Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
HKLYNTION TREFORRIS.
HKLYNTION TREFORRIS. MRI. 'GOL., — Dywedai yr hen batri* arch Job gynt. pan yn son am gryfder y Lefiithan, Efe a wna i'r dylnder ferwi fel crochan, ac a esyd y mor fel crochan o enaint.' Rhywbeth tebyg i hyn, gall. em feddwl, ydyw sefyllfa teimladau am- ryw yn y lie hwn yn bresenol b dan er- gydion trymion y Llwynog, Netti o'r Iiorest, a Dai Rhydderch. Ond yn nghanol y mwg, y tarth, a thrwst y berw hroehus, y mae rhai o'r prif ddyoddef- darganfod dau o bethau tra r*«f. nad yw y Llwynog :'u: dlddant tyw- -1. v 'lant sicrhau pa luv. bi-vr17- Iiodd ei fawr- Eydi brwmstaiMicH d lwn, ai trwy y ddanodd yntau rhywoot-n arall. Yr ail beth sydd wedi dyfod Yr golwg ydyw, mai yr ub person yw Netti o'r Fforest a Dai Rhydderch, ac mai Gwalch o'r Glyn, jdroan, yw yr un hwnw. Wedi dyfod yn ISiaen mor belled, y pwnc nesaf ydyw, pa beth sydd i'w wneud ag eft Barna ihai, gan fod: ei enWogrwydd ef wedi chwyddo cymaint, mai gwell fydd ei fygwth ef yn dda, ac yna y bydd farw o ddychryn. Tybia ereiR, sydd o anian a ffurf mwy nadj eddog, ikai ei newynu ef, a'i wraig, a'i blant fyddai oreu. Tra. y bacna dosbarth arall mai gwell fyddai tori ei ben ef i ffwrdd oddiar ei gorpws. X mae yI1 dra thebyg maji yr olaf a ddew- isir, gan eu bod wedi gyrn am Ffmncwr el enw Ambrose i wneud y gorchwyl yn deilwng o'u hurddas hwy fel 'boneddig- x^d parchus.' Yn awr, Mri. GoL, tra y mae y gwr dyeitbr o Ffrainc yn gosod ei 4aclau torfynyglu mewn order, fe allai y gbddefwch i mi ofyn un eais oddiar eich Daw, set gosod llinell neu ddwy yn y djifjm nesaf o'ch TABIAW glodwiw i dda- fDs nad oes dim wedi bod rhyngwyf a wi mewn cysylltiad a'r" drafodaeth oadus. Y wyf wedi anfon atoch ddwy- Waith o'r blaen i ofyn yr un cais, ond heb gael yr un atebiad dichon eich bod wedi anghofio, ond beth bynag am hyny, allan ag ef yn awr, os gwelwch yn dda GWALCH O'R GLYN. [Nid ydym yn cofio i ni dderbvn gair ettued oddiwrth Gwalch o'r Glyn o'r blaen, ond yr ydym yn sicr mai nid-efe ydyw awdwr ysgrifau Netti o'r Fforest &c. A chan nad oes nêõ yn euog o gynwys yr ysgrifau dyehymygol hyny, paham y teimla neb ac y gwisgant gup nad ydyw yn eu gweddu ? -Gol.]
-' CWMAFON.
CWMAFON. MEI. GOL. Wel, wn i ddim pa le i ddechreu yr wythnos hon, canys y mae cymaint o weithrediadau anfad y bob! glecyddol yma yn dyfod i'r golwg, a chymaint oswnwrthglywcdy bobl yn gwaeddi tcais trais Y mae ffywyth yrgweithrediadau hyn yn gwau trwy fy meadwl, a lluaws o bynciau yn ymgynyg am aelocaSfh yn fy upper store, fel yn jpgwyneb yr oil yr wyf yn methu yn lân It deall fy hun. Rhyfedd y fath gulni sectyddol a drwgdybiaeth plentynf i id sydd yn maddiauu rhai pobl. Drwg gênyf weled cymaint c'r plentyn yn dyfod i'r golwg yn rhai o honynt. Yr oedd hyny yn dyfod i'r golwg yn ngwaith rhai poblyn drwgdybio y brawd diniwed, J. Morgan, o fod yn awdwr llithiau 'Afan- fab.' Bobl anwyl, yn enw holl foch sir Aberteifi, a oes dim cywilydd gwyneb arnoch i ddwyn y fath gyhuddiad yn erbyn y brawd diniwed ? Yr ydych wedi sathru yr wyfchfed orchymyn jn eich gwaed eich hun, sef dwyn camdystiol- aeth yn erbyn eich cymydog.' Da y gwaaethai J. Morgan a'r rhai hyny sydd yn dweyd mai efe yw' Afanfab' pe crogai hwynt a maen melin am eu gyddfau, a'u taflu i eigion mor. Ond dyna, gadawaf rhyngddo ef a hwynt. Y mae ei bwt bach o lith yn profi ei fod yn fwy na match iddynt. Y tro nesaf y dygant y fath gamgyhuddiad yn ei erbyn, cy- nghorwn et i osod y gyfraith ar eu gwar- au, fel y bydd iddynt gael ymddangos o 9 0 flaen eu gwell. Pe dygent y fath gy- huddiad yn fy erbyn i, buaswn yn sier o wneud hyny. Da mhobl i, peidiweh a bod mor Babydd-1, a diwygiwch o hyn allan. Rhyfedd y fath helfa sydd wedi bod ar Afanfab' y dyddiau diweddaf yma. Yn wir, mae fy nuelynion o'm deutu wrth y canoedd. Pythefnos yn ol, cyfarfu pwyll- gor, o dan yr enw Clecwyr, er mwyn ys- tyried y priodoldeb o gael dyfod o hyd i Afanfab.' Cynygiwyd Mr. Bravo i fod yn y gadair. Eiliwyd y cynygiad, a phas- iwyd ef yn unfrydol. Wedi cael anerch- iad agoriadol gan y csdeirydd, awd yn mlaen a gwaith y cyfarfod. Wedi dys- tawrwydd am fynyd, dyma Mr. Barf Goch yn codi ar ei draad, g?m ddweyd ychydig eiriau gyda llais awdurdodedig. Yrwjf yti cynyg, meddai, ein bod i anfon at y Gol. i ofyn pwy ydyw; ac os nafydd iddo ddyfod i'r golwg felly, yr wyf yn cynyg ein bod yn gosod pum' punt o wobr i'r cyntaf a'i dalio. an bod ninau fel pwyllgor i wneud ein goreu er cyrhaedd yr amean. Cyn i'r ffwlbryn hwn gael amser i eistedd i lawr, dyma Wil y Can- twr yn codi ar ei draed, ac yn eilio y cynygiad, a phasiwyd ef yn unfrydol gyda banllefau o gymeradwyaeth. Wei. v. el, y fath bris sydd ar groen Afanfab Os truan o ddyn wyf, pwy a'm gwared oddi- wrth gorff y faiwolaeth hon? Terfyn- wyd y cyfarfod trwy weddi, gan ddymuno bendith ar yr hyn fu dan sylw, a phawb i wneud ei oreu. Amen felly y byddo. Gohiriwyd y ty hyd yr wythnos ganlynol. 0 dyna helfa fu yr wythnos wedi hyny; ond y cwbl yn ofer ac i ddim dyben. Yr wythnos ganlynol, cj f «-fu y pwyllgor drachefn. Wedi i Mr. Bravo gymeryd y gadair, anerchwyd y cyfarfod gan y rhai canlynol:—Mr. Barf Goch, Mr. Punch, Mr. Fiddler, a Mr. Cockattoo. Yna codai Wil y Cantwr ar ei draed, gan ddweyd ychydig eiriau i'r pwrpas. Wel, gyfeillion, meddai, y mae yn flin genyf ein bod wedi colli yn y frwydr beeth yma eto. Deuwch i ni gael tsrfynu y cyfarfod trwy ganu y penill yma, a phob un i ofalu peidio prynu y DARIAN o hyn allan Mi fcddyliaia ar y c7ntal Bonswn amser mtith "yo hto Wedi Ci«i gjf-»el ar Aianfab, I' Ac Jngwledda ar ben y bryn 8i6medigaeth, eiomedigaeth Gawsom yn yr > mdrech hoa. 0! fath hwyl nefolaidd a gawsant ar yr hen benUl galarus uchod, nes oeddynt wedi anghofio y byd a'i bethau, ac am yr helfa fawr ftutr Afanfab.' Terfynwyd, ac aeth pawb i'w ffordd ei hun. Wel, fy mhobl bawh i, cynghorem chwi i beidio bod mor ffol o hyn allan, a gwas- traffu eich amser i ddim pwrpas. Dos ac na phecha mwyach, rhag dygwydd i ti beth a fyddo gwaeth.' ] £ r ydych mor bell o afael Afanfab' ag yw yr haul oddiwrth y lleuad, a pheid- ied, y dynion bychain yma a bod mor fusneegar o hyn allan, yn enwedig y Mri. Dales, rhag y bydd i mi roddi blychaid o bills iddynt o A-. Y Llwynog a fyddai yn sier o wneud lies anferthol i chwi. Y mae y rhai yma mor afml a ffrogaid Llan- rwst (chwedl y Llwynog), ac y maent yn beio hwn a'r Hall o fod yn 'Afanfab.' Byddai yn well iddynt adael eu hen ar- feriad mochynllyd, new ynte cant deimlo Has fy nanedd llymiog. Un peth mae y bobl glecyddol a gafferyddol yma yn llawenhau ynddo yw fod y Llwynog wedi myned oddiyma mewn cyn lleied o amser. Dyma eiriau un o honynt wrth frawd arall, Clywch, nid yw y Llwynog yn ddigon cyfrwys i ddyfod yma. Os arosai yn hir iawn yma, byddai Mr. Loucher yn sier o gael gafael ynddo.' Y fath ben- boethni plentynaidd, onite? Yr wyf newydd reportio y cyfryw i'r Llwynog, a chofied y gwr hwn pan ddaw ei dycged y bvd í hi yn dylawd arno. Terfynaf y tro hwn, er mwyn i'r dar- llenyc'd a minau gael ein hanad!. Byddaf j u sicr o dalu ymweliad a chwi pob copa walltog, a rhodilaf i chwi bills a fydd yn werth i chwi dalu 5s. y blychaid am dan- ynt, ac hyd hyny, feehgyn, byddwch wych. AFANFAB.
I ETHOLIAD BWRDD YSGOL LLANGIWC.
ETHOLIAD BWRDD YSGOL LLANGIWC. At y 'Trethdalwyr. FONEDDIGION,- Y mae yri wybyddus i'r rhan fwyaf o honoch fod y Returning Officer wedi gosod hysbysleDi allan i'r dyben o'n rbybuddio mewn perthynas fr etbofiad uebod nnwaith yn ychwaneg, yr hyn a gymer Ie dydd Gwener, y 15fed fiscyol; ac os bydd yr ymgeiswyr uw^h-1 law saith mewn nifer, bydd yn anmhosibl osgoi etholiad. Dymunaf ei wneud yn hysbys i'r trethdalwyr yn gyffredinol fy mod wedi derbyn lluaws o argymhellion her oddiwrth drethdalwyr y plwyf o'r gwahanolardaloodd i ymgeiaio am jelod- aeth o'r Bwrdd y tro hwn eto, er i mi fethu yn yr etholiad diweddaf o fewn ychydig i fod yn gadwedig. Ac er cyf- lwyno y,warogaeth ddyladwy i'r syniadau a gynwysa yr argymheliion uchod am danaf, a pharchu yr anogaethau gwresog a chalonogol a dderbyniais yr wythnos ddiweddaf o wahanol gyfeiriadau, daeth- um i'r penderfyniad o gydsynio a dymun- iadau fy argymhellwyr i sefyll fel ym- geisydd am sedd ar Fwrdd Ysgol Llan- giwc unwaith eto. Dymunaf hysbysu yn hyglyw a di- floesgni wrth bob trethdalwr ystyriol y byddaf yn ymgeisio am yr aelodaeth fel ymgeisydd annibynol • ac os etholir fi, ni chaiff na sectyddiaeth na chlicyddiaeth, na'r un aeth waradwyddus arall byth lywodraethu fy ngweithredoedd mewn perthynas i addyeg elfenol y plwyf. Ni chaiff dim ond egwyidorion Rhyddfrydig, ie, a rhywbeth estronol hefyd-cynildeb ar logell y p-lwyf— reoleiddio fy holl symud- iadau ar y Bwrdd. Ac os bydd i fy ngwoithredoedd wed'yn lofraddio fy mhroffes, byddaf gyda'r pleser mwyaf yn barod i roddi fy rhesymau drostynt, a fy ngalw i gyfrif am danynt heb ddifrio, cablu, gwawdio, na sarnu teimladau neb o'r trethdalwyr. Deuaf heibio i'r gwa- hanol ardaloedd yn bersonol o hyn i ddydd yr etholiad, gan hyderu y caf eich sirioldeb a'ch cefnogaeth unfrydol. f-Ydwyf eich ufydd was, JOHN BEYNON. Old London House, Ystalyfera.
; ,' [HYSBYSIAD.]
[HYSBYSIAD.] ETHOLIAD RELIEVING OFFICER I BLWYF YSTRADYFODWG. MRI. GOL.Byddwch mor garedig a chaniatau i mi ofod yn eich colofnau i wneud yn hysbys annhegwch a gymer- odd le parth yr etholiad uchod yn Mwrdd Gwarcheidwaid Pontypridd. Nid wyf yn ysgrifenu o gwbl fel ymgeisydd af- lwyddiauus a siomedig, ond fel un na chafodd chwareuteg ar law ysgrifenydd y Bwrdd, Mr. Spicket, drwy gadw oddi- wrth y Gwarcheidwaid y ffaith fy mod yn ymgeisydd o gwbl. Fel yr wyf wedi awgrymu, yr oeddwn yn ymgeisydd am y swydd uchod. Ymddangosodd hysbys- iad yn y South Wales Daily News, ac an- fonais inau fy mod yn ymgeisydd yn unbl a'r hysbysiad hwnw. Pan ddaeth dydd yr etholiad, darllenwyd y gwahanol geis- iadau, y rhai oeddynt yn dra lluosog ond nid oedd fy un i yn eu plith. Gwydd- ai amryw o aelodau y Bwrdd fy mod yn ymgeisydd. ac yn eu plith y IIywydd, yr hwn, pan ddeallodd nad oedd fy nghais i wedi ei ddarllen, a ofynodd i'r ysgrif- enydd ai.nad oedd cais wedi ei dderbyn yn dwyn fy enw i ? I'r hyn yr atebodd yr ysgtifenydd nad oedd y fath gais erioed wedi dyfod i law. Y mae genyf le cryf i gasglu y buaswn yn ymgeisydd llwyddianus pe y cawsai fy nghais ddyfod ger bron y Brwdd. Yn ofni drwg, bum mor ffodus a chael fy llythyr wedi ei re- gis tro, ac y mae y receipt fod y llythyr wedi ei gyflwyno i'w gyfeiiiad priodol yn llaw postmaster Pontypridd; a thra bydd hono ar gael, byddai eystal i Mr. Spicket wadu na chododd yr haul y dyd d Mercher hwnw a gwadu na ddaeth fy nghais i'w law. Wedi deall ei fod yn gwadu derbyniad fy llythyr, anfonais ato i ofyu eglurhad ar y mater. Cefais atebiad, ond y mae yn yr atebiad hwnw yn parhau i wadu na ddaeth fy nghais erioed i lapSf. Ni charaswn, heb seiliau, i roddiJJi# drwg ar ymddygiad yr ysgrifany<M, ondy mae y ffaith mai un o'i glarcod ef gafodd y swydd yn myned yn mhell i brofi fod fy nghais i am y swydd wedi ei gadw yn ol yn fwriadol. Pe y cawsai fy nghaia a'm tynlythyrau eu darllen i'r Bwrdd, ac i mi, wedi hyny, fod yn yoi- geisydd aflwyddianus, ni fuasai neb dis- tawach na mi ar y pwnc. Credwyf na ddylai pethau fel hyn yn nghyswllt a swyddau cyhoeddas gael eu gadael heb eu cyhoeddi, nac, yn wir, heb wneud ymchwiliad iddynt. Trealaw. WILLIAM JONES.
HELYNTION CWMNEDD.
HELYNTION CWMNEDD. MR. GOL.Fel arferol, wrth ddarllen eich newyddiadur clodwiw, canfyddais dan y penawd uchod ryw greaduv o'r enw Shams yarhoddi hanes Eisteddfod Deml- yddol, a gynaliwyd yma nos Fercher, y 23ain o Ionawr a chan fod y cyfufed yn dal cysylltiad uniongyrchol a mi, crefaf am ychydig ofod i wrthdroi y cyhuddiad- au anwireddus y mae Shams wedi rhoddi bodolaeth iddynt. Trueni fod rhai dynion yn ymorfoleddu mewn pardduo cymeriadau eu cymydog- ion ar faes newyddiaduron heb unrhyw sail i'w honiadau, ac heb unrhyw elw yn deilliaw iddynt o'u llafur. Ond er mwyn Temlyddiaeth, gwirioaedd, a phurdeb cy- meriad, y rhai sydd yn anwyl genym, rhoddaf grynodeb byr o hanes ffurfiad y cyfarfodt er mwyn i'r lluaws weled yr amgylchiadau yn eu goleuni priodol. Mewn ymgom Damlyddol hysbysodd un o Demlwyr y Bont fod dyl ■ d amynt, a'u bod am wneud ymdrech i'w dihu; ac oddiar yna y cododd yr awydd i'w cy- northwyo, a dyna yr unig achos a rodd- odd fodolaeth i'r eisteddfod. Gwnaethum ein goreu i gyrhaedd yr amcan, ac os na lwyddasom, nid oedd yr ymdrech yn ddim llai ei gwerth. Y mae genym gyfrif 0'r cwbl a dderbyniwyd, wldawyd, ac a dal- wyd, a gall sawla fyno eu gweled pan yr ewyllysia; ac yn lie yr elw mawr sydd yn creu y fath ofid i Shams, caiff weled fod sylltau yn fyr o gael dau pen y llinyn yn nghyd. Credwyf tod yr ycnydig neithiau yna yn ddigen i anfon Shams a'i gyhuddiadau ffugiol i fro dyatawrwydd-y He mwyaf cymwys iddo nes dysgu y ffordd i ddweyd y gwir. Eto, dwg y cyhuddiad fod un cerddor medrus wedi rhoddi y rhan fwyaf o'r gwobrwyon i gerddor medrus arall. Nis gwn at bwy y cyfeiria, ond tystiaf i mi weiuyddu cyfiawnder hyd eithaf fy ngallu. a'r holl gantorion, a gallaf ar dir gwir- ioaedd ac uniohdeb drin y cyhuddiad hwn eto gyda diystyrwch. Beirniadwyd y farddoniaeth gan y Parch. W. J. Wil- liams, Hirwaun, yr hyn sydd yn ddigon 0 brawf fod cyfiawnder wedi ei weinyddu. Nis ymhelaethaf argyhuddiadau rhag- farnllyd ac anwireddus Shams, ond ter- fynaf gyda'r ychydig eiriau a ganlyn. Os oes gan rywun rywbeth i'w ^ddweyd am yr eisteddfod grybwylledig, deuwch allan dan eich enwau priodol yn lie ymguddio y tu cefn i hen bentwr o Sugenwau drew- llyd, a chofied Shams o hyn allan i geisia cael gwirionedd yn safon i'w ysgrifau, ac nad yw yr Urdd yn chwanegu uri cufydd at ei faintioli drwy ledaeniad y fath rs. ports synwyrlawn.—Yr eiddoch, J. W. JOHN.
Advertising
TEA! TEA!! TSA: DYMUNA uno'r Tea. Merchants goletl Briste hysbysu fod srno eisiau Gorawoh- wfliwr, a'i fod yn gwertfcu yn rhatach na neb arall, sef am Is 9c, Is li c, g3, 2o 4a, a 2a 6o y pi?ye mawn blychaii 16, 18, 20, 22, bydgaa* PWYiI. Anfonir samp!e am dri stamp. Posts Office Or- ders i'w gwneud yn daladwy yn Aberavon, Post Office, i'r goruwohwylrwr, gyda phob or dir. An- onir v blyotau uohod i uarhyw ofaaf ar y G.W R. Goiuwchwyliwr droa Ddaheudir Ctmru— MR. T. MORGANS, Timaa's Arms, Pandw, Nr. Atetafan, Glam. ALLAN O'R WASG, CANEUON NEWYDDION, Yn y ddau Ncdiant. Prfs 6c. yr un, trwy y Post, 6Jc. Gwer;o Fwyn Gu.-Gan Eos Rhondda. T Mynyid i mi.-Gan R. S. Huehfs.' Da wider Livisgaton.- Gan D. Davies. Pwysyàd éisiau Pepyr Nd^ydd. Gan Eo. Braiwea. > f Tn ^r Men Noiiant, FT is Is, 'Us V Y Cymro—Gan D. Exljn Evj«3. r .Anthem yn y idau Nodiant, Wis 4a. Yr Ar^lwydd yw ty Mngaik- Gaa J. Thorny Ll»awrtyd. Darnau a DadJeuon at waaanaefch cyfjafodydct adroddiadrl gaa Deiccodjn. Pi is 6o. i ob archebioa i'w danlon i < MR. I. JONES, StttiooerB* HaU, Tlff!aberf. SEION, WAUNARLWYDD. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod fawreddog yn y lie uchod ar dydd Gwener y Groglith nesaf, Ebrill yr 19Ð-Ø; 1878, pryd y gwobrwyir yr ynisgiswy* llwyddianus mewn Cerddoriaeth, BOfdd- oniaeth, &c. Prif Ddaeitatj.. £ a e. rr Cor a gano yn oreu yr Ar- glwydd yw fy Mugail,' gan Pro- ffeswr Parry 8 0 9 I'r Cor a gano yn OKQ "f F&rwd,' gan Gwilym Gwent 2 0 9 Am y Deuawd goreu, yr aw- dwr i ddewis ei eirx&u 0 10 4 Beimiaid,—Y Gerddoriaeth, Mr. Silai Evans, 15, Henrietta-street, Swansea; y Farddoniaeth, Parch. R. E. Williams Twrfab), Raven Hill, Swansea. Mae y Programmes i'w cael am geiniog a dimai yr un drwy y Post. RIBS RBES, Slant Oott^, MB. ABRAHAM N. JASEBS, (Qf the Royal Academy of Mmfc, Xmndon), RESPJBOFULLY intimates that li* receives Pupils for Pianoforte, Sinking, and Harmony at his own or Pupil*' residense. Terms and further information on application. Address- 38, Bute Street, Aberdaro. NOTICE OF REMOVAL. mHOMAS PHILLIPS begs respectfully, te T inform his Friends aad Patrons that he h-a removed from 7, Commercial Street, ta more commodious premises, at 24, Canon Street where ha hopes, by strict and prompt attention to all orders, to merit a continuance of the past liberal favours conferred upon him during the hst 18 years. :24, CANON STREET. w Mor o gan yWiCymrn g-vd." TABERNACL, PONTARD (JLAI8, CYNELIR y CKweched Eisteddfod Flynyddol yn y lie uchod dydd Gwener y Groglith, Ebrill 19eg, 1878, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwydd- lanus mewn traethodau, barddoniaeth, a chaniadaeth. Pi if ddarn corawl: — < Then Round about the Starry Throne;) gwobr, £ ro. Beirniad y Ganiadaeth: Mr. J. Wat- KINS, A.C., Treforis. Y Traethodau, &c.: MR. D. BOWSE* (Deheufardd), Llanelli. Y programs i'w cael gan yr ysgrifen-. ydd am y pris arferol. JOHN LEWIS, Hendy, Pontardalais,
ALLAN O'R WASG.
ALLAN O'R WASG. CAN. Y Gân a Gollwyd (The Missing Song).—» Gan D. Emlyn EvftXs, er coffswydwr- iaeth am y diweddar William nopkia, Aberystwyth. Pris Is. Gozphwysg-n (Requiem) i'r diweddar dyi chedyrn Oymru: IEuAN GWTIXT, MYNTDDSG, a GCHEBYDD.—Gan B. S. Haghes, Llundain. Pris 4c. yn y ddaa. nodi ant. Oyhoaddedig gan- I. JONES, Printer, &c.,Trehetbert,
FFUGCHWEDL Y LLWYNOG.
FFUGCHWEDL Y LLWYNOG. Gwir yw y gair ac yn haeddu pob dar- by ni ad—' Fine feathers make fine birds I yn Maesteg fel mewn pob lie arall. Y mae yma genedlaeth fawro wyddau breis- ion eisiau eu plyfio. Gelwir hwy yn gyffredm y wthien Í4wr.' Dechreuodd hon yn agos i gastell enwog prif aelod Seneddol y sir hon gallwch, gan hyny, wybod eu bod wedi dechre u ar fyd da yn helaethwych beunydd.' Y maent hefyd yn feddianol ar ysbryd selog ac annibynol iawn: crefyddwyr o'r iawn ryw ydynt, fel y dengys a ganlyn:— Claddwyd un o'rycywion yehydig amser ya ol, ac wedi ilr teimladau cysegredig gael He i oeri ychydig, dygwyddodd i un hen geiliog vv roddi ei fryd a'i serch ar un arall/^stronol i'cJrawdoly.yth blu- og ac ean^. 'Yn hery^d hyn, ffromodd y man adsr yri ofaadwy; a'r diwedd fu i'r hen frawd adael ei gydmares newydd yn ddiamddiffyn; sc nid oedd hpIY yn ddigon iddynt. mynasent ei chyhoeddi ar hyd a lied y wlad er cael gwared trwyadl o honi, pe gallasent, MaWr yr helbul a fu, yn grefyddola gwladol. Ond digon yw dweyd fod yr wydi dan sylw yn cael ei chyfrif yn greadures rinweddol a diwyd, wedi cynal eihun a'i chywion am flynyadoedd wedi eolli clacwydd No. 1; ond yn awr, trwy ddylanwad haid bluog y wythien, gwrthodir porfa a sofl iddi yn un man, a bygythir hi i ymadaal a'i thwlc, a hyny o herwydd ei berchenog cref- yddol a'i gysylltiadau cysegredig. Yr wyf wedi cael ogef gysyrus i lttya oddiar pan yr ydwyf yn Maeateg, a hyny gydaguno'r un frawdoliaeth a minau. Yr ydwyf wedi clywed fy ewythr yn gwneud rehearsals o'i bregethau rhyfedd- 01 pa rai ydynt yn ddigon i 'øYllu pen syfrdanu dyn.' Dyma lIe mae klic 1 Dyma drigle doethineb! Preaetha mor nerthol a dylanwadol nes gwneud holl eisteddleoedd y creigiau yn weigion. Gan ei fod mor ddylanwadol, teimlais ddy- ddordeb ynddo a thrwyddo ef cefais fy intredueio i'r rhan fwyaf o'r frawdoliaeth. Efe yw yr oracl; trwyddo ef y gwneir pob peth. Efe sydd yn saethu y bullets (wedi arfer a revolver), ond y llwynoges fach yn storfa ein hen gount yw y wire puller. Y maent fel teulu yn credu mewn dad- gysylltiad, a dadwaddoliad hefyd, er na wyddont ond y peth nesaf i ddim am y Liberation Society. Nid yr un fath o ddadgysylltu sydd ganddynt — dadgy- eylltu ereill, a derbyn y benefit eu hunam yw eu hamcan hwy. Y mae haelfrydigrwydd yn rhinwedd neillduol yn fy ewythr A.B. Dyma i chwi enghraifft nodedig o hono: wedi i wydd dlawd neilldu6l gael ei dadgysylltu trwy ddylanwad yr haid bluog, buwyd a'r achos o flaen gwarcheidwad y llwyn- ogod, yr hwn a berswadiwyd gan athr- ylith fod fled^ir tair ceiniog yr wythnos ag y gallasai eu cael oddiwrth feddianau hen geiliogwydd perthynasol. Yr oedd arall hefyd, yr hwn berthyuai yn agos i'r Ben BIwyfj yn ceisio dacgos i'r gwarch- eidwad fod yr hyn ddywedwyd gan fy ewythr yn iawn, er mwjn lIiwio tipyn ar y drafodaeth, rhag iddi fyned yn ormod o family aff 4r. Nid oeddynt yn meddwl fod y Llwynog mor agos iddynt. Ad- roddais yr hanes yn fuan wrth ddau hen gydymaith i mi, y rhai a gyfarfyddais y tro o'r blaeti y bum yn y Llwyni, yn bar bach y Castle, a ffwrdd a hwy yn union at y gwarcheidwad, gan ei rybyddio os na byddai i rywbeth gael ei wneud yn ychwaneg, y buasai yn rhaid myned a'r achos yp mhell iph, a dwyn yr hen frawd 0 flaen y fainc i lawr,' er mwyn rhoddi cjfrif o'i feddianau, a'i wneud yn y dyf- odol i'w chynal. Ar hyn, codwyd tair dwy yr wythnos. Daallais wedi hyn nad oes yr un geiniog o un o'r addewid- ion wedi eu talu. Ond, hawyr bach, beth yw'r cyffro ? Beth yw'r wylofain mawr 1 Mae llefun raa^r a gvfaeddi Yn Salem Ian eleni, A'r ca?ig nadd jn toddi m blwm, A chalon T— yn gwaedu. Mae Lelo yn S'trwelfo A ni mhen mis i hero, A cbodi ei gwt tua'r Alatch For, A score o voters gacddo. Y LLWYNOG.
LLITH Y BAHOIT D.
waeth by.th ydyw cario aderyn yn yr awyrgyloh. Cafnis afael arni, a chyr- haeddais gareg ffenestr yr ystafell lie y cynelid y wledd a chan nad oedd un lieu ar y ffenestr, yr oeddwn yn gallu eu canfod hwyr.t oil, yr hyn oedd yn fodd- had nid bychan i mi. Gorlenwyd yr Y8- taieli gan wehilion cymdeithas, pa rai a werthasint ell. hegwyddorion am lasaid o ddiod ar ddydd yr etholia.d diweddaf. Gwarthus Cyn dechreu gwledda, can- fyddais ddynaaynaidd yr olwg yn codi i fyny ar ei draed, gan ddweyd 4 Anwyl gyfeillion, y mae genyf y diolchgarwch gwresocaf i chwi am weithio mor galed yn yr etholiad diweddaf, am hyny yr wyf yn eich anrhegu a gwledd (Clywch clywch); ac ond i chwi weithio yn gyff- elyb eto yn yr etholiad nesaf, cewch gyffelyb wledd ('Gwnawn eÍil gorau,' meddaj rhyw his yn y clod). Yr wyf yn penierfynu defnyddio fy holl nerth a'm dylanwad i gael rhai eieiil allaa eto o'r (jynghor Trefol, ac yna byddaf yn frenin ar y lie hwn (Cymeradwyaeth uchel).' Wedi iddo orphen y geiriau cableddus hyn, dywedais- ynof fy hun, gwhaf gamp yn awr y bydd yn werth ei clironiclo i'r oesoedd a ddel, costied a gostio. Esgyn- ais i fyny i'r simnei, ac i lawr a mi trwy- ddi, ac erbyn i mi gyrhaedl y gwaelod, yr oeddwn mor ddu a'r fran yr hyn oedd yn fendith i mi; yna rhoddais naid ar y bwrdd lie yr oedd y wledd. Wedi idd- ynt fy ngweled, rhedasant allan, gan waeddi yn g?och] fod y d 1 yn yr ys- tafell. Yna rhoddais naid yn ol i'r pen- tan, a chwibanais ar fy nghydryw i ddy- fod i lawr. a daeth haid o honynt, a chawsom wledd ardderchog. Rhoddais orchymya iddynt i ehedeg tuali nythod, ac felly bu yna esgynais i fyny trwy y simneu, gan orphwys arni am yn agos i awr. Wedi hyny, disgynais i lawr ar gareg ffanestr yr ystafell a nodwyd, a chanfyddais hwy yn yr ystafell yn ddi- frifol yr olwg. Mawa canlyniad i'r weith- red hon o'm heiddo, trodd eu ltawenydd yn alar dwys. rr dyben o'u cvnhyrfu yn rhagor, "rhoddais big:1d i'r ffansstr nes iddi dori yn deilchioa, a chwibanais yn uchel yr emyn godidog hwnw— '"Mae'r B ircud eto'n fyw.' Yna esgynai3 i fyny, gan ledu fy aden. a ffwrdd a mi tua'm nyth. BARCUD.