Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
21 erthygl ar y dudalen hon
HYN A'R LIALL YR WYTHNOS.
HYN A'R LIALL YR WYTHNOS. Dydd Sadwrn diwecldaf, rhoddodddrafad perthynol i Mr. Thomas, fferm Tir Hugh, Ffynon Taf, eHedigaeth i oea a phedair coes, dan gorff, dwy gynffon, no pen, a thri o lygaid. Yr ydym yn cael fod Mr. Halliday wedi derbyn y gwabo-idiad i gyfarfod a glowyr Blaenafoa mewn cyfarfod Cj?h6 £ &djas. Bydd yn yrtifell eang y Whita Heart nos Ian nesaf. Y mae y glo a'r haiarn a allforwyd o wahanol borthladdoedd Dehendir Oymrn am fis Chwefror diweddaf wedi bod yo Hai na'r oyfanswm a aUfvfwyd o'r cyfj/w yn Chwefror 1878, ac i ryw raoldati yn Ilai nag yn yr an mis yn 1877. Y mae pirs oedd glo a haiarn hefyd wedi gostwasr, a thrwy byny y n profi uad yw gnst: ngiad yn sicrhan gwevth'ant ychwanegol. Boron dydd Liun diweddaf, dssth bch- gen o'r enw James Willy rt7 cHiwedi^ yn nglofa y Wcrfa Abi-da-. y trancedig i Cvrmbsch. Y mae yr alltadedig Hebron, yr hwa a ddedfrydwydyn He Peace, am II)ti'mlJiJ;th yr hedigaidwad yn Manchester, weii derbyn ei r,ddhai, a dywodir fod yr ,Ysgrifenydd ;i bwrivla rho :di iddo swmbycbao o aj?3n er rlcchreu ei iyd, a chynyg 'd -lo hif sw T<H ya un- o sefydliadau y Llyfcodraeth i ^nill 30s. yr wythnos. t Dygwyd y trf ngholiad ar yr 21 a ddabth- ant i'w di-weid trwy danohwa glofs deep drop, Wakfiel t, iderfyriad ddydd Gwener diweddaf. Y ddedfryd oedd Marwol- B0th Ddamweiniol;" eto barna y rheith- wyr fod esgeulusiod swyddogol yn y fnsnes. Y mae y Ddirprwyaeth Frenbinol er ymchwilio i achos tanohwaaa, &c,, yn iigweithfeydd glo ydeyrnas wedi cynal yr afl eisteddiad dydd Linn diweddaf, ac Wedi gohino am yn debyg y cymerant jiystfdlaetbaiiyi* e* heis- teddiad iaesaf. tytiau cyntaf a lwit. ydyw ArolygwyryLlywodraeth ac ymae yn debyg y gwysir hwynt oil i roddi en tyst- iolaethau. Dydd Ian yr wythnos ddiweddaf, deawyd 0 hyd i gorff meroh 19 oed, mewn llya o ddwfr, yn Rainham, yr hon gyflawnodd hunanladdliad oherwydd fod ei chariajdfab milwrol wedi myned tua'r Cape. Yr oedd llythyr yn ei llogell yn hysbysu mai hyn oedd yr achos. Oymerpdd cwymp trwm o eira le yn Scotland ddydd Linn diweddaf. Ni wel- nd y fath y storm o eira ar ar adeg hon Vr flwyddyn yno er ys ngain mlynedd. Y mae yn adeg sobr yn Bla^kbarn. Y mae anedd-dy Colonel Jackson yn cael ei amddiffyn gan heddgeidwad. Y mae yr holl heddgeidwaid hefyd o dan orchymyn penodol, a'r awdnrdodan wedipenderfynu anfon am alkt milwrol os dangosir unrhyw ftrwyddion o derfyo-7. Y inae yr oil o hyn yn cael erachosi o herwydd fod y meiltri cotwm yn gostwng y gweithwyr deg y cant yn en cyflogan. > Y mae corff- boneddiges weii ei gael a r y traeth yn Brighton. Y mae wedi dyfod yn wybyddus hfefydmai corff Mrs. Oeorg- lana Soubria, 27 oed, ydoedd, sef bonedd- iges o LundaiD, yr hon oedd wedi bod yn aros yno gyda chyfeillioo. Y mae yn dda genym ddeall fod yr ad- fywiad crefyddol yn parban yn nghwm y dda, a bod y cyraeriadan gwaethaf wrth yr ugeiniao yn dyfod i'w pwyll. Dywedir fod nn anffyddiwr yno wedi liioddi ei holl lyfrau ar daayngyhoeddasa Yn mhlifh lladdedigion brwydr Isan- dula, yr oedd un William Rees, brodor o Ffrwdamos, tad yr hwn sydd yn byw yn awr yn Heolfach, Rbondda; ac un arall ydoedd Thos. Jones, brodor o Lantwit Fardre. Y mae y strike yn nglofa Danraven, Rhondda, wedi dyfod i derfyniad er dydd LInn diweddaf, trwy i'r haliers foddloni i ostyngjad o ddeg y cant yn en cyflogan. Y mae y tai perthynol i'r cwmJll wedi ei gostwng deg yn y cant. Y mae rhyw si ar led yn awr fod Mr. Carbntt, cyn-faer Lied, wedi hysbjsa ei barodrwydd i fod yn ymgeisydd Seneddol dros fwrdeisdrefi Sir Fynwy, ac y bydd iddo yn faan aneroh yr etiiolwyr, Prydiiawn dydd Gwener diweddaf, tra- ddododd Mr. W. Abraham, (Mabonj), an- erdiiad, mewn cyfarfod cyhoeddns yn Nantymoel, ar ymfndiaeth i Texas, pryd jr pasiwyd penderfyniad yn apwyntip Mr. Palmer yn oruchwyliwr lleol ar ran y gymdeithas ymfudol
GWEINlDOGMEViN TRAFFBRTH.
GWEINlDOGMEViN TRAFFBRTH. Y mae ynddrwg genym gael ar ddeall fod y Par (^Edward Edmuade, Abertawe, gweinidog (a ^rlitbiwr) gyda'r Method- istiaid Oalfiaaiad, wedi ei gAel yn euog o dwyll mewn cysylltiad a theithio ar linell y Great Waftern. Profwyd y cyhuddiad yn ei erbyn ddydd Llun diweddaf, yn llys heddgeidwadol Abertawe, a gorfa iddo dala rhwng y ddirwy a cSostian, y swm o £8 10s. 4e, Yr oadl dtiu ayhu.'ldiad arall yn ei erbvi £ c&d gad»wyd y ibai hyny i ddisjyn i'r ltawr. j I
..."""'. I MARWOL^ETfl OVIDUS…
MARWOL^ETfl OVIDUS GER • WAUNARLW i'DD. Borea dydJ L1:m diweddaf bl1 favw rnenyw o'r quw Jiiig3 Griffiths yr boa oeid yn bjw mewn tj uuig heb fol .yn mhell o Wauuarlwfdd, a elwir Melia Oaergyu/dd, yn dra disymwtb o'r bronchitis., Yr oedd y fen?w d: nan wedi bol yn cadw el gively er d./d, Mercber, a g-vcinyddid arai gsa ei ce.l, jn nghrda chym. y-Jo/fcS neu dlwy ya troi i tntfwn yn ach- lysarol. Pan yr oedd ui o'r cjm. uogesan ya myscd i edrych. am d^ni borea dydd Llan, gofynoda i'r bacbgan, yr hwn oeld y ta alln j'r p* fold yr oedi ei fim, i'r hyn yr ateb?d l eibol yn well, a'l bod yn cjsjn, Pii seth y wrai* i mewn, caf- odd fod y L..t-aa-n weii marw, a'r bach :ea Leb tvjb^J hyay. Y mae yn ofaus na chafodd y wraig hon y gofal a ddylasai. Y mae oi gwr oddicartref yn rhywle yn edrycb an v/atth, ac yn hllol anwyl?odns o'r «mgylchiad.
..'"'''.'.,j'-GWEITHWYR ALCAlf…
j' GWEITHWYR ALCAlf MKLIN-.i i- GRIFFITH. Mewn cyfarfod a gynoliwfyd gan weith- wyr slcan Mdlifagriffifcb, ddydd Gwener diweddaf, pendeffynwyd nid oeddynt ar un ojlrif yn mined i weithio ar y $Dstyng- iad o ddeg y cant cynygieiig. B^lenwyd lljrthyion oddiwrth weithwjr amryw weitUteiy Utf y iiliii, six Fynwy, yii a/muno arnynt bsidio rboddi i mewn ar yr adeg obeithiol hon—adeg ag yr oedd y fasnaob i ryw raddail yn gwella. Yr estynid cynorthwy iddyht o bob cyfeiriad, yn hytrach nag i ost/ngiad gael ei dderbyn ganddynt, ac i hynyeffeitb- 10 gostyngiad cyffredinol. trwy y clIch. Cododd nn o'r gweithwyr ei lais yn nohel yn erbyo strike, a hyny yn benaf am fod y gwaith mewn liquidation, ac nad oedd yno yr un meistr, ac hyd nes y byddai perchenog iddo, ei fod am dderbyn y gbstyngiad cynygiedig; ond derbyniwyd ei holl uerchlad gyda gwawd, gan ben- derfynn peidio rhoddi i mewn. ¡
.' TREOROI-DAMW AIN ANGEUOL.
TREOROI-DAMW AIN ANGEUOL. Dydd LInn diweddaf cyfarfyddodd bachgenyn 13. mlwydd oed, o'r enw David Griffiths, a'i daiwedd yn hynod ddisym- wtb yn nglofa Ty'nybedw, trwy i gareg syrthio arno, a bn farw yn y fan, Mab ydoedd i Thomais Griffiths, g/nt o Aber- dar. Yr oedd y trancedig yn un a gerid yn fawr, a phob amser a'i atebiad yn weddns a pharohns.
i■■.f OELF A HASNACH.
■ OELF A HASNACH. ;o CAERDYDD. Y mae y porthladd hwn wedi dangos oryn fywiogrwydd yn ystod yr wythnos a aeth heibio. Y mae y gofyn am lo lager yn dda. Y mae yr allforion yn dangos cynydd o 10,000 o dynelli o lo yn ystod yr wythnos, ac oddeuta 1,700 o gynydd yn y pautztfwl, ond lleihad yn yr haiarn.
; CABNEWYDD."
CABNEWYDD. Y mae y ffasnaelllO ya y porthladd hwn wedi bod yn arafach nag arfer, a'r allfor- ion wedi Ueihan yn ystod yr wythnos 2,700 o dynelli.
ABEBDAB A'R RHONDDA.
ABEBDAB A'R RHONDDA. Y Mae gweithio mwy cyson wadi bod yn y ddau diyffryn yn ystod yr wythnos a aeth heibio, a'r gweithwyr fel pe yn oredu fod amser gwell ar ddýfJd i mewn. Y mae yn oael ei hysbysu fod cyflogan y swyddogion perthynol i weith;au Aber- nant a Plymouth wedi cael eu gostwng yn ol o 20 i 25 yn y cant.
SIRHOWY.'.-
SIRHOWY. Wedi mis o dywyllwoh masnachol, y mae ychydig well arwyddion yn ymddang- os yn y gweithfeydd hyn, a 80 o'r ffwrnesi cookio wedi eu goleuo, wedi bod yn segnr am gyhyd o amser. Y mae y priddfein- wyr hefyd wedi cael gorohymyn i; gael deg mil o briddfeini yn barod, ac y mae y boblogaeth yn ffyddiog y gwelir un irwrnes wedL, eu goleno toa deohreu E brill
GORLIFIAD SZEGrEDIN 1
GORLIFIAD SZEGrEDIN 1 4,500 WEDI EU BODDI I I I' TREP WEDI EI DINYijTRIO 1 I 10,000 HfiB GARTRKFI. tIll Diggyuqdd ar drigolion Szegedin, tref yn Haagary, yr hym yr oeddynt yn ei fawr ofni. JN y trigolion am ddywl^u lawer yn gjjnieud pob path yn en gallu i gadw yr afoa orlifol allan, ond am driS^feb borea dydd Mercher yr YlbnaSdiweddaf, fe dorodd y dwfr y gwrtHSHB^W> mewn ychydig fynydau yr oedd y dpf o'.l dan amryw droeifeddi 0 ddwfr. Yr oedd 11mws o fob! wadi ymgasgla j'r Synagog am ddyoo,,el owh, yr hwn adeilad a sjrtbiodd, ttan ladd yr oil o?dd ynddo. Yr un hefyd fa tycged; sefydUad el18tngar yn y dref, lie yr oedd- ngeiuiaa lawer o dlodion, ac amidifaid. Yr ydym yn cael foi yr holl dref gyda'r eitbrud o ycnydig iawa o adeiladan, wedi ei dinystrio, M rhwng boidi a lladd yn y catneddau adeila lau, y mae yn ofnas y bydd rhestr y Ilaidodigloa yn ddirfawr. Heblaw y rhai a syrthiaati ya ebyrth felly,, y rnie yn ofans y cyll nifor miwr etfl byvr^dia mewa caulyiiiai i gael ea tafia yn d'digaitcef, diymbocth, a diymgelfedd, yn enwsdig eweinioid o boP oedrab, y rhui a raid fod ya Uuosog mewn boblog- aeth o 80,0000 ckigólîon. Y inae Hungary yn v;lad fawl"a'i threfydd pobl-j ogaidd be'Her mawr oddiwrth eu gilyddJ tra y m&e Szsge iin, jac am ft idiroddd^ lawer o gwmpas, we4i 6i gorlifo. Y mae yn anhawdd iawn felly, esfcyn i'jf trueiiliaidf hyn yr angenrheidi^n y m^at 'mjewn angen am danynt, eoq ycbwaii^i ei syinud OddiyiH), yn ensyedig trwy f^d i reilffjrdd wedi eudinyst ioam filldiroedaj Dys^rjfir y tdgolion yn^filoedd y^yanlkdig—m'al twmpathau- moigrng—ar.^yw godiadau tirol yn y dref a'r gymydq§aetb, y rhai ydynt fel mAuynysoed1 ya iigbanol m6r o ddwfr. Teimlir pa bnasai codiad yr afon wedi bod. yn ddigjm^th, y gallasai feefyd ei gostyngiad fod y.; o:id yb yr bod yn f, ofiair y byddai y gostynfiM felly hefyd. Yn ddiweddaraoh yr ydym yn oael fod y dref anffodas wedi ei hysgub) ymaith. Fod pymtbeg camt o anedd-dai, y rhai a ffurfieat y rhan nchaf o Szegedin, wedi myned o'r golwg dan y dwfr erbyn pryd- nawn dydd Meroher, a bod y galanasdra yn parhau i fyned rtagdda. Fod menjrwod a phlant ar ben bob ty a phren, y rhai a erfynient am gael eu haohub, a'r rhai a gyrhaeddid ag ysgolion. Dywedir nad oedd y golled a'r truéni a wnawd yn Chikago a Boston trwy eu tanau, yn ddim at. golled a chaledu 80,000 trigolion Szegedin. Adroddir am un person a achubodd ei eiddo ao a'u sicrhaodd ar raft, yn mynei heibio i glawdd lie yr oedd 80 o fenywod a phlant yn galw am gael en hachnb, ac y buasai y. dyn wedi myned heibio oni bnasai i'r milwyr gydio yn ei raft, ac achub y gwragedd a'r plant. Y mae y Llywodraeth wedi anfon cy- northwy i'r lie, ac y mae y trefydd cyfagos yn anfon i'r trueiaiaid ymborth, dillad, &c. Y mae tai coed hefyd yn cael eu hadeiladn mor gyflym ag y mae yn bosibl. Oddiwrth y mauylion diweddaraf, cawn fod y rhan fwyaf o'r boblogaeth bellach wedi eu symnd o'r ddinas a ddinystriwyd gan y gorlifiad., Y mae yr amcangyfrifon am y nifer sydd wedi en colli yn gwahan- iaethu yn fawr, ond nid oes neb yn amhen nad oes o 2,000 ac uchod wedi myned yn aberth i'r difrod. Y mae y tai hefyd yn syrthio wrth y canoedd. Bydd o leiaf bam' mil e anedd-dai wedi eu llwyr ddinystrio cyn diwedd yr alanas. Dywed un gohebydd ei fod boren kIydd Sal diweddaf wedi myned oddiar fwrdd yr agerlong, ao wedi cerdded am ryw ddwy- fiildir ar wrthglawdd cul yn ymyl yr afon, ar yr hwn yr oedd miloedd o drueiniaid haner rhewedig, y rbai a fwvtaent yd a hadan yr oeddynt yn en cipio o'r dwfr. Fod yr olygfa yn un nad elhd ei desgrifio. Allan o'r miloedd,, fod rhai wedi llwyddo i wneud tan o'r coed oeddynt wedi cael gafael ynddjftt, ac yno yr oedd pob dos- barth yn gymysgedig—rhai a'u gwisgoedd sidanogapafur8, a',rlloillyneugwisgoedd crwyn gwledig. Y mae yr a erlcngau sydd yma yn or- lawn, ac yn rhai o honynt y mae mamau a'u babanod meirw yn gomedd en ihoddii fyny. Y mae miloedd o dorthau o fara wedi cyrhaedd, ond y mae Yn anbawdd iawn eu dosbarthu, o herwydd prinder badau. Y mae yn y cymydogaethau fil- oedd sydd wedi bod heb locbes i orphwys er 1108 Fawrth wythnos i'r diweddaf, ao heb haner digon i'w fwyta, tra y mae y nosweithian yn rhewllyd. Yn nghanol y trueni i gyd, daliwyd ohweeho ysbeilwyr yn brysnr gyda'u gwaiih, y rhai a saethwyd ar nnwaitn. Y. mae yn anmhosibl desgrifio y galan- ai&lo,. sydd wedi ei wneud, a'r trueni a oddifir mewn canlyniad. O'r canoeid ag oeddynt wedi cymeryd noddfa ar beaan y n coed uchel, yn wir, gwragedd a phlant, synbiodd llnaws o honynt gan wendid o befcwydd oerder yr hin a newyn, y rhai a ftalilent yn ngwydd ei perLhynasâu agosaf, y ra&i nad alien t weim y gymwynas leiaf giynt. T- mae ya sior erbyn hyn md oes ond t$ £ o adeiladau wedi sefyll allan o 9,700 yapBtagedin, ac yr oedd yn perthyn i'r -dai hyny o leiaf 120,000 o bersonau, y fhai sydd yn awr heb gartrefi. Ymwelodd yr Amerawdwr A chymydoo, y dinystr am sa;th o'r gloch boren ek;gLltin diwe-Idaf, pryl yr aner chwyi Linn diweddaf, pryd yr anerch wy3 n Faer y dref, yr hwn a ddywedai ei fo^ we3i ymweled a hwynt ar adeg en goftl a'ngwasgfa. Fod trigolion Szagedio, yrhai ychydig ddyddiau ynoloedJynt ya u,wn byjeyd a llwyddiant, weli colli en 401, ao nad oeid ganddynt yn awr oad 4a peth, s-,f, teyra-farweh at ei Fawrhydi. ♦
,Y RIIYFEL ZULU AI DD.
Y RIIYFEL ZULU AI DD. n bod wedi derbyn newyddion o atown, hyd 25ain o'r iws diweddaf, 0^1 o s diu p-vysig i'w hysbyso. Y mae ;tei f0å 0 1)t, al Ptarson wedi cael yaaosod araoyo Ek"/vV*3, yn piel ei wrthddyweyd, ond y mae hjsbjsiadaaereill yn nghylch y -.oytryiv swyddog llawn kor aafoddhaol. Y mae y.i yaid-ian oidiwrth lythyr a ai- feawid gan Arglvrydd Chelmsford,, fod ei yatorfe/dl ymborth ya llai nag yr oeldejt wadi cyfrif. Ar ye ;it o Chwefror, his gsllai y Colonel Person gyfrif ychwaneg ca mis o ymborth, ac os nad ces lfordd wedi ei chael er ychwanega y cyfryw erbyn hyn, y mae In rhaid ei, fol ef a'i filwyr gwrol weii ei dwyn i setyllfa nid eltir edrych arao heb ofid. Eto os ldrw y Prif JLywydd yn gailu cydymgynghorL ag ef, y mae i'w obeithioei fod wedi oielyraagen- ^jbeidiau oedd arno en hangen, ac nad yw j*fedf 6i orfd&L<jL adaei ei ei ifordd yn ol i Natal.
ZULU A'R ZUtUIAID.
ZULU A'R ZUtUIAID. Y mae Mr. Otto Witt, y cenadwr a ddi- angodd o Zalu, wedi traddodi amryw anerchiadau yn y wlad hon ar Zala a'r Zaluiaid. Yn yr anerchiadau hyny dy- wedai ei fod wedi bod yn Affrica am dair blynedd, ao wedi byw'n eioisaf amehweoh .wythnos, ei fodyn abl pregethuei bregeth gyntaf; ei fad wadi ei chael yn anhawdd iawn ar brydian i gael ymborth, cymaint felly fel y bn ei wraigf ag yntaa amryw weitbian yn agos marw o newyn. Nad oedd gan y Zaluiaid unrhyw ddyohymyg am grefydd, end y credant mai Ookooloo. mkooln a wnaeth ddyo, a'i fod ar y cyntaf i fyw bytb, I fadfall (lizard) gasl ei hanfon i ddwejd wrth ddyn ei fod i fyw byth; ond i'r creadar hwnw fyned i'w neges mor araf, fel y darfa i Ookooloomk- oolu newid ei fedawl, a pbenderfynu y celai dyn farw. 0 ganlyniad i anifel arall gael ei anfon a'r genadwri, yr hwa a oddiweddodd y fadfall, ac a aeth o'i flien, ac feUy fod dyn i farw. Nad oedd Cete- wayo yn foddlon i'w fobl et fyned yn Gristionogion, ac felly mai gwaith anhawdd oedd y gwaith oenadol yno. Dywedai fod y Zaluiaid yn bobl grjfion ac iachus, ao y t/biant mai hwynt-bwy yw y bobl cryfaf yn y byd, ac yn rhagori ar bawb arall yn Affrica mewn gwrhydri a rhif. En boi i ryw raddaa yn bobl gwybodus, ao er nad oeddynt ond gweithwyr gwael, eto y oy- merant ddyddordeb mewn llnawn o b vnc- ian, gan eu dadleu a'a hrstyned yn dda. Mewn canlyniad i'r arferiad o siarad pyncian o'r lath, eu bod wedi cyrhaedd graddau mewn hyawdledd ymadrodd ag y byddai yn dda gan ami i gyfreithiwr ei gyrhaedd. Fod ganddynt hefyd luaws o gyfreithiau, y rhan fwyaf o ba rai a ber- thynact i'w gwartheg, y rhai ydynt eu prif gyfoeth. Os byddai gan. Zatu lawer owarther, y gallai brynn llawer o fenywod; y byddai felly yn debyg o gael llawer o ferched ei hue, y rhai a werthai efe drach- efn am wartbeg, ac a. brynai fenywod ei hun. Y gellid prynu menyw amjdellddeg o wartfcej, oud os na chelai y cyfryw fenyw blant, y gellid ei chymeryd yn ol at ei thad, yr hwn a fyddai yn rhwym o ddych- welyd y da. Mai yr unig waith a gyflawn- id gan y gwrjwod Zulaaiddf oedd godro y gwartheg, ac 08 cyffyrddai menyw a bnwch i'w godro, y rhoddid hi j farwolaeth. Moi gwaith menyw oedd cloddio, panu, hai, a darparu ymborth, ac os byddai ganddi amser i'w hebgor heblaw hyny, y treuliant ef mewn gwneud mats, basgedi, a llestri ymborth. Y defnyddiai y Zalu- I iaid snuff, yr hwn oedd yn orchwyl o gryn bwysigrwydd. Bod eu preswylfeydd wedi en gwnend o goed, wedi en gorchuddio a llaid, ac y barnant am y rhai sydd yn meirw, fod eu heneidian yn myned i gyrff nadredd, y rhai a berchir yn fawr gan y bobl.
LLYTHYR ODDIWRTH GYMRO YN…
LLYTHYR ODDIWRTH GYMRO YN ZULU. Derbyniwyd y llythyr canlynol gan Mr. Thos. Jenkins, Tanner's Arms, Devynog, Sir Frychsiniog, oddiwrth ei fab, David JenkiES, yr hwn a berthyna i'r gatrawd a dainystrwyd yn Isauddla:- Fy Anwyl Dad, Yr ydwyf yn awyddns am ysgrrfenn gair atoch er eich hysbysu fy mod yn un o'r,. deg a ddiangasanfe O!r; n pum' cwmni. Torwyd y lleill oil yn ddarnau-mewn gair,'adorwyd yn dameid- iaa gan yr anwarisiid hyn. Daeth oddeatu 15,000 o honynt ar y wevsyllfa pan yr oedd y golofn allan|; lladdwyd-^t oil oedd yn j\ wers o'n catraw^l- ni, ao oddeuta 300 o wabanol f dranau. :^0! ni weliia y fath olygfa erioed Gwsddiwcb ar D'daw am achub fy mywy3. JSid oes ond 240 o wyr yn ngweddill o'n catra^4, Terfyn- af yn awr, gan addaw ysgrifenu^n fuau eto os arbsdir fi. a Anwyl dad, gwel weh yn dda fyned yn bersonel nea jsgrife .wcb lythyr at Isaac LejsJ Pendr<% Abarhonld'i, a dywedwch wrtbo ibd ei tab-yn ngbyfraith, Sargear-t Chambers, wedi ei hldd, ond fod ef fa i.} Thomas yn ffW, oa l yn wael ya y clafd f o'r haint Oafodd ddiahgfa gyfyng, trwy; ymgripian ar -ei druet a'i ddwytew, h dyfoi o'r clafdy i'l front trwy yr hol danio.. < Gvrelwch yn dda fy nghofio at bawb, ao ysgrifenwch yn fuan. Eich an fab, W& DAVID JENKINS. O.Y.—Credwyf y byddwn yn myned i lawr i'r drefedigaeth i gael einWl drefnu, trwy ein bod wedi colli pob poth.D. J.
/ MBDDWDOD AC lSELDEB. MAS,NACH.:
MBDDWDOD AC lSELDEB. MAS- NACH. Mewn anerchiad a draddodwyd gan Mr. W, wmt i ei fod ef y n credu mai niro wSiosion mawr- ion arafvrch masmch y wiad hoa ydyw cynydd meddwdod yn mhlith y dosbarth gweithiol. Dywedai fod yn ystod y podair blynedd diweddaf Y,143,000,000 yn fl nyddol wedi cael en gwario am to ydd meddwol, nen gyfanswm yn y pedair blynedd o £ 574,000,000, tra nad oedd eu holl fasnach allforawl yn ystod yr un amser wedi cyrhaedd ond 592 miliwn, neu 18aw miliwa yn fwy na'r hyn a wariwyd genym am ddiod. Jfod. masnachdai y wlad yn orlawn o nwyddan, tra yr oedd cefnau a thai dosbarth gweithiol y wlad yn :Ilawn, a'r unig reswm am hyny oodd, fod yr arian a ddylasent fyned i logeUan y grocers, y teilwriaid, &o., yn myned i logellau y tafarnwyr. »
MARWOLAETHAU AMERICANAIDD.
MARWOLAETHAU AMERICANAIDD. Chwef-cor 17, 1879, Mrs. Mary Morgans, yn nhy ei mab-yn nghvfraith, Mr. David Jones, Lafayette Alley, Lawrencaville. Pitts- burg, yn 54 ml wydd oed. Gwediw ydoedd i Mr. Thomas, bricklayer, yr hwn a fu farw yn Ngogledi Lloegr ychydig gyda blwyddyn yn ot. Un enedigol ydoadl o Blaeaafon, a bu yn cartrefu yn y Blienau, a Rhymni, Shr Fynwy. Cafodd ot rhan ogrJeSau yt hen fyd, ac effeithiodd hyny nes nychu ei hiechyd. Chwefror 5, 1879, David Evans, gerllaw Nebo, Gallia Co., Ohio, weii misoedd o gyotudi, yn 71 oed, a chladdwyd ef yn Nebo, dydd ae y 7fed o'r mis hwn, pan ddaeth torf fawr i'w hebrwng i'w ddystaw fedd, er ei bod ya oer ac yn anfantsisioL Treul.odd lawer o flyayddoedd yn yr ardal hon. Daeth i'r wlad hon o Ferthyr, Dsheadir Oymru, ond yr wyf yn meddin^ mai brodor o sir Gierfyrddin yd oedd ef. Yvoeddynddiacon yn yr eglwIs Gynulleidfaol a ymgyferfydd yn Nebo. Chwefror 11, 1879, yn Miners, Pennsyl- vania, yn 65 ml wydd oed, Mrs. Richard Thomas, o'r cancer. Gmwyd Mrs. Thomas yn Cwmaman, sir Gaerfyiddin, Deheudir Cyairu. Enw ei thad oedd William Francis. Derbyniwyd hi yn gyflawa aelod o eglwys yr Aunibsnwyr gan y Parch. John Davies er ys blynyadoedd lawer yn oL Cafodd ei fwr, William Thomas, ei ddiwedd yn ngwaith 'e-kins, yn y lie ncnod, oddeutu 37 o flyn- yddoedd yn ol. Gwditniodd Mrs. Thomas yn galed iawn i fagu ei dan blentyo, yr ieu- engif, sef William, heb ei eni pan gafodd ei dad ei ddiweid. Daeth Mrs. Thomas i'r wlad hon oddeutu naw mlynedd yn ol gyda William, ei mab.
■-+—— GAIR AT LOWYR GLOFA…
■-+— — GAIR AT LOWYR GLOFA CEFN- GOLEU. GYTEILLXON,—Byddai yn dda i chwi gofio fod llygaid eich cydweithwy* sydd yn y gymydogaeth yn eich gwylied, ac yn craffu ar eich symudiadau. Mae4naw" yn dweyd fod y scriw wedi ei gosod yn d^ft iawn ar eich symudiadau. Mae4naw" yn dweyd fod y Bcriw wedi ei gosod yn dyn iawn arnpeh, ac mai yn dynach y mae hi yn myned o hyd; ac y mae "phw yn dweyd [ befyd fod genych chwi byvefnos i slacio y scrtw neu ei thynhan. Yn awr, fechevn^ byddweh yn gall fel y sarff, a diaiwed fel j» fi^lomen. ac yn hollol nnol 4'ch gilydd. rydded i'r nn o honoch wisgo y cymeriad Judas; hen enw cas ydyw, ond oe? byddwo^, mewn undeb ach gilydd, yna gellir dysgwyi eich gweled ar yr un tir a glowyr ereill y gymydogaeth. EICH BWVLLYSIWK DA,
;.,PENTRE ESTYLL. v
PENTRE ESTYLL. v Y mae d:rwest mewn agwedd lewyrchus yn y pntref yma. Buwyd yn ceisio ein rh wystro i gael ein noswaita yn yr ysgoidy yma st gynal y gyfrinfa, ond ofer a y cwbt -enillod-I maibton dirwest. Pleidleisiodd amryw o'n plaid ag sydd yn caru y ayferyn, am y teiailent ein bod yn gwneathUr gwaith d. Y mae y thwyg ofnadwy ag y mae ddiod1 felldigedig wedi ei wneud. ar elm meibipn a'n merched, ie, a'n gwyra'ngwrag- edd hef yd, yn uchel alw ax 6^wy3 Dauw i roddi ei nt-is vnfrydot o b?aid dirwest. Y mae p-,efefgaetblitu ymyl tref fawfel Aber- tawe yn llawer mwy naphentrefydi gwled^ Gan hyny *i a obeithiwn yi emllwn y rheai oU sydd yn caru sobrwydd mewn enw i todk yn dairwestwyr proffesedig.—LLANaj
LLANSAMLET.
LLANSAMLET. CynaHwyd cyfarfodadloniadol yn Vestry^ room Tabor, Maesybar, nos lau, Mawith y ddiasbk y ParcbL-S. H. Jones, cantorion, y caatoresvL a'r adroddwyr, phawb oedd ya cymeryd rhan ynddo ya ea nwyliaji goreu. Haedda Mr. George Owen% Glyngora, Mies H. Biyant, a Miss M. Dona» ganmoliaeth uehal am eu oaneuoa dj^yrns; CawBom ddateaniad hyfryd o'r gta a caycU gan ysblenydd'1 Cymru^rmro, aOiymraeg^ o Telyn Tawe, gan Mr. Howell CyniaisProfr* ser, Birchgxove, al bartu Yr oead yn hyf- rydweh ganym glywed Mr. Tom M. Evaa^ ysgolfeistrjSiRligrove,amy tro cyntaf yma. Canodd Miss Beddoe, Treforis, a'i brauft ddeuawdyn dtaswynd. Chwarenodd Mr, W. G. Smith, Birchgrove, eeUations ar ei anrth. CyflawnoddMaBter Isaac H.ProeuM^ Cwmgiedd—(Mchgmyn 11 oed-ei ran JIt gampus, trwy ganu a chwaren ycyfeiliant ei nunan. agorfu iddo ail ganu bob tro. Caw £ cystadleuaeth fywiog at yr unawd, Gormod am chwiban,1* o Telyn Tawe, dan feirniadaethi VT awdwr, Mr. W. G. Smith, Birchgrove Rhanwyd y wobr rhwng Mr. I. H. Proeser, Cwmgiedd, a Mr. B. Beddoe, Treforis. Oaf: odd pawb ei foddhau yn y cyfarfod, elw yt hwn oedd tuagat leihau dyledcapel newydd y Taboriaid. TSKFORIAK.
UNDEB CANU CYNULLEIDFAOL YR…
UNDEB CANU CYNULLEIDFAOL YR ANNIBYNWYR, DOSBARTH ABERDAR QniaHodd yr undeb ei rekea',9%1 ynSaro* Abaraman, nos Lao diweddaf, o dan arwein^ iad Hywel Cynon. Er fod yr hin ya arw^ daeth Uuaws o'r cantorion yn nghydTfrhai o Gwmdar), a chaf wyd cana da^awn. Yr oedd y canu wedi gwella llawer oddiar y re\eartit ddiweddaf. Ymroddedy cantorion ati ohy& i'r gymanfa, ao yna mae pob He i greda j cair cymanfa daa. Blin genym fod y median yn oael mor Ueied o sylw gan y gwahanot e^lwyBi. Dylasai y capel fod yn Dawn; ond nid oedd wedi dyfod yn nghyd i wrandaw ond ychydig ddwsenL Ai tybed, ddiaoon^ iaid, na adylech roddi mwy o sylw I fudind syda a thuedd ynddo i wneud Hes? IChwith- au.weiniddgion.ai ni ddylech roadi mwy o'oh preeenotdeb ynddynt er cynghori yt ieuenctyd f Onddyna, fe 41dichollted ya rhaid eich eegnsodi y tro hwn, gan fod yr liia yn arw. a chwithau dipyn ya dyner, canys yr oedi yn fwy boddhaol fod yn y ty wittl din cysurus nos Lun na bod allan. Ond M le yr ydycb bob amser! Os naddiwygiww, bydd yn rhaid defnyddio y fSangall. Blia oedd goaym weled cymaint o gantnrian sydd yn mynychau capelan wedi absenoli ea httBK ain ar achlysut fel hwa. Olywaom en bod mewn eisteddfod ag oedd yn cael ei chyoal mewn tafamdy yr U8 noson.-UN SYDD a TEQILO.
Advertising
RHYBUDD! EHYBDDD!! "TkYMUNA JAS. PEREGRINE. Ujtt* U werthydd, Heol y boat, Ltenoui, hya^ bysu ei gyfeillion u'royhoed,- im SYMPWiziDk ei fod wedi symnd i No. U, MURRAY STREETS (Y Shop He bu Mr. Gough, Auctioneer, yn ddiweddar), He y perha i^adw pnb math Lyfrau a NOTfyddw&ron Qymwig; hely<V Statiooeiya
TRIOEDD BRYNMENYN.
TRIOEDD BRYNMENYN. Tri pheth syda yn peri llaweuydd yn j Ile: Tymhor efrydiaeth y gweinidog y a ayfoa i ben yn Rhydychain. Uwyddiant cyflym. y gymdeithas ddyngarol, ac ymddangosiad g> DARIAN ar ddydd Iau. Tri pheth sydd ar gynydd yn y He: Moes- oldeb, yr Ysgol Sabbothel, a'r cor caau. Tri pheth newydd yn y lie: Gora^wyl- iwr y Cytir yn rhy ymyrgar, amaeihwr yvl rhoddi genpaffrwyn arno, a dosbatth, y Tonic Sol-ffa. Tri o bersonau gwir ymdrechol gyda phob mudiad daionus yn y lie Bugail y praidd, arweinydd y cor, a'r boneddwt parchus Mr. S. B—r—g—n. Tfi pheth sydd yn cael ei wirsdda yn ddyddiol: Llestri gweigion gad want fwyaf o swn, nas dichon neb wasanaetbu oau Argl- w,ydd, ac mai i't hwn sydd a pheth ^anddo y rhoddir yn wastadol-helaethrwydd. Tri o ddymuniadau trigolion y lie Mwy o lwyd iiant ar fastiach, mwy o lwyddiant ar grefydd, a rhagor o dderbyn wyr i'r DARIAIS. MTJ^ASARIPLIK.