Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
Family Notices
A% LLiU. Til WY THNOS. ,Boren, OyZd Gtwener diweddd bu farw fcachgen 14 oed, o'r enw "Thi s. Thomas, a arferai weitbio yn Lefel^friAfoii, Aber- Hant, Aberdar, o niweidiau$dderbyniodd trwy gwymp boreu dydd-Ian diweddaf, tra wrtb ei waith. CymeroSd ffrwydrladLle yn rhan 0 weithiau p^ lor Mri. Jolih Hall a'ilfeibion, Faver&ham, boreu dydvf Gwener diweddaf. Iiladdwyd drn oadd m?r*n ystafell gerllaw, a chwythwyd i lawr ejfmn o'r ^deiladau. Felyr oedd dyn yn rhwyfo i lawr yr afon Wy, yr wjtbnos ddiweiclo, dargan- fjadOdd drioysgerbjdan dynol perffaith ar' ymyl yr afon yn Castle Green, Hen- fiordd, yn -agos i'r lie y safai Caatell 1. Heiiffordd gyh fc. Yr oedd yr ysgerbydau ( a rhyy 30 ueu. 40 troedfedd Oi bridd arnynt, ac -wedi dyfod yn ganfydda&wy trwy waith yr afon yn tori i m -wn. Barair mai ysger%Sati rhai a syxthiasant ar adeg „ yr -yjnosodiad a_ tow! gan y Cymry 'yh^yr lleg ganrif, ar adeg cjmexiady ddinas gan y Bre?)in Stephen^ yn y 12fed ganrif, nen ar adeg amddiSyniad y ddinas gan bl&dwyr J brenin yn erbyn y milwyr Senetfdol, yn yr 17eg,ganrtf oeddy tftj, "Notf Sal diweddalj bu¥<srw dyn oVjeipf -Thojnas Evans, pwyswr, yn dra disjmwth; ;'in Bj^nllechau. Yr oedd y trancedig ffedi" orefyddoli yn flghapgl yrvA^jpgnwyr '(lie yr oedd in aelcxl y jifygd,. ao vr;e$i ymgymeryfl ^an J sjrthlodd yn ^^u^ dyn o^r eaw Biis, 60 oe^'wedl "fiarw yn Blae&rfon^t^s^^fed ginger-beor allan o bote! ag yr c»M petroleum wed| Bod jjiddi. ^tp §eail ereill o'r tenia wedi 'yfcod o'r un botel; ond nid oedd wedi, r efifeithio ond arno ef yn unig,'a hyay yn ol ei tdajn&jgilikf, 0 ^chyd arafl, Y mae T-Uefitr It3iaidd Stafeno Padre wedi myned t lawr ar draetia 3$prthamber*! ipnd/ Boddwyd tri o'r dwylaw. r j^OT^l^weddafjlliPoatjp^l/cyflawn- odd n&^ John fifjes, fr hwn a fa yn ornch- wyliwr^yn *Bghlol& Pwll y GUyn, hunau- Is^fmgrogi.. v j
,,,,DI)&NYDD..I.A,.D PEA(,E.
,DI)&NYDD..I.A,.D PEA(,E. Cyfaddefiai o Lofruddiaethau. Aeth PeRce i orphwys am y tro olaf ar y ddaear am ychydig cyn 11 o'r gloch' nos inn, gato wybod y dynged oedd iddo yn y borott. 'Ymtaewedibodyn ei gfell er y ed 29ain o Ibnawr, heb weled modfedd y tu- allan i'w murian. Y mae wedi b^yta yn dda er pan yno, ac yn ddiweddar yn add- 1 fwyn iawn ei dynier. Oododd am haner awr wedi nnardd^ wedi cysgn yn dda am d^i chwa tsr awr, a siaradodd & Mr. Keene, ceidwad y carchar hyd ngain myn- yn i un'yji y boren. SVarhaodd Mr. Keene ei i fod yn gwybod ei fod yn myned i'r nef-' 1>eddi Pan aeth y ceidwad allan, aeth y :1 jr caplan, yr hwn a fn yn y carchar trwy y soa, at y carcharor, a pharhaodd mewn gweddi a gwasanaeth crefyddol hyd [ oddeuku dan o'r gloch, pryd y dangosodd j Peace arwyddion o gysgadrwydd. | Yn faan wedi i'r "caplan adael, syrth I iodd y condemniedig i gysgn yn drwm, a i'• chysgodd iiyd chwarter i chwe' yn y boren. Gvreddiodd y caplan drachefn gydag ef, pryd y dyWedodd Peace yr hyn y mae wedi ei ddweyd er y dechreu, iddo ollwng yr ergyd cyntaf at Dyson er ei gyffro, ac i'r ergyd a fa yn farwol iddo fyned allan r. yn ddamweiniol. Am ychydig fynydau cyn saith, awd a borenfwya i'w gell, yn gynwysedig o dost, cig mpch, wyail, a th6, ■ o'r hyn yr ymgyfranogodd gydag arch- .clwaeth. Yr oedd y dienyddle yn hollol barod f nos o'r blaen, ac yr oedd y condemnied- ig wedi clywed y trwst a wnelid wrth ei ;liadeiladn atir y dyddian a aethant heibio. | Am bymtheg mynyd cyn wyth cilywid enu c PC- | cntil cloch j carchar, yr hon a barhaodd j amtaerawr. Yn awr, dyna yr orym- daith fn gadael y carohari ddechreu, y ceidwad yn cario s^yddogffon ddn; ar ei ol ef yr Is-Sirydd, a swyddogffon wen; ac ^yna y caplan yn darllen y gwasanaeth iangladdoL Yn neaaf, yr oedd y condemn- idig, yn cael ei arwain gan ddau swyddog, ac o't tu d iddo y dienyddwr Marwood. Wtth, ddyfod yn mlaen, taflodd lygad ttJä'}" dienyddle, eto cerddai yn ddi- ysgog. Wedi eggynesgynlawr y dienyddfat bo i'r dienyddwr roddi pob peth yn barod, tsrfyEiodd ar Marwood i aros am Fynyd. ac yna y mae yn cydnno a'r gwas- maeth angladdol,—" 0 Dduw bydd dra- *arog wrthyf, O Arglwydd bydd dmgarog (prfchyf, O Crist bydd drngarog wrthyf." Yjaa anerchodd y gohebwyr gan ldweyd,—'Boneddigion, yr ydych yn r i >btbwtr, a dymnnaf i chwi eylwi ar Gwyddook f<iJ^wyd wedi bod isel a dr»g.- ^RTwyf yn dymiiio arcoc^ ddweydwr|iL0j^,d beth fa fy marwolasth. Yr wyf yn g^yn, pa ddyn a allai farw fel yr wyf ff yn Os .nad wyf ya marw yn ofn yrtArglwydd^fone^digion, dywed-- wch wrtH fy holl ^gyfeiltion fy mod yn teimlo ynsi6?fo^ :fy mhecli jdau wedi en midden, a fy^tOd yn mynei i I>ejrnas Nefoeid, ne^Mtite i'r; lie y, gogphssys y rhai hfny -hySMU^g^' '3^id oes genyf uurliyw ddim yn.eii ierbyn'a oharwn.^0 byddai fy hall ^yaloi -jfcaiinlo yr na; tnag ataf, ya dda iddynt. Yf;w^| • yn, £ ar • iddyni ddyfod i; Lityra6s %w fel myfi.. Wrt|ijKyi ac oj^ .yr WytYfl 4weyd ffarVel* ,;a'r;-$Tefo$^|. a'ch bpa'ditljl^ 4 bydded iohwi. ddj^d i iDeyniiji If|j|»oddi yn ydiwed^, PyjKedwch maviy;n^jaant aidau ,a'm oplgv ;oIaf ydyw at fy anwyl blant a'u. h^wyl faiq; Gob^thiwyf; na fydd i nnrhywf b^on.iselhaa ei, Itua trwy en cjffvprdd n^c filiw iddynt am daaaf fi, ond cymeryd tragaredd arnynt. Duw a'eh beadithio, fy pt anwyl. Fiarwel, a'r Nefoedd a'ch bendithio, Siaradodd yr g|^ hyn heb yr a^ydd lleiaf o wendi^i a^rcedd Marwood erbyn Peace,, y gwyddai y celai efe ei grogi ddydd Me wrth nesaf, a'i fod yn dymnno hyny nad oedd efe am nychq mewn alltodiaetb. peaydiol. Nad oedd ganddo dclim i'w enill na'i golli, ond ei fbd am ddweyd yr hyn oU awyddai wrth. rywun; ag yr oedd gaitddo ymddiried ynddo. EJ fad yn wir edifeiriol am ei fywyd drwg, a phe gaHai ddadwneud.neawaend rhyw iawn am y cyfryw, y cymeraiefe ei ddarn. io yn fodfeddi er cyrhardd hyny. Wedi clirio ei hun o'r ysbeiliad y cyhuidid ef o honoyn nhy y Ficar, yr hwn, meddai, a gyflawnwyd gan lowyr, dywedodd ei fod wedi lfofroddio Dyson, ond nad, oedd efe erioed wedi bygwth Mrs.' Dyson fel yr oedd rhai o'r tystion wedi cymeryd eu llw (ond ei fod yn madden iddynt); fod y dealldwriaeth oedd rhyogddo ef a hi y fath fel nad allai wnejid hyny (gan gyf- addef fod ymwnead anghyfreithlon rhyngddynt). Aeth dros helynt llofrudd. iaerh y Whalley Range, Manchester, He y llofrnddiodd ele yr heddgeidwad oedd ar gymeryd gafael arno pan yn myael i ys- beilio ty yna Dywedodd nai oedd efe wedi meddwl lladd yr heddgeidwad, ond ei anallaogi i gymeryd gafael ynddo, ac iddo yntau gael dianc. Ei fod wedi bod yn Sesiwn Manbhestsr am ddau ddiwrnod, a'i fod wedi clyjyed yr ieuangaf o'r ddan frawd a gymerwyd i fyny am y llofrudd- iafetlf, yn,cael ei gondemnio i farwolaeth, yr hwn ddedfryd wedi hyny a gyfnewid- iwyd, i aMtadiaeth penydiol. Mai ar yr ail ddiwrnod wedi y ddedfryd yn Manches- ter, y llofrnddiodd efe Dyson. Yn awr, trwy ei fod yn myned i forw, ei fod am ry4dhau y trnan hwn a ddyoddefai gosb anhaeddianol.
CELF A MASNACH.
CELF A MASNACH. Y mae yr annealldwriaeth a fodolu yn nglofa Pwll|wapn wedi ei derfynu heb strike. Cafodd pwnc yr annealldwriaeth ei roddi, trwy gauiatad y ddwy blaid, i Mr. Morgan Rowlands, Dinas, ao un arall i'w benderfynn, a dyfarnwyd yn beidiol i feistri y lofa.
CASNEWYDD.
CASNEWYDD. Gellir gyda sicrwydd yn awr ddwe/d fod gwelliant wedi cymeryd lIe yn masoach yr haiarn a'r dnr. Y mae yr allforiad wedi bod yn dda yr wythnos ddiweddaf. Y mae yr haiarn yn ddian yn well, ond am y dur y mae nwchlaw amheuaeth. Nid oes nn cyfnewidiad yn y fasnach alcan. Am y glo y mae y galwad yn parhau yn dda, yn neillduolam lo ager. Cawn fod glowyr Blaenafon yn gweithio mewn enw ryw bum diwrnod yr wythnos, ar y cyn- llun o ddydd i ddydd, ond gan lawnder y gwaithoddynion y mae ea henillioil yn druenus o wael.
aberdar A'lt RHONDDA.'
aberdar A'lt RHONDDA. Nid yw pethau- yn gwella dim yn y cymoedd pwyatg hyn. At y gtofeydd ay dd eisioes wedi derbyn gbstyngiado 28. y but, nid yw gWeithwyr y P.D's. Aber- dar, wedi oario allan yn hollol haeddiant y Gadlys a'r^|dlfa ya mh?ll o ;fod yn yr un sefyilfa a'r ftei ereill a nodasono. Yn y Rhondda eto y mae petlian broa yr un fith, gydag un ychwan3giad pwysig—sef 1 gyfraith gymerodd le rhwng cwmni yr 4 0 Oceaq. C- I,N-rico a'u gyrwyr yn y Bwllfa, Tebyg Tod%nygiad wedi ei wneud am oeod gofal M ddau ddrws mewn man neilldadlji^Pgwaith, ar y gyrwyr yn lie y .dnrfiv^?^*$TOwyd y cynygiafl hwn arnynt lieb rai ^ybudd. Gwrthodo'dd y gyrwyr, me^a^itilynud ataliwyd hwythau, am nad aenfc"^ ar y teleran newydlioD, -a chadwyi en harian yn yfargen. Trei- wyd y mater gerbron Gy.'|fiffiams, Ysw., yn MUontyprldd. Atnddiffynwyd y meis- tri gan Mr. Simons, Merthyr, ir gweith- wyr gan B. T. Willi inas, Bargyfreithiwr. TroM y fafn yn erbyn y gweithwyr. Soi y mae hyn ya kvfiawn sydd mor dywylt a'r fig:ld1Ï i-li. Y mae rheolan neillduol y lof( in dweydfpd, y gytwyr i ofala arn y .œft'J,I.àu'à-"r' drsnls j a'r, pets^nan a got'ai y dry aiti i aros d ws, & Ond sub y.iriae y r jttj y n"g tvij dentin el esbonio. T'hjbu^d A&jrj Ilotcl 'aBm w "a6 <v\ fiiae gwestiyn^i ag syscr yo enMithwyn iarwr ar yrhnrian a enillant. Dian nadyw hut y glowyr yn y rhanbaith belaeth hwlt ddim dros ddeg swlit yr wythnes gyda.'n gilydd drwy y flwyddyn ddiweddafj er eu bod wedi c^el gweithio yn weddot gvson. Y mae tebygolrwydd mawr y bydd Dow- lais ar. y blaen yn rhestr gweithiau y • Dejrnas mewn gwDenthuriad dnr.
■" EYMJTI.
■" EYMJTI. Nid oes un arwydd gWelliaut yn mas- nach haiarn y rhanbarth hwn, ond y mae gwelliant amlwg yn y dnr. Cawn fod galwad teg am lo yn y cymoeid cylckynol, oddigerth fod cwmwt yn ymgasglu tnag ardai Caerffili, lie y tybir fod gostyngiad yn debyg o ddangos ei ben. Cawn fod gwelliant amlwg yn ardal Pengam, er fod yr hen lofeydd wedi darfod rhoddi swowr i'r gymydogaeth diau y bydd y newydd yn llanw cryn lawer o'r angen. Y- mae wedi ei bsnderfynu bellach fod Cwmni Reilffordd Rymni yn rhoii fyny y drych. feddwl o eatyn eu ffordd i Bontypridd a a lnanau ereill ar ein glofaes.
,ABERTAWE.
ABERTAWE. Nid yw y bywyd adnewyddol yn allfor- iad haiarn yn ngwahanol borthla,idoid y Dehendir, yn idigon i sicrhau i feddylian trigolion y porthladd hwn fod y cyfryw yn un barhaus. Y mae y gwaith yn myned yn y blaen ar raddfa fechan yn Ngwaith Dur Glandwr, a chradir yn gyffredinol: na fydd yr un ataliad ar y gwaith hwn. Nid oes un cyfnewidiad neilldaol wedi cymeryd lie yn y fasaach aloan; gweithir pedwar diwrnod yr wyth- nos, ac y mae y prisoedd yn tueddu cadarn- hau. Cawn fod y Patent Fuelfllparhau i wella, ac y gellir dweyd bron yr un peth am y glo, eto y mae mor bell o fod yn wir fywiog, ac yw y deheu oddiwrth y gorllewin. Y ffaith yw, y mae y, eyflen-, wad glo ag y mae y glofeydd hyn yn alluog i'w osod yn y farchnad, yn gymaint mwy na'r galwad am dano, fel y mae bron allan o'r cwestiwn i feddwl am haner digon o waith. Er fod y prisoedd yn mron am bob beth, ond y dynell lo, yn cael eu torfyngylu, eto i gyd, y mae y meistri o'r naill i'r llaltyn. myned toa-r goriwaered, a hyny am eubo1 yn gacerthu en nwyddau eu hunaiD, a llafar ea gweith- wyr, am agos haner eu gwirth. Pa hyd y parha pethau fel hyn sydd ansier, ond y mae un peth yn sicr, mai marw fydd rhaid i laawa o fan bsrehenogion glofaol y rhai hyny yn neillduol yn en plith. nad ydynt yu gweiibio en hunain er cadw bywyd yny gwaed.
AT LOWÝB DOSBARTH RYIONDDA.
AT LOWÝB DOSBARTH RYIONDDA. Gyfeillion,-Dymunaf yr wythnos hon eto, trwy gyfrwng y Darian, alw eioh sylw at ein cyfarfod misol sydd i'w gynal ddydd LIun nesaf yn y Griffin, Inn, Pentre, i ddechreu am ddeg o'r gloch y boren yn gywir. Gobeithio y gwnewch gofio am dano oU o Bontypridd i Blaen Rhondda, trwy anfon cynrychiolwyr iddo, gan fod y cyfarfod hwn yn un neillduol. Yr eiddoch,—Yr Ysgrifenydd.
WEDI EI GOLLI 0 ABERPORTH.
WEDI EI GOLLI 0 ABERPORTH. Y dydd o'r blaen aeth dyn o'r enw Owen James, yr hwn am beth amser sydd wedi bod yn afiach, allan o'i wely yn ab- senpldeb ei ferch, ao a. adawodd y ty. Olrheiawyd ef i le anghyfaneddar y traeth a thros ochr craigyn ymyln ar y mor. Deuwyd o hyd i'w gap wedi ei rwygo, ac yn amlwg waii bod yn y dwfr hallt. Y fara gyff eiin yw fod y dyn anffodns wedi ymfoddi tra mewn ssfyllfa meddwl diffyg- iol, .J
YiRHYFEL in AFFGHAN.
YiRHYFEL in AFFGHAN. Bywedir fod yr Aliz^is yn cynal cyngpr rhyfergyda golwg ar atal dychweliad ein milwyr yn ol o Affghan, ac yn anfon en menywod ymaith. Y mae Bwyddogion Prydain yn casgla eu man adranau yn oghl#. 0 Yn Helmand, g ma? ymborth dyn I Yn ac aeifAil yn hyCiOd Brliig/ ac ymddygial y bo|>logaeth yjt hynod anfbddhaol. Dywedir fod Jr AlMeer yn glaf, ac nid oes ond ychydig am ei aifermd.
|-^AN0n^/rfp^p^Aa:;" !
|AN0n^/rfp^p^Aa: Y^raae; f gw!it|r t/ gffrio y.'oiwymp ar w:1e1:)1) pwll yr upfe>gt^ ya parhau i fyned rlr-igdflo, er ya Y mae cyfanswm m v.Tr o' go»d._ i^lawr er ad- gyweiriIJ oc^ran Y mae y<jwimp wedi '^glirio moPlleft^d eibya hyn fel y mao wy nau y cage ar pwll yn ga^f^diladw^ ad sad oes. f^l y bermf, ond pedair neu ba/h llath yn ychwanegcl i' w flirlb &«B 6/rhaedi'y gwielod. Hyg%si<j efy^ prm?iawa dyda S vtWrn, tod het iWfdi ^si cbael gan y rhai glirieot, acnad 'T oedd atnlioaaeth bad oedd cyrff yn agos,.
"ff f JjGLOWYit i'N MERTaB.…
"ff f JjGLOWYit i'N MERTaB. r CpaJiwyd y cyfAtfciililj il<|[|Wl> I Merthyr.' Am 11 o'r gl-jclx, otliQlwyd glo >vr o Abawlar i'r ga-iair ly wyd i >1^; a-; un ar ill o Ow a Rhon- dda i laaw y syiy-&d o isl/wyd i. Wrth agor y cyfarfo J, s d^ai y Hywydd fod y cyfarfod yn ua g^ir bw/sig, a'i fod yn gobeithio y siaradai pawb eu meddyliau yn onest a theg yno; hefyd, y gobeithiai na fyddai i neb siarad er mwyn siarad, end cadw at y pwnc, a hyny yn unig fel na byJduiddim o amser gwerthfawr y cyfarfod gael ei dreulio yn ofer., Y pwnc cyntaf a dd ieth o flaen y cyfarfod oedd, y priodoldeb nell yr anmhriodoldeb o gauiitiu cynrychiolwyr y wasg i fod ya bre- senol, ac weii ychydig si^r id o blaid ac yn erbyu, rhoddwyd cm.atid iddynt ar amod- au neillduol. Y nawydiiaduroa a gynrych- iolid yn y cyfarfod oeddynt Parian Y Gweithiwr 'Y Daily News,' a'r Western Mail.' Wedi darllen y cylchiythyr yn galw y cyfarfod, dyweiai y Uywydd fod sefyllfa pethau belhcb. o'u blaen, ac y gobeithiai na fyddai i un drwgdeimlid gasl ei arddangos eu bod wedi dyfod ynnghyd i'r cyfarfod i gael ystyried a dadlau yn dag beth oedd yn oreu i'w wneud o dan yr atngylchiadau. Nad oadd efe yn tybio fod un person yn bresenol aymgymerai ar cyfrifoldeb o hyfl&jrdii y cyfarfod, llawer llii pend^rfynu y mater pwysig, ac felly ei boi o'r pwya mwyaf i bawb gadw eu meddyliau mor ddigyffco ag a fyddai bosibL Yr oedd yn brosenol, heblaw nifer mawr o gynrychiolwyr, Mri. W. Abraham, T. Halli- day, J. Prosier, J. Lewis, S. Davies, aelodau y Bwrdd Cymoiol. Dywedodi un o'r cyn- rychioiwyr eu bad oil yn deall yr hyn oedd ar y cylehlythyr ond 03 oedd gan gynrychiol- wyr y gweithwyr ar y Bwrdd C/modcl ryW- beth ya ych^anegol i'w hysbysu o barthed y mater, neu awgrymiidau i'w rhoddi, mai gwell oedd cael y rhai hyny mor gynted ag y byddai moid; nid er mwyn eu m tbwysiadu, ond eu barnu, a'u cymeradwyo hef/d o gwrs os byddantya uaol a barn y cyfarfod. Y cyntaf a alwyd o-icld Mr. HaUiday, yr hwn a d iywedod i fod ya ddi g mdio fad yn ea plith wedi taith o dair a.wr-ar-dieg. Eu bod wedi ei anrhyclgcllu 4 sedd ar y Bwrdd Cymodol, a theim!ai dd?ddordeb neillduol yn nglofeydd a glofasnach Deheu- dir Cymru er pan y daeth i'r D/wysogaeth gantaf, 11 mlynedd yn ol. E'. fod er's blyn- yddoedd baliach yn gwylio symndiadau y fasaach lo yn y dosbutb hwn yn gystal ag mewn dosbartaiaiau glofaol ereill y Dayruas Gyfanol, ac os oadd ganddo ef unrhyw bys- byaiaeth neu gynorthwy i'w roddi, bod i idynt groesaw o hono. Fod yn awr dros fl wyddyn er pan alwyd arnynt i gyfarfod yn Aberdar mewn c/sylltiada chais y meistri o gyfnewid y Sliding Soaie, saf c its am ostyng- lad pel'ach na^ yr oedd y Scala yn ei ginia- tau. Wedi rhoddi y peth o flaan y gweith- wyr yr a eil hono, i ostyngiad o bump y -6Mt gael ei ganiatau, ac felly yr oeddynt wedi bod yn gweithio byth er hyny. Er yr adeg hono fod ma-naeh wedi myned waeth- waeth, a hyny i weithwyr a meistri. Fod hyn yn ffaitn nid yn unig am Ddaheudir Cymru, ond pob dosbarth arall yn y wlad, fel yr oedd y glowyr yn gyffredinol yn gor- fod rhoddi i mewn i ostyngiadau mwy neu lai. Yr unig achoso hyn oedd fod y meistri a'r gweithwyr rhyngddynt yn cynyrchu mwy o lawer o lo nag oedd yn ofynol ar y farchnad. Fed cyfarfod wedi ei gynal yn ddiweddar gan y Bwrdd, i'r hwn yr aethant, a'r gofyniad a roddodd cynrychiolwyr y "meistri iddynt oedd, a garent gael cyfrif o bns T glo. wedi myned iddo; ond yn gymaint a'ti bod yn gwybod fod y prisoedd wedi myned i Jawr, fel nad oedd gobaith o elwa wrth hyny, nad oeddyntyngweled y priodo!- deb o wario can' pant o arian i un dyben. Ei fod yn teimlo yn awyddus iawn yr adeg hono i gael deill beth fyddai sefyitfa pethan ar ddiwedd y chwe' mis rhybudd. Ei fod wedi gweled ya y newyddiadaron fod gweithwyr Plymouth ac Abernint wedi rhoddi i mawn, ac yn awr ei fod yn deall fod gweithwyr y Powell Dyffryn yn gweithio ar yr un fgostyngiad, yn nghydag ereill ar wneud hycy. Ya ngwyneb hyny,fod y meistri a bsrthynent i'c Bwrdd yn dweyd fod yn rhaid iddynt hwythau gael rhyw ostyngiad, neu ynte nad allent fyned yn mlien. Yn awr, os torai y meistri i fyny y SUding Scale, byd-imt at eu rhyddid i wneud fel y carent, a pliob un wasgu ei wgithwyr i'r man pellaf y medraii Bsliach, w?ii deall sefyllfa peth!- au, yr oedd i'r gweithwyr benderfyau pa fodd i weithredu, pa un ai coisio dyfod i gyd-ddaalldwriaeth a'r meisVi cya tori y Bwrdd- i fyny,: neu ynte gadael i b'ethr ^u'redeg i'r eitaafion, ä'u cyfarfod pan y den int. Am dano ef, ei" farn ef oedd niai ^well f yd lai ethol dynion i gydymgyogha A Yin." ■*Xnjeistw, ac os galient, gyfarfod a'u gityd 1 yr :fdeg gyfyng bresenol, a chadw y SJidL mg Scjilc mewn bodolaeth. Os na wnsiani hyn, ei fod ef ynj ofni na foddlonai rhai o'r meistri heb gael ¡. deuddeg a haner y cant 1 astyngiad, ac ereill 15 neu 20. Dywedai Mr. W. Abraham mai Beth oedd ynt hwy yn myned i'w wneud oadd yn bwys- ig—ma; sefylff i pethati yn gartrefol oedd yn gw^sgu/ J £ i fod yni wir y buasent yn gryf- ach i geiai.o dyf,,d i ddeaUdwriaeth a'r meistri pe na bu^sai Abernant, Plymouth, ar Powell Dyffryn wedi myned i mewn at* ostyngiad eyii dyfod i ddeafldwriaeth, ond y bydient ya g^yfich heddyw nag ar derfyn- Md rbybudd. Y gofyniad oedd, Sut y by idwa oi fyw wedi y gostyngiad ? Xe, ond «ut y byddwn ni byw wedi terj^f&iiad y ^hybr add, pryd y rhwymVniigyiheryd ygost^L tad a wel pjb m^istr ya dda? Ei farn gyd- wybodol yntau 'oedd mai gwell caisio raal rgytPn^ifh^*ililiriitinii iminili 1 meistri, a cheisio gwnend y gorea o'r gwfeSi- at gyda'ug lydd, nao ymladdpawb ar ei ben ei hua ar y diwedd. Siaradodd Mri. John Prosser, S. Davies, a J. Lswis, ar y pwnc, yr oil o ba rai a gydol- ygent mai gwell oedd ceisio dyfod i ddeall- dwriaeth cyn terfyniad y rhybudd o dori i fyhy y Bwrdd. Mr. D. Morgan, Mountain Ash a sylwodd ar farweidd-dra masnach y wlad oddiar safon politicaidd, gan farnu mai gwir achos yrholidlodi a'r marweidd-dra oadd Llyw- odraeth Toriaidd Arglwydd Beiconsfield, a therfynodd ei sylwadau trwy gynyg,—" Fod y cyfarfod hwn yn taer ddymuno ar feistri Mynwy a Daheadir Cymru i gyfarfod a chynrychiolydd o bob glofa mewn cynadledd yn Nghaerdydd er cymeryd dan yatyriaeth tri mater neillduol, sef (1). Y gostyngiad cynygiedig presanol; (2). Achos y marw- eidd-dra m isnachol presenol; ac (3). Sefyll- fa ddyfodol y fasnach ar y Cyfandir." Wedi i ainryw siarad, y pendarfyniad y daethpwyd iddo oedd,—"Fod y cyfarfod hwn i'w ohirio am bymthegnos, fel y byddai i lowyr Deheildir Cymru ddeall gwir sefyllfa pethau, ae auton atebiad gyda chynrychiol- ydd i'r cyfarfod nesaf i'r gofyaiad,- Wedi deall sefyllfa bethiu yn gartrefol ac oddi- cartref, a fyddai ya well ceisio dyfod i gyd- ddeallawriieth a'r mestri cyn terfyn y B RTdd Cymodolmewn perthyaas 1r gostyugiad sydd i gymeryd He, neu ynte ei adael hyd derfyn- iad y rhybudd i"
TREOROL
TREOROL Yr ydym ni yma fel yn mhob man arall, wedi dyoddef llawer oddiwrth iseldra mas- nach, ond eto, nid ydym yn llwyr ary llawr. Y maa ychydig welliant yr wythnos ddi- weddaf wedi cymeryd lie yn ngwaithiau Davies a'i Gyf., er calondid i'r gweithwyr a chysur i'r masnachwyr. Y mae pethau crefyddol yn hwylas iawn yma. Y mae y Genh-adaeth Gristionogol yn gwneud gwaith bendigedig—canoedd lawer o hen gymeriad- au iselaf cymdeithas yn plygu i weddio ac i foli Duw. Hefyd, y mae pobi ieaainc y He yn gweithio yn egniol gyda dysgu y Beibl mewn ffordd hynod iawn, sef dysga cantatas cysegreiig ar hmesion hynod y Beibl. Nos Iau, Chwef. 27ain, yr ydym yn meddwi cael elywed y Ramah Juvenile Society yn myned trwy haaes Moses a Joshua yn arwaln yr hen gmedljluddewig o'r Aiffc i Ganaan, trwy ganu ac adrodd. Y maeyawertht chwi hen gantorion Aberdar, a phawb ereill, ddyfod yma nos lau i glywed y cann anoroh- tygol gyda'r diwygesau fyn pgnyfarfodydd y bobl ieuainc. EMLYlf Alaw.
MARWOLAETH.
MARWOLAETH. Ohwefror 7fed, yn ddwy'flwydd a chwe mis oe1, Sarah, merch fechan Mr. Joshua a 2ais. Elizabeth Elias, Cardiff Road, Aber- atnan. Angyles fai o fyd yr hedd Oedd Sarah 'r eneth f wyn; 'R oedd nodau gwynfa yn ei gwedd, -Ali geiriau'a Itawn o swYP. Nid oedd i aros yma'n hir, Dim ond rhoi megys trot A d'od i deimlo poen a chur, s | A harddu cryd y gto. Daetik angel gwyn mewn cerbyd au? I lawr o wynfa l&n, A chipiodd Sarah ar un gair ^V Yu oli wlady gto, "j
Advertising
MERTHYR TYDFIL Art Union Prize Drawing," In aid of The Building Fund of ENON CHAPBL, GEORGETOWN. THE DRAWING will take place on Thursday, Saptemher 25tb, 1879, at the Tzmphbanc* HALL, uadar the dfstiag^ished patrostge and saMt. vision of the folio g—D. Wiiiiama, High Constable; W. Hams, Eeq; W. Jones, Cyfartbfa Works; B. Kirkhonse, Ssq Llwyaoalyu* J. Jenkins, Bsq, and J. E. Davies, Esq. Tlw foFlowing valuable Prizes willbe dMwa for :— ■ FIRST PBIEE, Any article or ar,tiales to\a eeieoted by the soaoassfal winner t j the value of <^eso. 2. A briniant-toned Pianoforte in walnut ti e 3. A handsome Pony 15 0 0 4. A handsome pair of Chandeliers, with four 11 ackets in e&ch 12 0 £ Chambers's Encyclopedia, published a; 10 1Q 6. An eijht-day Clcck M 9 'S' 7. A Silvar "Levsr Watch 6 6 8. A ban Isomer Bicycle • • 6 6 « 9. Si^g.r s teautifnl Sawing Maohlae 45. e 9 TO, A v 17 beaotifal Chest of Drawers "5 5-0 U. A stipario? Siiit of Ciotlies. 4 4 0 12. A rich Piiseley Shawl „ ,.409 13. ;A beautiful Mahogany Cjach 3 3 f4. ,A highly Ulectro-plated Tea & Coffee Servioe 2 S 15, A pair of good tuatk, ta ltf I 16.A "stiful lsbt el Beho 1 Booka 1 19 | 17. A beouti'al WeUtf'Fiann-fl Dress 15% 13. A ttosdwood Writing Desk, with bran u caps l.l | 19. A La iies' KoseWdod W/in'ng Desk 11^ 23. C'flet'Btirrt oomplete 1 1! ^1. Aa;«»e fvtt Swing WAiug \i 1 22. A TOJut'fal Time*Pi -ce. • J. i 23. A L Dte8sin'g Case # 24. A GQitlaman-'B Dressing Qask • i# I 9 25 A h dutiful Aec*diaa f n* *> |r 26. A beau ifus Sit of If ays .1; f 7. K Silk Umbra)a » C' l 28. A Sit of Fire-IrOig ;1 4|: « 29. A faasdt>oaie Pict&re r.y -I»1 # 3 A beautiful Eft gr ving 1.1 # 31. A ric^ Tabls-Cov-r 32. A Wmtap-p^afPyarooat 1 above* Two Ti«e-p ece«, Eug-avinge, ■' Woollen Shawl*! Turnovera, Flannel Shuts and Fl^s&el Aprcn| Children's Boots end St ckiogs, Ties and f Collars, Pocket Handkerchiefs, Prime Welsh HtaMt & ^awphilly Cheese, together with other onMMKtaK and u?efu\ articles. Tickets, 6d. each, or a Book of TweIft. Tickets for 5s. The Drawin; will be on the principle of the Art Union, and the anccassful numbers willbft pnbKilM in the Merthyr Express,' South .Wales DUb News,' 'Banner ac Amseraq. Cymru,' 'Saren Qjmrmf and 1 Tarian y Qweithiwr.' A list of wianing nnnt» bers will be forirarded to any pwson who will onA ol stamped addressed envelope far the same. Trtasnrer, E. B. Evans, Esq, Brecon Old Bask* Auiitars, Messrs. J. VaaghiB and W. Williamai Hon. Secretary, D. Davies, Esq., 8, Gldbeland; Correspozxding Sacretaries, Mr. T. Thoxaa, 86; Brecon-road, Merthyr Tydfil, and Mr. R. Llewellyn* 15, Cyfarthfa Lane. Merthyr Tydfil. J(| GUAND DRAWING OF PRIZES will be held at TRE8ANOS, Pontardawe, Swanaaa, WHIT-MONDAY, 1879, in, the presence of several gentlemen of the neighbourhood and as many ttafeaU holders as will attend; when the following vahtahi* prizes will be awarded to the wining numbers £ 1 Capital New House aadQarden, valne 100 0 "Ie 3 A Firet cUss Harmonium „ 7 T | 4 St of Tea Service t 9*9 6 Ditto soIle 9 6 Handsome 8-DayStrikiug Clook „ 1 1 9 7 Set of Chamber Ware „ 1 9 9 8 New Yiolin v •• 1 u ««. n 0 1.)G 9 S»t of Chamber Ware X > *» H #• 10 Telescope, •• .» 0 10 f u Safety-Lamp », 0 f"'t 12 Meerschaum pipe o Tickets, One Shilling eabfi, or a Book of 22 fctJl* SecretMiea.—D. E. Richards and W. J. Margin, Trebanos, Pontardawe, Swansea, where tickets at' be obtained. Agents wanted everywhere. 1& RHYBUDD PWrSI61 RHYDYFRO ART UNI OK," YN nnol Wr hysbysiad sydd wedi ym^ ddaugos yn y DALIAN, dydd Sadwrn, Chwefror 8fed, oedd y dydd penodedig fr tyniad (draining) uchod gymeryd lie. Daetk llaaws mawr o bobl yn nghyd; ond- wrfelfc ganfod mor lleied o'r tocynau a ddydbiwol- wyd, sef 250 o'r cyfryw ag sydd alias, 330- derfynwyd mai doeth faasai ei cohiriohi fa mhellach hyd BADWRN, MAWKTH 22ua. Nos Sadwrn, ar y cyfarfyddiad ached, oedd rhai am dyau allaa nifer y Priaee iyad ar y lUti .ateb nifer y tocynau oedd i fewil, ond wrth wneuthor felly, ni buaaai tri o'jf Prizet isalaf yn dyfod yo. 'gyfatebol i 5 tocynau oedd i fewn, a thrwy hyny buasai y prynwyr yn colli cyayg ar y 75 Prtao goreu; acos nafydd gwerthiad y tocynau yn gyfatabol i'r wyth Prim erbyn y dydd gohiriedig uchod, cain nifer y Pma» ea tyna yngyfitebjl i'r tocyaau a werthir. Pe bawa ya gosod amgylchiadau y brawd yn hyabys arddu a gwyn, yr wyf yn sicr y cawaai al gynorthwy a chydymdeimlad pawb. Da chwi, 3euwch allan,—hael hddiau, I bleidio dyn egwan Yn wych a chryf, gwnewch eich'_rhan, I yru llwydd o'ch arian. 33 TAWENFRTN. VARDRE, GER CLYDACH. riYNELtR EISTEDDFOD yn y lie uchocl dydd Sadwrn,_Mai 3ydd, 1879, pryd jf gwobrwyir yrymgeiswyr buddugoL PBIF DDARN. Ja « -j 'Datod mae rhwymau caethiwed,' (J, Thomas), i gor o 40 ac uchod. 8 O A RhodLoufr Arweiuydd gwerth 10 i# U -r Vatdre^ Cl3rdadik:t