Tarian Y Gweithiwr

MARWOLAETHAU OYMRY YN AMERICA. Awst 31,1879, ynDennison, nen Sher- man, Summit County, Ohio, Jenkin Davies, yn 20 mlwydd ao 11 mis oed, o'r typhoid fever. Mab ydoedd i John a Mary Davies, gynt o'r Gadlys, Aberdar. Ymfadasant i'r America yn 1871, a baont yn byw am ddwy flynedd yn Thomastown, Ohio. Symndasant oddiyno i Maessillon, ao oddiyno i'r lie hwn yn Hydref, 1876. Awst 30, 1879, yn Providence, Penn- sylvania, Mrs. Mary Richards, gwraig Mr. John Richards, gynt o Minersville, yn 76 'mlwydd oed. Genedigol ydoedd o Gwm- yglo, Sir Forganwg. Ar Gefn-coed-y- eymer, Merthyr, y buont fyw wedi iddynt briodi hyd nes yr aethant i'r America, yn 1854. Ymsefydlasant ar y cyntaf yn Oatasauqna; wedi hyny symudasant i Minersville, lie y treuliasant y rhan fwyaf o'n hoes yn America hyd y ddwy flynedd ddiweddaf hyn, y rhai y treulasant gyda'n merch yn Providence.

DAMWAIN DDYOHRYKLLYD AR REILFFORDD YN AMERICA. Y mae hysbysiad wedi ei dderbyn o New York yn rhoddi ar ddeall fod gwrthdarawiad wedi oymeryd He ar reil- ffordd Jackscn a Michigan. Ffrwydrodd un o ferwedyddion y cerbydresi, a gwnawd y cerbydan yn ysgyrion. Lladd- wyd 23 o bersonau yn y fan, y rhan fwy- af o ba rai oeddynt yn ymfudwyr.

Y Gwrthryfel yn Afghanistan- 41 Aeth y Cadfridog Roberts i Cabul oanol dydd ddydd Sadwrn diweddaf, a hynj yn nghwmni yr Ameer. Rhoddwyd cyhoedd- iad pan yr aeth y Cadfridog i mewn i'r wlad, yr ymddygid at bawb y ceid arfau yn eu meddiant f el at wrthry felwyr a gelyn- ion, ond o gwrs ni ohariwyd y bygythiad hwn allan; modd bynag, saethwyd pob oarcharwr a gymerwyd yn ymladd. Y mae yn ofiras fod milwyr Prydain yn yr amgylchiad presenol wedi bod yn

CODIAD YN MHRIS YR ALCAN. Y mae oodiad arall wedi cymeryd lie yn mhris yr aloan yn Cornwall, yr hwn ydyw y seithfed. Yr oedd yr olaf a gymerodd le ddydd lau diweddaf yn £3 y dynell, yn gwneud yr oil yn £15, ao os parha am chwe' mis, bydd personam sydd yn awr yn dlodion yn foneddigion.

TEXAS. Mewn telegram yn y S. D. News yr wythnos ddiweddaf, cawn fod 267 o fferm- wyr wedi myned allan ddydd Iau diwedd- af, mewn llong o'r enw Teutonia, tua Texas; yr oedd gyda hwynt hefyd amryw wragedd yn myned allan ar ol eu gwyr ag oedd yno yn flaenorol. Yr oeddynt yn fintai gryno, yn cael eu gwneud i fyny o wahanol siroedd o Loegr, a'r oil yn myned allan i sefydlu yn ymyl rheilffordd Galveston, Harrisburgh, a Sanantonio, a'r hon reilffordd y mae Cwmni Y mfndol Texas wedi prynu eu tiroedd. Y mae yn ddealladwy hefyd fod yr ail fiatai hon o ffermwyr Lloegr yn myned allan mewn canlyniad i ymchwiliad a wnawd gan rai o honynt en hunain a fu yn Texas i'r perwyl hyny, ao y mae ereill newydd ddychwelyd eto, wedi bod yn gwneud yr un ymohiliad, so yn tystioliaethu fod y Deheu Orllewin yn hynod ffrwythlon a chyfaddas i setydlu arno. Yn bresenol gwerthir y tiroedd anferth sydd yn medd- iant owmni y rheilffordd a nodw/d yn ol 10s. yr erw, yn Freehold Property," ond aid ydynt yn sicrhan y bydd iddo aros ar y pris hwnw yn hir, yn gymaint a bod cynifer yn dewis ymsefydlu yno yn hytrach na myned allan i diroedi rhatach, ond sydd yn mhellach oddiwrth gyflensderau rheilffyrdd..

CYFARFOD MISOL GLOWYR DOS BARTH RHONDDA. Cynaliwyd y cyfarfod ucbod yn y Porth Hotel, Poith, dydd Linn, Hyd. 6fed. Cy- '?nerwyd y gadai^^SS Mr. W. Hnmffrey, Portypridd. Yn mhlith y materion o flaen y oyfarfod, daeth achos glofeydd y Bate a'r Pentre. Penderfynwyd yn yr achos, Fod y gwydd- fodolion gyda gofid wedi eu hysbjsu fod eu cydweithwyr yn y Bate, oblegyd an- neaUdwriaeth mewn perthynas a'rprisoedd wedi gorfod dyfod a'n hoffer allan, ac na fydd i'r dosbarth beliach gydnabod un cy- tundeb a wneir yn y mater, addig-irth fod y eyfryw wedi ei wneud a chorff y gweith- wyr, a'n bod hefyd yn dymano y bydd i'r gweithwyr ymdrechu yn mhob cytun- deb yn y dyfodol i geisio cael taflen o bris- oedd a fydd yn gyfartal i'r prisoedd a delir am yr un wythien yn y cwm. 0 berthynas ag acnos y Pettre cytun- wyd, Fod y cyfariod hwn yn unfrydol yn oymeradwyo fod gweithwyr y lofa hon trwy gymorth eu cydweithwyr yn y dos- barth, a manan ereill os bydd rhaid, i gy- meryd ffordd gyfreithloa i geisio gosod o'r neilldu ddyfarniadG. Williams, Ysw., Y.H., yn yr annealldwriaeth diweddaf rhyngddynt a'r meistri, a bod cais ar i Mr. W. Abraham, goruchwyliwr y dos- barth, i roddi eglurhad o'r drafodaeth yn y wasg Gymreig, gan y gall fod angen oynorthwy y tu allan i'r dosbarth oyn gallu oario y mater drwyddo. Cynelir y cyfarfod nesaf yn yr Ifor Hall, Llwynypia, y dydd Llun oyntaf yn TiCh. wedd, i ddechreu am 10 o'r gloch. YSG.

YR ALCANW YR. [PARHAD 0 TUDALEN 3]. Y Board of Trade Returas am Medi, o'n cydmara a Medi y Hynedd :—I'f U Gol Dal- aethiau y llynedd, 6,837 o dynelli o fl/chau, ac eleni 13,342 y eyfanswm i bob lie am y llynedd oeddynt 11,038 o dynelli, ao eleni yn 17,335. Mae y prisoedd yn rhedeg i fyny yn gyflym. braidd nad ofnwn en bod yn rhy gyflym. Cewoh y chweoh diwrnod, a dichon y gwna hyny ea rheoleiddio yn well. Da ohwi danfonwch arian at gynal gwyr yr Ysbyty. Cofiwch am y owrdd dydd Sadwrn nesaf, am 1 o'r gloch, yn y Bird-in-Hend, Abertawe. Iaith. y Trade Report ydyw:Tin- platgs are in good reqaest, the South Wales works being fully employed within the limits of the restrictive arrangements recently arrived at. The demand from the United States is very large, and likely to grew, so that producers are qiite firm in their quotations, and in most cases require more money for future deliveries. The market, however, is so irregular that many makers have for the time being withdrawn quotations in favor of special negotiations with each buyer. All indications in this branch point to higher prices.

Y mae yn awr yn sicr fod yr Indiaid wedi lladd yr holl wrywod yn sefydliad y White River, America. ymladd mewn dull farbaraidd, ond rhaid cofio mai gwreiddyn y drwg ydyw llywodr- aeth annoeth. Y coll oedd anfon Cyn- rychiolydd Prydeinig i Cabul a ninan wedi cael ein rhybuddio gymaint o'r perygl. Y mae yn cael ei amhen yn barhaus fod Yakoob Khan ei* hun a llaw yn y oyn- llaniad, a hynv at^iod yn mhlith yr ym- osodwyr brif gyfeiluon yr Ameer. Cymerodd y Oadfridog Masey 78 o ynau a adawyd gan y gelyn.

DAMWAIN ANGEUOL. Boreu dydd IaI1 diweddaf, yn Cwmam- an, Aberdar, cyfatfyddodd dyn ieuauc, 27 oed, o'r eow Thos. Dmiel, glowr, a! ddi- wedd yn dra disymwth yn mhwil Shep- herd. Pan ar ddyfod i'r lan oddiwrth ei waith, ac ar y cage, syrthiodd wisg ei gefn, ac aeth rhwng y cage a mur y pwll, tel y lladdwyd ef ar unwaitb. Yr oedd yn ddyn crefyddol, ao yn un a gerid yn fawr gan bawb a'i hadwaen. Brodor ydoedd o Dregaron, ac yn byw gyda'i rieni.

DAU GYMRO LLW YD DIANUS. Y mae yn dda genym fod Mr. Alfred Evans, o Goleg Exeter, mab Mr. D. Evans, Bodringalfc, prif orachwyliwr glo- taol D. Davis, Ysw., Haesyfi/non, wedi enill ysgoloriaeth yn Rhydyohain gwerth 80p. y flwyddyn, a hyny am bedair biyn- edd. Hefyd, deallwa fod Oymro ieuanc o'renwT. F. Roberts, AberJyfi, wedi enill ysgttforiaeth gwerth lOOp. y flwyddyn am bufn^ mlynedd yn Ngholeg St. J Jhn, Rhydychain. Y mae y ddau w^di bod yn fyfyrwyr yn Mhrif Ysgol Cymm* Dyma rai o'r bobl anwaraidd y sonia yr anwybodosyn o Maesteg am dauynt, pan yr oedd pymtheg Sais am bob Cymro yn ymge&wyr.

CODIAD YN MHRIS YR HA.IARN. Y mae prif fasnachwyr haiarn South Staffordshire wedi anfon allan gylchlythyr jn hfsbysn eodiad p 103. i 20s.$dyneU. yr alean hefyd 33, y box. bysant hefyd nas gallant siorhan dim am y prisoedd yn y dyfodol.

MR. FOTHERGIIib YN ABERDAR. Ynoly rhag-gynllun, ymweloid Mr. Fothergill, A S., a'i etholwyr ddydd LInn diweddaf. Cyfarfyddwyd ag et gan ei bwyllgor, a rhyw ddeg mil o bob! yn ngbr- saf Llwydcoed-Jwy fllldir o'r dref, ac wedi cael ych/dig o ymidyddan a'r bon- eddwr yn yr orsif ar faterion perthynol i'r prydnawn, dechrenwyd gwneud am Drecynon, a'r seindorf yn ohwaren o flaen yr orymdaith. Yr oedd bron bob anedd- dy yn dangos rhyw arwyddioa o roesstw- iad, tra yr oedd y biuerau a'r oangenau gwydd ar hyd yr holl ffordd yn ddirifedi ao annarlunia iwy. Pan y oyrhaeddwyd Treoynon, ychwanegwyd o leiaf ddeg mil arall at yr orymiatth. Ym-l hetyd y gwnawd ychydig arosiai, pryd y diolchai y boneddwr am y fath rseSiwiad. Yr oedd yr olygfa yn ofnadwy, a'r cyfrifiad Ueiaf a ellid ei wnelld o'r gwyddfodolion oedd deugain mil, Erbyn oyrhaedd y dref yr oedd yn amI wg fod pob dyn, dynes, a phlentyn, gelyn a ohyfail), naill ai ar yr heol neu yn y ffanestri, tra yr oeld y banerau a'r addurniadau nwyol, y canwyll- au mewn ffenestri, y gweithiau taa a ar- ddangosid, a'r awyrenau a ollyngii yn gwneud y dref i edrych tel pe yn wenfflam, a'r boblogaeth yn gaos o anrhefn. Ni welwyd y fath beth erioed yn Aberdar ar unrhyw amgylchiad, ac ni chafodd hyd y nod Mr. Fothergill ei hun agos y fath roesawiad erioed a'r tro hwn. Yn ol y cynllun, yr oedd y cyfarfod cyhoeddos i'w gynal yn Nenadd y dref; ond wrth weled na fuasai un rhan o ddeugain o'r dorf yn gallu mynel i'r oyfryw adeilad, yn nghyda bod yr ychydig elynion wedi oasgln yn rhengoedd o bob rhan o'r wlad, Mountain Ash, Aberowmboy, Blaenllechau, &c., ao yn sefyll yn dyn yn erbyn drysau y neaadd, ac yno am oriau, er llenwi y nenadd—a hyny o fobl heb bleidlais yo y lie, gotynwyd am y farchnadfa, i'r hon le yr awd acy cafwyd cyf*rfod rhagorol. Pan welodd y gelyn ei foi wedi ei werthn, dyma nn o'r swyddogion yn dweyd, c. Ar. oswoh, fechgyn, with eich post; ni fynwn gyfariod ym* ein hunain," a cheisiodd hyd y nod y prif gadfridog gael y neaadd yn agored, ond metho id, a gorfuwyd cael oadair i geisio aaecoh y gvyddtodoLoa yn nghanol yr aurhefu mwyaf. Yr oeid yn ddrwg genym weled rhai p^rs^nau >n cael y fath dderbyniad aaioneddigaidd, ond dj lasect wybod gwell na chyuyg gwrth- wynebiad oyhoeddas yn Aberd&? i Mr. Fothergill. Yn marchnadia y dref, wedi cftel ych- ydig drefh, ac i'r miloedd ymdawela, agor- wyd y cyfarfod gan y Jlywydi, D. E. Williams, Yaw., Y.H., Hir wain. Dywed- odd y cad^irydd ei fod > n Aberdar er ys 44 o flynyddoedd, oDd nad oedd efe wedi gwel- ed y lath arddacgosiad erioei o'r blaen. Ychydig fnoedd yn ol bn nifer o gyfeill- ion yn cyfarfod a Mr F^thergillyn Abertawe, yn gofyn iddo i setyll tel ymgeisydd yn yr ethoiiad nesaf. Ei atob yr adeg hono oed), cad oedd efe am ddiystyru eu teiml- adan da hwy, ond y carai efe gael arddang- osia'} mwy trwyadl o deimi d pibl Aber- dâ," ar y pWIlC. Mewn canlyniad i hyny, gweaeth y cy eiliion canvas o dy i dy, a'r caLlyniad in iddytt gael bron bawb yr un fedul a hwythiu ar y pwnc. Ei fod ef yn g)8t:d Aegh/dffaifiwr a neb yn y plwyf, eto y galiai yn hollol gydwybodol b'eid- leisio dros Mr. Fothergill, o berwydd ei ryddfrydigrwydd. Ei fod yn coifo yr adeg mewn vestry yn Ab.-re a, pan y dywedodd Mr. Fvjtner^iil y buasai yn well ganddo roddi can' pant at yr eglwvs ei bnn na gosod y bobl o dan dreth orfodol. Ei fod yr un eto, ac yn barod am fyned i mewn am bob mesur rh ddfrydol, &c. Galwodd y cadeirydi ar T. Phillips, Ys^ Uchei Gwnstabt y dref, i gyflwyno i Mr. Fataergiil y requisition oddiwrth etholwyr Aberdai. D/wedoid Mr. Phillips eu bol "e Ii cael eu herio i ddangos en wan. dwy fil yn barod i bleid- leislo dros ail ddychweliad Mr. Fother- gill, ond m bod yn barod i dderbyn yr her, ac itangos dros 3,450. ,-7-- Mr. Fothergill a ddywedai nas gaUal efe ddyfod o hyd i laifch. i ddatgan ei deimlad diolchgar am y fath roeaalr&d. Ei fod wedi meddwl na.d oedd yn bosibl gael gwell croesawiad nag a gafodd ar adegau bla^aorol, ond fod y tro hwn wedi eu gyru oil i'r cySkod. Ei fod wedi byw yn eu plith am 33 o flynyadau, a'i bod hwy yn ei adoabod ef, ac yntau yn eu hadnabod hwythau. Ei fod wedi gweled gofidiau lawer yn ystod y blynyddau di- weddaf—yn dealuol a masnachol-ond nad oedd- ynt wedi bod yn hollol ofer. Ei fod wedi cael llawer o gydymdeimlad yn ei ofidiau a'i galedi am- gylchiadolr ac nas galiai ymatal rhag enwi y gytnwynas a dderbyniodd, a hyny heb ei cheisio- sef benthyg cheque o 5,003p. gan Mr. Davis, Blaeggirawr, all trawd, am yr hon gymwynas y teSSW yfit^RBefehgar hM ? fedd. ikxbjrmodd ■" gj-d>d},1eim!ad hefyd oddiwrth Mr. Vivjan, y >hai" a wnaethant les mawr i'w feddwl ar adeg yr oedd bron colli hyny o feddwl oedd ganddo. Wrth gyfeirio at gais a dderbyniodd. Imewn cysylltiad ag a;l gychwyniad y gwaith, dy- wedai y buasai yn ddaganddo pe gallasai wneud hyny/dnd nad oedd ar hyn o brya yn ddichon- adwy, ond na adawai efe gareg heb ei throi er amcanu at hyny. Y buasai gweithiau Aberrant a Plymouth yn parhau i gerdded hyd heddyw oni buasai ymyriad dyeithriaid. Ei fod wedi cael llawer anneaHdwnaSth a'i weithwyr, ac wedi eu gwneud i fyny. Ei fod yn cofio am un strike yn Plymouth, a bu ei weithwyr allan am amser, ond er fod y dynion yn sefyll yr adeg hono yn erbyn yr hyn a ystyriai efe oedd yn iawn, rhoddodd i wragedd a phlant y cyfry w gan' mil o brydiau o ymborth. ISTid oead eisiau dyeithriaid i gyfryngu rhwng gweijhwyr a meistri Cymreig, eu bod yn dealt eu gilydd yn well na dyeithriaid. Mewn perthynas a chynrychiolydd Seneddol i'r fwrdeis- dref, ei fod yn ystyried ei hun yn meddu yr elfen- au priodol i raddau, ond mai dyn tlawd ydoedd yn awr, ac nad oedd yn ei allu i gyfranu at achosion o bob math felcyntercymaint oedd eiddymuniad; ond fod un yn y fwrdeisdref ag y gwyddai efe oedd yn addas yn mhob ystyr, ac y byddai y fwrdeisdref yn well o hono—Mr. Clarke, Dowlais, ac os byddai i'r boneddwr hwnw ddyfod allan, y gadawai efe y maes iddo, ond os oedd yn bender- fynol i wrthod, ei fod ef yn barod i sefyll etc, os hyny oedd dewisiad ei etholwyr. Anerchwyd y cyfarfod wedi hyny gan J. P. Davies, Cwuibach; Gwron Dar; y Parch, B. Evans, Gadlys, (ei anerchiad ef yn ein nesaf) S. Davies, Abergwawr, &c., wedi yr hyn y torold y cyfarfod i fyny.

Nos Lan diweddaf, yn herwydd nad aeth Mr. Fothergill i'r Temperance HatL fel yr oedd y dysgwyliad, darfu i blaid Mri. Richard a James gynal cyfarfod y tu allan i'r 'Hall, pryd yr oedd yu bresenol tua 700 o'r rhai a bleidient y ddau uchod. Yr oedd yno hefyd rai o gefnogwyr Mr. Fothergill Etholwyd Mr. D. Davis, Maesyffynon, yn gadeirydd, yr hwn a ddywedai fod galw yr ethol- wyr yn nghyd yno, a pheidio a dyfoa i'w hanereh wedi hyny, yn insult i'r :etholwyr; ond yr oedd Y rheswm yn amlwg paham. na ddeuai Mr. Fothergill yno-nad oedct ei waithredoedd yn y gorphenol yn medru dat yn ugwyneb goleum. Cafwyd araeth galluog ganddo. Yna galwyd ar Mr. John Prosser i anerch y cyfarfod, yr hwn a ddywedai fod rhywrai 0 bleid- wyr Mr. Fothergill wedi dweyd ein bod ni, y dosbarth gweithiol, wedi derbyn rhyw fuddianau oddiwrth Mr. Fothergill yn yjSeaedd, ond y carai ef ofyn i'r cyfryw yn inha beth y gwnaeth Mr. Fothergill ddaioni i ni. Ai wrth ddefnyddio geiriau gweddi yu y Senedd am beidio cael diwygiai yn nghyfraitli. y Mwngloddiau ? Ar ddiwedd ei araeth, cyaygiodd, "Yu marn y cyfarfod hwa, nad oedd Mr. Fothergill yn berson cymhwys i'n cyurychioli yn y benedd," yr hyn a eiliwyd gan Mr. W. Williams. Yna gahvyd ar Mr. D. Morgan, Mountain Ash, Shwa a alwodi sylw y cyfarfod at anffyddlondeb r. Fothergill yn y Senedd am y chvrecn mlynedd diweddaf. Dywedai fod 162 0 ymraniadau weii bod yn y Ty yn y flwyddyn 1874, ac nad oedd Mr. Fothergill wedi fotio ond mewn 13. Cymerodd 248 o ymraniadau le yn 1875, oud na fotiodd Mr. Fothergill ond mewn 10. Cymerodd 242 0 ym- raniadau teyn 1876, oud yr oØiid:Mr. Fothergill yn abseuol o'r fholL Cymerodd'314 0 ymran- iadau le yn 1S77, ond yr oedd Mr. Fothergill yn absenol o'r holl. Cymerodd 278 0 ymraniadau le yn 1878, oni ni fotiodd Mr. Fothorgill ond un- waith. Cymerodd {236 o ymraniadau ya 1879, oad ni fotiodd MR Fothergill ond unwaith. Cyfanswm yr ymraniadau, 1,4SO; cyfanswm votes Mr. Fothergill, 25. Pasiwyd y penderfyniad uchod yn ddiwrthwyn- ebiad. Yna terfynwyd y cyfarfod trwy roddi tair bloedd o gymeradwyaeth i Mr. D. Davis, Maesyffynon. GOHEBYDD.

» MERTHYR-NEWYDDION DA I'R AMG YCHOEDD-AILG fCHWYN- IAD QWAITH CYFARTHFA. Prydnawn dydd Mercher diweddaf, ym- daenodd y newydd cysurlawn a da fod y gwaith uchod i gychwyn eto yn mhen Pf thefnos, ae hynyna oedd gyda phob un i ofyn mewn to a o gyffroad dianadl. Yr oeddem wedi clywed yr un peth lawer tro o'r blaen, ac yr oedd pawb yn credu ei fod yn rhy dda i fod yn wirioneld y tro h wn ond diolch am dano, y mae yn eithaf gwirionedd yn awr. Y mae gwynebpryd pob un yn adloewi eto o lawenydd, ac y mae pawb yn teimlo fod yr hen dref i gael toriad llewyrch haul unwaith eto. Yn ddiddadl y mae yn wirionedd sobr fod y gweithiam hyn yn cael eu hail gyneu yn mhen ychydig ddyddian, a phell iawn y byddo'r dydd y cawn en gweled yn ddi- ffodedig et3. Y one yn eithat gwir ei fod yn newydd o lawenydd mawr, ond gwell fyddai peidio gadael ein dysgwyliadau i redeg i ormodiaeth. Nid yw yn debygol y bydd y gweithiau mawr hyn ar unwaith yn tori i'r wenffi im a thwrf a felcynt. Y tebygolrwydd yw y bydd y deohreuad yma yn ymestyn yn raddol fel y byddo'r arch, b- ion a'r farchnad. Yr ydym yn deall foa y Crawshay Brothers wedi derbyn archebion pwysig am gledrau haiarn, heblaw archeb- ion llai am fariau haiarn. Dosth ydoedi iddynt gadw yr holl beirianau mewn sefyllfa gweithio yn ystod yr holl amser y baont yn segur, er mor gostfawr ydoedd iddynt, fel y gallont eu gosod ar waith yn union, gan fod cyflawnder o fanan mewn ystor. Mae nifer mawr o ddynion ar waith yn awr yn parotoi y pairianau i gychwyn. Oredwn na fydd yn hir cyn bydd rhai o'r ffwrnesi blast yn cael eu ohwythn i mewn eto, yna fe deimla y dref bwysig hon ei bod yn dyfod i'r hyn ydoedd yt yr nei amsergyfct.y ¥ mfeetiwa yn ^nri yw, pa ragolygon sydd genym am baAad o'r awelon llwyddianns hyn ? Wel, mae masnaoh haiarn yr Amerig wedi cynydda i'r hyn, nad yw wedi boi er 1873—yr oil o'r ffwrnesi, gefeirdai, a'f melinin mewn Uawn waith, ac y mae yn anmhosibl iddynt i osod archebion yn unman, fel ag y gallont eu cael yn uniongyrchol. FeUy, mae'r archebion ag y maent hwy yn metha gyflawni yn dyfod i Loegr a Belgium, ond yn fwyaf neillduol i'r wlad 1ma, ao o'r cyfryw, mae Deheudir Cymru, fel arferol, weii cael rhan deg o honynt. Mae rhagolygon masnach, felly, yn wir obeithiol, ac yn gyfryw a bAr i ni greda fod ail gychwyniad gwaith Gyfarthfa yn debygol i barhan am hir amser, diolch am hyny. Yr ydym yn Uongyfaroh y Mri. Crawshays ar en bod yn cael eu hunain mewn sefyllfa i ymgymeryd a'r cyfryw ac hefyd y gweithwyr, i ba rai y mae yn argoelibwyd-gistiau liawnion eto. B/dd y gweithiwr tâa yn cael cyfle i ddyfod allan o'r pwll unwaith eto, He y gorfol- wyd et i fyned yn amser ataliai y, gwaith, a He y gall enill fwy o gyfl jg wrth ei hjll alwedigaeth; a bydd y gweithiwr tin- ddaearol yn oael dilyn galwedigaeth ei faohgendod, gyda mwy o le i droi, a digoa o drams. Bydd y cychwyniai yma 0 yn Gyfarthfa, nidya unig yn fendith i'r dref hon, ond hefyd i'r holl amgylchoedd.. MERTHYRFAB.

♦ GLOFA FFORGHAMAN, CWMAMAN. Yr ydym ni, y rhai sydd a'a han van isjd, wedi atchwilio y lofa achoi, a chawsom y cyfryw fely canlyn. Y Pedair.—Archwiliwyd yr holl o't h90 dalcenau a'r holl headings sydd yno, ond nid oedd dim nwy i'w giel yno o gvbl. Cawsom blowsra b/ch tin ya nalcenaa Jeffrey Jenkins a John Eiwards, a hesding Wm. D.-vies, ond nid oediyat o un niwad; yr oedd dig)n o swyr yn mynsd heib o i'w difa yn mhen ochr ba.-k y chwech. Yr oedl yr Han Wtith ya hollol rhy 3d oddiwrth nwy, y Its.)eld gweithiol yn oer, a digoo o awyr. Ochr/ood y chwach.—A^thon trwy yr oil o'r Hea Waith, ond aid oedd dim uwy i'w ga.el yno, oddig-srfca blowers bychain yn nalcenau Owen EvLns ac Edward El wards; nid oes neb yn my.1,4 atynt, a digoa o awyr yn myned heibio idiynt. Lleoaid gweith- iol —Ychydig o nwy yn he tding* William Morgan a Thamas" Jatnes, tiljen Hopsin, a slope John Raes, a chaw^on blower yn heading Thoam Morg to jnd ar y cyfan, DM ood jyni o an uiwtMi; ye oadd digon o awyr yn myned heibio iddynt er eu dj fa. < V ffyidd awyfa'r returns mawn rhagoro:, y manh Jes vn dd.i, a'r holl "o'r mac/unwi/ mewa a-ityl.'fi gweithu l rhagorol -èwell na'n dysgwyllad; ac yr yiy<A yu thwym o roddi y cloi mvyaf i'x m>majer a r swyddogion am en goruehwyliaeth dda er dyogeiwch y jjwe^ihwyr boo aoser. Ar- wyddwy^,—DAVID Ijswrs, EVAN EVANS, HOWBL PRICE, THOMAS MOEGA^

NEUADD YR IFORIAID, GROSS INK R.S.O. CTNELIR EISTEDDFOD ja 7 neu\dd aghQi d/di Stdwrn, Rlngfyr 6ad, 1879. fieifniad y Gardiortaota,—MH. D. JJINYJIM Hus. BAC., Aberystwyth. Eeiraia4 7 Traothawd, Farddo&iaetli, &Q.,—HM* W. DAViES (Teilo), F.G.R.S., U&ndUo. Y Pitir DBSTTNAV. Trasthawd.—\myr hanja goraao Croat I&Sk gym?dogaeth m3wtk yaltit ,Í11nd.ett1.oI, =O"Qk lieuyddol. a ctyiaiaiih*ri;l gwobfj6t 18. Am y Gin Dlii/t wraid j". oreu, oyat»di#BWf$- i dtiawia eu test,, a. gwoj 7a. 6otu I'r Cor neb f ,:1 <hn 611 mum rlûf. a gaao oreu "O Father wh-me Atuii^aty Poyer" {Iba<h" gwobr £11, ä ell.1. ,,vciuYdd gwertn £3.. t'r Cot hab to 1 tl611 40 iiaswa rhif, a gaao M. ofeu TrafttaMS ay Ffyddloatob" (O. W. LiWi% A.C., Brya&maa;, gw\)br£Õ_& Baton fr wrwaiayfii, Ptoorammt* yn oyawya raoatr o'r test/Baa, &0." i'w Qiotll am y p-is arierol g*n yr YegfifcuydO, W. Roes, Quay S.raot, Gcoss Inn, &.8.0. — .•;■■■1 iiawpv EI3IEDDF0DJ CiaaODOMO*^ uIRWESTOL. r- CTNELIR. Y BTMTHEGFED CXLCttWrC A'R DDEG A'R HLUya v Tempsraao* Hall, M.erthjr, Nidolig, 1879, ya EISXJtuDFOU Gerdd>rol, Adrod iiadol* • Dadleuol# Llfffidli"—T. WiuuIAMS, Ysw., Y.H. Pardones,—Miss BESSIE fRljE, Pea/grai^, B ijiiiid y Datgana,—Ma. B. LAWR.ANJJ)& (Card lor Tydvil), Fruffas irr CerddoriaetU, ao OERM. ydd Eglwys St. Dawi, Merthyr. Y PRIF DDARNA.U CKannoROL, 1 r Cor o r nn gynulleid a, heb fod dut SO (a JiL gaao y J. orea "nAY no raati latrular gwobr £10, a Metroaoma i'r arweiaydd. I'r Cor ir ua gynalladii, h9b fod dan 40 q gcjhab enill gwobr o'r blaea droa 44, a gaao "Rant y Myaydd," gwobr ,sf.. I')r Cor o Blant hab IOd d*a 30 0 nf, a gaao y% orea "Yr UIgora a Gaa," o Deiya yr got Set.. gwobr JB3; i'r Cor ail ore3, JB t. I'r Parti 0 12, a ganoat 1° orea ,:Nos-(Hiil Ar,tlwydd Aberdar (Dr. rarty), gwobr £4. Triawd, "Mor Fwyn yw r Aweloa" (Mir. J" Roberts, Caeraarvoa), gwobr 15s. Am hysbysrwydd psllaoh o'r tastftaa, gwal jf prograna.-i'* teaalgaa yr STugrifeaydd aaa geijicgi tr a?y y post, oiiaiog a dimai. y EL!AS MAURICE, 23, Glebelaad-st., Merttiyr^ BETHANIA, MAERDY "Tkydd Linn, Hydref 13eg, 1879, am 1 O* 1/ gloch, gosoair i iawt ttireg Syifaea; capal newydd y Methodistiaid Gaiiinaidd^^ y lie nchod, gan Mrs. Wax. Thomas. House, Abard&f* Llywydd,—-D. Bvans, Ysw., 1 Anerchir y "cynulliad ar yr at amryw weinidogion ao ereill. „ bresenol yr enwog arweinydd Jfiaa Oynia«| a'i Qdv, yn nghyd a llawer o gorau ereill gwasanaethu. Yn y prydnawn cynelir Te Parti yn yr lie. Te ar y byrddaa am ddaa o't gto* Toonyau swllt yr un. Yr elw at drysorfa capel. in yr hwyr cynelir cyngerdd, pryd yk ydym yn dysgwyl llawer o gantorion 1 WW anaetha. Gabeithiwn y daw torf laosog yn nghyd i fwynhaa o'r pathiau yr ydym yn dQ.' I para cymaint ar eu cyfer. ()I" EBENEZSS HALL, TRECYNON, CYNELIR C fFA&FOD LLENYDDOL y* ile ach d nos Iau, y 27«ia 0 1)aobirel4, 1S7^ pryd y gwobrw,,vr yr >uageii*yr Uw/diinuu ftc |p gwahaaol d? st/oai. PRrP DsaTrN OANtY. I'r CO: ddl Jl dan 23 o rif, a gaao 1110reu w Q aymn Anwylaf; jEt 10s. TRAKTHAWD. "T Buddiaideb o sszu Yagol Sal, 10a. BAunr Am y Farwaad ore' di .eddar D.z.vi.1 Po *ell Am y D>a orea at wasiaMth 1 Baal of Hops, y "Mor iloa ydym af," o Lylr 0. Wateya Wya, 5i, BiiinJad y C»aa a'r Daa,—Ma LSWIS, School. B iirafad y Traethawd, &o.,—Ma. DAYJ5 JAMES D3wi iaio) TrrCjaoa. Bydd y Programmes i'w o*ei am gaiaiog, post, c^iaiojj a dimai, gaa yr Ysgri osiydd,-— Thom is E iward^ Grooec, Bdt Stradt, Tracyoas. || i» —mmmrn*■ BETHEL, ABERNANT, ABERDAK« BYDDED hysbys y cynelir yi eilfad taddfod flynyddol yn y capel uoho<$ prydnawu dydd Llau, Tach. lOied, pr/d y gwobrwyir yr ymgeiswyr baddag^ mewn Rhyddiaetb, Burddoniaeth, 04u"- aeth, & J. Llywydd, PARCH. J. MILLS. Baimiad Y Gann, Eos OAR. Beirniad y Farldo &C., MORFAB. PRtF DDARN. I'r c6r heb fod dan 30 o rf, a gano or?u "Ar lan Iorddonen ddofn," gan Parry, gwobr £1 101., a llyfr (Orator gwa:th 3s. 6jh. i'r Arwainydd. Y program yn awr yo bJl'Od. pria 1% trwy y post, lie., ac i'w gael gan J.oQg POWELL, Jfsg., 2, Engineers Row, AbmaAt Abardar. 4 D.S -I'r Parti hfb f d daa 12 mswa nifer » ya cr u "Com' 4 »-•]* ao «i i i r Parti hao fod 12 metro offer, fel sydd wdi- el argraffft nt 9 PlDgram mi«a cjisyEi»d. m iBoxes Bhad! Boxes Rhad\t »?MUNA ISAAC THOMAS, Untfer- fpker, Ab*-r4a»-, by^bysn y cyhoedd ei Isewydd jvwrcisn gvr-th <nnoedd o frftaat) n yed a voeuthar BOXES I YM- tTDWYR, &iv B*fyd, ei fed yn dal i $&f £ c ei alv>digsf>th fel UYdertska* yn. atào fel cynt, yu boll'd flimibynol ar ba*i^ IDW-Y bynsg. fee yn dviurno cael v pffnAfaetli Vfwol. Y Mm ganddo STOC F. F.LAETH 1) FOXES yn birod br b amser am y pris OW canlynol, vedi t-i)Ia ea eluded i unihyw Vtta or Dywyacgaeth 3ft., 14/ 3ft 6dn., 16/ 3ft, Sttn.,