Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
20 erthygl ar y dudalen hon
YR WYTHNOS.
YR WYTHNOS. Daeth y llestr Sagitta, o Hamburg, i dir yn agos i Hastings, boreu dydd Sul diweddaf. Gadawodd y dwylaw, saith mewn nifer, mewn cwch, ond troisant yn ol i gymeryd i mewn y cadben. Trodd y cwch wyneb i waered, a choll- wyd yr oil ond un. Y DYDD o'rblaen yn Nowlais, tarawyd dyn o'r enw Thomas Jones, 64 oed, ac yn byw yn Ivor-street, i lawr gan geffyl a chert perthynol i gwmni y London & North Western, ac aeth y gert drosto, gan achosi y fath niweidiau fel y bu y dyn farw mewn oddeutu dwy awr. Yr oedd y trancedig a dyn arall yn dyfod o angladd, a chyfarfyddasant a'r cert mewn troad sydyn yn y ffordd. ODDIWRTH adroddiad seneddol sydd newydd ei gyhoeddi, yr ydym yn cael mai nerth byddin weithredol y wlad hon amy flwyddyn ddiweddaf, oedd, 188,906. Lleoliad y fyddin oedd, yn Nghymru a Lloegr, 67,297 Scotland, 4,006; Iw- erddon, 20,514 tramor, 97,099. Nifer y gallumilwrol nad ydynt mewn gweith- rediad uniongyrchol, megys militia, gwir- foddolion, &c., 444,743. MEWN cyfarfod er cefnogi ymfudiaeth i Canada, yr hwn a gynaliwyd yn Exeter Hall, nos Fercher diweddaf, dy- wedai y Marquis o Lorne fod gormod o fenywod yn y wlad hon, a. rhy-fach yn Canada, a'i fod ef yn gefnegol i dros- glwyddiad cymaint ag a ellid drosodd, ond fod parotoadau a darpariadau priodol yn cael eu gwneud ar eu cyfer. Y MAE llithriad tirol wedi cymeryd lie yn agos i gapel y Wesleyaid, West Street, Leek. Cafodd wyth o anedd-dai ei gorchuddio ac. m ehafodd y preswyl- wyr ond diangfa -gyfyng. YE wythhos ddiweddaf, yii Maryle- bone-road, cynaliwyd tr^iagholiad ar gorff plentyn pedwar mj&Wed, yr hwn oedd wedi cael ei fygu- tfwy fod cath wedi gorWedd ar ei wyn$& CTMEBODD damwain fwageuol le yn nglof a Maesardaf en, LI wyhhendy, ddydd Llun diweddaf, trwy yr hon y eollodd dyn o'r enw John 24 eei, ei fywyd. Y mae yn ymddangos fod Da vies y n myned i lawry level arddram, pryd ytoro^d^ihftff, ag y taflwyd yntau yn erbyn yr qtChtnes ei ddryllio yn fawr. Fel y bu goreu, aid aeth y train i IQlwr i waelod y lefel, onide bv\asai y canlyn- iadau yn waeth.. • v
LLON GDDRYLLIAD..
LLON GDDRYLLIAD.. BOREU dydd Llun diweddaf, ar y llong Germanaidd Sagita, yr hon oedd yn rhwym o Hamburg i Mexico, yn ddryll- ia.u ar y creigiau Fair Light, Sussex, a chollwyd y cadben a chwech o ddwylaw' TJh yn'umg a ddiangodd..
. MR POWELL A'RS'AWYREN.
MR POWELL A'RS'AWYREN. Y mae yn ddrwg genym hysby5u nad nad oes dim ag y gellir ymddibynu arno wedi ei glvwed am Mr Powell a'r awyren yr oedd ynddi er pob ymchwil sydd wedi ac yn cael ei wneud am dano. Y mae yn ofnus bellach ei fod wedi ei golli, er y gall eto ddyfod i'r golwg, os bu mor ffodus a syrthio yn- agos i rhyw long oedo ar y pryd ar ei thaith allan. Y mae lluaws o chwedlau dychymygol yn cael eu cyhoeddi, ond dim yn werth sylw.
. RHENTOEDD A MEDDWDOD YN…
RHENTOEDD A MEDDWDOD YN YR IWERDDON. Y mae y Gwyddelod wedi bod yn ach- wyn yn fawr am eu rhentoedd uchel. Cyfrifir fodcyfanswm rhentoedd amaeth- aethyddol y wlad yn ll,500,000p. Yn ystod y deg mlynedd diweddaf, y mae yr hyn a wariwyd ar ddiodydd meddwol yn flynyddol yno yn 13,800,000p., wrth yr hyn y gwelir fod y trigolion wedi talu mwy o C) 2,300,000p., am ddiedydd meddwol yn flynyddol nag a. dalwyd ganddynt am rent. Nidydym yn nad oedd gorthrwm yn cael ei arferia gan y tirieddianwyr, ond y fasnach feddwol yn sicr ydyw gorthrymydd penaf y wlad.
:AT LOWYR GLO TAI SWYDD FYNWY…
AT LOWYR GLO TAI SWYDD FYNWY A DEHEUDIR CYMRU. Cydweithwyr,—Yn gymaint g/ch bod yn hysbys ein bod ni, tri cynrychiolydd y glo tai ar Fwrdd y Sliding Scale, wedi ein neillduo, yn nghyfarfod y cynrych- iolwyr a gynaliwyd yn Aberdar ddydd Llun, Hydref 29ain, i dynu i fyny ffurf o safon i Scale Newydd i lywodraethu y glo tai am y dyfodol, yr ydym yn cyd-weled ei bod yn anmhosibl i dynu i fyny y cyfryw yn awr, nes bydd i'r cwestiwn pa un ai un ynte dvry scale sydd i fod; o ganlyniad yr ydym yn cynyg galw Cyfarfod cyffredinol o gynrychiolwyr, yr hwn a gynelir yn y Nelson Inn, Nelson, Llanfabon, ddydd Sadwrn, Rhagfyr 31, y cyfarfod i dde- chreu am haner awr wedi deg o'r gloch, a thaer erfynir ar i bob glofa yn Myn- wy a Deheudir Cymru i anfon cynrych- iolydd iddo, gyda phenderfyniad hollol ar y pwnc. Yn y cyfamser, anfonir cylchlythyrau i bob glofa o barthed i'r cyfarfod. Yr ail beth yn y cyfarfod fydd derbyn adroddiad Cynadledd Birm- inghadn gan y dda gynrychjiolydd a fu yno. Wedi hyny bydd y cyfarfod yn agored i ddadleu unrhyw bwnc a. ddygir gerbron y cyfarfod. D. S.-Taer ddymunir ar y glofeydd hyny nad ydynt wedi anton i mewn yr alwad .ddiweddaf o 4c. oddiwrth- bob dya, i wneud hyny morfuan ag y byddo yn baaitei. Yr eiddock dros y glo tai, William Royal, Darid Jones, Isaac Brans.
. PEIRIANWYR T WEST.
PEIRIANWYR T WEST. Oynaliwyd cyfarfod cyffredinol o beir- ianwyr, yn y Lahdor Inn, Glandwr, dydd Sadwra Rhagfyr lOlQd. Yr oedd oynulliad llmosog yn nghyd, a rhyw 40 beirianwyr yn breaenol neu yn cael ea eymryokioli; ond yr oedd yn ddrwg genym nad oedd yno nob o'r Dyneror, Sciwen, lie y mae dros 30 o beirianwyr yn gweithio, ond ni waaeth un o honynt ei ymddaagosiad, tra yr ydym yn credu fod yno gymaint o angen undeb a de- alltvfriaeth ag sydd yn unrhyw Ie. Yr ydjnsl yp gobeithio y daw y dynion hyn brodyr mewn Ileoedd ereill, a gwneud egni am yr hyn sydd iawn. Yr oedd Mr. Isaac Evans, cynrychiol- wr y glowyr yn bresenol, yr hwn a eth- olwyd yn gadeirydd y cyfarfod. Agor- wyd y cyfarfod mewn araeth fer ar yr angenrheidrwydd o undeb. Wedi hyny galwyd ar y rhai oedd yn bresenol i roddi adroddiad o'u aefyllfa, yr hyn a wnaethant yn fyr a phwrpasol, y rhai a ddangosent fod eu cyflogau yn dra isel. Cydolygent yn hollol ag egwyddor y Sliding Scale, ond dywedent nad alent i mewn i gael eu rheoli gan y Scale pre- senol, nes y byddent hwy wedi derbyn yr unrhyw godiad yn eu cyflogau a r glowyr o dan y Scale bresenol; ond eu bod yn foddlon myned i mewn am well- iantau, ac i gael eu rheoleiddio gan yr un rheolau a'r glowyr. Dymunasant hefyd ar i'r Llywydd, Mr. Evans, eu cynrych- ioli fel corff o weithwyr yn Nghynadledd Birmingham, gan ofyn iddo hefyd i roddi eu hachos o flaen pwyllgor y Sli- ding Scale y tro eyntaf y cyfarfyddai y cyfryw yn Nghaerdydd. GoH.
AT LOWYR GLO AGER MYNWY A'R…
AT LOWYR GLO AGER MYNWY A'R DEHEUDIR. GYFBiLiiou,—Y mae genym i'ch hys- bysu y cynelir cyfarfod cyf&redinol o gy- nychiolwyr-un o bob glofa yn y Buie Arms, Aberdar, dydd Llun, Ion- awr yr 2fl, 1082; y cyfarfod i ddechreu am haner awr wedi deg.
PA FODD Y MAE. YR ARIAN YN…
PA FODD Y MAE. YR ARIAN YN CAEL EU GWARIO? Y mae y daflen ganlynel yn dangos pa fodd y mae yr arian yn cael eu gwario yn flynyddol yn y Deyrnas Gyfunol ar yr amrywiol bethau car- trefol:— JE Bara 70,000,000 Ymenyn a Chawa 35,000,000 IiMth 30,000,000 SiWgr 95,000,000 Tft, Coffi, a Chocoa. 20,000,000 Ardreth Taliedig y Ffermwyr. 60,000,000 Ardreth Taliedig Tai 70,000,000 Gwian 46,000,000 Cotwm 14,000,000 Lliain 6,000,000 Y mae y cyfartaledd blynyddol ar y ddiod feddwol yn ystod y deng mlynedd yn diweddu yn 1880 yn 136,000,000p. Oddiwrth y daflen uchod y mae i'w weled fod yr arian sydd yn cael eu gwario ar y ddiod feddwol yn agos gy- maint ddwy waith na'r cwbl sydd yn cael eu gwario ar fara; ein bod yn talu yn agos gymaint bedair gwaith am ddiod feddwol ag yr ydym yn dalu am gaws ac ymenyn ein bod yn gwario cymaint pedair a haner o weithiau ar ddiod ag ydym yn wario at laeth; ein bod yn gwario mwy na phump o weithiau gy- maint am ddiod ag ydym yn wario ar siwgr, ac yn agos saith o weithiau am ddiod nag yw yr holl dreuliau ar de, coffi, a chocoa; ein bod yn gwario mwy ar ddiod nag yw ardrethoedd y ffermwyr a'r holl dai yn y Deyrnas Gyfunol; ein bod yn gwario yn agos ddwy waith gy- maint ar ddiod ag ydyw yr holl dreuliau ar y gwlan, y cotwm, a'r lliain. Heb- law y draul dirfawr ar y ddiod, y mae genym i dalu at y tlodion, heddynadon, gwallgofion, troseddau, crwydriaid, damweiniau, marwolaethau anamserol, &c., nes yw y cyfrif yn y man lleiaf yn dyfod i 100,000,OOOp.; a'r cwbl yn dyfod yn golled o dros 200,000,OOOp. i'r genedl yn flynyddol.
I YR WYTHNOS WEDDI.
YR WYTHNOS WEDDI. Y mae pawb bellach yn deall fod yr wythnos gyntaf yn mhob blwyddyn yn cael ei neillduo gan yr Undeb Efengyl- aidd yn wythnos weddi trwy yr holl fyd Cristionogol. A ganlyn yw rhagdrefn yr wythnos o ran testynau i weddio :— Dydd Sul, Ionawr y laf, ymgysegriad adnewyddol i'r Arglwydd. Dydd Llun, diolchgarwch am fendithion tymorol ac ysbrydol y flwyddyn a. aeth heibio, ac erfyniad am eu parhad. Dydd Mawrth, ymostyngiad, a chyfaddefiad am fen- dithion personol, cymdeithasol a chenedl- aethol. Dydd Mercher, gweddio am fendith Duw ar ei eglwys a'i waith Dydd liau, gweddio dros yr ieuainc, a phob moddion o hyfforddiant Cristion- ogol. Dydd Gwener, gweddic am hedd- wch a chyfiawnder cyffredinol. Dydd Sadwrnj gweddio am lwyddiant ceoedl- aethau Cristionogol, tywalltiad yr Ys- bryd Glan, ac argyhoeddiad y byd.
i. DAMWAIN AR YR IA—DAU BERSON…
DAMWAIN AR YR IA—DAU BERSON WEDI EU BODDI. Dydd Mercher yr wythnos ddiweddaf aeth merch ieuanc o'r enw Walker i lithro ar yr ia ar lyn yn ymyl Netherle Bleach Works, a syrthiodd i mewn i'r dwfr. Aeth un McAllester i geisio ei hachub, ond syrthiodd yntau i mewn, a boddwyd y ddau.
HYRDDWYNT DYCHRYNLLYD YN CHINA-…
HYRDDWYNT DYCHRYNLLYD YN CHINA- COLLIAD 3,000 0 FYWYDAU. Dywed bryshysbysiad a gyrhaeddodd Plymouth ddydd Iau diweddaf fod hyrddwynt dychrynllyd wedi ymweled a Haifong a Talee, yn China, yr 8fed o Hydref, gan achosi colliad o 3,000 o fywydau.
TANCHWA ETO YN WIGAN-40 WEDlCiCOLLI…
TANCHWA ETO YN WIGAN-40 WEDlCiCOLLI EU BYWYDAU. Cymerodd tanchwa ddinystriol le yn mhwll No. 4, perthynol i gwmni Abram, ddydd Llun diweddaf, trwy yr hon y collodd o leiaf 40 eu bywydau, ac y ni- weidiwyd Iluaws ereill. Y mae y gym- ydogaeth wedi bod yn rhydd oddiwrth danchwaau er Mehefin, 1868, pryd y cymerodd tanchwale yn nglofa Hey dock, ac y collwyd 189 o fywydau. Dywedir am y cwmni a berchenoga y lofa hon, nad oes traul na thrafferth wedi nac yn cael ei arbed er dyogelwch y gweithwyr. Gweithir yn y pwll hwn ddwy wythien, sef yr Orrell pum' troedfedd, a'r wyth- ien enwog yr Arley—y gyntaf yn y dyfnder o 530 o latheni, a'r olaf yn y dyfnder o 650, ac adnabyddir y pwll yn y gymydogaeth wrth yr enw pwll yr Arley. Y mae y glofeydd yn y lie a elwirv Abram, rhyw bedair milldir o Wigan, a dwy a haner o Leigh. Rhyw dair mynyd wedi deuddeg o'r gloch ganol dydd, dychrynwyd y rhai oedd yn nghymydogaeth y pwll gan drwst y danchwa, a'r colofnau mwg a ddyrchafent o'r downcast, trwy yr hwn y codir y glo. Deallodd pawb ar un- waith fod y lofa wedi tanio. Clywyd swn y ffrwydriad i bellder dwy a thair milldir, a buan y gwelid gwragedd, mamau/apherthynasau, ynheidio tua'r lofa o bob cyfeiriad. Deallwyd fod oddeutu 220 o dan y ddaear, ac nad ellid ar nnwaith fyned- i lawr o herwydd y niweidiau oedd wedi cael eu gwneud i'r pwll.. Yr oedd 150 yn gweithio yn y wythien isaf, a rhyw 70 yn y wythien lathen, ac yr oedd y pryder yn annysgrifiadwy. Ar adeg y danchwa nid oedd Mr Thos. Taylor, y goruchwyliwr trwy- ddedol, ond newydd ddyfod i'r Ian, wedi gwneud ei ymchwiliad arferol, ac heb un arwydd fod y fath alanasdra ar gymeryd lie, nid oedd y gwyntyllydd mawr wedi ei niweidio o gwbl, a deall- wyd'yn fuan fod awyriad y lofa yn dda, ac i hyny, a hyny yn unig, y mae i'w gyfrif fod mor lleied o fywydau wodi eu colli. Yn mhen oddeutu tair awr, caf- wyd pethau yn rhydd i fyned i lawr, pryd y deallwyd mai yn y wythien uchaf yr oedd y danchwa wedi cymeryd r lie, •rch&wsaat fod yno nifer wedi eu niweidio yn lawr gan y tan a nerth y ffrwydriad, y rhai a anfonwyd i fyny ar unwaith. Rhyw 30 o latheni o'r pwll, cafwyd fod y glo ar dan, yr hyn a wnai y gwaith o wneud yr ymchwiliad yn un tra pheryglus. Dywedai un o'r rhai a anfonwyd i fyny, "Tarawyd fi i lawr ar fy nghefn, a syrthiais i gysgu. Wedi hyny dyhunais, ac ymlusgais dros y cwymp, ac at yr ymchwilwyr." Erbyn pump o'r gloch yr oedd y ffordd yn rhydd i'fyned i'r wythien isaf, lie y cafwyd nad oedd neb wedi eu lladd, ond rhyw tri neu bedwar wedi eu niweidio gan nerth y aanchwa. Er nad oedd neb o honynt wedi eu lladd, dy- wedent eu bod yn gwybod both oedd wedi cymeryd lie; eu bod wedi ymgasglu oil at eu gilydd i waelod y pwll, gan wybod y buasai pob brys yn cael ei wneud er eu cael yn rhyddion, er na wyddent ar y pryd beth oedd y rhwystr- au. Y mae gweithwyr y lofa hon yn perthyn i gymdeithas ddarbodol barhaol, ac felly pob gofal yn cael ei gymeryd am y gweddwon a'r amddifaid.
GLAIS-MARWOLAETH DISYMWTH.
GLAIS-MARWOLAETH DISYMWTH. Dydd Llun, Rhagfyr 5ed, taflwyd trigol- ion y Me hwn i dristweh mawr gan y newydd tri&t fod Mr John Samuel, Cefny. garth, Glais, wedi marw yn pydyn iawn tra wrth ei orchwyl yn mhwll Graigola, yn 68 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn frawd i Mri Reep a Joseph Sainuel Youngs- town, Ohio, ac yn ewythr i Mri David a Samuel Williams, Johnstown, Pennsylvania, America. Y dydd Mercher canlynol ymgasglodd tyrfa luosog yn nghyd i hebrwng ei weddill- ion marwol i fynwent Seion, Glais, pryd y gweinyddwyd gan y Parch E. Owen, gwein- idog y lie. Yr oedd yr ymadawedig yn briod hawddgar, yn dad tyner, yn gymydog heddychlon, ac yn aelod gyda'r Annibyn- wyr yn Seion er ys llawer o flynyddau. Gadawodd briod a saith o blant, sef tri o feibion a pbedair o ferched, i .alaru ar ei ol. Heddwch i'w lwch hyd foreu udganiad yr udgorn diweddaf. T. REES. [Dymunir ar i bapyrau America godi yr uchod er mwyn ei luaws bethynasau].
-+._---_._------SALEM, TRELYN.
-+. SALEM, TRELYN. Cynaliodd yr eglwys uchod ei chyfarfod- ydd blynyddol eleri dyddiau Mereher a Iau, Rhagfyr 14eg a'r 15fed, pryd y pre- gethwyd gan y Parchedigion Dr Rees, Aber tawe Williams, Libanus, Graigberthlwyd; a Hughes, Tabor, Maesycymer. Cafwyd pregetbau grymus ac effeithiol iawn. Yr oedd y gweision ar eu huchelfanau yn tra- ddodi gyda nerth a dylanwad mawr. Go- beithio y ceir gwelad ffrwyth da yn canlyn, ac y caiff yr eglwys weled rhai yn dyfod i ymofyn lie ac enw yn mhlith ei bobl. TWYNFAB.
Advertising
I-Dirill HalljfMerthyr Tydfil. | OPERA GYSEGREDIG I "Gwledd Belshassar" zr¡r (Mewn character). CYNELIR DAITGYFARFOD mawreddog (prydnawn a'r hwyr), dydd Llun Nad- olig, Rhagfyr 26ain, yn y lie uchod, pryd y cymerir rhan gan y rhai canlynol Soprano,—Miss GERTRUDE LEWIS, R.A.M. (o Gyngerddau St. James' Hall, a Covent Gardens, Llundain), Caerdydd. Contralto,—Miss ANNE JONES (Blodwen Myrddin), Caerfyrddin. Tenor,-MR DAVID HOWELLS (Gwynalaw, U.C.W., Aberaman. Bass,-MR GWILYM THOMAS (un o wroniaid Glofa Tynewydd), Caerffili. Cynrychiolir y corawdau mewn dillad tlws a gwychion o'r Babiloniaid a'r Iuddewon, gyda golygfeydd ac Orchestrial Accom- paniments. Arweinydd,-MR J. R. LEWIS, A.C. Perdonyddes,—Miss META SCOTT. Harmoniumist,—MR W. REES. STRING BAND o dan arweiniad MR SCOTT, Merthyr. Drysan yn agored yn y prydnawn am 2, i ddechreu am 2.30; yr hwyr am 7.30, ddechreu am 8. Prisoedd, 2a., is., a 6c. P ^EISTEDDFOD RESOLFEN. | ^YNELIR YR EIS^EDDEOD uchod yn Bethania, capel y Bedyddwyr, dydd Llun Nadolig, Rhagfyr 26ain, 1881. Beirniad y ganiadaeth,—MR W. Phillips (Gwilym Cynon), Hirwain. Beirniad y cyt- anaoddiadau,—Parch W. R. Jdnes, Resolfen. Cynelir cyngerdd yn, yr hwyr, pryd y gwasanaethir gan Gwilym Cynon ao amryw o gantorion e-nwog ereill; cyfeHydd, Mr W. Herbert, Resolfen. Y programs yn barod, M i'w eael am y pris arferol gan W. C. DATIBSk96, Teo 9tare«t, Resolven. 1 Tab.ernacle Congregational Church, Aberdare. A BAZAAR And Fancy Fair In aid of the extinction of fcb* debt on the ( above chapel; will be held at the Temper- ance Hall, Aberdare, en the Cfch, 7th, and 8th of June, 1882. Particulars will shortly appear. National School-Room, Chwnbach. "Morgftigyta GlairGvnoa ""Lodge | Art Union Prize Drawing Will take place on Monday, January 30th, 1882. PRIZB8 :— I-Cash. 2 0 0 2-Ditto 1 0 0 3-Ditto 0 10 0 4-Canary Bird and Cage 0 10 0 5-Pair of Fowls of rare breed 0 7 0 6-Pair of Handsome Pictures 060 7-A Good American Timepiece 050 8-A Beautiful Meerschaum Pipe 040 9-A Pair of Vases 9 4 0 10-A Cruet Stand 0 And 30 other prizes. Tickets, 6d. each, or a book of twelve for 5s. All counterparts to be returned on or before January 16th. DAVID JONES, See., 8, Zion Terrace, Cwinbach. A MARVEL OF CHEAPNESS!! Superior in Quality, Merite, and Appearance. WHITWORTH & Co.'s Specialite HEA YY "WINTER OVERCOATS, 81s. =z= OVERCOATS 218.^1 Warmly lined, OVERCOATS 21s. made & finished OVERCOATS 21g. in the best style •" °' workmanship, OVERCOATS 21s. undoubtedly OVERCOATS 21s. -are the best and OVERCOATS 21a. I ebeapest OVEBCOATS 21s. Overcoats in the OVERCOATS 21a. Kingdom. OVERCOATS 21s. Specimens can be OVERCOATS 21s. seen daily in the OVERCOATS 218.) Windows. WHITWORTH & Co., 14, Cardiff-Street, Aberdare. Ysgoldy Neibydd, Aberdulais. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lIe uchod dydd Sadwrn, Ionawr 21ain, 1882, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn canu, barddoniaeth, &e. Beirniaid :-y canu, MB. JOHN ARNOLD, Castellnedd; y farddoniaeth, MR. D. MICHAEL (Dewi Afan), Cwmafon. Am y cyfieithad goreu o'r gan ftiddugol i J. H. R. Ritson, Ysw., i'w gweled yn y DARIAN, gwobr 5s. Am y Farwnad ereu i'r diweddar Mrs. Griffiths, Ynysgerwn, dim dan 60 o linellau, gwobr 10s. I'r cor heb fod o dan 25 o rif, a gano yn oreu "Jerusalem fy Nghartref Gwiw," gwobr £1 10s. Y cyfansoddiadau i fod y Haw y beirniad Ionawr 14eg. Enwau y cystadleawyr i fod yn Haw yr ysgrifenydd Ionawr lSeg. Ni dderbynir ffugenwau anweddus. T oyfan- soddiadau buddugol i fod yn eiddo y pwyll- gor. Y programs yn barod, ao i'w cael am y pris arferol.—LLBWELLTN D. HOWBLI, BItJ ifi i i Ysgrifenydd, Quinine Bitters GWILYM EVANS. Y MAB hwn yn gymysg celfyddydgar a ffodus dros ben. Cynwysa Quinine Sarsaprilla, Srffron, Lauender, Dande. lion. Gentian, a Burdock, sef yr oil o'r darpariadau a nodasom, yn y fath gy. modedd fel ag i sicrhau cydweithrediad llwyddianus ar yr oil o elfenau gweith. gar y cyffeiriau, er cyrhaedd a dyogelu y dybenion daionus mewn golwg wrth ei gyfansoddi. Cyfaddefir gan brif fedd. ygon y dydd fod Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans y cydgymysgiad mwyal hapus ag sydd hyd yma wedi ei wneud o'r cyffeiriau uchod. EU GWEITHREDIAD. Y maent yn cynorthwyo traul yr ym. borth, yn gwellhasu a hwylusu y cylch. rediad, yn cryfhau y giau a'r cyhyrau, ac yn puro a ffrwythloni y gwaed. Y mae y cymysglyn hwn yn gryfboir cyff- redinol, ac yn lanhaydd effeithiol. Nertha y rhanau eiddil yn y cyfansodd- iad, ac o herwydd hyny y rhai mwyal agored i anwydon a'u canlyniadau. Y maent yn adnerthu ac yn adfywiochau y cyfansoddiad a'r tymherau, ac ar gyfrif hyny y maent wedi enill iddynt eu hun. ain y gymeradwyaeth uchelaf ar gyfei pob math o wendidau, a sefyllfa isel, nychlyd, a marwaidd y corff. Pan yn galw sylw at y tystiolaethau canlynol, dymnnem adgofio y darllenydd eu bod oil yn dyfod oddiwrth bersonau cyfrifol yn ngwahanol gylchoedd cym- deithas, yn dyfod trwy fferyllwyr (chemists), adnabyddus y rhan amlaf o henyni, o bob rhan o'r wlad, yn cynwya eyfeiriadau ac enwau y personau a'u preswylfod, ac yn tystioiaethu y gellir -p hawdd brofi eu teilyngdod drwy andon at y personau eu hunain. NI8 gellir dweyd fel hyn am lawer o dyst- tiolaethau ereill. Nid oes nemawr i ddiwrhod yn myned heibio heb fod per- thenog y Bitters hyn yn derbyn cymer- adwyaqthau i'w heffeithiolrwydd. Rose Oottage, Aberdar, Tacbwedd IQfed, 1880. SAREOW SYR,—Yr wyf yn awr wedi cael 1 wneud prawf teg a gonest o'r Qui- nine Bitters cyfansoddedig genych chwi, ao yr yf yn gallu tystio oddiar brofiad per. BOD61 a thystiolaethau arnryw bersonau 1 ba rai yr wyf wedi cyinasadwyo y Bitters, eu bod yn meddu yr elfenau, y nodweddau, a'r r Aiswedd&m a hawliech iddynt. Yn y flwyddyn 1870, cefais gystudd trwm am "wyth mis, ae y mae rhai o effeithiau y cya- todd hwnw wedi aros gyda mi hyd heddyw. B* yn achos a ddycliryo i mi ddyfod o'r llofft ar hyd y grisiau i'r llawr rhag cwympo. Bu y cof, y cylla, a'r aelodau yn peidio gwneud eu gwaith; ond mae y Bitters wedi gwneud llawer iawn er symud hyn oil Mae y cof yn llawer gwell, mae yr aelodau yn iach a chryifoa, tra mae y Bitters yn creti awydd -am fwyd, ac yn help mawr i dreulio dderbynir i'r cylla. Bn amser pan ag oedd dal yr ysgrifbin yn faicb i mi, ond yn awr gallaf ysgrifenu yn ddigryn fel yn y dyddiau gynt, fel y gwelwch wrth y llythyr hwa. Nid oes genyf yn awr ond dymuno o galon llwyddiaot i chwi i wasanaethu eich gwlad a'ch cenedl am flynyddau lawer' dd'od. Yr eiddoch, garedig Syr, yn wir sevchog THOMAS PRICE, Baptist Minister. Llwynpia, Hydref 21, 1880. ANWYL SYB,- Wedi clywed llawer am eich Quinine Bitters, penderfynais roddi prawf arnynt. Bum am rai misoedd yn cael fy mhoeni gan anhwylder cyffredinol, diffyg chwaeth at ddim, iselder ysbryd, ac ar brydiau poen angerddol rhwng fy ysgwydd. au, yn codi, yn ddiau, oddiar afiechyd y Liver. Ond da genyf eich hysbysu fy mod wedi cael Ilwyl,. h d; teimlaf yn awr mor Lac a iaeh fy ngorffl-% bywiog fy ysbryd ag y teixalais nemawr erioed, wedi derbyn o honwyf y budd hwn trwy gymeryd cich darpariaeth fyd-enwog. Mae dyledswydd yn fy ngorfodi i anfon y llinellau hyn," gan eich gosod at eich rhyddid i wneuthur y defnydd o fyaoch o honynt. Dymunaf ichwi bob llwydd i wasanaethu eich oenedl. Yr eiddoch yn gywir, J. R. JoNEs, Baptist Minister. Mynydd Cynffig^ Bum yn dyoddef llawer oddiwrth ddolur yn ty when, iselder ysbryd, diffyg archwaeth at fwyd, ac ac ol ei fwyta, blin- der mawr. Prynais botelaid 4s. 6c. Mill- wrth Mr. Richard Jenkins, Kenffig Hill, ao ar ol i mi ei chymeryd, teimlais fy hun wedi fy adferu I'm iechyd arferol, ac yn allu'oe l ddilyn fy ngalwedigaeth. Yr ydwyf ,we^ eu cymeradwyo i eraiU, a thystiolaeth y rhai hyny yw eu bod wedi derbyn lies anirhaothol trwyddynt, a byddaf yn teimlo y* ddyledswydd arnaf eu cadw bob atnser fel trysor penaf y tealu. 1;1 JOHN LLWYD (loan Cynfiig). GOFALED PAWB AM HYN. Gan fod amrywiol o ddarpariadau o Quinine i'w cael, megys Tincture of Quinine, Quinine Wine, Quinine Mix- ture, &c., y mae rhai ymofynwyr am Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans yn cael eu twyllo a'r pethau hyn vn y modd mwyaf dideimlad a digywilydd YW Wrth geisio hwn gan yr Apothecari, nid digon yw gofyn fel hyn, "Potelaid o Bitters," "Potelaid o Quinine Bitters," nac ychwaith "Y Quinine ynâ," ond gofaler gofyn am "Quinine Bitterrf.Mr. Gwilym Evans," ac os na fydd yDienw Gwilym Evans, F.C.S.,M.P.S., wedi ei ysgrifenu ar Stamp y Llywodtieth ar bob potel, twyll a ffugiad ydynt,APris y Potelau yw 2s. 9c. i 4s. 6e.j • mewn blychau, 12s. 6e. yr un., o Cynwysa Poteli 4s. 6c. ddau cyiftain* a rhai 2s. 9c., a,c felly- g^jll y pj^nv^f arbed Is. wrth gymeryd y rhai mwvafjj
---.---AT HOLL DANWYR CWMI…
AT HOLL DANWYR CWM RHONDDA. Taer ddymunir ar holl danwyr (fire- men) Cwm Rhondda i gyfarfod yn yr Ifor Hael Inn, Tonypandy, dydd Sadwrn nesaf, Rhagfyr y 24ain, am bedwar o'r gloch yn y prydnawn.
EFEILLIAID RHYFEDD.
EFEILLIAID RHYFEDD. Y mae meddygon Vienna newydd fod yn gwneud archwiliad ar efeilliaid hynotach na dim sydd eto wedi bod o flaen y cyhoedd, y rhai ydynt yn awr yn dair mlwydd oed. Oddiwrth asgwrn y fynwes i lawr nid ydynt ond un corff, ond y tu uchaf yn ddau berson hollol wahanol. Nid oes ganddynt ond dwy goes a thraed, ond pedwar o freichiau a dwylaw. Y mae y synwyr o deimlad yn hollol wahan yn y ddau. Tra y bu y meddygon yn gwneud yr archwilad, yr oedd un yn wylo gan ddant poenus, tra yr oedd y Hall yn lion yn gwaeddi ar ei fam. Er nad oes iddynt ond un corff, eto nid ydynt yn teimlo chwant bwyd ar yr un adeg. Y mae y droed aswy yn ymddangos i berthyn i'r pen aswy, a'r droed dde yn perthyn i'r pen de, canys pan y gwasgid y naill droed a'r llall, nid oedd ond un yn ymddangos i deimlo.
PYMCIAU I'W HYSTYRIED.
PYMCIAU I'W HYSTYRIED. 1. A roddir rhybudd i derfynu y scale bMsenol? Os gwneir, beth fydd y cyn- llun nesaf angenrheidiol er gwella ein sefyllfa? „ 2. Os na wneir, beth fydd y gwell- iantau angenrheidiol mewn er ei gwneud yn gymeradwy a boddhaol i reoleiddio huriau y rhanbarth ? 3. Ethol aelodau ar y Bwrdd am y chwech mis cyntaf o'r flwyddyn 1882. ADRODDIAD 0 GYNADLEDD BIRMINGHAM. 1. Codiad huriau cyffredinol. 2. Undeb cyffredinol. 3. Defnyddiad pylor. 4. Clafdai ar benau y glofeydd, a chlud-gerbydau i gymeryd gartref ber- sonau wedi derbyn niweidiau yn y glo- feydd. Ydwyf, yr eiddoch dros ac ar ran aelodau y Bwrdd, DAVID MORGAN, isg. X) S.—Dymunai gydnabod y symiau canlynol tuag at y Bwrdd Cymodol:— Old Drift, Danygraig, 9s. 9c.; New Drift, Danygraig, 10s. 8c.; Cwmneol, 3p.; Ynyshir, 4p.; Ynysowen, lOp. lis. 11c.; Tai Bach Pit, Plyrauth, lp. 13s. 7c.; Werfa, 9p. 7s.—D.
CYNRYCHIOLAETH SENEDDOL I…
CYNRYCHIOLAETH SENEDDOL CAERFYRDDIN. Y mae yn fwy na thebyg yn a.wr y cymer gwagle le yn nghynrychiolaeth seneddol Caerfyrddin, trwy ymddi- swyddiad Mr B. T. Williams, a dywedir yn mhellach y bydd i Mr Lewis Morris, Llundain, brodor o Gaerfyrddin, fod yn ymgeisydd ar ran y Rhyddfrydwyr. Y mae yn fwy na thebyg y bydd i Mr Williams dderbyn y swydd o farnydd y Man Lysoedd yn lie y Barnydd Falconer, yr hwn sydd wedi ymddiswyddo.
MODRWYAU A THLYSAU Y FONEDDIGES…
MODRWYAU A THLYSAU Y FONEDDIGES TREFOR. Dydd Mercher yr wythnos ddiweddaf dygwyd Amelia Gardiner ac Arthur Mead o flaen ynadon Llangollen, dan y cyhuddiad o fod a llaw yn y weithred o ysbeilio tlysau, &c., perthynoli'r fonedd- iges uchod, yr hwn amgylchiad a nod- wyd genym dair wythnos yn ol. Modd bynag, ni chafwyd nemawr brofion yn eu herbyn, a gohiriWyd y prawf am wythnos yn niliellach. Yr oedd yr oil a ysbeiliwyd yn werth rhwng 40,000p. a 50,000p.