Tarian Y Gweithiwr

Boren dydd Sadwrn diweddaf, cafwyd dyn o'r enw Lloyd Smith yn farw yn ei wely yn Rymni. Achwynai y noson o'r blaen o fod yn anhwylus.

Y PARCH. JOHN ELIAS. Y llythyr nseaf yn nghyfres llythyrau Elias at yr eglwys yn Llundain, a anion- wyd o Lanfechell, Medi 24, 1829. Yn hwnw ysgrifenodd efe,— 44 Buaswn wedi ysgrifenu amser yn ol oni buasai fy mod wedi cael llawer idwn i'w wnend yn ngwaith mawr y weinidog- aeth er pan y cefais yr hyfrydwch o fod gyda chwi. Yr wyf wedi ymweled & phob capel yn yr ynys bon. Y mae deugain o honynt. Pregtbais a chedwais societies ynddynt. Anogais a chymbellais y bobl i dalu y ddyled sydd ar eu capelau. Bu raid i mi bregethu mewn gwahanol fanan ar y Sabbothau. Felly Did oedd genyf, arc&3r i ysgrifenu hyd y nod at fy nghyf- eiilion anwylaf. Cawsom Sasiwn ragorol a gwecthfawr' yn Pwllheli Yr oeid amryw o'r bcodyr o Ddeheudir Cymru yno, a phregetha&ant' yn dda iawn,-j ohn Evans, New Inn; W. Morris, M. Howells, D. Evans, a D. Mayler. Cawsom gyfarfod preifat hyfryd aaghyffredin. Y mater oedd gweithred- iadan yr Ysbryd, yn enwedig ei waith yn argyhoeddi ac yn ail-sni pechadariaid, ac yn eu huno a Christ. 1. Yn nghylch Argyhoeddiad. Nid ces nn dyn a all argyhoeddi pechadur pa mor fawr bynag y byddo ei ddoniau a'i ddysg. Gwaith Ysb- yd Duw yn unig yw. Y mae argyhqeddiad yn cJnwys goleno, dysgn, ac amiygu-mewn geiriau ereill, dwyn i'r goleu, dangos yn amlwg yr hyn oedd yn guddiedig o'r blaea-),-dangos fod pechod yn dra phechadurns, gwneud pech- od y galon yn amlwg, a llygredd natur dyn dangos drwg haeddiant a chosb pachod; a bod ein pechodan yn aneirif. Y mae y pethau hyn yn profi fod ein sefyllfa yn draenus, ac yn anobeithiol o ran dim a all dyn wnand. Y mae argyhoeddiad yn dwyn 0 y pechadur, nid yn unig i gydsynio a'r golygiad hwn ar y mater, ond hefyd i weled mai hoa mewn gwirionedd yw ei sefyllfa druenus. Gwel efe yn eglur nad oes ganddo ddim tir ar yr hwn y gall sefyll. Ei obeithion deddfol a dreagant. Deffroir ef yn drwyadl allan o annystyriaeth a difaterweh ei feldwl. Dygir ef i lefain allan am ei fywyd, 4 Arglwydd, cadw ii, darfu am danaf.' 0 1 mor angenrheidiol yw fod ysbryd argyhoeddiad ya ein pre- gethau ni. Y mae yr Ysbryd yn parhau i argyhoeddi y credadyn tra y mae efe yn y byd hwn. Y mae llawer o angen y gwaith hwn yn yr eglwys. 2. Yn nghylch Ail-enedigaeth. Gwaith Ysbryd Daw yw hwn hefyd. Gelwir ef 4 geni o'r Ysbryd.' Y mae Efe yn plann egwyddor, nen natur newydd, yn enaid dyn. Creadigaeth natur newydd ydyw hwc yn holl gynheddfau yr enaid. Nid opiniwn mewn pen, na geiriau ar y gwefnsau ydyw, ond natur yn y galon. Er nad yw yr hen natur yn cael ei thaflu allan, eto dygir hi lawr oddiar orsedd y galon, a gosodir y natnr newydd yno i deyrnpsn. Gosodir golenni yn y deaH, ufydd-dod i Ddnw a Christ yn yr ewyllys, barn gyfiawn yn y gydwybod, trefa, a hyfrydwch mewn pethau dwyfol, ysbrydol, a santaidd yn y serchiadau, a thuedd i gadw y pethau hyn yn y cof. Cedwir y serchiadau a'r dy- mnniadan o dan lywodraeth ddyladwr. Oddiwrth hyn cyfyd rhyfel chwerw a pharhaus rhwng gras a llygredd yn y galon. 3. Yn nghylch ein hundeb a'r Arglwydd. Y mae yr enaid yn awr wedi ei uno & Christ gan yr Ysbryd. Nis gallwn ddweyd fod un o'r gweithrediadau hyn o eiddo yr Ysbryd o fiaen nac ar ol y lleill. Nid oes neb, sydd heb ei ail-eai, yn Nghrist. Ac nid oes neb yn Nghrist cyn iddo gael ei aileni. Y mae y dyn adgenhedledig yn fyw, ac nid oes dim bywyd ysbry lol ond yn Nghrist. Ynddo Ef y mae ffynonell, dechreu bywyd a nerth y Oristion. Rhaid i mi derfynn. Nid oes genyf amser. Baom yn ymhelaethu llawer ar y pethau uchod. Y maent yn angenrheidiol iawn yn y wlad. 0! na welai Dnw yn dda dywallt ei Ysbryd Glan o'r uchelder. Drwg iawn genyf nad oes genyf ragor o o amser i ysgrifenu atoch. Cefais anhaws- dra mawr i feddianu yr adeg fechan hon i ysgrifenu y pethau uchod. 0 Yr wyf yn anerch yr eglwys yn y modd serchocaf. Fy nghofion caredig at Mrs. Jones, Mrs. Davies, y Pregethwyr, Hughes, Williams, Lewis, a Cleaton, at Mr. Jones, Rosemary- lane, a'i deulu, yr holl flaenoriaid, yr Ysgol Sabbothol—Cymdeithas y Bobl Ieuainc- Hughes, Hyso-street, a Uawer ereill, pe gallwn gofio eu henwau; hefyd, at y rhai sydd yn ymwneud a'r gwaith o gasgln arian i dalu y ddyled sydd ar y capel. Bydded yr Arglwydd gyda phawb yn ei ras a'i drugaredd. Ydwyf, trwy ras, eich brawd serchog a'ch gwas." Y llythyr nesaf yn y gyfres a anfonodd Elias at yr eglwys yn Llundain, a ysgrif- enodd efe yn ei gartref newydd, y Fron, Mehefin 28, 1831. Y mae hwnw fel y. canlyn,— "O fy anwyl gyfeillion, n* fyddwch ] ynfoddlonifywyn mhell oddiwrth Dduw. O ceisiwch ei wyneb, ceisiwch Ef a'ch holl galon. Deut. iv. 29. Onid yw yn amlwg nad ydym yn ei geisio Ef a'n holl enaid ? Pe baem yn ei geisio felly, diau I y caffem Ef. A ydym ni yn gwneud defn- ydd o Grist bob dydd trwy ffydd ? A ydym ni yn gweddio gan edrych yn ddyfal at Iesu am iachawcforiaeth ? Nid oes dim cymeradwyaeth i'n gweddiau ni ond yn unig trwyddo Ef. Ac His gallwn weddio yn llwyddianus ond dan arweiniad yr Ysbryd. O! bydded i ni geisio wrth yr orsedd am dywalltiad ysbryd gras a gweddi- au. Y mae hi yn nos dywejl ar yr eglwys. Dyfnder y gauaf yw. Y mae hi yn cysgu, ao yn barod i farw. Cuddia yr Arglwydd ei wyneb yn yr ordinhadau. Nid oes ond Tchydig yn galw am ei ymddangosiad Ef. IPrin y clywir llais y rhai hyny yn galw am 4a* o Y mae yn beth mwy gresynol eu bod tra yn cysgu, yn meddwl eu bod yn effro, ee yn dychymygu eu bod yn gweled yr haul gasol nos! Er hyny, dyma sef- yllfa yr eglwys yn evffredinol I I, dy- weisl, y mae tywyllwch y noa yn aTOB ami. Y mae hi yn cysgu. Oollodd bre- senoldeb yr Arglwydd. Ac y mae hi mor druenus a bod beb wybod ei cholled." Anghyeorus fod gohebiaeth Elias ä'r eglwys yn Llondain yn dibenu yn y llyth- yr oohod, o dan arwyddion ei fod yn teirnlo fod gwrthgiliad mawr yn ysbryd yr eglwysi Methodistaidd, yn gystal ag yn ysbryd eglwysi ereiU. Dichon fod am- gylchiadaa dilynol i'w ail briodas ef od4asta blwyddyn a baoer cyn dyddiad y llythyr uchod, wedi effeithio ychydig ar ei ysbryd ef ei hua, pan yr ysgrifenodd of" llythyr. Ysgrifenodd amryw lythyrau at ber- sonau mewn cysylltiad fig eglwysi y Methodistiaid yn Liverpool. Ysgrifen- odd yr un canlynol o'r Fron, Ion. 24, 1832, at Mr. John Roberts, Liverpool. "Drwg iawn genyf fy mod wedi methu cyhyd i ysgrifenu atoch, i'ch hysbysu yn nghylch rhyw un i bregethu i chwi. Y mae dyn ieuanc, o'r enw W. Joaes, un o'r wlad hon, yn myned i Liverpool ya y mis nesaf. Pregetha yn dda, ac y mae yn gymeradwy iawn. Y mae eflfeithiau nerthol, weithiau, yn dilyn ei wemidog- aeth ef. Bwrissda efe aros fis neu ddau yn eich tref chwi i ddysgu mfiryddiaeth. Peidiweh a'i ganmol, yn enwedig yn ei wyneb, oblegid nid yw ond ieuano. Ar y 11a w arall, peidiweh edrych arno yn draws a sarug, na diystyra ei ieuenctyd, rhag iddo ddigaloni, ond gweddiweh drosto. Drwg genyf nad oes genyf amser i ysgrifenu ar y mater mwyaf, sef pregethu a ymboeni yn y gwaith. Rhoddwch eich hnnan yn barhaus i'r Arglwydd, gan ei adael Ef i'ch defoyddio fel y gwelo yn dda. Gweddiwch am fod yn gysegredig yn unig iddo Ef fel dyn Duto1 heb hunan- gais, na hunan-bregethu. Gall Efe yn hawdd eich dysgu, eich cynorthwyo, a'ch defijyddio. Ymddibynwch arno Ef." Gwelir wrth y llythyr uchod fod Elias yn bryderns iawn yn nghylch cadw preg- ethwyr yn ostyngedig. Yr oedd hyn yn un o'r arwyddion amljeaf ei fod ef ei hun yn was ffyddlon i Grist. Nid oes dim wedi bod yn fwy o felldith i'r byd na hunanoldeb swyddogion eglwysig. Dyma nn o nodweddion gwaethaf y Babaeth. Yn hyn y mae "y dyn pechod" yn dyfod i'r golwg yn fwyaf amlwg, yn ol geiriau yr apostol am "y dyn pechod a mab y goll- J edigaetb," sef y Babaeth, cc yr hwnsydd yn gwrthwynebu, ac yn ymddyrchafu goruwch pob peth a elwir yn Ddnw neu a addolir hyd onid yw efe, megis Duw, yn eistedd yn nheml Dduw, ao yn ei ddangos ei hua mai Duw ydyw" 2 Thes. II. 3. 4. Y mae gwaith dynion gwag eu penau, a gwag eu calonau, yn ceisio gosod i fyny swyddogaeth eglwysig rwysgfawr, lywodr- aethol, er mwyn porthi chwantau cnawdol Valch, eu calonau eu hunain, wedi myned yn beth cyffredin iawn er pan y bu Elias farw. Ac oblegyd hyny, y mae llygredig- aeth mewn athrawiaeth ac ysbryd, wedi ymlnsgo i bwlpndau ao i eglw/si, i raddau mor fawr ag i wnend y rhagolygon am y dyfodol yn dra thorcalonus.

BEIRNIADAETH CYFARFOD OYS- TADLEUOL MOUNTAIN ASH. CAN 0 GLOD I MR. A MRS. lONES, BtfTCHBB'S ARMS. Derbyniwyd chwech o ganeuon ar y testyn hwn.. Un yaDechren.-Y maehwn yn dechreu yn ddigon anfedrus, beth bynag ddaw o hono; yr ydym yn metha yn deg a deall ei iaitb, os ces ganddo iaith o gwbl. Nid yw na Sais na Chymro, ao y mae wedi cynyg at farddoni cyn dysgu mesur, odl, nac iaith. Ceisied Ramadeg Cymraeg ao Ysgol Farddonol Dafydd Morganwg, ac astudied hwy am dri gauaf, yna, os bydd yn ddysgwr Hed dda, gall anturio i ddechreu y pryd hwnw. Carwr Penillion.—Y mae Carwr Penill- ion yn weddol, os mai ieuanc yw, mae gobaith am dano ef. Darllened lawer o wir farddoniaeth. Brythoniad.—C&n feohan dlos yw hon. Rhyw un a wyr eu hanes.-Cau wedi ei gwisgo a gwisg o'r fath brydferthaf yw hon. Y mae gan y bardd hwn lawysgrif ardderchog. Y mae ei gan hefyd yn dda yn mhob ystyr; y mae y geltyddyd yn hynod berffaith. Y mae y gan hon yn llawer mwy na gwerth y wobr. Edmygydd.—Can lanwedd, a llawn syn- wyr yw. hon eto, ae wedi ei gwisgo yn ofalus a destlus, rhy fach o'r tan bardd- onol sydd ynddi; ond oymered yr awdwr galon, y mae yn obeithiol iawn. Hen Gymro.—Dyma fardd o radd uwch na'r rhai a nodwyd. Y mae ei gan yn feithach, yn dlysach, ac yn fwy byw o farddoniaeth. Y mae hon yn bob peth ag y dymunwn iddi fod ar y testyn. Ef yw y goreu ar air a chydwybod.

"LLYTHYR CARU." Derbyniais gymaint a dwsin o Lythyrau Caru, o bob lliw, o bob llun, ac o bob lie. Y mae y merched hyn wedi fy synn a'u doniau carwriaet{iol; y maent bron wedi dylanWadu arnaf i ddeohreu cam o'r newydd, a phe bawn ond dygwydd myned yn wydwar, byddwn yn sicr o dreio ffeindo rhai o honynt allan. Ond y mae rhai yn fwy medrus a dengar gyda'r gwaith pleserus hwn na'u gilydd. Jane.-—O Aberd&r vr ysgrifena Jane at ei hanwyl Evan. Nid yw Jane yn eowog am ysgrifenu na charu. Cydnabod ei bod wedi derbyn Han ei chariad y mae Jane, gan ddymuno gwel'd y dydd yn gwawrio iddynt gael en huno i "byth ymadael mwy," meddai hi. Ann.-Merch o Mountain Ash yw Ann, ac ysgrifena oddiyma at ei hanwyl John. Un fach blentynaidd eto gyda charn yw Ann. Y mae yn dwyn ei thad i fewn i'r garwriaeth: yr wyf yn amheus a yw hyn yn help iddi fyned yn mlaen a'r gwaith. Hannah Williams,O ryw 3 Row St. y mae Hannah wedi ysgrifenu. Anghof- iodd roddi enw'r lie, felly y mae yn an- mhosibl i'w chariai i ysgrifenn gair yn ol ati. Ateb cais ei chariad am briodi y mae Hannah yn gadarnhaol ac ystyriol. Nid yw Hannah yn fedrus iawn gyda'i charu na'i hysgrifeiu. Jane Williams.—0 Plas y Gog yr ys- grifena Jane at ei hanwyl John. Y mae Jane yn byw mewn lie braf dybygwn, ond ty galar er hyny yw Plas y Gog yn bresenol. Y mae newydd gladdu ei thad meddai hi, ac y mae yn gofidio fod ei chariad ar faes y frwydr felly y mae Jane dan fuifaatais fawr i gafn, Cathrin Williams.—0 Maes y Dderwen yr ysgrifena Cathrin at ei hanwyl Wil- liam Emrys. Cwyno y mae Cathrin wrth ei chariad ei fod yn fachgen drwg, Ii yn dymuno arno i adael ei ffyrdd drygionus. GweU faasai caru yn awr C athrio, gan fod amser i bob peth, medd y pregethwr. Fuaswn i ddim yn beio geneth dduwiol fel hi am ddyweyd rhyw air baeh rhwng cromfachau wrtho am ei gyflwr, ond dyma yw baich llythyr Cathrin. Mary Jane Lodwick,-O Qwmtalog yr ysgrifena Jane at ei hanwyl John. Un lied dwrcaidd yn earn yw Mary Jane; y mae yn lied wan ei ffydd yn ei chariad hefyd, y mse yn ofai nad yw ddim yn meddwl y pethau y mae yn ei ddweyd er hyny y mae yn amlygu iddo fod ganddi dipyn o olwg arno trwy'r cwbl. Y mae Ilawysgrif ragorol gan Mary Jane, as y mae yn ysgrifenu yn lied ddiwallau ar y cyfan. Gwen Parry.-O Brynhyfryd yr ysgrif- ena Gwen at ei hanwyl Dafydd. Nid yw meddwl Gwen yn ddigon safydlog ar y pwno o garu, y mae yn rhy helyntog o lawer, yn trenlio ei hamser gyda hanes y gwyliau, ei brodyr a'i chwiorydd, a'i chymydogion, John Morgan, Rhywlas, a Margaret Owens, Frongoch, &c., yn lie curo ar y pwnc o gara. Y mae Gwen yn gallu cyfansoddi yn llawer gwell na chara. Betsy Gray.—O'r Fronwen yr ysgrifena Betsy at ei hanwyl John: mae Betsy yn galw ti ar ei chariad. Gwas a morwyn yw Betsy a John, dybygwn, ac y maent wedi bod yn gwasanaethn ryw amser mewn dwy fferm gyfagos ac hiraetha am yr amser dedwydd hwnw y mae Betsy yn y llythyr hwn. Y mae yn rhyfedd fod morwyn amaethwr fel Betsy yn gallu dangos llaw- ysgrif mor dda a hon. Georgeana Louisa Green.-O Ty Mawr Groeswn yr ysgrifena Georgeana at ei hanwyl Evan. Gallem feddwl mai geneth yn yr ysgol yw Georgeana, canys y mae ei llawysgrif mor dda; ond y mae ar fin priodi; ateb y cais o briodi yw baich ei llythyr, gwna hyny ar unwaith yn gadarn- haol, gyda llawenydd mawr dros ben. Hannah.-O Bryncerdin yr ysgrifena Hannah at ei hanwyl John. Ateb y cais o briodi y mae Hannah eto, ond yn fwy pwyllog a doeth na Louisa Green. Llythyr Hannah yw y goreu fel cyfansoddiad yn y gystadleuaeth, ond y mae yma rai gwell am garu. Ellen Puw.-O Aberystwyth yr ysgrif- ena Ellen Puw at ei hanwyl Morgan. Dyma ni wedi dod at y doniol garwreeau o'r diwedd. Un fach hyfryd i garft yw Ellen Pow. Y mae Ellen yn farddes' hefyd. Gwrandewch y penill doniol hwn sydd ganddi:— A ei di'r deryn du To tell my dearest love, Ac at fy nghalon gu Where I'm so deep in love." Nans o'r Glyn.—Yn Mhenybont-ar- Ogwy y mae Nans o'r Glyn yn byw, ac ysgrifens oddiyno at ei hanwyl Dafydd. Wn i ddim pwy yw hwn os nad y pregeth- wr doniol hwnw, canys Jac sydd i fod yn wr i Nansu. Gyda fod Nans o'r Glyn yn enwog am ei glendid, y mae hefyd yn ddiarhebol gyda'i charu. Pa ryfedd iddi ddenu Jac i'w phriodi cyn pen mis. Y mae Nans yn ysgrifenu mor farddonol hefyd. Ond er fod :— Nans o'r Glyn yn eneth lan, Yn meddu gruddiau cochion, Llygaid duon, danedd mAn, A thyddyn bychan ffrwythlon," y mae yma ryw Gardies fach o Llan- geitho, o'r enw Emma Jones, welwch i, ta hwnt i Nans o lawer am gara. Welais i neb erioed mor Ilawn o gariad ag Emma Jones. Bum i yn caru ambell i gaidies ys llawer dydd, ond chwrddais L erioed a bath hon. Y mae ei llythyr fel crubau gwenyn yn diferu o fel cariad. Nid yw Emma wedi dysgu llawer o ramadeg, neu efallai mai wedi ei anghofioy mae pan yn nghanoi twymyn cariad. Ond beth bynag am hyny, y mae Emma gyda'i charn wedi rhoddi iawn am bob bai arall. Felly gwobrwyer Emma Jones, Llangeitho. AP Valant. Dydd Mawrth yr wythnoe ddiweddaf, yn Corslwyn, Cwmllynfell, bu farw hen wraig o'r enw Catherine Bowen yn 100 oed.

NEWID CARIADON. GAN PHILOS O'R CWM. 'Na ieuer chwi yn aiaghyduiarw.; WeJ, wel, fel yr ydych yn siarad ffol- ineb I" meddai Sarah, gan ddiflas-wenu. Ond yr oedd Martha yn ddigon cyfrwys wedi'r cwbl i sylwi nad oedd Sarah yn teimlo yn anfoddhaus iawn wedi'r cyfan! A bu i Sarah Meredith, yr hon oedd dyluydd-s (housekeeper) gynil a threfnus yn ei dwil tawel a diymhongar ei hun, alw a rhoddi gwahoddiad i Mr. Prosser a Miss Morgan (heb son dim nad oedd ereill o'r cymydogion i wnend i fyny y party i dê), un prydnawn. "Denaf, deuaf, 01 deuaf mewn mynyd," medd William Prosser, Ysw,, gwr cy- foethog ac o gryn bwysigrwydd yn yr ardal. Derbyniodd y brydferth Miss Morgan y gwahoddiad hefyd gyda phob hyfrydwch; gan obeithio cael cyfle i sangu ar draed Mr. Prosser, a'i ddigio neu rywbeth. Yr oedd telerau, ssrch hynv, i addewid Mr. Prosser. Yr oedd yn rhaid i Miss Meredith addaw psrotoi ychydig o'r teisen- au bran yr oedd efe mor hoff o honynt. Rhaid i mi ddyweyd wrthych eich bod yn curo pawb mewn teisenau bran, a'ch eiryn gwlanog Wef]i'u preservio." Ae yr oedd efe yn dirgel-ryfedda ynddo ei hllo, nad allasai Martha gjineryd gwers oddi- wrth Mies Meredith yn v cy^iriad hwn, o Ieiaf, wedi iddi ddyfod yn lUis. Prosser! Yr oedd efe yno yn brjdlawn yn ol ei addewid rhag ofat y buns ii y deisen tran wedi dystrywio drwy gael ei chadw; a phan gjrhneddai Martha, ryw haner awr yn ddiwecidar, cli, aeth Sarah a hi i'r 44 parlwr bach i dynu ei chlog a'i phen- wisgfa, &o., gan a0Qel Mr. Prosser i ym- ddedwyddu o fiaen y tau coed mawr yn y gegin, a'i ddwylaw ar ei benliniau, a math "o. o wên megys ar ymdori dros ei wynebpryd. Yr oedd y drws vhvr.-g y ddwy ystafell yn led-agored, a gallai Mr. Prosser glywed llais tenor Ssr&h fel yn cael ei bereiddio gan lais M,rtht-yr hwn nidoedd yn an- nhebyg i lais y fronfraith—llais bychan, tyner ag oedd yn goglais edmygedd hen ac ieuauc. "Dir anwyl," meddai Sarah, "dyna glust- rywiau (earrings) tlysion sydd geaych." 11 Tlysion, a ydych yn galw y rhai hyn yn dlysion?' meddai Martha yn ddigonoL 44 Nid yw'r rhai'n ddim yn y byd at y rhai fynaf fi pn briodwyf a'r hen walch yna sy'n y gegii. Mi waafn'r arian i bedfan, credwch 'y ngair i. Beth well yw cael hen asglodyn o'r fath yna, os nad ellw6h fwyn- hun ei arian." Martha fach, be' sy' wedi d'od o hyd chwi?" 4< Nid oes eisieu i chwi edrych yn syn- edig, Sarah Mae'r holl (yd yn gwybod na phriodai llances ieuano fel fi hen wr brigwyn fel hwna, os na fyddai digpn o arian yn y busnes. Mae'n ddrwg genyfna fuasai ddeg mlynedd yn henacb." cl Pahim?" gofynai Sarah, yn yr ym- drech mwyaf i beidio chwerthin, am y dull ardderchog yr oedd Sarah ya actio ei rhan. "0 herwydd y byddai genyf well man- tais o ddeng mlynedd i gael fy ngadael yn weddw ieuano a phrydferth." 11 Sylwch, dyma y Ilyfr hwnw fenthyciais er's talwm. Yr wyf fi wedi darfod ag ef." A wnaethoch chwi gopi o bobpeth oedd eisieu arnoch ?" 44 O'r trugaredd, naddo i I Pa augen am lyfr coginio sydd arnaf fi ? Nid wyf fi yn bwriadu treulio fy holl ddyddiati, yn y gegin." "Yr wyf fi yn bwriadu, mi ddaliai chwi sofren, i gael dwy neu dair morwyn, a chant hwy wnend y gwaith." Ond Martha fach, mae morwynidtt Jrn llwyth mot wastrafflyd ac uchel, a ■■ ■ "Dim gwahaniaeth gen i am hyny," meddai Martha. Os oedd Mr. Prosser am astudio cynil- deb, dylasai edrych am ryw un heblaw llances ieuanc benysgafn fel myfi. Dewoh, Sarah, yr ydym yn barod 'nawr." 11 Aroswch eiliad, mae'ch collar wedi ei binio yn lledchwith ofnatsen; ao mae eich ysnoden wedi ei grychu i gyd." 44 Twt, twt, be' Jwaeth gen i," atebai Martha yn ddiofal. Y mae ef yn rhy ddall i weled a rhy hurt i ofalu pe y gwelai." A chydag ysgafn gam daeth i bresenoldeb ei darpar-wr, dan ganu rhyw chwareu-gan lawen-sain, gan wenuynddi ei bnt) o herwydd golwg dorsyth a llasem- boetaidd Mr. Prosser, yn llygadrythu; a'i wallt yn sefyll yn syth fel pe y gwisgai groen draenog am ei ben. Ac yr oedd efe mewn dychryn mawr! Treuliwyd y prydnawn yn aflawen a dÎ- flas. Yr oedd wedi myned yn Gilboa ar bawb, er gwaethaf y teisenau brau, yr eiryn gwlanog, a'r preserves, a'r cwbl; a throdd Mr. Prosser ei wyneb tuag adfef heb gymaint a chynyg hebrwng ei briodas- ferch etholedig adref! Ond nid oedd hyny yn fawr gwahaniaeth o herwydd j tuag haner awr yn ddiweddarach daeth I Solomon Griffiths yno. Dygwyddiad hollo 1 » oedd hyn, canys ni wyddenf am eu gilycii! i Beth bynag, ni fa raid i Martha fyned If adref wrthi ei hunan y noson dywyll hono r o leiaf. Yn foreu, boreu dranoeth, daeth Mr. Prosser i felin-lifio Mr. Morgan (tad Miss Morgan). Yr oedd y felin yn y coed y tu isaf i'r pentref. Yr ydych yn edrych yn anfoddog ac afrywiog iawn, Squire," meddai y mar- siandwr coed; 44 beth sydd o'i le ?" 44 Pob peth o'i Ie," atebai Mr. Prosser yn llymgnoawl. k 14 Yr wyf fi o'm He." | 'Does bosibl eich bod yn dweyd hyny," r meddai Mr. Morgan. r <' Mae Martha, mi wrant^f, wedi chwaren rhyw gast ehwi." «,| 11