Tarian Y Gweithiwr

ABERCARN. Y mae erbyn hyn wedi ei wneud yn hysbys gyffredinol nad yw awdurdodan Abercarn yn bwriadu myned yn mlaen a'r yjnchwiliad am y cyrff claddedig yn y lofa anffodus hono, yr hyn a hysbjsssom er's tair wythnos yn 01. Y mae y newJdd trwm hwn wedi achosi cryn ofid ac an- foddlonrwydd i berthynasau y meirw ond erbyn ystyried pob peth, feallai mai hyn ydyw y peth doethaf o dan yr am- gylchiadan. Y mae yr ymchwiliad trengholiadol yn myned yn mlaen, a datguddiedigaethan pwysig yn cael eu gwneud, ar y rhai y sylwn yn fanylach yn eiD rhifynan dyfodol.

TANCHWA ARSWYDUSH TRIUGAIN 0 FYWYDAU WEDI EU COLLI I t Y mae genym yr wythnos hon eto y gorchwyl anhapus o gofnodi un o'r dam- weinian calonrwygol hyny a ddygwyddant mor ami yn mhlith ein cyfeillion y glowyr, trwy ba rai yr hyrddir cymaint o honynt mor ddisymwth i fyd arall. Y danchwa sydd genym i'w chofnodi yr wythnos hon ydyw un a gymerodd le nos Lnn diwedd- af yn hen bwll y Ddinas, Rhondda, yn ymyl gorsaf y Pandy, trwy ba un y coliodd triugain eu bywydau. Y mae yn perthyn i'r lofa hon ddau bwll, yr up a'r downcast. Dyfnder yr downcast ydyw 420 o latheni, a'r idpcast yn 360 y cyntat yn myned i lawr i lo y chtve' troedfedd-reu y pedair, a'r ail i'r wythien a elwir y Polca, neu y saith troed- fedd. Yn yr upcast drachefn y mae yr hyn a elwir Pwll Bach, sef awyrfibrdd yn myned o wythien y Polca i wythien y pedair a weithir o'r downcast. Aeth yr holl weithwyr nos i'r ddau bwll fel arferol, ac aeth pob peth yn mlaen yn hwylus hyd oddeutn ugain mynyd i 11 eg o'r glooh, pryd y gwelwyd cap y pwll yn cael ei chwythu i ganol y ooedwaith uwchlaw y downcast--Ile y mae eto yn aros—a'r hitchwyr oedd wrth enau y cyf- ryw yn cael eu hyrddio yn ol gan nerth rhuthrwynt y danchwa islaw. Tarawyd yr oil oedd ar y lan a dychryn, ond buan y daethant i ddeall fod tanchwa wedi cy- meryd lie, a chyn pea ychydig fynydau yr oedd canoedd o bersonau ar ben y pwll, ac yn eu plith ugeiniau o wragedd, plant, rhieni, & pherthynasan, y rhai a WI Ieut am eu hanwyliaid, ac ni fynent eu cysuro am nad oedd neb yn galla eu sicrhan eu bod J-u-didyogel. L' J Erbyn meddwl am ddisgyn.ir pwll, cafwyd fod un rhaff wedi tori, ac nad oedd i'w wneud ond parotoi i weithio un ochr. Gostyngwyd y cage yn wag, ond deallwyd yn fuan had allai gyrhaedd yn agos i'r gwaelod, a bod ihyw bethallaa o le. Codwyd y cage i fyny drachefo, a boddlonodd pedwar neu bump o bersonau i geisio myned i lawr, ond buan y teiml- asant fod y lie yn farwol iddynt, a rhodd- asant yr arwydd i'w dwyn i fyny, ond cyn cyrhaedd y top, yr oedd un wedi syrthio yn farw gan yr awyr afiach, a chafwyd cryn ofid i'w gael ato ei hnn. Wedi gweled nad osdd gobaith i fyned i lawr at y trueiniaid trwy y pwll arferol, brys- iwyd i lawr i'r upcast, rhyw ebwar!er milldir islaw, er ceisio mynei i'r wythien isaf trwy y pwll bychan, fel ei gelwir. Wedi myned i lawr at yr awyrffordd hon cafwyd allan fod hono drachefn wedi cauad, ac felly nad oedd tramwyfa i'r awyr o'r naill bwll i'r llall. Yr oedd gweithwyr nos y wythien saith wedi teimlo effaith y danchwa gan y rhuthr- wynt cryf a'u cyrhaeddodd, yr hwn a hyrddiodd rai o honynt gryn ffordd. Yn awr anfonwyd i bob cyfeiriad i gyrchu goruchwylwyr gwahanol lofeydd y cylch- oedd er cael cydymgynghoriad pa beth i'w wnt ud, y rhai a ddaethant yn nghyd yn ewyllysgar, ond a fethent, er eu nifor a'u medrusrwydd, a chynllunio nnrhyw ffordd i fyned at y carcharorion tan- ddaearol. Yn y lofa dyua dwrf, Ac anian deimla'r cynliwrf Y mellt sydd yn yrnwylltu Tua'r ser o'r dyfnder du A cholofn o lwch eilwaith, Yn chwerw a gwyllt, ddyrch o'r gwaith. Tan TAii yw y waedd gyrhaedda-i glyw Pob glowr—mae'r lofa Yn dan i gyd—yn y gwaith Allobaith trwy'r taii wibia. A dewrion y dyfnderau Yno geir trwy'r tan yn gwau I weis dewr oddiwrth y 'stanc, 0 Dduw, oes ffordd i ddianc ? Na, angau sydd yn yiigiii-yii y dwfn, N ad oes un agorfan Ni ellir en dwyn allan, Bolltiwyd hwy a byllt o dan Och, lef! mae cylch y lofa,—yn Haw ing, Yn lie ail i Rama Gobeithion yn welwon ant, A llamant o'r lie yma. Y cynllan a tfarnwyd ddoethaf yn ngwyneb yr holl amgylchiadau oedd tubio y downcast a chanfas dwy droedfedd, er gyru awyr bar i lawr trwyddo, a chlirio y pwll fel yr elid yn mlaea, yr hwn sydd yn waith hynod beryglag i'r rhai a'i cyf- lawnant, yn gymaint ag y b/ddent yn gorfod gweithio yn barhaus yn y nwy afiacha yrir i'w gwyneban gan yr awyr a bar yrir i lawr trwy y tube. Prif ornchwyIiwr y lofa yn bresenol yw Mr. John Ohubb, yr hwn a ddyrch afwyd i'r swydd yn lie Mr. Morgan Rowlands. Modd bynag, o herwydd rhyw amryfasedd, y mae Mr. Chubb wedi cael ei certificate wedi ei atal am dymor, ac yn y sefylla hono y mae yn awr, tra y mae prif o|» uchwyliaeth y lofa am y tymhor yn medd- iant arall, yr hwn ydyw y person cyfrifpl yn ngwyneb y gyfraith. Y lofa hon ydyw un o'r rhai henaf yn t cwm, a chymerodd tanchwa le ynddi ryw 36 mlynedd yn ol, yn y wythien dair, pryd y coliodd de iddeg o bersonau eu I bywydau. Y gofyniad sydd yn dyfod yn naturiol i feddwl y rhan amlaf, ydyw, pa fodd y cy- merodd y danchwa le, i'r hyn nid oes ganT neb yn bresenol atebiad, ac ofhir yr erys yn anatebadwy fel y rhan amlaf o'r tac- chwaoedd blaenorol, gan na ddiangodd yr j un o'r lhai oedd yn y wythien isaf i adrodd yr helynt. Heblaw 60 o bersonau, dywedir withym fod yn agos i haner caiSfe, o geffyku yn y pwll. m A ganlyn sydd restr o enwau y rhJF sydd i lawr, ac i bob tebygolrwydd wem meirw :— 1. Henry Taylor, labrwr, 30 oed, pTiocl a 5 o blant. Yn y Ddinas er ys blynydd- oedd. 2. Daniel Dumford, halier,35oed, priod a 2 o blant. 3. Thomas Richards, priod, ac 1 plen- tyn. 4. Rivtr Jordan, labrwr, tad-yn-nghyf- raith Thomas Richards, priod, gwraig afiach, a 6 o blant. j 5. William Jones, coedwr, priod, ac plentyn. | 6. Evan Jones, halier, priod, a 5 o blantjj brodor o Bontfaen, a'i wraig yn fcodor o Gastellnedd. « 7. Joseph Evans, 20 oed, dyn sengl, ats yn frodor o Brynmawr, lie y mae ei rierii yn awr yn byw. William Lloyd, &*wr nosaw^^ficaej^ priod a dau o blant, ac"ar fyned i'r gwely ar y trydydd. Daethaat i'r ddinas o New Tredegar. 9. Charles Penny, coedwr, priod a phedwar o Want. 10. Isaac Martin, labrwr, sengl. 11. George Sutton, labrwr, priod. 12. Jeremiah Hawkins, 55, gwr gweddw a phedwar o blant wedi claddu ei wraig oddentn naw mis yn ol. 13. David Hughes, 34 oed, priod, a 2 o blant; brodor o sir Beafro, a'i wraig a'i blentyn ar ymweliad a. lie eu genedigaeth yn bresenol, ac felly y ty yn nghlo. 14. Thos. Watkins, tanwr nosawl, priod. 15. Wm. Jones, coedwr, priod. 16. Robert Chubb, coedwr, priod. 17. Evan Jenkins, halier, bachgenyn. 18. David Thomas, halier, sengl, 19. William Williams, 23, priod; brod- or o gymydogaeth y Pill, wedi priodi rhyw dri mis yn ol, 20. Elisha Uppjohn, 51 oed, priod a 4 o blant. 21. Harvy Hay ton, labrwr, 22 oed, priod. 22. William Cross, coedwr, 30 oed. priod. 23. William Jenkins, 35 oed, priod a dau o blant, efe a'i wraig yn frodorion o'r lie. 24. Stephen Williams, 45 oed, priod a 3 o blant; brodor o Chepstow, sir Fynwy, a'i wraig o Gastgllnedd. 25. William Williams, halier, priod. 26. James Edwards, halier, priod. 27. Edward Rees, halier, sengl. 28. William Roberts, halier, priod. 29. John Edwards, halier, sengl. 30. Dan Morley, halier, bachgenyn. 31. James Evans, halier, bachgenyn. 32. Lewis Williams, balier, priod. 33. Elward SullivaD, halier, priod. 34. Dan Smith, halier, priod. 35. James Harris, halier, priod. 36. Thomas Holmes, halier, priod. 37. John Griffiths, hitcher, priod. 38. Charles Westlake, labrwr, priod. 39. John Rundstable, labrwr, sengl. 40. David Rees, labrwr, priod. 41. Octavius Wheadon, labrwr, priod. 42. James Bowen, labrwr, priod. 43;- John Hawkins, labrwr, pnod. 44. John Landrean, labrwr, sengl. 45. Samuel Prior, labrwr, priod. 46. John Lewis, labrwr, priod. 47. Evan Davies, lampman, priod. 48. Thomas Roberts, labrwr, priod. 49. Frank Moore, labrwr, priod. 50. Sam Rundstable, labrwr, priod, mab i William Rundstable. 51. William Griffiths, labrwr, gwr gweddw. 52. Henry Williams, labrwr, priod. 53. Edward Davies, labrwr, sengl. 54. Robert Emery, labrwr, priod, 55. David Jenkins, labrwr, priod. 56. John Jenkins, labrwr, priod. 57. John Griffiths, labrwr, sengl. 58. Richard Morrells, labrwr, priod. < 59. William Richards, labrwr, bach gen. 60. William Evans, labrwr, 54 oed. Y mae yn y rhestr hon gymaint a thri o frodyr wedi syrthio ar yr un pryd. Nid oedd dim gwaith ddydd Mawrth trwy yr holl gwm, ac aeth miloedd o wyr, gwragedd, a phlant o bob cyfeiriad gyda brys tua chymydogaeth y pwll, ac amryw yn brudd a phryderus eu calonau am eu perthynssau a weithient yn y lofa.

PUMP 0 BERSONAU WEDI EU LLADD MEWN PRIODAS. Dygwyddodd damwain echrydus yn mhentref Chisseaux, ger Tours, Ffpainc, tra yr ydoedd tua chast o bersonau yn dathlu priodas mewn ysgnbor. Ymddeng- y I ys i'r adeilad rywfodd gwympo ar yr oil o JionyEt, gan eu claddu megys yn fyw. Lladdwyd pump o honynt yn y fan, ac an- afwyd amryw yn ddifrifol, ac yn eu plith y priodfab a'r briodferch.

♦_ MARWOLAETHAU CYMRY YN AMERICA. Tach. lOfed, 1878, gerilaw Oak Hill, iSwydd Jackson, Ohio, yn 57 mlwydd oed, 'Mrs. Sophia Shadracb, anwyl briod Mr. LJames Shadrach. Merch ydoedd i Mr. Benjamiu Jones, Eilliwr, ac Elizabeth ei wraig, gynt o Dreleoh, Swydd Gaerfyrddin. Aethant i America oddeutu 30 mlynedd }n ol. Rhag. lofed, 1878, Miss Ellen Davies, rSouth Side, yn 53 mlwydd oel, wedi ^ychydig ddyddiau o gystudd. Un enedigol H ardal IIsweD, Sir Aberteifi, ydoedd. Aeth i'r America rhyw 38 mlynedd yn ol. Coliodd ei thad trwy ddamwain ddisymwth ya fuan wedi myned YDO. Ba hi yn glaf am ocfSentu 29 o flynyddau.

A'PTPr'ITA'M'IQT ». ¥• GHANIST-, — -Y\ -■ -< BTJDDUGOLIAETH Y CADFRIDOG ROBERTS. Rhydd y Viceroy yr adroddiad a gan- lyn, dyddiedig lonawr lOfed, 1879 :-Dy- wed Roberts yn ei adroddiad iddo gyr- haedd Matun, yn rhanbarth Khost ar y 6ed. Cyfarfyddwyd y golofn gan yr Is- lywodraethwr, a daeth penaeth y Maliks i fewn cyn y nos, ond yr oedd anesmwyth- dra mawr yn y dyffryn. Ar y 7fed, ym- gasglodd y gelyn mewn gallu, gan am- gylchu y gwersyll yn mron, ar fwriad i ymosod yn ystod y nos. Gorchymynodd y Cadfridog Roberts dair colofa fechin i fyned yn eu herbyn, y rhai a wnaethant ymosodiad arnynt gan eu gorchfygn. Darfu i ranau o feirchfilwyr 6ed gatrawd y Punjab, dan y Cadfridog Steward, ymosod ar go-rff mawr o'r gelyn, a'n gyrn hwynt ar fio gyda cholled fawr. Nid oedd ein colled ni ond bachan—3aa wedi:eu lladd,a phedwar wedi eu clwyfo; yr oedd colled y gelyn yn 400 o laddedigion. Ymddengys i'r Ameer cyn ei ffoedigaeth roddi Mirhussain Khan, cyn-benaeth Maimena, i farwolaeth. Mewn perthynas i frwydr Matun, dy- wed y Times" fod y Mongols wedi dy- chwelyd i'r pent-ef we lieu hadgyfnerthu yn fawr. Deohreuodd y Cadfridog Roberts ymsymud ychydig ar ol canol- ddydd, ac aeth yn frwydr uniongyrchol. Yr oedd yn eglur fod y gwersyll yn mron wedi ei amgylchu gan y gelyn. Ciiriodd y meircbfilw, r, dan Gough, y dJffryn i'r ochr aswy. Cjmerodd y gelJD i'r brynian. eF Ysgarmesodd y meirchfilwyr, yn cael eu dilyn gan ddau wn a'r 28ain gatrawd. Yra gyrodd adran o'r 21ain gatrawd, gyda dan wn, y gelyn yn ol ar yr ochr dde, tra yr ymosodai gweddill y gatrawd, yn cael eu cyLorthwyo gan y 72aie, ar y gelyn y tu ol i'r gwersyll, gau ei orchfygu. Am dri y prydnawn aeth y Cadfridog Roberts yn mlaen i'r ochr dde a'r aswy. Gyrwyd y gelyn yn ol, a gosodwyd rhai pentrefi ar dai. Dilynwyd y milwyr enciliedig gan 5d gatrawd Pnnjab, ac ni thaniwyd urnynt wrth ddychwelyd i'r gwersyll. Yr oedd y gelyn tua 6,000 o wyr nerthol. Lladdwyd un Daffadar o'r 5ed gatrawd, ac un Sepoy o'r 21ain- clwyfedigion, 4. Yr oedd col!ed y gelyn yn fawr.

CWYMP CANDAHAR. DerbJnlwJ d adroJdiad oddi wrth y Cad- fridog Stewart, dyddiedig lonawr lleg, felycaniyn:—Oliiiasom y ffordd. Cyr- haeddasom Cam3n Kashab ar yr 8 fed. Yn fnan ar ol dechreu ymdaith boreu ddoe, derbyniais y newydd fod Llywodraethwr CaLdahar, gyda'r rhan fwyaf o swyddog- ion Cabul, wedi dianc i gyfeiriad Herat; rhyddhawyd y gwarchodlu oedd yn ei ddilyn. Anfonodd yr Is-lywodraethwr gynyg i ymostwng. Bydd i'r milwyr ym- daith drwy ddinas Candahar heddyw. Y boblogaeth oil yn gyfeillgar.

BRWYDR GERLLAW CAN^W# Adrodda y Viceroy, am yr lle»Kso}, fod Stewart wedi anfon blaearyoain d feirchfilwyr dan Palliser, yr honjalfti mewn brwydr a, meircbfilwyr y gelyn," tua 600 mewn nifer, ger Tak-i-put, a'r riai a ora6- fygwyd ganddynt gydaoholledo 34^t^d- edigion a charcharorion. Nid oedd ein coll- ed ni ond pedwar o gl wyfedigioh. Ffodd y gelyn trwy Deh-i-gazi tua Candabar. 0 berthynas i'r frwydr hon, rhydd go- hebydd y Standard adroddiad,, dyddiedig dydd Mercher, yn yr hwn y 4)wed fod yr ysgarmes ynTuk-i-put yn debyg o derfynu yr ymladd rhwng ein milwyr ni a'r gelyn ar eu hymdaith i Candahar..J-Ar eu taith tuag yno, cyfarfyddwyd hwyjftt gan ddwy ddirprwyaeth o Candahar-uff, fel yr ym- ddengys, yn cael ei haafon gan y trigolion, y rhai a fyregasant fod y Llywodraethwr wedi ffoi i Herat, gan gymeryd gydag ef yr holl swyddogion, a 50,000 o Rupees. Heblaw 200 o osgorddlu, ymwasgarodd gweddill y gwarchodlu pan glywsant am orchfygiad bawdd y milwyryn Tak-i-pnt. Dywedai y ddirprwyaeth fod y dinasydd- ion yn barod i agor pyrth y ddinas i'r milwyr Ptydeinig ar eu cyrhacddiid i'r lie. Dygai y ddirprwyaeth arall lythyr oddi- with Faer y dref, yn rhoddiyddinas mewn moddffaifiol yn ein dwylaw.

RHEWII FARWOLAETH. Dydd Gwener diweddaf, cafwyd cortI dyn o'r enw Henry Jones wedi ei guddio yn yr eira gerllaw y camlas rhwng y Cefn a Chasnewydd. Yr oedd y dyn anffodus oddentu 40 mlwydd oed, a phreswyliai yn swyddfa y CofrestrydiiefStow-hill. Yr oedd ar ei ffordd adref o'r Cefn y dydd Mawrth blaenorol. Ni chlywyd dim am dano hyd nes y qafwyd ef yn farw yn yr eira gan dri o fechgyn. Gadawodd Wraig a phump o blant ar ei ol. Dydd callUafurwr oedranu's, o'reri# Wuf^unBw^tb, oedd yn byw mewn dygn dlodi mewn caban yn mhlwyf Llantillo, Crosenny, ger Aber- gafenni, yn hollol farw ar lawr y caban. Y mddengys fod heddgeidwad wedi gwthio .Y y drws i fewn, a'i gael yn y cyflwr hwnw.

MARWOLAETH ETO AR FYNYDD TREHERBERT. Boreu dydd Sal diweddaf fel yr oedd dyn o'r enw James Edwards, Pen ywaull Hir- waun, yn croesi y mynJdd o'r lie hwnw tua Chwm Rhondia, daeth ar draws corff menyw yn hollol farw, ac yn ymddangos i fod wedi marw er's rhai oriau. Aeth drosodd i Blaenrhondda mor gyflymed ag y gallodd, ac a roddodd hysbysrwydd i'r heddgeidwad, yr hwn ar unwaith a aeth a nifer o bersonau gydag ef i'r He. Nid oeid dim o'i chwmpas trwy yr hwn y gellid deall pwy ydoedd, ond bornid oddi- wrth ticket raffle oedd yn ei llogell y gall- ai fod o, gymydogaeth y Pentre, Rhondda. Yr oedd hi oddeata 50 oed. Yr oedd dan ei phen, mewn bwndel bychan, bar p hen esgidiau, a phar o hosanau newydd- ion, tra yr oedd yn amlwg ei bod wedi ymegnio cryn lawer yn erbyn ei thynged.

SCIWEN-BODDIAD. Dydd Sadwrn diweddaf, boddodd bach- gen bychan saith mlwydd oed, tra yn chwarea ar yr iit. Mab ydoedd i John Lewi8, Pentreffynon. Cydjmdeimlir yn fawr a'r teulu o berwydd en bod wedi coHi dan blentyn mewn llai na dwy flynedd trwy ddamweiniau cyffelyb.

TONMAWR. Cynaliodd Ysgol Sabbothol y He uchod ei cbJf- arfod chwarterol ddydd Sul, lonawr 6ed, daâ lywyddiaeth y Barch. J. Davies, gweinidog 1 pryd y cafwyd anerchiad pwrpasol iawn gand^kv 3fr oedd yn llawenydd mawr genym glywed y ptaat bychain yn adrodd eu darnau mor ardderchog, Si canu mor swynoL Yr oedd y capel yn orfimu. wyddiant iddynt fyned rhag eu blaen. UN OEDD YNOw

ABERCENFFIG. Cynaliwyd eisteddfod yn y lie uchod dyd<3t Calan, lonawr laf. Llywyad—Mr. Roberts (Alaw- ydd y Cefn), Beimiad—Mr. J. Cledan Williams;. Wedi cael anerchiad gan y llywydd, awd yn mlaea yn y drefn ganlynol :-Anerchiadau gan y beirdd, Can gan Mr. Thos. Evans, U.C.W. Canu y solo bass If mynydd i mi;' goreu, J. M. Hughes.. Adrodd y lOfed Salm cydfuddugol, dwy ferch Q Abercenffig. Canu i blant dan 16eg oea goreu, Miss Thomas, Abercenffig. Canu £ Ti wyddost beth ddywed fy nghalon goreu, J. Powell at gyfeillion. Canu 4 Teilwng yw'r Oencydfuddug- oJ, cor y plant, Abercenffig, a chory plant Maes- te». Adrodd Pruddgan goreu, J. W. Hughes Maesteg, ac un o Brynmanyn. Canu deuawd Anhawdd rhoddi hen delynau;' cydfuddugol, dau o Maesteg, a dau o Melinifanddu. Beimiad- aeth y pedwar penill Iesu ar lan y ffynon f goreu, Ap Ieuan, Abercenffig. Canu 'Trefor* (Llyfr Stephens a Jones); goreu, Carmel, Maes- teg. Canu Gyda'r Wawr goreu, Miss Thomas^ Abercenffig. Cystadleuaeth y prif ddam pump cor yn cystadlnydfuddugol, Bethania a Char- mel, Maesteg. Yn yr hwyr cynaliwyd cynglierdd ardderchog, pryd y gwasanaethwyd gan J. Cledan Williams, Thomas Evans, U.C.W., Llinos Rhondda, D, Davies, a chor y plant, Abercenffig. Ohwareu-* wyd ar y berdoneg gan T. Richards.—CASWAUIQJT.

GLAIS. Am ddau o'r gloch prydnawn Sul, y 5ed Cyfisol, talodd Ysgol Sabbothol Gosen, Trebanos, ymwel- iad a'r lie uchod, pryd y cafodd lluaws mawr ? wyddfodolion yr hyfrydwch a'r pleser o fwynhaa S wledd gafwd ganddynt mewn canu, adrodd^ ac areithio. Llj"wyddwyd y cyfarfod gan y Parch. E. Owens, gweinidog y lie. Ni chlywsom erioed gystal adrodd gan blant mor fychain. Yr oedd y canu, yr adrodd, a'r areithio yn ganm owwy, ik, theimlad pawb oedd am gael ei gyffelyb ero; fuan. TT AP PtHTt

CYFARFOD CYSTADLEUOL BUTCHERS' ARMS, MOUNTAIN ASH, low. 20, 187% Derbyniwyd cyfansoddiadau ar gyfer y cyfanod uchod yn dwyn y fFugenwau canlynol BARDDONIAETH.—Cymydog, Awrleisydd, ar fin y ceufedd, Deigryn Hiraeth, Epaphras, Llwch y Glyn, Barnabas, Hen Gymro, Adaolwr, Credadyn, Brysiog, Barnabas, Llano Llwydaidd, Un yn hoff o'r testyn, Brythoniad, Rhyw un a wyr ei hanes, Un yn dechreu, Canwr Penillion, a Hen Gymydog.—19. LLYTHVR CARU.—Ann, Emma Jones, Hannah Williams, Jane Williams, Jane, ElizaDeth Aim Parker, Lodwick, Georgiana Louisa Green, El|en Puw, Catherine Williams, a Gwen Parry.—11. THOMAS H. EVANS, Ysg.

GLOFA TY'NYBEDW. Yr ydym ni sydd a'n henwau isod, yn unol a threfn arferedig y Lofa, wedi cael ein ethol gan ein cydweithwyr i archwllio y lofa uchod, yn unol a threfniad Rheoleiddiad Mwngloddiau, 1872. Dechreuasom yn ngwythien y chwech troedfedd yn ochr ogleddol y lofa, gan archwilio pob ma& yn fanwl, yr hen a'r newydd, a chawsom bob man yn berffaith rydd oddiwrth nwy. Aethom oddi- yno i'r ochr ddwyreiniol, a da genym allu hysbysu fod yr ochr hon eto mewn sefyllfa berffaith rydd: oddiwrth y gelyn dinystriol; y ffyrdd awyr mewn sefyllfa dda. Oddiyno aethom i'r ddwy a naw, gan ddechreu yn agos i'r ffwrnes, sef yr ochr ddwyreiniol, yr hon sydd lawer o honi yn hen waith, ac mewn sefyllfa dda iawn o ran awyriad, a phob peth yn profi gofal mawr er ei chadw cystal Oddiyno eto, aethom i'r ochr odeddol; hon eto mewn sefyllfa dda a pherffaith rydd oddiwrth nwy, oddigerth hen luserniad yn heol Thomas Hughes, yn heading No. 3 ac ychydig ar ben. cwymp yn heading John Edwards, yr ochr dieheu- ol, yr hwn sydd yn hollol ddiberygl, a phob peth mewn trefn o'r fath oreu, yr hyn sydd yn llefarct yn uchel am allu a medrusrwydd ein goruchwyliwr parchus, 3Ir. Salathiel, a'r swyddogion oU. DAVID THOMAS, Ion. laf, 1879. WILLIAM QCLBERY. PRIODAS. Rhagfyr 30, yn Swyddfa'r Cofrestiydd. Peay- bonfc, Mr. Thomas Jenkins a Miss A. Morgan^ merch Mr. John Morgan, Crydd; y ddau o Gwm- ogwy. Hir oes iddynt.

I ^HYBUDD., DYMUNIR ar holl aelodau y Gymdeithas a elwir y "Y Cyfaill mewn Angen," arferol o ymgynull yn y Full Moon, Trecynon, Aberdar, i gyfarfod a'u gilydd yn Ysgoldy St. Ffagan's, Tie- cynon, nos Sadwrn, Chwefi'or laf, 1879, am 6 orT gloch yn y prydnawn, pryd y bydd materion a bwys i'w trafod, gan fod y ty uchod wedi ei gau gan ei berchenog. lonawr 13eg, 18/9. DAVID HOPKIN, Ysg. BABIES IXHEHEFORJDSHIEE.—The Registrai Go ecid, i- his jecently issued "Quarterly Return," refers to the fact that the number of deaths of infants has been far less ia He' eb ùehh'e than in ary ether oounty. being only 65 out of every thousand births while in otbJ." ccanties it ran f 15t t) 158 p-3" 1.000. T,is gveat loofl blessi '>!s is )>r<oly due to the now general p act'c^i ot Haref -rdshire mothers giving their infects Gaor^e's I- f ints' Powdws^ or Europa T.Jif,) P c 8 -rva,, s." of wh ioh one cuesiisb alono iu Ho eford ,(r. P. Ralph) saas mgre than of all vtker babies' "'pre- pa Htions put t "gota 3?.—Herefordv Jowrna, Aprils 1878. S»ld by til chemists in pake", 18. IieL, or 23. 9 1., '0,' free for araonat in FitWM from tie P cp-ictir, B. A. G EORG. Pa-,It-e, "PoLtyp idd. NOTE.—Raad the IASPWTA" t and interest iag testimonials around eich packet.

CWMNEDD. Y mae genym y gorchwyl annymunol yr wythnos hon o gofnodi marwolaeth y masnachwrgoneet, ycymdeithaswr hawdd- gar, y cyfaill didwyll, y tad tyner, a'r priod cariadlawn, Mr. John Francis, White Horse Inn, Pontneddfychan, yr hwn a ymadawodd a'r fachedd hon ar ol hir gystudd, ar yr sfed eyfisol. Y dydd Sadwrn canlynol daeth torf luosog yn Bghyd i'w hebrwng i'w hir gartref at weddillion ei anwyl ferch, yr hon a gladd- wyd oddeutu naw mis yn ol, yn mynwent capel y Bedyddwyr, yn Nghwmnedd. Yr oedd yn aelod hardd gyda'r Bedyddwyr er ys dros ugain mlynedd, ac yn un a gerid gan bawb o'i gydnabod. W. D.

DEWRDER CANMOLiDWY. Dydd Saiwrn diweddaf, ar lyn mawr Hirwain, cafwyd amlygiad o ddewrder na C) welir yn fynych ei gyffelyb. Tra yr oedd bachgenyn ieuanc oddeutu pymtheg oed n p n yn lli thro ar ran o'r llyn, yn anffodus rhoddodd yr ia ei ffordd o dano. Canfydd- odd ereill ef yn saddo, a thynodd eu gwaeddiadau syIw y boneddwr ieaanc, David Alfred Thomas, ail fab S. Thoims, Ysw., Ysguborwen, ato, yr hwn oedd yn dygwydd bod yn ll;thro ar y pryd ar ran arall o'r llya, yn nghwmni bonedliges ieuanc. Tra yr oedd y boneddwr a eawyd yn llithr-redeg tnag ato, yr oadd y bychan mewn ymdrechfa galed am ei fywyd. Weithiau cai afael yn -ymyl yr ia, torai hwnw, a snd:1a yntan o'r golwg amryw droion. Ofnaipawboeddyntynbreseiol, as yn eu pHth heddgeidwad y lie i neshan ato end yn y cyfyngder ofnadwy, cyr- haeddodd ein harwr y man, acheb betruso moment, rhuthroid megys i safn angan, i'r dyfnder at y bychan, yr hwn oedd ar foddi, a thrwy ei wrhydri dihafal, er syndod i bawb oeddynt yn Oresenol, dygodd e f allan yn fyw. Hyderwyf y dygir yr amgylchiad i sylw yr Humane Society,' ac yr anrhydeddir y gwron ienanc, David Alfred Thomas, ag arwyddnod teilwng o'i weithred ddewr a chanmoladwy. W. D.