Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Goreu art, art dysg.' Heb Dduw, heb ddim.' Eisteddfod Gadeiriol Caermli. C7NBLIR yr Eisteddfod usbod Dydd Llun Sulgwyn, 1878, pryd y gwobrwyir mawn traethodau, barddjniaeth, oerddoriaeth, oaniad- keth, &o. Arweinydd f d;dd: Thomas Q. Evans, Yaw., Hlrwaun. Beimiad y traethodau, barddoniaeth, so.: Farch. W. Thomas (Islwyn.) Beirniald y Gorddoriaeth;—DR. R. ROGERS, Bangor; ao ALAW DDU, Llanelli. Gyfeilydd y dydd: Mr D Bowan, Dowlaia. PAIP DBSTINA-U—BARDDONIAETH. Am yr Awdl orea, Yr Haul' ddim 4rie 300 o linellau •• *.550 a Chadair Dderw hardd. Am y Bryddest oren, Trugaredd,' Adim dros '4CO o linelUu •• • • 2 2 0 CEHDDOHIABTH. Am y G&n Baritone oreu, yr awdwr ddew&eieirMU .220 Am y Don oren ar M.C.D. 0 10 6 CANIADAETH. I'r Cor, heb fod dan 100 mewn rhif. ttanoyn oreu < Then shall your light' 30 0 0 Thlws Aur i'r Arweinfdd. I'r Cor, ddim dan 60 mewn rhif, na aniUodl dros J16 yn ft tenorol, a gano yn oreu Y Mab Afradlon,' (Lloyd.) Oval y Garddorfa 16 0 0 rr Cor o'r un gynulleidfa, ddim din SO mewn rhif, a gMij yn oreu Molwoh yr Arglwydd,' (Parry) 10 0 Caniateir i ddewis arweinyid. Y Programme i'w gael am y p is arferol. JOHN THOMAS, Checkweigher, Pwllypant, Bed- was, near Caerphilly, Ysgrifenydd Lleol. EDWABD PHILLIPS, Esq., Caerphilly, Trysor- ydd. EISTEDDFOD YN ESQ WEN. ClYNELIR yr Eisteddfod uchod yn nghapel i y Bedyddwyr Seisnaeg, dydd Gwener y Groglith, Ebrill 19eg, 1878. PRIP DDABNAU. £ B. CI. I'r Cor, heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu 10, Father whose Almighty Power' (HMid I) .500 I'r Cor na enillodd wobr o'r blaen. ao heb foi dan 26 o rif, a gano yn orsu Jerusalem, my Glorious Home,' y geiriau yn Seisnaeg yn unig 2 0 Bairniad: Ma. O. C. CAIRDS, Organist, Tre- degar. Programmes i'w oael gan MR. GEORGE J ONES, Nixon's Villa, Ynysowen, am geiniog yr un. DYMUNA MRS. THOMAS (EOS TYDFIL), 7, Bethel Street, George Town, Merthyr, Boddi ar ddeali ei bod yn parhau i dder- byn gaJwadau am ganu mewn Cyng- herddau ac Eisteddfodau, a hyny ar del- emu rhesymol. SALEN, FARDBE, GER CLYDACH CYNELIR Eisteddfod yn y lie uchod dydd Badwm, Mai 25»in, 1878. Y PBIF DDABNATT COBAWL. 1. Y mae gorphwysfa eto'n ol,' gan J. H. Roberts 8 0 0 A chadair gwerth 21 5s. 2. Pebyll yr Arglwydd,' gan Dr. Parry 3 0 0 Y Beirniad MR. SILAS EVANS. Y-Programms, yn cynwy. yr holl fan. ylion, i'w cael am y pris arferol gan yr Ysgrifenydd. DANISH D. DAVIES, Buildings, Glydach, Swansea Valley. REYBYDD. POB Nwyddau ar Wystl gan Mr. JOHN COHEN, Qwystl-fssnachwr, 24, Cardiff Street, Aberdar, a raid eu Dadwyetlo ar neu cyn y ISfed o Ebrili nesaf, neu hwy a gant eu symud w gwaithu. Y mae niter mawr o barau o DdUlad Newydd o Ail-law ar werth am ostyegiad mawr ar y rislau arferol. REES EVANS TAILOR AND DRAPER, 45, Commercial Street, Aberdare, BEGS to announce his numerous Cus- tomers and the Public that his STOCK. or WOOLUWS for the Spring and Summer (1878) im now oomplaw which is selected from the Best Markets, the Qaality and Style of which oannot be ^R.^wishes especially to call atten- tion to Vs 50s. Suits, made from Scotch and Bliss' Chipping Norton Tweeds, m being the best value that can be oilered in the Trade. Neuadd Ddirwestol, Aberdar. -:0:- TRADDODIR DABLITH yn y Neuadd uchod nos Fawrth, y 19ag cyfisol, ffan Mr. A. Forbes, Gohebydd enwog y Daily News," Llundain. Testynan: —- Croesiad y Danube," "Brwydr y Shipka Pass," a "Brwydrau P To^ynau 2a 6^, Is 6o, a Is yr nn. Oy- merir y gadair am wyth o'r gloch. ART UNION FESNDALE. Bydded hysbys y gohirir yr Art Union uchod o'r 5ed o Fawrth, hyd y 15fed o Ebrill, 1878, pryd yr ymddengys y winning numbey8 yn y DASIAN am yr wythnos ganlynol. 'Yn y cyfamser bydd- ed i'r rhai sydd a Uyfrau tocynau gan- ddvnt i ddanfon y duplicates l fewn erbyn dydd Gwener, Ebrili 12fed.
BWRDD Y GOLYGYDD.
BWRDD Y GOLYGYDD. Shon o'r Cwm ar Helyntion Glandwr wedi ei dderbyn. Y Bill Iawnol.—Y mae vn ddrwg genym na chawsom yr ysgrif hon nes em bod bron myned i'r wasg. Helyntion Trefons (gan gefnder yr Hen Brice), Trioedd Penderyn, Pereiddiog, John Thomas (Ffynon Taf), Un o'r .Fyn- went (Pontardulais), Yr Hen Gadnaw, Craig y Garth, Gweithiwr (Cymer), Trioedd Ynyshir, Helyntion y Porth (gan Shon y Crydd), Anerchiad ar Hel- yntion y Cymer (gan Gweithiwr), Tre- boeth, Ualedi Glowyr Clydach (gan Un yn Teimlo), Salem, Felinfoel, At Afan- fab, Cwmafon, Trioedd Melin Kan Ddu, a lleng heblaw hyny wedi eu derbyn a'r rhan fwyaf i ymddangos yn ein nesaf. John o'r Cwm a Hanes Glandwr. — Yr ydym wedi derbyn llythyr cyfrinachol o Landwr yn rhoddi ar ddeall nad oedd y cwbl a anfonodd John ond crug- lwyth o anwireddau, a chais at godi terfysg lie nad yw. Cywilyddied y go- hebydd, a diolcned ei fod yn cael dianc heb ei nodi fel Cain. T. D., Porth.-Nid ein cariad at Dr. Da- vies sydd yn ein tueddu i roddi y llyth- yron sydd yn bleidiol iddo i mewn, ond eisiau bod yn ddiduedd, a gadael rhydd- id i'r naill ochr fel y llall, gan obeithio na fydd iddo ef na'r un meddyg arall gymeryd mantais ar hyn y tro hwn eto i'n taflu i gostiau cyffreithiol. Pob Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of the TARIAN, Aberdare, (Glam.) Pob archebion a thaliadau i'w hanfon i Mills a Lynch, TARIAN Office, Abedar.
A FYDD HEDDWCH?
A FYDD HEDDWCH? Nis gall holl Ewrop wneud dim eto ond adleisio a fydd heddwch ?" Y mae y cytundeb heddwch rhwng Twrci a Rwsia wedi cael ei selio o'r diwedd. Cymerodd hyn le ddechreu y mis hwn. Y mae yr hanes a rydd gohebydd y Daily News am y modd y daeth hyn i ben yn fanwl a dyddorol dros ben. Ymddengys fod llwyddiafit Mr. Ley- ard, Ilys genhadwr Prydain yn Caer- cystenyn, i gael pen cynrychiolydd cyntaf Twrci yn y gynhadledd at wnend heddwch i lawr am yr hyn a ddywed- odd h ivnw wrth obebydd y Daily News, yn nghyd a symudiad llongau rhyfel Prydain i For Marmora, yn agos i Gaer cystenyn, wedi peri i gynrychiolwyr Rwsia benderfynu myned yn nes i Gaercystenyn nag Adrainople, lie y bnont o'r blaen yn ceisio llunio cytun- deb a Thwrci. Symndasant i San Ste- fano. Wedi i olynydd y cynrychiolydd Tyrcaidd, yr hwn a ddiswyddwyd, gael ei apwyntio, aeth y drafodaeth tnag at wneud heddwch yn mlaen yn araf Ni wnai Safvet Pacha, y cynrychiolydd Tyrcaidd newydd, gytnno ar nnrhyw bwynt heb gael gwybodaeth o Gaer- cystenyn yn ei gylch. Ac yr oedd rhwystrau bennyddiol a dyeithrol yn cymeryd lie yn yr ohebiaeth bellebrol a Chaercystenyn. Nid oedd ateb yn dychwelyd o Gaercystenyn cyn pen tri neu bedwar diwrnod yn ami. Syrthiodd afiechyd ar Safvet Pacha. Gyda yr anhawsdra mwyaf yr oedd Ignatieff, cynrychiolydd Rwsia, yn cael ganddo fyned yn mlaen a'i waith. Dysgwyliai am genbadwr Twrci o Berlin. Nid oedd yn cofio gosodiadau y gynadledd a gymerodd le cyn y rhyfel yn Caer- cystenyn y gauaf o'r blaen. Yr oedd llawer o waith i ddwyn y gosodiadau hyny yn eglur o'i flaen ef. Ni wyddai y terfynau a osodwyd i fydjin Rwsia yn y cadoediad. Nid oedd map ganddo. Gorfuwyd ef i dderbyn yr hyn a osodai Ignatieff o'i flaen. Gwnai bob esgns i rwystro dyfod i gytnndeb. Gwelodd Ignatieff hyn, a bygythioddroddi terfyn ar ymdrech y Pacha i barhau yr oediad. Dichon fod yr ymdrech hwn, yli ol arfer y Twrc o fod yn farwaidd yn ei syniEd- iadau, a dichon ei fod yn fwriadol, oblegyd fod y cytundeb yn fath o death warrant i Twrci. Dichon hefyd fod y Pacha yn meddwl y bjddai y gynadl- edd rhwng galluoedl Ewrop, ar ol iddo ef ac Ignatieff gytuno a'u gilydd, yn debyg o rodii gwell telerau i Twrci nag yr oedd Rwsia yn tueddu i roddi. Cyn myned i San Stefano, ar lan Mor Marmora, cafoddDoc Nicholas ych ydig o rwystr ar ei ffordd yno gan un o gad- fridogion Twrci, yr hwn a ddangosodd barodrwydd i osod ei filwyr ar ffordd Nicholas i fyned i San Stefano. Cyn- hyrfodd hyn ddigofaint Nicholas, ac ymddangosodd yn debyg i'w dad, yr Ymherawdwr Nicholas, tad yr Ymher- awdwr presenol. Rhoddodd orchymyn byr bygythiol i lywydd milwyr Twrci am symud o'r ffordd, ao onide y byddai yn waethiddo. Gwnawd pob brys ar unwaith gan y Tyrciaid. Rhodd- asant y ffordd yn rhydd i'r awdurdod- au Rwsiaidd. Am ychydig oriau yr oedd pob arwydd y gallasai y rhyfel ail ddechreu. Meddyliodd cynrychiol- wyr Rwsia y buasai yn rhaid i'r wlad hono fyned i rytel a Lloegr. Dywedodd Ignatieff wrth ohebydd y Daily News nad oedd nnrhyw gytun- debdirgel yn bod rhwng Twrci a Rwsia, ac mai y prif bwynt oedd penderfynu pa fath lywodraeth a gaffai Bulgaria. Tystiodd fod y materion ereill i gael eu penderfynu gan gynadledd galluoedd Ewrop. Nid oes dim gwirionedd yn yr hysbysiadau fod Rwsia wedi ceisio meddianu llynges Twrci, nac ychwaith ei bod wedi gofyn am deyrnged yr Aipht. Y peth goreu i Loegr yn awr yw ceisio cael tiriogaethau, fel yr Aipht a Syria, yn rhydi oddiwrth lywodraeth y Twrc, gan y bydd efe, yn Caercysten- yn, i raddan mawr bellach, fel caeth- was gan Rwsia. Byddai gwaredigaeth yr Aipht o law y Twrc ac o law ei llywydd presenol yn waredigaeth fen- ditbiol i'r byd. Y cwestiwn mawr yn awr yw, beth a wna y galluoedd mawrion Ewrop iaidd. Y maent wedi penderfynu cynal cynhadledd yn Berlin. Y mae Iarll Derby wedi tystio nachydnabydd- ir yn y gynadledd hono nnrhyw gyfnewidiad sydd wedi cael ei wneud mewn cytundebau blaenorol heb gan- iatad y gallnoedd, ac y bydd holl fan- ylion y cytundeb sydd wedi cael ei wneud rhwng Twrei a Rwsia yn cael eu gosod ger bron cynhadledd y gallu- oedd Ewropiaidd. Y mae y chwildroad mawr sydd wedi cymeryd He mewn cygylltiad a Thwrci yn sicr o wneud gwaith y gynadledd mewn rhai pethan yn ddyrus; ond ar yr un pryd bydd yn hawdd delio a Thwrci am ei bod wedi cael ei hysgubo ymaith fel gallu Ewropiaidd. Cydnabydda y Toriaid fod sefyllfa pethau wedi newid er amser y rhyfel yn y Crimea, ac er amser y cytundeb a wnawd yn Paris ar ol y rhyfel hwnw. Ceisiwyd y pryd hwnw i osod Twrei i fyny, felllywodr- aeth a allai fyned yn mlaen yn llwydd- ianus yn annibynol ar ereill, ond y mae hyny wedi cael ei brofi yn beth anmhosibl. Pe na byddai dim arall, y mae ei hanallu i dala ei dyled, na'r Hog arno, yn profi fod hyny yn an- mhosibl. Byddai yn fendith fawr i ddynolryw pe gallai y gynadledd yn Berlin roddi bodolaeth i drefoiadan newydd ar fat- erion dwyreiniol, na byddai yn angen- rheidiol i wneud unrhyw gyfnewidiad pwysig ynddynt byth mwy, fel na byddo perygl i ryfel dori allan rhwng y gallu- oedd Ewropiaidd yn Bghylch nnrhyw wlad yn y dwyrain. Anhawdd ymhel ag ymherodraeth Twrci heb iddi fyned yn ddarnau, oblegyd y mae undeb y gwahanol genhedlaethau o dan ei Hywodraeth hi, wedi bod yn sylfaen- edig ar nerth y cleddyf, ac nid ar ddewisiad a chydymdeimlad. Nid yw y cenhedlaethau yn nhaleithiau Ewrop- iaidd Twrci yn frawdol tuag at eu gilydd. Y mae y JSclaves a'r Groeg- iaid, er mai yr un grefydd sydd gan- ddynt, yn elyniaethol i'w gilydd mewn ystyr wleidiadol. Gan fod y Solaves fel gwladwyr yn Rwsaidd fel cenedl, tebygol yw y bydd i Rwsia geisio rhoddi manteision iddynt hwy, ac es- geulnao y Groegiaid, y rhai sydd wedi dyoddef oddiwrth orthrwm y Twrc iel y Sclaves. Y mae y /Sclaves yn poblogi rhanau o Awstria, ac y mae perygl i Rwsia gynllunio i uno y rhanau hyny a'i llywodraeth hi mewn rhyw ffordd new gilydd. Byddai y fath weitbred yn wrthwynebol i fuddianau Awstria. Ac y mae masnach Awstria i raddau helaeth yn ymddibynu ar ryddid mor- cjwyaeth yr Afon Danube i'r Mor Du. Gan hyny y mae yn fater o'r pwys mwyaf i Awstria beth fydd dylanwad dyfodol Rwaia ar y tiriogaethau trwy ba rai y Ilifeiria y Danube. Er pan yagrifenasom y golygiadau uchod, y mae y newydd pwysig weui dyfbd i law fod Awstria wedi gofyn i'w Senedd am £6,000,000 at osod ei byddin a'i llynges mewn sefyllfa barod i ryfel, fel ein gwlad ni. Pan y gofyn- odd Andrassy, Prif Weinidog Awstria, am y swm uchod ddydd Sadwrn di- weddaf, dywedodd fod llwyddiant milwrol Rwsia yn erbyn Twrci wedi gosod pynciau politicaidd o'r golwg, ond fod y buddianauperthynoli'rpync- iau hyny yn galw am wyliadwriaeth. Nid yw efe yn ystyried fod y cytundeb sydd wedi cael ei wneud rhwng Twrei a Rwsia yn derfynel ar bethau cys- ylitiol a buddianau galluoedd eraill Ewrop. Y mae eisiau myned i'r gyn- adledd yn Berlin, yr hon a gynelir rhwng y galluoedd, gyda phender- derfyniad i wneud trefniadan na fyddant yn gohirio gosodiad pob matar o ddadl posibl rhwng y galluoedd, i gysgu am byth, hyd y gellir. Byddai y fath orphwysdra, ar ol blynyddoedd lawer o eiddigedd, a phryder rhag i anghytan- del ofnadwy i dori allan rhwng ygallu- oedd mawrion Ewropiaidd, yn fendith i'r byd. Y mae eisieu edrych i mewn i'r cwestiwn, beth a ddaw o'r Cristionogion fydd dan lywodraeth Twrci wedi ter- fyniad y Gynadledd yn Berlin. Pa gynllun a ellir ei ddyfeisio i sicrhau dywygiadau mewnol yn y gwledydd hyny a barhant o dan lywodraeth Twrci ? Nis gellir setlo dim yn nghylch y fath bethau ond gan y gallaoedd mewn undeb a'u gilydd. Ni allai Rwsia ei hun wneud hyn heb osod ei hun mewn peryglogael eigwrthwynebu gan holl alluoedd ereill Ewrop. Gan hyny tra thebyg yw y terfyna y gyn- adledd mewn cytundeb manteisiol i'r byd. Tystiodd Andrassy, fel ein llywodr- aeth ni, nad oedd efe am wneud par- otoadau gyda bwriad i ddefnyddio y parotoadau hyny mewn rhyfel gweith- redol, onder mwyn bod yn barod pe byddai eisiau amddiffyn buddianau Awstria. Y mae yn eithaf amlwg fod Rwsia wedi colli ymddiried Ewrop, a bod pob tebygolrwydd ybydd y gallaoedd ereill yn sicr o ffrwyno ei hnchelgais hi gyda golwg ar ei hamcanion i helaethu ei dylanwad ei hun, ond mor bell ag y gall hyny fod yn fanteisiol i Ewrop yn gyffredinol. Bydd pryder mawr yn llenwi mynwesau poblogaethau Ewrop nes y bydd cynadledi Berlin wedi eistedd a gorphen ei phelfderf/niadau.
CLYDACH.;
CLYDACH. GAIR AT ORUCHWYLIWR GLOFA GRAIG, MERTHYR. A oes rhyw fodd i atal yr agerbeiriant i fynedj mor gyflym trwy y, clwydi sydd yn Clydach a manau ereill ar y rheilffordd lie y mae y gweithwyr yn myned i fewn ac allan o'r trams ] Di- chon yr arbedai hyny fywydau mewn amser, heblaw y diweddaf a arbedwyd. Gwyduom am rai sydd wedi eu colli ar y reilffordd hon. Yr ydwyf yn eich taer gymhell i sefyll at eich rheolau, y rhai fu mewn grym am beth amser, ond yn awr wedi cael myned yn ddisylw. Gobeithio y cymerwch y nodyn hwn dan eich sylw mor fuan ag yr ymddengys. GWILIWR.
UNDEB CANU CYNULLEIDFAOL BEDYDDWYR…
UNDEB CANU CYNULLEIDFAOL BEDYDDWYR RHONDDA. Am ddau o'r gloch dydd Sul diweddaf. cynaliodd yr adran uchaf o'r undeb uchod ei rehearsal cyntaf yn nghapel Noddfa, Treorci. Wedi dechreu trwy ddarllen a gweddio gan y Parch. L. Jones, Treher- bert, awd yn mlaen gyda'r canu, dan ar- weiniad y brawd ienanc a thalentog Wil- liam Thomas, Treorci, yr hwn a wnaeth ei ran yn rhagorol. Cafwyd canu da ar yr holl donau a'r anthemau ond y rhai a wresogodd fwyaf ar ein hysbryd oedd- ynt—' Hoeliwyd yr Aberth,' &c., canwyd ni yn fendigedig a'r hen don, Aber- tawe,' yn nghyda'r don nefolaidd,' Dol- for.' Yr oedd y canu ar yr uchod yn an- orchfygol. Cafwyd caniad grymus a gaf- aelgar ar yr anthemau, Par 1 mi wybod fy niwedd' a Pebyll yr Arglwydd;' ond nid oedd' Fel y brefa'r Hydd' agos cystal, tipyn mwy o vmarferiad ddaw a hi. Ond rhaid i mi gyfaddef fod y canu yn mhell tu hwnt i'm dysgwyliad; a chan fod y canu mor dda yn awr, beth fydd ddydd Ewyl ] Bwriadant gynal yr wyl ddydd un Sulgwyn, a chredwyf hefyd y bydd yn llwyddiant perffaith. Y maent wedi sicrhau gwasanaeth yr arweinydd enwog, Mr. David Bowen, Abercarn, i w harwain yn yr wyl; ac y mae ei brofiad ef fel ar- weinvdd yn sicrhau y bydd yno le da. Da chwi, eglwysi a cnantorion, gan eich bod wedi dechreu mor dda; jmiegniwch erbyn y tro nesaf i ymberffelthio gymaint Q<y a fydd yn bosibl, fel y bydd eich canu vn v" wyl yn godiad i chwi a'ch arwein- WMinn ar- vn anrhydedd i enwad y Bed- vddwyr yn y c Darllenwyd yr em- ynau gan y Parch. v7. Morris> g^eimdog mrchus y lie. Yr oedd y .=5 lanw. Llwyddiant mawr ddnj^0 ymdrechion a'ch amcanion daionns. I Musicus.
. UNDEB CERDDOROL CYNULLEIDFAOL…
UNDEB CERDDOROL CYNULL- EIDFAOL DOSBARTH ABERDAR. Nos Lun diweddaf, yr lleg cyfisol, cyn- aliwyd pedweredd rehearsal yr undeb uchod yn Libanus, Aberaman. Dechreu- wyd y cyfarfod trwy ddarllen a gweddio gan Mr. Lewis Grifiiftis, Aberdar; yna etholwyd y Parch. William James, Beth- ania, i'r gadair lywyddol. Wedi ychydig sylwadau rhagarweinol, galwodd ar 1,1&r. Daniel Griffiths, yr arweinydd, -t ei waith, a chanwyd yn ystod y cy!" -irfod y tonau canlynol:—' Montgomery caniad da iawn ac effeithiol, tuedd llusgo, a di- ffyg sylwi ar y farddoniaeth. Clychau Hawddfyd' (Swn y Juwbili); caniad Iled dda; bydded i'r arweinyddion cartrefol gymeryd yr hynt a wnaeth yr arweinydd erbyn y tro nesaf. Henffordd Red dda eto, eisiau talu mwy o sylw i symudiadau yr arweinydd. Requiem' (Alaw Ddu); caniad da iawn a theimladwy. 'Salm Gyntaf da iawn. 'Jersey;' caniad da iawn ac effeithiol. 'Molwch yr Ar- gl wydd I (D. Jenkins); caniad rhagorol a theimladwy. 'Freyburg caniad ar- dderchog ar hon. Anerchiad brwdfrydig gan y llywydd, ac anogaeth gref at Iwv o yni a llafur gyda'r gwaith gogoneddus hwn. Y mae bywyd trwy edrych' (Swn y Juwbili); da iawn ac effeithiol. Glan Rhondda; gweddol, eisiau talu mwy o sylw eto i symudiadau yr arweinydd ac hefyd i'r farddoniaeth. Requiem' (Dr. Parry); caniad ardderchog ac effeithiol. 'Waterstock;' caniad llawn ac effeithiol. Cafwyd cyfarfod da iawn ar y eyfan. Carem weled y gwahanol arweinwyr y canu yn bresenol yn y rehearsals, er trefnu y cantorion yn eu lleoedd priodol. Gob- eithio y bydd iddynt gymeryd yr hynt yn garedig. Dibenwyd trwy weddi gan y cadeirydd CLUDYDD.
4 TANCHWA LOFAOL GER BOLTON…
4 TANCHWA LOFAOL GER BOLTON 35 0 FYWYDAU WEDI COLLI. y Prydnawn dydd Mawrth diweddaf, cy- merodd tanchwa ddychrynllyd le yn nglofa Mri. Scott aChyf., rhwng Bolton a Manchester, trwy yr hon y collwyd 35 o fywydau.
GWEITHFEYDD ABERRANT A PLYMOUTH.
GWEITHFEYDD ABERRANT A PLYMOUTH. Yr ydym yn cael ar awdurdodol diam- heuol bellach fod y gweithfeydd eang hyn wedi newid dwylaw, a bod y gobeithion goreu am eu dyfodol.
i DEWI MON A'I YSGRIF.
i DEWI MON A'I YSGRIF. MRI. GOL.Yr wyf yn credu mai teg- wch ynoch fyddai rhoddi modfedd o'ch gofod i mi er gwneud sylw o un peth oedd yn ysgrif Dewi Mon yn y DARIAN ddi- weddaf Fel y gwyr y darllenwyr, nid oedd dim wrth ei fodd. Fe allai fod ei sefyllfa yn y byd hwn yn edrych yn bur dywyll iddo ac felly, yn ei ddigofaint, yn trin pawb a phob peth. Pan y dar- llenais ei nodiadau ar y brawd ieuanc, yr hwn sydd yn y coleg o'r lie yma, cynhyrf- odd fy ngwaed, fel na allaswn lai na pheidio ei amddiffyn. Y mae yr arwein- ydd ieuanc y sonia D. M. am dano wedi gwneud cymaint o ddaioni yn ei ardal enedigol o'i ieuenctyd fel na wn am un eithriad iddo, ac ystyried ei ieuentyd. Y mae hefyd mor ddiniwed a'r golomen; ni wnai ddrwg i neb ond yn hytrach daioni. Ac eto y mae D. M. yn ei sarhau hyd eithaf ei allu. Ond bydded hysbys i D. M. fod teimlad cyffredinol y pentref yn gynhes tuag at eu harweinydd gobeith- lol, ac yn credu yn ei lwyddiant. Gwnel- ed D. M. ei oreu i'w dynu i lawr, ninau a wnawn ein goreu i'w godi i fyny. Yr wyf yn sicr pe byddai i rai o'r Pontardaw- iaid gael gafael yn D. M., y celai bob o fonclust anwyl ganddynt, yn enwedig gan aelodau cor y Dyffryn. Ysgrifened D. M. beth a fyno am ein harweinydd, os bydd hyny o rhyw bleser iddo—-dan wahanol ffugenwau-ond cofiedj 'Cenfig- en a ladd ei pherenog,' ac ni chaiff ei lithiau fwy o sylw gan y Pontardawiaid, nac ychwaith fwy o effeith nag ydyw dwfr yn gael ar gefn y tywyd. Terfynaf gan obeithio cael y fraint yn fuan o daflu fy hadling i'r drysorfa er mwyn anfon ein cyfaill ieuanc i'r R.A.M., Llundain. Dring, dring i fyny, Alaw. DYFFRYNWR.
—;—■ YSTALYFERA.
—;— YSTALYFERA. INDUSTRIAL CO-OPERATIVE STORES T LLWYNOG. Yn gymaint a bod Mr. Evan Lewis wedi gwneuthur ardystiad cyhoeddus yn y DARIAN ddiweddaf, ac 1 minau fy hun yn bersonol, mai nid efe oedd y Llangan a ymddangosodd ar dudalenau y Gwladgar- wf yn ddiweddar, yr wyf gyda phleser yn derbyn y dystiolaeth, gan gofio i'r hwn a ysgrifenodd y nodyn bawaidd hwnw mai nid cenfigen a barodd i mi ysgrifenu, ond teimlad byw am fod bradwr fel Llangan wedi beiddio anelu ei saeth wellt ataf o'r tn ol i'r llwyn. Ond os iawn yr hysbys- 2rd fi gan Mr. Lewis, Llanon ac nid angan a ddylasai fod tu ol i'r llwyn. Os felly, yn wir, bydd pob plentyn yn y gymydogaeth yn gwybod ar unwaith faint ellir ymddiried i gymeriad a adwaenir genym yn y gymydogaeth fel "Tad y Celwydd." Trueni fod cymeriadau brynt- ion fel yma yn cael cefnogaeth i ollwng allan eu cydau drewedig er ceisio ni- weidio cymeriadau sydd yn ceisio byw yn 'est ac heddychol yn yr un ardal a hwy. PwvbY^ded y gwr, gan hyny, os nad ellir cael llonyau^ch 3™^ a, dl,d^g. 7 bydd iddo, er ei ofid, & tei^da^ara^y rai yn amgen i gywion J71 ar ^r^g y Fforest. Am fusnes y co-opo ^e stow, os rhoddir llonyddwch i mi, bo^i .hwng gwyr Pentyrch a'u gilydd; o»d eto, o» p-.Tfodir fi gan fodau cecrus fel Llangan diclony bydd geayf ^ethi'w ddweyS a bery rhincian danedd l rywrai a ^ymunent gladdu y pwbl mewn ebar- L gofiant bythol. Ni cheisiaf ond llonydd- r wch athes: imiyw cael hyny. I YnySSEION Cottage. LEWIS MORGAN