Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
..CWMOGWV.
CWMOGWV. VAFA"ODYDD Plt]EGET]l-U.-I)yddiau Sill nTlun, y 19eg a'r 20fea cynfisol, datful r l^yddwyr Seisnig yn y lie ™hod gynal *hJo CTfarfcdydd pregethu, pryd y Hethwyd pan y Parch n. S. Thomas, D.J^, Ostellnedd; M. Morgan, Tendu, l.. A. Price. Vaesteg ar btawd ieuane gobeithiol, Mr. J. Thomas, Maesteg. CaB^aodd yr Ann'bynwyr yn garedig rodd1 bentbyg e «&pe1 i gynal y cyfarfodydd hwprol, amei fodyhhelaethach i ddal y ymessglai, pryd y cydsyniodd yr ^ybarch 8. ThomaP, D.D.,gyhoeddi yr anchmliadwy t3pd yn hen iaith Walia Wen. t&edfaon hwylus dros ben. Yr oedd yr he> 6ad yn treddcdi mor nerthol a dylanwadol than yn SO rolwydd oed, a r telynau yn *Wl eu diosg oddiar yr helyg gan yr hen frodvr, gan seinio yn beraidd I ni rai o hen Uanv dan Seion yn ngvres ag ysbryd yr nen 3ttf>ser gynt. Da genym alia hysbysu fod yr achos goreu yn j?«risgo agwedd lewyrchus gyda pnoD ag enwad yn y lie, er truenused yr am- ^SBr^dd.
MYNWENT Y CRYNWYR.
MYNWENT Y CRYNWYR. Y mae darlleniadan ceiniog yn cael eu JKB^l yma bob pyihefnoB yn yr ysgoldy per- ^n^'nol fr lie. i mae yma ddarllep, adrodd, ch°oiu da iawn. Y mae y cynulliadau ar y oqfän. yn lied dda, ond nid mor. $4? yr arferent fod. Gobeithio y bydd ir that sydd yn nglyn &'r rhai hyn ddewis ,darnan chwaethus, fel y boddo i r leuenctyd «ydd yma gael en llesoli with eu gwrando. Oan hyny, peidiwch a dewis darnau an- lo,ed.!nR, ond rhai a fydd yn glod i chwi yn ta 11a., ac yn anrhydedd i'r gymydog- %felh.—H.
TREORCI.
TREORCI. Nos Tan diweddaf eynaliwyd cyfarfod ad- loniadol yn y Festri perthynol i gapel y Bed- ^vr Seisnig yn y lie uchod, pryd y ^fcyrn^rwyd v gadair gan y boneddwr hael- frydig E. R. Davieq, Ysw., Baglan House, PtlrA, i'r hwn y mae clod yn ddyledus am 41* gefnoffaeth i bob mtidiad daionus. Yr ei anerchiad yp y cyfarfod hwn, fel yn ..};o cyfarfod arall, yn deilwng o sylw. IOMerodd y rhai canlynol ran yn y cyfar- fod R. Evans, T. G. Price, W.Price, -J. S^ort, L. Williams, T. W. Thomas. Mis$ ;«torr€f«. Miss M. A. Davies, Miss Griffiths. ''Mrs. Jon«s, a parti o'r lie, dan arweiniad 'SQS Cynlais. Cafwyd cyfarfod dyddorol lawn ynmhob ystyr. Llwyddiant ddilyno y I aisi IAY"OL GWXLYM RHONDDA.
i YSTRAD RHONDDA.
i YSTRAD RHONDDA. ])"LrnL-Nos Iau, y 23ain 6 Ionawr, tmddod"d darlith ardderchog ar y testyn, ""Fa Weithiwr wyt ti 1" yn nghapel Nebo, fin y darlithiwr enwog y Parch. O. Waldo aooes, Aberafon. Llywyddwyd y cyfarfod or E. Davies, Yew., Primrose Hill. W-edi «ael anerchiad by* a phwrpasol gan y cad- ^rydd, aeth y darlithydd yn ml&en a'i waith. Yr nedd lluaws wedi dyfod yn nghyd, a b yn gwrando yn astud. Y mae Mr. Jaaies yn siaradwr ac yn ddarlithfr r medrus, 3bywiog, a chafwyd ganddo ddarlith ragorol. Oa ydych am ddarLthydd, anfonwch am Mr. Raines yn sicr fe fyd«? ganddo gymrileidf* dda lie bynag yr elo. Y mae yn werth i'w- gtywed trwy Gymru benbaladr. GWILYM RHONDDA.
ABERDULAIS.
ABERDULAIS. Y mae yn dda genym eich hysbysu fod gwaith alcan newyad y lie nchod yn myned y blaen yn rh8gorol. Y mae yma ddigon ■<&«lw am lafnau alcan, ac er nad yw y pris am dnno fel y gwelwyd, eto, jrr ydym yn jjobeithio y try pethau yn well yn y dyfodol, jslH y cawn weled masnach yn gyffredicol yn ^wisgo agwedd newydd. Nid oes yma ond tair &de yn gweithio hyd yn hyn (er bod yma i chwech), ond gallaf eich hysbysu fod y Tha;i hyn yn troi allan yn wythnosol gerllaw ^00 o flycnau. Wei, llwyddiant a'ch dilyno y»r fy nymuniad. Y mae p?aith alcan arall mewn can' milldir i'r lie hwn, ond rhyfedd y gyf- TDfcwT«M<idau sydd wedi cymeryd lie yno yn yrtcd f flwyddyn ddiweddaf. Y mae yno tJenluoedd wedi cael eu gwasgaru ar hyd a Sed y wlad, a hyny o herwydd difEyg person laeu bersouau. Y mae wedi bod yn strike yn Wash- house ond fel y mse Judas yn lahob cymdeithas, methoad rhai a sefyU, %6thant yn ol gan fradychu eu cydweithwyr, tted y mae yn dda genym ddweyd fod rhai ysdi pefyll 3m glod i r alcanwyr. Aeth dau I weithio yn lie ihai o honynt—un wedi bed yn cyneu tanau mewn gwaith alcan, Vr llall yn picklo mewn gwaith arall, a ttan o$mter. os mynweh chwi, wedi myned ys lie y lleill. Onid yw hyn yn gywilydd iwyceb i'r cyfryw bersonau? Nid ffug yw cyn, Mri. Gol., ond fiFeithiau gwirioneddpli tfflwi, oblegyd," Facts are stubborn thiegs.' Y mae yn?a hammermen erbyn hyn wedi derbyn y rhybudd o ostyngiad, ond yn hyt- Tach nari dderbyn y maent wedi dyfod i'r jmnderfyniad i bob un roddi twrn y mis i'r tneisLri, ond y maent hwythau erbyn hyn se'yll droB gael twrn yr wythnos. Gobeith- fydd I'r arm alldwriaeth hwn barhau ynbir iawn. ond y deuant i gydweled a'u $ilydd yn inan, ac v cawn glywed swn yr t^wyriion yn chwyrnyUu yn ein cymydogaeth MiynX. ALCAWE,
TEXAS.
TEXAS. A fydd i chwi, Mri Gol., neu Mi. Abraham IMabon) fod mor garedig a rhoddi atebiad i «ii ar yr ychydig ofyniadau canlycol yn sgbyfch y wlad uchod:— 1. Pa fath hinsawdd ydyw P 2. Beth a wneir i'r anifeiliaid yn y gauaf, dyfod a hwy i mewn neu en gadael allan 1 3. Pa beth a igeir i wneuthur tanwydd at wasanaeth y tai? 4 A ail chwech neu. saith o deuluoedd e'r an f ymydogaeth gartrefu nesaf at eu gilydd yn y wlad cewydd ? 5. Pa le y ceir rheolau T gymdeithas, yn nghyda chyfarwyddiadau i ttdeohreu sr y taliadau 1 Bydi atebiad i'r Ifof^niadau uchod yn foddhaol gan lawer heb law fy hun. YMFUDWE. ^rydd, aeth y darlithydd yn ml&en a'i waith. Yr nedd lluaws wedi dyfod yn nghyd, a b yn gwrando yn astud. Y mae Mr. Jaaies yn siaradwr ac yn ddarlithfr r medrus, 3bywiog, a chafwyd ganddo ddarlith ragorol. Oa ydych am ddarLthydd, anfonwch am Mr. Raines yn sicr fe fyd«? ganddo gymrileidf* dda lie bynag yr elo. Y mae yn werth i'w- gtywed trwy Gymru benbaladr. GWILYM RHONDDA.
ABERDULAIS.
ABERDULAIS. Y mae yn dda genym eich hysbysu fod gwaith alcan newyad y lie nchod yn myned y blaen yn rh8gorol. Y mae yma ddigon ■<&«lw am lafnau alcan, ac er nad yw y pris am dnno fel y gwelwyd, eto, jrr ydym yn jjobeithio y try pethau yn well yn y dyfodol, jslH y cawn weled masnach yn gyffredicol yn ^wisgo agwedd newydd. Nid oes yma ond tair &de yn gweithio hyd yn hyn (er bod yma i chwech), ond gallaf eich hysbysu fod y Tha;i hyn yn troi allan yn wythnosol gerllaw ^00 o flycnau. Wei, llwyddiant a'ch dilyno y»r fy nymuniad. Y mae p?aith alcan arall mewn can' milldir i'r lie hwn, ond rhyfedd y gyf- TDfcwT«M<idau sydd wedi cymeryd lie yno yn yrtcd f flwyddyn ddiweddaf. Y mae yno tJenluoedd wedi cael eu gwasgaru ar hyd a Sed y wlad, a hyny o herwydd difEyg person laeu bersouau. Y mae wedi bod yn strike yn Wash- house ond fel y mse Judas yn lahob cymdeithas, methoad rhai a sefyU, %6thant yn ol gan fradychu eu cydweithwyr, tted y mae yn dda genym ddweyd fod rhai ysdi pefyll 3m glod i r alcanwyr. Aeth dau I weithio yn lie ihai o honynt—un wedi bed yn cyneu tanau mewn gwaith alcan, Vr llall yn picklo mewn gwaith arall, a ttan o$mter. os mynweh chwi, wedi myned ys lie y lleill. Onid yw hyn yn gywilydd iwyceb i'r cyfryw bersonau? Nid ffug yw cyn, Mri. Gol., ond fiFeithiau gwirioneddpli tfflwi, oblegyd," Facts are stubborn thiegs.' Y mae yn?a hammermen erbyn hyn wedi derbyn y rhybudd o ostyngiad, ond yn hyt- Tach nari dderbyn y maent wedi dyfod i'r jmnderfyniad i bob un roddi twrn y mis i'r tneisLri, ond y maent hwythau erbyn hyn se'yll droB gael twrn yr wythnos. Gobeith- fydd I'r arm alldwriaeth hwn barhau ynbir iawn. ond y deuant i gydweled a'u $ilydd yn inan, ac v cawn glywed swn yr t^wyriion yn chwyrnyUu yn ein cymydogaeth MiynX. ALCAWE,
TEXAS.
TEXAS. A fydd i chwi, Mri Gol., neu Mi. Abraham IMabon) fod mor garedig a rhoddi atebiad i «ii ar yr ychydig ofyniadau canlycol yn sgbyfch y wlad uchod:— 1. Pa fath hinsawdd ydyw P 2. Beth a wneir i'r anifeiliaid yn y gauaf, dyfod a hwy i mewn neu en gadael allan 1 3. Pa beth a igeir i wneuthur tanwydd at wasanaeth y tai? 4 A ail chwech neu. saith o deuluoedd e'r an f ymydogaeth gartrefu nesaf at eu gilydd yn y wlad cewydd ? 5. Pa le y ceir rheolau T gymdeithas, yn nghyda chyfarwyddiadau i ttdeohreu sr y taliadau 1 Bydi atebiad i'r Ifof^niadau uchod yn foddhaol gan lawer heb law fy hun. YMFUDWE.
' ;■* MYNYDD-Y GAREG.
;■* MYNYDD-Y GAREG. GwEiTHrEYDD Y LLE—Yr unig waith eT ys mwy na blwyddyn yn y lie hwn yw y chwarel galcb, yr hwn waith eydd yn faresidd iawn yn bresenol, ac er ys misoedd o ran hyny, o herwydd y rhew a'r a dim archebion am galch. Y mae amryw o'r gseithwyr mewn canlyriad i hyny wedi cael eu hatsl i we'thio, a thynwyd buriau y rhai sydd yn gweithio i lawr yn isel iawn, ac hefyd mae gweithiau priddfeini Oydweli yn sefyll er ys mwy. na blwyddyn, a gobaith gwan sydd am dano y bydd iddo ddechreu gweithio yn f uan. Y msent yn helaethu y gwaith bob dydd, a dywedir y bydd ynddo waith i lawer o bob! yn rhagor Bag o'r blaen pan aiff i weithio. Dywedir yn gryf ar hyd y wlad y dyddiau hyn y bydd yn debyg o gychwyn eto tua dechreu. mis Mawrth nesaf, tusg at hyny y maent yn par- otoi bob dydd. Gobeithio fod yr hanes yn wir, abydd iddo gychwyn yn fuan, o hetwydd ymae yn amser tlawd ar y rhan fwyaf o weithwyr yr ardal hon. Yr unig waith a gant yw chwalu ceryg mgn bm swllt y dydd, a dwy geiuiog y dydd i bob plentyn. Y mae llawer o gyfoethogion yr ardal wedi bod yn dda iawn iddynt, ac y maent i'w parchu yn fawr am hyny. Boed i'r fasnach i fywiogi Eto trwy yr eang fyd, Fel y gallo'r mawrion feistri I anturio'n lion i gyd, Fyn'd yn mlaen a'u gweithiau'n hwylus Gyda llwyddiant i gael ffawd, Fel y gall on t yn ddirwgnach Roddi hur i'r gweithwyr tlawd. Y mse miloedd o deulucedd Trwy'r ardaloedd yn mhob man Yn ddiamheu'n dyoddef eisieu,— Methu codi eu penau lan; da, tosturia wrthynt, Gwyddost ti am danynt oil, Hefyd am y meistri celyd, Ni chaiff un fyned ar goll. lOAN GLOFF.
HIRWAUN.
HIRWAUN. Marwaidd iawn yw masnach y lIe hwn yn bresenol. Y mae sefyll allan yma mewn un glofa er ys mis, ac y mae yma luaws mawr yn dyoddef oddiwrth galedwch yr amserau. Y mae yma dii o weithfeydd yn gweithio, ac y mae hyny yn gyaur i ni fel ardal. Y mae lluaws o'r rhai sydd ar strike wedi tyru ar gefnau eu gilydd i'r glofeyddsydd yn gweith- io, fel nad yw yr enill ond bychan—rhyw 2s. nen 2s. 6c. ar gyfartaledd, ac y mae hyny yn rhy fach i deulu a dim ond y tad yn gweithio i gael bara a chaws, heb son am angenrheidiau ereill bywyd. Gobeithio y try gwawr o oleuni air fasnach heb fod yn hir. Er tyioted yr amserau, y mae yn dda genym fod crefydd mor flodeuog yn yr ardaJ, a bod y fath egni gyda'r Ysgolion Sabbothol. Y mae yma luaws o gangfceuau wedi eu fiefydlu gan y gwahanol enwadau ar ran tlodien y lie. Rhag eich blaen, irodyr, a phob llwydd i chwi—GWYLIEDYDD Y TWB,
AT Y BEIRDD
AT Y BEIRDD Cyfraried ein cyfeillion y Beirdd eu holl Gyfansodd- iadau Bar daonol yn y modd ac i'r cyfeiriad can- lynol THOS. WIMJAMS (Brynfab), Hendre Farm, Treforest, Pontypridd.
[No title]
Y-PWWYN LLE Y TWGAP.-Cerdd yn meddu ar fewer o swyn, ond y mae ynddi benill neu ddau a'ucelfydim heb fod yn ddiwalL fiadewir v ^ytij n uUhm. &&(ino&wdh eich cyfailsoaaiadau y trQ nesaf. Y LXOWGDDEYLLIAD.—Penillion gwylltion, heb erioed gael eu llywodraethu gan farn a chwaeth. Nid yw llong a Ion, siom ac alon, dod a darfod, plant a vmant, yn odli yn gywir. Gwneir defn- ydd o ansoddeiriau anmhriodol, a rhai hollol ddiystyr hefyd. Ceisir efelycliu arddull y Storm gan Hwfa Mon yn aimyw o'r penillion. Canwch ar destyn llai rhwyfgfawr y tro nesaf; a pheid- iwch a cheisio efelycnu neb. Gan nad ydych ond 16 oed, y mae gobaith i chwi ddyfod i wneud gwrhydri. ENGLYNION, I MR. D. SINGLETON.—Nid yw yr englyniori hyn yn holloI gywir o ran orgraff a chelfyddyd. lggyr i ni mewn bri o'r bron Gu ddorau egwyddonon." Mae y gyntaf sill yn rhy hir, a "rhy debyg yn y llall. Nidyw y meddwl yn cael ei weithio] allan yn ddigon eglur yn nhrydedd linell y tIt. dydd englyn. Mae gormodiaeth hefyd yn' yr;' englyn olaf ef yn bur Saif vn ben dynoliaeth." Pan ddaw cylansoddiaaau ar destyn an Ileal i law, rhaid eu bod yn meddu teilyngdod bardd- onol uwehlaw y cyflredin cyn y cant ymddangos. CHWILEN COLORADO.—Mae paladr yr englyn yn ddealladwy, ond nis gellir dweyd hyny am yr esgyr :— Ri bath i fyd byth a fo I lwyr edwyn Colorado." Gwelir nad oes egl-tirdeb o gwbl ynddynt, heblaw fod y llinell olaf yn rhy hir. Y CEILIOO.—Y gwant ar y chweched sill, coll r yn yr ail linell, a dim cysgod o gynghanedd yn y drydedd. Pwss A'R LYGODEN.-Caiff yr englyn olaf siarad dros ei gydmar Ond cyn 'run g-wancog fyn'd i'w ogo',—Pwss Mewn pwyll aeth. i'w hynto A'n union clywn Pwss yno Yn dweyd yn uched Dead 0 WRTH WELED BABAN, &c. -Llinellau dibwynt, ae amddifad o farddopiaeth. Y BEIBL.—Englyn gwallus. Dim cynghanedd yn y tair llinell flaenaf, a haner proest yn yr olaf. PENBLETH Y CAETHFESUR.— geiriau Ar gyfer barddoni," Sydd wallus. lawn fel hyn :— geiriau Rhagorol barddoni. Y drydedd linell hefyd sydd yn anfeddyginiaeth- 01. LLYTIIYR CARTJ.—Y gwant ar y chweched sill cyrchiad gwallus, a choll r yn y drydedd linell.. Y BATON.-Englynion cywir. Mae amryw wedi canu ar y testyn hwn, felly rhaid i ni gael ein hesgusodi am beidio cyhoeddi dim ond un o'r englynion. CHWILIO AM DESTYN.—Llawer ergydfftaeth ac acw. Yr orgraff yn cael cam yn ami. Myn- wch destyn i ganu arno y tro nesaf yn lie myned I rhag eich blaen tiwy niwi. CYFABCHIAD AR DDECHREU'R FLWYDDYN.— Penillion rhyddiaethol. ARCH N oAu.-Åmddifad o farddoniaeth. Mae y desgrifiad yn Genesis yn llawer mwy barddonol na'r isod "Ei lied oedd yn haner can cufydd, Tri chan cufydd hefyd ei hyd "Deg cnfydd ar hugain ei huchder, Ac iddi'r oedd ffenestr glyd." v 0 YR MRA. -Rhyddiketh- wedi ei od ii. UPFERN.—Dim rhith o gynghanedd. DEIGRYN.—Penillion Tiiwlog a chymysglyd.-
RHYW FRIG HWYR AR DROTHWY'R…
RHYW FRIG HWYR AR DROTHWY'R DRWS. 0 rewog hin, mor wag o Haf—yw'r ddol Gwen ar ddim ni welaf Rhyw olwg oer welw gaf, Golwg wywcl y Gauaf. Gauaf ? ie dig hefyd yw hwn,— o hil HSn auafau'r "Pegwn Gogleddol," dwys ymholwn A fu ail ? naddo fi vai. Cwerylus yw cri amelon,-rhua Rhew-wynt fel llew creulon Chwytha'r ystorm groch weithioD, U dgorn ei dig erwin don. Bamgog yw pob brigyn,—swyn anian Sy'n huno er's meityn Cysga hi dan gwrlid gwyn L Gwely eira gwael oerwyn. Heirdd Iwyni y gerdd lawen gynt,—ni cheir Edn chwery don ynddynt; Llwyni gwywedig ydynt, Tynu eu gwallt wna ygwynt. Draw mae sawdwyr ymosodol-yr hin, Yn taro'r allt chwyfiol; Ac hen ymladdwyr canmlwyddol, Dewrion y wig dery yn ol. Cewri cedyrn o'u ewreydiad,-neidiaat Mewn nwydawl ymsythiad, Gan chwyrn daro dyrnodiad, A'u breichiau noeth a, broch nad. Darfu rhaiadr hyf ruo,—ar y graig Rhew a'i tagodd yno A'r afon ddarfu rwyfo Yn y glyn mae hi dan glo: ë Y Uyn draw sy'n cysgn'n dawel,-yntan Balmantwyd gan oerfel To ar ei ddwfr, ffenestr ddel, A gwydr gauad rhag awel. Oer yw'r hin, gerwin yw'r gwynt,—rhuad cawr Ydyw cerdd y corwynt; Ymholi wnaf am helynt Rhyw foreu Haf ar ei hynt. Rhagteimlo dyinod oemi,-al chwa lem, Henffych lys i'm noddi,- Rhag anwyd, rhew, a'i gym, A gwres tan, groesaw i ti. Brynaman. GWYDDERIG.
ADGOF AM FY MRAWD,
ADGOF AM FY MRAWD, Sef Watcyn Charles Pryse, yr hwn a ymfudodd o Walia i British Columbia. Fy mrawd, fy mrawd anwylaf, Pa ran o deyrnas ldr Yr ydwyt yn cartrefu ? Atebed tonau'r mor; 0 sut na chaffwn glywed Rhyw air o'th Iielynt di 1 Mwy gwetthfawr yn fy ngolwg F'ai hyn Da'r byd i mi. Mae panorama brykferth Adgofion boreu s r- Yn glir 0 flaen fy meddwl, Fel cyfnod gwyn duoes,- Y cyfnod cydchwareuwn Hyd ddolydd maboed llonr Pan nad oedd adar gofid Yn nythu dan ein bron, Rhyw dymhor nef-fwynhaol A'i hdl rodfeydd yn wyrdd, A'i ddail gan fel llawenyad Ddyferent hyd ein flyrdd; Wrth gofio'r adeg hono Tra ninau ar wahan, Daw hiraeth fel heb wybod Ar cywair lleddf i'r gån. i" 0! Watcyn, wyt ti'n cofia —— ism T^WWcbTydmeim w Fel beirniaid 'steddfod aniaa Yn barnu'r pluog ddawn i Eisteddem yn hamddenol Ar geryg mwswgl clyd, Mor lion, mor falch, mor ddedwydd, A thywysogion byd. Yn nghanol ffrwd o fiwsig Arferem gynt a byw, Tra swyn boreuol gathlau fn llanw cyntedd Duw; Mor ddifyr y pen-cerddor Ar goeden ger y ty, Trwy 'i babell aur chwibanai Yr enwog 'alaw ddu.' Y fronfraith a'i soprano Wefreiddiai deml y dail, Tra'i dryw yn trydar alto A robyn bob yn ail; Yr 'hedydd ganai'r alaw Ar drothwy gwlad y gwawl, A'r cor yn taro'r cydgan -IN un fanllef fyw a fawl. Cyngherddau adar Gwalia Sydd eto megys cynt, Yn arllwys gwin melodedd. Fel i gwpanau'r gwynt; Mae tlysion eidan nodau Ar fynwes aur yr haf, Ac heirdd amryliw gaeau Fel mapiau llydain braf. Oes adar yn Columbia Eill ganu gyda'r rhai'n ?- Oes blodau'n tyfu yna. A'u firil mor llyfn a ehain; Os na, paham gwnei aros Mewn bro estronol bell ? Paid, paid gwneud d' hun yn alltud Os nad yw'n ganmil gwellî<, 0 Watcyn, pryd i Gymrti,- Pa bryrl y deiii, d'wed ] • Yn baroa i'th gofleidio Mae-breichiau In ar led; Yr hen Waunlwyd, mi dybiaf, Dd'wed w^Ji ei chloddiau syn» Am estyn i'th anrhegu Friallu ccch a gwyn. Anwyldeb dy bertílïuisau Sydd megys-cadwyn gre ;f Rho'th law 0 fewn ei dolen, Ni'th dvnwn tua<thref; Mae iti hen gyfeillion' Yn aros eto,i)es, Ond rhai sydd,wsdildaanc Dros benrhyn t^rfy^ Mae'r plant yn son am ahfon Flwch pert o gonoh mâd- I ewythi- heb ei weled'. Sy'n byw mewn arall ihd; un fath 'E wyf fi a'm pri -o'd, ^babi sy'n ei cliol, >, 1 divedyd 01 4n. eTvytLr, de'wch yn ol. Os penderfyin aros Am dpnhof eto, "frawd$" Boed llwydd yn gylcli i'th hanes, A'th enwii bleytyn ffawd. I Gymru cyn y diwedd, I Gymru i gael hedd, I Gymru i gael dy w$lea, I G$Tiiru i gael bjeda. GmijYMWYN.
.YDRAENOd/.
.YDRAENOd/ Drain guddia'rrdjaeiiogeiddU,—achylHon Bioeuauynganmu; Ffoi fw sach'mae'n swbatjh swil, Myn grymu mewn i'w gromil. HWYLIBDYDD.
Advertising
THE ABERDARE Harmonium & Ckeffioneie Organ WORKS. BY STEAM POWER. [ ESTABLISHED 3868. B. H. PHILLIP" wo Harmonium Mamifaduyer and Inventor of the Chfffionere Organ, WISHES to inform the Public that he has sold during the last 10 yearp, over 1,200 Harmoniums, Pianos, and Cheffionere Organs. Harmoniums from JE4 4s. to LSO. Cbeffionere Organs from £10 lCs. to 196.0 Pianos from X16 to JE66. Hiring System, List of Prices, and Testimonials on application. Ncle the Address—6, CANOX STREW, and 6 & 7, OADLYS loAr, ABBRPARB. GYMRU, DEWCB AT T CYMR01 D> MTJNA B. II. PHILLIPS HYSBYSU y Cyhoedd ei fod wedi agor -L*- yr YSTORFA HELAETHAF yn y Dref o bob math o DDODREFN TAI o wneuthuriad cartrefol, am y prisoedd rhataf. Dymuna hefyd hysbysu ei fod wedi prynu Stoc newydd a helaeth o DDEFNYDDIAU COFFINAU, sef. Trimmings, am Brisoedd Rhad, a thrwy hyny BALL WNEUTHUR COFFINAU YN RHATACH NA 1910 YN Y LLE. Oyfoldad- B. H. PHILLIPS, 5, Canon St., an4 6 8f 7, GaiUys Bd., Abordo-e. Steam W^%1C8:—Sheet, Alerdare. !I OOFFIN AU RHAD!! 11 11 ii ,t I I OB. GER B:DAU III tmJP Pill A TT 11 R-A IR4 DYHVXA ISAAC THOMAS, UNDERTAKER, 24 a 25, Seymovr Street, Aberdar, HYSBYSU y cyhoedd el fod yn partaan i gario -d yn mlaen yr alwedigaeth uchod fel arfer, sef Gwneud Comnan yn Bhatach na neb yn y Dyvysogaeth, o'r quality goren, yn nghydag ymgymeryd a chladd- r adigastuu yn gynogvbl, eef rhoddi gwasanaeth ei HEARSES A MOURNING COACHES YS- BLENYDD— Y GOBEVON YN NGHYMRV. Y mo-e yn barod i rcddi gwaBanaeth y cyfryw yn rbatach yn mbob man ag y byddo jn oael y contract o wcend y Ocffiasu. He/jd, V mafj.w^di dyfod fr penderfyniad y gall "Walio Bedaan (prick Braves) wedi eu gwjngalcbu a'n monvnio yn btfrdd am y swin ieel o 7p. 10s. Y mae Mr. Thomae vedi gwnend 16,C0y o goffinau yn yetod y 16 mlynedd a baeiodd, yr byn sydd yn eiatad yn nohel am ei gyraeriad fel Undertaker. CYHOEDDIADAU CYNALAW. FFE AETHBBTDD: nen Gymborth I Chwer- Y thin: sef cat-giad o- Fftaethebau so Yatwciau difyrns. Pris, mewn amlen hardd, Is.; lllaio, Is. 60. Y Cymhorth' hwn cymerth o-DI i dir Nad 088 bosibJ peidio Chwertbin! wedi'r trin tro, tro I'n Istal I (iymborthl eto.- Walcytt Wp". Ail ergraffiad, pris 60, yn y ddan nodiant, QMRU, GWLAD EIN TADAU: Cana Chydgau, gyda geir- ian Cymraeg a Seisnaeg. Derbynia y Gan hon gan- moliaeth uobal ein prif gsrddcrion. Can a Chydgau, pris 4c., HEN WALIA. GWLAD 'Y GAN. Dywed un bardd-gerddor am hen, 'Pa ie bynag y clywaf eichenn, y mae yn swyaofy nghalon Jn lan' Y trydjdd argraffiad, LLAWENYDD Y OWAN- WtN: Rban-gsni T.T B.B pris 4c.; Sol-ffa, 2o. San Proff. W. A. Williams (Gvilym Gwent),— Y mRe v dernyn hwn yn an rhagorol at wassnaefb cyneh-erddgu ao eirstsddiodau. DEWRION FILWYR lESU: Ymdeilbgan i'r Togol Sal a'r Band of Hope, gJda geirian Cynurafg, aSassonaeg. Gan J. Petera (Afan Alaw.) Pris Ceiniog. Pob archebion i'w hanfen it— D. L. JONES (Cynalaw), Argiaffydd a Llyfrwerlhydd, Baton Ferry. D.B.-Argreffir pob math o waith am brisoedd gwir resymol. "TELYN Y CERDDOR," • T. S. Ffe, \7iN cyctsys wyth 0 ddaman newyddion a gwreidd- 1 iol gan D. Henry (Dewi Ampu), Tudennaw, ger Abertawe. F.isto. Yr elw arfeiol i lyfrwertb- wyr. Coffinaa Bhad I Coffinan Bhac111 DYMUNA ME. RICHARD BOWEN, builder ac undertaker, Glsia, ger Clydacb, hys- bysu y cyhoedd ei fod yli.parban i gario yn mlaen yr alwedigaeth nchodtel arfer, set gwneud. Ccfficau yn hynod rad o'r fath oren, a'i fad yn ymgymeryd e.g atenc;io } r MBgladdau ei hun.. Hefyd mae ganddo geffyl a thrap i gyrchu pob eoffin pan ffdd galw am danynt; ao y mae yn ayBwyno ei ddiolchgarwch gwrercaf i'w gyfeillion ecs eu cefnogaeth am gyn Fe? o flynyddf u. Hefyd dymuna hysbygn yn gpredig; ei, fod yn barod ar y rhybudd lle?af i dderbyn archebion (orders) am bob me,tii o eaei waith, »licrha WAith da am y prisoedd rhataf. T MR. RICHAED BOWEN, Bnlldejf^<fc Undertaker, < JGlais, Olydach, SwftnBMK Y CFANSODDIADAU CERDDORO. NEWYDDION GAN DR. [JOSEPH PARRY. Y mae y dr-rnru catilvr o! albn o'r OPERA GYMREIG, 'BLODWEN,' Gat: DR. JGSEIH PARI' Y, i'w cael ar wa- bar,, gyda gehisu Cjmraeg a Seisneg. RHIT Soprano Songs— 9. 'UJ) B/cdeuglnm o Bietergii 33. 01 dywedj uu arel y Eefoet'd.'— Blodwen. Contralto Songs. • 2. Syr Hyvscl, o'r Wydai 20. c 'RW)H eofio r apeg ddedwydd.'— Lady Maalor. Tenor Songs. 17. Can earwrlftctbol Syr Hy wel i Blodwen, Ti byddo yr Helwyr yn hela 33. Syr Hywel's Fatewell Song to Blod- won in the Piisor Scene, 'Fy lllod- wer. f' p",1«, fy mhob peth Syr Hywe). Bass Songs. 4. Eecit, a Aiv,' Ysprydion y Dmion a'r Da.'—Tba Bard. 10. 1 Yn ngwjfrteb y Nef.'—The Monk. 16. 24 ae Sever, etradry yn ccdi bobhWyr. -The Bard. 28. Song (tre B",rd) and Chorus, I Oyour. ch eich Elodwen.' 29. A?fci?ur&Dyicg Borg,'—Arthur. 30. 1 M^e'm rajyirya bron a ihedg.'—Arthur. 35 ♦ Mae fceren wedi machlud,i—The Bard. 36.. Bu gled if wn y bi wydro.'—1The Bard. 41. The Pikon Poene. I Ai dyma'r GoU, Syr Hywel Wan ?'—Rhys Gvrynn. Duetts. 5 a 6. Resit, a Duett, 1 0 gat trof r Eryfr y dfterhom ein dau.'—Syr Hywel a S. si T. 13. Cydlawenhawn.'—Arthur 80 Elen, S. aB. 17 a 18. Kecit. a Duett, 1 Hywel, W trD. geiisio yms f' Syr Hy^el a BleOweu. S. a T. 23. War duett, I Mge Cymru'n barod.' r Hywel ac Arthur, T. a B. 25. Patting dneLt, I Ffirwel, Arthur.'— Biodwen ao Hywel. Blen ac Arthur. 39. Mae mil o ysbrydio-o.-Lody Maelor a'r Bat dd, C. a B. Quartett. 7. "Rwyln gWlood dy Solo (Soprano) a Chorus. .o'! i 9. Un- Blodeuglwn." 1 Solo (Tenor) a Chorus. 14. Zwob 41 Solo tBass) a Chorus. 28. Gywavweh eich Blodwen.' Soprano Solo, Quartett, a Choruc. 31. Dead Marcli, 'Taerwn fledau ar y gslotu' Quartett a Chorus* 40. Conwoh y Clychau' (Chcrns behind the 8cQng^ „ I. -2mu (Chorus behind the Soenes). S.A.T.B. 10. Wedding Waltz, Oydaoeddiwa, Oyd- ganwn, Hwre 1 15. Huntsmen's Chorns,'T&fliHo.' T.T.B.B. (with echo Quartette behind the Scenes). H. Soldiers Chorus, 'Mse swn rhyfel yn y gwynt/ T.T4B. X Prisoners' Ohbzns, 40. 'Cenwch y elyosul (Chorus behind the Scenes) 42. Grand J'inp,le,¿' KoUarJwn y Nefoedd/ in fugue with Harlech. SIAITB.. Full Series, in paper, 5a. Ditto, in cloth 7s. 6d. All orders must: bO,.Accompamied with payment tc- J. PARRY A SON, Aberjstwyth. v Eiraethgan Genedlaethol. Anthem er 601 am SR diweddar GOHEBIDD. At wasftnadth eisteddfodaua cbyngherdd- au oin gwlad.. Yn y ddwy hUh a'r ddan nodiant. Pris 4c. Pedair o Anthemau i'r GvniLlIoidfa, Yn hollol syml no yn yr hen arddull Gy- mreig. Yn y ddwy iaith a'r ddau nod- iant. Pris 6c, reu 2c. yr un. 1. Ar lan lorddonjen ddofo.' 2. Wele, yr wyf yn sefyll with y drws ac yn cure. 3. Mi a gcd&f pc. a. af at fy Nhad.' 4. • Ysbryd yw Dnw.' Telyn yt Yogol Sal. i At waj»an%eth yr Ysgol Sabbothol. Y geir- iau gan y Parch. Thomas Levi. Pris- Tonic, 4c.; Hen 6c. ANTFB^f GYNULLEIOFAOLAR WAR. EDIGAETH Y GLOW YR Molwch yr Jlrglwydd. (Y Drydedd Fil ar Ugain ar Werth.) Yn y Dlru Pris 4o. Requiem Gynulleidfao. Er Cot am y diwfiddar IEUI* GWYIIT. ( Yr Ugeinfed Fil ar Werth). Yn y Ddau Nodiant. Frio 40. Y telerau goreu i lyfr werthwyr. Pob aroheb, gyclf. bben-d&l, at— JOSEPH PARRY & SON, Aberystwyth. BLAENLLECHAU! BLAENLLECHACJ,! DYMUNA MORRIS MORRIS, BUILDER AC UNDERTAKER 6, Dyffryn Terrace a Station Teiraoe, HYSBYSU y oyhcedd ei.fod yn baTod i dderbyn archebion (orders) am Goffinau o bob math am y pdi"'n ltalti yn yr ard-.], ao hefyd i Yjngymwyd a phob manylion mewn cysylltiad ag angif.dd?u, niegys bricio y bedd, gofcMn am elorau, &0. Hefyd y yn* bwadj ymgynetryd a phob mayi o adeiladwaith, a chywefrotai, &0, aoyhilymanotatndioIchgarwohgwMtx. ocaf 1 j avdal am y gefnogaeth ymae wedi *1 dde: byn y blynyddau diweddaf. ESSoFHOMS) 5 1 Givellhad mewn pvr>i mynyd oddi- ivrth Beswcli ac Anwyd. I os ydych yn dyoddef 110s a dydd oadiwrth .■ bes^ch poenu%, ac o'}- oraitidyn analluog j i siarad, cerdded, new anatUn, dylecli ddefn- I! yddio WILLIAMS' BAISAM OF HeNEY at Bes- 1 well, hen Anv.ydjEyider Auad); Cvygni, Poeri J. Gwaed, Croup, Ipflren^a, parfodedigaeth, &c. Y maerhascjipeilaitne.nkliiol y Balsam yn ei effeithiau jpcliaol yn rliyddhau cryn- noad yn y Jlwnc, yn gailuo^i y claf i boeii yn rhydd, ac i e-nadlu g)ea iliwyddineb trayn gorwedd. Y mae yn gweHbar y dojuriau a deimlir bob amser yn y fynwes oddiwrth j_ besweh parhaus a thvwni, ac wedi ei gym9ryd^«-^ bydd i'r dyoddtiydd fvvynliau beudithion cwsg esmv/j th. "mae yn rhoi gwaredigaeth if lwyr o ddiffyg auadl, a rJiyddhad o'r peswch sydd yn ei gSnlyn. Eliagpet-wcli, anwyd, &o.| ij y mae y fet'dygiu^eih oreu, yn hawdd el i gymeryd, ac yn hynod am ei effeithiau iach- aol a buan.. I bla nt i; i i clyoddef oddiwrth F 1 PAS,-nid-oes ei gyflelyb y mae yn rhoddi 4 gwellhad uniongyichol. | QWELLHAD RNYFEDDOL 1 BLENTYN, 1 Gwhaeth un botelaid o:ch Bakam of Honey 1 les mawr i fy mhlenty n cliwe'mis oed, yr hwn ) oedd yn grug o'i eneieth, ac yn rhy wan braidd i anadlu. Y iriae yr. awr yn holl iach. J CHAELES MA'i'EEWS. ] Cwmdows, Colly, near I\ewbvid^e. GWELLHAD RYNOD 0;11 CROUP. Garedig Syr,—Da genyf allu dweyd TcK .Balsam 01 Honey achrib bywyd fy mhlentyn, [;yr hon oedd ar y pryd ya dyodaef oddiwrjw y i Croup. Cafodd lawer o esmwythder drwv y ddos gyntaf, ac y m»e eich meddyginiaetn ] wedi ei hollol iachau.—Yr eidckcb, &c., i Llanelli. jolin SHIPTOW. i GWELLHAD PWYSIG O'R PJCSWCH, HKBT [ ANWYD, A CFRYGNI. r Cefais lwyr wellhad oV dehiriau blaenorol trwv gymeryd eich meddyginiaeth werthfawi 'a rhinweddol, a adnabyddir wrth yr enw "Williams'Balsam of Honey.' Dywedafwrth ereill fyddo yn dyoddef felly, 'Dos a gwna yr un modd.—Yr eiddoch yn serchog, l Trealaw, Rhondda. PARCH. J. EYANS Ar werth mewn ccstvelau is. lie., a 2s. 9c., gan bob Fferyllydd. Y mae cryn as. [bediad wrth brynu y cosfcvelau mwyaf, h Darparedig Yn unig ga-n f "D. WILLIAMS, [ 0 •" Fferyllydd, [ J U GAIILYS, ABERDAB. ,1# K NEWYDD DA I GLEJFIO^ CWM^? I ■ ABEU3>AB A BHONDDA. ( Anfona D. Williams, Chemist, Gadly% Aberdar, ddwfr cleifiion* i'w alalysio' yn ddyddiol i T. Davies, M.V.C.S., Conwil, Car. marthen. GOFYNIADAU AR EFENGYL MATTHEW. yu rkifo at. e 8 rv,"I. y1 f.n-) or bo't ^dnod, 4o. AIEBI0N CRYNO FR eOFYN IADATJ, RISOEDD, Is 6c. "r UJI. C nd»-d i}c. yr WB. I' JL Y ddan lyfr t'-o c'-e iiat, R-dwt Nii amig.. ond .1 R [ Mif.11 Ptompft i'r CJF^itisd b- n:—W. EDWABUS, [ Cwnibacb Sf. Csca^s 8:-i>th e<r1' ¿o'. 0 f t ¿\)" r A Certain Cure for Bronchitis Diphtheria, Sore Throat Asthma, &a. For enring sore throat, diphtheria, bronchitis, asthma, MSS of the chest, and pain in the side—which Instant timrtCMbfl alone prerenta degenerating into more serious TnalMtHsBj, Oiatment has the same powers over chest complaints as a bietif possesses, without causing pain or debility. Old aStIimatki Sfip Talids will derive marvellous ease from the use of thi4<Ohitmae& which has brought round many such sufferers and re-establiilMQ health after every other means had signally failed. Bad Legs, Bad Breasts, Old So? and Ulcers. By rubbing the Ointment round the affected parts, ltiPsaE^ trates to the tissues beneath, and exercises a wonderful fwwSS on all the blood flowing to, and returning from, the dIseiulij part. The inflammation diminishes, the pain becomes iaM intolerable, the matter thicker, and a cure is soon effected. all long-standing cases, Holloway's Pills should also be tai&aA. as they will thoroughly expel all depraved humours from %t4 body. j t Gout, Rheumatism, Stiff Joi^{ Gout and Rheumatism arise from Inflammation In the Par8 affected. To effect a permanent cure, adopt a cooling diet, rtjriupt plenty of water, take six of Ho lloway's Pills night and morntog^ and rub this Ointment most effectually twice a-day into tfi5 suffering parts; when used simultaneously, they drive all mation and depression from the system, subdue and tfcmova aSS enlargement of the joints, and leave the sinews and xoxufcles 1MI ud onaontxacted. 1i Eruptions on the Skin. [ In this class of complaints, no matter the age, the sezj m the place, or under what name the disease may be classified, iSt will be cured-if this Ointment bn well rubbed into the system^ and Holloway's Pills taken imfht and moiling to purify." blood, There is nothing deleterious in the composition Off; Holiday's Ointment,.but, on the contrary, its ingredients poniOQ the most soothing, purifying, and strengthening qualities, The Ointmen'C'and Pills are sold at Professor HOMiOWATrtf Establishment, 5S3, Oxford Street, London; also by nearly every respectable Vendor of Medicine throughout the Civilised World, in Pots and Boxes, at Is. ljd., 2s. 9d., 4s. Gel. lls., 2210( and 33s. each. The smallest Pot of Ointment contains off- ounce; and the smallest Box" of Pills four dozen. Pull printed directions are affixed to each Pot and Boly aMfc cau be had ia any language, even in Turkish, Jirabic, ArBWaiftol JPetsiaB, or Chines* 4