Tarian Y Gweithiwr

fo PORT AU PRINCE I KINGSTON, JAMAICA Boreu y Sal yr oeddym eto ar flasnau ei i hesgidiau ya edrych am Jimaica, eithr nis gallem ganfoi oni ychydig o gwmpas. y llong er gosod ein llygai 1 ar y full stretch. canys yr oedd niwl tew yn eu llenwi, a gwlaw us an man sidanaidd yn disgyn arnom; on i tua deg o'r g'oeh daeth awel fechan, gin gym ryd ein poe:>yd^vyr^ffwrdd yn ei choJ, a cbawsom olwg a? y goleudy b; chan-sydd wedi ei godi ar y pigyn sydd yn estyn ei drwyn i'r mo? edrychii arnoai mor siriol a dinhved a myn. N-:widiodd yr olygfa yma, yn lie mynyddoedd beilch, penuche], a di- ffrwyth, megys yn chwerthin am ein penau fel pe baeua abwyd, yr oedd yma waatadedd- eang, prydfetth, gostyngedig, a ffrwythlawn, yn orchuddiedig gan goedydd bychain gwyrddion, yn plygn eu penau i'r dyfroedd o barch tuag atom, ac a bseichiau agored yn ein hanog i ddyfod i'r lan iddynt hwy gael ein cl-fteidio; le, meddwch chwi, tramoriaid gwenieithus ceddynt: nag^ nage, oni wydd- och chwi fod gwaed P ydeinig yn rhedeg drwy bob gwythien o eicdo pob peth byw yn Jamaica ? Ond wrth edrych dros y gwas- tadedd swyr ol a gwaraiddychydig filldiroedd i mewn i'r tir, pwy oedd yno drachefn ond y gweilch ffroenuchel a difcea; ac er fod y niwl mor gymwynasgar a chuddio hagrwoh eu traed, a'r cymylau noethni eu penau, mynai ambell un o honynt wthio ei ben moel allan o'r cwniwl trugarog mewn ystum watwarus tuag atom, ac fel yn gorchymyn D. Jones i gymeryd meddiant o'r gwastadtir dinod islaw, a'i wneud yn wely esmwyth iddi ei hun, ac y cawsai yn dal am ei ufydd- dod yr anrhydedd o olcbi eu traed breiniol hwy. Parhaodd yr un olygfa ddymunol hyd un o'r glocb, pan gyrhaeddasom Post Royal, lie safodd y Moselle i ollwng rhai o'i dinas- yddion allan, ac i ddesbyn y meddyg ar y bwrdd. Paaiodd y naill feddyg y teport i'r Hall, a chyhoeddwyd ni oil yn lach, felly cawsom fynedfa rydd a buan i Kingston, ac am dri o'r gloch yr oeddym a'n traed unwaith eto as y tir. (I'w barhau).

BRYNAMAN. Gwyr-y rhan amlaf o ddarllenwyr y DAR- IAN erbyn hyn fod y Pawh. J. M. Jones, Brynaman, wedi ymuno a'r Eglwys Safydl- edig. Yn herwydd rhyw annealldwrlaeth rhwng Mr. Jones a phedwar o'i ddiaconiaid, yn nghyleh Hywodraethiad y cwrdd gweddi, yn nghyda rhyw bethau bychain ereill, aeth y pedwar dincon yn ei erbyn, ac wedi casglu plaid, rhoddasant ei ddewis i Mr. Jones ym- adael o'i fodd neu o'i anfodd. Pan ddaeth hyn i glustiau y lluaws, cymerodd pethau le ag sydd wedi ao yn bod yn ofid calon i bob un sydd yn caru yr addfwyn lesu. Rhoddodd Mr. Jones naw mis o rybudd i ymadael, gan hydern yn ystod cyfnod mor faith y buasai eu digofaint wedi lleddfu ond nidoedd, ac wrth weledlnad oedd un drws yn agored iddo yn ei enwad, ac na buasai aros yn Gibeah 0 dan y fath amgylchiadau o un lies i achos crefydd, pendartynodd Mr. Jones ymuno Air Eglwys Sefydledig. Cafodd alwad i fodynGurateyn Brynaman. Gwnaeth Mr. Jones y peth yn hysbys i'r egl wys yn Gibeah, ao yr oedd yn hawdd deall ar wyneb y dorf eu bod yn ei garu yn fawr, a sibrydid yr wythnos ddilynol y buasai llu yn ei gan- lyn i'r Eglwya Sefydledig. Noa Sol wythnos i'r diweddaf, yr oedd yr adeilad wedi ei orlenwi er gweled a chlywed Mr. Jones yn ei wisg wen. Ar ol i'r gwasanaeth. fyned drosodd, galwyd cyfeillaoh, a gofynwyd i bob un oedäyn meddwl ymuno a'r Eglwys Sefydledig roddi eu henwau ac er fod y lluaws wedi myned allan heb ddeall amcan y gwahoddiad, eto roddodd dros bedwat ugain o aelodau Gibeah eu henwau i gych- wyn yn eglwys newydd. Rhoddodd amry w eu henwau dianoeth, a dywedir fod uwchlaw cant a haner o aelodau Gibeah wedi rhoddi eu henwau i ymuno a'r Eglwys Sefydledig. Achoswyd y rhwyg hwn gan annoethineb ac ystyfnigrwydd pedwar o ddiaconiaid, lhai o honynt vpdi arfer bod yn feibion tangnefedd ncs Jfwynu eu gwallt, hyd nes Qvmeryd eu hudo gan swyddog neu ymyrwyr o r un garacter a'r rhai ddarniodd Israel yn amser Rehoboam. Nid o splin yr wyf yn ysgrifenu. Y mae y ffiith uchod yn wir. Y mae Independia yn wylo yn herwydd anghymwysdereillywodraethwyr. Pe troai y pedwar d'acon yma o'r ffordd, diau y cyf- ana y bwlch yma i raddau mawr, oblegyd nid &eth y bobl allan o gariad at yr Eglwrys .ys Sefydledig, ond rhf4g trais swyddogion Egl- wys Annibynol. Diau fod peth bai o bob ochr, ond pe ciliech chwi swyddogion o'r ffordd, adferydheddwcha threra eto ac os cewch eich ail ethol, serch fod haner yr eglwys wedi myned. byddai genych felly nerth y gweddill o ch plaid, ac nid nerth trefdadaeth eich bynafiaid. Gwn y cai rhai o honoch eich ail ethol, ond tra bod Judas yn mysg y^deuddtg, rhaid i Fab Duw fyned i'r groes. Y mae glynu wrth swydd, serch darnio eglwys, yn bechod o'r staen duaf. O'! na buasech yn troi o'r ffordd cyn yr alanas hen. Saif cwymp Gibeah fel colofn o.halen yn etifeddiaeth bytb, i tJdyn jmwrtbod S. swydd gyda'r amcan o ddrygu gwr Duw. Wylwn wylvtn 1 wylwn !—GALARWP.

TUCEFN I SIOP COLOMENOD. "Ar ddiwedd y cyfarfod cydiais yn e fraich, ac aethom adref dan redeg a cherdlel yna syrthiasom ar ein gluniau i ddiolch Dduw cyn tynu ein dillad ymaith. Yr oedd bob amser wedi byw bywyd moesol, a dy- wedodd rhai o'n cymydogion wrthyf nad oeddent yn deall pa angen ei ddychwelyd oedd arro ef. Ond dywedais wrthynt, I nid y'ch yn myn'd ond wrth yr olwg allanol yn unig. Trwy fy nychweliad," me Mai ei phriod, achubwyd fy hen dad hefyd pan arferai ddyfod i ymveled a ni, arferwn fyned ag ef i'r cyfarfod i Whitechapel, ac un diwrnod e if odd (-i ddychwelyd yno. "Cyn fy nychweliad arferwn fyned i da- farndy o't enw 'Victory,' at yno y cyfarfydd- wn a dyn ieuane arferwn droi rhod iddo pan yn ll^nt*. Er hyny, nid oeddem mwy na chydnabod, ac heb gael fawr i'w wneud y naill a'r llall, dim ond gofyn hyd y l aul y Hall. Yr oedd yn hoffi\'r adar, cwn, a pheth- au felly.. "Ond wedi i ras Duw g;iel g ifapl ynof, pan y gwelais ef yn sefyil gyferbyn ein neuadd, aethum ato a cbymte11ais ef i ddyfod i fewn. Er fy syndod, dywsdodd wrtbyf ei fod wedi dyfod gyda'r bwrkd o ardystio, ac o hyny cafodd ei ddychwelyd, ac y mae yn sefyil byth oddiar hyny." Daeth y dychweledigion gwirioneddcl hyn yn eu tro yn genadon i'w cymydogl n, heb arbed amser na llafur yn ngwasanaeth eu Brenin. Nos ar ol nos'gwelir hwy, yn yr awyv agored, neu cddifewa, yn cynorthwyo i bra- getha yr Ie&u; naill ai yn cadw drws ac yn derbyn anmharch a chernoiion en tnilid, oni buasai am hyny wnaent aflonyddu ar y gwas ana9tfe, ceu ynte arwain y gwasanaeth ei hun. Ond aid yn unig yn y cybrlodydd, end yn ddyddiol a phob awr, pa le bynag y byddent, y gwnai y cenadon hyn, yr Iesu siarad dtoato. Arferai Jack Price wylio y tafarncai ar brydnawn Sul tua'r amser cauad, ac fel yr oedd y trueiniaid yn d)fod allan, gwasgai arnynt dderbyn ëopi 0" Britikh Woi Km. ap neu ryw gyhceddiad dyddorol o'r f .^th, a cherddai adref gyda hwy, gan.ymddyddan & hwy yn nghylch eu heneidiau. Pan y caff»i un mewn angen, cynorthwyai ef mor bell ag oedd yn ei allu, ac y mae wedi myLed mor bell arhoddi ei dorth ddiweddaf i borthi y newynog. Trwy ei lafur ffyddlon dychwelwyd ei chwaer a'i ddau frawd, y rhai oeddynt fil- wyr. Cafodd Carry allan un diwrncd ar ol galw mewn siop, fod y meistr yn gwrwedd yn bei yglus o glaf. A* un amser arferai weithio iddo, a chafodd yn awr ganiatad iddi hi ac ereill ymweled Aog ef. Y canlyniad oedi i'r dyn claf gael ei arwain st8 y Meddyg M,}wr, yr hwn a achubodd ei enaid clwyfedig. Path am&er ar ol hyn symudwyd ef i r ysbyty, lie yr ymwelodd Sukey ao Efengylwr oedd yn llafurio yn Shoreditch ag ef. Y tro diweddaf y gwelsant ef yn fyw gof- ynodd Sukey iddo A yw gwaed yr Iesu yn eich glanhau 1" Ydyw, ydyw I Yr wyf yn sicr ei fod! Y mae satan wedi bod yma, ac yr oedd am f migablu; ond dywelais, 'Na! y mae gwaed yr lesu yn glanhau. Bu farw y diwrnod ar ol hyny. Carry hefyd mewn cyfarfod gweddi a ar- weiniodd Mrs. Wheatsey, merch hynaf Price, at Grist. Mewn chwareudy ydoedd, lie yr oedd wedi myned i glywed Mr. Booth y nos Sul hono, ac nid oedd Sarah ond pedair-ar- ddeg oed. Cafodd Carry afael ynddi, a dy- wedodd- Wei, Sarah, ydych chwi yn myned i roddi fyny heno ? Ai nid ydych am fyned i'r mt- oedd gyda'ch tad a'ch mam 1" "Aethum i fyny," ebai Sarah, "gyda chwaer arall i'r esgymawr, aaiaradodd Carry a rbywun arall A ni y fan hono, a chefais heddwch, ac yr wyf wedi bod yn hapus oddiar hyny." Yr wyf yn coflo fod arnaf ofa >lentyn- aidd i fyned i'r chwareudy, o berwydd cred- wn y delai rhywun a chydio ynof; ac felly y gwnaeth Crist." Nid tonau cyffroawl neu gynhyrfiadau dynol oedd y cyfnewidiadau buan a lhyfedd- ol hyn a achoswyd. Blwyddyn ar ol blwyddyn yr ydym ya cael yr un pobl yn awr mewn un ardal, pryd arall mewn ardal arall, yn ftysfc- iolaethu yr un dystiolaeth ansigledig, ac yn tystiolaethu iJ,'r bywyd yn ogystal a'* wefus dros yr Hwn oedd wedi 88 hachub Ag iach- awdwriaeth gymaint. Nid ydyw y rhwystrau a'r temtesiynau a gyfarfyddant yn hawdd eu deall gan rai yn troi mewn cylchoedd gwaban*L Yr oedd priod Garry yn peri blinder mawr iddi, i'r graddau hyny nu gallai ond el chyf- eillion mwyaf mynwesol ffarfio drychfeddwl, o herwydd yr oedd yn bryderus i guddio, mor bell ag oedd yn bo81b1, el feiau. Yr oedd ei hun yn gyffrous natunol, a hyn oedd rhwystr per;af ei bywyd crefyddoL Yr oedd bob amser yn awyddus i wybod rhagor o ewyllys Dnw, ao yn falch i dreulio oriau ar y pryd i siarad ar ystyr brawddeg ar ol brawddeg o'r Beibl gyda ei ohyfeillion, ac yn neillduol i geisio mwy a mwy o oleuni ar y dirgelwch o fyw yn sanctaidd. Dro ar 01 tro byddai yn cadi ei pherswadio i fyned y ffordd fyraf i geisio y goleu hwnw oddiwrth y Goleuni ei Hun, ond pan yr ai adref ar ol tymhorau o weddio fel hyn, yn llawen- hau yn y teimlad o agosrwymd a char- iad Du wJÐ fwy nag erieed, efallai y ca'i ei phricd yn gorwedd yn nhrwmgwsg meddw- dod yn eu hunig ystafeU fechan. "Dywedaf vrthyf fy hun," meddai, "ni ddywedaf ddim wrtho yn awr, ond gorweddaf yn dawel; ond efallai y dihunai tua baner nos gan ddwrdio, a minau a flinaf, a diolliyr hyn oil a enillais y nos o'r blaen." Druan o honi, nid buddugoliaeth iach yw byw bywyd sobr, cyfiawn, a duwiol, o dan y fath amgylchiadau. Ond yr ydym yn ei chael hi a'i chyf eiUion, ar ol i flynycldau fyned heibio, yn rhodio yr un hen lwybr da, ae yn llafurio er daioni ereill.

AT LOWYR Y P. DYFFRYN, ABERDAR. ANWYL GYDWEITHWYB.—Yn gymaint ala bod ni, fel dau aelod o'r Bwrdd Cymodol, wedi cael ein cyhuddo yn gyhoe<jdos .yn nghyfarfod Merthyr, gan un o?ch cynrychiol- wyr chwi, yr hwn, wedi ei ddal yn gyfrifol genym am y cyhuddiad, a fu yn ddigon dau- wynebog i godi yn ngwydd cynifer o dystion, a gwadu na wnaeth y fath gyhuddiad; ond ar ein ffordd adref, yn ail adrodd yr un cy- huddiad, ac yn addaw gwneud ei oreu i brofi ei fed yn gywir, yr hyn sydd yn ddaugoseg i bawb fod y brawd hwn o dan ddylanwad oryf ach nag ef ei hun, yn anghymhwys i wybod pa bryd i ddweyd, beth i ddweyd, na pha beth a ddywedodd. Y cyhuddiad yw eich bod chwi, glowyr y P.D's., wedi myned i weithio ar ostyngiad o ddeg y cant yn eich cyflog yn ol ein cyngor a'n cymeradwyaeth ni fel dau aelod o'r Bwrdd Cymodol, yr hyn sydd groes i wirionedd. Ni buasem yn gwntud sylw o'r fath betb, oni bai fc-d taim- hd y cyfarfcd dros i ni wneud hyn, yn gymaint a bod rhai o'r cynrychiolwyr weii cael ar ddeall fod y si o hyn yn cael ei daenu ar hyd a Hed dyffryn Aberdar; i ba amcan, nis gwyddom. Ond hyn a wyddom, nas gall fed yn amcan da. Dymunwn eich galw i gof, fod thai dch plith wedi gofyn ein barn ar y pen hwn, ond ein bod wedi gomedd ei roddi i chwi, am resymau digonol dros wrth- od, ychydig o ba rai a reddwyd i chwi ar y pryd, a thiwy y cyfryw yr oeddech yn ym- ddangos vsoai e.ch boddloni. Byddai yn fwy naturkl i chwi ein cyhuddo am beidio rhoi ein barn ar y pen hwn, na'n eyhuddo yn y modd y gwileir. Gan hyny, yr ydym yn taer etfyn ar y rhai hyny o honoch ag oedd yn biesen* 1 yn y eyfarfod a gynaliwyd yn fgos i'r Gas Works, dydd Sadwrn, y l5fed cynfisol, i'n rhyddau ni yn ddioed o'r fath gyhuddiad anwireddus a'r uchcd, trwy gyf- rwng y DARIAN yr wythnos ddyfodol, Ydym ar air a chydwybod. JOHN PROSSBR. SAMUEL PA VIES.

C; farfyddodd llong, yn llwythog o petro- leum o New York i Cork, a'r fath dywydd ystormllyd, fel y gorfu ar ei dwylaw ei gadaeJ. Cyn ei gadael, modd bynag, rhedd- wyd y llwyth ar dap. Yn Llanymddyfri, y mae dafad o eiddo Mr. R. Jones, North-Western Hotel, wedi clv.yn pedwar 0 ^yu, y rhai ydynt oil yn fyw. Y, Ysgoldy Llancaiach, prydnawn dydd Iau diweddaf, traddodwyd tlarlith ganCran- ogwen ar Amser &c Arian." Llywyddwyd gan Dr. J. Leigh. Yr elw at drysorfa capel y Methodistiaid. .Y

TRIOEDD GLANDWR. Tri pheth na ddylai fod :—Tafarnwr yn cadw Christmas Box ei forwyn?on nes b'o hi at, ol y ffair gadael i ddwy o'r tair fyned i'r ffair, a'r Hall yn wylo yn chwerw ar ol; a'r feistres yn cad wstwr gyda nhw wedi iddynt ddyfod yn ol o'r ff si". Tri pheth hynod :—Dai Bach, Llangrfel- ach wedi priodi Twm Betti yn y ff ar ddiwmod wedi iddi derfynu a gwaethach na'r cwbl, Twm yn cadw Aunt Sally. Tri pheth hynod eto :—Gwoled Foremen Gwaith Dur yn y ffair-un yn y ffair gyntaf, a'r Hall yn yr un ddiweddaf gweled Die Bach yn dyfod a'i u eneh i'r Morning a gweled Tvfm Llangyfelach yn ei dwyn hi oddiajrno. DAL.

CASTELL MUNROE. MRI. GOL.,—Nid wyf yn cofio am y gwir- ionedd yn cael ei wir:Q yn well erioed na gyda spirited for-d^n policy Arglwydd Bea- consfield. Mae y pren hwn, ya sicr i chwi, mor amlwg yn dwyn ffwythau addas i edif- eirwch a dim a welais erioed. Am yr holl ffiwythau yr ydym wedi eu cael gauddo, yr ydym wedi cael achos i edifarhau o'u plegyd. Planwyd yt hen bren hwn er ys blynyddoedd bellaeh; ond yn Guildhall, Llundpin, yn 1874, y dechreaodd efe fw/w ei ffrwyth. Ffrwythau costf »wr ydyiit, ac y maent eisioes wedi costio mdiynau o sur i ni, heblaw y pryder meddwl y aaent yn fbunyddiol yn ein cadw ni yndd■)—pws casiad Camlas Suez; yr ymyraeth yn y Dwyrain; rhyfel Affghanistan a'r i- h; fel presenol, heblaw llu o fia bethau elBiH. At forai Napoleon I. ddweyd mai ceuedl o siopwyr oeddem, ond yr wyf o'r farn, pe bai yr hen frawd yn gallu codi ei ben a chael golwg arnom yn awr, y byddai iddo newid ei fam, a dywedyd mai cenedl o anturiaethwyr lljidronllyd oeddem. Arferwyd pob rhyw foddion i geisio ein llasgo i fewn i ryfel a Rwsia. Y eawl a ddarllenodd areithiau Arglwydd Beacons- field yn Aylesbury a Guildhall, Llundaia, nis gallant lai na dyfod i'r penderfyniad eu bod yn cynwys yr iaith fwyaf gwenwynllyd f a'r bygythiadau mwyaf herfeid^gar i ddyn [ lefaru, heb iddo gyhueddi rhyfel ar ei beo. [Gall y wlad hon, hyny yw," yr heddweh- 1 garwyr a'r tangnefeddwyr, ddiolch i Arg- lwydd Derby a Mr. Gladstone aax yr hyn a waaethant tuag ut rwystro Arglwydd Bea- oonsfield a'i lu rhyfelgar i luf?go y wlad i iryfel â Rw&ia. Yr ydym i raddam helaeth fel pe am efelychu y Ffrancod, sef ch wilio am ogoniant milwrol yn He diwydrwydd masnachol. Nid gwiw cela y gwirionedd, mor belled ag y mae yr etholiadau yn myned, y maent yn dangos nad yw y wlad eto wedi cael cvflawn olwg ar y ffolineb a wnaed yn yr etholiad cyffredinol diweddaf. Os dy- ohwelir Rhyddfrydwr mewn un man, y mae Tori yn sicr o gael ei ddychwelyd mewn man arall, ac wrth hyny y mae y balance ef power braidd yn cael ei gadw yn yr un man, ac o ganlyniad, y mae braidd yn anmhosibl dweyd beth yw barn y wlad am y spirited foreign policy. Hefyd, y mae y blaid Rydd- frydig yn y Ty fel pe wedi eu meddiana k rhyw ddifaterwch tuhwnt i'r cyffredin. Gonnod o arweinwyr, ac heb un yn y diwedd. Mae yn wir fod Ardalydd Hartingkn yn ddyn digon cymeradwy, end Whig yw efe. Y mae yn anmhosibl i Ardalydd Hartington, Mi. Forster, a dynion cyffelyb, hawlio y flaehoriaeth, pan y mae Mr. Gladstone, Mr. Bright, ac ereill, yn ymladd yn y rhengoedd. Beaconsfield yw arweinydd a meistr y Tori- aid; gwranciawant arno ef pe syrthiai y ser -md gwiw i neb arall geisio eu harwain cyhyd ag y byddo efe byw, ac yn dewis eu §urwain. Paham ynt3 nas gall y blaid yddfrydig ymddwyn tuag at Mr. Glad- stone felly ? Mae yn wir iddo xoddi y swydd o arweinydd ei blaid i fyny, ond yr oedd yn amlwg fod rhywbeth mawr allan o le, cyn y buasai i ddyn fel Mr. Gladstone roddi swydd mor bwysig i fyny. Nid oes genym ond gobeithio y bydd i'r wlad ddeffro o'r cwsg y mae ynddi yn bresenol, a galw ar y gwron gwladgarol i'r maes i'w hachub rhag dinystr tymhorol. Yr oedd yn dda gan fy nghalon i weled yr hysbysiad fod y Mri. Bolckow, Vanghan, a'u Cyf., wedi derbyn archeb am 300,000 o dynelii o reiliau dur. Da iawn, os gwir. Y Nefoedd a *yr, y mae digon o eisieu y cy- ffelyb archebion. Mae y wlad, mewn aefyllfa druenus dros ben—dynion yn foddlawn gweithio, ond dim gwaith i'w gael. Mae y fasnach alcan fel pe yn bywioc&u ychydig. Clywais fod melin arall yn cael ei chodi yn ngwaith alcan Mr. Williams, y Worcester, a bod dwy i gael eu codi yn Kgwaith yr Hen Gastell, Llanelli. Efallai y gofyn rhywun pa beth yw y rheswm eu bod yn agor melinau newyddioo, pryd nad yw y rhai sydd gan- ddynt yn bresenol yn cael gweithio pedwar turn o bob wythnos 1 Yr unig ateb y gallwn roddi yw hwn, nad yw yn beth tebyg y bydd i'r meistri weithio chwech mwyach, am y rheswm fod y rhai ag sydd yn gweithio with y blwch braidd yn troi cymaint o waith allan yn y pedwar ag oeddynt yn y chwech, ac o ganlyniad yn arbediad mawr mewn y&tyr arianol i'r meistri ya huriau y gweith- wyr hur. Amean y meistri oedd gwaghau y farchnad fel eg i gael codiad yn mhris y llafaau alcau ond gan fod y gweithwyr yn ymddwyn fel y codais, ni waeth gan y meistri, canys iddynt hwy "What is sauce tor the goose is sauce for the gander." Y gweithiwr hur, druan, sydd yn cael ei wasgu. Da iawn genyf ddead fod ychydig o ddi- wygiad crefyddoi yn cymeryd lie tua chym- ydogaeth y Pentre. Gobeithio ei fod o'r iawn ry N. Llwyddiant i ymdrechicn Miss Shepherd.—Yr eiddocb, MUNROE.

PETHAU RHYFEDD. Poth rhyfedd fod cymaint o fenywod yn achwyn eu bod yn colli arian o'u llogellau yn ffair Llangyfelach. Dylent gymeryd mesur- au rhagocheliadol bellath rhag pigwyr Hogellau. Peth rhyfedd gweled hjjsbysiad E'stedd- fod Cymreigyddion Gwect am Mawrth 9fed a'r eisteddfod wedi ei chynal Mawrth y 3ydd. Peth rhyfedd fod cymaint o gystadlu y Groglith nesaf gan gorau ar Datod mae rhwymau ca&thived gwelaf fod y darn mewn pedair eisteddfod ar y dyddcrybwyll- edig. Gallaf finau ddweyd fy mod yn dy- muno o galon weled rhwymau caethiwed yn datod, oblegyd nid yw yn debyg y gallaf fi gann arno yn un o'r corau. Y mae Datod wedi dyfod y mwyaf poblogaidd o gyfansoddiadau rhagcrol Pencerdd Blaen- anerch. GaUaf ddweyd y byd.d yu beth rhyfedd iav?n 03 na swyna Los Morlais galonau cynes yr Lmci a 1 ganeuon campus ar ei ymweliad a byd y Gorllevrin y misoedd dyfodol. Dyma Gyc--r« ag expression yn ei lais, c>lon yn ei fynwes, a llygaid yn &i ben. Peth rhyftdd na fuasai gwobr am gyfaa- soddiad cerddorol yn mhrif Eisteddfcd Gweot a Morgacwg y Groglith, -,ef Eistedd- fod Llenyddol Castellnedd, g»n f,,(} ua o ft,irniaid gallu oc i Cymru-a seHf-th j-de man —-yn beirniaiu. Peth rhyfedd os na dJywed d>rllenwyr lluosf>g y DARIAN ar ol darilen yr uchod, melus moes eto. NEDDFAB.

LLITH YR HEN FADWR. MRI. GOL.,—Gwelais wrth basio palas Ar- glwydd Aberdar S'm bad un o hen gwn y C:ip. Yr oedd yn lled dew, ond yn pesychu yn afn-isan. Yr oedd golveg out of contract a* no, a diamheu fod gwell amser arno pan yn eeisio dal y Llwynog nag yn awr. Cafodd le da tin waith ar gpfn bvbl dlawd, ond caaey dyddiau blin wedi ei oddiweddyd yntau, y Llwynog yn fyw, a'r DARIAN yn cynyddu. I # Nid yw'r dull y caiir yn mlaen rhai gw&ith- iau yn siarad yn rhy nchel am y doll o ethol awyddogion, sef trwy rhyw gUc, i dderbyn broader y lleoedl goreu. Y mae yn ofynol fod y rhai hyny mewn undeb k hwy, ae Lid oes neb i fyned i mewn i'w plith heb fod yn hollol wybyddus o'r trwyddai?. Y mae yn bryd eiiycn am gymwysder yn y swyddog- ion yn mhob adran o'r glofeydd. Nid oes achos rhoddi Twm y masiwn i danio tylliU am ei fod ef yn briod k merch John y fire- mm a T. Jones yn overman, o herwydd fod Mr. Harries ac yntau yn briod Air ddwy chwaer. Taflwn yr hen agerid hwn i ff Acdd, er ei fod i raid »u helaeth yn cael ei gario yn mlaen, sef nes elin nag arddwrn ond cofiwch am ddynion cymhwys i ddal awenau y llywodraeth, a dynion profi aul. Gwelwch eto beiwar-ar-bymtheg wedi eu hyrddio yr wythncs ddiwec^af trwy danchwa yn Lloegr, tra mae ugeiniau o'n cydgenedl yn gorwedd clax y ctdaearon o fewn ychydig i ni. A ydyw yn bosibl dweyd geiriaa rhy galed am gymhwysder, doeth- ineb, a gofal yn ein gweithiau glo ? Anwyl lowyr, peidiwch dwyn eich hunain i'r un 7 sefyllfa israddol a ni y badwy* trwy ladrata tools eich giiydd, tori rhawiau eich gilydd, a dwyn cydau glo eich gilydd, am ba arfer- iad y mae rhai o honoch chwi yn enwog tua phrllau y —. 'Does genyoh yr un badwr i'w gondemmo fel am y "chwiart." LMcddwl fod dyn yn d'od i'w waith a'i fandrel gwaelod wedi myned—y prif offeryn at ei waith, a hyny yn ei daflu o ran fawr o'i ddiwrnod gwaith. Neu ynte gy. meryd ei gwd glo, tra mae yntau a'i blaiit bscn yn rhynu yn y tf, a chwithau yn gwybod na ddaeth och ag un i'r gwaith; neu ysbeilio cnepyn o lojoddiar dram rhywun arall sydd yn Uu am lwyth o herwydd y pellder. Os na fyddwch yn gyfiawn &t eich gilydd, beth sydd gyda chwi i erfyn oddi- wrth ereill ? Cofiwch mai Honesty is the best policy," er ei bod hi yn brin yn eich plith. HEN FADWYB.

BRITON FERRY. ETHOLIAD.- Y mue berw mawr yn y lie yn bresenol yn tghylch etholiad Eielodan i'r Bwrdd Lleol. Y mae amser tri o honynt i fyny, sef Mri. G. H. Davay, E Roberts, a T. Jone*. Y mae Uais y trathdalwyr yn nnol iawn dros ethol y ddb-u^gyntaf eto, ac j n wir, nis geUIr gwneud yn ^eil, ond y mae yr olaf yn bwriadu ymadael J¥l ile, ac felly, rhaid dewis un cymwys i lanw ei le, a dylai Ymneillduwyr y pi wyf ofalu yn ddiau roddi dyn rhyddfrydig, didroi, i fewn, gan fod y Bwrdd i gael awdurdod hefyd i fod yn Fwrdd Claddu, a'r blaid eglwysig yn arfer pob peth a fedrant er amddifadu yr Ymneill- duwyr e'u hawliau claddu, &0. Gan hyny, gadewch i ni gael dyn profedig, didroi, ac un a fyddo yn arfer cynildeb, a doethineb befyd. Nid yw pob cynildeb yn fantais. Nid oedd y cynildeb o roddi y pibau bychain nwy ychydig flynyddau. yn ol, a'u codi yn awr i roddi rhai mwy i lawr, ond cynildeb ffol ac annoeth. Hyderaf yn y dyfodol y byddant yn ystyriol a phwyllog, a gofdu na wnant y drains y bwriadant gychwyn amo yn fuan yn rhy fyehain. Nid peth dibwys yw gwario taa deng mil o arian y fcethdal- wyr heb feddwl yn fyfyrgar a dwys uwch ei ben, a gofalu am iddo ateb y dyben mewn maint a ohynllur, fel Qa byddo raid ei ail wneud. A oes eisieu cymaint a dau inspector, cyfrifydd, a pheirianydd at y gwaith ? Credaf y gellid gwneud i fftvrdd ag un o honynt yn rhwydd, gan fod swyddogion ereill yn cael eu talu eisioes gan y Bwrdd. Y mae yn dda genym gael ar ddeall fod Mri. Formby a'i Gyf., i gael y gwaith o wneud pibau pridd, a phrif-feini at y gwaith. Gobeithiaf y ca MrL Davies a'i Feibion yr holl waith haiarn eto, fel y byddo y rhai sydd yn talu trethoedd trymion yn y He i gael rhyw fantais. Dylai pobi y lIe gael pob gwaith a fedrent wneud, hyd yn nod pe byddent yn bymtheg punt yn ddrytach, gan mai pobr y He raid talu am y cyfryw. Hwy yn feistri a gweithwyr ddylai gael y manteision. Hyder- wn y bydd y gorchwyl o wneud y drainage yn gaffaeliad o fywiogrwydd mewn gwaith a masnach. CAPEL Y METHODISTIAID.- Y mae hen gapel anwyl y Methodistiaidyn cael ei dynu i lawr, er mwyn adsiladu un gwel!, a'r eglwys a'r gynulleidfa wedi uuo a'r Anni bynwyr am ysbaid yr adeiladu. CYFARFODYDD CYHOEDDUS.- NidoeB prin- der ar y rhai hyn, y maent yn amrywiog a Uuosog, BRYTHON.

CWMAMAN, ABERDAR. Mri. Gol.,—Blia genym eich hysbysu mai amrywiol iawn mewn maintiolu yn gystal a natur ydynt y tonau sydd wedi Uifo dros diriogaeth gysegredig y teimlad dynol yn y gymydogaeth fynydiig hon yn ystod y m;s- oedd div eddaf. Ba yn rhaid i ni deimlo oddiwrth erwin- der yr hin eithafol o otr a chaled a gawsom am y pedwar mis diweddaf. Gyda hyn, daeth emjylchiadau anorfod i gyfarfod a Chwmpeini CwKamau (Pwll Shepard), yr hyn a achosodd don frigwyn a chythryblus, a brofodd i fed yu fwy difaol i breswylwyr y cwm na'r eira a'r ihew calfcd a gawsom golchodd hon ugeiniau allan o waith yr un boreu. Bu hon yn ngos a boddi gobeithion lluaws o deuluoedd a arferant fyw i raddau yn gysorus. Erbyn heddyw, deallwn fod yr amgylchiadau wedi gwisgo agwedd mwy ffafriol a gobeithiol, trwy fod yn agos yr oil o'r hen weithwyr wedi dychwelyd^ as wedi llwyddo trwy ymd^hidn teilwcg'd du y cwmpeini, yn nghydu^^londiB^^|eit& m wyr i' w gilydd i weithio dJydd a nos am ycbyd g wythnosnn, nes y ceir pethau i'w hagwedd trfero]. BelLcb, y maent ;• n derbyn i mown yn ddyddiol. Cyn ein bod wedi gallu llwyddo i gasgla at e n giiydd asicrhau y pethiu mwyaf gwerthfawr a allesid eu h&chub allan p wreck yt amgylchiadau sydyn ac annysgwylladvcy (1 iawer) a nodvryd uchod. dyoa ni wedi hyny, ar brydnawn dydd Sadwrn, Chwefror 151ej, yn clyvva l swn ton aruthfol arall yn nssa atom gyda; awel ddifaql a chaloarwygol ya ei bbenori o gyfeiriad y dwyrain. Cododd y rhuthyr- wynt a'r don ho a eto yn syd;:»n ac annysgwyl- iadwy. Ba yn nos waith fi n a dio phwys i ganoedd o benau te"luo^dd trwy y cymydog- aethau trwy eu bjd dm lwyth o ofidiam 0 herwydd methu ymgadw rhag aueddwl am eu cysylltiadau a'r amgylchiadau oedd yn agyr o'a blasi:au jn y dyfodol. Erbyn boreu y LInn canlynol, deallem fed holl wastadedd ymhendr&eth eaugfawr y P.D.'s wedi cael eu cudaio gan ddyfroadd marw, yr hwn jedd o'r cyffelyo natur a dyfroedd y _Mor Marw, gan nad oedd dim ya yr amgylch- iadau yn tifeddu i ddim mor uniongyrchol a marweiddio a lladd pob peth yn gymdeith- asol a theuluol. Eif-iith cyffredinol y don diweddaf hon, oedd i ni gael eia talu ar. ostyngiad o ddau s^llt y bunt yn llai y pay diweddaf na'r un blaenorol. Credwn fod. yma ami i hen Gristion yn cymhwyso yr hen ba ill canlynol at yr amgylchiadau hyn. I "Wyf yina rhwng y tonau, Yn ofui lawer prjrd, v Mai dyfnder fyda fy ngrigfa, Ar ol fy ngwaith i gyd.' I Yr unig gyfran o gyusdeithas y He hwn sydd yn teimlo yn lion a Hawn bywiogrwydd ydyw y Cor Undebol. Mae hwn fel pe byddai yn meddu y cyffylyb allu a nerth bywyd ag sydd yn meddiant y dderwen a'. gedrwydden g ef, pa rai, meddent, wedi iddynt gyrhaedd oed a sefle neiUduol, sydd yn herio holl allu yr ystorm. Cof gan ein darllenwyr fod y Cor hwn yn yr Hydref diweddaf, wedi myned trwy y gorchwyl o berfformia Cantata 'Tywysog Cymru,' a hyny gyda'r fath ch waeth a gallu meistrolgar, fel y darfu i rai o gerddorion gaHuocaf ac uwchaf eu ch waeth j yn y dosbarth deimlo cymaint o foddhad wrth eu gwrando, nes cyfaddef yn rhwydd a chyhoeddus ge;bron y Huaws fod y gyngherdd ya deilwng o'i rhesu yn y dosbarth blaenaf. Dymunol genym ddeall fod y cor hwn wadi rhoddi cymaint o foddlonrwydd i'r gymydogaeth trwy iddynt roddi y fath ddadblygiad an- nysgwr iadwy o allujcerddorol, fel y mie holl foneddwyr yr* ardal yn gefnogol iddynt, au ya barod i'w cynorthwyo. Yn faan wedi y gyngherdd, penderfynasant yn unfrydol i ddysgu a meistroli y gwaith gorchestol a elwir 'Paradise,' Oratorio gan Fawcett. Y mae yn wir ddymunol genym hefyd weled y fath undeb wedi ei ffurfio rhwng y cor a String Band Aberdar. Y mae yr ymdrech y mae y cyfeillion hyn wedi ei ddangos, un^liaeth amcan gyda pha un y mae y cor a th, hwythau yn gweithredu, yn ddangos yn aulwg eu gallu a'u chwaeth gerddoroL Deall- wn eu bod wedi llafurio yn galed gyda chysondeb am y pedwar mis diweddaf el darpar ar gyfer perfformio y Paradise." Dywedir y bydd i hyn gymeryd He noa Lun diweddaf yn y mis hwn, pryd y bydd y per son au canlynol yn cymeryd than yn y gwaith :—Arweinydd, Mr. J. Roberts, Cwm* aman; Bass, Mr. Thomas Bower, Cwm- aman Tenor, Eos DAr Soprano, Mies E. James, Mountain Ash; Alto Miss H. Harries, Aberdar cyfeilydcL Mr. S. Sage. Aberaman. Credwn fod y boneddigion a's. boneddigesaa uchod, yn nghyda String Band Aberdar, wedi cyrhaedd safle ddigon uchel yn marn y cyhoedd, fel nad oes raid iddynt wrth lythyrau canmoliaeth, yn unig fod coffau eu henwau yn sicr o hawlio cy- nulliad lluosog a gwrandawiad astud. CYMEO.

♦ CWMTWRCH—MARWOLAETH. Y mae hi yn ffaith deilwng i'w chcfio gan bob dyn tra byddo efe byw, y bydd efe, wedi marw, 41 yn llefaru eto." Ae mai yr un peth fydd efe yn Hefaru ar ol marw ag oedd efe yn lefaru yn ei fywyd ie, gellir dywedyd mai y peth oedd efe pan yn fyw fydd yn llefaru wedi iddo farw. Ac y mae yn deilwng o'n sylw fod gwahaniaeth anfeidrol rhwng y psthau mai dynion wedi marw yn eu llefaru. Y mae thai fel Jereboam a'u pechodau yn mhen canoedd o flynyddau yn llefaru mow uchel a phan oeddynt yn eu cyflawni, tra mae ereill fel Hezeciah wedi byw bywyd duwiol a rhinweddol, fel y mae eu cc ffidwr- iaeth yn fendigedig. Y cyfiawn fydd byth mewn coffadwriaetb." Un o'r cyfryw yna ydyw gwEthddrych ein sylwadau, Mr. John D. Hopkins. r Penperlyn, Cwmtwrch, yr hwn a fu farw Mawrth y 5ed, yn 36 mlwydd oed. Dyoddefodd gystudd blin am flynyddau, er na fu iddo fesur helaeth o iechyd e ioed, eto dyoddefodd yn amyneddgar hyd nes yr an- adlodd ei ysbryd i Baradwys. Yr oedd yn un o'r ddynion mwyaf goleuedig y cymydog- aethau, ac yn Gristion yn ystyr helapthat y gair. Bu yn aelod diwyd a gweithgar am flynyddau yn nghapel y Method'stiaid, Beth,- ania, Cwmtwrcb. Dyn call, synwyrol, a darllengar oedd John Hopkins; ond ychydig a ddywedai, ac a siaradai efe am ei synwyr, ei gallineb, a'i ddarllen, fel y mae rhai dyn- ionach o synwyr plentynaidd, a meddyliaa eiddilaidd, yn hoffi gwneud, fel pe ca bai neb yn meddu synwyr, yn darllen, ac yn gwybod^ dim ond hwy. Os gwir i'r eittaf, am rywun yn mhlith dynion arimherffaith, eiriatt Solomon, Gwell yw y diog i ddigofaint na'e cadarn a'r hwn a reola ei ysbryd ei hun, na'r hwn a enillo ddinas," yr oedd yn wir am dana ef. Yr oedd mor addfwyn ei ysbryd, a' thyner el deimlad, fel na fedrai lefaru geiriatt eas, na dweyd yn chwerw, hyd y nod pan jr byddai aches yn galw am bethau felly. Dydci Gwener canlynol, daeth tyrfa luosog ylà nghyd i dalu y gymwynas olaf iddo, a<! hebrwng ei weddillion marwol i dy ei m* gartref yn mynv ent yr eglwys a berthynai iddt Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parch. P. J. Walters, yn hynod doddedig ac effeithio|U Bydded i'r pererin tawel a heddychol gael perff^ith lonyidwcha thawelweh ihuno, heb^ i ddim gyffwrdd a chyffroi ei lwch, hyd net( y dihunir ef gan yr udgorn y dydd mawr4 Heddweh i'w lwch. D. G. TWKCH.

■_ Cynaliwyd cyfarfod gan weithwyr alcar^, Melingriffith, ddydd Gwener diweddaf, prf4 y pz-fsiwyd penderfyniadau unfrydol i beidicqf cymeryd y gbstyngiad 0 10 y cant. cynyg4- iedig gany meistri.