Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
23 erthygl ar y dudalen hon
F ■" — " "■ ■ ■■■■ 1 ■ ' HYN…
F ■" — "■ ■■■■ ■ HYN A'R LLALLYB WYTHNOS. t Dydd Dun diweddaf cyfarfyddbachgea- yn o'r enw Edward Jones a'i ddiwedd T yn mhwll Abercwmboy, Abetdar, trwy i ddarn anferth o lo syrtliio amo a'i tedd I yn y man. Er dydd Iau yr wythnos ddiweddaf y mae pump o gyrff wedi en golehi, i'r traeth yn agos i Ryde, a tbybir maioyrfi rhai o ddwylaw y llestr Julia, perthynol i Jersey ydynt, yr hon a aeth yn ddrylliau rhyw dair wjthnos yn ol ar dueddau Bembridge. Dydd Linn diwftMa? yn Newgate, di- enyddiwyd morwr AiLevioanaidd, o,'r ariw John Simms, am lot'uidlomenyw anllad t ladrataodd ei gv-flor mewn tafarndy. r Prydnawn dydd Snl d weidaf derbyn- iodd menyw o'r enw Ebzi Paton drywan- iad angeuol mewn putebdy yn Prince Wll. liam Street, Liverpool. Er pad oedd ond 21ain oed, yr oedd w 3i dilyn bywyd an- llad am bum' ml no 3d. Ya ol y tystiol aethaa a gafwyd, yr oedd y fenyw ar y pryd yn eistedd wrth y taa, pryd y daeth an Thomas Johtsoi i töwr o'r llofft, gyda'r hwn y mae yn ymddangos yr oedd wedi bod yn cweryla, ac a gydiodd mewn eyilellgan ei thrywaan yn ei gwddf fel y .bu farw In fuan wedi hyny. Dymnnem alw 8j lw ein lluosog ddar- ljenwyr at lythyr Vr. George, Hirwann, a welir mewn colofh arall, er iddynt anfon y rhifyn phenol i'w perthynasan a'n «yfeillion i'r UJJQI Dalaethiau. Ymae yn yesyn fod darganfyddiad mor ddaionus ag ipiddo Oymro o Morganwg yn cael ei efelychn a'i werthu mor ddigywilydd ag -ymae gan yabailw/r digywilydd yn yr XTnol Dalaethian, tra y mae digon o'r pelenau iawn yn cael eu hanfon yno oddi- wrth ei gw: euthurwr. '¡ Ychydig ddyddiau yn ol deuwyd ohyd .1 gorff plentyn yn Oanel Caerdyad, gyda anordyn a chareg wrth ei wddf. Cynal- iwyd trengholiad ddydd Lion, a dychwel- wydyrheitbfarno Lofraddiaeth Wirfoddol yn e^byn rhyw bergpn anhysbys.. Tra nad oes [ond awm hynod ddinod A^redi ei gyfranu at aohos gweddwon so: flmddifaid tanchwa glofa y DJinas, i dry- -Corf# y Mansion House, y mae £ 7,OOQ( wedi eu aerbyu yno mewn llai na wyth- nos b amser at drueiniaid gOrlifiad Hungary.
\ç1. 7 CELF A MASNACH.
ç 1 7 CELF A MASNACH. DURAAM.. ■ Y mae yr annealldwriaeth sydd yn bodoli thwng meistri a gweithwyr glo Durham, ^yn ymddangos yn fygythiol, ao ofnir y -terfyna mewn strike oyffredinol. Dydd Badwrn diweddaf, cafodd 15,000 o lowyr rybudd o ost/ngiad o 15 y oant. Y mae y • gweithwyr wedi oynyg rhoddi yr achos i gyflafareddiad, ond y mae gostyngiad yn caelei ofyn yn ddiamodol gan y meistri. rO herwydd fod yr annealldwriaeth yn edrych mor fygythiol, y mae cwmni haiarn (Donsett wedi rhoddi rhybudd i'w 5,000 J, weithwyr haiarn en bod yn bwriadu can i fyny eu gweithiau os bydd i'w gweith- wyr tanddaearol, y rhai sydd edan rybudd, sefyll allan yn erbyn y gostyngiad.
[ &BEBTAWS.
[ &BEBTAWS. Cynaliwyd cyfarfod neillduol o fasnaoh- r wyr perthynol i'r gwaith alcan yn y dref hon ddydd Llan diweddaf, pryd yr oedd nifer mawr we li dyfod yn nghyd. Oafodd pynoiau neillduol perthynol i'r fiaenaoh eu dadlen, ac yr oedd yr undeb goreu rhwog y frawdoliaeth. Penderfynwyd dal at y pria presenol o 17s. am I. O. ooke yn Liver- pool, a chytunodd y rban fwyaf o'r gwneuthurwyr i leiban y gwneuthuriad yn l mhellach 08 byddai aohos am hyny.
.CASKBWYDD.
CASKBWYDD. Nid.oes nnrhyw argoelioa o welliant yn y fasnaoh haiarn, er y credir fed adeg gwell gerllaw. Credir y gwneir oil ddeehreuad yn ngweithiau Sirhowy yn ystod y mis dyfodol, ao nid yw y gredin- laeth heb fod ag ychydig seiliau wrth gefn. Y mae y pris a delir am yr haiarn yn andwyol, ac yn tueddu yn barhaus i estwng. Y mae y fasnaoh ddur yh gweUa, iR'r galw am reilian yn fywiooaoh. Y mae ■y galw am lo ager yn cadw i fyny ar «yrartaledd, ond y glo tai yn arafaoh.
r * I. ■-14GLOWYR DYFFRYN…
r I. 14GLOWYR DYFFRYN ABERDAR, [ A'R GOSTYNGIAD O 10 Y OANT. I Ar gais amryw o gyfeillion, yr ydym yji eifeh hysbysu y cynelir cyfarfod o Jrynrychiolwyr yn ngwesty Abergwawr, ^beraman, pryanawn dydd Linn nesafj ipryd y taer ddymunir am bresenoldeb "Hau gynrychiolydd o bob glofa sydd yn a gweithio o dan y gostyngiad nohod. Y r Cyfarfod i ddechreu am 5 o'r glooh. Bydd tunryw faterion pwysig yn oael eu oodi i'ch sylw difrifolaf. Yr eiddooh, JOHN PBOSSBB, ( FIMUST* DAVWI. v.* i- •
AT LOWYR MYNWY A DEHEU- -,DIR…
AT LOWYR MYNWY A DEHEU- DIR OYMRU. Gydweithwyr,—Yr ydym o angen- rheidrwydd yn galw eich sylw at y ffaith boeHus ein b^l yn yr vmdrafadaetli parthed cwestiwa yr huriau rhyngom a chynrychioiwyr y meistri yn Nghaerdydd, dydd Sadwrn diweddaf, wedi methu a chytuno, ao felly ya taer ddymuno un- waith eto ar bob glofa yn ddiffael i anfon cynrychiolydd awdurdod^dig i Ferthyr ddydd LInn nesaf, y 3lain oyfiaol, er cy- northwyo yn nherfyniad y cwestiwa pwysig hwn. Gewch yn y cyfarfod glywei y teleran cynygiedig o b3b tn. Bydd y cyfarfod, fel arfer, ya-dechreu am lleg o'r gloch. Yr eiddooh, W. Abraham, J. Prossar, T. Haliday, S. Day eg, J. Lewis. O. Y.-O herwydd byrder yr amser, ni fyddwa yn alluog i ddaafoncylchlythyrau y tro hwn.
Y RHYFEL AFF^HANAIDD.
Y RHYFEL AFF^HANAIDD. Derbyniwyd y bryshysbysialau caulynol oddiwrthgynryohioiydd Prydaia yn India, dyddiedig 24ain c/fiiol. Dywedir fod Yakoab wedi anfon 600 o Jesailchis a ohwnoh o ynsu i Batkak, a gallnoedd llai i Kird Cabal a Tezssn. Y mae nifer o ymuh -.vilwyr wedi aael Ylllosed arnynt hefyd yn agos i Maidanok, yn BWJdd Sbinwarri, pc/d y lladdwyd un, ao yr a choltwyd daa awydd- og. Aeth gallcro dan y Caifrydog Tytler yn erbyn y drwgweithredwyr, a deuwyd i gyd-ddealldwriadfch heb ymladd. Oytunodd y Siinwarriatd i diyfetha en trefydd amddiffynol, i dain dirvy, ac i amddiffyn unrhyw gwmniaa ymohwiliadol trwy eu holl wlad.
... MARWOLAETM OYMRO AN"AfcjfABYPWJS.
MARWOLAETM OYMRO AN- AfcjfABYPWJS. Yr ydym wedi derbyn nodyn nen ddaa o Lanerfyl, awydd TrefaldWyn, yn rhoddi ar ddeall fod un David Jones, teiliwr wrtll ei gelfyddyd, wedi mirw yno yn dra di- symwtn. Yn gymsunt a'i foi yn frodor o IMe^adtf -Oy^rq, ao yn ol tystiolaeth en gyfeillion yno, d gymyckngaeth Llanelli, ao h#b wybod dim o'i hanes, y maent wedi metnn gohebn a neb o'i berthynasanL na'n gyfeillion. Trwy ei fod yn dderbynydd cyson o'r DARIAN, y mae y Parch. Mr. McIntosh, offeiriad Llanerfel, yn nghydar Mr. W. Davies, Post Office, wedi ein hys- bysu am ei farwolaeth, ac wedi dymuno arnom geisio dyfod o hyd i'w berthynasaa. Gbbeithio y cawn glywfed oddiwrth rywun a wyr pwy ydyw ar nnwaith. Ba farw ddydd Gwener diweddaf, wedi derbyn pob gofal a ellid ei roddi iddo.
;:.;_.f¡ TABOHWA Y DDINAS.
.f ¡ TABOHWA Y DDINAS. Darfu i'r dynion a weithient er clirio y lofa hon a dyfod o hyd i'r rhai a ladd- wyd trwy y dmohwa ddiweddar, striko prydnawn ddydd Mawrth yr wythnos ddi- weddaf, am fod y owmni wedi atal rhoddi iddynt y dogn dyddiol o fwyd a diod yr oeddynt wedi ei roddi er adeg y taniad, ac yn lie hyny wedi codi eu cyflogau 3c. y dydd. Yr oedd gweddillion saith o geff- ylau i gael eu dw/n i fyny a yr adegy pallodd y gweithwyr fyned yn mlaen. Yr oedd y perygl yr oedd y gweithwyr hyn yndde, yn ddiau yn cyfiawnhau ychydig luniaeth corfforol, a chan fod y owmni wedi ei roddi hyd yn hyn, yr oedd yn naturiol i'r gweithwyr ei diysgwyl tra yn cyflawni y gwaith o acchwilio a ohlirio y lofa. Fe ddywedir wrthym yn awe fol y gor- ohwyl o glirio wedi ei roidi i fyny am aimer, ond fod y cwmai weii panlecfyaa tori trwy dir newydd at y lladieiigion, a chredant y deuaut o hyd iddynt yn gfiit feUv. Y m ie yr haliers hefyd a weithient y nos yn ngwythieIl naw y Poiki a'r ddwy droedfedd waii pilla. gweithio, a hyny am na thelid iddynt yn ol yr arferiad, sef chwe thwrn am batnp.
4- -- - YMFUDIAETH I TEXAS.
4- YMFUDIAETH I TEXAS. Y mae ya lion genytn hysbysa foi y Parch. T. R. Coach wedi bod ya tila ym- weliad a Ohwm Rhondda, yr wythaos ddiweddaf, so weii traddodi rhes o ddar- lithian yn yr Heolfach, Tynewydi, Tre- orci, Pontypridd,Porth a'r Pentre-hanes mauwl o'r oyfryw a gawa ei ro lli eta. Y mae yma ohweoh o gangeaau o'r gym- deithas eisioes wedi eu sefydln. MABON.
[No title]
G EN EDIG AETH. G EN EDIG AETH. Mawrth 19 ig, priad Mr. Fradarick Wene, 53, Oxford Stieet, Abardar, ar fab, a gdwir eieawJohn. oJ '1' r»
GWNEUTHUR ARIAN DRWG YN ABERDAR.
GWNEUTHUR ARIAN DRWG YN ABERDAR. Y mae prawf o ddyddor leb neillduol wedi bod o flaen ynadon Merthyr ao Aber- dar am yr wythnos a aeth heibio, yn yr hwn y cyhuddir un Henry Jones,plasterer, yn nghyda'i wraig, Margaret Jones, a'i ddwy ferch, Elizabeth Jones, a Mary Jane Rose, o fod yn gwaeud a gwario arian drwg o'u gwnenthnriad eu hnnain. Y mae y prawf wedi bod o flaen yr ynadon bedair gwaith, ao yn awr yn ohiriedig hyd ddydd Sadwrn nesaf. Moid bynaac, y mae y fam, a'r fereh briod-H-iry Jane Rose, wedi ei rhy ldhm ar feiohniaeth.
CYFARFOD PWYiiL^CR Y SLIDING…
CYFARFOD PWYiiL^CR Y SLIDING SO ALE YN CAERtJYDD. CJnaliwyd cyfarfod gan gynrychtolwyr y meistri a'r gweithwyr d'iydd Svdwrn diweddaf, yn N^aaerd/di, o dan lywydd- iaethMr. D. Divis Miesyff/apn, pryd y gosodwyd o fliea y cyfarfod y o/a|fgiadaa a ddarparwyd gan gynr/chiolw/r y gweithwyr,, a'r rhai a gobeithid. a fab- wysadid gan y Pwyllgor, a thcwt hyny gadw egwyddor y Slidin4 SaUe /n fyw heb abertha yr egwyddor ar ba un yr oedd wedi ei sefydlu, a thrwy yr hwa yr oedd y g/flog a'r tasaaoh :'1,(1 Ct31, ei reol- eiddio. Dadleawyd y cyn^giadau yn fanwl, a bawyd aiD rai oriau yn myned trwy y gwaith, ond wedi yrholl gyn/giad- an a'r awgrymialau o'r ddau do, gohir- iwyd y cyfarfod hyd adeg anmhanlerfynol. Er na ddaetbpwyd i nn peaderfyniad, nid oes amheaaeth na ddaw da o hono, ac fe allai y gwel y pleidiau ffordd i ddytol at en gilydd wedi cael llawn caboniad ar eu gwahanol olygiadau. Nid ydym wedi cael un awgrym pa fo id y maecynrych- iolwyr y gweithwyr yn meddwl gweita- relu, ond os galw oyfarfod o gynrychiolwyr a wnaat, credwn y dylent gael gWell sylw nag a gawsant yn y cyfarfod diweddaf. Y mae y pwoeyn bwnc- i bob glowr, a dylai pob glowr a glofa deimb y fath ddyddordeb yn aoig/ioinadsm y fasnach trwy yr hwn yr enilla efe ei fywioliaeth fel y myn efe gael llais yn mhob eyfarfod a gynelirme Wrl cysylltiad al ef. Nid oes dysgwyl fod pawb o'r ua faro, ond ya amidor cynghorwyr y mae diogelw<
'.-'.-.....,.""'-' RHYFEDD…
RHYFEDD OS GWIR. Yr ydym yn cael o Merthyr fod menyw o'r enw --Davies, 87 oed, wedi marwya dra disymwth aos Feroher, yr wythnoa ddiweddaf, wedi diwrnod caled o otehi. Dydd Gwener, tra y symadid y corff i'r coffin, teimlwyd rhyw gynhyrfiad grymus yn y corff, yr hyn a ganlynwyd gan enedig- aeth plent/n menywaidd. Gosodwyd yr un byehan wrth ochr y fam, a boreu dydd Sadwra, cafwyd fod plentyn arall wedi ei eni-un gwrywaidd*
TANCHWA GLOFAOL YN DOWLAIS.
TANCHWA GLOFAOL YN DOWLAIS. Oddeuta 2 o'r gloch boreu. dydd Sal diweddaf eymerodd tanchwa ofi ias le ya mhwll No. 1., y Jfochriw, perthyaol i gwmni Dowlais. Nid oedd yn y pwll ar y pryd ond deg o ddynion, y rhai a wael- ent yr adgyweiriadau angenrheidiol. Yr oedd un o honynt yn gwaeud rhywbath i un o ddrys in y lofa, ao fally wedi ei gy- meryd o'i le, a thrwy hyny ytngisglodd cyfanswn o nwy i'r lIe yr oedd y dynion yn gweithio, ya yr hwnle y oaniateid golea noeth. Niweidiwyd yr oil o'r gwaithwyr oddieithr un, sef James Jonathan, hbrwr. Lladdwyd un, sef Mithew Rees, halier, yn y man, gan yr hwa yr oedd gwraig ae un plentyn, ao yn byw yn 0 wmrhydybedd- au, Dowlais. Y rhai a los^wyd oeddynt Morgan Thomas, coedwr, 17 oed, Pendarea John Evans, 38, priol a thri oblant, Merthyr; Joha Joae3, 19, halier, Pendaren; Bea- jamin Bowen, 18, Pendaren; Thomas Thomas, 38,tanwr, priod a phlant, Peny- wern, Dowlais Evan Haghes, 44, priod ac uup'eut/n, Pendaren Meredith Jen- kins, 31, coeiwr, Pendarea; a Simael Morrn. go^a^hw/liwr nosol, Pendaren. Wedi y danchwa, gwnawd rhnthr taa'r shaft, ao yn y rhnthr daeth Samuel Mor- ris, y goruchwyliwr,,ar dcaws Banjatnin Bawan, yr hwa, er weU tJri ei ddwy goes, Or,14 wedi ytnlasgo rhyw 300 nea 400 o latheui o le y danchwa; Weli rhoi cynorthfl-y i Bowea, a dyfol-o hyd i lussrn dio'ol^ch, prysarodd ya 01 i'r gwaith er rholii eyii)rthwj i'r Y mae elol miwc ya dd/ladaj idda aoa ei wrhydri.
YR ALCANWYR.
YR ALCANWYR. CYFARFOD ABERTAWB. D'Mth cynrychiolaeth dro3 31 o'r gweith ian i'r oyfarfod hwn. Yr otidd yno am- rhyw ereill nad 03ddynt inevn flfo?dd. nniongyrchol yn oynrychioli, a theimlent gymaint dyddordeb yn amom y oyfarfod, y.ona ."JJJ ctMV, fel y daeth rhai o honynt filldiroedd lawer o ffordd. Teimlai pawb ya hapas wrth weled y fath gynulliad ar mor lleied o rybudd, ac er cael cynyrohiolaeth well— mwy cyfhwn-gohiriwyd y cyfarfod am dair wythnos. Bydd y cyfarfod nesaf i'w gynal dydd Sadwrn, J^brill 12fed, y Sadwrn. ar ol Gwener y Greglith, i ddechreu am. haner awr wedi un o r g och i prydnawn, yn yr u,u Ile-B-ird-ia-Eand; HighL St., Abertawe. Y mae J¡led arnom rel aloanwyr i Mr. Betisonlam ei giredigrwydd b>b amser yn canifl$an i ni yr Oddfellows' Hall er cynal ei^/farfo lydd. Dymnnir ar jJljb canghen yn mhob gwaith anfoa cynrych- iolydd lno. yn brydlawn; a chofiar mai rheol ban'lant y cyfarfod fyddi na bydd hawl gat* ngb i siacad vao na f-d lo weU dw/n "tystlrtlÎyr (credential) oddiwrth y ganghen o weithwyr a'n daafonodd yno. DeroyniwJd y pealerfyniadaa gerfcroa y cyfarfod yn y modd mwyaf unfrydol—r li thynodd neb yn groes, a'r tsbygolrwydd ydyw y Uw/diir at ot rhybadd digonol, i gael citwichialaetil cyflivn ac unol ar bob un 6'1 pyndiau. Ba yno siarad am g^islo STmil y rhw/s-raa oedljrnt ar tfordd i«nydd y fwnach, drwy leihau y gwiith Nid yw yn dabyg yr agorie Jf gweithiau am ohwech diwrnod tra y nam dig >n, a mwy na hfny, yn oael ei gyfiawnu mewn pedwar o ddtwrnoiaa. Symnd cynmnt ag a eilfr o rwystrauo da y gwaith wyr, ac vnabfdl gwell gobaith am iwyddo memn lie anil. Cifoid c," nrychiol/dd Malin Graffydd dierbyniad r gwreso^, end ill g veil na3, yr ha^ddai; yr oedd hwnyta un o'r rhai mwyaf caredig a ?wrdd«s>m .ar ein taith gMJJyddol yn 1874, a 14aifti yn fawr wtth ei weled yn c¡¡ely ,Îatb.dderb fniàd tfwysj^aidd fel am hyny. Gwnaeth ei orea t-osom yr aieg hono, ac ni a hyderwn yi gwia pobaloanwr ei oreu i gynorthwyoy bobl sydd yn awr tra yn ymladd brwydff er lies cfffreiinol yr alcanw/r. Daefch Hythyr i'r cyfarfod, ao o herwydd prin- der amser, methwyd ei ddwyn i sylw, yr hwn oald od iiwrth gyfeillioa M[r. Geo. Francis, chandler, Ystalyfera, yn dydtuno cfd'm lthmlai a chynorthwf yr aloanwyr 1 Mr. Franfcis yn ngwyneb y golled a gaf- odd fcwffvttf&Atie d&a. munwn o'n calon gydymdeimlo ag of. Cofiwa yn ale i yr undeb a'r annealldwr- iaetti ofsylltiedig ag ef yn Ystalyfera, na aotiodd neb y gwrou yn wall na Mr. Francis y pryd hwaw. Er nad oedd yn haner iach, ac wedi ei anad iasu yn hollol gan ^a^thder aoadl i weithio mewn mwg, ao wedi cael ei osod drwy hyny yn yr Assorting Room, eto barnold nad iawa ydoedd gwartha e y vyl lor ar aUor ffafrau. Oeiaiog yr an, meld y Hythyr, oddtwrth bob aloaiwr a roldai weithdy neRydd i Mr. Francis. G/dweithwyr, ai gormol ein cais ar ran dyn e^wyddorol? Nid oes yn eisieu ond cael rhai i d lechren, a bydd y gwaith yn bieser, a bydd genym golofa dystiola^th ar ol ein cladda, efallai yn ngw^ithdy Mr. Francis, y medr alcaa- wyr Cymru yn yr oes hon iawa brisio dya a wnelo aberth ar eu rhao. Ati, ynte.
YR ART UNION.
YR ART UNION. Diolchi bawb am f rtioi iioa a ddanfonir i ni, mae hyn yn dal ein ysbrydyny treial caled ymi. B/ddai rhoddi daraodiid o rhai o'r llythyrau a ddiifoawyd i'r cyfar- foi, yn ein golwg yn or nid canmoliaeth am y gwasanaeth bychan yr ydym wedi geisio ei wneuthur i chwi. C/nghorwyd ni ibeidio rho lii gwobr 7/oa pnsfAWr,oa 1 rhoddi peth in ag 0311 geaym wrth law; hyderwn na fydd h/a yn achos tram gwydd i'r llaaws, gan mai felly y trefnwyd id.1i fol g%a ein oyfeillion anwylyn Aber- tawe. Os bydd rhai yn teimlo am gyf- newid rhai o'r gwobrwyon, geUir gwaeu- thur hyny eto, drwy rhoddi rhybydl o hyny yn y DARIAN. Mae y galw mawr a fyd i araoai am arian, o fewa y tair wyth nos hyny fath, fel y dymanir ar buvb i wmuthur gwerthiaat baaa o't tooyaaa, gan ddyohwelyd yr arian erbyn cyfarfod Abertawe. Na thybied neb mai ein hyfdra ni ar- noch chwi fel corff o waithwyr sydd ya peri hyn, ond cyngtnr y brodyr ydyw, gan fod ansfenrhaid arnom erbyn yr amser a noiwyd. Diolsh i'r bmeddigioa sydd weli anfon ea tanysjjrifiilau — rhai am gini, 10s. a 5s., a lii mer o weithwyr sydd wedi anfon ea sylltaa i ni. Ychydig o gydweithrediad a'n ges/d eto nwchlaw ang,la. I Pei;iied neb wrth geisio cofio oynifer o bsthau ag sydd yn gslw eia sylw ao angbofio ein cyfeillion anwyl yn forges Aberdulais a Briton Ferry, daw eu acbos eto i sylw yn y cyfarfod nesat yn Aber,- tawe. Dian y bydd iddynt yn mhlith en hunain drefnu y ffbrdd orea o fyned o gylch, gan geisio cymhorth eu cyd weith- wyr. Mae y fiasnaoh yn sefydlog yr wyth- nos hon ac heb newid. Yr eiddooh, IT .•
., Y RHYFEL ZULUAIDD.
Y RHYFEL ZULUAIDD. Y mae hysbysiad wedi cyrhaedd y wlad hen o Madeira, trwy yr hwa y mae y ne- wyddion o South Atfriaa yn dyfod i lawr hyd y 5sd oyifsol. Y mae sssfyllfa Ccloael j bod yn fater o bryder cyffredinol. Fe gofir i'r Colonel, ar y 6ed 0 Oliwefror, we li gwnead ym- chwiliad maawl i'w sefyllfa o ran ymb:)rth, ddyfod i'f peaierf/aiad nad allai efe dial allan jpn hwy na thair wythnos. Wadi y arianasdra yn Pandula, anfonodd Ar- glwydi Chelmsford genad at Colonel Pearsjn yn ei gyfarwyldo i adnl nifer t'eeh# yii amcl lifflnta Ekowe, a sefydlu ei horn yn L.),war Tagula Dnft. Ni wyqdls pa un a dierbyaiodi y C Lionel y geaa Iwrt hoaD a'i paidio; os da, y mae ya ymidaagos iddo el chael ya anmhostbl i waeul hyny. Yr umg srynllua o gyfan- dsb rh/agddo ef a Natal ydyw trwy reiegw r brodorol, ao ychydig iawn o'r rhat hmy, y oiae yn ymldaagos, sydd ya cyrlhJJJ p.m e:1 t ,itl1. Y aiae y Zilaiiii wall t>ri i fyay y tfordl rhrWig 1 Ti^aia a Ekowe, ao yn oaiw gwyiiadwriaath fanwl ya h/t:aeh aa bib aarhy w g-aal. wri ya myned heibio. Yr unig dlara o newydd oysarla wa ydfw fod gwellt-dorwyr y OilOasl wedi bod ya ilwyddjaaas iawa ya ea teit aiau. i mae ya rhaid y baasai amddiff/nla y Ooloael mew a cyd wr e lbyd Orbyn dfdiiad y brys-hfsbysiad hWlJoni baaaai am y llwyddiaathwnw. H/'d at y 5iJ o P^wrth, nid oedd Arglwydd Chelms- ford W3li llwf I-la i giagla yn nghyd alia i'wrydihaa. Yrosdd ya cael ei farnu fod y Zalaiaid wadi y ngwjlu ya allu cryf rhwag Ekowe o'r tarfyadir Prydeiaig, a hyny gyda'r paaderfyniadoatal Ullrhlwi gfnorthwy i gyrhaedd y Colonel, tra yr oeid yatau weli penldrfyna aroa heb, yria^eisio tori trwold nea oyrhaeddai cy- no-thwy. Nid oes genfm yn awr oad gobeithio y cyrhaedda oyaorthwy et ya faan, a'i fod yntau ya y oyfamaar wadi Hwydio i ystorio anghearheidiaU i'w ftlwyr, trwy waeud rhuthriadau i wahanoi gyfeiriadaa yn nghyaa/dogasth Ek.)wa, er fod perygl mawr ya ngiyn a rhathriadau o'r iath.
LLYJKYR ODDt^iWf^ijaABD< OAR,…
LLYJKYR ODDt^iWf^ijaABD OAR, Ai -i Rorke's Drift, Chwaf. 23,1879. ANWYL CHWA.ER,-G¡íh phleser ft wyf yn yggrifelll y oh/dig o linellau atoch un- wiith yn rhigor, gan obeithio y cAafe chwi ya iaoh, fel y gaiawant fi ya breaaajl, a diolch i Ddaw a-n hyny. Anwyl chvaer, byddwch mor pledig ag ysgrifeaa ataf yn awt ac eilwaith; nid oes gaayf neb arall ond chwi i ddysgwyl wrth >. Vr ydytn wedi bod mawa Uawer o draff art 1- ioa odiiar pan yr ydym yn y wlai koa. a-ithil i Zalaiaid y mis diwaddaf, ond gorfa am im eacilio gyda chollad o oddeata 1,300, ya cynwys yjjwyddogioa. OoUødd y Zlllus dras 4,000. Yr ydys wedi anfon i Laegr am ragor o filwyr i'a oya trthvyo. Y m id clvy gat:rawd wadi cyrhaedd yms. Nid wyf ya creda y cawn fyaed i'r naaes etc. Anwyl chw^r, yr wyf fi, Thoaa« Tfumas a Thomis Jone3 yn nil rigte, ond y mae D ivid Davies, draan, wedi ei lidd. Bydd wch cystal ig hysbysu ei fam am hyny, 08 nad yw wedi caal gwybod yn flienor.»l i r lifthyr hwn. Cymerodd y Znlas ein gwenvll a'n holl fwydydd ni. Cymerasant hefyd dros d hvy fit o rychidrylliaa, a'r holl arlw/rhyfel. Yr oadd genyfn ar y pryd taa denddag 11 wyth. Gorfa am) rn enoilio i Ro ke's Drift. Anwyl chwaer, aid wyf ya creda y byddwn yma ya hwy na'r wytlnos hon; bydd ya rhaid i ni fyaed ya ol i un o'r trefydd s" 11 ymt i'w gwylio hyd nes y bydi y rhyfel d osidd. Yr ydym ya mhell iawa yn y wlad, heb yr un ty yn agis atom am filltir- oeid, nea baaswa yn ysgrifenu yn amlaoh atnch. Nid ydym wedi diov eia diliad od iiam danom, na dydd na nos, ecyatair wythnos, ac nis gwyddom pa hyd ato y by di^n heb waead hyny. Chwi a esgnsodwch y bbvsklaid powit; y mae yr holl tyddin yn gorfod gwaead yr un mod 1. Nid oei yma inc i'w gael ond gan y I med iygon er cyfeirio y llythyran. Yr wyf ya awr ya terfyna g/da chofion cyaea atoch chwi a William lawer gwa th, ac at biwb syddynholi am daaaf. Uapeth da s/di gaayf iw diweyd, sef y byddwa adref eto mor fuan ag y bydd yr heiynt hwn dro3.)dd. Ya awr good bye; yagrifeiif efco mor faan ag y caf bapyr at hyny. Cawi a ejgasodwch y llythyr neb stamp. Y mae geaym ddigon o arian i gael rh ii, ond nid oes ym 1 ua i'w gael Y mae pawb yma ya gorfo t g wniud yr un madd. Daagoiwsh y Hythyr hwa i William Thomas, fy ngtufnder. Yr eiddoch yn gywir, eich brawd, 7 RICHARD JONBS, G. Company, 2-24 Regiment, Rorke's Drift. Ar gais amryw o'i hen gyfeillion, yr wyf yn anfon y llythyr hwn, os yn dderbynioL 1 w i^yho^ddi yn y DARIAN er mantaw 1 w holl gyfeilli )n i'w weled, ao er atgyh >eddiad i ambell i hen wrjush sydd yn anghreda pob gwirionedd. Brodor yw Thomas Evans, o Tonypandy, Cwm Rhondda. Yr eiddooh, DAvID HABSIS, iPewi). i- L,! ¡ Rorke's Drift, Ion. 28ain, 1879^ AJrwn. WRAIO,—Yr ydwyf yn anfoar ychydig linellau atoch er eioh hysbysu na& oeddwn yn mhlith y dynion anffodns hyny » berthjment i'n catrawd, y rhai a laddwyd a» yr fta.in o'r m.ia hwo. Oafodd y warayllfa a| gadael i ofal rhyw 850 o wyr a swyddogtfMt^ a thra yr oaddynt allan, ymosodwyd arayn1. a lladdwyd hwynt oil oddieithr rhyw 20.- G^esod l y Zalaiaid i Natal,- gan jmosod at ogjflk ara'l, ond d »rf a i ad ran ana catrawd oll- y fath din yn en herbya, fel y methasant aCyaad i mawa, ac wedi iddynt gae- ea bofe. yfcftjUi cymaint o diynioa, rhodiasant dfta ymsclafdy ac eaciliisaut. Yr oeddwn i ya ME hwa, a darfa i oddeata cant o honona Qnd oddeata 600 o honyat hwy heb golli Cft\)! 15 o wyr. Daeth yr hyn oadd ya wadlidbn o'a catrawd ni yma yr ail forecL. acyr yd 7m yn awr ya aros am i eraill gaet Jmaryd ein lie, g»n nid oe^ ganym yn awt A n diliad nag arall. Nid wyf yn creda y wa fyaed i f »es y rhyfel eto, trwy fod eia halranoadd wadi eu bri i f/ny mor 11 wyr, fel na i ellir o'r braiid waeud citrawd o'r oil, Yigrifaatf ati mor faan a? y byddo mqdd, ac aadavaf i chwi wybod yr holl fanylioo. Oddiwrth yr un citrawd.—THOS. EVANS.
[EISTEDDFOD MAESTEG.
[ EISTEDDFOD MAESTEG. f Cynaliwyd eisteddfod mewn cysylltiad «| Ysgol Sibbothal Silah, M tesseg, dydi Lltua dtweddif. C/marwyd y gidair gan At. W" Wtlliam?, Glofa Oikwoot, a baitaiacliryct, gaa Eos Morlais ac Alaw D alais. Cy aerodd Mrt John Powell a Joha Rees y prif wo1»- wpn am g>lnu'r unawdau, a Siloh, dao, arwainiad Mr. S. Jeffraya, y wabr am gan% Awake.' Orfansoddodd amryw ar y g&n » j&fJL i M'. D. Daviea, awarahatdwad, Llaa« r^ti wy i gchaf, oad y Daddagol Oedd Llaw Llwyfcr, O&raasfaa. Oymerwyd y doif gaa synlod am fod y Llew wedi oystadlu am ond wedi deall fod Mr. Davies ac yntau wedi bod ya gyfeillion ya moren eu h Ms, cafwyd esboniad ar y dirgelwch. G weatfryruOwna* o?wy, a enUlodd ar yr ensrlynion i Dr. Daviea* Prif gystadlauath y dydd oedd i'r cor a ganc» ya orea y dernyn at ol y diweddar Ohabyddj gwobr 7p. Cystadleuodd chwach o gorau, as enillwrd y wobr gaa got Nantymoel, dan arweiniad Mr. PhUlip, Evans.
LLANSAMLET.
LLANSAMLET. Agorwyd capel newydd Maesybar dyddiati Sadwrn, Sal, a'r LInn, y 15eg, 16eg, a'r 17e& Sr/d y pregethwyd gan y Parchn. T. Rea% [erthyr; T. Job, Cynwil; D. Saundars, Abart iwe; W. Williams (Argyle), Abertawe; M. Thomas, Resolven; E. Jenkins, (A.), Llansamlet; a J. H. Jones, y gwetaidog. Dydd Hun, am 2 cynaliwyd oyfarfod oy- hoeddus, pin y cafwyd anerchiadau gin brif weiaidogion a bsneddigion yr araaloeld Cymerwydy gadairgan y boiedlwr haal- ionus a brwdfrydig, E. M. Richards, Ysw., perchenoz glofeyddy Foxhole, acar ddiwedd y cyfarfod vhoddodi cheque am swm go dda o arian. Mae y capel hwn yr harddaf yn cvlchoedd, ao y mae yn gredit i'r lie ao i. Methodistiaid Calfinaidd on bod yn berohea ar y fath gapel hardd. Y ooaf«wto»* oedd- ynt Mri.-Walters a Johns, Treforis, ao f mieat ya haedda caamoliaeth uahel am an gwaith rhagarol ar y capel. Arolygwyd y gwiithgan Evan Miadoek, Ysw. Otsjlwyd ya ystod y cyfarfodydd dcos gan' punt Lied d ia, onide, ac yatyriad sefyllfa m isnaok ya breseaol ya y plwyf! Y mae clod mawr 3^n ddyled is hefyd i'r Parah. T. H. Jones am ei lafar diflino gydayr achos yn y lie, ao nid ya nni? ya Maesybar, oad trwy y plwyf yn gyff* redinol Teg yw dweyd l'r fam o Lwyn- brwydrau droi ei hysgol heibio dydd Sui aj cwrdd gwaddi nas Lun Ier rhoi pob cymhorth i'r ferch fyaed yn mlaen.—J. H. T.
EISTEDDFOD GADEIRIOL PONTYPRIDD,…
EISTEDDFOD GADEIRIOL PONT- YPRIDD, DYDD MA WRTH Y SULGWYN, 1879. PBIF DESTYNAU. « 1. I'r cor heb fod dan 50 mewn nifer a eano yn oreu yr Hallelnjah Chorus' (Messiah). 15 0 ft A baton l'r arweinydd gwerth 2 2 4 .2. I'r 20 gwryw a. ganont ya oreu y Glee' Little Church. 5 0 Gc 3. Am y bryddest oreu ar Y Gwan- wyn.' 5 8 0 4. Am y 12 penill goreu ar 'Y Ddamwain ddiweadar ar y RheilfFordd yn Mhontypridd.' -1 1 Am yr aN orea 10 S Bmniaid—Glanffrwd, ag Eos Ebrilt Ym- ddengys y Program cyflawn mewn ychydig ddyad^ iau. D. LEYSHON, Caaeirydd. OBNIN, .)— A. A. Mo LUOAS, ( YSGA+ H. W. HUOHES, pro. ten* ,v> I *> 1 f>; •* -T •
CAPEL SEION, GLAIS.
CAPEL SEION, GLAIS. Nos Sal diwaddaf cyaaliodd asloasit. YsgJl S ibbottiol y cipat usho I ei chyfarfod adrjdihdot, dttlywyd tmth Mr. W. James, Dachreuwyd trwy adrodd Salm gan Miss M. A. Howells, a gweddi j gany llywyidL YM awd ya mlaen a gwaitii trwy i aaryly o aelodaa yr Yagal adrodd daman pwrpas^Ij ie,daraaa oedd yn deilwng o dyyr Argtwyda. Baaiai ya dla geaym pa gittaswa roddi cheltr o'r t^styaiu, ag enwiu yr adroddwyt y* £ *h<jlofaau y DARIAN, o herwyid yr wyf yayatyried fol y cyfan ya deilwag i w cot- Mil, Y mae yn amlwg i ni fod talaatau Mm eiel yn y Glais, wrth glywei y bechgya |a'r Arched iea line yn adradi mor hyfrydL :sY ma a yr Ysgol ya breseaol o daa arolyg* Jaeth Mr. J. P. Jones, i'r hwn y mae clod ddyle4as am ei ymdrech egniol gyda'r Ysg(D SabbothoL T. AP