Tarian Y Gweithiwr

Y CYFAILL LEWYS AFAN. MM. GOL. Y mae yn dda genym fod yr felcanwyr yn dechreu teimlo yn eu mynwes- AQ at un sydd yn gyfaill trwyadl iddynt, ac sydd wedi aberthu ei hiln-eysur, a siliaeth ei he if deulu yn gyfar gwbl ar eu ..nfybmwdmynwesolLewysAfan. Er wedi bod yn mhob gwaith alcan yn = ghytGru a Lloegr, ac wedi cyfeil!achu a kwynt braidd i gyd, eto ni welais yr un o iioiaynt wedi plygu fel corsen ysig, yn fodd- im aberthu ei hun a'i deulti gan WyLt cyff- wbim y byd trefFerthus hwn fel y brawd 3Lewys. Y mae yn gofus genyf paii yn cyf- feillacliU & gwr boneddig yn Binnirgbam, i jLewys Afan ddyfod dan sylw, a thyma eiriau y sytr hwnw "Ei fod ef yn synu at ddysg. j eidiaeth y fath ddyn a Lewys—dyn ^ycd wedi gweithio holl ddyddiau ei fywyd, ac wedi gallu dyfod a'r fath y; tor o wybodaeth fsl sydd yn ei lyfr gwerthiawr." A neb llai am Mr. Hatton, percijenog gvaith alcan Bil- &Ott, awydd Stafford, oedd hwn, ac jn y fan twryiaedd ei lyfr genyf, gan ei edmygu yn f&tST. Oddiwrth hyn, chwi welwch mai nid yn tpsjg yn ei wlad ei hun y mae Lewys yn wy- laodcs. O na, y mae adnaljyddus yn mhlith ^fcajiwyr Lloegr yr un fath ag yn Nghymru, cadi ei eamygn yn fawr ganddynt oil. 4)a chwi, peidiweh gadasl y mudiad i syrthic^ ac oeri, end ati, fechgyn, yn fiwd ar unwaitb, fel y byddo ei dysteb yn Uewyrchu clod i ni fel aleanwyr. Nid ofs eisieu i un gor- uchwyliwr i eiddigeddu, canys y mae llawer o wirionedd yn yr hyn a ypgrifenodd. Ffrwd ei lafur sydd fel nant, A red trwy bant y dyffryo, Gan ddyfrhau y blodau blydd Yn ddedwydd & dyferyn Gwerth ei ysgrifbin bob yr awr Sy'n werthfawr i'r alcanwyr, Dadblyga iddynt yn ddidrai Holl fai eu goruchwylwyr. Tybied mai dyled pob dyn-yw cofio Y cyfaill ddilychwyn; Ac heno mewn bro a bryn J, Ei dysteb sydd yn destyn. CYFAILL.

BETH DDAW O'R GWEITHIWR? Nid oes dim yn fwy amlwg Da bod sefyllfa gweithwyr wedi mynedyn dorcalonus dros ben. Mewn gwirionedd, maegweled cynifer o honynt bob dydd yn cerddedam waith, ac y n cardota en bars, yn ddigon i glwyfo calou un dyn -o befthea m gynifer sydd yn syrtl^^y^^faethfaiigeu wrth groe» y mynyddoedd, a lleoedd ereill, fel main bryfetach a ddyfethir, sis gaQwn lai Ita theimlo mwy, a gofyn eto mewn braw, Beth ddaw &r GweitEiwr ? Pa le y mae ei amddiffynwyr yn nydd ei gyfyngder 1 A oes ganddynt ddim i'w wneud. pan y mae wedi can i fyny arno 1 Yn sicr, yrydym yn meddwl y dylent ildio rbywbeth pan y mae mewn angen. Gwelwn fed yn mwriad y meistri yn Aber- nant i gael gan eu gweithwyr i weithio am lai o bus eto. Bum yn ymdayddan ag un o honynt yn ddiweddsr, a dywedodd wrthyf nad oedd ei eniliicn yn awr ar gyfartsledd uwchlaw deuddeg swllt yn yr wythnos, a bod un swllt ar bymtheg arno am dy a thfin bob mis. Felly gwelir nad ces ond ychydig sylltan ar ol ganddo at gadw ei deulu. Onid yw yn bryd i rywrai godi eu lief cros frein- lan dyn ? Cawn fod ein Pi if Weinidog wedi gwneud hyny dros 'ddyoddefwyr tylodion Twrci, yrhai a ddyoddefent mewn canlyniad i'r rhyfel ddiweddaf, a bu ar ei oreu yn ceisio darbwyllo Ty y Cyffredin 1 anfQndèg mil aP hugain o drethoedd y wlad hon yno; oLd da genyf gael ar ddeall; i rywun ddweyd wrtho, "Begin charity at heme, Mr. BeaconsfielcL-" Oni fui yn fwy o rinwedd yn yr hen wr pe ceisiai am swm o'r fath i treulio gartref ar welligntau amaethyddol a'r cyffelyb, gan fed yma ganoedd o erwau o dircedd a ellir eu gwella yn rhwydd trwy ycbydig o gost, ac felly rhoddi gwaith i'r gweithiwr, ac ychanegu llawLder yn y wlad. Ond yn lie gwneud un ymdiech i ofalu am achosion ei wlad ei hun, ceir ef yn fwy gofelus o achos- ion pobl ereill. Cyn terfynu, y mae genyf air neu ddau i ddweyd wrth y gweithwyr, yn enwedig y dofibartb ieuacgaijo honynt..Carwn iddynt ddeall ei bod yn aaeg i bob gweithiwr roddi ei tkill ddoethmob ar waitb, a bwiw y draul cyn gwnend un eymucliad, €9i>yfi Y mae yn ejthaf amlwg fed goriawnder dhseithwyr yn y wkd i ac oa 6ee liqniriietisFWau mewn, gwledyddTemll gcnych yn yk ^^l, anfoxtweh atyttji, utmaith, obiegyd mae y wlad bon yn colli tir m"ewn ystyr fasnachol yn gyflym. Tra byedo y llywcdraeth yn nwylaw y rhai sydd. a hi yn bresenol, a'r dosbarth, nis gallwn ddysgwyl gwell; y mae yn ihaid ciel dyinion rbydefrydig ac o ysbryd masnachol fel Bright, Cobden, ac ereill with y llyw cyn y gellir dysgwyl i bethau wella yn y wlad hon. Hefyd, carwn i'r gweithwyr 1 ofalu peidio caneryd eu barwain gan bob Uais sydd yn galw ar eu holau, fel y byddant yn barod o wneud yn fynych. Edrychwch ar y reports a ddaeth allan yn y papyrau yr wythnos ddiweddaf. Tybed fod y dynion yna wedi gwneud gwerth eu harwain 1 Der- byn o law y glowr mewn 11 o ddyddiau gy- maint, os nad mwy, ag a enilla efe ei hun mewn dan fis. Cofiwch, nid wyf yn erbyn digolledi pawb. Paham na ddaw petbau i'r un safon, a J haham y mae yn rhaid i'r gweithiwr roddi ciogbris am bob pethl GWEITHIWR.

YR ALCANWYR. Ysgrifena cyfeillion yma i'n cynghori i roddi heibio yr ysgrifell tra byddo ffrwd cyd- ymdeimlad yn llifo o'n tu. Goddefer i ni ddweyd unwaith eto fod cyfiawnder a'r bobl yr ysgrifenwn yn erbyn eu gweithredoedd drwg yn uchel alw arnom i fod yn hyf, gwrol, a gonest—cyflawni ein dyledswydd heb ofni y csanlyniadau.

Y GWAITH MAWR. Y mae amryw yn ewyno yn herwydd y pryf yna. Dyma bryf nad yw yn bosibl ei farweiddio heb ladd trachwant yn nghalonau ein gweithwyr. Dyma elyn blin i'r alcan- wr, er y ffugia fod yn gyfaill. Gellir dweyd Uawer iawn yn ei ffafr, a cbymerir y fantais oreu o hyny gan y cyflogwjx yn y dyddiau diweddaf hyn. Gofynir i'r peirianwyr yn Birkenheed, &c., i weitbio deg o oriau yn lie naw. Dyvedant hwytbau eu bod yn ddi- rwgnach wedi gcddef i'w hurinu gael eu fostwrg, a'u bod yn dymuno am beidio hwy- au oriau eu llafur. Ofnir y bydd yn rhaid cael brwydr. Y mae amryw o gflogwyr yn mhlith yr aleanw) r yn ceisio genym i ysgrif- enu yn erbyn y gwaith mawr, ac yr ydym cinau o'n bodd yn cydsycio â hyny ond yr hyn sydd yn ein hatal ydyw fod amryw o honynt ar el gofyn yn y fan yn argbofio. Dyvedant yn erbyn grrlenwi y marchngd- oedd yn y eyfarfod yn y Cameron Aims, Abertawe, liC efaJIai yn y tren wrth fyred aoref; ac yn wir, dichon iddynt siarad a dy- eithriaid yn eu swyddfeydd eu hunain yn ei erbyn ond dilynweh hwynt i'w cyfrin- ysstafelloedd yn eu swyddieydd, a_ gwran- dewch yr hyn a ddyvsedir mewn ffordd o clar$e: dyma esgoreddfa y gwaith mawr Bydd y gwaith hwn a'r gwaith arall wedi. gwneud gwell yield?, m?y o wnitb, ac yn gweithio yn ffry dlgl/lled na'r eiddynt hwy. Fod y tack yn gryf, rfr gweithwedi ei wneud yn ol y trefciant dnvecldd;. felly paham na allant hwy droi cystal gwaith allan a'r fan a'r fan ? Me y rr, ffers drachefn yn rhwym o fyned allan i guro y liwyni. Un a ddy- Wed fed gwydd dew yn wobr i'r eawl a wnelo fwyaf o waith. Un arall a gycygia y farel gwrw rhwng y becbgyn end gwneud hyn a hyn erbyn y pryd a'r pr*d. Un arall a todda',netice to 94tit i un neu ddau am beidio fwneud mwy'o w?ith, ac nid oes trugaredd yd nes adSaw drifo, a thalu yn achos y drifo hefjd. Y mae hyn yn achosi dechreu. ac unwaith y dechreuir, bydd yn ihaid cael yr alcoholic driuk i symbylu y cyfansoddiad i ddal i fyny, ac yn y cyfeddachau cyeyllt- ied g a'r yfed, mae cyiraint o waith yn cael ei wneud mewn un nor on ag a wneir mewn wythnos yn y gwaith. Er rhoddi golwg i'r darllenydd ei hun aino, ffugiwn ei-merisdau, a galwn hwynt un yn Dafydd William, a'r Hall yn Dafydd Rees. Byddai cystal i ni ddywedyd mai wrth enwau ffugiol yr adnabyddir hwynt oreu gelwir y n^l yn Gadno, a'r Ualli yn Filgi—enwau priodol iawn onide ar Rteers o'r fatb. Y twrn cyctaf, y mae'r Fcs^yn Kwneuthur 45 o flyebau mewn 8 o 06\1, Yr order yw 20 x 14 dau hyd. Yna _r Milgi yn cael y scent, a. chan hyd ei go(pt, yn myned heibio, ac yn sefyll ar y 4jjf o flychau. Y mae'r Fox wrth natur yn litter cyfrwysach Dr Milgi, a gwell fuasaijpta hel ysgyfarnog nac erhd llwyncg; pob i'ch madyn chwi, Mri. Gol. ar yr un y ond fel y gwyddoeh, bytbeuad yw'r l&eea goreu i hela cadno. Gwell .vw adrowl y modd y bu ar y Milgi truan. Erli'diwy^fam wythnos, acar ben y tymhor hwnw, gwelai yr hirgi y gynffoc shaggy ar ben 52 o f^^an. Ofer yn wir fu erlid yn mhellach j oBW^d er gweithio hyny, yr oedd y llwyddo i gadw ei Molls heb ddam$pb-a'r Milgi yn gorfod galw dau labiwr 3 jjario dwfr i oeri eu Bolls. Dseth y pe^JMnog heibio, a dywedodd good hoy wrtho; pr-ipedd hyny yn fwy yn e! olwg na phe bua^si^jdi dal y llwynog. Dicbrn y byd«3 i rai p fechgyn y melinau adnabod eu hunain yn y slceich enmherffaith hon. Pa bryd y dyggant wybod mai wrth weithio yn rhesymoLy miae bod yn ffryndiau i'w cydweithwyr, i«dynt eu hunain, i'r fasnach, ac i'w meistrif a ryfedd fod H. H. Vivian, Ysw., mor bfljod i son am enillion Soli ei men, pan y m&e rhai sydd yn gweithio ar, uno i foifeydd yn cyflawnu hyn ? gadewch y gwath mawr, boys. Hyderwn eich bud yn cyfranu oreu y gallwch at y cyfeillion sydd yn Aberdnla's obleyd y mae o'r pwys mwyaf i chwi J gael y fuddu goliaeth. Byddynrhaid i'r > cy flog- wyr gadw stwr yn awr ac yn y blab er twyllo'r masrachwr o sefyllfa masnach. Bydd y ffordd hon o gyfracu yn lla^r mwy costus i chwi ca phe buassti ger yabj gym- dathas yn gweithio yn rheolaidd ] pfeblaw ei bod yn llawer mwy aheffQithiol. Y mae ma^nach yn psrbau I wejja. ond nidyw yr archebion a arferir eu rh&Mi yn y gwanwyn, a adnabyddijc, yn w^*«fettai wrth yr enw Spring Orders, wear ffoa i fewn. America bra:dd yn gwbl fn 00, ews- meriaid, a gwertbai Coke Plates 6 17B. i 18s. 6cb.; Charcoal gcreu, o 22s. i ail- raddol, o 20s. i 21s. Dywedai Mr. Mundella yn Mwrdd Masnach Sheffield, yr Wythnos ddiweddaf, ei fod yn ffyddiog am fywiocach masnach; ac y byddai- i America barhau i anfon archebion helaeth yno. Wrth sylwi ac etirych drOB If snah am y Mynyddau a aethant heibiop cawn fod Bcothel Pig, Irc-n lp Ion. 1873, yn gwerthu am 127f*. y dygtell; ac yn Ion. 1879r am 43s. Straits' Tin septal am yr un tymhojau, wedi newid o £14ŠJ-£61; Twlptes. o 38s. y dynell i: -Ibs* ae m awr. Gwecith eto, o 35s. 11c. i o 10c. i5|c. y pwys. Y mae hyn yn (mif>on er i cbwi gael gttlwg ar ansefydlogrrydd 'd masnach, ac er i'r masnachwyr penaf gitfceud A-aud yuadrech eleni eto i'w dwyn yn oi fetafle ganoid^i credwn mai anmfcogibl iujilynt wneud%yny tra fyddo ein llywodraetti^yr yn segur a diegci; ni cheisiapt god| ym- ddiriedaeth gwledydd yn eu gilydd, flgd &'u holl egni y maeBt yn ceisio eu gym j^pbfen-! ben S,'u gilydd. Dylai hyn ddeffro pradyn' o fewn y wlad i'w herbyn, a gofalu pSwt^wn {j cyfle, am adael dynion mor niwiSfol i, esiant my iloedd sydd ar newynuKjp|ef i fwynhan eu cyfoeth eu hunain. M LEWYS AWK. O.Y.—Mae pydlers Ynyspenfiwch fe^yd allan er ys tair wythnos yn erbyn gofKyng- O.Y.—Mae pydlers Ynyspenifwch fe^yd allan er ys tair wythnos yn erbyn gofKyng- iad yn en cyflogau o 5c. y dynelL Y&frdym yn clywed fod yno eto rhyw dri 'o bejionau yn gweithio. Pa hyd v pery gweithf»yr i fradychu eu gilydd ? Dau y bydd i bfrtuers pob gwaith deimlo y dyddordeb miiryaf i gyfranu at reidiau eu cydweithwyr. Dapfeteu- wch ar unwaith; mae yn ddyledwrydd amoeh ddwyn beichiau eich gtkdd, oblegyd ni wyddoch pa le y bydd i'r cyfogWyr daro nesaf. Cyfeiried pawb eu rho«»ion I'Darid Hopkin Lucas, Glais Inn, CiycUkeh,

_4_ AT"YBr.J..WAJ'K:IN.S".Fa.. SYB,—A fyddwch chwi 4ich beirniadaeth ar y don dedd .01 yn eisteddfod Felinfoel yn y if G-wn fod lluaws heblaw fy hun yn bryderus am ei gweled.

8 ABERTAWE. ABERTA.W., i:it. Nidyw hyn yn siarsd yn u,cbfi| jjaipn am wyliadwriaeth 'y gwylwyr oild dyna, yr on yw'r natur ddynOl mewn I-wydd¡øc atbn u honi, ffaeledig a6 aninherffaith, oes dim i'w wneud ond rhoddi fyuy feyda rhyw arffodion o'r fath hyn. Mafe jScjcfei fyny gyda rhyw anffodion o'r ftth yfiffefegi^wrth orfod rhrddi fyr.y gydpg t sgsi^nsdodi,bwr- iadol o eiddo sv, yi dogion* cyheeddus, rhai sydd yn icinlcio yn fynych ar av'oyifii*cder, os nid cyrorthwyo i'w WDbud. Mae'r llya f-ydd yn eisfcedd;i wneii4ym- chwiliad i werth trethol tai a nreddianau, a gosod prisiad ainyit, yn _unol &'r Ariipans' JJweVingis Act, yn p' rhaa i fYMyri ttilaen gyda'i weithrediadau, ac jjf BStae; llavver o bethau dirgel ya capl eu. dwyft i'r mlwg" drwyddo. Dylu y draf6oa$th ar werth tsfarndai a fu o'i fia4n- yr -wyi'htios tbn, i agor llygaid pawb at aflesrlrwjdd ac =afres- ymoldeb y fasnach dafa^xiyddoi yp. y cyfan- twm o he nv. Mae dirw ^twyr Wedi bj^d er ys llawer o flyny ddau in cedsibuit^ngt# i'r werin mor doifudd, f€fl matnedb i ip^^ogi, yw masnachy diodyddmeddW'pl o bo^<Qfa9t Eu hamcangyfrif hwyjbron^boiiiafljaer ftejdd. nad oedd .dim thagor ,na;fg\Yer!h taif cael ei roddi yn ol "mewn' cyflag oedd y fasnach yn dderbyo. am e'b Wn i ddimyn iawn Plt un » ,,(sip., | I;; wyr yn y llys uchod wedi myned heibio i'r diiwestwyr ai peidio. Dyma eu ffigyrau hwy-ffigymu rhai yn y fasnach yn dafarn- wyr ac yn briswyr cyhoeddus, ac wedi cael llawer o brofiad yn y fasnach, ac ar eu llw mewn llys cyhoeddus—am bob can' punt a delir am nwyddan tafarn, bydd haner can' punt o elw i'r gwerthwr ar ol tynu allan bob treuliau masnachol, megys ardreth, trethi, cynog ddynioo, &c., a bod ar rai mathau o ddiodydd geiniog ar geiniog, fel y dywedir; hyny yw, o bob dwy geiniog, bydd dwy gein- iog i'r tafarn wr. Rbaid cofio hefyd mai diodydd ydarllawyr mawrion, sydd a'u cJod ar led y byd am stwff da i feddwi, a werthir yn y tai oedd a'u hachos o flaen y llys, ac felly en bod hwythau yn cyfranogi o'r elw, neu fod rhan helaeth o'r can' punt dhl y tafamwr am y diodydd a wertha yn sefyll yn elw yn llaw y darllawydd a'r distiller ac yn ol trefn gyffredin y byd, nid yw yn debyg. y rhydd y darllawydd mawr cyfoethog le i dafarnwyr bychain dinod i wneud llawer gwell elw nag ef ei hun o'i. nwyddau, ac felly mae y gwerth delir am y nwyddau yn wreiddiol yn myned yn ychydig iawn, a'r lwmp yn sefyll rhwng y darllawydd a'r tafarnwr—ceiniog o bob tair yn elw cllr yn un pen i'r fasnach, a fltwniogp'r ddwy arall, ni allwn pqaplnj yV W. y ^>en araM. a pha faint yn ngweddm/ sydd yn Bull; ac erbyn taldf am ft ad^%dan> y;,c^%Ian porthianns, a'r CTfWjjf'ilifaogj-yn nghyd a chln^ad y rbeil- ffyrdd, pa faint sydd yn ol i brynu y ceircb, a'r haidd, a'r pytatws i wneud y diodydd ? ac eto fe fyn ybobl gredu eu bod yn ffon bywyd," os nad bywyd ei hun." Na thwyller chwi yn hwy, mae un o ddarllawyr Edin- burgh, yn ei hysbysiadau yn ffafr ei ddiod ef, yn dweyd ei fod wedi galw fferylliaeth i'r maes i'w gynoithwyo i ypneud diod chwiethus i'r bobl, a diod i gxeu chwaeth ati yw eu pwnc blaen af a phenaf. Galwant am was- anaeth mwy o lysiau melus a chwerw er eu cyfartalu i wneud yr yfwr yn awchus am yr all ar ol y cyntaf, nag a wnant o ydau er maethu'r bobl. Y pwnc yw cael y bobl i yfed, ac hid eu digoni na'u disychedu. Ond heb fyned y ffordd yna, ai nid yw y fasnach hon yn ei holl gysylltiadau yn profi yn ddigon amlwg mai mascach anghyson a buddianau cyffredinol cymdeithas yw ? Mae llawer masnach a llawer galwedigaeth digt n difudd a diangenrhaid fel hithau, ond ar ol dweyd hyna, dyna'r cwbl yn erbyn y cyfryw; end y mae- aflesolrwydd hon yn dilyn o ris i ria, odaiwrth y gwastraff mewn arian i lawr i'r llygredigaeth dyfnaf y gall y natur ddynol dig fyned iddo. Wrth fanylu ar y ffordd y gwna y tafarn- wyr allan eu henillion, gofynwyd, Pa faint o golled oeddynt yn wneud yn mhob baril wrth ei dynn o'r baril i'r peint 1 a'r fam oedd tua dau chwait, ond dywedai un tafamwr nad oedd hwnw ddim yn goUed, ei fod yn cael ei werthu, ond nid yn gywir yr un fath a chwrw arall. Ni ofynwyd iddo am ba bris y gwerthid eft ond yr oedd rfiediad ei atebion yn aw- grymu mai yr nn bris a'r "cwrw da" y cwerfhid » dovs. wedi ei ddoctora a rhvw- ouynfnaaioa aaa enwaetnus IT yrwr nesaf ddeuai a'i g^g yn sychedig. Dyfaledyryfwyr beth yw'r gyinysged4 yfawl. Gwneir y cwrw yn gyLtsf o ddw& afonydd fydd wedi golchi bfyntni a ffieidd-dod llawer math, o weith- camlesi fydd a'r un dwfr yn aros ynddynt am fisoedd, cyrff llawer o gre- aduriaid feddwyd ynddynt yn cael eu eludo oi a gwrthol nes pydru ynddynt gan frasau y dwfr-r-o. hwnw y gwneir y diodydd meddwol." Bhoddir llawer o gymysgedd an- mhricdoi yn ein bwvdydd oil, ond gellir dweyd; axp y diodydd hyn eu bod yn rhagori ar y cwbl yn .anmhriodoledd y cymysgedd, dweyd; axp y diodydd hyn eu bod yn rhagori -ar y ewbl yu.,anmbltiodolecld y cymysgedd, lei y; mae holl. gysylltiaaau y fasnach hon yn un cysylltiad ~o .anfantais i'r cyhoedd, ac edrych arni fel masnach yn unig. Nid yw ryn talti yn Ol i'r cyhoedd mewn cyflog, yn ol cyfaBtaleddiaasriachau ereill, ddim o'r ddeg- fed ran nid yw yn rhoddi yr hyn broffesa reddi f r eJrhoeUd iiia eu harian. Proffesa j^ddi ffrwytiiyr ^dallysiau maethlon ereill, ona ^lcohol^w^runig beth a rydd, yn ol ei addewid, ond gofala fod y gymyegedd yn ,both na; ellif cospi am danynt yn ol Deddf Llygriad Ymborth; ond wedi't cwbl, nid yw y nwyddau yn. un o hapfodicai bywyd, ac felly nid yw ynjllawer o fater am y rhai sydd yn yfed cawl cwn a chathod en bod yn gor- fod yfed y fath drwyth, a phwy yn ei iawn bWyll na ddeuai allan o blith yfwýr y fath fudreddi ? WrthiacUel pwne y fasnach am y tro hwn, gadewch i mi ddeisyf ar bawb i wneud eu diod'gaitr'ef, c&nt felly ddewia eu cymysgedd a'u dwfr, ac os byddant am ei chael yn feddwol, gallant ei gwneud mor fadaw.;I,.Rg' y mynaiit i ond arbedant arian a HaSwer o, berygion ereill cysylltiedig a fitedldwdod^ oud dyfod yn 11 wyr ymwrthod- Lwyr fyd^i!r peth goreu a dyogalaf ihag effeithiati.niweidiol y diodydd syfrdakol hyn., •; .i, ■

< V -■ •* BETH3EL, ABERD^RW Dydd Bui, yr 2il cyfisol, cynaliwyd eyfari fodydd pre^thu yn y eapel ucho<^ pryd y gweinyddwyd ar yr achlysnr gan y fonedd- iges ieuanc, dalentog, Miss Griffiths, Dowlais, yn faol ei chynorthWyo gan ereill, bonedd- igesaa yn benaf, yr hyn beth oedd yn gwneud y cyfarfodydd yn rhai hyiiod neillduol ac effeithiol. Yr oedd trefn y cyfarfodydd fel y canlynYn y boreu, cymerodd y cyfar- fod y ff-arf o gwrdd • gweddiigan fod Miss Griffiths, yr hon oedd i bregethu, yn teimlo yn analluog i syflawni y gwaeanaeth o her- wydd afiechyd, yr hyn oeddyn siomed geeth fawr i'r lluaws gwiandawyr. Dechieuwyd trwy i Mrs. Maty William- Heolyfelin, ddarjlen a gweddio. Yna gweddiwyd gan Mr. Evan Evans, Fbeiiezett A'erdir, a Mr. Lewis Jones, Bethel, Aberdar, a chafwyd anerchiad byr gan Miss Griffiths. Terfyn wyd trwy. weddi gan Mr. Evan Evanp. Dechreuwyd cyiarfod y prydnawn tlwy i Mrs; Maiy Richards, Harriet-street, ddarllen a gweddio. Yna. pregethwyd gan Miss Griffiths eddiar Lucxix. 10, a'r Parch. Jonah Morgan, Cmbacb. Dechreuwyd y cyfarfod hwyrol gan Mis. Ho wells, Heolyfelin, a phregethwyd gan Miss Griffiths oddii»r loan iji. i3: Cafwyd cyfarfodydd Huesc g, pregethaii grymtis ac effeithiol, ac arwyjidion amlwg fo'd Duw yn bendithio llafur ei lawforwyn, a gobeithio Jl^ajff yi had da a hauwyd ddyfnder daear yn J^ghalonau ^eclfadunaid, ffel y Byddo iddo ddw^a ffrwyHr law err Da genym ddeall fod

DIN G-EELLL. GEORGE'S CAMBRIAN VOICE LGES. A Letter from Eös MOKLAIS. DEAn SIR, I am very much pleased with the effect which your Lozenges have upon the voice. They are far superior to any- thing I have been able to procure. Singers will find these Lozenges a great acquisition. They are deserving of all, the commendation that I can bestow t1 tiUm, and I shall have great pleasure in recommending them to all my iriends who take an yterest in vocal rl am yours, &< £ F *| Eos MoRLAis. S PBOPKIETOR J. ET^EORGE, M.B.P.S HIRWAIN, GLAORGANSmnE. Gfjda'. Post 4e, 8e, a It 2a. Mor o G&n yw Cymru gyd." TABERNACL, PONTARDULAIS. CYNELIR EISTEDDFOD FLYNYDDOL CYNELIR EISTEDDFOD FLYNYDDOL y Capel uchod. dydd Gwener y Groglith, Ebrill lleg, 1879, pryd j gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn Caniadaeth, Adroddiadau, &c. PBIF DDARN COKAWL. £ g. c. Mae Gorphwysfa eto'n ol," i gorau heb fod o dan 60 o rif, gwobr 9 0 0 A £ l i'r Arweinjdd.. Beirniad y GaniadaethMr. RTC. Jenkins, Llanelli Arweinydd y dydd,—Parch. J. James (Iago Ddu). Programs i'w cael gan yr Ysgrifenydd am y pris arferol.. JOHN LEWIS, Hendy, Pontardulais, R.S.O. DA VIES' Dining and Refreshment Rooms, 17, CANON ST, ABERDARE. Yn awr yn barod, pris 4c., drw y'r post 4i c., CANIEDYDD Y PLANT, YN CYNWYS TONAU NEWYDDION YN Y TONIC SOL-FFA, BETHLEHEM, TREORCI. (CYNELIR CYFARFOD LLENYDDOL y Capel uchod, Chwefror 20fed, 1879, pryd y gwobitwyir y buddugwyr mewn Can- iadaeth, Rhyddiaeth, Araethyddiaeth, ac Adroddiaetb, &c. Llywydd, Nathan Wyn. Beirniaid: y Traethodau a'r Ysgrifau, y Parch. T. Davies; yr Adroddiadau a'r Ar- eithio, Mabon: y Farddoniaelh. y Parch. E pan bDi I,R cor. T.- •Yr Udgorn a gan,' yn Gymraeg neu yn Seisneg, o 'Telyn yr Ysgol Bui,' gwobr 1 10 0 A darlun o'r arweinydd, gweith 0 10 0 Y Programs yn barod, yn cynwys pob manylion; i'w cael am y pJis arferol gan yr Ysgrifenydd,-JoAN HUGHES, Crosswood Cottage, Treorky, Pontypridd. RRYBUDD RHYBUDD Y MAE MR. D. HOWELLS (Gwynalaw( -1- U.C.W., yn agored i dderbyn ENGAGE- MENTS i feirniadu mewn Eisteddfodau, a chahn mewn Cyngherddau, Oratorios, a Chantawdau. Cyfeiriad,—Mr. D. HOWELLS, 13, Lewis- street, Aberaman, Aberdare. BABIES HBKEFOBDSHIRB,—The Begstrayir General, in his recently issued Qaaitorl Return," refers to the fact that the nomber of deaths of infants. has been far lees in Hetefoxdshire than in any other oounty, being only 65 out of every thousand bi:th» registered, while in other 'counties it ran from 154 to 158 per 1,000. This great locs-l blessing is largely due to the now general practice of Herefordshire mothers giving tieir infants "George's Infants' Powde?s, or Europa Life PresswrveVs," of wh ich one chemist alone in Hereford (Mr. P. R&Iph) sells more than of all other babies'" pre- parations put together.—Hereford Jowrna, April, 1878. Sold by &11 chemists in packets, lB. lid. or 2s. 9d., or free for amount in stamps, from the Proprietor, B. A. GEORGE, Pentre, Pontypridd. NOTE.-Read the im-portsrt end intenst- irg teetimoniaJs around each packet. "D. YMUNAWu.:r..u.x Liiwis (Lzwyx Airkii), JL-f Bookseller, House Furnisher, ifco,, Waun Wen, 8v»ans0», hysbpsu trigolidn y lleciecld-oobod, a'r wlad dddi amgyloh, all fod: ppirhau i gadw eyflawnder-6 boil math o Ddodtefn o wahacol bnSJal1. gwneutburiad. Wele rcstr o rai o'r pe&eu; -Glass,-m o 6e. i 6p. 10s Bedsteads, o 1&. i fyny; Chair Beds, o lis. i fyry; Chest of i fyny Byrddau, o 5B. i fyny; Side Boards, Drawing Room Suita Watcots, Windsor, Waterloo a Grecian (lbsi. e, Maible-tcp Stands, Easy Chans, Bcfas, Coaches, Tr-nrks, Millpufl, Plyf, U't GiltldotïditgB, a Phictw su o bob math. Ccfinr Lefyd y gellir cael y PeiHacas Gwnio goreu eu gwneuthuriad. Y mu to wlia vn dal Agency dros rJinier a'i %gf Y mae Cymdeithas Adeiladn Merthyr a Dowlais. YN bared i roddi benlhyg, ar Mortgage, ar y Ebyludd byraf, 8} mfau o .100 i sio,oco, i'w talu yn ol yn Gyfranau Muol nu Chwarterol. Y mt>e i fentht cwjr yn y Gymd^thas hon faatsis- ion atbenig na cheir mewn Cymdeithas&u ereill, neu gan bereotJtu unigol. Teiir y treuliau cyfreithiol gan y Gymdeithas, a dyogelir annibyniaeth y Ben- thycydd, cybyd tg y p&their i daiu yr ad-daliails.il addawedig, ^«n y Uofreetrydd dan Qyfraith y Cjm- d,eitbaseu Ul feillg&r- Cedwir ydirgelwch manylaf. Dymnsa y Cyfarwyddwyr hysbyea eu bod yn bar, d i ddeibyn sytnlau o arian fel arian benthyg a* y (eltu cafiljnol o #lw; £ 4 y cant i'w galwar ddau it- _£j y cant ar bedwar mis; a y cant ar cfewechmia, •_ Am; hisbfsrwydd pellech ymofyner a Mr. E,! RoBBkTS, jn Swyddia y GlmdoitbAr, In Yictoris ^IjMBBa .II RHATACH NAG ERIOED 111 ROBERT JONES, OUTFITTER, &c., A DDYMUNA hysbysn ei fad yn pen* derfyrn gwneud nostyngitd pellacb yn ei DDILLAD PAROD, HETIAU, » OHAPIAU, a gelliro hyn hyd amser gwell cael y nwyddau nehod am prisoedd lai na welwyd 0 r blaen yn y cwm. Y mae B. Jones yn tain Train Fares To-aod-fro o fewn 4 milldir ar bryniad o werth 10.9.. PC uohod. Bydded i'w Kwsmerisid ofyn &m en clud. iad, am r.a ellir wytod o le y mae yr hou- yn dyfrjd. Cofi web y eyfeiriod,- SIOP DBILIFAD RHAD, 15, DUKB ST., ABERpAB. /^JYNELIR .CLASSES Tonic-Solfa*a Hen Nodiant yn Ebenezer, Tonypandy, bob nos Fawrth a nos Wener, am 7 o'r gloch. ATHRAW:—MR. D. BUALLT JONES. TELE^AU :—2s. 6c. y chwarter. Menywod a, lip, bechgyn dan 14 oed, Is. 6c. Ooffinan BhadljCofSnan Mad t T"\YMBNA MB. WILLIAM HOWELLS, btsil* 0 ae wdflrfe&ar, 11, Pembroke St., a 3, Lutla Wind Street, Aberdar, tra yn cynwyno ei ddiolo gwresooaf t. gyfeillion am en cefnogaeth &m gynifer o flynyddau, en hysbysu ei fod yn par- hau t wneud Coffinau yn hyn rhad; a'i fod ys j mgymeryd ag edryck ar el angladd* an, avolygo, gwafio y beddai4*c.ei him. Ma. WHIIAM Howius, | Builder A Undertaker/w H, Pembroke St, 4-3, Little Wind St, Aberdare. GEO. GRIFFITH JONES, REGISTRAR OF MARRIAGES. Offices: 5, CANON STREET, ABERDARBI. ABERTAWE A'R CYLCHOEDD. COFFINIAU RHAD1 Y MAE W. LEWIS (Lewys Afan) wedi -1- ymgymeryd i ddarbod pob math O Goffiniar, a hyny am y prisoedd selaf y mae > yn bosibl. Mae y fantais greulawa y mae lluaws yn ei gymeryd ar dieuluoedd mewzi gofid wedi achosi fod llawer wedi taer ddy- mnno arnaf ddatbod pob math o Goffinua am brfsosdd rhesjmol, yr hyn, wedi llawer o ohebu a chynllunio, sydc yn a.wr wedi •. gwblhan, a gellir cael oddiwrtbj f bob xnati$ A ymd/eoho, cafno er., 7 Cymdeithas Cymreigyddion Gwelll. K Eisteddfod gan y gymdcittiAS M, j^btod yn Net add Dcirwstol Tre- d Linn cyctaf yb Mawrth, 1879, pryt, y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddlanU* m Rhyddiaeth, Barddoniaoth^ O herdd* onaatb, &a, &e» ¥as*EtoA**m auan o r Det itgen Te Iftum,' (Handel) 10 0 01 a-2p. i'r a weiuydA Vr cor o'r nn gynnlleidfay ddim 4an 40 mewn rhif, a gaao yn oren < yr Art em, Duw sydd Npddfa/ r i gan R. Mills 5 0 .4" a 1 i'r ameimdd. • rr oor o'r ua gytulleidfa, ddim dan 30 m^wn rhir a gano yn oreu, 'Ehed>, Ehedft,' o r Llwybrau Mol- iant,' (Lewis Jones, TrSherbeit), tf '4 gan (Jwilym Qraig y Tyle. 1 10 IP a ebyfrol hardd o Llwybrau Moliant ilit arweinydd. Ni chaniateir i'r cor budduØI ar yr Anthem i gystadla ar y doji. Trysorydd: Mr. W. L. Williams (G Craig y Ty?e). Beirniaid—Rhyddiaeth a'r Pvddoniaetbi &c. Mr. D. W. Jones, (Dowi Glan Taf); 9 Gerddoriaeth: Mr. Owen Griffiths, (FjryV Eryri). Program yn ya awr barod. Ysgrifeayddion: Mr. T. G. Jones, 4, Moriah St eet, Rhymtey. Mr. Richard Phillip (Gelynos), G ocer, Tredeirar, Mon, YN AWR YN BAROD, ARTHUR OWEN: Bugailgerdd Newydd, Testyn Eisteddfod Caernarfon, Awst 1877, yn nghyda Daman Barddonol ereill, gan Thos. Drew (Y Dryw), Hirwaun. I'w cael gan yr Awdwr, Baglan Terrace, Brecon Rd., pris Tair Ceiniog, trwy Post, Tair Ceiniog a Dimai, ENAINT E VAN. > DYMUNAF i'r cyhoedd i gael gwybod am vr Braict gwerthfaw? &c effeithiol oohod. Y mae hwn yn f -ddyginiaetb sior ac jmttao-edig at Fronan Menywod, LlOlfl Tâ". y Ffelwm, a pbob math o Glwyfap sydd y dueddbl i'r IJatl1: ddynol. Pas yr G hwn sydd fel y caplynr ac i' gat-:lgan y gwneuthurwr, Evan J m Gwainryaa, Toayrefait, am Is. 1 0, y blych- aid. trwy y Post i,.r dderbyniad 15 o Stampa g, Rh-)nd-. Ncvembe, 1878. 1 hereby testify t'hnt the Oi .tment pre- pared by Mr. Evill James is &n excellent preparation for tie pa poses rrcommended, and is much used in this neighbeurhaod.— Be LLOYD, Chemist. Penyg-sig, 1877. i SeiYR,-Yr wyf dan twymau i bysbysa y cyhsoedd am e:'ch Oirtment, o herwydd y lie a gefaig pou ield y ffelwm ar fy llaw, ac hefyd fy nywrxitr, yr bona ddyoddefoda yn ei bron, ae r- YCIYIA ni eiss dar> yn tystio ein bod wedi Ciel gwollhad busi).-J. -Joiqts Coffinau Rhad Coffinau Rhad DYMUNA JOHN THOMAS, hysbysn trigoJ- s ion y Porth a Chwm Rhondda.flk gyffredinol, yn ngwyneb yr amgylchuiljw tlawd ar fasnach, ei fod wedi dyfod i'r p€D- derfyniad i ymgymeryd a gwneud pob math o Goffinau yn rhatach na neb yn y cwm. Oa ydych am gael Coffinau o wceutnuriad da a phris isel anfonweh eich archebion i J. THOMAS, Carpenter &,Undertaker, f; li orth Road, t :Ii f (Opposite Porth Station), -P 0 /Jf Porth, Rhondda Yalley