Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
FEL enghraifft o'r dosbarth o f eddy gin- jaethau y carem argymhell i sylw y Cymry yn mhob man, dymunem gyfeirio at ddar- Sariaeth ddiffuant, didwyll, ymddiriedol, a mwyaf gwerthfawr a llesiol ag y gwyddom am dani, sef Quinine Bitters GWILYM EVANS, Yr hwn sydd yn fath o Tonic llysieuol, ac yn holiol yr hyn y gosodir allan-ei fod yn eyiansoddedig o lysiau wedi ei ddarparu mewn dull gwyduonol, a chyda'r gofal mwyaf sydd ddichonadwy er sicrhau ei lwyddiant. Y cylla yw peiriant mawi treuiiawl y corif, ac o hono ef y gwasgerir yr holl ranau maethionoi trwy y cyian- soddiad. Os na chedwir hwn mown trefn, syrthia yr hoii gorif i ddyryswch. Eftaith ac amcan penat y Quinine Bitters yw cadw y cylla yn lachus, a phob organ yu gweithio yn nwyius ac yn eu lie, a geilir yu deiiwng vstyried y Bifcttrs hyn y ieadygimaeth deuiuaida oreu y gwyddis am dam. Cy- meraawyir hi yu ddibetrus at annhreuliad yn ei gwahanol agweddau, ac anechyd y ddwyiion a'r aiu, yn ngiiydag anhwylderau «ewvnol. Yr ydym am iawer o liynyddau wediedrych gyda gradd helaeth o ddrwg- dybiaeth ar leddyginiaethau hysbysiedig, -a thueddid ni i wneud hyny a'r feddygin- iaeth hon, sef Quinine Bitters Gwnym Evans, hyd nes y gwelsom y facia dystiol- iaethau pwysig a dylanwadoi odcliwrth ddynion a wyddent mor dda, ac a wnaethant gvmaint o ymchwiliad i'w hansoddion. Dymunem yn neiil luol rybuddio y cy- hoeud i fod yn ocheigar yn eu dethohad o eytteiriau, a dyient tod yn gwybod rhyw- beth am ansawdd y darpariadau meddygol a fwriadant gymeryd cyn eu pwrcasu; ac OS, wedi ymciiwiiiad, y boddlomr hwy am -eu rhinweddau, dyient iod yn ewyuysgar i daiu pris teg am y cyfryw, a ruuddi iddo brawicega pharhaol, a pnuidio cymeryd eu budo i redeg a phwrca.su xxioaaygiu- iaetbau iseibris, y rhai yn tyuycha broiaiit, nid yn unig yn ddiwertu, ond yn ^Oddiwrtb ein gwybo laetb^ersonol am y darparydd a'r percnouog, g^yaaom ei toLl. yn ei oroiieswriaetli weui cyiaaead yr an rhydedd uwcnaf yn y gangeu heryiioi, ao yscyrir ef yn un o iferynwyr mwyai goleu. edig ac addawol y dydd. FFEITHIAU AM QUININE BITTERS GWILYM. EVANS. r Y maent yn cael eu cymeradwyo gan leddygon a tferyiiwyr i'w cieiiion ar oi 1 bob meddyginiaetb arall fetbu. Y maent yn cael eu cymeryd gan hen ac ieuanc, cyfoetbog a'r tiawd, a chan ddynion yn mbob sefyiifa ac o dan bob amgyicmad. Nid yn unig yn Nghymru y maent yn adnabyddus, ond derbymr orders am dan- ynt o America, Canada, yr Aiitc, Cyprus, A YSmSpawb sydd wedi eu profiunwaith vn eu cymeradwyo i'w cyfeillion, a thrwy hyn y mae y gofyn am danynt yn cynyddu yn heiaetb o tlwyddyn i tiwyddyn. Y mae byn yn brawf teg o'i heiieithioldeb, canys paham y prynai neb y feddyginiaeth am yr ail a'r drydedd waith 03 na mas^nb yn derbyn budd a llesbad oddiwrthynt ? MEDDYGINIAETH HYNOTAF YR OES BRESENOL YW Quinine Bitters Gwilym Evans I Y mae ynddynt gymysgedd cywrain cbwerw a meius-iysiau, wedi eu baddas evdevmysgu mawn modd newydd, iiapus, f&l, gan y dyfeisydd, Mr. Gwuym Evans, F.C.S., iferyilydd, Llanelli. Y mae y swahanoi lysiau wedi eu cymysgu vn hynod o ifodus, a cbynwysa y Qamine Bitters yn ddiambeuol y ddarpariaetn oreu er lies y corff dynol. Eu DEFNYDDIOLDEB YN UN GYMYSGEDD. Hawdd iawn fyddai i unrhyw un brynu v meddyginiaetbau ucbod ar waban, a hawdd fyddai gwneud rbyw gymysgiad o honynt, ond anhawdd iawn fyddai cael yr holl ivsiau ucbod at eu giiydd am arian rhesymol, ac anmbosibl fyddai eu cymysg vn y modd cyfrwys a medrus y gwneir gan Mr Gwilym Evans, a cbanddo ef yn unig y mae y dirgelwch mawr o gymysgu y psthau byn gyda y fatb lwyddiant a r tatn ^Ymaent wedi eu profi yn effeitbiol i symud y doluriau a ganlyn DIFFYG TREULIAD AI GANLYNIADAU. eAf r>oen vn yr ystumog, gwyntogrwydd, o^rferol ar ol bwyta, gwaelder trymder an arcbwae&h, bias an- uymuuol yu y genau, gwres mawr yu y cyUa yn achosi y corff i rwymo, yr anadi a'r genau yn sycn, bratbiadau Senus yn y frest a'r ocbrau, a mynych x toadaufel pe bae pryfedyn yn y cyiia. Y Mae un neu ychwaneg o'r poenau uchod yn arwydd o ddiffyg treuliad, a goreu pa Lntaf y dechreuir ar gymeryd Qumme Bitters Gwilym Evans. SYLWADAU CYFFREDINOL. Gallai rhaidybio ei bod yn anmbosibl i un feddyginiaeth effeithio lleshad mewn cynifer o wahanol ddolunau. Y mae yr ateb yn syml a pharod, sef (1), bod tystiol- aetbau pwysig i'w cael unrbyw amser, (2), lod y feddyginiaeth yn cynwys cynifer o wahanol lysiau; (3), y mae y drimaeth yn on hollol resymol, sef symud achos y dolur yn gyntaf tr^ gryfhau y cyfansod<iiad, ao felly amddiffyn y rhanau gwanaf a mwyaf agored i afiechyd. Ar bob amgylchiad, doeth ydyw yn gyntaf ehwilio achos pob doUu. Cyfarwyddiadau i'w bwrcasu Gofyner yn eglur am Quinine Bitters fhrilym Evans. Ar ol ei gael, edrycher yn fanwl ar y label, a sylwer ar stamp y Llyw- oAraeth sydd ar wddf y botel, a myner Eelcd yr enw Gwilym Evans, r.C.S., P.S., wedi ei ysgrifenu yn Uawysgrif y fecobenog. Gofaled pawb na chymeront eu twyllo, na derbyn cynghor i gymeryd unrhyw hcliiOD arall o dan yr hen esgus ei fod yn Slave eystal ac yn rbatacb. Esgus gwael I thwyilodrus yw hwna. CoAer bob amser fod efelychiadaa lawer i bob peth da, ac y mae lluawa mawr 0 eMyohiadau i feddyginiaeth ardderchog a Sim Quinine laitial Chnlym Kyans. PEDWAREDD EISTEDDFOD GADEIRIOL PONTYPRIDD. CYNELIR yr Eisteddfod ucbod ar ddydd Hungwyn, 1882, dan nawdd neillduol. TESTYNAU BARDDONOL, &C. Awdl ar Ffydd,' dim dros 300 o linellau, gwobr Y,3 3s. a Chadair yr Eisteddfod. Can, 4 Croesawiad i Gledrffordd Caerffili,' 6 penill, gwob.t 158. Traethawd, 'Rhagolygon Pontypridd,' yn Gymraeg neu yn Saesoneg, gwobr £2 2s., rhoddedig gan W. Thomas, Ysw., Llan. blethian. CANIADAETH. I'r c6r o'r un gynulleidfa a gano yn oreu 4 Fel y brefa'r hydd,' J. Thomas, gwobr £ 10 a X2 i'r arweinydd. Cyhoeddir gweddill y testynau yu fuan. Dros y pwyilgor, D. LEYSHON, Cadeirydd. JOSEPH DAVIES, Ysg., Graig Schools, Pontypridd. LIST OF THE WINNING NUMBEKS Of the Aberdare Art Union Prize Drawing, held at Siloa Hall, Aberdare, February 23rd, 1882. 1673 I 2403 I 2331 5640 4057 I 1304 2509 2092 2110 2109 I 52 1720 2358 4041 4849 2714 4830 4obb 4504 58(50 3240 81.2 413 1614 4034 I 973 1644 2578 1778 All prizes may be bad of T. Williams, 34, Albert St., Aberdare, by producing the winning numbers. Prizes will remain the property of the Committee unless the winning umubers be produced within 14 days from the above date. Ail Argraffiad, y 4ydd fit, pris Gc., Cydymaith yr Adroddwr A Llawlyfr y Da,rileniadau Ceiuiug. Cynwysiad:—Ymddyddaaiou a D,idleuon rhwng y Morgrugyu a'r Geiiiog ItILOdyn- Twn ben Fras a Mrs Ceiinacu —Y Fuwch a'r ASYll-William a Mari—Y Uyuydd a'i Wraig-Y Gacynen a'r Wenyneu-i M6r a'r Haul—Y Pin a'r Nodwydd—Y Gwy bedyn a'r Pry' Copyn—Y Nant a'r Llyn Dwfr—Y Bardd a'r Anifeiliaid-Alexander a'r Lleidr -Dadl y Bib Dybaco-Cenadwri Dafydd at Abner—Y Tonie Sol-Ffa—Kb odd y Crynwr-Y Pendilwn Anfoddus-Dic Shon Dafydd-N adolig Hen Lane, &c. Anfonir copi yn ddidraul i unrhyw fan ond anfon 7 stamp i'r cyhoeddwr,- J. THOMAS, Printer, &c., Tredegar. Public Hall, Aberaton. CYNELIR Eisteddfod a Chyngerdd ar- C dderchog yn y lie uchod Gwener y Groglith nesaf. Beirniad y gerddoriaeth,—Mr I. R. Howells (Perdonyddy Dyffryn). Prif ddarn, I Ar Don o liaen Gwyntoedd,' i gor heb fod dan 60 mewn rhif, gwobr .£10 80£2 i'r arweinydd. Manylion peiiacb gan W. Davies, Ysg., Grocer, Pantdu, Taibach. Newydd dda i Arddwyr Sir Forganivg. Hadau Newydd! HADAU DAi! AJR CORfU YN Y OREF: NEWYDD EU DERBYN! Cyfanswm mawr o Hadau Gerddi, a nyny yn uniongyrchol o Blanhigfa Gymreig, per- chenog yr hon sydd wedi cymeryd y prif wobrwyon yn amryw o brif arddangosiadau am ynyddoedd, felly y mae yr Hadau hyn yu fwy cymbwys i'r wiad hon na hadau tramor.. • A Dymunir galw eich sylw yn axbemg at y Leviathan Broad Bean nodedig sy'n tyfu i'r hyd o 15eg modfedd yn y pliagyn. iieiyd at y Giant Mussel burg Winter lieek, Bed- fordshire Champion Onion, White Spanish and Strasburg Onion, a'r Giant Rocca Onion, yr oil mewn ansawdd dda. Hefyd, newydd gyrhaedd, Hadau Fytatws rhag- orol, megys Magnum Bonum, Beauty oi Hebron, Ashleaf, Kidney, Schoolmaster, a'r Climax. Planhigion Rhosynau, Coed Ffrwythau, &c., i'w caei ar y rhybudd byraf oddiwrth E. Williams, Cwmoernant Nursery, Car- marthen. Gwerthir hefyd Guano a gwrtaith Super- phosphate, a Blood Manure. Cabbage cynar yn wythnosol 0 Gaertyrddin. [TYSTIOLAETHAU.] "Chwefror 27airi, 1882. i, Syr,-Wedi gwneud archwiliad i'ch Stoc fawr ac amrywiol o bob math o Hadau Gerddi, &c., y mae yn dda genyf allu hys- bysu eu bod oil yn edrych yn hynod iach ac addawol. Y rhai hyny a anfonasoch i mi a brofais yn ofalus, a gallaf siarad yn uchel am eu ffrwythlonrwydd. Y mae eich dewisiad yn dda, ac yn hynod gyf- addasedig i'r cymydogaethau hyn, nid yn unig i erddi mawrion, ond hefyd gerddi gweithwyr yn gyffredin. Yr eiddoeh yn ddiffuant, HENRY BATTRAM, Prif Arddwr W. Crawshay, Ysw., Castell Cyfarthfa. "Anwyl Syr,-Rhydd i mi bleser mawr i hyshysu fy nghydarddwyr am y eyfanswm mawr o Hadau Gerddi sydd.genych ar werth. Yr ydwyf, ar eich cais, wedi rhoddi prawf ar bob esampl o honynt, ac y maent wedi rhoddi i mi y boddlonrwvdd mwyaf, fel y gallaf gyda phob parodrwydd eu cymeradwyo i bawb. t Yr eid&och yn winoneddol, GEORGE WILKINSON, Prif Arddwr, Abernant House, Aberdar." Y mae Mr W. H. Stone, prif ard-lwr Ar glwydd Aberdar, yn dweyd, Y mae genych y casgliad mwyaf a goreu o Hadau Gerddi a welais erioed, ac yn deilwng o'r enw.' Cofiwch y cyfeiriad,— Darnel Tudor Williams, ftEBD MERCHANT, Medical Ball, Gadlys Road, and 26, Wbitoombe Street, Aberdare. 4 Cymru L&u, Gwlad y G&n.' Ail Eisteddfod Flynyddol Alltwen CYNELIR YR EISTEDDFOD uchod dydd Sadwrn, Mai 6ed, 1882. Prif Ddarnau. I'r c6r a gano yn oreu Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel,' J. Thomas, Llan- wrtyd, gwobr ^18 a chadair hardd i'r ar weiaydd gwerth £2. I'r c6r a gano yn oreu I Ffarwel i ti, Gymru fad,' gwobr £ 7, a Writing Desk brydferth i'r arweinydd. I'r c6r a gano yn oreu Jerusalem, fy Nghartref Gwiw,' gwobr J £ 3 a ink ''Stand i'r arweinydd. Am y Farwnad wreiddiol oreu i'r diweddar Barch. P. Griffiths, Alltwen, gwobr JE3 3S. Beirniad: y canu, J. Thomas, Ysw., Llanwrtyd; y farwnad, Mr E Youug (Eos Wyn), Alltwen. Y program, yn cynwys pob mauylion pellach, i'w gael am y pris arterot oddiwrth yr ysgrifenydd, Mr James Hiukm, Pontar- dawe, Swansea. EISTEDDFOD DEWI SANT, ABERDAR, 1882. AT Y CANTOlilON. OYMUNA DANIEL JONES byshysu y rbai sydd yu bwriddn oystadiu mewu caniadaeth yn yr eisteddfod uchod y bydd ganado ddau biano, a lie cyfleus i p<trtis.H '& nolmrts i gael rehear ml cyii y gysbadieuaeth. Cotier y cyfeiriad,—Green Dragon Inn, Aberdare. Ooffiaiau nhad!! DYMUNA DAVID HARRIS. Carpenters' Arms, Trecynon, hysbysu y cyhoedd yn gyfirediuol ei fod yn awr mewn ffordd i wuend pob math o goffiuiau am y prisoedu ise>af. Hefyd fod gauddo bod math o Trimmings, &c., ar law. Cofier y cyfciriad,- D. HARRIS, Carpenters' Arms, Trecynon, Aberdar. Pob Gohebiaeth, Newydd, Beirniadaeth, &c., t'w cyleirio at "Editor, TARIAN Ofiice, Aberdare. Pob Art-uebion, Taliadan, ao Hysbysiadau, i'w hamon at MILLS & LYNCH, Aberdare,
Y RHAGOLYGON SENEDDOL.
Y RHAGOLYGON SENEDDOL. Yr oedd gobeithion cryf wedi cael eu ffurfio y buasai y Senedd-dymhor y flwyddyn hon yn un go rydd oddiwrth rwystrau mewnol, fel y buasai Gwein- yddiaeth Mr. Gladstone yn cael cyfle i basio mesurau gwerthfawr ag y mae galwad mawr am danynt i fod yn gyf- reithiau y deyrnas. Ond fel y mae gwaethaf, y mae y Toriaid a'r gwrth- ryfelwyr Gwyddelig fel pe baent wedi ymgynghreirio a'u gilydd i rwystro Rhyddfrydwyr i gymeryd i ystyriaeth fesurau buddiol i'r deyrnas. Yn mhlith pethau ereill, y mae mwy- afrif Toriaidd Ty yr Arglwyddi wedi penderfynu cael pwyilgor i edrych mewn i weithrediadau y swyddogion sydd wedi cael eu hapwyntio i gario allan ddeddf newydd tir yr Iwerddon. Yn ngwyneb yr yinosodiad hwn o eiddo Ty yr Argl- wyddi-sef y Toriaid ynddo-ar Wein- yddiaeth Mr Gladstone, y mae efe wedi rhoddi rhybudd yr wythnos ddiweddaf y byddai efe yn galw sylw Ty y Cyff- redin at y perygl i heddwch yr Iwerddon, fod y fath bwyllgor a'r un a ddewisodd Ty yr Arglwyddi yn eistedd i ystyried haeddianau y mesur tir Gwyddelig a basiwyd y llynedd. Y mae y rhybudd a roddoad Mr Gladstone, gan fod mwy- afrif Ty y Cyffredin tu cefn iddo, wedi achosi cyffro mawr trwy y deyrnas, yn mhlith y Toriaid yn enwedig. Ystyryr anghytundeb yw fod y ddau Dy yn myned yn erbyn eu gilydd. Ac os aiff y frwydr yn mlaen, ni wyddis ar y ddaear beth fydd y canlyniadau. Ond y mae hyn yn amlwg, os na ildia yr Arglwyddi i benderfyniadau Ty y Cyffredin, ni fydd dim i rwystro Ty yr Arglwyddi i syrthio i'r clawdd. Oblegyd cyfyd yr holl wlad i fyny fel un gwr i waeddu am ddifodiad Ty yr Arglwyddi. Y mae awgrymiadau cryfion wedi bod i'r perwyl hyny y llynedd. Ac os cyfodir llais y wlad am yr un peth eleni, geilir bod yn sicr mai nid chwareu plant fydd y can- lyniad. Nid dyn doeth yw Arglwydd Salisbury, arweinydd y Toriaid yn Nhy yr Arglwyddi. Cerdda efe yn mlaen fel dyn dall, tuag ryw bwynt Toriaidd a geisia efe gyrhaedd. Nid yw -yn pwyso canlyniadau. Trwy ei annoethineb y mae efe yn debyg iawn o ddibenu gyrfa hen Doriaeth falch ormesol y wlad hon. Ymostyngodd efe y llynedd o flaen bygythion taranllyd y deyrnas, pan yr ildiodd efe i basio mesur tir yr Iwerddon. Ond wedi i'r storom fyned heibio y mae efe wedi casglu gwroldeb i geisio difetha amcanion daionus y mesur hwnw. Y mae efe yn debyg iawn i ddynion an- nuwiol mewn storom ar y m6r. Galw- ant y pryd hwnw ar Dduw. Ond wedi cyrhaedd dyogelwch ary tir, nid yn unig anghofiant Dduw, ond cablant ei enw Ef. Yr unig obaith am gadw Arglwydd Salisbury mewn terfynau o resymoldeb, yw, fod moddion yn cael eu defnyddio i gadw storom o fellt a tharanau, peryglus i fociolaeth Ty yr Arglwyddi, i ruo o'i aingylc-h ef. Efallai fod digon o storom wedi cael ei chodi yn awr i beri iddo bwyllo. Ond ar y dybiaeth yr A efe yn mlaen yn ei weithrediadau rhyfygus, a bod Mr Gladstone yn myned yn mlaen i adadbu yn erbyu gweithrediadau Salis- bury, nid oes {awr 0 obaith y bydd yr eisteddiad Seneddol y ilwyddyn lieu ond un diilrwyth iawn. Bydd cynyg Mr Gladstone yn fath o vote of censure ar Dy yr Arglwyddi. Yn ngwyneb hyny, bydd yr holl waed drwg sydd yn rhedeg trwy wythienau Toriaeth yn cael ei gynhyrfu yn Nhy y Cyffredin, a thrwy 0 1 y wlad. Nid yw rhai o'r Toriaid blaenaf yn celu eu penderfyniad i gadw y ddadl yn mlaen ar y mater hwn am lis. Erbyn hyny bydd y Pasg wedi ei gyrhaedd. Ac y mae y rhai sydd yn bygwth hyn yn meddu gallu i osod eu bygythiad mewn gweithrediad. Nid oes gan y Llywodraeth ond dwy noswaith yn yr wythnos at ei gwaith yn y Ty. Ac ni byddai yr orchest yn un fawr i gadw y ddadl yn mlaen am wyth neu naw o'r nosweithiau hyny. Felly, erbyn i'r ddadl eldybenu, byddai y Ty yn cael ei ohirio dros amser gwyliau y Pasg. Ar ol i'r dyddiau hyny fyned heibio, byddai y Ty yn myned i'r ddadl yn nghylch rheoleiddio areithiau y Ty, fel ag i'w rhwysfcro i lyncu yr amser yn yr hwn y dyitd gwneud gwaith buddiol i'r deyrnas Digon prin efallai y gorphenid y ddadl hono cyn y Sulgwyn. Felly byddai amser y Senedd i wneud gwaith pwysig wedi myned heibio. Yn ychwanegol at hyn, ni wyddis yn y byd faint o rwystrau a rydd y Gwydd- elod ac ereill i'r Llywodraeth ar y nos- weithiau pryd y bydd materion arianol o liaen y Ty. Eisioes y mae y Gwydd- elod wedi llyncu llawer o amser y Ty mewn cecru yn unig, heb ddim gan- ddynt mewn golwg ond poeni pobl Pry- dain, a'u rhwystro i wneud daioni. Eglur yw, os fel yr ydym wedi aw- grymu uchod, yr a pethau yn mlaen, na bydd amser gan Mr Gladstone a'i Weinyddiaeth end i ddwyn i derfyniad bethau anhebgorol angenrheidiol. Bydd y mesurau a addawyd yn nechreu yr eisteddiad yn cael eu gohirio hyd y flwyddyn nesaf. Yn ngwyneb hyn, nid oes fawr o obaith y caiff y mesur i osod fyny Golegau ac Ysgolion Uwchraddol yn Nghymru ei basio eleni. Ac efallai mai hyny fyddai yn fwyaf buddiol, rhag i'r mesur fod yn un anmherffaith wrth gael ei basio yn rhy frysiog, fel y pas- iwyd y mesur yn nghylch Cau Tafai nau ar y Sa.bboth ag anmherffeithiadau pwysig ynddo. Cafodd y Toriaid yn Nhy yr Argl- wyddi gyfle da ddydd Gwener i dynu yn 01 eu penderfyniad rhyfygus. Ond dangosasant eu bod yn llawn o ysbryd balch ac annoeth. Gwrthodasant ildio. Penderfynasant tyned yn mlaen yn y frwydr yn erbyn mwyafrif Rhyddfrydol Ty y Cyffredin. Tynodd Arglwydd Salisbury ei gleddyf allan o'i waun ar draws pob ystyriaeth o ddoethineb, hyd y nod i anrhydedd Toriaeth. Oblegyd os bydd cythrwfl yn eyfodi yn yr Iwerddon mewn canlyniad i'r hyn a wna y Toriaid yn Nhy yr Arglwyddi, bydd Gweinyddiaeth Mr Gladstone yn rhydd oddiwrth y cyfrifoldeb o hyny. Gall Rhyddfrydwyr haeru ar dir cadarn mai y Toriaid fydd wedi achosi y cy- thrwfl. Nid oedd dim i'w ddysgwyl ar ol ym- ddygiad rhyfygus y Toriaid yn Nhy yr Arglwyddi ddydd Gwener, yn gwrthod tynu yn ol, ond parhad dadl fawr yn Nhy y Cyffredin am amser ar sefyllfa yr Iwerddon. Cymer y Gwyddelod gwrth- ryfelgar fantais arni i floeddio eu shibboleth ynfyd hwy. Yr oedd pen- derfyniad Arglwydd Salisbury i wrth- wynebu y Llywodraeth yn nghylch mesur tir yr Iwerddon, yn awgrym i'r Toriaid yn Nhy y Cyffredin i barotoi eu hunam i frwydro yn erbyn cynyg Mr Gladstone, yr hwn oedd i gael ei ddwyn yn mlaen nos Lun. Dywedodd Iarll Granville bethau cryfion iawn yn Nhy yr Arglwyddi nos Wener. Awgrymodd yn gryf fod pen- derfyniad Arglwydd Salisbury i wrth- wynebu y Ltiywodraeth yn ergyd yn erbyn anrhydedd Ty yr Arglwyddi. Ac mai dull arall o weithredu oedd yr un mwyaf tebyg i gadw Ty yr Arglwyddi mewn bri yn y dyfodol. Y mae yn eithaf amlwg fod Toriaeth, Pabyddiaeth, ac ysbryd diddeddf a gwrthryfelgar y Gwyddelod, yn gwneud niwed mawr i'r deyrpas hon. Ac yn ngwyneb eu bod yn methu llwyddo i gael eu ffyrdd eu hunain, y maent yn ymgynddeiriogii raddau o wallgofrwydd. y 0 Ond yn nghanol y cwbl, y mae Rhydd- frydiaeth iachus yn enill y tir, yn ym- gadarnhau, ac yn liedu ei ddylanwad yn mhob cyfeiriad, Diwrnod dedwydd fydct hwnw pan y syrth Babylon Fawr Pabyddiaeth a Thoriaeth fel maen i eigion y mor.
BETHLEHEM, TREALAW.
BETHLEHEM, TREALAW. Nos Lun, Chwefror 20fed, traddodwyd darlith yn y capel uchod, gan y Parch S. W. Lewis, y gweinidog, ar y testyn, 'Gwa.baLol Gymeriadau,' pan y daeth lluawa mawr yn ngbyd i wrandaw ar y darlithydd yn traddodi ci araeth am ddwy awr o amser. Yr oedd Mr Lewis yn ei hwyliau goreu, a thriniodd ei bwnc yn ddifyrus a gwir adeiladol. Y maeei sylw- adau yn bwrpasol ac ymarferol, egwyddor- ion y ddarlitb yn wir wertbfawr, a'i haddysgiadau o'r pwjrs mwyaf. Yr oeddem yn teimlo yn falch am gael cyfle i wrandaw ar Mr Lewis yn traddodi darlith mor dda. Buasai yn dda i ho\ 1 egl>yei Cymru glywed y ddarlitb odidoa lion, Yr oedd yr elw yn myned at drysoiia yrc^iwys. Cadeiriwyd gan y Parch J. R. Jones, iJwyn^pia. Cy- nygiwyd ac eihwyd diolCi garwch i'r dw lithydd a'r ca-leirydd fe; arfecol. Wedi hyny, aeth pawb adref wedi e. Uwyi foddlonj. IOAN.
PAXTEG, YSTALYFERA.
PAXTEG, YSTALYFERA. Nos Salt wru, Chwefror 25ain, bu y Parch J. Rees, C wmllynfell, yn traddodi ei ddar. lithragorol ar "FrawdyrAfradIon" yn y capel uchod. Y mae Mr Rees wedi enwogi ei hun fel darlithiwr er ys cryn amser bellach, Gobeithio y caiff Mr Rees hir oes i draddodi ei ddarlith odidog yn ughJyw llawer o'i gydgenedl, fel y delo y rhai sydd yn debyg i frawd yr afradlon i adnabod eu hunain. Llywyddwyd yn fedrus dros ben gan y Parch R. T. Jones, Pantteg, yr hwn sydd yn barod bob amser i roddi cymorth gyda phob mudiad da. Yr oedd yr elw yn myned i'r brawd William Jones, hen aelod ffyddlon yn yr eglwys uchod er ys degau o flynyddau, ond sydd wedi ei analluogi i ddilyn ei waith. Cafwyd Gynulliad da ac ystyried mor anffakiol oedd yr hiu. Aeth pawb adref wedi eu ilwyr foddloui. T. W. DAVIES.
-----------MOUNTAIN ASH.
MOUNTAIN ASH. Y mae cyfanswm mawr o badau gerddi &c., a'r rhai hyny o'r mathau goreu a mwyaf newydd, wedi ea derbyn gan G. H. White, Chemist, &c., Mountain ASU, Gellir cael llyfryn, yn cynwys rbestr o'r hadau, &c., am ddim, ond galw am dano.
TYNEWYDD, LLANEDI.
TYNEWYDD, LLANEDI. Dydd Sui diweduaf, Chwefror 26ain, cynaliodd Ysgoi Sabbotbol y capel uchod ei chyiarfod cbwarterol. Er fod y ty wydd dipyn yn anffafriol, ymgasgiodd lioaws yn ngnyd i wrandaw ar yr ysgol yn myued trwy ei gwaith. Llywyddwyd yn duoeth a digrifol gan ein cyuweinidog, y Parch J. Thomas, Merthyr yn awr. (Jymerwy d rhan yn y cyfarfod gan y personau can- lynoi ;-DJ.. J. Thomas, E. LidWcird?, J. Thomas, M. Reynolds, J. Thomas, T. Da- vies, W. Tuomas, S. Thomas, M. ReyLOlds, E. Davies, H. Davies, J. Morgans, a M. Nicholas. Canodd y cor amryw ddarnau pwrpasol yn hynod fedrus helyd yn ystod y cylarfod. Aeth pawb trwy eu gwaith yn dra medrus, ac ymwahauodd y dorf wedi eu llwyr loddloni, gan ddymuno caei cyfarfod cylfelyb yn fuan eto. T. T.
--. HERMON, PLASMARL.
HERMON, PLASMARL. Cyna iwyd cyngberdd yn y capel uchod nos iau, Uliweiror 23ain, pryd y rhoddwyd datgamad o'r gautawd gysegredig Suisti-y o t, I "Dauiel," (Braubary a Rootj, yn nghyd ag amryw tldaruau cerddorol ereill. Cj ra r wyd rhan gan Eus Afau, Misses Jou^us, Lizzie, a (Jiiarlotte Jouts, Eos Woiiaii,, Mri J. T. Davies, Robert George, Davd Hughes, Josiah Thomas, W. Waictis a Morris, S. Roberts, yn nghyda chor y lie. Gwasanaethwyd ar y berdoneg gan Mr W. Samuel, ac ar yr harmonium gan Mr E. Watkins. Gallwn ddweyd fod y cyfan wedi troi yn llwyddiant perffaith yn mhob ystyr. Yr oedd y soloists a'r cor, o dan law Mr Jones, argraffydd, yn gwneud eu gwaith yn rhagoroi, a chredwn y bydd eiw pur dda tuag at ddyled y capel. Dymun- lad pawb yw cael treat o'r un fath mewn byr amser.—S
i■ AT YSGRIFENYDD COR TAIBACH…
AT YSGRIFENYDD COR TAIBACH AC ABERAFON. SYR,—Carem wybod, fel section o Aber- afon, a ydyw yr arian oedd yn wed dill yn fund y cor uchod, wedi eu trosglwyddo i weddw y diweddar Silas Evans, gan mai dyna yw ein penderfyniad ni yma ? Neu pa beth a ddaetli o'r cyiry w ? Dros y section,—GWYLIWB.
EISTEDDFOD HEN SILOH, GLANDWR.
EISTEDDFOD HEN SILOH, GLAN- DWR. Cynaliwyd yr eisteddfod uchod nos Sadwrn, Chwefror 18fed, prydy clorianwyd y beirdd a'r adroddwyr gan Cadifor, Dow- lais, a'r canu gan Mr Thomas Roberts, ysgolfeistr, Brynhyfryd; ac enillwyd lei y caniyn:—Canu 'I Bias Gogerddan 9 yn cynyg-goreu, Wm. Thomas, Babell, Am y ddau englyn goreu ar gadeiriad Eurfryn 8 i fewn—goreu, Pabellwyson, Cwmbwrla. Canu y 4 Cymro Dewr y dewraf o 7 oedd Waiter Cromby, Treforis. Am yr adrodd- iad goreu o 4 Yinson y Llofrudd,' (Gwyros- ydd), a'r goren o 8 oedd Pabellwysou, yr hwn adroddodd yn fendigedig—portread- odd y llofrudd i'r very thing a rhoddwyd ail wobr i fachgenyn bychan hefyd, yr hwn adroddodd yn gampus yn ol ei allu, sef W. T. Francis, Treforis. Canu y deuawd Albion on thy fertile plains;' goreu o 4, parti John a Lewis Evans, Treforis. Am y 30 Uinell goreu ar Ddiwydrwydd 4 i fewn—goreu, Jenkin Jenkins (Manod), Trefforest. Canu 'Bugeiles yr Wyldfa,' gan ferched; 4 yn cynyg-goreu, Miss H. Edwards, Babell. Cadeirio Eurfryn. (Janu. 4 O Gymru Anwylaf;' dau barti yn cynyg —y goreu oedd parti Siloh, Glandwr, dan arweiniad David Davies. Hefyd, cawsom gan agoriadol gan Gwilym Lon, Penclawdd yn dda dros ben.
DULL Y CADEIRIO.
DULL Y CADEIRIO. Cymerwyd yr arweiniad gan Cadifor, a galwodd ar y beirdd canlynol i'r llwyfan Pabeliwys#n, Maesyddog, Gwyrosydd, Meillouog, Alfryn, Briallog, loan Glan Lluw, Gwilym Lon, a loan Trewyddfa. Wedi iddynt ffurfio yn haner cyIch, galwodd Cadifor a oedd Eurfryn yn bresenol; yna awd i'w gyrchu gan Meillionog (y Der- wydd), a Gwyrosydd (y Bardd), ac arwein- iwyd ef i'r gadair. Yna gofynwyd iddo y cwestiynan arferoLgan Cadifor, ac atebodd yntau yn gadarnhaol. Daliwyd y wain gan Pabellwyson, a'r 4 cledd' gan Cadifor, a gofynodd, fel arferol,4 A oes heddweh ?' i 1.1:- n yr atebwyd yn fanllefol dair gwaith. Gweiniwyd y cledd, a chawd amryw o anerchiadau.
ABERDULAIS.
ABERDULAIS. Nos Sadwrn, 18fed cynfisol, cafwyd cyf- arfod adloniadol hynod o lewyrchns yn yr ysgoldy dyddiol perthynol i'r lie hwn. Cymerwyd y gadair gau y boneddwr C ieuanc, J. H. R. Ysw., arolygwr <*waifch alcan y He hwn. Wedi catel ychydig eiriau yn fyr ac i'r pwrpas ganddo, awd yn mlaen a'r rliaglen yn y dreftf ganlynol: Chwareu ar y berdoneg gan Miss Loverhig, Castellnedd. Can, 'Siajadwch yn Gymreig,' yramg, D. Edwards. C&n, 4 Y Gardotes Fach,' Miss Jane Rees. Adroddiad, 'Y Tren,' James Evans. Canu I Sailor's Chorus' gan y parti. CAn, 4 The woff" Davies Chwareu ar y berdoaeg gan Miss Gertrude Williams. Darllen gan J. Richards. Can, • The Vacant Chair,' Miss Simon, Dcuawd gan Misses C. James a J. Bees. Chwareu eto ar y berdoneg gan Miss Lovering. Ci, Yr Alltud o Gymra,, John Uosser. Alawoll. Cymreig ar y flute gan John Williams. Can, 'Darby and Joan,' Miss Jane Phillips- Darllen gan y cadeirydd. Deuawd, 4 Albion,' D. Edwards a B. Lewis. Chwareu ar y berdoneg gan Miss G. Williams. Cân The Arab Steed,' B. Lewis. Canu 4 Com- rades in Arms,' gan y parti, ac i ddiweddu canwyd Duw Gadwo'r Frenbines; a Miss Stafford yn canu yr unawd. Cafwyd cyf- arfod ardderchog. BODDIAD.-Nos Sadwrn, 18fed cynfisol, tafiwyd y gymydogaeth hon i auesmwyth- dra mawr iawn drwy i'r newydd ein cyr- haedd nad oedd yr hen frawd Thomas Hopkins, neu fel y gelwir ef yn gyffrodin Tom y Tilar, wedi dyfod adref. Aeth aiiaai o'r ty y noson hono, fel arferol, i glwb svddfc yn y gymydogaeth hon, a chan nad oedd un argoel am i'r hen frawd ddychwelycl.. adref yn yr amser y fyddai yn arferol a ddyfod, aeth y teulu i deimlo yn hynod ct anesmwyth, oblegyd ni byddai byth yo absenol o'r ty ar nos Sadwrn. Buwyd ya chwilio am dano gan amryw bersonau ac. hyd y ffordd y byddai yn arferol o ddyfodt, a buwyd yn ehwilio yr afon o ddeg o'r glocbt nos Sadwrn hyd foreu ddydd LYun, ond i ddim dyben. Anfonwyd i Abertawe am unt o'r divers, a bu hwnw am oriau lawer dra- chefn yn chwilio am dano, ond y cwbl yn ofer. Ond dyma'r newydd yn dyfod ya sydyn eu bod wedi ei gael mewn He a elwir Pwll y Forge. Daeth i fyny yn y rhwyd pan oeddynt yn pysgota. Y dydd Mercher canlynol cynaliwyd trenghoiiad arno, a dygwyd y rheithfarn o 41 Cafwyd wedi boddi." Dydd Iau, daeth tyrfa luosog 1 hebrwng ei weddilhon marwol i glaudfa capel y Fforest. Gwasanaethwyd gan y Parch D. G. Jones, Tonau. a lOAN DuLAIS.
a LLANSAMLET—CLYWED.
a LLANSAMLET—CLYWED. Peth cas ydyw gweled d wy lodes grefydct- ol yn myned i'r dafarn ar nos Sabbotlt. Cywilyddied y cyfryw. Clywed iod iiyddin y Rhuban Glâs ya llwyddiauus iawn yn y gymydogaeth. Clywed fod tafarnwyr y lie yn dechreu crynu am eu bod yn gweled arwyddion y daw eu tewdra i lawr, Clywed fod capel newydd Llwynbrwydr- au yn brydftrthach na holl gapelaxi newyddion Llansamlet. TALY Lower,
BLAENAFON-CYMDEITHAS DDARBODOL…
BLAENAFON-CYMDEITHAS DDAR- BODOL Y GLOWYR. Cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus mewo- cysylltiad a'r gymdeithas uchod yn As- sembly Room y White Horse, nos Fercherv Chwefror 22ain. Cymerwyd y gadair gaa Mr Challender, ac yr oedd hefyd yu bre- senol Mr Owens, ysgrifenydd cyffredi&ol y gymdeitbas, a Mr T. Griffiths, yr ysgrifenu ydd Ileol yn Blaenafon. Nododd y caaeus ydd amcan a dyben y cyfarfod, a thr&ddod.. odd araeth hyawdi ar fanteision y CyTtt- deithasau Darbodol. Cafwyd araeth nerth- ol hefyd gan yr ysgrifenydd eyffreciiaoL. Taflodd gipdrem ar weithrediadau Cym- deithasau Darbodol Durham a Northnm- berland, Lancashire a Cheshire, Stafford- shire, Gogledd Cymru, a manau ereill, a dangosodd y daioni dirfawr oedd y cyza- deithasau hyn yn ei wneud. Gwiiaetfit adolygiad hefyd ar weithrediadau GtJn. deithas Ddarbodol Mynwy a Debcudie Cymru, a nododd, er bod ei deehreuad yn fechan, ei bod wedi cynyddu yn rhaddoi 5 ac yn sicr, y gallai ymffrostio ei bod wedt talu allan tua 1 OOOp. y flwyddyn o'r llfeen i'r rhai ag oeddynt wedi bodmoranffodas a chyfarfod a damweiniau yn y glofeydd- Mewn atebiad i ofyniad yn nghylch y Gyf- raith Iawnol, dywedodd yr ysgrifenydd fad blwyddyn o brofiad yn dysgu mai ychy^iig o les a fuasai yn deilliaw i'r gweiuiiwyc oddiwrthi. Cyfeiriodd hefyd at ddant- weiniau diweddar y Risca a'r Coe«eae, a dywedodd fod y pedwar a fuont cacr air- ffodus a cholli eu bywydau yn y lie btaenat yn aelodau yn y gymdeithas, a bod e. teuluoedd yn cael eu cynal yn awr gan y gymdeithas. Yn y Coedcae, yn anfforiuuus^ dim ond dau o'r chwech oeddynt wedi ym- restru yn aelodau. Yr oedd teulnoeuci y ddatt hyny hefyd yn cael eu, cynai, trft yr oedd teuluoedd y pedwar ereill wti.ii ea gadael yn hollol ddiymgeledd. RhoUdwyd amryw o ofyniadau ereill i Mr Owen. y rhai a atebwyd ganddo yn hollol fou'ihs,ol._ Cafwyd anerchiadau rhagoroi hefyd gan y Mri Ruben Price, Phillips,, T. Griffiths, ac ereill. Rhoddwyd pleidlais wresog o ddi- olchgarwch i Mr Owen am ei bresenoklebt a'i araeth wir alluog, ac hefyd i'r cadeii- ydd am lywyddu, a therfynwyd y cyfar- fod. Gem.
GADLYS, ABERDAR.
GADLYS, ABERDAR. Cofier mai heno (nos Fawrth) y mae tan- chwaoedd ofnadwy i gymeryd lie YIt nghapel y Gadlys yn ystod darlith wyid- lonol y Parch T. Taliesia Jones, Ruyrani^ Y mae y boneddwr uchod yn myned i roddi ei ddarganfyddiad ar y modd i atal y tan- chwaoedd hefyd. Felly, na eholle* y cyf- leusdra i weled a. chlywed y daHithivnr penigamp hwn. Bydd tocynau i'w cael, wrth y drysau. Dysgwylir ty liavsst ct wrandawyr astud.
. SOAR, CASTELLNEDD.
SOAR, CASTELLNEDD. Dydd Iau, Chwefror 23ain, rh«xldodd Mr Wm. Rees, outfitter, de a bara brifeh i blant Ysgol Sabbothol y capel ncb^d. Yac vr hwyyr cynaliwyd cyfarfod iioayddol dyddorol iawn, yr ysgol yn oriav n Q wrandawyr, y rhai a ymdiargoseet ynt serchus a difyr, ac arwyddiou ligamsyniq^ o hunanfoddhad. GCR.
. EISTEDDFOD GADEIRIOL CASITELI^…
EISTEDDFOD GADEIRIOL CASITELI^ NEDD, GWENER Y OROOLITH. Mewn atebiad i gais gotigbyad. yn y D ut- IAM am Chwefror 9fed, yn ymholi o bar i'r yagrif ar Y Flwy^lyn 18?JX," a hysbyswyd ytJ gynar yn-y DAHIAN, dymnwiE ei hysbysu nad yw y t^styn crybwylledi^ ar y rhaglen, ac m&d; ymddan goso< id yn y DARIAN wedi Ioua^sr 12fed, a'r rhetrcoa wt hyny yw, fed t^tyuau ychwanej^o^ i>w*- pasol wedi eu gospd 1 fewn ac er ^wy» cadw y gwaith o. fewn teifynao T.odol ddydd. yr ^teddfod, barnwyd jo:/ weflf oedd i al adael yr y?=g*if allaj? Er hyny, os oes gan eieb gQhebydu ysgrif ddyddorol gyfaerth it or. wobr, danfonea bi 1 (@wo, a chaiff ddigolle n am yr yr a^tj>ar5^'fe^> pbarotoi, JS w.,