Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
-,.,.,--ABERAMAN.I
ABERAMAN. I RHYDDFRYDIAETH.—Cynaliwyd cyfarfod tidcrol iawn yn Sarcn Hail, 1103 Fercher wef. y 26ain, 1879. Amcan y cyfarfod inddeefydlu Cymdeithas Ryddfrydol, (Liber- ll Association) yn y lie. Cymerwyd y gadair igan Mr. D. Morgan, Mountain Ash. Wedi cael anerchiad hyawdl a dylanwadol gan y cadeirydd ar sefyDfa y dosbarth gweithiol yn eu cysylltiad a gwleidyddiaeth. Cafwyd uaeth rymus ac ymresymgar gan Mr. E. Lewis, Cap Coch. Priodolai Mr. Lewis yr aflwyddiant presenol i weithrediadau rhyfel- y Weinyadiaeth bresenol, a dywedii fod feisieu ei gosod o'r neillda a chael Gwein- yddia°ith well yn ei lie. Yn nesaf cafwyd gair neu ddau gan yr YsgrifeDydd, yr hwna adywedai ei fod am gael ei e?gusodi er mwyn tboddi cyfle i ereill ag oedd yn bresenol i ddatgan ei teimiadaii. Wedi hyny cafwyd siraeta aynhwyrol gan Mr. Edward Jones, Aberaman, ar nodweddion gwahaniaethol Toriaeth a Ehyddfrydiaeth. Dyfynodd eirieu gryaras Syr W. V, Harcourt, y» hwn a ddy- Wfedodd fod Toriaeth yn hwylio o dan yr un faner yn awr ag yn yr amser gynt, mae ar I& y faner hono oedd War, Taxation, EfYtXHty, and Crime f tra mae arwydd baner il,hyddflydoloedå "Economy, Retrenchment, CtICI Befotm." Terfynodd ei araeth drwy «ldweyd y dylai fod Cymdeithas Ryddfrydol P sonob Sir a Bwrdeisdref yn MhrydaiD. Jatywel Cynon a ddywedai ei fod wedi dyfod ir cyfarfod i wracdaw yn hytrach na siarad, Oto teimlau fod eisieu ymysgwyd o'r llwch, a pharotoi erbyn y dyfodof, ac er fod y Oymdeithas Ryddfrydol yn dechreu yn wan, fod gobaith iddi ddyfod yn gryf iawn. Y Jissisf i siarad cedd Mr. John Jones, Cwm- MB&Ut a sylwai ei fod ef yn hen vtteran ar faes a'i fod wedi ymladd llawer srwydr boeth o oatf Janer Rhyddfrydiaeth. 0ymdai mai nodwedd y Toriaid yn mhob im yw gwastraffu arian y wlad, beichio y tlethdalwyr, a gofalu am danynt eu hunain, 9^1 bod wedi eu gosod mewn swyddan trwy IbiferyLoIidelii y tafatuwyi fil oflfeiiiaid. G wnaeth sylwadan minieg hefyd ar ym- iidygiadau ein byrddau lleoJ, yn enwedig y tewrdd cladda, pa un sydd, fel y Bylwai yn 4&grif. yn goruedd i ddyn gael ei hyd a'i -hd o ddaear Dow heb dalu pedwar swllt ar Abg am daDO, a bed hyny yn annheg ac yn ajmntmcl. Mr. Theophilus Williams, Grocer, a ddywedai fod gdrmod 0 Doriaeth yn ym- iusgo i fewn i rer goedd y Rhyddfrydwyr, a W ikwer o'r dosbatth gweithiol yn Doriaid. Sylwodd hefyd ar y cytundebau (treaties) maBiiachol sydd rhyDgom a theymasoedd a bod perygl iddynt gael ei tori, a Utesiycodd trwy ddweydei fod ef, ac y dylai tod pawb yn bleidiol i fasEach rydd. Caf- S araeth ragorol gan y Parch. H. Davles, Cwmaman, yr hwn a ddywedodd fod wydd Beacocsfield a'i weinidogion yn yinyraeth a busoes pawb yn mhob man o'r «ya, a thrwy liyny yn esgeuluso eu dyled- awyddau gartref. Y Parch. R. Rowlands, Saroc, a wnaeth sylwadau llym iawn ar V&thrediadau y Uywodraeth bresenol, a bod nt wid a chael un well yn ei lie. "hi1)-!t1 hefvd at weithrediadau y bwrdd a dyr. idodd fod rhywun wedi dwyn ikd p yaig iawn yn erbyn gweinidog- m t I.SVvis Y cyhuddiad oedd, fod y wedi bod yn cynal cyfarfod, ac "Wedi penderfynu peidio gwasanaethu mewn aagladdau heb ^el rhaeov o dal am byny. Mr. Rowlands y cyhuddiad yn y laodd mwyaf pendant a theimlai yn ofidus fod y fath gynuddiad wedi ei wneud, ac ^tyriai y dj lai y person'a wnaeth yr haeriad TMiwireddas, gael ei oxfodi i dynu ei eirian yn itk nea fod jay cywilydd. Penderfynwyd fod C| farfod cyhoeddus i fod yn nghapel SarOD, nos Fereher Mawrth 12fed, 1879, pan y bydd D. Davis, Yaw., Maesyffynon yn cmaexyd y gadair. Mae 0. H. James, Ysw., Merthyr, yr yiegeisydd dyfodol am gyn- lychiclaeth Bw*deiadrefi Merthyr ac Aberdar yn Sacedd Prydain Fawr, wedi addaw bod yn bresenol a rhoddi anetchiad. Traddodir azeithian hefyd gan rai o'n gweinidogion Varch u -q, a dynion dylanwadol ereill. Wedi -i\h()l pwyllgor i wneud trefniadau, terfyn- 1fyd trwy dalu diolchgarwch i'r llywydd. Abemman E. OWEN.
; CLYDACH VALE."
CLYDACH VALE. NOB Fawrth, Mawrth 4, cynalrwyd cyfarfod ØIonÎadol yn Ysgoldy yr Annibynwyr, dan ^ywyddiaeth. Mr. Robert Edwards. Er fed ft hinyn anffafriol, daeth cynulliad lluosog 5m cghyd. Aethpwyd trwy brogram maith Wmi yn hynod hwylus er llwyr foddhad mwb.* Deallwn mai hwn ydoedd y trydydd Ox gyfies cyfarfodydd,a dysgwylir vn awydd- lawn am y nesaf, yr hwn syddi'w gynal aos Fawrth, y 18fed, yn nghapel y Bedydd- Wyr. Y mae aelodau y pwyJlgor yn teilyugn pob cefnegaeth am eu hymdrech gydag &mcan mor dda, sef dwyn allan dalentau pobl ieuainc y lie, yr hyn sydd yn cael ei dcangos yn wir ganmoladwy trwy y dat- .0-Auu AIR adroddiadiu da.-LLEW CAEBAV,
LLWYDDIANT CYMRO.
LLWYDDIANT CYMRO. Ie, dyma un o blant Gwalia eto wedi Hwyddo i ddxingo i safle uchel mewn eym- #eithas, Mor hoff genym weled becbgyn CJytcrQ yn dyfod i enill safleoedd sydd wedi fcod yn ormcdol yn meddiant estroniaid. Own y bydd jn ilawen iawn gan laweroedd ^wed fed y Cymro ieuanc Mr. Daniel jYan3' Mr. Morgan Evan?, arolyg- tlofa Llwynypia, Ehondda, wedi pasio JI1 anrb-ydeddus fel arolygydd trwyddedol, fyr a h 2'ad blynyddol diweddaf. Y mae r. EvuiiS wedi dyfod i fyny, yn benaf, drwy lafur ac ymdrech personol. Bn am yehySlg, mae'n wir, dan addyag Mr. Lloyd. Me: ibyr, ac y mae erbyn hyn wedi dyfod ilTwy ei dasg yn hollol fuddugoliaethus. Bellach, y mae gan y Cymry amryw fecbgyn -16't cectdl eu hunain i ymddiried yaddynt, at iw Ilywodraethu. Hyderwn y daw y bechgj n hyn i sylwa Afn diokebbuaid. Y n aent yp sicr o tod i2tef»vddioldeb buan. Y c aent yu sicr o fod ye f»y- cymwys a profiadol i'r gwaith na ysgogyn balch sydd wrthi yn bresenol. pysgwn b^rchu ein cenedl, ac ymdrechu eiij gilydd i ymddyrchafu yn mhob j eyieh c gycrde thas. Hwyrach mii hwn Jdyw e n diffyg mawr fel cenedl. Byddwn i ufydohau, parchi», a chodi ein gallwrt fod yn sicr y gwelir mwy talfectog ein gwlad yn lla&w y ffrichmdd uehaf mewn cymdrithas. Llwydd- mpt a m?syiaant ddymiinaf i'm cyfaill ieuanc M&Ln&ns* Goe»
PONTRHYDYFEN.I
PONTRHYDYFEN. I MAEWOIAETH A CHLADDEPIGAETH MR. SAMUEL JOHN. Blin genyf yr wythnes hoa gofnodi f marwolaeth annysgwyliadwy Mr. Samuel John. Yr oedd y cyfaill ymadawedig yn enedigol o hen ardal CwmllynfBIJ, ond ei fod yn y gymydogaeth hon' er ys liawer o flyn- yddoedd. Collwyd yn ei berson gymydog tawel, heddychlawD, gweithgar, diwyd a gonest, yn nghyda cnyfaill ffyddlawn a chywir bob amser. Bu ei ddrws yn agored i dderbyn a lletyS ugeiniau o weinidogion a phregethwyr, yn mysg pa rai yr oedd yn ymhyfryda pan yn ymddyddan am lwydd- iant gwaith yr Arglwydd. Yr oedd yn ddyn call a gwybodus, ac yn hyddyeg iawn yn ei Feibl Cafodd ei bceni lawer iawn gan ddiffyg anadl, ond nid oedd neb yn meddwl fod angeu mor agos. Tarawyd y gymydog- seth a syndod pan clywyd fed Samuel John wedi marw Bu farw Chwef. 28ain, yn 66 mlwydd oed. Gadawcdd weddw a phump o blant anwyl ar ei ol—oil wedi tyfu i fyny ac uno ba rai ydyw ycerddorgweithgar Mr. William John, arweirydd y canu yn Sardis, Efailfach. Bydded nodded ac amddiffyn yr Arglwydd drostynt yn eu galar. Prydnawn y dydd Mawrth canlynol, ym- gynullodd canoedd yn nghyd er cludo ei gorffi'w ddaearol dy, yn mynwent Jerusalem, Pontrhydyfen. Yn y ty, cyn cychwyn, dar- llenwyd a gweddiwyd gan y Parch. J Eyans, Sardis. Yn y capel, pregethwyd gan y Parch. W. Thomas, Rock. Anerchwyd y dorf fawr ar lan y bedd gan y Parch. R. Williams, Bryn. Yr hwn a ddywedai ei fod yn teimlo yn thwith pan yn m&ddwl fod cotflf Samuel John yn ei fedd, a phe buasai heb beithycas yn agos iddo i ofalu am ei gorff, fod ganddo ddigon o gyfeillion anwyl ac hoff ar ol i'w gladdn yn anrhydeddus-ei fod .yn ddjn yn ei dealu, yn ddyn yn ei waith, ac yn doyn yn ei gymdeithas. Yna roddwyd penill allan i'w ganu gan y Parch. W. Hopkins, Wern. Yr oedd hefyd yn bre- senol y Parch. J. Jenkins, (M.C.), Pont- rhydyfen, a Mr. J. Llewellyn, Sardis. Hedd- wch i'w lwcb. CYFAILL GALARUS.
GYFEILLION.
GYFEILLION. Tiaddodwyd daslith yn Siloam, capel y Methodistiaid, nos Ian, Mawrth y 6ed, gan y Parch. Robert Parry (Robin Ddu Eryri). Y testyn oedd, Yr Ysgol Sabbothol a'i Llyfr." Cymerwyd y cradair gan Mr. W. W. Phillips, Brtn Eirw House, yr hwn a lanwodd y gadair fel arfer; ac wedi cael anerchiad byr ganddo, aeth y darlithydd yn mlaen a'i waith, a chafwyd darlith o'r fath oreu. Gresyn Da bae yn cael ei thraddodi yn mhob tref a phentref yn Neheudir Cycnru. Hon ydoedd y waith gyntaf i ni glywed Mr. Parry yn darlithio ar yr Ysgol Sabbothol, a gallwn ddweyd yn ddibetrus na chlywsom gwell darlith erioed gan neb ar yr un testyn. Da genym allu dweyd fod Mr. Parry yn ei hen ddyddiau mcr fywiog ag erioed. Tr oedd cynulleidfa luosog wedi dyfod yn nghyd, a phawb yn gwrando yn astud. Wedi terfynu y ddarlith, cafwyd anerchiadau byr- ion a phwrpasol gan y Parchn. J. P. Thomas, Gyfeillion, a W. Williams, Trehafod, a chan Mr. W. Rosser. Yna terfynwd y cyfarfod, ac aeth pawb i'w cartrefleoedd wedi eu llwyr foddloni. DYFFBYNFAB.
ABERDAR.
ABERDAR. Pan yr oedd menyw o'r enw Elizabeth Harris ar fyned i'w gwely nos Wener diwedd- af, yn Aberdar, trwy nad oedd yn iach iawn, eisteddodd yn y gadair ac a fu farw. Gad- awodd wr a theulu ar ei hoi. Yn nghapel Nazareth, nos Iau diweddaf, aethpwvdtrwy cantata gysegredig* Moses a Joshua, danarweiniad Mr. John Thomas, a cbyfeillwyd ar yr harmonium gan Master W. J. Evans, mab Mr. Rees Evans, arweinydd Cor Undebcl y He. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. D. Davids, Canton House. Yr oedd y cyfarfod yn un gwir boblogaidd yn mhob ystyr.
AT Y BEIRDD
AT Y BEIRDD Cyieixied ein cyfeillion y Beirdd eu holl Gyfansodd- iadau Barddonol yn y modd ac i'r cyfeiriad caD- I lynol:— THOS. WRKUAMS (Brynfab), Hendre Farm, Treforest, Pontypridd QWEDDI y LLmDR AR T GRoEs.-Paladr cywir, ond nid yw yr esgyll yn gywir mewn synwyr na chynghanedd:— M Tyn adyn, dyn anhydan, O'r niwl fyd i'r nefawl fan." Beth yw anhydan 1 Mae y llinell olaf yn wallus. Cywir fel hyn O'r niwl fyd i'r anial fan MABWOLAXTH ISLWYN.—Dim llinell gywir. Y Dtrwioii A'R BEDD.—Paladr cywir, end yr esgyll yn wallus. Y TOBPEDo.-PaIadr cywir eto, ond yr esgyll yn druenus o wael mewn cynghanedd a synwyr. CvyNOD MARWOLAETH.-Penillion dibwynt ac anghelfydd. Pa beth a feddyliai yr awdwr am odlau fel y canlyn Cyfrifwn holl berlau y bydoedd fel dom Pe cawswn i gadw heb farw fy mam." Eto:— Ei geiriau ddiferodd fel toddion ofel Ar aelwyd y bwthyn cyn angau a'i gledd" Ceir yn y penillion enghreifitiau ereill mor an- faddeuol a r rhai uchod. Mae y llythyren h yn hollol ddireol ynddynt hefyd. Er mwyn pob- peth dysger gwersi cyntaf barddas cyn meddwl am anturio i'r wasg. Maddeuer i ni am fod yn llym. Rhaid bod yn onest-ynfydrwydd gwen- eithio i neb. CNWRLEN COLORADO.- Y llinell olaf yn proestio:— "A'i chad w byth ni chodo." EIDDIGEDD.-Cyrchia.d gwallus :— ————" i'r galon Rhaglunia, &c." Cywir:— -i'r galon O'r golwg, & c. A beichus gwna y buchedd." sydd linell an-Nhymrd|ai'dd. RHIHWEDD.—Nidydym yn hoffi cynghaneddgyda'r cydseiniaid ag afon yn rhedeg rbyngddynt fel y llrnell ganlynol Yn weision hynaws hon a'i tywysa." Llinell wallus yw wanlynol Ac y duwi. fyg goda." Mae y gyngnanedd a'r iaith yn cael cam ynddi. Ac â. y duwiol Gideo*, meddai y gynghanedd. Ai duwiol wr adawa, meddai iaith gywir. Mae hoff hefyd yn wallus mewn cynghanedd :— H anfod i Wynfa ydyw." Gywir:— Hanfod ydyw i Wynfa. -Ymddengys y llinellau blaenaf. Y GLOWR.—Person llithrig, ond ychydig yn brin mewn barddoniaefb. Astudiwch y modd i iawn ddefnyddio liythyrenau penigol (capital letters) Os dyma eich cynyg cyntaf, yr ydych yn addawol. Ceisiwch eto. Y GLOWR.-Nid yw yr awdwr i fyny ag ef eihun yn y fan hon. Tolnodir ar ol cydsain mewn amryw o fanau ynddi. Nid priodol y syniad fod chwys y glowr yn treiglo ynffosydd dros ei wyneb. Buasai fTxydlif yn fwy prioaol. Trueni na fuasai y gan i gyd cystal a'r llinellau hyn :— Efe ydyw bywyd masnachaeth y ddaear, Efe ydyw allwedd trafnidiaeth y byd, Efe sydd yn cynal gorseddau y mawrion, Ond caethwas er hyny yw'r glowr o hyd." 0 GWNEWCII 1 JN FWTHYN I FARW.—Penillion tyner. PWY GYNODD Y TAN.Penillion pert. YR EIBA.-Englyn pert. Y llinell olaf sill yn rhy hir. Estynwyd coes y llall. Y STEN DDWR YN NGWAITH YSTALYFERA.—Don- id-ïe, rhy ddoniol i gael ymddangos. Eiddo y beirdd canlynol i'r swyddfa ;—Morvyln, Dewi Glan Twrch, Cynfrig, a Cadifor. Gair oddiwrth D. Morganwg a'n hysbysa fod yr holl farddoniaeth gymeradwy oedd yn ei law wedi eu trosglwyddo i'r swyddfa cyn diwedd 1878. Felly gwel ein cyfeillion mai tan fu rhan y rhai sydd heb weled goleu dydd.
TROS Y GAREG.
TROS Y GAREG. Tros y gareg roed ryw ddydd, Yn bont gul ar Nantygwydd, Hebrwng Marged rhag un niwed Ar bob adeg wnai Huw'r crydd; Fedrai, Marged yn ei byw Groesi heb ei hanwyl Huw; 'Rol myn'd tros y gareg hon, Byddai'r ddau ddyn bur eu bron, Tan ddylanwad eu gwir gariad, Yn cyd-dreulio oriau'n Uon. Wedi croesi'r gornant gun, i Tra'n ymddyddan yn gytun, Huw a deimlai'n glaf. a d'wedai Hyny wrth ei anwyl fun; Hithau'n ngoleu'r lleuad wiw L Welai'n gwelwi ruddiau Huw; Pwys ei ben gan faint ei gur Roddai ar ei mynwes bur; Hithau wylai a gobeithiai Na wnai Huw fod felly'n hir. Tros y gareguweh y Hi' Yn mraich Huw yn ol aeth hi, Fynai Marged ddim i niwed Gwrdd un oedd i'w bron mor gu. 'Rol i'r dyner feinir fad Fyn'd ag ef at dy ei dad, Adref trodd yn brudd a blin, Ond 'roedd blwyddi lawer un Wedi myned er bu Marged Tros y gareg hon ei hun. Tros y gareg yn ei du, Cyn pen wythnos Marged gtt, Fu'n myn'd wed'yn i gael dilyn Corff Huw'r crydd i'w farwol dy. Pan ar lan ei fechan fedd Gwelid angeu yn ei gwedd; Tros y gareg wedi hyn, Buan gwelwyd tyrfa syn Yn dwyn Marged at ei chariad I hen Fynwent Geneu'r Glyn, Blaenrhondda. E. MAsos |
----MAE DWY WEDI MARW,..
MAE DWY WEDI MARW, Sef Mary Hannah a Gwen Phillips, plant Jonah ac Ann Phillips (chwaer y bardd), Sirhowy=y r naill yn 13 mlwydd oed ar llall yn 10 mlwydd I oed. Fe fu gan y bardd ddwy nith fechan hardd, t Na welwyd erioed eu hanwylach, [ Ond och! dyna sydd yn fy ngwneuthur yn brudd, Nid oes genyf un o'r ddvry bellach Mi wn na fu 'rioed enethod o'u hoed O'u delach ar aelwyd un teulu Mae'r ddwy deg eu gwedd dan gwrlid y bedd, A minau o'u hoi yn galaru. Rhyw dymhestl o siom wnaeth fy nghalon yn drom Oedd colli y lwys Mary Hannah; Mae ei gwyneb crwn lion yn awr ger fy mron Mor berffaith a phau oedd hi yma; Mordrwyog wallt tIos, a'u gruddiau lliw'r rhos, A ddenai bob un i'w hanwylo; Ond gwrthddrych ein serch, trwy boen twymyn erch, O'i thegweh a ddygwyd i'r amdo. Ac 0! pan roed lien y bedd ar fy Ngwen, Pwy ddywed arteithiau fy nghalon; Siaradai mor gall chwedleuon diball, O'i genau dyferai difyrion; Mor wag yw y ty yn awr hebddi hi, Nid oes ond y prudd yn teyrnasu; Nid yw ei llais gwan i'w glywed un man Yn dweyd stori fer i'n difyru. Am nad oedd Gwen fach er's blynyddau yn iach, I 'R oedd pawb yn yr ardal yn teimlo, Ond heddyw mae hi yn iachach na ni, Yn nghwmni ei chwaer yn preswylio; Maent hwy wedi myn'd, do, collais ddwy ffrynd Y carwn yn fawr gael eu cadw; Daeth angel gwyn claer i gyrchu'r ddwy chwaer I fyd nad oes son byth am farw.
---!MAE DWY ETO'N FYW,
MAE DWY ETO'N FYW, Sef Mary Ann a Gwen WillianiQ, plant Dafydd a Maria Williams (brawd y bardd), Sirhowy—y naill yn ddwy flwydd a cnwech mis oed a'r Ball yn chwech mis oed. Ond diolch i Dduw, mae dwy eto'n fyw, Yn iach ac arddunol yn gwenu; Mae ynwyf fiydd gref fod cariad y nef Am wneutlmr y golled i fyny; 'Rwy'n teimlo rhyw fri i'n teulu bach ni Gael byw yn gyfranog â,'r nefoedd: Nid yw marw bob pryd yn golled i gyd, Y nef sy'n cyfnewid teuluoedd. Ca'dd fy mrawcT idd ei ran ei dlos Mary Ann, Os collodd fy'm chwaer Mary Hannah; A thyma sydd ben, fe gawd arall Wen, Er colli ein Gwen fechan gynta'; Mae'r ddwy hyn o hyd yn denu fy mryd I'w caru, rhai prydferth a serchog; Parablant mor ddel, mor ddoniol—wel! wel! Ond ydyw plant bach yn dalentog] Fu dynion erioed, heblaw dynion coed, Nad vdynt yn hoff o blant by chain: Pob bardd, fel 'rwyf byw, os bydd o'r iawn ryw, A'u car hyd yn noel.pan yn llefain; Mae gair Mary Ann a'i swynollais gwan Yn inedru creu Invyl mewn cyfeillach; A Gwen yr un wedd dry wen ar bob gwedd Wrth wenu, a dim byd yn mhellach. I mi yn ddiwad wrth ymweled a'u tad, Mae'n ddifyr cael awr yn eu cwmni; Eu heinioes o hyd fyddo'n gwynu'n y byd, Nes dyfod mor bur a'r goleuni; -Ac os Duw a'i myn, carwn gadw'r ddwy hyn Yn beriau ar fonwes y teulu, Ac ar ddiwedd oes eu puro'r tiwy'r groes Yn berlau i goron yr Iesu. MYSYR WYN.
Advertising
C. SCHWERER, Watchmaker, Jaweller, Silversmitk, Optician, &c., &c., 18, Commercial Street, Aberdare, SCH V^ERER'S 'Watches to sait all olaeeefl ot purchasers. SCHWEJEIER'S Wfttobes of the best English and Foreign make. SCHWERER'S Gold Paert Livers from £10 16. CHWERER'S Silver Patent Livers at i4 4a. £ 5 68, up ta ik7 7s. SCHWERER'S 3old Geneves jM Is, £ 6 6s., up to JElo lfg SCHWERER'S Watobes are always re&dy for uee, being skilfully timed and adjusted. Purchasers cannot do better than send to me for a Watoh, which will be supplied -or forwarded to any address on jeceipt of P.O.O. .SCH WERER'S Eight-Day Clocks, Ordinary Clocks, Tim<pieces, &o cf the best and newest designs. SOHWERER'S Silver Goods in great variety. SCHWERER'S Electro-Plate of the newest and bast description SCHWERKR 8 great stock of Spectacle?, com- prises all kinds on Gold Steel, and Shell Frames. SCHWERER repairs sll kinds of Watches, Clocks Jewellery, Plate, &o., in the best stjple. SOHWERER bags respectJuUy to thank the Public fcr their past patronage, trucking a continuance of the same. Os ydych am Oriadur o'r fath oreu, ewch at C. SOHWERER, Commrcial .Street, Aberdare 0 -< P:1 t4 0:1 Z tj 1-4 > o = o COFFINAU BHADI DYNTNA ISAAC THOMAS, UNDERTAKER, 24 A 25, Seymowr Street, Aberdar, HYSBYSU y oyhoedd ei fod yn parhan i gario J.1 yn mlaen yr alwedigaeth uchod fei arfer, set Swnend Coffinau yn Rhatach na nob yn y Dywysogaeth, o'r quality goren, yn nghydag ymlYlLeryd a chladd- edigaethau yn gyfasgwbl, set rhoddi gwasanaeth ei HEARSES A MOURNING COACHES YS- BLENYDD- Y GCBEUON YN NQHYMRV. Y mee yn barod i rcdO.1 gwasacaeth y cyfryw yn rhatach yn mhob man ag y byddo >n cael y contract o vneud y Cofllnau. Hefyd, y mae wedi dyfod i'r penderfyniad y gall Walio Beddau (Brick Graves) wodi eu gwj ngalchu a'n mournio vn hardd am y 89m feel 0 7p. 10s. Y mae Mr. Thomas wedi gwneud 16,004 o goffinau yn ystod y 16 mlynedd a basiodd, Yr, hyn sydd yn siarad yn uchel am ei gymeriad fel Undertaker. CTHOEDDIADAU CYNALAW. YFPRAETHEBYDD: neu Gymhorth I Chwer- A thin: sef casgliad o Ffcaethebau ao Ystoriau difyras. Pris, mewn amies hardd, la.; lliain, Is. 60. Y Cymhorth' hwn oymerth o-ni idlr Nad oes bosibl peidio Chwerthin! wedi'r trin tro, tro I'n hatal C Gymhot th' eto.— Wateyn Wyn, All argraffiad, pris 60, yn y ddau nodiant, CMRU, GWLAD BIN TADAU: Cana Chydgan, gyda geir- iau Cymraeg a Seisnaeg. Derbynia y Gan hon gaa- moliaeth uohaf ein prif getddoxion. Can a-Chydgan, pris 4o., HEN WALIA GWLAD Y GAN. Dywed un bardd-gerddor am hon, Pa Is bynag y olywaf ei chanu, y mae yn swyao fy nghalon yn lan.' Y trydydd argraffiad, LLAWENYDD Y GWAN- WYN: Rhan-gt-n i T.T B.B pris 4c.; Sol-fla, 2o. Gan Proff. W. A. Williams (Gwilym Gwent).— Y mae y dernyn hwn yn un rhagorol at wasanaeth oyngherddau ao eistedd/odau. DBWRION FILWYR IESU: Ymdeithgan i'r Togol Sul a'r Band of Hope, gyda geirian Cymraeg, a Saesonaegj Gan J. Peters (Alan Alaw.) Pris Ceiniog. Pob archebion i'w hanfen at- D. L. JONES (Cynalaw), Argraffydd a Llyfrwerthydd, I Briton Ferry. D S.—ArgiefBr pob math o waith am brisoedd gwir resvmol. ¿ YN AWR YN BAROD, ARTHUR OWEN: BugeilgertJd Newydd, Testyn Eisteddfod • Caernarfon, Awst 1877, yn nghyda Darnau Barddonol ereill, gan Thos. Drew (Y Dryw), Hirwaun. I'w cael gan yr Awdwr, Baglao Terrace, Brecon Rd., pris Tair Ceiniog, trw y Post, Tair Ceiniog a DimaL CeSasa Rhad I Coffinan Rhad!! DYMUNA MB. RICHARD BOWEN, builder &o ^undertaker, Gl&is, ger Clydacb, bys- bysu y cyhoedd ei, fod yn p»rb&u i gario yn miaen yr &lwed!gaetb ncbod fel arfer, sef gwneud CoS&seu yn hynod rad o'r fath oren, a'i fod ya ymgyfisciryd feg-ateiadio yr ssgTkddan ei hun. Hefyd mae ganddo geffyl a thrap i gyn-hn pob cdIin pan fydd gal. am danynt; &c y m, so yn cyuwyno ei ddiolebgsrwch gwrescoaf i'w gyfeiilion am en cefnogaeth em gynifer o flynyddan. Hefyd dymnr & hysbysu yn garedig ei fod yn barod M y rhvbudd lleiaf i dderbi,-n archebion (orders) aaa bob mfctb, o B&erwaitti, a Bicrha waith da am y prisoedd Thataf. 3HR. RICHARD BOWEN, Buildsr- & Undwrtoker, Glais. Clydach, Swacsaa. QWERTH SYLW PAWBl D Y M U N A v REES EVANS, Tailor & Draper, 45, Commercial-Street, '? Aberdare, HYSBY SU y cyhoedd ei fod wedi prynu -L Stoc o Frethynau o bob fliath gan Mr. John Price, Tailor & Draper, Canon-Street, (yr hwn sydd wedi rhoddi i fyDy ei fusnes yn Aberdar), yn llawer is na phrisiad y farchnad yn bresenol; ac er mwyn eu gwaredu ar unwaith, bydd iddo eu gwesthu yn hynod o rad. Er mwyn prawf, Deuwch, Gwelwch, a Barnwch dros eich hunain! Y MAENT YN NWYDDAU O'R FATH OREU. 26 BYDD ROBERT JONES, OUTFITTER, ke., 15, DUKE STREET, ABERDAR XTN dcchreu gwertba allan dydd Sadwrn, 1 nesaf, LOT FAWR o DOlL LAD PAROD I Bdyrjion, Becbgyr, a Phlant. Bydd B&rgemon djgySelyb i'w cael, or e:cghrailt 12 Dwsin o Suits i Blant, i'w gwerthu on Is 60. y Suit. Let fawr i ddycion yr, eu mainftoli bm 19B y Sort. (0 ddefnyddiau rhagorol, coflw.) Hefyd, y mee g&tddo Stoo rhigorol o Hetiau a Ohspku, pa rai a werthir am agoa hsner y piiaftdd avierol ST«D^LIW9;? AR Y CYFLE HWN. Gofiwch y cyfeiriad,- SlOP DLILLAD RRAD, 38 MAIiCHNAD, ABERDAR. TO PERSONS GOING ABROAD. General Passengers and Steas WiF* Ship Agent. JAMES REES, t 19, Union Street, Jjiverpool, (Late with Oymro Gwyllt.) ALL Information tiven, and Priors of PAISAJR«FC .CTL at Lowest Rr..te, CABUC and STEERAOB. per Steamers going to R New Yosk, Boston, Philadelphia, Mbntre&L Poilland, Quebeck, Baltimore, Halifax, Beeves Ayree, Chili, Cape of Good Hope Australia, 9.nd all psyts of the WOJ-ld. poseengers bocked to all parts of AMAYFAL Cali- fornia. &c. Assisted fassaes to Canada at zC4 15&. PaesfB from Ameiioa exchanged, aad Steamers Ticket returned with all Particulars. All PERTONS met on fcrriva), atd seen to on board the SLEAAICTS. Tickets to pt F-t friends home tt lowest RWWA Cofier y Cyfeiriad- JAMES REES, 16, Union St., Liverpool. O Rhondda a Ms. FHILLIPS, Griffin Inn. LUNELL YR ALLAN. Agerlongaa Ujiiyi»odol BnMot. Y J YLME11 YB CY»YF{ M«n4eision nel»- X auol, a dylai yaifudwyr 1 UTU>H^W ran O Ganada neu-YR Unol DeJa&thau, os ydynt Y* AWYDDOS a» achub ARIACI ao amet-p, J-mofyn A W UDFIK.'R Abtri+rt Timet, Ab«dw J- JONES, Diikoydd, &c., 67, Oxford Street, Mountain Ash; RR-«N QWEN MORGAN, Sifcetia Poatypridd neu a ALLANBEOTHEH& AND CO., James STREET, Liverpool. CoSnan Bhad! Coffizan BblII DYMUNA MB. WILLIAM Howmu, bwU •der ac undertaker, 11, Pembroke Bt, a 8, Little Wind Street, Aberdar, tra yn cyflwyr.o ei ddiolchgaeoh swmocitf iV gyfeiilion am eu cefnogaeih &XQ gyrifer o flyn^dd&u, eu bysbyan ei god yn pap. hau i wneud Goffinau yn hynod rhad; fod y& ymgymoryd eg edvsoh b? <?1 a»g&dd. an, amlygn, gwalio y bedS^B, el bun. MB. WILLIAM HOWEILS, Builder & Underfeakesv 11, Pembroke St, & 3, Little Wmd St., Aberdare. Yn awr yn barod, pris 4c., drwyr pøt 4ie;, CANIEDYDD Y PLANT, YN CYNWYS TONAU NEWYDDION YN Y TONIC SOL-FFA, I'w gael gan L. T. JONES (CynaJaw). argraff- ydd, Briton Ferry. J ENAINT EYAJy. DYMXJNAF i'r eyhoedd i g&sl cwybod am yr Enaint gwerthfawr ao eSeitbiol uchod. Y mae hwn yn foddy>giniiietb sicr ac inflaeledig at Fronaa Menywod, IJoøg Ti-i, y Ffelwm, a pbub math o Glwyf^u sydd yn duecdol i'r rt&tur ddysioL Pris yr Ointment hwn Bydd. fel y canlyn, ao i'w g&el y gwneuthurw?, Bv>n J mes, Gwainrydd, Tor yrefail, am Is. l^c, y blyoh- aid; txwy y Post ar dderbyniad 15 o Sfcai&ps ceiniog. P<M ygr&ig, Rhondda Yalley^ Novambei*, 1878. 1 hereby testify that the Qiutment pared by Mr. Evan Janus is an exodlient preparation for the purposes ^eeomme^ded. ,aud is auch used in this neighbonshDosi.- B. LLOYD, Chemist. Penygraig, 1877. SeiYR,—Yr wyf dan rwymaui hysbystx y cyhsoedd ara oich Ointment, o berwydd y lie ft gefais p^u oedd y ffelwm ar f/llaw, ao hefyd fy nywraig, yr boa a ddyoddef->dd yn ei b OD, ac ft yaym ni ein dac* yD tyatio ein bod wedi cael gweOhfid bu&o,—J. JoNES Y mae Cymdeithas AdeiladiCMertbyr a Dowlais. YN tared i roddi beathye, ar Mortgage, ar y Rhybuad byraf, sjmlnu o iloo i £lOJOOO, i'w talu yn ol ) n Gyfranan Mitol non Chwarterol. Y m&6 i fenthjewjr JÐ y Gymdeithas ban fantels- ion arbenig na chtir me n a C>adeithas»n ereill, &&u gan bersotsu ur.igol. Tolir y treuliAU cjfreftbio gaa j Gjmdeithas, a dyowelir annibyai^eth y fi,'D. taycydd, oyhyd eg y parbeir i dalu yr ad-daiiai u addawedfg, ,#nv C\.i'resttyrd thn Gyfraith y Cvm deithasau Cyfeillgar. Cedwir y dirg..twoh mat y'af. Djmuaa y Cyfarwyddwyr hys^yeu eu bod yt barod i ddoi byn symh.u o arian fel arian beathyg y telerau canlynol o elw: C4 y caat i'w galw ar dd-n fis; L41 y oaut ar bedw&r mis; a jES y caut ar chvsech mis. Am, faysbfrwydd pell'»ch ymoffisar a Mr. K. ROBBBTS, yn Swjddfa y Gjmdeithas, 34, Viotoria Street, Merthyr. BLAENLLECHAU! BLAENLLECHAU! DYMUNA MORRIS MORRIS. BUILDER AC UNDERTAKER 6, Dyffryn Torr&ee a Station Terras, HYBB Y SU y f-jf'xjrdd el fod vn haroi i -L dderhfn e.,chebian (orders) atti G-tTiiis o bo > tnatii bJP. y pi issan yn 7:- fiord 4 fcO fcefyd i vxagymsryd a phob m»n.y^ion moc.n cysvlSt Aa ag Piigladdau, njeg, b-icio y bedd, firof.-v n ?xr> eloyau, &o. Hefyd 7 yn b»r^d i ymgymwyd a phob m&th o sceil&dwaith a chy w-mot-v, &C ♦BO fn dymnz o ta.u diolcbgat^ch gwres- ocaf MllY gefnogaetb y mae wedi ei dderbyn y blynyddaa diweddaf. r r. OFHO TA Gwellhad mewnpvm'mynyd oddi- wrth Beswch ac Anuyd. QS ydych yn dyoddef nos a dydd oddiwrth Vf beswch poenus, ac o r braidd yn analfaoft I^aVerdded^eU &Ladlu, dylech ddefe- yddio WILLIAMS' BALSAM OF HONTSV 9TP« wch, hen An. Jd.ftrfer pwaed, Croup, Influenza, Darfodidigaeth, &c- .Y mae rhagoriaethau neilJduol y Balsam En ei effeithiau lachaol yn rhyddW crvn- oad yn y llwnc, yn gallucgi y claf •' oeri yn rhydd, ac 1 anaolu gyda rhwyddijij tra vn gorwedd. Y mae yn gwellhau y delnriau a deimlrr bob amser yn y fynwes oddiwrth beswch parhaus a thiwm, ac wedi ei cvm9rvd bydd lr dyoddefydd fwyntau bendithion cwsg esmwyth. Y mae yn rhoi gwaredigaeth twyr o ddiftyg anadl, a J bydd had o'r pesweb sydd yn ei ganlyn. Bbagpet wch, SKwyd, eke., y mae y feodyginiaeth oreu, yn hawdd ei gymeryd, ac yn bynod am ei efleithiau iach. aol a buan. I blant yn dyoddef oddiwrth y PAS. nid oes ei gyffelyb; y mae yn rhoddi gweilnaa uniongyrcnol. GWELLHAD RHYFEDDOL I BLENTYN. Grwnaeth un botelaid o'ch Balsam of Honey les mawr i fy mhlenty n chwe: mis oed, yr hwn oedd yn grug o'i euedigaeth, ac yn rhy wan bKtidd auadlu. Y mae yc awr yn holl iach. CHARLES MATHEWS. Cwmdows, Colly, near Newbridge. GWELLHAD H YNOD O'R CROUP. Garedig Syr,-Da genyf allu dweyd i'ch Balsam of Honeyachnb bywyd fy mhlentvn, yr hon oedd ar y pryd yn dyoddef oddiwrth y Croup. Cafodd l&we* o esmwythder drwy y ddos gyntaf, ac y map eich meddyginiaeta wedi ei hollol iachau.—Yr tiddeeb, &c., Llanelli. J OliN SHIPTON. GWELLHAD PWYSIG O'R PESWCH, HEN ANWYD, A CHRYGNI. Cefaislwyr wellhad o'r doluriau blaenorol ferwrgymeryd eich meddyginiaeth werthfawv a rhinweddol, a adnabyddir with yr enw 'Williams' Balsam of Honey.' Dywedafwrth ereill fyddo yn dyoddef felly, 'Dos a gwna y* on modd. —Yr eiddoch jn serchog, Trealaw, Rhondda. PAICCH. J. EVANS Ar werth mewn costrelau Is. lie., a 2e. 9c., gan bob Fferyllydd. Y mae cryn at- bediad wrth brynu y costrelau mwyaf. Darparedig yn ucig gan— D. WILLIAMS, Fferyllydd, GADLYS, ABEBDAB. NEWYDD DA I GLEIFION CWM ABERDAR A RHONDDA. Anfona D. Williams, Chemist, Gftdlys, Aberdar, ddwfr cleifiion i'w alaly^jp jm O]c ddyddioi i T. Davies, M.V.C.S., C nw marthen. GOFYNIADAU AR EFENGYL MATTHEW. Yn rhife droe 8 mil, yn fanwj ar boh sdood, "0- ATEBION CEYNO I'R GOPYK- IABAU. PRlSOETiD. Is. 60. -r nr. C'u'?i^d, lie. yr an. t d lar. hfr i'w c el nvin yr s>dwr jn nSif, ond anfn BTVMPS vr E^FEINAD U-N:—\Y. EDWABDS, Cwotbaou. St. C'i ar*, South Wales. GYMRU, DEWCR AT Y CYMRO! DTMCXA B. r. PHILLIPS HYSBYSU y Cyhoedd ei fod wedi agor yr YSTORFA HELAETHAF yn y Dref o bob math o DDODHEFN TAI o wneuthnriad cartiefol, am y prisoedd rhataf. Dymuna hefyd hysbysu ei fod wedi prynu [ Stoc newydd a belaeth o DDEFNYDDIAU COFFINAU, sef Trin)m?n:,s, f»n> Brisoedd Rbad, a thrvyy hyny IAI.L WJe buthur COITIKAU TN RHAIACH VAMXB TIf Y li t. 33, Cyfeiriad— B. H. PHILLIPS, 5, Canon St., and 6 Sr7, Gadlys R-r1" Aberdare, l Steam Works:—Ili<;h Stieet, Aberdare, Harmonium & Cheffionere Organ WORKS. L-BY STEAM POWER. § p:f w. H 00 pq co <: E-i ;/) B. 'H. PHILLIPS., Harmonium Mon ufaciv-r&r and In motor of the Cbjjionerti Organ, WISHES to inform the Publ c that he, 17 1 hi*s sold during the I st 10 yean;, over 1,200 Harmoniums, Pit.nos, and Cheffionere Organs. H&raoiiiuKs. fitm to £80. Cheffienere Orgaes, (rtID £10 ICp. fo £.60. Pianos, from f,1,5 to JE66. Hiring Sjfctem, List ef Frfee*, aiidsTc-fitimo-,IllL,, oa application. Nate the Adflress:-r), Cmkoh Street, and 6 &if 7, Gadlys Road, Aberdare. RHYBUDD! RHYBUDD! Y MAE MR. D. HOWELLS (Qwynalaw) -1- U.O.W., yn agored i dderbya ENGAGE- MENTS i feirniadu mewn Eisttddfodau, a chauu mewn Oyngherddau^ Oratorios, a Chantawdau. I Cyfeiriad,—Mr."D. HOWELLS, la, Lewis- street, Aberaman, Aberdare.