawdd ei &d-cUiu t.iw-y ei enwi yn cl arf j iaa y rhii a'i had. waenant oratl yn EL ond pa |es wnai hyny ? Rhaid fad ei grpaifoi 1
- EISTEDDFOD GADEIRIOL GOSEN,…
Awol iach a rydd i?ohyd.' L yn awel heb un i'w hateb. Iawn fel hyD,— Awel iacTi yn dal icchyd. Awelog.-E,iglyn gwan, acyn diweddu ynwanach fyth gyda'r linell hon,- I Me-an un rhan na ban o'r byd.' Un o'r Coed.-gyrehu yn wallas, yw-r aweII Ber alaw ddewiciol.' Un ya Trio.-Rhaid i chwi drelo eto lawer gwaith cyn gwneud englyn diwall. Bugail.—Dechreua hwn gyda'r linell hon,— 'Awel glir da wel i glaf.' Nid ydyw athroniaetb y linell yma yn Kywir,- "Anadi lor yn cnhedln baf.' Amwthwr.-Y rase digon o arsodd- eirian yix yr englyn hwti i wntuthur awdl gadeirio1, fel y gwelir wrth y linell ion, Un iryl fwyn yw y Itefa awal-glodfawr. Cadno Bach.—Twyll sain, onide, y gplwir y bai hwn sydd geaych chwi ?— Awel ryld yn guld a gan, Tonygon.-Nid teilwag o brif fardd yr oes, ac nis gellir pasio y linell hoc,— Hycl&lns delyn y dolydd, bob weled ynddi y ba.i 0 ry debyg. Osman Pas'aa.—Gwell rhyfelwr nag o englynwr. Gormod arogl llwydai ar 'blodan blydd.' Philos.—Oywir o ran cynghanedl, ond diweddaryn ftdn iawn gydi.JI'r linell yma, i ItA un gwall b le bynag el. ~Janear.—Baglyn pert oni buasai y •J&wMh&V _Fal haiayf wyryf eirian. Twr.-r-Bnglyn cywir a gweadol dda, ond naae cynghaneddiad y gair cyrch hauer e\Dli£ yn rhy ddiweddar ¡fgaol ei wobrwyo. „ IlRen Fagail.—rOywir a llitbrjg, ond yn OJDwyB go" £ nod o aosodleiriau, megys Morwyn lwys mirain lan. Mer thy ria1.—Tywyll ydyw yr ansodd- I&, rhai heb enw yn niwedd yr englyn. Ap Rheidiol.-Ya ol fy mam i, di- chwseth iawn ydyw galw yr awel yn 'anadl ang^l' Athronydd Iauanc ■—Geiriau llanw yw syn mhob tynumr.' Eto 'dir mad a mor.' Llenydd.—Englyn tywyll i mi, so wrth y gillebiaeth galiwii feddwl ei fod yn dywyll i chwitbau, Xsrmor,tel.-Uyr; yn anghywir, fel j gwel wtthsylwi ar (T? awel arweima.' Blenw^d.—Pa lomae cynghanedd y linell hon ?- Urddir ya wir gerddorul. Anianydd—Trwy atalnodiad anghy- wfr mae rhydi ya niwedd y d yded^ Knoll yn jnyned yn ansoddai? i Bod, yr hyn sydd yn^gwnead yr englyn yn ddi- wym y r, ao yn groesti'oh amcan chwitu au gftllwn feddwl ■ Yn ddilian ar lain ddolydd aydd fanT if well nb llinell lanw o'r de- ebran i'r 3iwedd. Hefyd affisoddair gwan JW 'llain* ar. ddolydd. Bhys o'r Mynydd.— Arlwya ffteth i'r Hll fel •• Y chwory a dot., ohwarel mfdd ddwy linell nwyfos a swynol., OIMi m todd y bn englynwr mor dda i Mbn canfodMwy I yn lili a dim yn ar- hi? ¡ ¡ 'j Awelwyton.—Englyn part, ond tad bai a Ay debyg yn yllDell gdaf > Iach cTfen o'r aohelfyd. Zephyr.Mae proeife yn y linell slaf. Clafeidiai celfyddyd mmHA Iftwll y diweddar fardd o Bifion. BagaLo.E G!glloa llitbrig sawynol, and iAbfod i nor javncbel a rhai sydd yn y I ggMtrtmOii Wdfliyr englyo, I nrfnol IT-#- -anion ifch hea. 0 < JaudoI yr btrnn, il mel o'i cban, A Ayw^foai-cbu^n- Shon yTBoSi^rTebyg lawn T.e53do Bagail, yn deirwiig o wobr, tort ilW octal a'r fforen yn ygygtadteuaetb ton. Adeiniog —G-wreiddiol a tblws, ond wedi gadael enw yt awel allan. Er fod hfn yn oael ei wnend weithian sjan ein prif feirdd, eto nid yw hyny yn uaol a'r thoul!iLL. weie yr englyn,- Ei rhandir niitr gwyr und^a—y dyner Don trwy'r awyr enfin Ysarrdwad gwisgi edyn Enijl Dow ynnglyw y dyn. Ifid wyf yn hoffi y rhan olaf gystal a'r gyntaf. Ba&s^i ffigyr mwy sylweddol 80 athron7ddol nag ysgydwad gwisgi edvn' yn fwy cbwAetbas genyf, ond yn 0 ]kfhob pen mae piniwn, ao ambell ben mae rheswm.' Bardd Baeh — Mor nwyslus e/t awel ei but,. Q wyoli rhywiog elr*aronydd—hen delyn Hudolus y caedvdd; Andl anhn hyd lenydd Na welir yw yr awf-1 rydd, Paham ? cmiJyniodd b&rdd mor awenol genodl (gender) yr ftwel P Hyiay &'r g%ir llanw gvoyoh sydd yn sefyll rhyngddo a gwobr. Gwyllt Walia.—Eaglyn tra barddonol •swynol. Awel tier aaadl y byd—ymleda Melodedd o'iliFsbryd; Kwyf ei hawen w fy nyd, Alutifofifci'r lleeg o byd. Pientyu Aniat).-Englyn athronyddol a grymus. Hylif hcew, baal fy wyd,—ya ysgog Yn wisgi a hyfryd; Nwyfhoenfyw y ojfanfyd Wyd, awel ber -in-adl byd. Nid ya fynych y ceir oystal dau yn yr un g-% st>dleurieth. E? tlysed ydyw y cyntaf, mae yr ail yn fwy atrroiyddol a grymus, liC felly maa ya rhagori,