Tarian Y Gweithiwr

FFUmIWEDL Y LLWYNOG. Ar ol trexilio noeoh yn glSedigyhy neuadd, ya Med forea toanoeth dieth gwraig i lanhau jnr adeilad, a diengaia fhan aliaxu Ynhytiach afig aroB yn y drrf, penderfynais fyned i iyny am dro hyd at dafurndy e@ad«n wedi »aiod jwr ochr y b»yii » fy ngwaith yn ir lie. Wefi eyrhaieda gwestd^r, 4BaUu8 yn union fy mod yii hynod flfodns yn fy newiaiad o la i yymtBry^ ^hunff Yr oeft yny gwestdy befson V LIan- oaeh, ar ryw haner cnap, iel y dywedir, yn «iilwy8 el gM yn ddiatel ae yn dweyd pob laith o bethao, hab nam dim. Bachgen 118 yw Mr. Llasdadt am newyddion o hobnator: ac mi pefaia wmhcedd o bob |>etib gandao; ond rhaid Ha gadael hyd yr wythnoa neaaf, a dyohwelyd at helyntkm y prawf. .• J- Cte&btr hysbysa gaa Mh liaudadb fod y prawf i ryned yn noacu prydn«wn y dydd aieaw, a bod y rheithwyr ac enill yn cyfar- fed a^Q gilydd mewn lie peaodol, i gael cyd- deithio tna'r ceuadd. Wedi dywed hyo, awnaethnm fy ngoren o'm traed yn ol i'r M ae erbyn fy mod yao, yr oedd yr or- ymdahh yn taaaod i. of& Nid oedd yma Srydd na gmiaoB fel ya Dglynfir Bttiwn hono y ba.1ia ynddo yn Abertawe gyda'rByr T&wa W. JL, er hyny yr oedd yn rbamantoe a tenlM, a rhyw itewydd-cbb yn acdweddn y cwltd. Ceiddai J th"wyr: yn ddan a dan, a Mr. Ben Homer a Twin Lymaid o Ddiod, yn blaeoori Yn dUyn y rheithwyr, sylwais ar Arglwydd Crane, gyda iknge-H yu ei law, a Whistle y «8at yn cerddod yn ei ochr, ac yn cann yr hen gto boblogiidd henc^—" Myfi sy'n smagnV bebair.^ firnmor swynol yr olygfa, pedai llawer o bethan dyeithr i ben y ilwynog. Metidyliai am yr hen greadur twemeimr.3 hwnw fa yn oflerynol i ddenu yrhen Sa anffodus gynt i adael llwybr pur wreirdeb am y tro cyntaf yn bywyd. Yr oedd y frawdo keta yn tetthio yn gyflym, dilyn&dd y Llwynog y cwnupd i'r lba. Heb golii dim amser, cymertxid pob nn ei a tbrefnwyd i fyned yn mlaen ft'T »ckoe Darlknwyd y o> hnad>ad ya erbyn Bachgen Caredijfton gan gtero y llys, a gofvi odd i'r cylttddiedig, beta cedd g^nddo i'w ddweyd yn ng^y&eb y cyhnddiad I Dad»euodd Bachgen Careaigion ei ddizsiv eid? W| od. Ar hyn cod< dd Mr. Ben Hom»r a dywedodd,- "Y fr$wd*Haetb an,bydeddus, *-a fam VQd. mi wedi 6m t,thol i'r swydd uddaaol ac ardderchocaf bono, ihaid i ni pnenthttr pob peth yn ein gallc i gadw i tyny nrddw y uya» Ni ddylid canTataa i ^^dcr y^faig a^^MndTff p o^^ajrcharor i -ii ;• ef yw bod yn ddystaw, a derbyn dedfryd y rheithwyr anrbydeddus. Yn awr, ardderch- ocaf frawdoliaeth, gadewch i ni gael bod yn unol a phendeifynol, heb neb yn debyg i Groes Rywiog, na Thrych-Hollt, Croes o Gysswllt, na Phroest Gyfdewidiol ond yn un fel clwm cariad cywir. Safwn yn dalgryf fel Corfan Talgrwn, a pheidied neb ag ym- ollwng i fed yn Unodl Grwcca, na Chyrch a Chwtta chwaith, ac ond i ni wneuthur hyn, byddwn yn sicr o orchfygu rhyw Glogyrnach Llosgwrn o garcharor fel Bachgen (Jaredig- ion. Ond ei gael i lawr nnwaith, bydd man- tais i'w drin wedi hyny; ac os cytunwch, ni a'i rhwymwn A Thawddgyrch Gadwynog hyd nea daw yn ufudd a goetyngedig. Eisteddodd Mr. Pen Homer i lawr yn nghanol cymeradwyaeth y Uys, a chyda'i fod yn eistedd, cododd y dadlenydd ar ran y troseddWr i alw sylw y rheithwyr at y ffeith- iau yn nglyn Wi achos. Dymunai arnynt fel rheithwyr i beidio a gadael i unrhyw ddylanwad annheg, megys manteision bydol, &c., i effeithio na dylanwadu dim amynt pan yn ffarfio eu dedfryd. Dechreuodd ddacgos gwendid y tystiolaethau yn erbyn y cyhnad- edig, a .dywedodd wrthynt, ond bod yn fanwl a pheidio a bod yn unllygeidiog wrth drin yr achos, ond pob un i sgor ei ddau lygad i sylwi ar y tystiolaethau, nad oedd yr ambeuaeth leiaf yn ei f eddwl nad eu dedfryd fyddai—Dienog. Pan ydoedd y dadlenydd yn myned yn mlaen i sylwi ar anghysondeb y tystiolaethan yn erbyn Bachgen Caredig- ion, cododd Mr. Pen Homer, a gwaeddcdd allin, "Oler dadleu." Dywedodd Mr. Pen Llo nad ooddynt hwy fel rheithwyr yn alluog i ganfod unoliaeth tystiolaethau, ac nad oedd pwys yn y byd yn hyny, mai eu gwaith hwy fel rheithwyr ydoedd dyfod ft. rhyw dded- fryd sp erbyn Bachgen Caredigion. Amcan- odd y dadlenydd rhesymgar ddangos y dylai y ddedfryd fod yn nnol &'t tystiolaethan, ond i ddim dyben, oblegyd pan ydoedd ar haner siarad, cododd yr Arglwydd Ddadleu- ydd, o'r ochr arall, a gwaeddodd allan Dim rhagor o ferwi-cofi wch araeth y crochan." Aeth y llys yn ferw drwyddo, a chytunwyd i ohirio yr achos am wythnos. Bydd y Liwynog yno, a chewch y manylion pan. ddaw y prawf yn mlaeo. Megya rhwng cromfachau, yr ydwyf am eich hysbysa fy mod wedi derbyn telegram oddiwrth fy mrawd Jack, Cwmpenar, Moun- tain Ash, yn cynyg i mi le tachgen a gafodd y ewd cardota am fyned i gladdu ei dad (os desllaisyn iawn) heb ganiatid. Ni chollodd y cyfryw ond haner twro, aid yr oedd wedi ei nodi Fw gwympo, a thrwy hyny yr oedd • cytgod rheswm yn ddigon. Wedi derbyn y newydd da hwn, penderfynais gymeryd at fynhraedynn^hanolfyngwaith ya y lie hwn, a chjrhaeddais fy hen lety ynympl y Bar- rack*, yn hwyr yr nn noson. Wei, wel, dyma ie aydd yn n ghymydogaeth y Barruths I Y axae yn Sodom a Gomorra parod yma, ac ni ryfedaem damaid clywed fod y tan wedi diagyn. Ond i fod yn fyr, aethym i edrych am Jack, ae yr oedd yn dda genyf ei weled yn llon'd ei groen tew ar yr amser caled presenol. Wedi siarad ychydig, aethum tua'r pwll, ac i lawr A fi i weled y lie yr oeddwn i weithio ynddo. Y peth cyntaf a welais oedd cwymp anferth, a rhyw greadur unllygeidiog yn edrych yn dorcalonos arno: ond a mi yn holi yn nghylch sefyll coed dyblon, a'r til anrhydeddns a roddir am eu sefyll, dyma fcis nchel yn gwaeddi," Yr hen lygad plats y d—-1, os nad wyt ti yn myn'd yr odir arall 11 r owy p yna a dechreu ei gliiio, mi darawaf ail lygad allan: o'th ben." Dyna anerchiad bendigedig. Y mae ganddynt gyfraith i ofala na cbri ffaoffylau en camdrin, ond am y eaethion dan yadaear, nid oes neb na dim yn gofaln am danynt fwy na fhe byddent lyffiiint Wrth ddychwelyd o'r gwaith, wedi penderfynu peidio gweithio yn lie yr hwn a aberthwyd i nwyd bersorol, yn nghyda deall helynt t&l y coed dyblon. clywais fod yma erledigaeth chwerw wedi cymeryd lie ar bregBthwyr a chefnogwyr y Christian Mission, a rhyfeddem yn fawr wrth glywed enwi rhai personan oedd ar y Bwrdd pan y penderfynwyd atal y cyfryw i bregethu ar gonglau yr heolydd. Gorch- ymynodd y Meistr Mawr i'w weision fyned iJr J'lif ffyrdd a'r caeau, ond dyma Gristion- ogtoo Mountain Ash yn dweyd na chaiff pethau feUy gymeryd lie. ac y mynant i'w penderfyniadau hwy sefyll er yn groes i ben derfyniad Crist ei han. Ni charai y Llwyn- og fod yn gyfrifol am y fath weithred. LLWYNOG. O.Y.-lbysbyebysiad o Dreorci a'm hys- bysa fod y police a'r inspector of nuisances wedi bod yn troi y fowls allan o bantry fy h«n gyfaill y Bwsian, a hyny mewn canlyn- iad i fy mod i wedi gwneud y ffaith yn hysbys. Bvddaf yno etomewn wythnos neu ddwy; feafiai y bydd siawns am sowlc yno yn awr wedi i'r fowls gael myned allan.—LL.

r LLITH YR HEN F ADWR. MnL Goi.Wrth aros am lo mAn o'r Werfa; cefais ar ddeall fod Ward No. 4 yn wyllt gan dwrw etholiadol, a bod y DARIAN yn myned braidd i bob ty ae felly yr wyf yn teimlo ei bod yn ddyleaswydd aruaf i draethu fy lien ar y pwnc, yr hwn sydd yo bwyaig iawn yn ngolwg rhai peisonau. Yr wyf yn meddwl mai yr unig sewage perthynol i Gwmbach yw y gamlas; feUy y mae gyda mi fel badwr gyfle 1 weled. Y ddau sydd yn cynyg ydynt Mri. John Keep, manager Co- operative Stores Aberaman a Cbwmbacb, un oi syJfaeuwyr, yr hwn sydd yn ddyn gweith gar, lienor penigamp, a chyfaill i'r gweithiwr bob amser, a'r Parch. E. W. Lloyd, gwein- idog yr Undodiaid, Cwmbach, dyn didder- bynwyneb, fel y prof odd ei hnn yn yr ethol- iad diwfrddaf, a phob peth yr ymafla ynddo gwna ef a'i holl egni. Dan fchgen noble ydynt,' chwedl y Parch. Jonah Morgan. Y mae yn wir fod eisieu cael cynrychiolydd da ar y Ward bon. Nid yw yr heolydd yma yn cael eu goleuo a nwy, ond diatoheu genyf y bnaseut wedi eu goll uo pe boaaai rbai 0 aelcdau y bwrd-i yn myned drwy yr oruchwyl* liapth drochyddol yn aoal. Y mae yn eitbaf amlwe Bad oes ua o werth wedi b,, d o'r Ward hon er ys fclynyddau o' d Mr. Snape, n mwy wedi ei wnend 11 a phe buasai Rhys y 'Deryn yn ein eyuryehioli; a chan fod dan ddyn da ar y tuaes yn awr, bydded i ni yma vnend ein goreu i'w dychwei>d. Y mae yn debygol fod Mr. Snape yn ymadael a'r lIe i gymeryd prif oruchwyliaeth yr Alexandra I If eks, Casnewydd; Mr. Llewelyn wedi ovfvd o'r Bwidd ac vedi symud ffwrdd; a Mr. John Davies wedi symnd i'r Maerdy. Bydd iddynt hwy cyn hir golii eu lfeoiedd trwy uon-altmdanee; felly yr wyf yn cynyg cynryobiojUeA i aios arnynt i roddi a C *t -j fycy ar nnwaith, os byddant cystal a gwnsn A hyny, a chwithau wyr Cwmaman a Clnpeoeh roddi un at y ddau yma, ac felly ni fydd y plwyf yn cael ei daflu i gostau etholiadol Gobeithio y bydd i'r pwyllgor weled y pri odoldeb o hyn. Yr ydym wedi gwrajod > gormod ar draetbu ffigyrau, a hyn a'r jjdt o'r Ward hon, a wedi ycwbl dim wedi ei wneud. Yn awr, ynte. i fewn a'r ddau hyn, canys dyma yr unig gyfle a gawn am flynydc au eto. HEN FADWR.

YY ALCANWYR. Nid oes dim cyfnewidiad wedi bod ar bris y llafcau alcan yr wythnos hoc, er i'r alcan godi rhyw ddwy bunt yn y dyne!]. Wrth edrych drcs adroddiad y Bwrdd Ma- nachol am y mis diweddaf, ni chawn yr un gagen o fasnach wedi cyfnewid eymairte- gwell ag yw y fasnach alcan. Yn Chwef. 1878 gwerthwyd 9,962 o dynelli, ac y» Chwef. 1879 11,797 o dynelli, neu ya agos 2,000 o dynelli yn ychwaneg eleni bar llyn. edd-eynydd o yn agos i ugain- yn y cant Y mae America yn parhau i fod yn brif gwsmer i ni.f. Allan o'r 11,797, gweitbwyd i America yn unig 9,137 o dynelli. Gyda'r fath ihagolygon gobeithiol, ni hyderwn y bydd y cyfarfod yn Abertawe dydd Sadwrn yn grand success. Y mae y meddylddrych o gynal y cyfarfod hwn wedi dyfod yn gyfan- gwbl o blith y gweithwyr-ni fu nebyn udganu nac yn cymhell, ond tarddiad oddiar deimlad o gael dealldwriaeth gwell rhwrg y gwahanol weithfeydd a'u gilydd. Y mae y cylchlythyrau wedi eu danfon i bob gwaith ag y gallaswn gofio am enw yno i'w derbyn, ac os dygwydd fod rhyw gangen o weithwyr heb dderbyn cylchlythyr, dymuner arnynt naill ai danfon cynrychiolydd neu lythyr yn datgan eu teimlad i'r cyfarfod. Cynelir ef yn y Bird in Hand, High-street, Abeitawe, i ddechrea am bedwar o'r gbch y prydnawn. Y mae rhai llythyrau calonogol iawn wedi dyfod i law eisioes. Y mae pobl pan wedi eu gvrasga gan arogylchiadau i'r un fath I gyfyagderau, yn debyg a ddyfod i'r un [ gyffdyb deimladau au gllydd1 a dyua yw .sefyllfajrr alcanwyr yn y dyddiau presenol. Pel ag y gahlwn ni gasglu oddiwrth y llyth- yrau yma, teimla pob un ei fod yn cael cam, ond rhywfodd heb fan i ddweyd ei g ffyn; ac amcan mawr ein cyfarfod fydd gwrando cwynion y gwahanol ddosbaithiadau- o weithwyr, gan hyderu fod medd i'w Reddin or fyr o clxo. Y mae gweithiau alcan yr Yspytdy, ger Casllwchwr, wedi cyfnewid dwylaw yn ddl- weddar, fel y deallwn oddiwrth y Metal Advertiser." Y mae y Mri. Chivers wedi eu gwerttm i Mr. J. Rushton Turnock, yr hwn o hyn allan a'u caria yn mlsen yn ei enw ei hiin. Er fod Mr. Tumock wedi rhoddi swm mawr o arian am y gweithiau hyn, nidydym yp gweled fod un achos iddo ofai cael llog da am ei avian. Y mae ganddo staff o arolygwyr da a chystal gweith wyr ag a fedd a Cymru. Nid oes gan hyny yn eisieu ond deall eu gilydd yn dda, a chydweithredu a'u gilydd. Y mae y gweithiau hyn wedi bod yii hynod fel gweithiau alcan am sefydlog- nvydd yn mhiith y gweithwyr, yr hyn yw y prawf goreu bob amser fed dynion yn cael delio atynt fel dynion. Os bydd llawer o gsfnewid dwylaw yn bod yn ein gweithfa- oedd, llefara hyny fod yno rhywbeth ag sydd allan o le, a mwy na thebyg ar ol y newid, mai gwaeth a ddaw yn He yr nn a fyddo yi* ymaaaeL Deallwn fod Cydweli i gjrchwyii eto ar Slch lawer eangach n-»g erioed o'r blaen. ae y gweithiau hyn wedi eu hadgyweirio yn hollol, ac yn debyg o wwthio bellach yn fwy llwyddianus nag erioed. Yr oedd y gweithwyr yma, os gallwn gofio yn iawn, ychydig yn is yn eu cyflogau na'r corff o'r alcanwyr yn y cyffredin. Beth all fod y rheswm am hyn, wys Y mae hyn yn sicr olfod yn werth eu sylw cyn ail gychwyn o honynt eto ar y telerau hyny. Y mae Mr. Player, Clydach, hefyd wedi cychwyn ei felin, ac wedi ychwanega alcan- dy ati er pan yn gweithio o'r blaen. Y mae pawb yma fel wrth eu bodd, ac yn ymdded- wyddu yn y briodas A'r meistr. Hyderwn 0 uw fod iddynt ddyfodol Uwyddianns. Nid oes dim a mwy o angen am aauo y dyddiau hyn na deautlwriaoth da rhwng meistr a gweith- iwr. Y mae dosbaith o ddynion i'w cael a yistyriant mai rhwygo teimladau y meistri mae y gweithiwr pan yn gofyn iddynt am ei iawnderaq, yr hyn sydd yn sicr o fod yn gyfeiliornus. Debygem ni, aciy mae genym brawf o 27 o fiynyddau fel gweithiwr, mai yr hwn a feddylia fwyaf am dano ei hun, ac am werth ei lafur, yw yr hwn y meddylir mwyaf o hono yn y pen draw gan y meistr. Nid yw y parch a delir i'r caethwas ond Nid yw y parch a delir i'r caethwas ond gwenketh. Yn union y ceir gwell caethwas nag ef, troir hwnw i ffwrdd. Ceir profion amlwg o hyn bob dydd o'r flwyddyn. Os edrychwn i blith y dosbarth a In yn enwog am eu gwaith ipawr, gwelir hwy heddyw yn ddiamddiffyn a thruenua en sefyllfa-wedi lladd eu cyrff cyn bod yn haner cyflawnder eu dyddiau, ac yn cael eu hwtio gan bob dosbarth. Dylai ein dynion ieuainc gy- meryd y wers bon. Gadewch i ni,_wrth gau ein llythyr hwn eto, ofyn i chsvi am gyamaru ffigyrau y gwerthiant-yn agos i ddwy fil o dynelli eleni yn fwy na'r llynedd, a hyny pan mae y gweithiau heb fod yn agored ond am bedwar o ddiwrnodnu yn yr wythnos. Beth fuasai y cynydd pe buasech yn gweithio chwech di- wJnod Uawn1 Ac yna gufynwch i chwi eich hunain drachéfn beth fuasai sefyllfa masnach yn ngwyneb y fath orl-awtdor aruthrol, a cbewch mai chwi eich huuain sydd i'w feio am na fuasai eich sefyllfa yn well nag ydyw. Mae y llafnau alcan yn nwydd gworthadwy, ond ffulineb yw gyru mwy i'r farchnad nagy mae'r prynwr yn ei ofyn. G;vl y masnachydd waeddi mai fo lae-Y yw y cri am over produc- tion, end iachawdwriaeth masnach fyddai piodudo llai. LEWYS AFAIJ.

URY NAMAN. }: i Yn y rhifyn diweddaf o'r DARIAN, ym- ddangosodd ysgrif o dan y penawd uchod, yn rhoddi ychydig o hai-es yrcadawiad v Parch. J. M. J, nes ag eglwys Gibea, a'i yrr"- uniad a'r Eglwys Sefydledig, a hyny yn beriaf o achop ymryson a fu rhwng y gweinidog a diac niaid eglwys Gib. M&e ttyn yr ymryson wedi bod o flaen yr eglwys a'r ardal am yn agos i flwyddyn o amser, a'r holl dra fodaeth yn y diwedd wedi troi allan yn fethiant. Yoiryson sydd wedi chwalu yr eglwys, wedi ehwalu yr aidal, ie, wedi chwalu le teutuoeda oedd wedi cyd-ddwyn yr iau am ugeinj&Sto fiynyddau gyda'u gilydd, ac ar ddi|Fjjjpi^ 0a ^oes yn methu cydweled ac yn ymwabanu. Gofid calon ydyw i bob dyn sydd yn ystyried o ddiftif fod y fath beth wedi dygwydd; ac os methwyd psnderfynu yr ymryson yn yr eglwys wrth gael yn agos i flwyddyn i wneud hyny, gobaith gwan sydd y gellir penderfynu y mater yn ngholnfnau cyhooddiad wytbnosol. Heblaw hyny, byddai agor dadl ar y pwnc yn rhwym o fod yn ber- sonol iawn i'r ddwy blaid, gan fod y ddwy ochr yn credu yn gydwybodol eu bod yn cael ngbyfiawnder. Felly, fy nymuniad ydyw ar i'r cwbl ddystewi bellachj gan fod y maes yn ddigon eang i wneud daioni yn y cyfeiriad hwn heb fyned i ymrafaelio rhagor. Mae rhai yn barod i awgrymu mai fi oedd awdwr yr ysgrif yn y DARIAN. Ni charwn ddywedyd dim am yr ysgrif, end yn unig fy mod yn barnu mai gwell peidio ymgyndynu rhagor ar y pwnc. A fyddwch enwi mor garedig, Mri. Gol., ag hysbysu yn wahar.ol, gan nad cedd a fynwyf & hi o gwbl. Brynaman. D. W. LEWIS. [Gallwn sicrhau pawb y perthyn iddynt wybod, mai nid Mr. D. W. Lewis a ysjgrif enodd y llith o barthed i'r anghydfod, yn ein rhifyn diweddaf. Yr ydym yn cyriolygu hefyd mai goreu pa leiaf a drafodir ar y PWDC, er y credwn mai ystyfnigrurydd, ac nid gras, sydd wedi b--d yn achos o'r fath rwyg mewn eglwys Gristionogol.—Got ]

GWYLIEDYDD, BETH AM Y NOS 7 DyddMercher diweddaf, cynaliodd meistri y gweithiau cotwm gyfarfod yn Blackburn, pryd yr ymddyddanwyd ac y dadleuwyd llawer ar sefyllfa mbnach, a chyn diwedd y cyfarfod penderfynwyd yn unfrydol fod goo- tyngiad o 10 y cant yn nghyflogau y gweith- wyr i gymeryd lie, a hyny mewn tair wyth- nos o'r dyddiad hwn. Y mae yn ofnns y cymer strike gyffredinol le. t Y ihae strike yr mgmeirs yn Liverpool mor bell ag erioed o fod wedi ei pheaderfimu, er fod y gostyngiad o 7 £ y cant wedS ei wrthsefyll bellach er's chwech wythnos, a'r gweithwyr wedi cynyg cymeryd 5 y cant o ostyniiad. Y mae mudi&d ar droed i ostwng cyflogau gwneuthurwyr gwydr. Y maerhybudd wedi e1 roddi yn noebarthiadau Manchester a St. Helens, a pharotoadau yn cael eu gwneud mewn lleoedd ereill i ganlyn. Wedi misoedd o arafweh, y mae. argoelion gwell yn y fasnach lechau yn Ngogledd, Uymrn. Yn ngwekhiau Mr. Assketon Smith, lie y cyflogir yn agos i 6^000 o lechwyr, ychwanegwyd y dyddiau gweithio yr wyth- nos ddi weddaf, o dri i bedwar yn yr wythnos, ac y mae lie i obeithio yn awr yr ychwanegir diwrnod etc, beth bynag am ddau, yr wyth- nos nesaf. Yn ngweithiau Arglwydd Peri- rhyn, y inae y pedwar diwrnod yr wythnos yn parhau, ond y mae ya Bier fod y galw yø yi porthladdoédd cymydogaethol am lechau yn cynydduc Y mae lluaws o'r chwarelwyr yn ymfudo i America, New Zealand, a Chai2ada. i Oddiwrth adroddiadau a wahanol gyfeir- iadau a changenau masnach yn y wiad, y mae rhyw yciydig o le i obeitoio fod y gwelliant ag yr ydym oil yn hiraethu cy- maint am danO wedi dechreu gwawrio. Y mae yn wir ei. fod mor wan a phelydrau y gtvanwyn wedrganaf caled, ond eto y maent yji llawn mor dderbyniol wedi gauaf maith a t^ywyll ar fasnach ein Hynys. JFeallai m»i atwydd da ydyw fod y gwelliant yr ydym yn sto am dano wedi dechreu yn yr no man ag y dyoddefwyd i ddethrenyu 1873. Adroddir fed masnach haiara Cleveland yn gadam mewn too, ao i ryw raddau yn gwerthu am well prisoedd. Nis gallwn wada drachefa nad oes rhyw ychydig fwy o waith yn ein gweithfeydd haiarn yri Neheudir Oymtu, tra y mae y fasnach' alcan yn ein plith yn afaalwg wella, a'r prisoedd yn uwch. O Sheffield hefyd yr ydym yn cael fod ychydig welliant yn cymeryd lie, er fod archebion oedd mewn llaw o'r Cape,' o herwydd y rhyfel Zuluai^d, wedi eu tynu yn ol. Y mae S cael ei hysbysu o Sheffield a Gogledd d^gr, fod gWelliantau rhagorol wedi eu [ darganfod yn ngwneuthuriad haiarn, y rhai [ a alluogant y lleOedd hyny i ymgystadlu yn well A thramwwyr yn y nwydd. O Leeds yr ydym yn. cael fod gwneuthnrwyr ager- beirianau mewn gwell gwaith, a hyny gydag archebion tramor a threfedigaethol, er fod y gystadleuaeth ar y pethau hyni ya un galea, Y mae yn wir ein bod wedi cael adegau isel ar fasnach o'r blaen, ond yn yr adegau hyny, nid. oedd yriselder yn parhau cyhyd. Yn 1861 profwyd iselder masnach neillduol, ond yn 1863 cawsom adfywiad, yr hwn ad- fywiad a barhaodd hyd 1866. Yn canlyn hwnwdrachefn cawsom farweidd-dra oJ1867- 69, ond cymerodd adfywiad Ie yn 1870, yr hwn a arweiniodd iJI adfywiad masnachol mwyaf neillduol ag a gawsom yn JT oes hon, yr hwn a barhaodd o 1871 hyd 1873. Wedi hyny daeth i mewn y marweidd-.dra anghyff- redin yr ydym wedi bod ynddo er hyny hyd yn awr, ac o'r hwn, gobeithiwn, yr ydym ar ddyfod yn bresenel.

COR UNDEBOL MERTHYR AC EIS- TEDDFOD GADEIRIOL CAERDYDD. Bydded yn hysbys i gantorlon a chantor- esau Merthyr a'r cylchoedd, fod y Cor Un- debol uchod, dan arweiniad Mr. Lewis, yn, bwriadu cystadlu ar y prif destyn yn Eis- teddfod Csterdydd. Taer ddymunir ar bawb a allant i yremno ar frys. Cymes y practice le ddwy waith yn: yr wythnos-am 8 o'r gloch n4a Fercher, a 5 prydnawn dydd Sal, UN O'R PWYLLGOR.

TREORCI-ARTUNION. Dymuna gweddw Isaac Lewis, o'r lie uchod, ail alw sylw pawb ag y perthyn iddynt, at yr <Art Union, yr hwn a gymerudd le yn y Railway Inn, Treorci, Chwefror 16-tg, 1879, gan fod ychydig o gamsyniad wedi dygwydd mewn perthynas iddo hyny yw, fe doaeth yr hysbysiad allan yn y DARIAN yr fin fath 9g y daetb y numbers ,/r boa, heb feddwl dim y bydJai neb yn aichx-u y llyfr gwfeiddiol, ac hefyd mewn gwirionedd beb wybod fod hyny yn rheol, ai nad oedd ond os ydyw, dyma hwy fel y canlyn, gan dde- chreu Rf Prize No. 1854,-2821, 95, 436, 1666, 1661, 908, 1585, 1680.—Ydyaa, Yx UN RHAI AG O'R BLAEN.

AT PICKLERS AC ANNEALERS YR HOLL WEITHiAU ALCAN. I, Dymunir arnoch gadw draw o Yspyty, Casllwchwr, tra parhao yr acnealldwrtaeth presenol rhwng y gweithwyr a'r meistri. All Picklers and Annealers are requested to keep away from, Yspyty, Louyhor, during the r; !v iftl.,r;.r [¡j.-c":

Allan o'r wasg, yn y Sol-Ffa, pris 4c., "CANEUON I GWYNPYDAU; At waeanaeth yr Ysgol Sul, Cyfarfcdydd qystaleuoJ, c., GAN D. EMLYN EVANS. Newydd ei gyhoeddi, pris 6c., OARNAU A DADLEUON At wasacaeth CyfarfQdydd Adroddiadol, &c GAN DEINCODYN. Danfoner am danynt at I. JONES, Printer 43 Treherbert. Drill Hall, Ynysowen, g-er Troedyrhiw. BYDDED bysbye y1 cynelir Cyfarfod Llenyddol yn y Ile uchod, nos %dwrn, EbrlU 12, f879. Beirniad,—Rev. D. Q. JONES (Dswi). Yew St., Troedyrhiw, Merthyr. Pair DuSTTWAr. I'r Cor heb fo«i dsn 30 mewn rhil, a gtnp yn oreu "Herm-n," Rhif 111, o Lytr Ton&u Ituan Qwyllt, ar y geiriau "Fe welir Seion fe, ywawr, gwobr .0. 1 0 fi A 5s. i r Arwein>dd. Am yr Hir a Thoddaid BeddMgraflf i "Mr. Wm. Jones, Yujaowen" 0 10 0 Eto i "Mr. Wm. Gpiffiths, Ynyapw^n* 0 10 tl Y fyfanaoddiadau i'w hanfru I'r Beirldad rr nea cyn Ebrfll lai, 1879, a'r ffugowtu ereill fr Yaarlf- enydd ar men cyn BbrlJl 7fed. < WILLIAM HICKS, 27, Nixon Villa, 44 Yn)sowex6 Merthyr VTJYNELIR CLASSES Tonic-Solla if Hen Nodiant yn Ebenezer, Tonypandy, bob nps Fawrth a nos Wen1 am 7 in gloch. -t ATHRAW:—MB. D. BUALLT JONES. TKLRRAP :—2s. 6a y chwavten Menywod a bechgyn dan 14 oed. Is. fle. RHYBUDD 1 RHYBUDDlI "OYDDED hysbys i'r cyhoedd, fy mod L Dd. Thomas, OaebakeH (gynt o, Lan- samlet^, yn rhoddi oyfleujMlva i uuriiyw berson neu bersonau a all fjr nghyhuddo 0 odinebu, i Wneud hyny o nvn mis 1 ym» ddangosiad y zfcybudd hwn. Os bydd i mi glywed fod rhyw on yn iselhau fy nghymeriad mewn un rhyw odd ar oIhJDt bydd rhaid iddo sefyll canlyniadan y gyfraith. 46 DD. THOMAB. CASTELLNEDST (TJYNELIR EISTEDDFOD GfiiraDO&om [v Ao., yn y dref uchod. dydd rhrqa<r r Qroglith, Ebrill llbg, 189SL PRIF DQAKfATJ1, f M Datod mae lihwymau Oaetfc^ iwed (J. Thomas), i Gor o 3f ac uchod, gwobr 10 0 0 4 Chadair i'r arweinydi^ t "Wells," Rhif 138, Llyfr Tobspt Stephens a Jones, gwobv J Vl.! S Q Jfe rr Fife Band a chwaiMo oren < "girch Mes&'q "Gwyv R Oren gWobr .J )" a :0. Am y gweddill o'r testynao,_y» amodao, <bc., anfoncaf cm y rhaglen at yr Ydgiifeaydd, ai chair hilam lg.; trwy y :PC8t, '1 iC. EDWARD MOBOANSi Ysg^ Tramway Office^ Neath. ■ j 11 —— i—^ TTN EISIEU' yn ddibed, dynion parchus, diwyd, a sobr.i gym; ycbJolf y "MutuS Provident Alliance" mewni^gwafajfaol tanaa 0 Ddeheudir Cymru. Anfoner Ujthymod ceiniog am yv holl fanylion i'r StTPfiBIN THNDBH O1. ^0 Hafod, Pontypridd. r; £ '1\ MERTHYR TYDFIL. Art Union Prize Drawing, In-Met The Building: Fund of DeB, CDlüUa. ) GEORGETOWN THE DRA.WINQ,will take plaqa on Thnraday, September 36th, 187^, at ^ha Tnrauroi HALL, under the diBtktgaished pttfonut and jropw- vision of the followiag gentlemen:—D. Williama^Eiiq,^ High CfeDgtable W.'Ha»ria,B^j W. Jonta, Eeq,, Cyfarthfa Works; B. Kiakbonap, B*q, Llv;nc<>l>n j JT. Jenkins, Eeq., and J. K. SaviM, Esq, The following vahiabie Prizes will be dr4ma fcr j— FIRST PRIZE, i { Any article or artiolea to be aalroted by the sc&o^GBfnl «!&nu ta the value oi [ 2. A brilliant-ton* d Ffacoforte in walnut 25 0 3. A handsome Pony i v .>160 0 4. A handsome pais of, ChuideUera, with four brackets in each 12 0 0 p. Chembars'i Enc),o'opbdia, pitblb,had at 10 10 0 6. An eight-day Clock 8 3 0 7. A Silver Lev<?r Watch 6 8 8. A handsome Bleyele 0 6 0 19. Singer's beautifu) Sewing Machine 6 u 0 ljO. A very btaatiful .C^est of Dcawetf ..560 11. A superior Suit,of Ciothes 4 4 0 12. A rich Pafseley Shawl ..400 13. A beautiful Mtthogany Couoh 330 f4. A highly Bleotro-plated Tett A Servioe .320 15. A pair of good Blankets 1 16 C 1,6. A beanti/ui Set ef School Books 11) 0 17. A beanti ul Welsh FldLDel Dries 1 6 6 IS. A Rosewood W iting ticsk, 9.th brsss oajs 19. A Ladies' Bosewovd Writing Dak ..1 1 it 2i. A handsoma Ciuet-stand oomplete llo 21. An ele^nt Swicg Locking Qiaf4 I10 82. A tesutifal Time-Piace 110 23. A Lediee' Dtessing CaM 110 24. A Gentleman's Dressing Case 1 1 0 .25, A beautiful Aeoordian o 26. A beautiful Set of Tisys 1 I 0 Sl7. A Siik Umbreila 10 28. A Set ol Fire-Irots 0" 10 29. A handsome Picture n 1 10 3 A beautiful Ergraving 1 19 31. A tich Tabie-c,,v,,r i, .1. 1 0 32. A Water piootOvercoat 110 la addition ti the tbove, tWe «ih lie given tway abeva Two Fut-dred Y*!uat.la Piizes, comprisfng Time-p:'ec;s, Eig!stv,' go, Woclltn k3hawil tind Tumoveis, Flatnel Shi: t at:d Fi ulel Aprono. Lfciidren's Boots > ni & ckiugs, Ti" ind Lintn vu^ar?, Plicket Hantkuohlcfe, Primt Wtikb Ftms & C asrphiJly Cbetee, together with other or-,ame&trl and useful articles. Tickets, 6d, each, or a Book of Twelve Tickets for 5s. The Drawing will to on the principle of the A't U uian) 3itad the tucc«**ful numbers will br, publish; d in the I mc-ithyr Express,' Scutb Wa;es ))iy Nowl": 'Banatr bC An-serau Cymru 'St>ren ( ymt* and -Tariany G»< ithiwr.' A lint of v-itairg num- bere will be forwa dtd to rny p 'i Ott sho 11 Hi aeld a stamped addteev,,t euvtkpe fe, the hbh. Tr asur- r, 'E. B, Evan,, Er*q B fcon OJ.) Back, Audi tore, Me«a»s J. Vau^h.v aid W. Wiiliams- Hon. Sec eta,y,^ D. D -vi E,q.f GV b Corr-sponcing Mr. T. Thocbil Brecon roa-1, Merbyr Tyofil, afarf Mr. R. l,lewAl^» 15, Cyfarthf,. Lane, Merthyy Tvdfil. 36 MOTHER SEIGEL'S: CURATIVE SYRUP. Pnce per bottle, 28. 6d. and 4s.. 6d. p' free.—Goruchwyliwr dros Bontypridd, Tre- hafod, a'r Porth: Williaih Williams, Tre- hafod, Pontypridd. '• '••• ♦- r .••Iff'- v .r, 4 » r ——BETHLEHEM, TREALAW CYKELIR EI>TEDDFOD yn ynspol nohodT t r ddyed Gvecer j Groglitb, 1879, dan nawdd Lboi 8 •!> 'iliams, Miekin Manor^ j; W. W. Iirou, »iw, ilw.-typia; g Davies, TsVu Prin rtf.e >et»ad M. Rc^lacfs. Tsw., Vea £ grug; I r. H. Iv. D^i P, Cymer; Dr. 1. DavlM, Ç'J tf-trai „ i-o o d^r, j> wjddiaeth G. liams Ysif* (i j V jiBgelswyr Incou^i meim,. Jv«vdu.iK'ta Bft.oconifceta, Catiad-ve-;a, Adrodd- -J i ^3an, At et^jddiaeth. B iny- Y Rhyddi^eth a'r Ffcrldcniaeth, » *o};erle> Pontypridd; Yr AdroddiadatL Gwaicb, (attach Gocb. Beimiad y Cana, D. Rosen, Yswain, Pontypridd. Pianists: Mioses Mar* Daviea Yatrad, a Bessie Piice, Penyjirsjg. PRIF DMTTNAU. Yr HaU' gan Gwilym Gwent, i iLT 'c heb fod o dan 40 o rif, gwobr 10 ti, 0, Tiaethawd, 'Haelicni Daw a gwas-ti Kfobr 0 I6 0 Pryddest,'Awdwr Natur," 150 Hin-il,t 1 j. 0 Programs i'w oael ar ol y ISfei o f. n.-t^r, van V, Mr. Daniel Thomas, Grocer, To&ypand- £ j CASTELLNEDD. CYNELIR Y DRYDEDD T. iTEDD- 1 FOD FLYNYDDOL yn y Furchnadle, i dydd Gwenery Groglith, 1879. Llywydd, H. P. Charles, Yaw., Maer y Dref Arwemydd, Mr. D. Brythocfryn Orlinthe Beirniad, Mr. W. T. Ries (Ala-w Ddu). 7. PRIF DEOTYNAU. I r Cor heJb fod dan 150 o iiifer, aganoyn oreu "Hallelnjah, Amen," 0 Arch y Cyfansod, gwobi 25 0 0 I'R Cor heb fod dan 50 o nifer, a gano yo oreu Datod mae rhwym- au caethiwed," J. Thomas 10 0 0 f Pr Fife Band a chwareuo yn oxen dair o Alawon Cymreig (y bands i ddewia yr Alawon a fynont) gwobr 2 0 0 LU1 g^edMl o'r testynau, yn nghyd a phob manylion ereill, gvaal y programs, i'w f am y pris arferol oddiwrth yr Ysgrif- enyddioD)- I I fE. WILLIAMS, 3, Albert St., Neath, J J. WILLIAMS, Grocer, M elincrythan. DAVIES' N I' Wring and Refreshment Roomgt. 17, CANON ST, ABERDARE. Caftuux Bhac1 r Coffitnas Rhiod M ■ T\™UNA JOHN THOMAS, hysbysu trigol- ion y Porth a Ohvm Rhiondda ya, fltiAedinol, yn ngwyneb yr arogyitchiadan tjawd^y taensch, ei fod wedi dyfod i'r f yttgymaryd a gwneod pob m^oi Q Oofflaan yn rnatach na neb-yn y cwm. Oa ydych am gael Coffinau o wr eatnuriad da 8 Dhíiø isel, anfopweh eich archebion i THOMAS^ Gporpenter <fc Undertaker, t„ 7 North Road, v » >■' « o (Opposite Portb Station). f Perth, Rhondda Valley f 1 V AN AGENCY. f jA N AGENCY offered, worth £ 5 per week. Fot fall particulars apjply to the CL L EL S. Company, Colchester. 23 'J [1 LLANCAIACH, NELSON. |T|YMUNA WM. JoNEa. Coed-werthwr, [ Adeiladydd, Melin-lifi^r^c., Nelson. | hjrabyau ardal wyr y gymyd-g-eth uchod, ei rod, ar gais anlryw b^-sonad ctirltol, wed| Ljtm^moryd a gwneud Coffiui*n o bob mam [ ajm onsoedd mor rheeymola neb yn y farcfi- •nad. | Dymuna hefyd ddiolch yn wresog am y oefnogaeth y mae wedi dderbyn fel gwerthwr F (Joed, Slates, Drain Pipt^, Cement riasterj 1 Ironmongery, &o. so hefyd, wnead yn hya- p bys ei fod yn bared i roddi prisian am bob d math o adeiladwaith. 29 TABERNACL, 3?0NTABDULAIS. ;|^|YKBIJR EISTEDDFOD FLINYDDOlji y Capel uchod. dydd Gwener y Qroglith, Bhrill 11^, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymge»swj*ti Ilwydaiaims mewn Caoiadaeth, Adroddiadau, ac. Par* DDABN CORAWL. £ s. c. Mae Goiphwysfa eto'n .ol," i goiau heb fod o dan 60 0 rif, gwobr 9 0 0 A £ l i'r Arweinydd Beirniad y Gwgadaeth,-Mr. R. C. Jeukmsd Idanelll Arweinydd y dydd,-PueL J. JaniQS (Xago Ddu). ftograms i'w cael gaD yr Y sgrifenydd am y pds arferol. JOHK LEWIS, Hendy, j Pontardulais, &.8.Q, Capel Seion, Waunarlwydd. pYNELIR EISTEDDFOD Flynyddol Capel nchod, dydd Gwener y Groglith, Ebrill lleg, 1879, pryd y gwobrwyir yr ym»' ^eiswyr ilwyddianus. Beirniad,—PBOFF. DAVIES, Llanfeollen. PRIF DESTTITAU. P* Cor a gano yn oreu "Datod v mae Rhwymau Caethiwed" (John Thomas, gwobr. 8 0 0 I't Cor a gano yn oreu "Y mae Gorphwysfa eto'n ol' (Petctrdd Qwynedd), gwobr 2 0 0 Ni chaniateir i unrhyw arweinydd i arwain cor os bydd wedi enill ugain punt o'r blaen, Y mae y programs i'w cael am y pris ar- ferol, gan MR. THOMAS JOHN, New Road, Waunarlwydd, Swansea, CAEBSALEM, DOWLM. i^YNELlR EISTEDDFOD yn y Capel uchod, dydd Sadwrn. Ebrill 12fedt 1879 (ddydd Gwener y Groglitn). 4 s. d. I'r Parti a gano yn oreu MY Gwlithyn," gwobr 1 5 0 Am y Traethawd goreu "Sectau y Testament Newydd," gwobr 0 8 O Y programs i'w cael am I ic. yr un, gan JOHN T. WYNDHAM, Ysg., 15 7, Odessa St., Dowlais. GUAND DRAWING OF PRIZES will beheld, at' TREBANOS, Pontardawe, Swansea, on WHIT-MONDAY, 1879, in the preaenoe GI several, gentlemen oi the mdghbuufhood and as may ticket- holders as veiii attend; 'li'Lt:n the following valuable piizes will bs awarded to tha winin; tumbers a. d. < 1 C. pital New Houie ad Giden, Vidoe 200 0 0 2 G v n',n CA-sh 10 0 0 3 A jr. t elaks Eaimonium n 7 7 4 S t o Ten Se< vice q 0. 5 Ditt^ „ 1 la 0 St. khz Clock nIl 0 7 ^t.fChviber Wars 6 loft s n-vk.iiu. S14 o j 9 Ss uf: Lumber W. re g 12 0 jU 0 10 6 lii Miety L mp 7 6 II i M«erec^um £ jpa M 0 5 0 1. Tick-tp. 0-a" Sbillirg e t-, or it Bo< k of 22 for £ 1* tSenrmri^ -jf. E. R chatcs atd W. J. Morgan, .Trebenc.8, PoitaiUttvce, S hnsea, where tiakete may ibp aLt&Ua A^enis waited everywhere^ 36