Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
FFUGCHWEDL Y LLWYNOG.
FFUGCHWEDL Y LLWYNOG. Aethum yn cldefosynol iawn i ben y pwll boreu dydd Gwener, fel yr oeddwn wedi addaw; cyfarfyddais a'r b08! gofyn- ais yn serchus yn mha le yr oeddwn i ddechreu. Ewch lawr i'r pwll, meddai, a chwi gewch weled, gyda gwen ddiflas: I lawr a mi yn bur wangalon. Ofnais fod ,a rhyw un o qlir- y cynffonwyr wedi fy ad- nabod. Wedi cyrhaedd gwaelod y pwll, gofynais i rhyw un yn mha le yr oeda deep yr engine ? Wn i ddim, meddai, ai nid deep y D-c-n-d yr ydych yn feddwl ? Dyna yr unig enw wyf fi wedi glywed ar y deep sydd yn gweithio yn bresenol. Gyda hyny dyma y boss i lawr fel gwall- gofddyn, gan ddechreu gyru pawb at eu gwaith, a gollwng allan y geiriau mwyaf bombastaidd a gly wais erioed, nes oedd- wn wedi myned i syndod llwynogaidd wrth glywed y fath iaith. Wedi i'r oil fyned at eu gwaith, gofynais yn grynedig iddo yn mha le yr oeddwn yn cael myned i ddechreu. Ewch lawr i'r deep, meddai, a gofynwch i'r tanwr am y talcen segur sydd -.twr yn y Danube. Teimlais y gair Danube yn myned trwy fy esgyrn, gan feddwl mae lladdfa neu foddfa oedd l fod. Ond lawr a mi, beth bynag, cefais afael ar y tanwr Tichbornaidd. Dywed ais fy neges wrtho. Ni ddywedodd air am amser. Dewch y ffordd hyn, medd- ai, yn mhen ryw chwarter awr. I mewn a ni i rhyw heading hyd nes cyraedd y talcen. Dyma fe, meddai. Edrychais drosto yn fanwl, ond ni welais fawr lo o'i fewn-dim ond rubbish yn ei orchudd- io oil. A oes dim am glirio y lie, medd- wn wrtho; mae wedi bod yn segur am hir amser os wyf yn deall yn iawn I Rhyngoch chwi a'r overman: nid yw yn perthyn i mi o gwbl, meddai. Gyda hyn dyma y boss yn dyfod atom. Gofynais iddo os oedd yn talu i mi am glirio areparo y talcen. Gadewch i mi weled beth ellwch wneuthur yn gyntaf os ydych yn hollol gyfarwydd, bydd i mi roddi ychydig o allowance i chwi; ond os nad ydych, cewch dalu am eich dysg, trwy ei glirio am ddim. Penderfynais ddechreu ar ei air, a lien wais naw dram o rubbish y turn cyntaf. Tranoeth, sefais dri phar o goed, a saith post mawr o dan y top uchaf, ac yr wyf yn benderfynol o weithio yn y blaen hyd yr arian, er cael gweled egwydd- or y boss Os na chaf fy moddloni, bydd i mi ei ddarlunio yn ei liw a'i lun priodol, fel y gallo pob dyn ei adnabod yn rhwydd can' Mod ato i 'mofyn gwaith, fel na ullofrwilo neb ar ol y Llwynog. Yr wyf wodi clywed fod gwell gwaith yn y hnac sydd yn y pedair. Gresyn na fuaswn wedi cael ciywed hyny yn gynt gan fy mod yn bur gyfarwydd a'r boss hwnw-bu ef a minau yn cario hosanau gyda'n gilydd flynyddau yn ol; ond ni ddarfu i mi ddychymygu mae efe oedd yn Mhen y Baedd y noson y bum yn gofyn am waith. Ond nid yw yn rhy ddiwedd- ar etc, os na fyddaf yn leicio fy lie yn y man lle'r ydwyf. Yr wyf yn bwriadu gollwng y gwynt o bob boss a ddaw i gyffyrddiad a mi, er eu dwyn ychydig atynt eu hunain. Clywais fod Mr. P. wedi dyfod ato ei hun yn bur dda, ac o fewn ychydig latheni i fod yn Gristion. Gwnaf ddynion neu lwynogod o rai eto os nad wyf yn camsynied, cyn y bydd i mi gymerydy goes o'rlle hwn eto. Rhaid dal pechod pob dyn o flaen ei wyneb (fel y daliwn ni y llwynogod fowls a gwydd- au o flaen ein cenawon i'w dysgu i'w parchu yn deilwng, ac fe wyr pawb erbyn hyn beth yw y parch hwnw) fel y gallo ei adnabod yn ddidrafferth, ac nid ergydio atynt o hirbell, fel y gwna pregethwyr y dyddiau hyn. Rhaid i mi ddweyd y gwir heb hidio am wen na gwg neb, er mai y tal a gaf am hyny yw, fy erlid o fan i fan, pan mai ereill wrth ddefnydd- ie sebon meddai yn cael cyflog dda, a byw yn haelaethwych beunydd. Ond yr wyf yn benderfynol o sefyll o blaid yr hen egwyddorion hyny sydd wedi ei morteisio ar greigiau y gwirionedd er myned yn ddiffau. Clywais am ryw ddyn, o ryw bris, mewn rhyw lofa, yn myned. i rhyw le, He yr oedd rhyw beth yn groes I elfenau bywyd yn lletya, a chollodd ei fy wyd wrth hyny. Dyma wers bwysig eto am iod yn fwy gwyliadwrus wrth osod dyn- ion mewn swyddi sydd a holl fywydau y lofa yn ymddibynu ar eu dwylaw. Rhaid i bob glowr fod yn fwy crafi'us, gan edrych pa fath ddynion sydd yn tra-uw- Aisdodi arnynt. Un noson yn ddamweiniol daethum i gyffyrddiad a dyn or enw Brigham Young, Treorci. i -n f p-ct .lie iawn yr olwg arno o hirbell, ond fel y dynesais ato, yr oedd yn myned yn fwy salw, yn debyg i nwyddiau y Ct.Mp John. Gwisg- ai yn drwsiadus, ac y mae beunydd yn cario gwen deg ond gwenwyn dani. Clyw- ais fod y rhyw deg yn bwriadu ei an- rhegu a phar o f Me whiskers, am fod Hwydrew amser wedi anharddu y thai gwreiddiol. Cafodd anrheg o'r blaen yn myd machlud haul o set o geryg malu Olid beth bynag a geir, rhaid i amser gael ei ffordd. Y mae eisiau nodi y brawd < hwn, fel y gallo y wlad ei adwaen, bydd hyny yn rhatach na myned i'r draul o dynu ei <ddarlun. Yr wyf yn dechreu dyfod yn gartrefol yn y He hwn, ac nid wyf yn meddwl ym- adael oddiyma cyn y bydd i mi droi pob eareg. Y mar* ma hen ffowls hyfryd i'w cael, a byddaf yn sicr du coginio, fel y gallo y gwanaf ei stumog eu derbyn yn rhwydd. Y mae llawer hen glacwydd wedi tewycliuar lafur y gweithiwr diwyd, ond bydd i mi ddangos lliw eu crwyn yn bur fnan. Bhaid tynu at y terfyn rhag i fy llith fyned yn rhy faith. Cofiwch Mri. Gol., am argraffu digon o'r D ARIAN yn y misoedd dyfodol. Y mae petbau rhyfedd i ymddangos, na feddyliodd un boss erioed fod y Llwynog yn gwybod dim am danynt. Yr eiddoch hyd y tro nesaf, gynffon a chlustiau. LLWYNOG.
HELYNTION TREFORIS.
HELYNTION TREFORIS. Y mae eich gohebydd Ambros fel y dall yn y tywyllwch, yn ymbalfalu a'r pared. Yr wyf yn cofio bachgen dall yn y dref hon, flynydd ;edd lawer yn ol, a gerddai y wlad oddiamg ylch yma am filldiroedd heb un arweinydd. Ai y bachgen dall tua Merthyr gyda'r un rhwyddineb a phe byddeti yn myned i Abprtawe. Ond druan o Ambros, y mae o yn foesol ddall. Dywed ei fod yn gweled niwl o flaen llygaid ei feddwl her yd. Y mae Netti yn dweydgwmonedd, meddai, parthedytrtAck shop, ond yn ymhelaethu pan yn son am odineb. Yr wyf yn foddlon ar fod y gwr yn tystiolaethu am yr hyn a welodd ac a glywodd efe am y truck shop. Y mae hyny yn llawer, ond nid digon, o brawf fod Ambros heb fod yn gwybod nad yw god- ineb yn bodoli. Y mae yn bodoli, ac y mae Mrs Thin yn dyst o hyny hefyd. Os yw y Dr. yn addaw gwella, yr ydym ninau yn addaw tewi, a dim cyn hyny. Tebyg eich bod yn gwybod bellach fod hen ysten ddrewedig Llwyn Eiddew wedi ei thori yn ddiweddar, a bod ei drewdod wedi cael sylwpenafdoctoriaid eintref, a'u barn unol hwy oedd mai goreu pa gyntaf y gwneir ymaith a holl nt-im^nt pools y dref, yna byddai cynydd dirfawr yn iechyd moesol y trigolion. Y mae eu barn yn sicr o fod yn ffrwyth myfyrdod, ac wedi ei thraethu yn ddiduedd. Ati, Dieforis- iaid asgre lan i bob un o honom. Y mae tylodion y dref yma yn gofyn hyn oddiar ein dwylaw ni. Beth ellir ddysgwyl iddynt hwy fod pan y mae dynion sydd wedi cael gwell ysgol, a mwy o cultivation na hwy, yn methu ymddwyn yn briodol. Clywsom fod swyddogion pwyllgor y 'Relwe Newy' wedi bodar ymweliad a'r dref yma yr wythnos ddiweddaf. Pob parch iddynt am eu caredigrwydd, athaled yr anturiaeth iddynt ar y ganfed. Nid ffol, fechgyn, fydd^ii cael y terminus yn uwch i'r lan. Gwelwch fod un sydd wedi caru Treforis a'i holl galon, a mwy na hyny, wedi adeiladu uffernboeth ar gyfery teithwyr. Ni byddai rhaid i chwi gofio dim pellach nag enw y lie na fyddai hyny yn ddigon i'ch adgofio fod pyrth y ty yma yn arwain i ddystryw. Y mae ei berchenog wedi casglu llawer iawn o arian wrth ei gyffelyb. Y mae wedi bod yn hael hefyd at dai cyrddau, rhaid dweyd y gwir. Ond pa gysylltiad sydd rhwDg ty cwrdd a thv tafarn I Er fod galw am bresenoldeb dynion mawrion, ariangar, ac enwau da iddynt am eu eyfoeth a'u haelioni wedi dyfod yn arferiad wrth agor addoldai, eto nIS gellirgwasanaethu bwrdd y eythreuliaid a bwrdd yr Arglwydd.. Buasai yn llawer mwy gweddaiddhefyd i ficer yplwyf nesaf yma fod yn gwylio ei braidd na bod mewn gwledd yn Abertawe yn cynyg at gyfodi hen wyliau er cof am hen seintiau ofer- goelus y canol oesau. Yr wyf yn gwybod y bydd iddo ddigio; ond pa waeth am hyny, rhaid yw dweyd y gwir. Cafodd Mr. Williams, Worcester, wledd anrhydeddus, fel yr haeddai. Cafodd cyn aelod seneddol yn gadeirydd, a chanodd hwnw ei glod yn uchel. Bu ei weinidog yno hefyd, ond bu yn gall anarferol am na siaradodd lawer. Yr oedd yn le lied delicate, i weinidog ieuanc. Am y rhelyw oedd yno? nid oeddynt ond adar o'r un lliw a Mr. Williams ei hun, ond nid cwbl mor laned ag ef. Aiff bias danteithion ac areithiau gweilch y wledd heibio yn fuan iawn. ond ni hyderwn y parha y boneddwr o'r Fforest i fyned yn uwch-uwch yn sylw ei gyd-drefwyr, ac na fydd iddo anghofio y tylawd a'r anghenus a ddichon ddyfod i guro wrth ei ddor. Mi glywais i yn ddystaw bach fod y cigyld wedi ysgrifenu at ei frawd i Loegr 1 ol'yn am gan o glod erbyn y wledd, ond i'r llythyr fyned ar goll i rywle. Dichon mai esgiis y bardd oedd hyn hefyd am fod oi awen oddicartref. Buom am dro dydd Llun yr wythnos ddiweddaf yn y Junction. Cewch hanes y daith yn fanylach ryw dro eto. Hyd hyny, y mae yn llawenydd "genym ddwyn tystiolaeth y trigolion a'r gweithwyr yma i gymeriad bechgyn Treforis. Nid oes yno yr un truck shop. Mae v Griffisiaid yn haeddu canmoliaeth mor bell ag y mae gorfodaeth ar brynu yn y siop yn cyr- haedd; ond mae arian y Ceffyl Du a'r Globe yn wahanol iawn. Y mae godineb yn uchelfrigog yma. Bydd genym bethau a achosa ddagrau i rai o'r troseddwyr yn fuan iawn. Byddai cystal tori i dy dyn a dwyn ei eiddo, a gwneuthur peth ag y mae rhai yn ei gyflawni yn y lie yma. Ni chaiff gwyr Treforis fod yn euog o weith- redoedd ysgeler fel yna. Mi a'u herlidiaf ac a'u poenaf hyd oni ddiwygiant. Pwy achos oedd i Lewys Afan wneud y fath boisterous row yr wythnos ddiweddaf ? Yr oeddwn i wedi arfer credu fod croen Lewys yn dewach o lawer yn wir. Ond dyna, peth ofnadwy yw sangu tiroedd cysegredig rhyddid dyn mae yn cnoi fel corn," onid yw, Lewys? Mewn brys am y put, gyda'r cofion mwyaf diffuant at bawb a ddyoddefant ddim yn fy herwydd, NETTI O'R FFOREST.
PORTH, CWM RHONDDA.
PORTH, CWM RHONDDA. MRI. GOL.Diolch am DARIAN. Y GWEITHIWR. Y mae hon wedi troi cwrs llawer saeth wenwynllyd a daflwyd atom o bryd i'w gilydd fel dosbarth. Y mae Porthman a Chymro o'r Cymer wedi codi i'n sylw gwestiwn sydd o'r pwys mwyaf i ni fel dosbarth i sylwi arno, a rhoi ein hystyriaeth ddifrifolaf iddo, sef apwynt- iad meddyg i weithwyr y Cymer. Y mae yn ddigon hysbys bellach mai Dr. Henry Naurton Davies ydyw meddyg dewisedig y gweithwyr yn y lie hwn er ys dros 30 mlynedd. Pa un ai efe ai Dr. Lewis ydyw y doctor goreu, ni pherthyn i ni ar hyn o bryd benderfynu na dweyd ein barn ar y pwnc. Y cwestiwn i ni ydyw pwy sydd i ddewis meddyg i weini arnom pan fydd galwad am hyny. Dywed Cymro o'r Cymer mai y meistri sydd i ddewis meddyg i ni. Dywed am Dr. Davies, "Ni chafodd ei daflu allan o gwbl, o her- wydd nad oedd wedi cael appointment gan y cwmni newydd." Y mae yn lied ar- wyddo fod Cymro o'r Cymer yn un sydd yn nghyf rinach y cwmni, oblegyd heb hyn nis gallasai wybod y dirgelwch yna, o herwydd Dr. Davies sydd wedi bod yn gweini ar weithwyr y Cymer yn ystod yr amser y buwyd yn suddo y pyllau newydd- ion i'r cwmni newydd. Dichon y dywed Cymro mai y contractor oedd yn codi y tal y pryd hwnw, ac mai ei weithwyr ef ac nid gweithwyr y cwmni opdd yno yr amser hyny. Eithaf da; ond ai nid oedd yno weithwyr i'r cwmni hefyd? Beth oedd y firem r>, yr ostlere, &c., ai nid dan y cwmni yr oeddynt hwy? Ac oni ddarfu i Dr. Davies weini ar wragedd rai o honynt wrth esgor yn y tymor hwn? Do yn sicr, ac yr oedd pawb trwy y lie yn credu mai efe oedd y meddyg, ac yn ymddwyn tuag ato fel meddyg apwyntiedigy gweith- wyr, ac hefyd fel meddyg cydnabyddedig y meistri. 0 ganlyniad, rhad fod Cymro o'r Cymer yn un sydd yn nghyfrinach y meistri cyn y gallasai ddyfod o hyd i'r ffaith "nad oedd wedi cael yr appointment gan y cwmni newydd." Ha! ha! Cymro o'r Cymer, mi a'th adwaen pwy ydwyt; y mae dy leferydd yn dy gyhuddo. Ond dyna, ni waeth gen i pwy ydwyt, oblegyd y mae cynwysiad dy lythyr yn profi yn ddigon eglur dy fod yn ormeswr o'r fath waethaf, a digon hawdd adnabod o ba radd mae dy wreiddyn. Ond pwy sydd i ddewis msddyg i ni fel dosbarth gweithiol ydyw y pwnc ? Y cwmni, medd Cymro o'r Cymer. Nage; ni ein hunain, meddaf fi a Porthman, a'n rhesymau dros hyn ydynt y canlynol: 1. Y ni sydd yn talu iddo, ac yn hyn gall ein meddygon edrych ar eu practice yn eu cysylltiad a ni fel dosbarth mor privafe a phan yn gweini ar un or cwmni neu Cymro o'r Cyme". Geiriau bychanus iawn gan y Cymro ydynt y private practice. Ai nid private ydyw pob practice gan feddyg a fyddo yn cael ei dalu gan private indit,idut: h, a'r unig public practice ydyw yr hyn y telir am aano o'r public money neu y trethoedd. Gall pob gweithiwr yn mhob gwaith, a phob meddyg i bob ff gweithiwr, ymffrostio fod y practice yn private. Ond lie cedwir arian y gweith- wyr i dalu i feddyg nad ydynt yn ddewis, ac na chaiff weini arnynt er hyny, gellir galw peth felly yn ormes o'r fath waethaf o du y meistri, ac yn shabby tuhwnt i shabbiness o du y meddyg a dderbynio dal yn y fath lwybr budr. Hefyd, amom ni y mae y meddyg yn gweini. Ac ai nid truenus o beth ydyw gorfodi dyn i gymeryd un i atendio amo mewn cystudd nad oes ganddo y rith Ueiafoymddiriedynddo? Beth pe byddai y gweithwyr yn troi at y meistri. ac yn dweyd, os na chaiff Dr. Davies neu Dr. Lewis atendio arnoch chwi a'ch teulu- oedd ni stopiwn eich gwaith ar unwaith? Yn sicr gofynent hwythau, Pwy roddodd 1 chwiyr hawl hwn i ddewis meddyg i ni? Gallwn wneud hyny eim hunain. Yn union fel yna y gwnaed a gweithwyr y Cymer, a beth fyddai i'w ddweyd wrthynt pe troai y rhod am ddweyd yr un peth wrth y cwmni. Trais a gormes ydyw i feistri ddewis meddyg i'r gweitbwyr, a gorfodi y gweithwyr i dalu iddo, neu — Wn i ddim paham yr aeth Cymro o'r Cymer at y moch, oblegyd dylai wybod mai nid yn y cyfeiriad mochaidd y defn- yddia eich gohebydd y gair Porthman fel enw dirgelaidd arno ei hun. Y mae Cymro yn treio seboni y Llwynog. Yn wir, y mae arno ofn y Llwynog hefyd. Dywed, "Y mae yn hyfrydwch genyf feddwl nad yw y Llwynog yn caru myned yn agos i un mochyn byth, o herwydd fod yr arogl oddiwrtho mor annymunol ac mor anghydweddol a'i flys." Felly rhwng y Llwynog a hynyna; ond carwn roi gair bach yn nglust y Llwynog, rhag ofn y dygwydd iddo wneud camsynied gyda golwg a'r tylc u mo h. Cofied Llwynog, os bydd dygwydd iddo ddyfod i ochr Daran Dullais fod yn ngodreu y tir oddi- tano, gyferbyn a'r Ysgol Genedlaethol, ar odreu tir y Bedw, lawer iawn o dyleau moch, a bod rhai o honynt yn weigion o ran moch pedair troed; ond gofaled fod yn gynil wrth fyned i mewn, rhag y dy- gwydd fod yno fochyn dwy troed yn dysgwyl am hweh ddwy troed; ac os gall fyned 1 mewn, gofaled wrth ddyfod allan, rhag y gall i gigyddes fod yno yn dysgwyl y mochyn dwy troed allan, a rhuthro a'r gyllell i'w wddf mewn camsynied. Gwell fyddai genyf gael y mwynhad o ddilyn cwn hela Ty'nycymer i ddal y Llwynog nag i ddiwedd fel hyn ddyfod iddo. SCLEMIN.
GLOFA Y BRITHDIR, GER CASTELLNEDD.
GLOFA Y BRITHDIR, GER CASTELLNEDD. Y mae yn dda genyf allu hysbysu trwy gyfrwng y DARIAN fod yr annealldwriaeth oedd rhyngom ni a'n meistri yma wedi dyfod i derfyniad tra boddhaol, a rhai wedi gweled eu camsynied, er, feallai, fod hyny yn ormod iddynt ei addef yn bre- senol Byddai yn dda i'n meistri gofio mai nid creadur i'w ddychrynu gan bob rhyw fwbach y dichon iddynt hwy ddy- chymygu am dano ydyw y gweithiwr gonest, tra y dylem nmau fel gweithwyr ddysgu bod yn unol a phwyllog, ac yna pwy a'n dychryna. Carwn ddweyd gair hefyd wrth y bodau hyny na wyddant yn brofiadol beth ydyw enilleujbara beunyddioL, am iddynt beidio Iladd gormod ar y gweithiwr pan y bydd (mewn cyfyngder. Clywsom am rai o'r bodau bolwyntog hyn eu bod yn dweyd y buasent yn cyflenwi y He hwn a gweith- wyr ag oedd yn byw ar soup ac erfin. Cywilyddied y cyfryw, yn ngwyneb y fath syniad, fod y neb sydd wedi gweithio ac yn foddlon gweithio yn gorfod byw ar y lath bethau gwael, tra y mae cynifer o'r lfath yma yn ymbesgu ar fer eu hesgyrn. Yn wir, y mae awydd ynom i roddi gwahoddiad i'r Llwynog i ddyfod i'r lie yma am dro, canys y mae yn sicr y gwnai les mawr, a chaffai ddifyrwch o blufio, er ein bod yn ofni nad oes ond gwynt oddi fewn i'r pluf. Am hyny, Lwynog anwyl, tyred yma am dro a dy offer pwyso a mesur gyda thi, er gweled pa mor gyson ydyw gweithredoedd ac ymddygiadau rhai o'r llwyth yma a'r hyn y maent yn broffesu bod. HEN LOWR.
. EISTEDDFOD GENEDLAETHOL…
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL BIRKENHEAD. AT EOS CYNLAIS. Gan fod dau gor o Aberdar yn bwriadu myned i Birkenhead, ai yw yn bosibl cael Strydydd o Gwm Rhondda, gan fod un e yn ymranu un yn erbyn y Hall ? Nid wyf yn credu y byddai yn dramgwydd i gychwyn y trydydd yn undebol o Gwm Rhondda. Cofier mai nid barn unigol yw y sylwadau hyn, ond dymuniad llawer- oedd o gyfeillion o Dreorci, Treherbert, a llawer o fanau ereill yn y cwm. Hefyd, yr wyf o'r farn y byddai yn llesol iawn i ieuenctyd ein ewm i gynilo ychydig erbyn yr eisteddfod, yn lie gwar- 10 eu harian a'u hamser am yr hyn nid yw yn digoni. Y mae hen ddiareb yn dweyd mai' deuparth gwaith yw ei dde- chreu.' > Beth pe byddai i un o'r cerddor- ion nodi rhyw fan canolog i ni gyfarfod a'n gilydd, a chychwyn ati o ddifrif. Hai lwc ddi, fechgyn hwyrach mai i Gwm Rhondda y daw y clod a'r pres yn y diwedd. Y mae genym gymaint o hyder yn ngallu arweinyddol ein cyfaill, Eos Cynlais, ag un o arweinyddion y corau ereill, heb ddiystyru yr un o honynt yn y mesur lleiaf. Yn awr, hwntws bach, ati mewn gwirionedd ac ar unwaith. Sylw ar hyn gan un o honoch ar du- dalenau y DARIAN a foddlona lawer heb- law.
Advertising
ALLAN O'R WASG. CAN. Y GAu & GoUwyd (The Missing 8onpr).— Gan D. Emlyn Kvacs, er cofftwchrr- iaeth am y diweddar William Hopkin, Aberystwyth. Plia Is. Gorphwyigan (Requiem) i'r diweddar dri ehedyrn Uymrn: IBUAN GWYLLT, MYNTDDOG, a GOHBBYDD.—Gan B. 8. £ tn«hes Llnndain. Fris 4c. yn 1deiau codiant. Gyhoeddedig gan- I. JONES, Printer, &c.,Trehelpbgrt. AT DEIGOLION CWMBAOH A'R CYLCHOBDD. DYHUNWYF yn garedig hysbysu fy mod yn barod, ar y rhybydd lleiaf, i dderbyn archebion (orders) am Goffia- &u (a phob Saervraith), a siorhaf waith da am y pris:edi rhotaf. JonN OWEWS, 29, Boee Bow, Gwmbach. x Coffinaa Rhad! Coffinau Rhad!! DYMUNA MB. WILLIAM RICHARDS, builder ao undertaker, Coedymeib- ion, Tonypandy, tra yn cyflwyno ei ddi- olchgarwch gwrosocaf i'w gyleillion am eu cefaogaeth am gynifer o fiynyddaa, eu hysbysu ei fod yn parhau i woend Coffinau yn hynod rhad; a'i fod yn ym- gymeryd ag edrych ar ol angladdau, ar. olygu, gwalio y beddau, Ac., ei hun. Hefyd, y mae ganddo geffyl a thrap i'w hireo pan fydd galwad am danynt. Y cyfeiriad ydyw— MR W. BICHABDS, Builder & Undertaker, Ooedymeibior, Tonypandy. SEION, WAUNARLWYDD. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod fawreddog yn y lie uchod ar dydd Gwener y Groglith nesaf, Ebrill yr 19eg, 1878, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswy* Uwyddianus mewn Cerddoriaeth, Bardd- oniaeth, &c. PRIF DDARNAU. £ B OI Tt Cor a gano yn oreu yr Ar- Slwydd yw fy Mugail,' gan Pro- feswr Parry .8 0 0 r. Cor a gano yn oreu 'Y Ffrwd,' gan Gwilym Gwent 2 0 0 Am y Deuawd goreu, yr aw- dwr i ddewis ei eiriau. 0 10 O Beirniaid,—Y Gerddoriaeth, Mr. Silas Evans, 15, Henrietta-street, Swansea; y Farddoniaeth, Parch. R. E. Williams Twrfab), Raven Hill, Swansea. Mae y Programmes i'w cael am geiniog a dimai yr un drwy y Post. BEES REES, Slant Cottage, Waunarlwydd, Swansea.1 ALLAN O'R WASG, CANEUON NEWYDDION, Yn y ddau Nodiant. Pr a 60. yr un, trwy y Poet, 6Jo. Gweno Fwyn Ou.-Gan Eos Rhondda. T Mynydd 1 mi.—Gan R. S. Hughes. Dewrder Livingston. Gan D. Davies. Pwy sydd eisiau Papyr Newydd. — Gan BOlt. Bradwen. Yn tr Bm Noiicmt, Pris Is. Y Cymro.—Gan D. Emlyn Evans. Anthem yny (M M Nodiant, Pris 4c. Yr Arglwydd yw fy Mag&il.- Gaa J. Thomas* Llanwrtjd. Darnau a Sadleuon at wasanaeth oyfarfodyM adroddiado) gan Deinoodyn. Pris 60. Fob archebion i'w danfon i MR. I. JONES, Stationers' Hall, Treherbert. Mor o gan yw Cymrn gyd. n TABERNACL, PONTARDULAI8. CYNELIR y Chweched Eisteddfod Flynyddol yn y lie uchod dydd Gwener y Groglith, Ebrill 19eg, 1878, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwydd- lanus mewn traethodau, bar Jdoniaeth, a chaniadaeth. Prif ddam corawl: — Then Round about the Starry Thronegwobr, £ 10. Beirniad y Ganiadaeth: Mr. J. WAT- KINS, A.C., Treforis. Y Traethodau, &c.: MR. D. BOWER (Deheufardd), Llanelli. Y programs i'w cael gan yr ysgrifen- ydd am y pris arferol. JOHN LEWIS, Hendy, Pontardulais, Ail Eisteddfod Flvnyddol Deri B1DDED hysbys i holl Gymra penbaladr y cynelir Eieteddfod fawreddog ar ddydd LInn, Mai 27aio, 1878, pryd y gwobrwyiryr ym- geiswyr Uwyddianus mewn Caniadieth, Bardd* oniaeth, fto. Llywydd: WALTER BOGG, TSW., Plaayooeds Belrniaid-y Ganiadaeth, Mr. RBBa BTAXS. Aberdar; y Farddoniaeth, Mr. R, SKITK (Home Ddu), Tonypandy. PBIP DDASKATJ. A a. cr.: 1.1 nnrhyw Gor a ddatgano yn oren T Meb Afradlon,' olr Oorddods ..12 0 0 A fi 2a. i'r Arweinydd, 2. I'r Cor, heb fod dan 30 mown rhif, a ddatgano yn orau I Clyw, 0 I Dduw, fy Uetain,' gan D. Jenkins, Tre- outaii 4 0 0 3. I'r Cor, heb fod dan 26 mewn rhff, ao na enillcdd dros £ 6 o'r blaen, a ddatgano yn oreu I The Resurrec- tion,' Anthem o'r Chorister 3 0 0 Am j gweddill o'r testynau, yn nghyda threfe y dydd, gwel y program, yr hwn sydd yn awr ya barod, 80 i'w gael oddiwrth yr ysgrifenyddioft. am y pris arferol. Llywydd y Pwyllgor: WALTHB HOOG, YKWI IS-lywydd: WK. JBSBMUH, YBW. Ttysoryddlon: MB. JOHN MORGAN, Damn Hotel, a Mr. JOHN BTANS, Jenkin'S Row. Ysnrifenydd Mygedol: MR. JOHN JOHX, Dari Board School. Tsgrifenydd Gohebol: 16.. Lawis, 6, Jenkin's Row, Deri, Caardydd* CAMBRIAN _a. ,A I I + -ma w low w-6 injifiiVi 'i i LOZENGES, (UGUTUBD.) For Slilers aid Public Speakers. co=- THut Zsoungts render the Voice y IELODIOUS AND CLEAR A8 A BELL. Patronised by eminent Musical Celebrities & Public Speakan. JMti J4, 6d.t and is. per Box rROFRIBTOR. J. GEORGE, M.R.P.S. HIRWAIN, QLAMORGAHSHfRE. Gyda'r Post 4c, 8c, a Is 20. GWYL GERDDOROL EBENEZERJ" TONYPANDY. linn y Sulgwyn, 1878. Oynelir dau berfformiad o Gerddoriaeth o radd uchel. Prif gantorion, ac offeryn- wyr cyflogedig; a Chor Undebol Linos- og. Arweinydd; Mr. D. Buallt /ones,
IARLL BEACONSFIELD
—— ■■ d:r C.vmra, a'i frawd ya Ohio. Yr oadd 29ain oed. a pberchid ef yn fawr g&n bawb a'i hadwaenai.