Tarian Y Gweithiwr

ENWOGION SIR GAERFYRDDIN. Jones, Griffith, LLANDDOWROR. Ganwyd y dyn llafurcs a defnyddiol hwn o rieni cyfiifol yn mhlwyf Cilrhed- in, yn y flwyddyn 1683. Bu farw ei dad pan oedd ef yn dra ieuanc, fel y syrthiodd y gofal am ei ddygiad i fyny ar ei fam. Yr oedd yn aalwg i bawb a'i adwaenai fod rhywbeth gwahanol ynddo i blant ereill pan yn ieuanc iawn. Amlygai dueddfryd cryf am gyr- haedd gwybodaeth er yn faban braidd, a bu yn ffodus fod iddo fam yn awydd- us i roddi iddo bob chwareuteg, An- fonwyd ef i ysgol wledig mor faan ag y daeth i oedran cyfaddas, yn agos i'w gartref. Wedi treulio rhai blynyddau yn yr ysgol hono, anfonodd ei fam ef i athrofa Caerfyrddin, lie y cynyddodd yn dra chyflym mewn gwybodaeth o'r Groeg a'r Lladin. Yr oedd yn wan- aidd iawn o ran ei iechyd yr amser hwnw, yr hyn oedd yn anfantais iddo ar un llaw, ac yn fantais fawr iddo ar y ilaw arall. Yr oedd yn anfantais iddo i efryda yn galed, ond yr oeld yn fantais iddo tuag at gadw ei feddwl oddiwrth oferedd. Yr oedd ei lesgedd yn ei anallncgi i gymeryd rhan yn ofer- ddifyr.on ieuenctyd yr ces hono pe ewyllysiai, ac felly tueddid ei feddwl i ymneijlduo i fyfyrio a da? lien, &c. Ystyriai y swydd offeiriadol y fwyaf bwysig ac urddasol o bob swydd, a thueddwyd ei feddwl i ymgyssgru i'r swydd anrhydeddus hon. Wedi treulio ei amser yn athrofa Caerfyrddin, a chadw ei gymeriad yn loyw yn ystod yr amser hwnw, darfu i'r Esgob Bnll ei urddio yn ddiacon. Medi 19eg, 1708, pan oedd yn 25 oed. Yn mhen y flwyddy i'r mis, cafodd ei gwbl urddo gan yr un esgob yn nghapel f Abeimarla s. Ymddygodd or esgob yn hynod o garedig tnag ato, a rhoddodd iddo lawer o gynghorion gwerthfawr, yr hyn a barodd i Mr. G. Jones goleddu parch mawr i'r gwr hwnw eyhyd ag y bu ef byw. 0 Ar y 3ydd o fis Gorphenaf, 1711, rhoddwyd iddo berigleriaeth Llandei- lo, Abercowyn. Yn mhen pum mlyn- edd ar ol hyny cyflwynodd Syr John Phillips, o Picten Castle, sir Benfro, berigloriaeth Llanddowror iddc—Gor. 27ain, 1716. Yr oedd erbyn hyn wecti cyrhaedd cryn boblogrwydd, ac yn troi mewn cylehoedd parchus ac anrhydedd- ns. Priododd Mr. Jones a merch Syr Erasmus Phillips, brawd Syr John Phillips, o Picton Castle. Bu Mrs. Jooes farwyn y flwyddyn 1755, yn 80 mlwydd oed. Yn ychwanegol at Llandeilo Aber- cowyn a Llanddowror, pregethai Mr. Jones jn ami yn Llanllwch, yn agos i Gaerfyrddin. Yr oedd Llanllwch yr amser hwnw dan ofal Mr. Datydd Jones, perthynas agos i Griffith Jones, a diamheu mai hyny oedd yr achos ei fod yn pregetha yn achlysurol yn y lie hwnw. Tra yr oedd yn pregethu un tro yn Llanllwch, bendithiwyd ei weinidog- aeth i argyhoeddi Miss Bridget Vanghen, o'r Derllysg, yn mhlwyf Merthyr, yr hon wedi hyny a briododd Arthur Bevan, Ysw., o Lacharn, a bu yn gymhorth mawr i Mr. Jones i gario all-in y gwaith da a fa o les i holl Gymrn. Arferai y foneddiges hon fyned o Lacharn bob Sabboth i Landdowror neu i Landeilo Abercowyn, i wrando ar Mr. Jones yn pregethu, ac er ei bod yn fynych ynoael ei gwawdio am hyny, eto, glynodd wrth y gorchwyl yn ffydd- lon tra bu efebyw. (I'w barhau).

IARLL BEACONSFIELD (MR. DISRAELI). Y mae llawer o bethau yn ngwaith Mr. Disraeli, yr hwn a elwir Alroy," yn profi ei iod ef yn ddynwaredwr, ae yn lien-ysbeiliwr. Eglur yw ei fod wedi ceisio dynwareda Shakspeare. Ac eto cyhudda efe nofelwyr a beirdd yr oes bon o fod yn ddynwaredwyr a'i fod ef yn wreiddiol Dywed Richard III. yn Shakspeare Teyrnas am geff- yl. Dywed Alroy "Teyrnas am ddracht o ddwfr;" dywed Macbeth teflwch gyfferi i'r cwn dywed Alroy "ttflweh ddygwyddiadau i'r ewn." Pe na buasai Mr. Disraeli wedi beio pawb o'r beirdd diweddar am ddynwarediad, Hl'laasai^waith efyn benthyca llwythi 6tethan o Shakspeare yn ymddangos inor wrthun. Ond beth na wna chwarea- wr ar esgynlawr chwareuiy i dynu sylw dynion ato, heb roddi pwys yn y byd ar gysondeb ag ef ei han ? Digon Digon tebyg y gellir ystyried Disraeli yn wreiddiol pan y mae yn gollwng ei hun i gyfeiriad annatnriol mewn rhamant- usrwydd. Fel enghraifft, gesydddyn mewn cariad, i ddesgrifio ei serch, ac i cldweyd, dyma deimlad fy mywyd i, nid bywyd cyflredin, bywyd 11 awn o deimlad dwfn, a meddwl gwreiddiol yn crei." Un o'r teimlaiau mwyaf an- hunanol yw cariad. Nid yw yn ceis- io yr eiddo ei hun." Ac y mae ei nerth gymaint fel na aU fod mewn safle i fesur a phwyso a desgrifio ei hun, fel y gwna arsvr Disraeli. Disgyna efe i iseliaith dynion heb ofni Daw. Tynga ei arwr ef yn enw y nefoeid," er fod Crist wedi dweyd am beidio tyngu i'r nef, canys gor- seddfa Daw ydyw." Proffesa Disra- eli barch i Grist! Ymhonwr balch yw ei arwr ef. Medd- ai efe, Dyma fi yr hero. a meddwl genyf i gynllunio pob peth, a chalon genyf yn galla beiddio yn orwuch- naturiol! Gellid meddwl fod yr arwr yn siarad iaith Disraeli am dano ei hun. Dywed, Nis gallaf amheu fy muddugoliaeth. Rhan o fy moiolaeth i yw buddugol- keth. Ganwyd fi i fod yn ogoneddus, fel y ganwyd pren i ddwyn ffrwyth, neu i ymledi allan mewn blodan. Y mae nefoedd a daear yn ymuno i wnend fy ffortan i!" Beth ond gwallgof- rwydd chwyddedig yw y fath fyfyrdod- au rhamantas ? A meddylier mai cynyrch meddwl Prif Weinidog Lloegr ydynt! Gyda ei holl chwyddiadau, ysbeiliodd efe yn ddigywilydd feddylian Burke. Dywedodd Burke, Art is man's na tu-e." Defynyddiodd Disraeli y geir- iau hyn air yn ngair yn y "Revolution- ary Epic," Sonia Burke am ddynion fel gwybed yn yr haf," felly y gwna Disraeli. Dywed Burke am blant yn darnio ei rhieni oedranns, ac yn eu rhoddi yn nghrochan swynwyr er mwyn iddynt gael cyiff newydd." Ysbeilia D israeli y gydmariaeth hon yn grynswth. Y mae l.en-ladrad yn nodweddu yr oil o'i gyfansoddiadau i raddau helaetb, ra ar yr un pryd yr hoaa efe iddo ei hun wreiddiolder a ffiesrwydd eithr- iadol Er yr holl chwydd honiadcl, ac er i'r franosod "peacock's feathers" o'i hamgylch, aeth yr Epic i'r llwch. Dirmygwyd y llyfr gan ddifaterwch y cyhoedd sydd yn darllen. Aeth y dail fel waste paper i feddiant siopwyr Mawr yn ddiau oedd siomiant yr awdwr. Ni enillodd y goron yn yr ymdrechfa. Ond ni thorodd ei galon. Penderfynodd wthio ei hun i'r Senedd i fod yn "Statesman!" Ymosododd ar Arglwydd Russell. Dywedodd yn ei gylch fod "gwin drwg yn gwneud finegr da, fod awdwr, yn y ddegfed radd o lselder, yn bolitician yn y radd uwchaf." Desgrifiodd efe Palmerston fel plentyn llygredigaeth wedi ei eni yn Downing Street, yn swyddwr o'r ail radd am again mlynedd gyda'r Toriaid, ac wedi hyny yn weinidog gyda'r Whigs." Efe a ganmolodd Syr Robert Peel yn 1833; ond rhegodd ef a'i holl egni yn mhen pedair blynedd ar ddeg wedi hyny, ac y mae yn awr yn ceisio efelychu Palmerston Dywedodd yn ei gyfarchiad wrtli droi at y Toriaid mai creadur yr oes yw statesman, plentyn amgylchiadau, un wedi ei greu gan yr amseroedd. Wrth gymeryd swydd nid yw efe i wneud ymchwiliad beth yw ei olvgiad- .19 au ef ei hun ar unrhyw fater, ond beth a etyb ddyben. Ni ddylid manylu ar opiniynau ac ymddygiadau dynion cy- hoeddus, a'u cydmaru ynaiil amser a'r llall mewn gwlad rydd Dyledswydd dynion cyhoeddus yn achlysurol yw mabioysiadu golygiadau gwahanol i'r eiddynt eu hunain, oblegyd fod yn rhaid eV bobl gael Arweimoyr. Y mae yn angenrheidiol i opiniynau a rhag- farnau y boblogaeth ddylanwadu ar statesman sydd yn ymddyrchafu i nod- edd. Yr wyl, gan hyny yn chwerthin am ben v gwrthdadleaon yn erbyn dyn a fa yn bleidiol i olygiadau gwrthwyn- ebol i'r rhai a broffesa yn awr." Byddai yn anhawdd i un Jesuit ym- resymu yn fwy penderfynol o blaid yr egwyddor anysgrythyrol, fod y 11 dyben yn c)fiawnhau y moddion," "gwnawn ddrwg fel y del daioni." Dyma Brif Weinidog Lloegr, yr hwn a ymresymodd fiynyddoedd yn ol o blaid unrhyw anghysondeb mewn barn a gweithred, ar faterion gwleidiadol yn ein llywodraethwyr Seneddol! Ni bu syniadau mwy erves i'r Beibl mewn ar- graff. Er fod BeaconsfieSd yn proffesu parch i'w henafiaid Hebreaidd, ymres- yma yn erbyn y deddfau nefol a wnawd yn amodau eu cyfamod hwy a Dn iV. Dywedir yn nghyfraith Moses, "N a ddilyn luaics i wneuthur drwg; ac nac ateb mewn ymrafael, gan bwyso yn ol llaweroedd i wyro barn." in a chyd- nabyddwch wynebau mewn barn; gwrandewch ar y teiaf, yn gystal ag ar y mwyaf; nac ofnwch wyneb gwr; oblegyd y farn sydd eiddo Duw." Pan fyddo ymrafael rhwng dynion, a dyfod i tarn i'w barnu yna cyfiawnhant y cyfiawn, a chondemniant y beins." "MeJldigedig yw yr hwn a wyro farn y dyeithr, yr ymddifad, a'r weddw. A dyweded yr holl bobl, Amen." Exod. xxiii. 2. Deut. 1. 17; xxv. 1; xxvii. 19. Y mae egwyddorion Beaconsfield yn hollol groes i'r ysgrythyrau canlynol, "Brenin trwy farn a gadarnha y wlad," Diar. xxix. 4. "Gwnewch uniondeb i'r gorthrymedig, gwnewch farn i'r ymddifad," Esay. i. 17. Mwy tebyg yw ei olygiadau ef i'r rhai a gondemnir gan Esay y prophwyd, o dan gyfarwyddyd yr Ysbryd Glan, Esay lix, "Nid oes a slwoam gyfiawn- der, nac a ddadleu dros y gwirioeedd; y maent yn gobeithio mewn gwagedd, acyn dywedvd celwydd. Nid oes cyf iawnder yn en llwybrau. Barn a dreed yn ei hol, a chyfiawnder a safodd o hirbell; canys gwirionedd a gwympodd yn yr heol, ac nniondeb ni all ddyfod i mewn, a'r hwn sydd yn cilio oddiwrth ddrygioni a gyfrifir yn ynfyd. Agwel odd yr Arglwydd hyn, a drwg oedd yn ei olwg nad oedd barn. Yn ol y gweith- redoedd y tal efe." Yn ol fel y dywed Jeremiah y proff- wyd, yr oedd llwyddiant gwladwriaeth- ol pobl Israel, yn ymddibynn ar eu bod yn gwneud yr byn oedd yn iawn ynddo ei hun, yn gwbl annibynol ar 11 ragfarn- au" y lluaws. Jer. v. 5—7 xxi. 12, &c. Gwel hefyd Micah iii. 1— 9. Hab. 1. 2-4 Math. xxiii. 23; Diar. xxi. 7, 15; a xviii. 5. "Gwae y rhai a ddywedant am y drwg da yw ac am y da drwg yw; gan osod tywyllwch am oleuni, a golen- ni, am dywyllwch," &c, Esay v. 20. a Meddylier mewn difiif, fod gwr mewn oed a synwyr, digonol i ystyried ei hun yn un eymwys i arwain plaid yn y Senedd, yn ymresymu o blaid rhagrith mewn seneddwr arweiniol, o blaid iddo fod yn meddwl un peth ac yn gwneud peth gwrthwynebol iddo, i foddloni dynion! Pa ryfedd os aiff llong y wladwriaeth yn erbyn y creig- ian o dan lywyddiaeth cadben a broffesa godi ei hwyliaa i ateb i bob gwynt, heb edrych ar y cwmpawd ? Gwnaeth Disraeli hyn er mwyn cyf- iawnhau ei hun wrth droi at Doriaeth oddiwrth Radicaliaeth, wedi ceisio bod yn aelod dros High Wycombe. Ystyriai efe fod potl a deimlant duedd cydwyb- od effro, i fod yn gyson a hwy eu hun- ain, mewn eyfiawnder a gwirionedd, yn wrthrychau gwawd! Er hyny i gyd meddylied y darllcn- ydd fod y dyn hwn yn beiddio dweyd, yehydig amsir wedi hyny, wrth ethol- wyr Taunton, "If there is any thing on which I figure myself, it is my con- sistency Dyma ddyn agoedd wedi taeru ychydig eyn hyny nai oedd yn iawn i ddyn gadw at yr nn opiniynau os byddai rhagfarn y bobl yn gofyn am iddo eu newid, yn tystio wrth bobl Taunton, os oedd rhyw rinwedd mwy na'i gilydd yn ei neiili-oli ef, mai ei "gysondeb" ef ag ef ei hun oedd y rhinwedd hwnw!! Nid oedd yn bosibl i un haeriad fod yn fwy gwrthwynebol i ffeitbiau adnabyddus i bawbna'rfath ddywediad. Rhaid fod y dyn a allai ei wneud, nid yn unig yn amddifad o egwyddorion creaduriaid moesol cy- ffredin yn mhlith plant dynion, ond yn bresaidd ei deimladau tu hwnt i bob diroadaeth. Anhawdd meddwl ycreda dynion yn yr oeeoedd dyfodol fod pobl Prydain Fawr wedi rhoddi mwyafrif, o dros gant yn y Senedd, wrth gefa boneddwr o'r fath yma, yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Dywed yr enwog George Herbert "y mae llondllaw o fywyd daynwerth pwsiel o ddysg." Atdyna athrylith edmygedd, ond rhinwedd moesol yn unig a wobrwyir a pharch. Anghenfil yw y dyn sydd a phen goleu a chalon mor dywyll a'r fagddn. Nid mewn athrylith yr ymddirieda dynion, ond mewn gwiriuuetUl a chyflawudci. Dj- wedodd Burke am un boneddwr mai "ei rinweddau ef oedd ei gyfoeth." Pe buasai rhinweddau moesol Sheridan yn ogyfusych ai dalent ef, buasai yn frenin ar y boblogaeth, a buasai ei enw yn peraroglu yr oesoedd hyd derfyn amser.

BEIRNIADAETH EISTEDDFOD GADEIRIOL GOSEN, RHYMNL "Beddargraff John a David Thomas, meibion William ac Ann Thomas, Hill- street, Rhymo."—Derbyniwyd naw hir- athodiad, sef Un o'r Twyn, Cwynfanwr, Llais Teimlad, Hiraethus, Abel, Gwan- iar, Cofianydd, Canoldref, a Bardd yn ei amser. Nid oes un o'r toddeidiau yma yn meddu ar deilyngdod uchel fel bedd- argraff i'r ddau wr ieuanc. Er nad oes rhyw lawer i'w diweyd am eu nodwedd- ion personol, eto dylasid gwneud rhyw grybwy Iliad am yr hyn oeddynt. Meddai John chwaeth uche) at gerddoriseth, ac yr oedd wedi astudio cryn dipyn yn y cyfeiriad hwnw, ond y mae pob un o r toddeidiau yn fud ar hyn. Hefyd y mae Cofianydd, Uno'r Twyn, ac Abel ynwallus mewn orgraff a chynghanedd. Y mwyaf clasurol a chyfan ydyw Bardd yn ei amser a Chwynfanue. Beddargraff y diweddar John Davies, Tredegar Road, Rhymni."—Derbyniwyd 20 o englycion, yn cael eu harwyddo a's ffagenwau John Jones, Ap Deigryn, Wyf yn byw ar fin y bedd, Brython, Cymro. Llwydwedd, Un a'i adnabu, Hiraethlawn, Shon Tadur, CyfailJ, YweD, Cof, Vice- roy, Planigyn, Adwaenydd y brawd an- wyl, Galarwr o gol hiraeth, Gwas Galar, Hen Bererin, a Jeremiah. Grillwn feddwl fod y rhai hyn yn rhann i dri dosbarth yn naturiol. Mae y dos- barth isaf yn cynwys beiau cynghanedjiol, ac yn hytrach na manylu ar y pentwr hwn, caiff eu hawdwyr y drafferth o chwilio am y gwallau. Y cyfansoddiad- au hyn ydynt eiddo John Jonep, Ywen, Hiraethlawn, Un a'i adnabu, Brython, Wyf yn byw ar fin y bedd, Shon Tudor, a Viceroy. Yr ail ddosbarth ydynt eiddo Ap Dei- gryn, Planigyo, Galarwr o gol hiraeth, Cymro, Llwydwedd, Cyfaill, Adwaenydd y brawd anwyl, a Cof. Mae y rhai hyn yn englynion rheolaidd o ran cynghanedd, ond heb fodo deilyngdod uchel fel beid- argraffiadau i John Davies. Yn y dosbarth blaenaf mae Hen Ber- erin, Gwar Galar, a Jeremiah. Wele eiddo Gwar Galar: Didwyll a diwyd f doedd—y gwr do 3th, Ha*ddgar, d&'i alluoedd; Wele'i ravd-addolwr oedd, Yn jf;d gwin or nefosxid