Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
23 erthygl ar y dudalen hon
'hYn A'll LL A.LL YR WYT3NOS.
'hYn A'll LL A.LL YR WYT3NOS. Mas Philos o'r CWIn er's rhii msoefld bellach yn claortlawyo yr Anrhyd. W. Wirt Bikes, Consul yTikethiu Umdig, ib«pW ei lvfr newydd i'r wisg, ar Hsu Wecm y Cymty," (Welsh f)lk 1(T4e). B/ld hon yn • eyfrol arddercho ?, ac ya gaftislia I gwerth- tawr i lenoiiaeth Cymru. Boren dydd Llna di veldaf, ya nglofa y Goedu, Dyffryn Owv, cyfarfyddodd bachgenyn o'r enw Thomas D^vaj, 12 oed, = a'i farwolaeth yn hyaoi ddisyaiwth, trwy syrthiad cvrag safer ta arao, a'i laid ya y fan- Hid oeld y b johgeu ond newydd gyrhaedd yr oelran i fyasd i weithio, ac yn fab i weddw dlawd. Y mag yn d li goiym ddeall fod un o Abe-rdar wedi dy- jMuno ar yr eglwya a fugeilia i dderbyn fytniftr y swm chwarterol a roidir iddo, yn Hplj a hyny o herwydd iselder am^ylchiadau ¡"ý «dosbarth a wasaiaetha. Dywedai ei |oi ya cjdyoideimlo a'r eglwySj ac ya dy- j muno dairfos hyay yn sjlweddol. ¡ Dydd Sal diweddaf, rhyw ddwy filldir o Aberdar, deuwyd o hydi gor.f an Thos. Watkias, cigydd, gyat o r Plough lun, Aberaman, wedi booldi ya yr aloa Gynon. Pa foid y daeth i'r fath diiweid sydd yn anhysbys. j Y mae strike wedi cymeTYd. lta yn mhlith dryswyr a gVTvvr glofa Trafalgar, .Daan Forest, yn erbyn gostyngiad o tramp y cant yn en cyflogau. Y canlyn- I In iad o hyn. oedd i'r holl waith gael ei atal. Y mae dyn o'r enw Morgans, gwneuth- nrwrpriddfeiai, i sefyll ei brawf yn Sesiwn nesaf L'erpwl, a? y cyhnd-Iiad o diynladd- iad, yn nghyda daw o'i gefaogwyr, am 4add dyn arali pm yn ymiald ar ef. Nid oedd y dyn a laddwyd ondnewydd ddyfoi o'r carchar am ladd dyn arall pan yn ym- ladd ag ef ya Barrow-in-Furness. Y mae y llestr Catherine, perthynol i Liverpool, wedi cael ei phigo i fyny ar y mor, a'i holl ddwylaw yn farw ond un. Y • Viae wedi ei dwyn i Mtddlestown.
,. r , GLTN EBWY A R CYLCHOEDD.…
r GLTN EBWY A R CYLCHOEDD. Cawn fod y gwelliant egwan gymerodd leynyfasaach lo yn y cymydogaethau t hyn, yn cael ei ddal i fyny. Trueai fod gwneut-hutiad cledrau dnr yn cael j ei rwystro gymaint gan yr anlfawd o dofiad erin-fawr ac y mas llaawa mawr o i ddynion wedi en tafia allan o waith ond er hyny, y mae hysbjsiad da awn yn ngljn a'r gwaith hw?i, saf fod y cw nni wedi.derbyn archeb'sm 30,000 o dynelli o gledrau dur. Y jnae gwaith aican Pont- ymeistr wedi ei aU gychwyn, jff hyn sydd = achos llawenydd mawr yn y gymydogaeth.
.CAERDYDD.
CAERDYDD. Nid yw y fasnaeh lo we^.icyfaewid ond ychydig iaina yma eto. Y aaae galwad da am-lq %%> ond nid oes yr arwydd lleiafo godiad yn y prisoedd. Hid yw y galwacl am lo tai Cystd ag y ba, er fod glofe^d yn parhan i waithio ya dda t laws.1 • Ouwd" fpd ihai ya darogan fol- gwellir.ot cyfFrediriol yn <1ebyg o gyraeryd fie mewp masnach ynh bod hyny yn yn v giil wad cynyddol :V"?iMd wedi bo| lo yn ystpd y mis di- in. -geny Blin geriym cad ydym yn gaUa fi. farn hon;lir mo" ddyrannol ^Hcae' i'V obsithio. Eh harn yw, fod y liwn'-we'li ei aefcosi gan ^fhVlfeFannymafiol b/W yn cymeryd lie '*lad y Zlilua, obl,,oyd mai o'r cyf- hwbw y mde J galwad oyr deilliaw ac trior faan' ag y :f -stocks "angen^ie'^iol eu SafeWi," y bydd i ni et> orfod teimlo y fcHwyneb, Nid yw i osod yr na ym- ■iedaeth ynddo a pht? yc cael ei aohosi f tofcariaeth iachns. Y mae y galwad am patent fuel ya syrthio yia 01, a'r r; galwad am haiarn heb un arwydd o well- fant. Y mae oledrau ddr yn gwerthu am f brisoedd isel; ond y mae gwelliant amlwg ? yn y fasnaeh alcaa, ao felly nid ydym jn < rhyfeddn dim fod gweithwyr alcan Melin- j gnfitH yn gomedd oaniatau derbyn gos- tyngiad yn en htiriaia gyda'r UeWl o e Ifdthwyr^Pentyrch. -«»o i £ I
MERTHYR.
MERTHYR. Y mae yn amlwg nad yw mwyafrif gweithwyr glefaol y gymydegaeth hon yn teimlo ya fodcHoa i'r sefyllfa anghysnrus y m68 meistri Plymouth wadi eu gwthio iddo. Nid ydym ya rhyfeddn am hyn, ob!egyd y mae gwthio corff o bobl M y eyfeillion hyn i orfod cael eu henwi yn daenorisid dau ostyngiad olynol, ac fel y cyiyyw yn teimlo eu bod o herwydd eu hamgylchiadau ya cael en gwneud yn offeryuati i ddwyn gostyagial cyftro-iinol ar eu cydweithwyr, a hyny yn erbyn pob trefniant a deddf he'idychol rhwng meistri' a gweithwyr yn ddarostynol. Cawn en bod wedi cynal cyfarfod arali yr wythnos ddi- weddaf; ac er fod hwnw wait troi allan yn aneffeithiol, eto y mae yn arddangos- iad amlwg fod yrta ddigoh o deimted yn fyw, ond fod barn yn herwydd amgyloh- iadau yn oael y Haw y drachaf arnyat.
ABERTAWE.-
ABERTAWE. Er fod anforia1 glo yn y porthladd hwn i fynv a'r cyfarbala ld am yr wythaosau diweidsf, eto, os na ddaw ychwaneg o archebioa i law ynfuan, bydd wa li diisgyn cryn djpyn yr wythnos hon. Y maa si ar led fod ymdrech?adan i gael eu gwa^"<d yn fuan iawn er oeisio cael gan vreithwyr rai o'r.prif weithfeydd i ostwng swllt y bunt eto yn eu cyflogau, er g^iluogi eitio y gweithfeydd yn mlasn byd no's i fasnach wella. Y mae gwelliant bychan i'w ganfod yn y galwad am patent fuel. Y mae galwad cymed^ol am lo ager a tbai, crad dim mewti cydmariaeth i'r gallu gallu sydd yma i gynjrchn y naiU neu'r Hall o honynt. Ymddenys i ni na allai y cyfeillion amrysiol hyn waead dim yn well er eu Iles dyfodol na cheisio Ctel gafael ar ryw gyullun effelthloi i gynorth- wyo nifer fawr o houynt i Symad i ryw ran arali o'r wlad, neu i wlad arkll os rhaid, ae yna caffai y gweddill o honynt ryw fantais i fyw; onide, nid oes ond newyn yn ysgyrnygu danedd ar filoedd yn ol sefyllfa pethau yn bresenol. Tebyg iawn fod pethan yn gwella tua'r gweithiau alcan, er nad ydynt eto jn gwjith'o mivy. na phedwar diwrnod yr wyth^os,^J^ hyny yn ddiau wedi cael yr elFaith fiymnnol ar en masnach,. a phrisoedd y nwyddau yn cadarnhan, os nad yw yn codi yn amlwg. Er holl ddirwasgM mas- nachol, cawn" fod dwyiIÜnt <!air o i^-T^thfeyd^pwysig yn palrqtoi
: * ^HYFEjD ZUtUAIDD..
^HYFEjD ZUtUAIDD. Ymwnfewyddcysarkwa w^dve^rhaedd oddiwrth Colonel Pearson, o Skowa, life yr oedd y golofn pfuia,f me wn arnddt^n- fa gref. f mae cry £ bryder ngh^i^ ei adyogelwch we^i 'tig-;1 ya meddiann y wlad. wwedir i'r j^ulmaid wsieud yms osadiad ffyrnig ar y lie, oiid cyfarfydiwyd' 4 hwyn't gan y gaflu bychan a than di- nyi!ittldl> gari orfodl y gelyn, wedi safiad i encilio, ); erlidiwydar ea, hplau "gyda galanasdra dyohrynllyd. Mewn cysylltKtd p. galaaasjra Isandula, dywei un o r rhai a ddiangodd fel hyn :— I Yr oedd y Znlniaid yn estyn am davr mill- dir bob ocbr i nI, gan dyfod yn nes-aes at eindynion,y rhai a s^feat gefn yn rgefsi, ao a saethent nes oeid eu drylliau yn blistro eu dwylaw gan eu gwres. llho ldai rhai oedd yn agos i'r sprintseu dry Hian (yn y dwfr i'w hoeri. Yr oedd gau b)b- dyn 70 o ergydion yn ei feddiant, a thra y parhaodd y rhai hyn, gallasaafc ga-iw y Zuluiaid yn ol; ond pan y gorphfenodd en hergydion, gwelodd y trneiniaid fod eu diwedd wedi dyfod. Y gorchymyn olaf y clywyd yn cael ei roddioedd, U Fix beyp- nets, wyr, a byddwch feirw fel milwyr Prydeinig;" ao felly y gwnaethant. Mewn rhai rnanan yr oedd lladdedigion y Znlniaid yn amryw droedfeddi o drweh. Syrthient wrth y canoedd gyda phob vol- lef/i em3 a-ddenent yn mlaen yn barhans tel ton ar ol ton, ac yn ymdori yn erbyn ychydig o filwyr gwynion fel toa yn erbyn craig. Gwelid rhai yn lla-id en hnnain, ond gwerthodd y rhan fwyaf o honynt en byw/dan mor ddrnd ag y gallas ant." Yn ystod y frwydr-yr hon a bar- haodd bedair awr, eisteddai Cetewayo ar ei geffyl ar fry cymydoga.thol, ac wrth ei ochr bum' md o filwyr os byddai eisien en gwasatia^tfe, ond yr oedd y 15,000 cyntaf yn ddig) < i'n milwyr ni.' Dywedir fod Cetewayo yn awr wedi caniatau i'w filwyr was^aru ercasgluy cynanaf, ond y bydd iddynt eto gael eh- casglu yn faau. Nid yw yn cael ei gredu y gwneir ym-- osodiad ganddo ar Natal. Y mae ei frawd, Dnbaknanza, yr hwn a arweiniodd, yr ymosodirfd yn Rorke's Drift, yn gar- charwr, am -iddo fyned yn mheilaoh na gorchymyn y brenin, a ohroasl y terfynau. Dywed un gohebydd na feddyliodd Cetewayo a'i fobl erioed ymosod, a5n bod ya awr am amodau heddwoh, ar delerau o annibfniaeth Uwythau.
GWEITHWYR MELINGRIFFITH.
GWEITHWYR MELINGRIFFITH. Y mae, gweithwyr haiara y He mchod wedi penderfynu ail ddechreu gweithio ar ostyngiad o 10 y cant yn eu cyflogau, a hyny ar yr amod fed nnrhyw un o honynt yn rhydd ar ddiwrnod o rybydd os celenfc well teleran yn uarhyw le arali*.
DAMWAIN DDYCHRYNLLYD I LOWR…
DAMWAIN DDYCHRYNLLYD I LOWR YN FERNDALE. Nos Sul diweddaf cyfarfyddodd labrwr o'r enw Howell Davies, 25000, a'i ddiwedd trwy syrthio i lawr pwll y Mserdy, Fern- dale. Yr oedd ei gorff wadi ei ddarnio yn fawr. Yr oedd y tranosdig wrth ei Waith ar ben y pwll pan y cymeroid y ddamwain le.
!CYFARFOD CYNRYCHIOLWYR YI…
CYFARFOD CYNRYCHIOLWYR Y GLOWYR YN MERTHYR. Dydd Llun diweidaf cynaliwyd cyfar- fod gohirtedig 0 gynrychiolwyr y glowyr, yn y Cross Keys Inn, Merthyr, pryd yr oedd wedi dyfod yn nghyd niter cymedrol o gycrychiolwyr. Gwrtholwd rholdi caniatd,d i gynrychiolwyr y wasg ar yr. amgylchiad hwn, ond foi y peaderfyniadvl au i'w rhoddi iddynt ar y dl wedd i'w cy- hoeddi.. j Llywydd y cyfarfod osid Mr. David Morgan, Mountain Ash, a Mri. J. W| Andrews, Treprci, a Josaph Price, Aber4 dar, yn ysgrifenyddion. I dar, yn ys,(, Dechreuwyd trwy alw enwau y gwabanj 01 lofeyd<3, cynrycaiolwyr pa rai a roddeni rif y gweithwyr, ya nghyi a'u golygiadail o barthed (^rbyn y 10 y cant gostyngiad cyn Grorphenaf, a che'sio caelrhjw tfordd i gadw yn nghyd y Bwrdd Cyflafareddol. Yn nglyn o hyny, penderfyawyd niiigdd y gweithwyr hyny a weithient eiskfi^ar y gostyngiad i gael pleidleisiau. Wedi cael barn y gwahaaol gynrychiolwyr ar'ifpwnc, penderiynwyd,—' Fod aelodau p vylloor y Bwrdd Cymodol i gymeryd j fyny yr achos a gweled y meiatri er ceisio dyfod i gyd-ddeailsivvriaeth a hwynt os yn bosibl.' Yn y pr^dnawn darllenwy^ 11/thyr oaJiwrth Mtv EUlliday, mewn v^?sylltiad a'r driaiaeljh arw a gafodd Weithwyr Blaenafon, mewti oylarfbd cyhoeddus wedi cyfarfoi diweddaf Merthyr, aa ya rhoddi ymddtswyddiad yn (^er^dl^rbyn; \ow. :t cynygiwyd gwelliatt, a phtpdir fynw 4 4 ti booIi yn unfrydol, Fod gan' cyfatfoiK ►hwn yr ymddirielaeth' Iwjtaf yn Jlf. HaUtLday a'i fodjir taer ddeisyf ariio barhan $fel aelod ar y Bwrdd Cymodol. • -6ygwyd o flsea y cyfarfod hefyd, achos' ih^balus yr he? fraw^g^a?st^di^rb^- wyneb,yJam3s Rogprs," a, pheaderfynwyd" fod tanysgrifiaditi i'w gwvi^u<i' ar ei ran, ac mai Mr. D. 'lliom^-fChefck weigher, 4Qh Glofa y Great Western, ydyw y trysorydd ii fod. 7 Yn nesaf, tynwjd y cyfarfod at Ysgrif Mr. Mac^iiald, yr hou sydd 11 ddf fod o flaea y Sjsedd; a phenderfynwyjd fod dan berson yn 0 1 Deheudir Cymru r gael 'ea haoioa i fyn er cefnogi yr Ysgrif, ac yn'mhellach, mai" y ddau hyny fyddant Mri. W. Abraham, a S. Davies, Aberdar, a bod c^tau |y cyfryw i'w tala o Drysorfa y Bwrdij Cymodol.
TEX4.S A'R CWMNI YMFFDOL^
TEX4.S A'R CWMNI YMFFDOL^ Dymunaf hysbysu y cyfeillion llnog^j hyny sydd yn parhau i-holi c^esttynau nghylch y cwmni hwn fod y Cjym^ beUa^i wedi ei gorffoli a'i gofrestm o d^in G/jf- raith Cwmaioedd 1862 ar1867, Prydaih Fawr; ao felly, ya awr yn barod i g|- chwyn a sef/dlu cipghenau yn ngwabandl rhanan y wlad, a derbyn cyfr*ndalw?r o'r diau ddosbarth mor raan ag y dewfsi r. Y neb a fyddo yn ymofyn am ychwaneglo1 hyfforldiant, gellir ei gael trwy stamped envelope. j Yr eiddoch fel #tfeT, ;7 & W. ABRAHAM (Mabon)A^ O.Y.,—Bydd y Par^h. <T. R' C01 Thadwell, Llundain, ytf traddo-it rbefi o areithian ar y pwn6 nohod, yi Nghw|i: Rhondda, yr wythnos nes if, gaft ddechrEia ya Blaenllechau noa Latt, Ma wrth y lTeg. W. A. ¡
GLOFA Y GELLI, RHONDDA. |"
GLOFA Y GELLI, RHONDDA. | Carem ni sydd yn gweithio yn y lofa nchod, hyny yw, yn MhwiL* No. 6, sef y pwll newydd, hysbysapawb nadyw peth- au yn ddymnnol ytfla gyda'r contractort Wm. Griffiths, a thrwy hmy yr ydym yn ystyried am bawb a ddaw yma ynadegfr annealldwriaeth mai golwg gam fydd yn cael ei wneud arno nes y bydd pethan wepli eu setlo. Un o'r- Gwmthwyr. < .i
Y DDIRPRWYAETH FRENHINOL IAR…
Y DDIRPRWYAETH FRENHINOL AR FWNGLODDIAU. Cyfarfyddodd y ddirprwyaeth hon yn ystafell Pwyllgor Ty y Cyffredin ddydd Linn diweddaf, pryd yr oedd yr aelodau canlynol ya breseaol:—Syr George Elliot, A.S;; Mr. Tnos. Burt, A.S. Proffeswyr Warrington Smyth, Tyndal, F. A. Abel, Robert Clinton, a Mr. W. T. Lewis, Aber- dar. Y prif orchwyl a wnaethpwyd oedd ethol ysgrifenydd, a'r hwa a ddewiswyd yn unfrydol oedd Mr. Arthur Williams, bar-gyfreithiwr, psrthynol i g/lchiaith Dehendir Cymru.
TANCHWA YN SCOTLAND.
TANCHWA YN SCOTLAND. < Cymerodd tanchwa la, ddydd Llan di- weddaf, yn un o lofeydd Mri. Baerd a Chyf., dwy filldir o Kilsytb, Scotland. Wosgwyd pnmp o bersonau yn fawr, a chafodd pedwar ereill eu niweidioi raddau. Y rhai a losgwyd yn beryglas ydynt—W. Bnrrie, James Harris a'i fab, Francis, J. Black, a Charles Mulligan. Clywyd y danohwa trwy yr holi lofa, a diangodd y ■gweddill o'r gljwyr mor gynted ag y ^aileht.
1TANCHWA ABERCARN.
TANCHWA ABERCARN. Y m:.e yr ohebiaeth a gymerodd le Iptwag yr Ysgrifenydd Cartrefol ac awdar- "duriodau gloia Abercirn wedi ei chy- hoeddi. Dywed y cwmai fod deg mil o bureau wedi ea gwario, a h ,ilY beb fod dim nes ya mlaen, ac y costia agor y lofa er dyfod o hydi'r ey r tf b a m' cant o bunau yc.wythnos, a byay am 12 aea 18 mis, ao nid yw y ewmni mewn sefyi I i ymgyin- eryd a'r fath gost, Y maa cylghlythyr wedi et gyhoeddi gan Mr. Crawford, Y sgri fc-njdd Un Ub Ueaedlaethol y Mwnwyr, yn yr hwn y gres- ynir fod dros 260 o gyrtf wedi en gad-tel yn nglofa Abercarn, ac nad oes yr un gyfleusdra er gorfili y cwmai i'w cael oddiyno. Y mae y cyichiythyr hsfyd yn dangos yr anjenr. eidrwydd am gyfaewid- iad yn y gyfraitb, a phan y. ceir bod jlonrwydd fod &nrhyw gwami glofaol yn rhy. dlawd i fyned i'r costau o fynu y cyrifityny wediiunrhyw ddialotr tan- ddaearol, fod y Llywodrasth i wn^tt4 hyny ar go§fe. y wl-ad.
:i'i< ' ■■ ♦ --H • ' ' | GALA^AeDRA…
:i'i< ■■ ♦ --H GALA^AeDRA TANCHWAOL Y! I) DIN AS. '■- i n?»X»un diweddaf y eymerodd Jpwll i sotyllfa brioiol i jveifehio. mae | gwaelod bellaeh ynglir, ac; eir yu inlae^ i'r gorcinyyl o igftrio yn liawfer cyflymach 6 hyn allan. I)y we iir f-xi y ob wiiwyr wedi boi rhj-w 00 ittth i mewn yn y gwaith, a h}uy alrjtea y cwymp,jta|i ma'.wejsaiifc ei ten 3raw:, b leiaf ddau fb eto cyn dyfod o £ |«d i'r jhah; ] fwyaf o'r cyrff mpdd b}na^ -^emir y" deair o hyd i rii o boaynt mwn rhyw ddeg Hath- o waelod y pxl4 trwy y faiac.ar yr hoa yr arteffti y labrwyt eii-; tsdd yn achlynsnro], -{i
* - ■ .'yipa'i^ANWR.,^^; I.'
■ yipa'i^ANWR. I. Nos Sadwrn divfe.ld^f-, cynaliwyd un ofr cyf irfodydd imvyac dyliiivv.tdol a< v baofti ynddo er ys blynyd'Sau yil y Waterl^Inu, Llanelli. Bii achos gweithwyr Me^^tuff- ydd, ger CJaerdydd, .yn caal' syt«y§^&af maawl y cyfarfod, a'riarn nnM yna>^|^M dy lid oodi tmysgrifiadau ytt:innUtl!!Ma[ju. heb oedi, a gaiw eynrychiolwyr 'tbob. ^mgen o'r-holl weitbiau i gyf^fod yn Pjitbertawe dydd Sad wrn, Ma^rth yr 2^*ip. achos pwysig, yr hyn a' lynegir eto gylohlothyr, i'w ddwyn ger broil yno ;^acbos sydd yn dal y cysylititid a. liesiant personol pob alcanwr. fit rhoddir y derbyniad mw^af uafr'ycNft i'r penderfyniadan, ao y byd#?yn Ab«rt%We yr amser a nddwyd gyfartoi teilwag o^r cortt aurhydeddus o alc^nw^r. Yr oedd- ynt wedi em gwahodd ni ytaa t?wy lythyr, a chawsom dderbyn ad c»edl^ ganddyot; a mwy na hyny, cawsom yefiyoig b&aoedd •ganddynt tu% at gynaltaeth ein to*u, yr fhyn sydd yn tWy nag yr ydym w<Hi dder- :b:vtraa:n liynyddoedU. Buyuo fti^d pwr- OM pasol iawn am roddi eia haolws ger bron y \?erin alcanaidd, a rhwo| y^>4ar%d a'r caredigrwydd sylwaddoi a4dang<|lwyd i ni yno, gorchtygwyd em teimladau yn llwyr, fel nad allem lefar-EL-getrtan -diolch- garweli i tdyat fel y carasem wooed; ia yn wir, gan gymamt ein trafferth a*n hel- bul, nid oes bosibi caal bias ar ypgrlfenu. Diohoay bydd i chwi .gaekjmwy genym drwy ein liythyr nesat. Beth bynag a aaghofir genyoh, cofiwch y cyfarfod yn Abertawe ar aohos bechgyn Melin Gruffydd, ac aohosion ereill a.fjwgifi i ohwi etoyh brydlawa. Maay fasnaaayn parhau i wella, ao yn dyfod yn fiPf aef- Mewn cysylltiad a'r fasnaeh aUto yn °. t L'erpwl, dywed Mri. W. S. a N. Caine eu bod yn credu fod y fasnaeh yn awr wedi cyrhaedd gorphwysfan. Fod codiadao sydyn yn hollol annymmnol, ond mai gwelliant graddol ydyw y peth sydd i'A ddymuno. Foi codiadau cyflym yn gwneud y meistri yn anaHuog i farnu am anghenion y fasaach, a thrwy hyny beryglu tori i fyny yr undeb sydd rhyng- ddynt. Nad yw yr arafweh yn y gofyn- iadau, ond amserol, a'a bod yn sicr y daw y gofyniadau yn dda yn fuan. Fod y gwanwyn o flaen y fasnaeh, ac cs bydd y gofynion am y tymor hwn yn oyfatsb i'r gofjnion am y gamaf sydd wedi myned heibio, y den^ys y lleihad sydd wedi cymeryd lie yn y gwneathuriad yn fwy miuteisiol eto nag y mae wedi gwojead. Fod -pob peth yn argoeli amser gwell ar y fasaach alcan, a phawb mewn cysylltiad & hi yn credu fod yr adeg wedi dyfod y gall pav-b perthynol iddi wnend masnach broffidiol. LEWYS AFAN.
MARWEIDD-DRA MASNACH.
MARWEIDD-DRA MASNACH. Yn Canon Street Hotel, Llundain, pryd- nawn dydd Gwener diweddaf, cyn vliwyi cyfarfod cyhoeddus er ymholi i aclios marw- eidd-dra masnacb, pryd y pasiwyd pender- fyniai i erfyn ar i yaichwiliad Sened iol gael ei apwyntio, er edrych i mewn i achos y marweidd-dra h-r-barhanl presenol, yr byn sydd wedi effeithio mor andwyol ar ein mas- nach.
PORTH, CWM RHONDDA.
PORTH, CWM RHONDDA. Nos Lun, y 3yJd cyfisol, Cynaliwyd cy- nghirdd ardaerchog yn Salam, cipel y Bej. ydlwvr, yn y lie noho3. Gwasanasthwyd gan Mrs. Jones (Eos Afan), M^«teg; Mri. Davil Evans ac Idris Thomas, Feradale Mr. E. M. Phillips a Miss M. Phillips, Hi fod; Glee PartyPorth, o dan arweiniad M>. Tal- iesin Hopkms. Cafwyd caa a chydgan gan Mr. Wm. DAvies a'i bartL Cyfeiiiwyd gan Miss Williams, YstracJ, yr hon, yn nghyd a Miss H. Miles, Rhsola, Porth, a chwareusant amryw ddeuawdan yn hvnod fedru«f. Trodd y gyngherdi allan yn llwyddiant yn mhob ystyr—y capel yn orlawn, y cantorion yn eu llawn hwyliau, a'r gwrandawyr wrth eu bodd. Cafoid yr Eos dderbyniad gwresog iawn, ac awydd am ei chlywed yn fdan eto, a gwnaeth hithau ei rhan ya rhagorol. Cawsom ein boddloni yn fawr yn Mr. D. Evans, Fern- dale, yr hwn sydd yn meddu ar larf Jtenor ardderehog. Rhodder iddo y gembgaeth angenrheidiol, canys credwn ei fpd ynaadaw- ol iawn, ac fqd iddo dlyfodiJi gwych. Llyw- yddwyd gan y Parch. G. Thomas. Yr elw i fund expel now.ydi y Bedyddwyr yn y lie hwn. v •' YSiKA]^^ Prif deSiyu cyaiy hyn yn bresapo^ yw y4-diwygiid crefyddol yn y lie uched. -Cynelir w&grf«» >ydd b^b nos ac ar y Sabbotfi, arwwuad.Miss Shepherd, llaeth f fesA hon i'r aMai taa'mis '^a ol o y mae me-ch ieuancatall o'r eaw M|%isBetgpn wedi dyfod yr #yth>«os cyn y diw^daf Fw^tihyn- orthwyo. j fQddiar dd6chretn4 «5^»»fodydd byn, y mae daioui di fawir^wadi deilfiaw oddiwrthyut. V mae dro^.fiOO^edj cael tiosdigae'th yn ystod mis a lliwer o'r cyfryw yn o6dd yn yxn- ddmgos ar ryW olwg, wediJ^«l jiJ rhy bell i'w hachnb, wedi eu Sfe! eablwyr a meddwon peniif y gymydogsrai.' M Fe ddi- ehon Duw ;o'r meini h^ j^fddi' plant i Abraham." Dygir y oy^fd^wUi hyn yn mlaen trwy weddio a cftynghsiL ac er nad oes dim neilldaolyn yr hyn a aggwedir, eto, y mae yn syml a dealladwy i biwb, ac y mae yn dylanwadu ac effeithio yn^'rymus ar y gynulleiifa. Y mae yr eneiniald oddiwrth y « Sancfcatddhwnw"Jirw'deiaaloten y cyfarfod- ydd. Llenwir y cjpli bob oedfa, ac os am sicrhau myaediad, i fawn, mae'a ofynol bod tu-. chymydogaetty drws t er awr cyn amser djas^ireu^ o nepwydd maa canoedd yn methn cael lie: pt enwedig ar n<a S idyraau a'r Sabboth. Galiebi df bial un ystyr nid yr m fecAtl'a^id yn hyW ymm yn bresen- ol i'r hyn oadd ^im.niis yn oL ^id oedd ditn bron %yeled u'i glywed <md. meddwon a swa cabl% rhega, aebymery4 ^w Duw yn ofer aryrbe:4ydd. Oatttn gwihanol ydyw ynawr. Cenir toaau y diwy^^ arhyd y I prif tf•?rdd, siaradfr am .daoay-^ye snaml y gwslii- ineddwya yr heoBapGr^aghe";r y tafaru.dai, aiiddifedir Sat^t^ra^yr, y rhai £ u vn S3.iog a gweitbgar yn.fei#*hi ieth sm la-'e.r o fiynyd. a rhai o ltrwy eu ho-3. Y mae b/ddin yr, Igggiauuel yn cynv Idt, ae enw:r iesu ya yrehafu. Oafd yw hyn yn dastya a, cablwyr yn gV?eddio, a'r.erbdwyt wad^oyfod yn gan- lynwyr i'r Ie9tt? Hawdd iawn ydyw canu Via y cyfarfod yddliy.i; n d d'^dailrgymamt y canir, oad a'r ysbryd, aa yjke byny l w briodoli fod y gynuUei^fa yr tyn y maeat yn ganu.. Mas rhjf^^n nefolaidd nau y cenir yr hen emyn 'H Gwaed y gt<m syn codi fyny, ;ReiddU ya-gonc*er*r lqawr Gwaed y pofes &dd yn daaiatwng, Cewricedyrnfyrddilawl?? Gad i'm deimlo, ] Awel o Gaifaria fryn." 1. • S; Cenir hi droeodd a throsoda »«Wn ambell Igyfarfod. ne3 it ydym. yn jcredn; fod yr awel o Gaifaria fryn i'w deimlo yawefa. Cenir tonau Mr. Sankey af y geirian canlynol yn ,wit iffaitbiac., i X f ] <c I'm a pilgrim bound for g$&U Fm a piferim going home* Oon^ and near ma tell my stoay, vffll tbaA kwe the Saviour '4ft: Precious Jesus, Ob to love thee, Oh to know that thou art mine; Jesns, afl my heart I give thee If thou wilt but make it thine," &e. Gabeithio na fydd i'r cyfryw avdd ya OKjql troedigaeth droi yn ol i'w hen ffyrda dr^> ionus, ond y bydd iddynt barhau i lynn hyd y diwedd wrth yr Hwn y maeat wedi ym- ddiried eu hunain iddo. Gwir fod llawer a demtasiynau a phrofedigaethau i'w eael, aya y mae Satan ar ei eithaf yn csisio dylanwiga i'w cael yn ol i'w wasanaeth. Ond er ei holt gyfrwysdra, y mae nerth i'w gad yn ol y? dydd er gorchfygu poto temtasiwn. T)yism ddweyd cymaint a hyn, fod eglwysi y uchaf o'r Cwm yn cynydiu mewn nifer, a hyny o rai, ni a obeithiwn, a fyddajjt byth gadwedig. Dyma brawf fod Duw ya medm achub, ac nad yw braich achubol yr Ae- glwydd wedi byrhau, nai glust wedi trypa- hau fal ca aUo glywed deisyfiadan ei blant. Ein gweddi yw ar i Dduw daenu ei aden amddiffynol dros Miss Shepjberd a Miss Bet on, a'u gwneutkur yn £ ferynau yn €a law i achub preswylwyr y Cwm. Bydaed i lafur ei weisi n foi yn llwyddiant, trwy i'¡t had da aydd yn cael ei hau ganddynt i syrthio m?wa tir da, ac nid ar g^aigleoeddfao ya mhliih y drain, fel y gwelo y> ffrwyth amlwg yn y dyfodol, Peth ar ei ganfed, arali ei driage'afrsdj arali ei ddeg-ar-ogain." Yr ydym yn teiml,.)'a hapus wrth wele y iad pr senol, am ei foi yn newydd beth j,16i ei \eled yn ein bywyd. Yr I giwyaa t, Tvnaeth.i ni bethau mawrionj am hynyr yiyrn yn llawen." Yst: ad Rhondda L. JÆwíB.
CWM AM AN, ABERDAR.
CWM AM AN, ABERDAR Mae masnach ar y cyfan yn myned yn y blaenyn gy-tal neu yn well na llawer Ue. Mie y He hwn yn ffodas iawn fod Pwll Shepherd wedi bod yn gweithio mor gyson jr geuaf hwn. Caf odd ugaiaiau os nad canoedd leienillyohydigo ymborthi gadwcornacr enaid wrth eu gilyad, pan yr oedd pyllai*. ereill haner eu hamser yn segur. Mae cynydd mawr hefyd mewn cysylltiad a chrefydd a lleayddiaeth yn y He. eglwysi yn cynyddu mewn rhif. Mae ys Ysgolion Sabbofchol yn cynydda yn taws yn rhif eu haelodau, gyda phob enwad yn y lie. Hefyd mae "jsor y lie hwn yn piromp ddarparu defnyddiau cyngherdd l^yn^fit- wyo dyn ieuanc llafarus sydd yn byW,3rn y lIe i gael addysg yn Ngholeg Abdsys^yypk Mae llawer iawn o welliantau wedi cy- meryd lie, yn fIle hwn y blynyddoedd <?* weddaf. Trwy haelioni amryw gyftillioa, cawsom ddarlleafa (reading room) yn y lie. Ond y mae vn wir ddrwg genyf gael ar ddeall foil o'r dioiydd medd #oi. a'r cynyrca i w aroi w gynaliaeth y sefydliaa. Onia oes gwrufl^d a phlant yn ein bymyl yn goddef o herWyjld yfed y pethau meddwol—Mae hyn yn watth. i'r ^afydHad.—Aman. > v,
• ——— -. V- "*" '-...r' TEMPERANCE…
• ——— V- r' TEMPERANCE HALL, ABERDAR. Nos Lun diWeddaf, cynaliwyd cyfarfod cys^4-^ lettol gerddprol yn y neuadd nchod- Llywydd r, s&yVef GyiK>n, Aberaman. Beirmaid Mr. J. James, Mountain Ash, a Hywel Cynon. cael anerdiiad gan y llywydd, a ch&n agoriadol gan Telor D&r, awd yn mlaen yn y drem»ganrm» Ganu '<I>acw Gymru yn y golwg: 1 yn cystadhi, sef B. Thomas, Hirwain. achafoddy wobr. 'Canu 'Dos cuddiady ofid;' 2 barti o blant yn cystadht —soreU, Parti Moriah, Cwmaman, dan arweiniad C Argufes. Canu' 5Tr Eaeth Ddall3 yn cystadhi, —cydfuddugol, C. Davies a J. Jenkms.AberaaSan. Deuawd gan Mr. W. Evans a Miss M. Richards, Ni chafwyd cystadleuaeth ar' Duw bydcLdrogaxog;» Canu Y breezes that blow2 yn cystadlu--cya- fnddugol, Miss M. Richards, Aberdar, a Mrs." T, Roberts, Cwmbach. Solfao ar y pryd; 5 yri cys- tadlu—goreu, J. S. Thomas, Aberdar. -Canu Corawl 'Noddfa;' 1 c6r yn cystadlu, sef Sitoa, dan arweiniad D. Davies. ac yn deilwng o'r. wobr. Canu 'Y Mynydd imi/ 2 yn cwtedln—gShxu C Davies, Aberaman. Oanu y pnf ddarn torawi Mi a godaf ac a M at fy Nhad2 g6r ra cystWa —Trinity, dan arweiniaia Dv Jones, a oiloa, oaft arweiniad D. Davies, a rfianwyd y vrobr^phyiig- ddynt. Wedi talu y diolgarwch arferolj aeta pawn .adref wedi eu llwyr foddloni Oohebij# V ,1'!
RHYDDFRYDIAETH YN NGHWK, .ABERDAR..
RHYDDFRYDIAETH YN NGHWK, ABERDAR. Da genyf weled hysbysleni trwy Gwm Aberdar yn cyboeddi fod cyfarfod i'w gynal yn Saron, Aberaman,"i'r dyben o wrando areitlxiail gan Q, H. Ja?neSrYsw., Merthyr, ac ereill, ar y pnodol- deV-o sefyfflu Cymdeithas Ryddfrydol i r gweith- wyf yn--Nh(rfieudLr Cymru, a D. Davies, Yfw.t Mae$yiiyns>n, yn gadeirydd. Deallvyf mai gweittt* wyr sydd wedi bod wrth wraidd hwn, ond da genyf fod dynlon o safle Mri. James a Dayis yn yd dyddordeb yn y mudiad. Gobeithio y bydtt holl weithwyr Aberdar ac Aberaman yn bre £ >eiioI, Drwg genyf gad ar ddeall fod Gwron Dar yn debyg o gael ei gadw gan gystudd p'r-,cyfarto^, et ei foa vn un wi th wraidd y mudiad. CIywaiseito<t yn cadw ei wely er ys tair wyto<3s.—-GoKEfiTrOi^4
,MARWOLAETHAU. 4 -
MARWOLAETHAU. 4 Mawrth 8fed, wedi hit gyatud^MrSk Hannah J ones, priod anwyl Mt John Jones, tanwr nog, Cwmaman, a merch Mr.LJ^waiytt 1 Evans, goruchwyliwr Glofa Cwmneolj £ >a* aman. yh S3 mlwyddoad, Mawrth y feed, Mis. Jenn6? Harri^, priodl Mi. Lewis Harris, arweroydd y canti TO Eglwys St Mtoy, amereh Mr. Ev an Mered- iS, Abetdar, y* ;dra disjmwth, & 44 ndwyddoefc jr t I I ,LiZ :;wb :'0.
rW"- CELF A- MASNACH.
rW"- CELF A- MASNACH. if*' CASNEWYDD. ■ tfcid -dés un cyfnewidiacl gwerth sylw ^edi cymeryd lie yn y fasnach haiarn yn "'1f rhan o'r rhanbarth hwn. T mae gwaith alcan Rbiwder/n wedi ail gychwyn, acy mae stefydiiad Waterloo, Rudry, wedi brynu gan yohydig foneddigion am tela ac y mae i w ooeitmo y byad l r cwmni antamethu's weled llwyddiabt ar en gwerth. Y mae y faanach lo yn parhau. yr HDf a'r galwadau yn dal i fyny. yn hynod dda. X)awn fod yr annelidwriaeth jt parhau yn Blaenafon, a'r glowyr yn dal eu tir i wrthwynebn cymeryd an gostyngiad c cyn ybydd i hyny gymeryd lleyn gyffredf inel. v 4