Tarian Y Gweithiwr

Cofiinau Rhad! Cofiinau Rha.d I DYMUNA MR. WILLIAM RICHARDS, buil- der ac undertaker, Coedymeibioc, Ton- ypandy, tra yn cyflwyno ei ddiolchgarwch gwretocaf i'w gyteillion am eu cefnogaeth am gytiifer o Aynyddsu, eu hysbysa ei fod yn parhau i wneud Coffinau yn hynod rhad; a'i fod yn ym gymeryd ag edrych ar ol amglsddau, arolygu, gwalio y beddau, Ac., ei bun. Hefyd, y mae ganddo geilyl a throp i'w hireo pan fydd galwad am danynt. lilt W. RICHARDS, Builder & Undertaker, CoedymeibioD, Tonypandy. REES EVANS TAILOB AN J J DBAPEE, 45, Commercial Street, Aberdare, BEGS t J announce his cumerons CUB- toroe-s and tbe Publio that his STOCK or WO^LLEJIS for the Sprirg and Sum. mer (1878) is now complete, which is selec- ted from the Bsst Markets, the Quality and Style of which cincot be surpassed. R. E. wis^s especially to call atten- tion to h- B 50a. Suits, made from Scotch and Bliss' Chippirg Norton Tweeds, as being the best valuo that can be offered in the T' ade. AR WERTH YN RHAD! BEIBL Y DR. MORGAN, YR hwn ydyw y Baibl cyr.t f a gvfieitb- wyd i'r Gymraeg, sef yn 1588. Y mae y gffrol hon yn gj flawn oc yn bar- ffaith ddinsro. Am ei b is a manylion tellach, ymofyner a 'W,' Swyddfa TARIAY Y U-WEITHIWR, Aberdar. Byddai hwn vn dryso- gweithfawr i us- lhyw l?f' £ r«il Dduwiuyddol, sc yn rhoud eeiiwng i Goleg. Darga i ifyddiad Newydd WILLIAMS'S Conlpou nd Castor Oil Pills yr, unig ffordd i iechyd mturiol yw trwy gymeryd Williams' Castor Oil Pills.' Y m lent yn cael eu gwneud o'r llyseuyn Castor, yn gynwysedig o'r prif lysiau a gydnabyddir y feddyginiaeth oreu i buro y gwaed; felly mae y Peleni hyn yn tra rhagori ar ddim a geir o'r llysieuyn Castor ei hunan. Y maent y feddyginiaeth oreu allan, nid yn unig i buro y gwaed, ond hefyd er dadwreiddio pob math o gomwydion, clwyfau, ac ysfa yn y cnawd. Y maent yn feddyginiaeth ragorol hefyd i leddfu anhwylderau yr afu, llosgfa yn y cylla, (billiousness), cur yn y pen, ac i symud ymaith wynt, chwyddiadau, curiad y galon, y piles a'r gravel, y dropsy, poen yn y cefn, dwfr-atahad, bias annymunol yn y genau, a theiinlad o orlawnder ar ol bwyta. Y maent yn feddyginiaeth anmhrisiadwy i fenywod, gan eu bod yr un yn eu heffeithiau a Chastor Oil, ond yn tra rhagori arno, ac yn Uawer hawddach i'w cymeryd. Y maent yn gweith- redu mor esmwyth a diboen. fel y gellir eu cymeryd gyda dyogelwch gan bawb. Drwy hyny, gellir euhystyried, nid yn unig y fedd- yginiaeth oreu at yr anhwylderau uchod, ond yn gaffaeliad anmhrisiadwy i'r cyhoedd. Gan fod rhai yn teimlo cryn anhawsdra i lyncu Peleni, y mae Williams wedi darganfod ffordd i'w gorchuddio a gwisg (sugar co»ted), yr hyn a'u gwnant yn hollol rwydd i'w cymeryd gan y mwyaf tyner eu harchwaeth. TYSTIOLAETH .PWYSIG ODDIWRTH FEDDYG. Hyn sydd i ardystio fy mod wedi archwilio PeleniuCompound Castor Oil' Williams, ac yn cael eu bod yn cynwys y prif lysieuau at y doluriau hyny y maent wedi eu hamcanu. Dylasent gael cefnogaeth gan bob teulu yn gyflredinol. DR. BLAKE. Army and Navy Hospital, Scutari. ETo O'R AMERICA. Dyoddefais yn ddrwg oddiwrth y dropsy a'r gravel am fisoedd. Aethum o'r diwedd yn hollol analluog i ddyfod o'r gwely gan maint y chwydd a'r poen. Gallaf sicrhau fod yr holl ddoluriau uchod wedi fy llwyr adael, ac oddiar amryw yn yr ardal hon, trwy gy- meryd eich Castor Oil Pills.—Yreiddoch yn dra diolchgar, ANN MORGAN. Brookfield, Ohio. SYNIAD BARDD. Chwi gleifion gwyweaig, yn fychain a mawr, Mae iechyd yn agos os mynwch yn awr; Os-ydyw y treuliad a'r 'stumog yn wan, Yr afu a'r galon yn methu eu rhan, Gwnewch roddi'r clefydau i gyd yn y drills, Drwy gymeryd i'ch gwella y Castor Oil Pills. Prifysgol Glasgow. RHUDDWAWB. GWELLHAD ODDIWRTH Y PILES A'R GRAVEL. Drwy gymeryd eich Compound Castor Oil Pills cefais wellhad buan. Yr oeddwn yn methu cerdded cam braidd, ac yn methu eis- tedd o herwydd y Piles, a phoen yn rhan iselaf y cefn, cur yn y pen, a r cluniau yn wan. Hefyd, trwy gymeryd yr un Pills cef- ais lwyr iachad oddiwrth y Gravel, yr hwn oedd yn fy mlino yn barhaus. Dylai pawb wybod am y feddyginiaeth hon. Trecynon. MRS. THOMAS. GWELLHAD BHYFEDDOL 0 GLEFYD YR AFU A DIFFYG TREULIAD. SYE,—Mae yn llawen genyf hysbysu y gwellhad rhyfedd a gefais drwy gymeryd eich Compound Castor Oil Pills nodedig. Yr oeddwn wedi gwneud prawf o bob math • o gyffeiriau, ond y cyfan yn ddieffaith. Dy- oddefais am flynyddaji meithion oddiwrth glefyd yr afu a diffyg treuliad, gwrthwyneb- lia at fwyd, yr hyn a'm hanalluogodd i ddilyn fy ngalwedigaeth. Ar oleymeryddau ilychaid o'ch peleni fe'm hadferwyd i gyflawn iechyd. Maent hefyd yn rhagorol mewn achosion o pties a gravel.—-Yr eiddoch, Llanelli. CAPTAIN JOHN PATTISON. „ Er dyogelwch, cofiwch ofyn yn eglur am Beleni Castor Oil Williams; a gofalwch fod stamp y Llywodraeth ar bob blychaid o honynt; heb hyn nid oes un yn gyroar. SYLWCH.—Cofier fod arbediad wrth brynu y blychau mwyaf, sef 2s. 9c. Y maent yn cynwys tri o'r rhai Is. lie. Ar werth mewn blycha-a-is. nc. a as. 9c. yr un, gan bob Fferyllydd, neu trwy'r Post oddiwrth y perchenog, am 15 neu 34 o stamps. Perchenog—D. WILLIAMS, IJispensing Chemist, Gadlys, Aberdare, Glam. NOTICE. PERSONS requiring gcois pledged with Jt- Mr. J. Coheo, late of Aberdare, can have them by sending Tickas and Cash to MR. J. COBEN, 3, St. George's Street, SWANSEA. AT LO/WYR MYNWY A DEHEUDIR CYMRU A PHAWB Y PERTHYN IDDYNT WYBOD. GYFEILLION,—Dymunaf eich hysbysu mai fy nghyfeiriad yn y dyfodol fydd W. ABRAHAM, Miner's Agent, Pentre, Nr. Pontypridd. BWRDD Y GOLYGYDD. LL D.—Y mae dau neu dri o ohebiaethau wedi eu derbyn ar yr un pwnc o flaen eich eiddo chwi. loAN WYN.—Dylai eich nodyn fod i mewn yr wythnos ddiweddaf. Y mae yn hen bellach yr ydym yn dysgwyl cael hanes- ion o'r fath ar unwaith. Bydd yn dda genym glywed oddiwrthych ond eu caelyn brydlon. Derbyniwyd hefyd eiddo y Barcud, Tysilio, John Jenkins, &c., i ymddangos yn ein nesaf. AT EIN DOSBARTHWYR. Bydded hysbys fod y chwarter presenol ar ben gyda y rhifyn hwn, a'n bod yn taer erfyn am daliad baan a chyflawn, yr hyn yn unig a'n harbeda rhag tra- fferth, cost, ac helbul, yn gymaiot a'n bod wedi myned i'r fath draul gyda helaethiad ein papyr. Yr ydym yn ofni y byddwn yn gorfod atal y DARIAN i rai dosbarthwyr, ac y byddwn yn gorfod ymddwyn tuag atynt mewn dull na ddymunem. Erfyniwn ar ein Dosbarthwyr caredig i beidio anfon am ond y nifer a fyddont debyg o werthu, gan nad allwn fforddio cymeryd dim yn ol o hyn allan. Yr ydym yn taer erfyn arnynt befyd i wneud eu gorea i eangu eia cpchrediad.

PENBLETH Y TORIAID. BRADWRIAETH YN Y GWERSYLL. Y mae hi wedi myned yn fyd go anghy- surus ar y Toriaid. Y mae rhyw fradwr wedi datguddio eu secrets hwy. Ac y mae y rhai hyny wedi gwneud a hwy fel y dy- wedodd DAFYDD ROWLAND o'r Bala gynt am HAMAN, pan y cafodd y brenin ef yn ystafell Esther-" dyna yr huddug wedi cwympo i'w botes (broth)". Ni ddy- gwyddodd y fath antfawd i Doriaeth er /s blynyddan maith a'i datgn4diad yn y Globe, ddydd Gwener, Mehefin 14, o fan- ylion y cytundeb rhwng Llywodraeth Lloegr a Rwsia cyn myned i Gynadledd Berlin. Mor gynted ag yr vmddangosodd y cytundeb, gofynwyd i GangheUydd y Trysorlys yn Nby y Cyffredin os oedd y cytundeb fel yr ymddaDgcsodd yn y Globe yn gywir. Atebodd yntau ei ;od wedi ei weled, ond nas gallai ddweyd pa un a oedd yn gywir ai peidio, am nad oedd wedi cael amser i wneud ymchwiliad. Ond gallai ddweyd hyn—naanfonwyd y cytun- deb i'w gyhoeddi yn y papyr, gan y lly- wodraeih! Yr oedd y fath ateb gan aelod pwysig o'r Weinyddiaeth Doriaidd yn profi fod llysieayn gwenwynig wedi dyfod i'r crochan. Oni buasai fod ymddaDgosiad o gywirdeb ar yr ysgrif a argraffwyd yn y Globe pan y gwelpdd efe hi, gallasai ddweyd yn ddibetrus mai ffugiol oedd hi. Buasai cipdrem ar yr ysgdf yn ddigon at hyny i un ag oedd wedi bod yn hyddysg yn holl secrets ystyriaeth uwchben man- ylion y cytundeb yn y Cabinet Councils. Os nad oedd cynwysiad y cytundeb wedi cael ei wneud yn adnabyddas iddo ef-ac yn wir os nad oedd efe wedi cael cyfte i feirniadn ar haeddianau y cytundeb, cyn iddo gael ei lawnodi yn awdurdodol yn swyddfa dramor y llywodraeth—yna nid yw efe ond cipher yn y Weinyddiaeth. BEACONSFIELD ywpobpeth, a SALISBURY ei hun yn ddim ond echo-careg ateb iddo. Y mae yn eglur fod cytundeb wedi bod rhwng llywodraeth y wlad hon a Rwsia, aconite buasai N ORTHCOTE, Y Canghellydd, yn galla tystie ar unwaith mai trag oedd yr ysgrif. Gallasai ddweyd hefyd, ar wyneb yr ysgrif, mai ffug ydoedd, oanad oedd yn debyg i'r un a lawnodwyd gan y llywodraeth. Rhaid ei bod yn debyg i'r peth ei hun cyn iddo erfod cyfaddef fod yn angenrheidiol gwneud ymchwiliad i weled a oedd hi yn hollol yn ol y cytundeb. Y casgliad naturiol yw, fod yr ysgrif yn un dra ffyddlon i'r gwreiddiol a wnawd gen y llywodraeth. Ac awgrymir fod y pethau heddychol tuag at Rwsia ynddi wedi cael eu gosod i mewn i foddloni N ORTHCOTE, a'i fod ef wedi bygwth rhoddi fyny ei le yn y Cabinet, os na wnai y llywodraeth ildio i gynygion Rwsia. Dywedir nad yw efe yn cael banllefau cymeradwyol oddiwrth ei ganlynwyr Tori- aidd yn Nhy y Cyffredin tel cynt. Y mae datguddiad y cytundeb a Rwsia wedi profi nad yw y sychedwyr am ryfel yn debyg o gael enhamcan. Ac os yw NORTHCOTE wedi mabwysiadu policy GLADSTONE, fel y cyhuddir DERBY o' wneud, rbaid fod y blaid ryfelgar mewn trallod blin o dan ddylanwad siomedig- aeth, yn entfcdig yn mbeseriolaeb y ltbyddi'rydv/}sr o dan arweiaiad MR. GLAD- STONE, y rhai sydd wedi cael eu boddloni yn heddychlonrwydd y cynygiadau yn y cytundeb. Yr oedd y Globe wedi cyhoeddi swmy cytundeb o'r blaen wythnosau yn ol. Gwadodd SALISBURY gywirdeb yi hyn a ymddangosodd y pryd hwnw. Ond yr ydym wedi arfera gwaith y Weinyddiaeth Doriaidd yn gwaau pethau sydd wedi hyny yn troi allan yn ffeithiau. Baasai yn anhawdd cael geiriau yn fwy diamwys na'r rhai a ddefnyddiodd BEACONSFIELD ac ereill pan yn gwadu, amser yn ol, fod gwahaniaeth mawr yn ngolygiadau gwahanol aelodau y Cabinet ar bwnc y rhyfel yn. y Dwyrain. Ond trodd allan fod yr hyn a wadent hwy yn wirionedd pan yr ymadawodd CARNARVON a DERBY a'r Weinyddiaeth. Hawdd yw tafia amheuaeth ar yr ys- grif yn y Globe, yr hon a gynwysa fau- ylion y cytundeb rhwng Rwsia a LIoegr cyn myned i Gynadledd Berlin, gan foj rhyw bethau wedi cael eu gadael yn ben- agored i gael eu hystyried yn y Gynad- ledd yn Berlin. Y mae yn y cytundeb yn agos ddeunaw o bwyntiau pwjsig, ar ba rai yr oedd Rwsia a Lloegr yn deall eu gilydd cyn myned i Gynadledd yn Berlin. Y mae un pwynt hynod yn y cytundeb. Dywed fod u perygl i Twrci yn Asia oidi- wrth helaethiad terfynau Rwsia, a bod y ddyledswydd o amddilfyn Twrci oddiwrth y perygl hwn yn gorphwys yn neillduol ar Loegr." Dywed hefyd nad yw y u tal i Rwsia oddiwrth Twrei am dreuliau y rhyfel diweddaf, i wneud un gwahaniaeth yn hawl Lloegr i'r arain sydd yn ddyled- us ar Twrci i'r wlad hon." Gwelir yn y penderfyniadau uchod, fod awgrymiadau Iuddewaidd iawn yn y cy- tundeb, y rn&i a gynwysant y drych- feddwl fod y TJVrc wedi benthyca1 arian lawer gau yr luddewon, a bod eisian edrych ar ol ei feddianau ef, yn enwedig yn Palestine, fel, os na ellir cael yr arian ganddo, y gellid cael cyfle i feddiann darn o'i diriogaeth ef yn lie yr arian. Dichon y trefniant hwn roddi meddiant i'r ludd- ewon yn eu gwlad eu hunain, a nerth Lioegr ar dir a mor i too yn amddiffyn iddyLt, yn erbyn yr holl fyd, fel Cyrus gynt, yn eu gwaith yn dal meddiant o'u gwlad. A phe cyflymid hyn i ben, pwy wyr na allai BEACOKCRIELD fod yn Tir- shatha nSti Frenin, yn Jerusalem ar y luddewon, o dan Goron LIoegr, fel Nehemiah o dan Goron Persia. B3 ddai y fath ogoniant, pe na bae iddo barhau ond ychydig o fisoedd yn meddiant BEACONS- FIELD ar lanky bedd, yn ateb yn hol!ol i'w uchel geisiadaeth ef, a'i olygiadau rham- antus yn ngbyleh gogociant yr luddewon, ei genedl ef. Digon tebyg mai y rheswm fod BEACONS FIELD wedi ildio Bessarabia, darn o Roumania i Rwsia, yw, nadyw yr ludd- ewon yn mgddu rhyddid orefyddol o dan lywodraeth Roumania, a'u bod yn agored i lawer o erledigaeth yn y wlad hono. Y mae yr Iuddowon wedi ffnrfio Alliance, ac y mae aelodau yr Alliance hyny wedi gosod eu cwyn o flaen aelodau y Gynadledd yn Berlin, yn nghylch eu hamddifadrwydd o ryddid crefyddol yn Ronmania. Y mae llywodraeth Germani, yn ol yr hyn a ddywedir yn y papyrau, wedi gwrthod llawnodi cytundeb masnach- ol a Roumania, am fod Roumania wedi gwrthod rhoddi rhyddid crefyddol i'r luddewon. Ni wyddis yn y byd nad yw y pethau hyn oil, yn araf, yn tueddu at gyfiawni addewidion Duw i'r hen genedl wrth- giliedig, anghrediniol, y rhai ydynt yn garedig oblegyd y tadau." Dywed gohebydd Daily News Llun- dain, fod aelodau y Gynadledd yn Berlin wedi ymgynhyrfu yn ddirfawr yn ngwyneb y datguddiad o'r cytundeb rhwng Lloegr a Rwsia gan y Globe, ond fod'Schouvaloff, yr un fu yn gwneud y cytundeb ar ran Rwsia, wedi derbyn newydd y datgudd- iad yn dra hamddenol. Ni wadodd a o'i gywirdeb. Efe yw y dyn penaf dros Rwsia yn y Gynadledd. Ac efallai mai oddiwrtho ef y cafodd y Globe gopi o'r cytundeb. Nid oes sicrwydd o hyn. Ni allai efe brisio dim am dynged y blaid Doriaidd yn Lloegr, na'r niwed a wneid iddi trwy ddatguddio y cytundeb. Daeth mater datguddiad ysgrif y cytun- deb yn y Globe. o flaen dau dy y Senedd ddydd Llun, Mehefin 17eg. Rhoddodd gweillidogion y llywodraeth yr un ateb bron air yn ngair yn y ddau dy yn nghylch yr ysgrif. Collodd Due RICHMOND yn Nhy yr Arglwyddi dipyn ar ei amynedd, yn ngwyneb rhyw bethau a ddywedwyd. Diau fod datguddiad y cytundeb wedi rhoddi poen nid bychan iddo. Yn ol ei ateb ef a NORTHCOTE, eglur yw nad forgery oedd yr ysgrif yn y Globe. Gal- wodd larll GBANVILLE sylw yr Argl- wyddi mewn modd neillduol at y rhan hyny o'r cytundeb a berthyn i amddiffyn- iad Twrci yn Asia. Gwnaeth Arglwydd HOUGHTON sylwadau hynod o finiog yn nghylch y cytundeb. Edrychodd ar ei gyhuddiad yn anffawd mawr, ac y buasai yn llawer gwell pe buasai ei gynwysiad yn dyfod allan fel ffrw»yth cydymgynghor- iad y Gynadledd yn Berlin nag fel y mae, yn ffrwyth cydymgycghoriad Lloegr a Rwsia cyn i'r Gynadledd eistedd. Dywed y Leeds Mercury fod ysbryd anfoddlonrwydd tuag at y cytundeb a, eglurwyd yn y Globe wedi lledu ei ddy- lanwad trwy fyddin y Toriaid. Achwyn- ant ar y weinyddiaeth yn ddifloesg, er iddynt ei addoli ychydig amser yn ol. 0 Dvwedant fod BEACONSFIELD F wedi eu gwerthu hryrit." Djwedir fod cylch- lythvr yn cael eidrosglwyiFo yn ddiigel I- yn mhlith y Jingoes Toriaidd, wQdl cael ei lawnodi gan lawer o honynt yn y TYt a bod gwrthryfel yn cyfodi yn y fyddin Doriaidd, wrth weled fod yr ys- glyfaeth a osododd BEACONSFIELD o flaen "y rhai sydd yn dda ganddynt ryfel yn debyg o gael ei golli. Y map y papyrau Toriaidd yn cwyno yn fawr yn nghylch siomedigaeth eu plaid, a dywedant fod y cytundeb yn ymadawiad a'r egwyddorion a osododd y weinyddiaeth o flaen y wlad. Yr ydym wedi cael ein bradychu yw iaith gyflredinol y Toriaid gyda golwg ar y cytundeb a ymddangosodd yn y Globe. Pan yr anghytuna lladron a'u gilydd y caiff dynion gonest eu heiddo."

ADOLYGIAD Y WASG. PRYDDEST GOFFADWEIAETHOL I'E DIWEDD AR MR. ROSSER BEYNON, (Asaph Glan Taf), A'R PARCH. D. T. WILLIAMS, (Tydfylin), gan Thomas Williams (Brynfab). Pont- ypridd Cyhoeddedig gan Gymrodorion Dirwestol Merthyr. Argraffwyd gan Joseph Williams, Swyddta'r 'Tyst a'r Dydd', Merthyr. Mae'r Bryddest hon wedi ei throi allan o ran argraffwaith yn hynod ddestlus: ac y mae'r cyfansoddiad, fel eiddo Brynfab bob amser, yn Wir awenyddol. Ceir yn y Brydd- est hon ddau bortread ceifydd ac awenyddol, o Asaph Glari Taf a Thydfylyn-dau o enwogion Deheudir Cymru, a dau a wnaeth- ant fyd o wasanaeth yn eu hoes. Gallwn yn gydwybodol daer argymhell y Bryddest hon i sylw ein darllenwyr fel darn awenyddol gwerth ei ddarllen fwy nag unwaith. Dyma fel yr agora y Bryddest:— Yn hriiid Mae Duwfes Lien a deigryn ar ei grudd Ni thre g a blwyddrn i'w thragwyddol daith I gr onfwr o -siu wedi gwneud ei gwaith, Heb i frys genad dod ar ei hedd Wrth gludo un o i phla&t i banc y bedd; A ph,u <fwyd gwpta cysur ",t dt min, Mae hiraath yn rhoi wermod yn y gwio. AWDL AR Y 'NEFOEDD', gan Islwyn; a THRAETHAWD AR 'BRIODAS, gan Alaw Dulais, Maesteg; sef cyfansoddiadau buddagol Eisteddfod Treherbert, Nadolig 1877. Pris 6c. Argraffwyd gan I. Jones, Treherbert. Cynwysa y llyfryn tlws hwn Englyn i'r Gwenithyn, gan y Parch. T. P. Edwards, Abergele a Hir a Thoddiad i Lusern y Glowr, gan Gwilym Curwen, yn ychwanegol at yr awdl a'r Traethawd. Pan ddychwelodd yr Apostol Paul o'r drydedd net, y cwbl aliasai ddweyd am dani oedd, ei fod wedi gweled pethau anhraeth- adwy—fod y golygfeydd y tu hwnt i ddes- grifiad. Yr ydym ninau yn teimlo braidd yr uu fath ar ol bod am dro gydag Islwyn yn y Nef oedd. Y mae ef fel pe wedi euro yr Apostol, am ei fod wedi anturio i'w des- grifio: eto, y mae yn teimlo yn wylaidd iawn wrth ddechreu, fel y dengys yr englyn- ion cyntaf:— Y Nefoedd! Maa'n eglnr—1 eiddllyn Ddal y go ddysgleirder Marwol wyf, mor o lenfor Sydd ormod i'm nj chdod, Nor Hyd vn hyn, da yw i nt-fod y Nef 0 dan niwl,- Ld lleni Yn dyner iawn am dan?, Gwal uwch hawl o'i hiiugylch hi. Clywsom y ganmoliaeth a roddwyd i'r Awdl hon gan y beirniad Hwfa Mon, pan yn cyhoeddi yr awdwr yn deilwng o'r Gadair &c., ac nis gallwn ninau roddi can- moliaeth uwch iddo na dweyd fod yr Awdl yn deilwng o'r Awdwr, ac yn deilwng o gael lie yn llyfrfa pob lienor Cymreig. Amlwg yw fod gair wedi ei adael allan or llinell hon yn y pumed tudalen O'r Bden Newydd a'i baneoddioa. Fel hyn y eyfansoddwyd hi, debygem :— Or Eden Newydd sydd a'i haneodiion. Ofer fyddai dyfynn ychwaneg o'r awdl orchestol hon fe allai, eto nis gallwn ymatal heb godi y lien oddiar y ffenestr i edrych ar y Cristion yn myned trwy yr Iorddonen i'w Ganaan Nefol:— Teyrn a aior," trwy'n Hieau yw, A gwlad ddiogel )dyw, I'm dylyn d w r gelyn gall-11& bybyr I fewn i cngyr efon acgaa: Dyma i ull, —nis daw 'mheliaoh— Ni g»wn yn hen ganu'n uch. Ae i si mae csrry^-cana 0 fewn y ddofn afon dda, Sal y prid Add iwi lion,—hyd y rhai'a Mi nf drwy yr afon, ValV ami lu hyd ymfl hon Rf-lial o'nghyleillion, 0 Seioa i'm oroetawi, A rhyfedd rwyag do:f ddiri. Hyderwn na fydd neb o'n darllenwyr heb brynu a darllen yr awdl hon. Mae'r traethawd ar 'Briodas' hefyd yn gyfansoddiad gorchestol ac athronyddol; a gwnelai darlleniad ystyriol o hono beri i'r darllenydd edrych ar yr undeb priodasol fel peth cysegredig a gwir bwysig.

SENEDDOL. Yn nhy y Cyffredin, nos Wener diweddaf, cafwyd dadl ddyddorol iawn ar ddamwein- iau mewn gweithiau tanddaearol, yr hon a godwyd gan Mr. Macdonald. fn yr oil a ddywedwyd, dangosai y siaradwyr awydd- fryd mawr ar fod i'r gweithwyr tanddaearol gael pob ystyriaeth ac amddiffyniad sydd yn ofynol a phosibl. Y mae yn wir nad oedd y cynulliad ar y pryd yn un lluosog, ac nad oedd dim yn y ddadl yn neillduol, ond yr oedd yn amlwg ei bod yn cael ei dwyn yn mlaen gan bersonau oedd yn deall eu gwaith. Cymerwyd rhan yn yr ymddyddan gan Mr. Macdonald, Mr. Burt, Syr George Elliot, a Mr. Knowles, yr aelod dros Wigan, yr hwn hefyd sydd yn feistr glofaol eang. Terfyn- wyd y ddadl gan yr Ysgrifenydd Cartrefol, gan yr hwn y cafwyd fod y damweiniau glo- faol, er mor ami a dychrynllyd ydynt, ,yn lleihau yn barhaus. Dywedai ar dir awdur- dodol fod y marwolaethau trwy ddamwein- iilu rhwng y blynyddoedd 1851 a 1860 yn 244 yn mhob blwyddyn; ond er pasiad Deddf Rheoleiddiad y Mwngloddiau nid oedd y cyfartalrif dros 99. Nos Lun diweddaf ataliwyd cryn lawer arfusnes Ty y Cyffredin gan nifer o Home Rulers. Gofynodd Mr. O'Clery i Ganghell- ydd y Trysorlys a. fyddai iddo ef fabwysiadu mesurau i ryddhau yr I we; ddon o dalu ei r.uaa tuag at gynal gwirf;-ddoli »n Lloegr ar Ysgotland. Jjywedodd Syr Stafford North- cote nad oead efe yn gweled sut yr eedd gwneud hyny. Mewn ciinlyniad i'r hyn y Pynygiodd Mr. O'Clery, yn nghanol arwydd- f Ion o anghymeradwyaeth, ar fod i'r Ty gael ei ohirio. EiIiwyd y cynygiad gan Maj"r O'Beirne, a chefnogwyd ef gan Mr. Biggar. Ni chymerodd unrhyw aelod arall ran yn y ddadl, a mynodd yr ychydig Home Rulers anfoddog ranu y Ty, pryd na phleidleisiodd ond 12, tra y pleidleisiodd 306 yn trbyn y gohiriad. Wedi hyny, cafwyd dad] hir ar ddeddf a wneir gyda golwg ar greaduriaid a allforir i'r wlad hon o wledydd tramor, ac yn f wyaf penodol gyda golwg ar greaduriaid heintus. Y mae y ddeddf newydd yn cynyg eu lladd mor gynted ag y tiriant i unrhyw borthladd, pa un bynag ai heintus neu beidio, tra y dadleuai ereill y byddai i hyny dueddi i godi pris y cig, ac yn atalfa hefyd ar allfor- iad y cyfryw.

RHYDDID YR ENWADAU. Dygwyddodd i mi, yr wythnos o'r blaen, ddyfod i gyffyrddiad a dau oedd yn dadleu ar y pwne uchod. Yr oedd un yn dweyd fod hawl gyfreithiol gan bob un o ddeiliaid Pryd- ain fyned i addoli Duw wrth lais ei gyd- wybod lie bynag yr ewyllysiai, tra daliai y naill yr un mor gadarn nad oedd, ond mai goddefiad ydyw, am mai crefydd y Llywodr- aeth yw crefydd Eglwys Loegr; ac yn unol a Deddf Unffurfiaeth 1762, y mae pob un i ufyddhau i hon. Yn awr, y gofyniad cyntaf ydyw, Ayw y gyfraith uchod mewn grym yn awr ar lyfrau Pryd tin ? Os nad yw, p t bryd dileuwyd hi, a pha fodd? Beth sydd yn angenrheidiol er ei gosod mewn gweithred- iad eto? Ychydig eglurhad ar hynyna a rydd foddhad neillduol i mi ac ereill. UN OEDD YN CLYWED.

LLANELLI. CYMA.NFA YR ANNIBYNWYR.—Y mae pobl Llanelli yn dra enwog am eu moesoldeb a'u gwareidd-dra bob amser, a dangoswyd hyny yn eglur mewn gweithred ddyddiau Sadwrn, SuL a Llun diweddaf, trwy fod cymaint wedi ymgasglu at eu gilydd i wrandaw ar weision y Goruchaf yn cyhoeddi efengyl hedd, a chynyg Ceidwad enaid i bechadur- iaid anghenus. Cynaliodd yr Annibynwyr eu cymanfa eleni ar y dyddiau a nodwyd, pryd y cawsom y pleser o wrandaw gwahan- ol ddoniau yn pregethu ar wahanol ranau o'r ysgrythyrau gyda nerth ac effeithiol- rwydd. Da genym ddweyd fod y cynllun hwn o gario i weithrediad y cyfarfodydd blynyddol yn boddloni y bobl yn rhagorach na'r cynllun o'r blaen, a phrofwyd hyny tu- hwnt i amheuaeth yn y gymanfa hon. Caf- wyd o'r dechreu i'r diwedd gyfarfodydd hwylus, a theimlwn fod gwlith nefol yn cael ei dywallt yn ffrydiau arnom. MARWOLAELH DR. E. MORGAN.-Nid yw angeu yn prisio pa beth yw dyn wrth ei alwedigaeth a'i sefyllfa pan yn dyfod i'w gyrchu tua chartref, ac er fod y Dr. hwn yn ddyn galluog a medrus, eto rhaid oedd ufyddhau i'r alwad. Bu yn glaf iawn am amryw fisoedd, a bu farw dydd Sul diwedd- af, a chladdwyd ef y dydd Gwener canlynol yn nghladdfa Aberystwyth, sef ardal ei enedigaeth. Yr oedd yn ddyn haelionus, yn grefyddwr pur, ac yn ddiacon da. P&Tchwyd, carwyd y Cristion,—yn arnryl G"D eawog gyfeillion; Ottd heddyw briw 'ynt o'r bron Ma«n grlar am y gwron. IOAN GWYLLT.

CILYPEBYLL. Ar y 17eg o Fehefin agorwyd cymdeithas ddirwestol y plant ar yr hen gynllun, sef Gobeithlu, yn ysgoldyy lie uchod. Ymwel- wyd a'r lie gan frodyr a chwiorydd o Demi yr Alltwen. Llywyddwyd gan Mr. James Jenkins (Telorfab), gan yr hwn y cafwydar- aeth agoriadol rhagoroL Cymerwyd rhan yn y cyfarfod gan W. Williams, Rhos; Mary Ann John, Jennet Evans, T. Rees, W. Mores, John Thomas, John Harris, <!kc. Gobeithio bydd y mudiad bychan hwn yn un blodeuog iawn yn y dyfodol, ac y bydd fel morwynig dloa yn ei feithrin a'i addurno.—ALLTUD.

YSGOLDY'R BONTNEWYDD, GER MYNWENT Y CRYNWYR. Y mae yn arferiad, er ys rhai blynydd- oedd bellach, gan holl ysgolion Sabbothol Mynwent y Crynwyr, Nelson, a'r cylchoedd, i gynal eu gwyl de flynyddnl ar yr un diwr- nod—pob enwad yn ddiwahaniaeth. Cyf- farfyddant oil ar yr un cae, Ue v mae dwy d6n yn cael eu canu, yn cael eu harwam gan arweinydd dewisiedig gan yr holl ysgolion yn eu tro. Ar ol treulio peth amser yn gys- uros gyda'u gilydd ar y cae, dychwela pob ysgol i'w lie ei hun, lie y cyfranogant yn helaeth o de a bara brith. Ar ol hyny, y mae pob ysffol yn treulio y gweddill o'r dydd yn y modd ag y gwelo hi yn oreu. Dydd Llun, Mehefin I7eg, oedd y diwr- nod penodedig i gadw yr wyl eleni; ac yn unol a'r drefn, darfu i Ysgol Sabbothol y capel uchod, fel pob ysgol arall, gynal ei gwyl da. Ffurfiwyd yn un orymdaith fawr gan yr oil o'r ysgolion, ac awdjdan ganu tua'r cae i dreulio peth o'r amser mewn canu. Ond erbyn cyrhaedd y cae, fe drodd yr hin yn hynod anffafriol, a gorfu ar yr oil o'r ys- golion ddychwelyd i'w gwahanol gapeli, lie y cafodd pawb eu gwala o r danteithion blas- us oeddynt wedi barotoi^ Yn yr hwyr, cyn- aliwyd cyfarfod adlomadol gan ysgolion y Bontnewydd a'r Bedyddwyr Seisnig, yn unol a'u gilydd. Llywyddwyd gan Mr. W. Hopkin. Cafwyd adroddiadau rhagorol iawn gan amryw o aelodau y ddwy ysgol. Aeth pawb allan wedi eu 11 wyr foddloni. YOUNG QUAKER.

ABERAMAN. CAPEL SARON.- Prydnawn dydd Sul di- weddaf, cynaliodd Ysgol Sabbothol y capel uchod ei chyfarfod chwarterol. Perfform- iwyd y rhan gyntaf o gantata' Moses a Josua' (H. Davies, A.C.), gan gor y plant. Cadeirydd oedd y Parch. R. Rowland, y gweinidog. Y rhai a gymerasant ran yn y damau unigol mewn canu oeddynt Mr. Jeffrey Jenkins, Miss Hannah Harris, a Miss Elizabeth Phil- lips. Adroddwyd gan Mri. Ed. Williams, Jacob Prosser, Benjamin Davies, T. P. Phil- lips, Ddvid Bowen, Thomas Griffiths, James Jenkins, James Phillips, Miss M. A. Wil- liams, a Miss Ann Jenkins, Canwyd saith o ddarnau gan y cor yn ganmoladwy dros ben, dan arweiniad Mr. P. Phillips. Nid oedd yr adroddiadau cystal ag y dymunem, am fod yr adroddwyr yn lied ieuainc. Yn ddiau y bydd y tro yn wers iddynt fod yn fwy eofn a gwrol gyda'r gwaith o adrodd darnau mor gysegredig. Cafwyd araeth bwrpasol gan Mr. J. Rees, cooperative, Aberaman, a dy- wedodd fod yr eglwys, rhieni, a'r lie yn ddy- ledus i'r arweinydd am ei lafur diflino i ddysgu y plant i ganu ac adrodd darnau mor gysegredig. Cafwyd can gan Mr. David Howells (Gwynalaw), U.C.W., sef 'Dysgwyl wyf ar hyd yr hirnos,' yn deilwng o hono ei hun. Cafwyd hefyd sylwaaau pwrpasol gan y cadeirydd. Credwn i bawb gael eu bodd- hau yn fawr.—CYNONWE.

». — CWMGARW. Y mae adnod fel y canlyn: Gwnewch lwybrau uniawn i'ch traed, fel na throer y cloff allan o'r ffordd, ond yr iacheir ef yn hytrach.' Pe byddai pawb yn gwneud yn unol a'r adnod yna, diameu y byddai gwedd arall ar einheglwysi, yn enwedig yn y lie yma. Pe byddai i ni gymeryd rhai yn esiampl, unwaith y mis y byddai drws y capel yn agored a rhai ereill yn presenoli eu hunain Sabboth yn awr ac yn man yn ddamweieioL Pryd hyny byddant yn ceisio gwneud i fyny am eu habsenoldeb trwy w^eddi Ie ac Amen! Y mae yn flin .genym gyffwrdd a meddwdod, ond y mae Paul yn dweyd wrth Timotheus, Y rhai sydd yn pechu, cer- ydda yn Dgwydd pawb fel y byddo ofn ar y lleill.' Byddai yn dda genym weled hen bobl penwyn yn rhoddi i fyny y diodydd meddwol. Peth chwithig iawn yw gweled proffeswyr crefydd yn curo fenestr tafarndy er mwyn cael cwmni, a gwneud gwely o'r clawdd wrth ddod adref. Y mae nhw nid unig yn gyru ei hunain i ddamnedigaeth, ond hefyd yn troi y cloff allan o'r ffordd. Cymaint a hyna yn bresenol, gan obeithio gweled yn fuan gyfnewidiad. PRENFAFA

ABERDAR. Nos Lun, yr wythnos ddiweddaf, cynal- iwyd cyfarfod adloniadol yn y Forester's Arms, i'r dyben o anrhegu Mrs. Rosser am ei hymdrech diflinoo blaid cyfrinfa Blodeuyn Chrmru, o Urdd y Coedwigwyr. Wedi ethol Mri. John Jenkins yn U.L., a James Owens yn I.L., awd yn mlaen a gwaith y cyfarfod. Cymerwyd rhan gan H. Edwards, G. James, James Owens, W. Thomas, S. James A. Lewis, W. Jones, H. Edwards, Mr. a Mrs. Rosser, ac Isaac Thomas. Wedi'r uchod ganu, adrodd, areithio &c., anrhegwyd Mrs. Ros- ser a darlunlen hardd perthynol i'r Urdd, yr hyn a wnawd gan Mr. Thomas James. Yna anerchwyd y gynulleidfa gan amryw frodyr ereill. yn ychwanegol at yr uchod. Wedi talu diolchgarwch i'r llywyddion a'r brodyr ereill a gymerasant ran, ymadawodd pawb wedi eu Uwyr foddloni, ac yn barod i ddweyd Moe.3 eto.' T. AB GWILYM.

FERNDALE-PRIODAS. Dydd Mawrth diweddaf, yn nghapel Beth- ? ania, Aberdar, gan y Parch. W. James, ac yn ngwydd y cofrestxydd, unwyd mewn glan briodas Mr. J ohn Davies, ironmonger, o'r lie hwn, a Miss Rosser, merch henaf Mr. Wm. Rosser, goruchwyliwr. Wedi cyflawni y gwasaaaeth priodasol, ac anrhegu y par ieu- ane a Beibl hardd gan Mr. a Mrs. Jones, dilledydd, Aberdar, a chyfranogi o honynt xiri^ A/M cymni o foreufwyd yn nhy Mr. J. Mills (Tarianwr), cychwynodd y PSR priod- ymaith gydy'r gerbydres, er gwario rhai dyddiau mewn pleserdaith briodasol.

SEFYLLFA Y GLOWYR. GWELLIANT GWALL. MRI. GOL.Drwy ryw amryfuseddneu gilydd dygwyddodd gwall bychan yn yr ysgrif yn dwyn y pen awd uchod yn eich T ARIAN ddiweddaf. Yn lie bod meistri Deheudir Cymru, wrth gymeryd 5 y cant, yn cael 6c. y dynell oddiwrth y glpwyr, dar- Ilener Ie. y dynell, ac yn rhoddi dros 6c. i ereill EVAN OWEN.

GENEDIGAETHAU. Yn gynamserol, yn 1, Gwawr Terrace, Trecynon, Aberdar, ar y 18fed o'r mis hwn, gwraig y Parch. W. S. Davies, ar fab. Mehefin 17eg, priod Mr. James James, Alltwen, AR ferch. MARWOLAETHAU. Mehefin 21ain, yn 31 mlwydd odd Elisa- I beth, priod Risiart Peregrine, o waith- alcan Upper Forest gynt, yn awr o Penlan, Lbn- genech, a Llanelli. Mehefin 15fed, yn 15 oed, o'r darfoded- igaeth, William H. Lewis, mab Mr. John Lewis, Gadlys, Aberdar. Ciaddwyd ei wedd- illion marwol yn Nghladdfa Aberdar,