Tarian Y Gweithiwr

qY RHYFEL A'R ZULUIAID. Mewn dadl rhwng teyrnascedd a'n gilydd, anhawdd iawn yw cael y gwirion- edd i'r golwg. Yn hyny y mae dwy ochr i'r ddadl fel mewn dadleuon a glywir yn ein llysoedd gwladol. ac yn ein heglwysi. Gellir bod yn lied benderfynol nad yw gwirionedd yn fcael ond ychydig chwareu teg oddi- wrth ragfarn ,n y dadleuon hyn, yn ami iawn. Y mae y mAn resyman a'r mAn aclos- ion, y rbai a wnant fynydd mawr o achos, gyda'n.gilydd, yn cael ea hanghofioyn ami. Carlamir drofctynt gan fyrbwylldra, rhag- farn, a phleidgarwch, fel pe nabyddert o ddim pwys. Ac y mae lie i feddwl fod oryn lawer o hyn yn myned yn mlaen yn y ddadl ar y ihyfel sydd wedi cychwyn yn anffodus i Brydain yn Nehendir Affrica. Byddai yn ormod o duag mewnua erthygl i ddwyn y manylion fr golwg ar y ddwy ochr i'r ddadl hon, fel ag i roddi oyfle i'n darllenwyr weled ar ba ochr y mae pwysau y ffeithiau yn gogwyddo taa'r llawr. Yr unig beth a ellir wneud yn Tyr,, yw cymeryd i ystyriaeth ryw bwyntiau cyffredinol. Un pwynt cyffredinol yw, fod y Toriaid wedi bod etioed yn hynod o dueddol i geisio gan y Llywodraeth i gaelrhyw ryfel ar droed, yn rh)w barth o'r byd. Yuae rhyfel iddynt hwy, fel yr Eglwys Sefydl- edig, yn offeryn i sicrhan arian am wasan- aeth .plant aristocratiaid tlodiom) y rhai na allant waddoli neb o'u hepil ond yr etifeddion. Ac y mae Uawer o'r rhai hyny iwrth ddyfod i'w hetifeddiaethau, yn en cael yn Ilwythedig o fortgagps, llogpa rai sydd yn bwyta i fyny eu rhentoedd er mor uchel yw y rhai hyny. I dylwyth Lord, yn .cynwys efallai ddwsin o tolant, y mae y Fyddin a'r Sglwyg Sefjdiedig yn ddinasoedd noddfa i unarddeg o'rjplant, Rhai o'r iheobgyn i gael cyflogaa da allan o drysorlys y deyrnas, at filwyr a'r llynges, o £ 25i000,000 yn y flwyddyn, a rhai o honynt i gael bywiolaethau ac esgotaethau cyllidfawr yn yr Bglwys, tra y mae y merohed yn cael eu huno mewn "glan briodas" ag esgobion, ofFeiriaid jffortunuft, ac a swyddogion milwrol neu lyngeed, y rhai a dderbyniant filoedd yn flwyddyn o drysorfa y deyrnas. Ac os bydd rhyfel yn bod y mae gobaith i'r becbgyn, a gwyr y merched, y rhai a berthynant i'r nodd- feydd milwroi a llyngesol, i gael extra pay a promotion, yn nghyda chlodydd ar gost canoedd o feehgyn tlodion, y rhai a gant ychydig o sylltau yn y dydd am osod eu cyrff yn ymborth i bowdwr a shot, mewn rhyfel, i ateb pwrpas aristocratiaid. Y mae y Zultuaid wedi -ejflawni y pechod anfaddeuol wrth ladd cynifer o'r swydd- ■ ogion milwrol, yn y frwydr a ddyfethodd gatrawd o filwyr. Ac nid oes dim i'w wnead yn awr ond dial ar y Zuluiaid am feiddio tywallt gwaed hiliogaeth mawrion y wlad hon. Y mae mater arall cyffredinol i'w ystyr- ied. Anhawdd iawn i bobl y wlad hon, y rhai sydd yn byw yn mhell oddiwrth y ffeithiau mewn cysylltiad 4 thrigolion Debeudir Affrica, i wybod pa fodd y mae pethau wedi bod flynyddoedd cyn i'r rhyfel yn erbyn y Zuluiaid ddechrea. Y mae barbariaeth y trigolion, eu tnedd i ladd a lladrata, y fath, fel nas gellir barnn am y moddion goreu i'w defhyddio tuag atynt, wrth unrhyw safon sydd yn gymwysiadol a gwledydd gwareiddiedig. Ac os na ellir gwneud heb gefnogaeth y cleddyf mewn gwlad wareiddiedig, pa faint llai y gellir gwneud hebddo mewn gwlad, yn mha un y mae y trigolion wedi bod yn farbatiaid mewn tuedd, arfer, a chrefydd, am filoedd o ByEyddaa? Yn- fydrwydd bw dysgwyl i'r fath ddynion ildio i nerth rheswm, cyfiawnder, a gwir- ionedd. Gan fod canoedd o ddynion gwrteitbiedig yn y wlad hon, na ildiant i nerth y rhinweddau elfenol uchod, ond a ymladdant yn. eu herbyn a'n holl egni, pa ryfedd yw tod anwariaid cigyddol, eilun- addolgar, yn gwrthod ildio iddynt? Y canlyniad yw, fod yn rhaid rhoddi amddi- ffyniad y cleddyf i ddynion sydd am fyw yn heddychol, rhag iddynt gael eu dyfetha gan yr anwariaid. 0nl diau y gall dynion doeth, pwyllog, wneud defnydd o'r cleddyf, pan y bydd ei eisiau, yn llawer mwy cymedrol ac effeith- iol nag y gall dynion annoeth ac anmhwyll- og wneud hyny. Er nad yw yr awdnr- dodau gwladol, yn ol yr Ysgrythyr, "yn dwyn y cleddyf yn ofer," ac.er fod tad wrth lt arbed y wialen yn casan ei fab a'r hwn a'i car ef, a'i cerydda mewn amser; a gwialen eerydd a yr fiolineb ym mhell oddiwrtho," yn ol y Beibl, eto y mae doethineb a chariad i deyrnasn wrth ddefnyddio y wialen. Dichon fod llawer e amynedd wedi cael ei ddangos tuag at fieoin y Zulus am lawer blwyddyn gan raglawiaid ein Llywodraeth In Neheudir Affrica, a bod berygl i ddeiliaid heddychol ein tiriogaeth ni, mewn by wyd ameddiarfau, oddiwith ymosodiadau Hofruddiol ac ysbeiliadol y brenin hwnw a'i ddeiliaid. Mewn gair, hyn yw y oyhuddiad a wneir yn ei erbyn, gan ein hawdurdodau ni yn Penrhyn Gobaith Da. Yn ngwyneb hyny dichon fod y rhyfel yn un anocheladwy. Er pob ymdrech, dyoddefgarweb, a daioni, efallai fod pethan yn Zululani wedi add fedn, iddynt gael eu terfynu trwy ryfel, fel yr unig foddion i osod pethau yn eu lie. Ond yn ngwyneb eynifer o dystiolaethau gwrthwynebol i'w gilydd, ac yn absenoldeb manylion yn nghylch yr amgylehiadau, ni(I-doe,th na chyfiawn yw condemnio na chyraeradw o heb ystyriaeth, yr hyn sydd wedi cymeryd lie rhwna; yr awdurdoriau Prydeinig a Brenin y Zakiaid. Nis gall dyn fod yn sjchedu am gyfUwnder os bydd efe yn barod i neidio at ryw haeriad heb sail iddo, dim ond oblegyd tod yr haeriad hwnw yn oyfateb i'w ragfarn bartiol ef. Ynngwyneb yr oil a jsgrifenir y dydd iau hyn yn nghylch gwlad y Zuluiaid, pri odol i'r Cymry-gael eu gwneyd yn hysbys o ychydig fanylion yn eu cylch. Y mae gwlad y Zuluiaid yr ochr ddwyreiniol i Affrica, yn neheubarthy rhan hyny o'r byd, o 27 i 81 o raddan oddiwrth y oyhydedd, i'r Dehau. Y mae yn sefyll y tu gogleddoi i Natal, un o'n trefedigaethau ni. Cyn- wysa ein trefedigaethauni i gyd yn Neheu- dir Affiiaa 2,500,000 o drigolion. O'r rhai hyny nid oes oad 400,000 yn Ewropiaid. Nifer trigolion Natal ydyw 355,500. O'r rhai hyn y mae 22,650yn ddynion gwynion, 319,950 yn frodorion, a 12/900 yn llafur- wyr, y rhai a elwir Coolies, C jnwJsa gwlad y Zuluiaid o 300,000 1 400,000 o drigolion, ac o'r rhai hyny y mae oddentu 40,000 yn filwyr. DywedoJd Mr. Noble, .clerk yn Senedd y Cape Colony, yn ddi- weddar, nad oedd y brodorion yn ein tref- edigaethau ni, nao yn y gwledydd cjfagos iddynt yn Neheudir Affrica, yn debyg o gael eu dilen o fodolaeth, fel yr IndiaiJ Americanaidd, gan y dynion' gwynion. Y maent yn debyg o ymgymeryd ag arferion a gyuyrchir gan wareiddiad. Amcao Liywodraeth ein Rhaglaw ni, sef Syr Birtie Frete, yno, yw diddymu llywodraeth y thitfs bychain, a dwyn j brodorion odan y Llywodraeth Brydeinig mewn modd uniongyrchol; a bod y Llywodraeth Bryd- einig i roddi titl i feddianwyr y tiroedd. Yat/xir y byddai hyn yn debyg o bari i'r ttigtRon gymeryd dyddordeb yn llwydd- iant cyffredinol y wlad. Er mwyn gwneud hyny bydd yn angenrheidiol cymeryd arfan rhyfel o ddwylaw y brodorion, ond y rhai a berthynant i'r fyddin. Ymddengys fod Syr T. Shepstone wedi eeisio gan y Llyw- odraeth Brydeinig i anturio gwneud y brodorien yn aelodan o gymdeithas war- eiddiedig, yn ol y dull sydd gan Syr Bartle Frere mewn golwg yn awr. Ond gwrthododd Iarll Grey, yr hwn oedd y pryd hwnw yn Ysgrifenydd y Trefedig- aethau, yn y Llywodraeth Brydeinig, wrADdo ar gais Syr T. Shepstone. Y canlyniad fu i'r Zuluiaid, y rhai a ddiang- asent o'u gwlad eu hunain i'n tiriogaeth ni, gael pob rhyddid i gario allan eu deddfan a'u harferion barbaraidd a chig- yddol. Ond yr oedd pethau yn myned yn waeth-waeth yn ngwlady Zuluiaid. Yroedd tad, brenin presenol wedibodynheddychol tuag at y Trefedigion Prydeinig am 32 o flynyddau. Enw y tad oedd Panda, enw ei fab, y brenin presenol, yw Cetywayo. Y mae yr.olaf wedi dewis bod yn farbar- aidd fel ei ewythr Chak^. Ac yr oedd ei farbariaeth ef wedi myned yny diwedd yn annyoddefol, yn ol barn Mr. Ntble. Y mae efe y fath gymydog peryglos i drigol- ion ein tiriogaethau ni fel y mae yr aw- durdodau o dan yr angenrheidrwydd o roddi terfyn ar ei allu ef i wneud drwg. Ac yn ol pob arwydd yn awr y mae hyny yn debyg o gymeryd Ile cyn hir. Nid yw yn debyg y gall brenin Ilai o drigolion nag sydd yn Birmingham, rwystro llywodraeth ar yn agos i dri chan* miliwn o ddynion, i gyflawni eu hamcanion.

+ AT DR. PRICE, ABERDAR. SYR,—Yr wyf wedi clywed fod Clwb y Swansea Royal wedi cael barn dadleuydd o safie uchel y gallant fynu eu talu yn llawn ac ar unwaith o'r West of England Bank. Os gwir hyn, yr wyf yn meddwl y dylem ni fel cymdeithasau yn Aberd&r ymysgwyd, a mynu ein harian ar unwaith. Buasai yn well ein bod wedi gwrando ar Jenkin Howells, yn y Cardiff Castle, y noson hono, pan y cynygiodd ein bod i gymeryd y eyflyw fesurau, na chymeryd ein rhwystro gan rti o'r anwybodusion a fynent eu ffordd yn y cyfarfod hwnw. Gair ar y pwne a foddlona CYMDBITHAFLWR.

CWMGARW. PWLL Y GARN.—Dyma'r gwaith sydd yn anfon mwyaf o 16 i lawr drwy y ewm er ys lawer dydd; ac y mae yn cerdded yn bur gyson hefyd ac ystyried amgylchiadau mts- nach yr amser presenol. Gad y mae yr eira wedi atal rhyw gymaint arcyni; yr wythnos ddiweddaf i weithio, yn gymaint a'i bod mor oer. Gallem feddwl wrth ddringo y mynydd ein bod yn dringo mynydd yr Alps, gan yr oerfel. NANTHIR.—Poor thiny, y mae wedi syrthio i ddwylaw truenus, er yn agos i dair wythnos. Ni fu lawer o lewyrch ar y gwaith hyn er pan ei agorwyd, a thrwy hyny nid yw y golled yn fawr. Nid oes dim i'w wneud yn awr ond gobeithio fod adeg well i wawrio yn ftian. PANT-Y-GOG.—Y mae yma ddwy lefel new- ydd yn cael eu hagor, un ar y iMA2. a'r llall ar y No. 3, ac y mae yn le gcroeithiol iawn hefyd am y dyfodoL DAMWAIN ANGEUOL- Yn myd y damwein- iau a', gorthrymderau yr ydym yn byw. Y mae yn dyfod i'n rhan yr wythnos hon eto y gorchwyl pruddaidd o gofnodi marwolaath diisymwth a thruqpus ein brawd, Samuel Bassett, yr hwn a gyfarfyddodd a'i angiu trwy 1 ddkrn o'r nenfwd syrthio arno yn Lefel No. 1 West Hhondda, rhwng 3 a 4 o'r gloch, ptydnawn Llun, yr 17eg o'r mis hwn Syrthiodd careg a?no yn mesur tua llathen. o drwch. Gadawodd weddw a thri o blant i alaru a* ei ol. Tad yr amddifaid a fyddo yn noddfa iddynt. GARWFAB.

BRYNAMAN. Nos Iau, yr 20fed cyfisol, cynaliwyd cy- ngherdd arcUlerchog yo ysgolay y lIe uchoJ, i'r dyben o gynortawyo y parti sydd dan ar- weiniad Mr. STbomas Howells, i fyned i'r Eisteddfod Gonedlaethol nesaf yn Nhre- ffman. Yn absenoldeb Dr. Rees, Tirbacb, cymerwyd y gadair gan Mr. G. Etias, yr hwn a gyflawnodd ei ewydd yn anrhydeddus fel arterol. Ar«einy«>d, Watcyn Wyn, yr hwn a aeth drwy ei waith yn dra medrus. Chwar- euwyd yn y gynghedd gan y String Band, dan arwainiad Mr. B. Williams, Bryn Cafwyd cyfarfod di a dyddorol dros ben. Mae clod yn ddyledus i'r ieuenctyd am ymddwyn mor wdddaidd yn ystod y cyfarfod. ERYR.

SALEM, FELINFOEL. Cynaliwyd cyfarfod llenyddol yn y capel uchod nos Fawrth diweddaf, pryd y daeth tyrfa luosogyn nghyd i wrandaw ar aelodau y Band of Hope yn adrodd a chinu. Llyw- ydd y cyfarfod oedd y Parch. Thomas James, M.A., Capel Newydd. Arweinydd y canu oedd Mr. John Thomas, Brynhyfeyd. Wedi myned drwy waith y cyfarfod dyddorol hwn, ymwasgat-odd pawb i'w cartrtfleoedd wedi en 11 wyt foddloni, a dymuno cael ei gyffelyb eto yn foan. Y mae yr arweinydd ffyddlawn Mr. John Thomas yn haeddu canmoliaeth uchel am ei ymdrech a'i lafur diflino grda't' plant, y rhai a ganasant nes synu ptwb oedd yno, heblaw AELYBRYN. t

Y NHW AR HIRWAUN. Y mae Nhw yn dweyd mai amser tlawd sydd yn para ar Hirwaun hyd yma, a hyny 0 herwydd marweidd-dra masnach ac oerni y gauaf. Y mae Nhw yn dweyd fod argoelion am fechgyn campus fel siaradwyr cyhoeddus, ac fod ymdrech egniol at hyny yn y Debatin-i Society sydd wedi ei ffuifio yn y lie; ond y mae Nhw yn dweyd gyda tlaw, ei fod yn drueni o'r mwyaf na fyddai mwy o'r Gymraeg yn cael ei siarad yno, ac y mae y gced yn diios y byddai mwy o fywd gyda y mudiad hefyd. Y mae Nhw ym dweyd fod Twm Sebon Meddal wedi cael "job" wrth ei fodd y dyddiau blin yma, a'i fod yn gwybol trwy ffigyrau arbapy* o b'le y imae "Blanco" yn d'od, a g^-yr oystal a hyny pwy sydd 4'r goden lawn, Ao. Y mae Nhw yn d'weyd mat cath wyllt oedd y gath hono ddiangodd o'r cwd y dydd o'r blaen; wn i ddim, ond gwm hyn mai cath enbyd iawn oedd hi, a dylai y bobl hyny sydd yn cadw cathod fod ar eu gwyliadwriaeth. Y mae Nhw yn dweyd fod Cor Hirwaun, yr hwn sydd o dan ofal Gwilym Cymon, yn bleidiol iawn &'r dywediad hwnw, Chwareu teg Wr llawr," a'u bod yn dechreu parotoi i gynyg Eisteddfod Caeraydd, yn hytrach na myned i Gastellneddar "Hallelujah. Amen," (Arch y Cyfamod.) Y mae Nhw yn dweyd, ac y mae yn wir, fod dwsin o'r DARIAN yn cael eu dosbarthu ar Hirwaun am bob un o unrhyw newydd- iadur Cymreig arall; gan hyny, y mae y Nhw yn hawlio rhan yn rhyw gongl o hom, os byddwch cyatal. UN O'R NHW.

RYMNL MR. JOHN CLEDAN WiLUAMS.—Y mae yn debyg fod y cerddor adnabyddus, Cledan, yn symud ei babell oddiyma ar unwaith, a'i sefydlu yn New Tredegar. Pan gafodd ei gyfeillion hyny allan. penderfynasant nad oeid i gael myned hen iddynt gael dangos eu teimiadau da tuag ato mewn rhyw ffordd effi nen gilydd. Y mae amryw wedi cyfarfod l'u gilydd, a phenderfynu cael cyfarfod ffarwelio teilwng o'r cerddor; ac hefyd, estyu rhywbeth iddo mewn modd sylweddol. Y mae Mr. Williams wedi llafnrio yn gal-,d ar y maes cerddorol am y deg mlynedd diweddaf, yn neillduol yn y rhan isaf o'r lie, a bydd 61 ei lafur ar Gor Moriah yn: hir ar 01 iddo ymadael. Bydd adgofion, ale hen gysylltiadau fu rhyngddynt, yn sicr o'n dwyn &llan i roddi ffarwel galonogol iddo. Dy- munwn bob Uwyddiant iddo yn ei le newydd, yn fasnachol a cherddorol. Y mae yn gaffaeliad i New Tredegar i gael cerddor o s-afie Cledan, a boed cysylltiad hapus rhyng- ddynt. DIFYRWCH Y BEIRDD.—Cynaliwyd noson lawen yma yn ddiweddar gan y frawdoliaeth i urddo bardd newydd. Etholwyd y cadeir- fardd loan Gwent i'r gadair, ac wedi cael areithi ia ar yr achos, urddwyd Mr. Benjamin Rowlands yn fardd, dan yr enw 'Eryr Emlyn.' Y mae yn debyg fod y bardd ienanc gebeithiol hwn yn frodor o Gastellnewydd Emlyn-nythle beirdd a cherddorion. Caffed yntau nerth cawri ei fro i'w adenydd. CAM YN YR IAWN GYFBIRIAD.—Y mae pobl ieuainc Twyncarno yn ffurfio Cym- d uth»s Ddyngavol Ddirwestel o Urdd y Rechabi iid, yn Vestri newydd Ebenezer, ac y mae yn edrych yn obeithiol ar y cychwyn- iad. Dalied llu o bobl ieuainc y lie ar y cyfleusdra hwn i gael y clwb allan o brofedig- aethau y dafarn. Y mae bechgyn cyhyrog yn dd y swyddau, megys D. Davies, D. Thomas, Ysgolfeistr, loan Gwent, &-c. FFARWEL GYNGHERDD Miss REDWOOD.— Y mae argoelion y Gyagherdd hon yn bur addawol, ac y mae y foneddiges yn deilwng o ddymuniadau goreu ei hardal enedigol wrth wynrbu ar feoydd pell Awstralia. DARLLENIADAU CEINIOG TWYNCARNO.- Y mae y Darlleniadau hyn yn cael eu cynal bob pythefaos yn y Vestri newydd, ac y mae '.n'fIl'd bwyliog arnynt. Y newydd goreu ydyw fod yno drefn, moesau, a boneddig- eiddrwydd teilvwag o lanciau a gwyryfon Cvmrn grefyddol, yr hyn na cheir mewn cyf rfodydd u'r fath yn ami y dyddiau hyn. GOHEBYDD. ♦

CRWYS. Yr wyf yn meddwl mai Mrs. Leah Francis ydyw enw y wraig ddiwygiadol sydd yn y He hwn. Nid wyf weoi ei gwele.d na'i chlywed ch waith, ond y mae yma lawer o son am dani, a llawer o bob math yn mynychu ei chyfar- fudfd J, a dywedir fod l'uoedd o'r pechadur- mid pen if yn cael eu dychwelyd trwyddi, a bod y rhai hyny yn canmol y fantais a dder- byniasnnt trwyddi. Pob llwyddiànt, iddi.- G.

GLANTAWE, YSTRADGYNLA1S. Cynaliwyd cyfarfod cystadleuol yn ysgol- dy y lie uchod, nos Sadwrn, y 15fed cyfisol, pryd y llywyddwyd gan E. Foster, Yaw. Beirniad y canu a'r adrodd, Mr. Jenkin^ ysg Jfeiatr. Wadi cael cân gan Mr. Jam. Davies, awd yn mLen fel y canlyn :-Qana I'Wyres Fach Ned Puw,'i ferched goresg Mis < Sarah Davies. Adrodd unrhyw ddarn goreu, Mr. Jezreel Jones. Canu Y Milws B ichgoreu, Miss S trah Davies. Adrodd- iad gan Mr. D. Griffiths. Canu I Anwyl yv* Gwa'ia fy Ngwlad,' i fechgyn; goreu, Mr. Evaii Alexander. Spelling Bee; goreu, Mr. Tom Williams. Chwareu unrhyw don ar » fife; g -teu, Mr. Samuel Williams. Darlles darn r y pryd; goreu, Mr. David Davies. Adrojdiad gan Mr. Wm. Jeffreys. I', parti a gano yn oreu Dyddiau Hyfryd, o 1 Delyx yr Ysgol Sol'—tri phirti yn cystidlu, sef Cwmgiedd, Glantawe, a Cynlais; y gorett oedd yr olaf, dan arReiniad Eos Honddu. Wedi cael can gan Mr. E. Alexander, ym- adawodd pawb wedi eu llwyr foddloni.—■ GLANTAWE.

GWAUNCAEGURWEN. | Oes y cystadlu yw yr un bresenol braidd 3 mewn pob peth, ac yn eu plith wele ym- drechfa gan yr amaethwyr. Ar y 18fed o't. mis hwn eafwyd cystadleuarth mewn aredig ar fferm Mr. Williams, BogelegeL Daeth 11 i'r ymdreehfa, a rhanwyd hwy i ddau ddos- barth. Yn y dosbarth blaenaf yr oedd John Williams, Bryncethyn; D. Jacobs, Bryn J. Evans, Gors. Yn yr ail ddosbarth yr oedd David Jones, Crachlwyp; Thomas Daviesy Cwrt; John Morgan, Gelliwarog- j Thomas Coslette Noah Harris, Betws. odd 5s. yr un i'f rhai anfuddug d. Y mae yr ai- feriad o gystadlu wedi ac yn gwneud lies mawr. Y beimiaid oeddynt- Mri. Davies, Abercraf, a Thomas, Gwynfe. Mae nhw yn dweyd fod arddangosfa an- ifeiliaid i gael ei chynal ar y Waun yn JaW yr haf dyfodol. Mae nhw yn dweyd fod trethdalwyr doe- barth Gwauncaegurwen yn bwriadu gwrthod tain y cant punt a hoffa rai personau y dydd- iau diweddaf hyn. Mae nhw yn dweyd fod clod yp 'MyledM i ddau archwiliwr glofa Trimsarat; am wneMl report mor ddidderbynwyneb. Gen am rai wedihysbyau gweithiau glo yn b«--ff »ith ijjj oddiwrth nwy, pan ar yr un pryd y byddyvt gronfa o'r gelyn dinystriol sydd j n ysgwy4 esgyrn y greadigaeth. Rh tgor o arehwilipy gweithiau glo gyda manylrwydd a gonan- rwydd, gan fod Cyfraith Rheoleiddiaa Mwa»> gloddiau o'n ta m y gweithwyr. Na fyddMp i neb o honom fod mor wasaidd a pnaidit gwneud cyfiawnder ar fater sydd 0 gymaint pwys.—SIMON.

I FFOREST FACH. Araf iawn y mae olwynion masnatih JIÍ. troi yn y gymydogaeth hon. Y mae tleal mawr yn bodoli yma, a llawer o denluoecU yn gorfod byw ar fara sych. Dyma sefylUa y glowr, druan, yn cael ei ollwng i law* i ddyfnderoedd daear, ac yno yn chwyau rook ei esgyrn, heb ddim yn ei foca ond bara, Wedi ymddangosiad fy llith yn y Dx)gU am Ghwefror y 14eg, cymerodd yr ymdcly- ddan canlynol le rhwng John Judas a glow! oedd heb le i weithio tua Phwll Saint. We! ebai y glowr,1 a oes genych le i ai weithio heddy w gan fod y slip ar ben V 'Na,' meddai, "'does dim yn awr.' 'Wei, gwelli mi fyn'd,' meddai y glowr. Gad 1 mi weled beth sydd lawr tna Nat. [ 4 yna; mae yno dwll yn segur,' ebai y bxad« wr gan edrych danjrmyl ei het. All righa,ebai y glowr, a ffwrdd A hwy nes cyrhaedd y twll. Dyma fe,' ebai y bradwr. 0,' ebai y glowr, gallaswn feddwl fod eisieu rhipo y top, a gosod coed dwbloa yma.' Na, nid oes eisieu coedio mae ynddigos da,' ebai y bradwr, ac os gweli di yndda, 'does dim oeiniog am dano.' Dyma le i'r Llwynog i lechn am fis new ddau, a charem yn fawr roddi iddo ychydig o gyfarwyddiadau fel y canlynNid oes neb byw wedi dynoethi cymaint ar gyner- iadau y petty gaffers ystrancyddol a thydi, a diau dy fod wedi gwneud daioni nid bychas mewn amrywiol fanau He y mae trais a gor- mes yn uchel eu penau. Gwna gofio y cyf- eiriad yn iawn: ar ol i ti gyrhaedd gorsaf y Cockett, tro dy drwyn i'r gogledd dros heol y plwyf, hyd nes y cyrhaeddi westy o'r 011 Marquis Arms, ac yna tro ar y Haw aswy, a chadw yn mlaen hyd yr Heathfield Inn. Ni yno fwyd o'r fath a garet. Ac yn mhellack, rho dro drwy ardal henafol y Fforest fcydf arwydd y Seren. Oddiar gareg drws y gweaty yma gweli y prif ryfeddodau. Bydd i mi ysgrifenu heb fod yn hir yr hanes byth- gofiadwy hwnw, sef Eisteddfod Castell y Cleas, y cyfarfod ymadawol, &c. Dydd Sul, yr 16eg c*fi?ol, cynaliodd Vøøol Sul Calfaria, Raven Hill, ei chyfarfod ad- roddiadol. Llywyddwyd yn y boreu gas. Mr. Hopkins, JLlwynhendy. Talodd yagol' Waunarlwydd ymweliad k ni y prydnawn( pryd y llywyddwyd gan y Parch. W. Davies, y gweinidog. Llywyddwyd y cyfarfod 6 o's gloch gan Mr. D. Jenkins, un o ddiaconlald parchus yr eglwys. Yroedd yr adrodd a's canu yn ardderchog o'r dechreu i'r diwedL SERENOG.

PRIODASAU. Dydd Llun diweddaf, yn hen eglwys Y8-, tradyfodwg, unrwyd mewn gl&n briodaa D. Edwards, Ty'nybedw Street, Treorci, « Miss Elizabeth Evans, Bute Road, Treorei. Y mae y ddau yn enedigel o Aberdar. Cawef. 11 eg, yn Eglwj-s Babyddol Aber afon, Mr. James J. Jones, a Miss Anne MJ White. (Mr. Jones o Cnepstow, a MisgT- White o Gaerdydd.) Cymro yw Mr. JoneBf- ac wedi ei fagu yn Aberdar. IfiARWOLAETHAU. Prydnawn dydd Sidwrn diweddaf, yri Dowlais, yn dra disymwth, ac yn 81 mlwydt^ oed, Mrs. R chards, mam ,Mr. D. Richards^ Grocer, Treorci, Cwm RhoSfida. Chwefror 17, Joseph David, sef mebynL Hyahan siridlgain Mr. William Jenkins^. Hammerman, Plasycoei, Treforis. Ein Joseph bach, y tlysaf un, Ein Hior a'i cipiodd ato 'i hun Rhy dlws a gwylaidd oedd, yn vmr, ■ I iyvr yn hir mewn ani&l dir 'Roedd telyn aur o waith ein Ner, Yn aros hwn tuhwnt i'r ser Ah mwy ei felus orohi^yl er Fydd chwareu pur antnfemau r net Clydach. PEELLA« i 0