Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
PETHAU RHYFEDD BRITON FERRY.…
PETHAU RHYFEDD BRITON FERRY. i Tafarnwr bolfawr yn rhoddi ewrw am victim i ddynion rhag iddo snro, debygwn Yr un gwr yn gwaeddi ar ol dynion ag -eeddydt wedi troi, ac wrth fethu eu hudo yn troi i'w gwatwar. Un o brif dafarndai y dref wedi ei roddi i fyny. Mwy sydd eto i ganlyn." Un tafarnwr arall, am fod lease ganddo ar el dy, am i'r dirwestwyr ei gymeryd yn Geffee Tavern. Y meddwon diwygiedig yn areithio yn y cyfarfodytU nos Sadwrn nes gwefreiddio y dorf.
YSTALYFERA.
YSTALYFERA. Noa Ian, y 23ain cyufisol, ymgasglodd cynulleidfa luosog ac anrhydeddus i ystafell iierthyno! i ysgoldy y "Wern, yn y lie ueliod, gwrando perftormiad o Esther' gan t>arfci o gvfeiilion cerddorol yr ardal. Cy- aaerwyd rhan y Brenin gan Mr J. D. Smith; y Frenhines oedd Llinos Morganwg. Per sonolwyd Mordecai gan Eos Dyfed, a Hainan gan Mr James Nicholas. Personol- wyd prif gymeriadau ereill y darn gan Asaph Glan Dyti. Mri Dannie Protheroe, E. Nicho- las, Miss M. J. Davies, &c. Perfformiwyd yr oil mewn cymeriad. Buom yn gwrando llawer perfforruiivl o'r darn hwu o'r blaen, dan nawdd ac arweiniad rhai o brif gerdd- orion a chanwyr y Dywysogaeth, ond am heuwn i ni gael cystaJ datganiad drwyddo draw, ysdywedir. yn uuinan a gawsom yma y noson uchod. Aeth yr oil a gyrnerasaut ran yn y darn drwy eu gwaith yn feistr- olgar a chanmoladwy. Trueni na chaed rbagor o wleddoedd fel yma. i'w gosod ger bron y eyhoedd, a llai o ymddaugosiadau &0 ysgrechiadau y ballad mongers a'r ballad singers sydd beuoydd yn iseihau chwaeth ieuenctyd ein hoes. Ymddengys fodyr elw ly igynorthwfo Eos Dyfed i orphen ei addysg yn y Royal Academy. Pobpeth a wneir yn Ystalyfera i'r Eos, pobpetit a siaredir am dMio, a phobpetU a gytlwynir iddo, a wneir gyda'r parch trylwyraf, ac a'r edmygedd fouraf anrliyedlic y proffwyd yn ei wlad ei MD. Hir oes a liwyddiant iddo.—N. B.
LLANSAMLET.
LLANSAMLET. Nos Sadwrn, Chwefror 18fed, cynaliwyd Cyngerdd yn ysgoldS- y Cwm, pryd y gwas- Anaethwyd gan y rhai canIynol :-Miss ALn a Margaret Hopkins, Llansamlet; Mr Edwin Nicholas, Ystalyfera Mri E. Ed- wards, W. J. Evans, ac Efell Trefor, Tre foris; Mri J. Thomas (loan Alaw), Wm. Thomas (Gwilym Samlet), Charles Wil- liams, Joseph Jones (Ehedydd Samlet), a Dd. Jenkins, Llansamlet; Wm. Phillips, Haverfordwest, a Select Glee Party, dan arweiniacl Ehedydd Samlet. Aeth yr oil trwy eu gwaith yn ardderchog. Canodd Nicholas amryw ganenou yn wir dda. Trodd all an yn llwyddiant perffaitb Y11 mhob ystyr. Diolch i Un o'r Lie am ei garedigrwydd yr wythuos a aeth heibio.. -Moes eto. GOH.
BALA-BYDDIN Y RHUBAN GLAS.
BALA-BYDDIN Y RHUBAN GLAS. Diamheu y bydd yn dda gan ddarllenwyr llaosog y ÐAIUAN glywed am lwyddiant y gymdeithas dda uchod yn y Gogledd yma. Nos Wener, Chwefror 17eg, cynaliwyd cyf- arfod cyhoeddus yn nghapel yr Annibynwyr er mwyn rhoddi cyfleusdra i'r sawl a fyuai ymuno a'r gymdeithas, ac nid yn ofer y bu y llafur. Y mae dros dri chant yn gwisgo y rhuban glas yn y Bala Cariwyd y cyfar. fod yn imaen gan y personau caniynol:— Cadeirydd, Proff Ellis, M.A. I ddechreu, clatllemvyd a gweddiwyd gan Mr Harmon ydd Williams; YIla galwodd y cadeirydd ar y brodyr ieuainc oeddynt wedi cael eu ap, wyntio gan y pwyllgor i anerch y cyfarfod, Mri Bow en Rees, Panteg; Williams, Dinbych, W. Morgan, Williams Dolgellau; a Jones, Caernarfon, myfyrwyr. Cafwyd areithiau ardderchog gan bob un o'r bro- dyr. Amlygodd y gynulleidfa hyny yn eglnr or ddiwedd pob araeth. Bendith Daw fyddo ar ben y gwyr ieuainc hyn sydd &'u hymdrech gymaint i wneud daioni. Pleser genym weled dynion goreu y Bala yn talu cymaint o sylw i ddirwest. Rhag eich blaen yr eloch meddai TEMLwR DA.
. MERTHYR.
MERTHYR. BYDDIN Y RHUBAN GLAS.—Y mae yn dda iawn genym fod y mudiad daionus uchod ya myned ar gynydd. Cawn fod canoedd yn barod wedi ymuno â. hi, a gwelir ol ei kteffeithiau yn Abertawe, Caerdydd, Ponty- pridd, Mountain Ash, &c., trwy weled gwyr, gwragedd, a phlant, yn gwisgo y Rhuban Glis, yr hwn sydd yn arwydd fod y rhai hyny wedi ymuno a'r fyddin, ac yn ddir- westwyr trwyadl. Y mae Dowlais wedi dechreu cyfarfodydd at yr un pwrpas yr wythnos ddiweadaf, ac y mae yr un brwd- frydedd yr< cael ei ddangos yno ag mewn lleoedd ereill. Nid yw Merthyr i fod ar ol yn y mudiad hwn, o herwydd y maent yn jMtrotoi rhes o gyfarfodydd, y rhai fydd yn cael eu cyual yn Gymraeg a Sæesonaeg bob yn ail noswaith. Yr wyf yn cael ar ddeall eu bod yn dechreu Mawrth y 6ed, pryd y bydd areithwyr enwog yn anerch. ac yn eu mysg, os yn bosibl, Mr Booth neu Col. Caldwell. Y mae dau gor wedi ca<»l en ffurfio-tiy, yn y Gymraeg a'r llail yn Saes- onaeg. Y mae y cor diweddaf wedi dechreu &l' y gwaith o dan arweiuia, t y cerddor galluo?? Mr J. R. Lews, A C. Gobeitbio y bydd liwyddiant mawr yn cydfyned a'r cyfarfcdydd —G.
AT Y BEIRUD.
AT Y BEIRUD. Clyfeiried ein cyfeillion y Beirdd eu boil Gyfan«cddici lau Barddonol yn y modd ac i'r cyf.,jIiiJ.' 1 aniynol:— Tnos, WA.LIAMS (Brynfab), Hendre Farm, Trefcrest. Poatypriad.
[No title]
FITEAERA V\\t;;)i KI GARIAO.—Pen- illion ysjv/ytk. a lied bvvrpasol i'r am. gylchiad. Gochelwoh y fath ymadrodd- ion a, 'mi n1 cheisiaf.' mi fnlll uuwaith.' Nid yw y .g-ur tui yn oiynol yu un o'r ddwy e"1)! i St. Noi'wvnD C!.Kopvr?u.—Cry?ail 1 anwyl, ma^ y uinellau hyn yn rbvr1dia?cho> ofnadwy. Gam a chwi fyddai eu ovhoeddi. BETH syu) YN W.V>;UO Y biN YN DDY.V?— Dyma chwi yti. y mrtn yr ydyra yu arÇer eich C[j,f:! Vil y Uiaeiiau hyn. Y nxient yn wychio-i iawu. MAE RHYWUN UWCHBEN,—Y mae yny darn hwn lawer o bethau canmoladwy. Ond mae y gelfyddyd yn wallus iawn, yn neillduol y lythyreniaeth. Rhoddwch ef i rywun i ddiwygio tipyn arno. ac anfon- wch ef i ryw gyho^ddiad crefyddol. I'R DOALFA FE DEARTH.—Ceir ambell ergyd barddonol yn y penillion hyn, ond ar y cyfan nid ydyntifyny a.'r safon ar destyn o ansawdd eich un chwi. Cek ynddynt rai gwallau cystrawenoj, ac ambell air yn cael ei gamddefnyddio. Both am y gair ilihidlo yn y llinell hon:- 'Nes iti ddihidlo 'rwy'n siwr er ei mwyn.' Cofiwch fod yn lied anhawdd cauu yn newydd ar hen destyn. DEIGRVN AR FEDDROD FY CHWAER.—Y mae yr un beiau yn anafu y penillion hyn eto. Gwnelai meistr ar ei waith benillion tlys- ion o'r rhai hyn mewn pum' mynyd. Ond ni wnant y tro yn eu diwyg presencl. Da chwi, ceisiwch ddysgu atalnodi. Yr ydych yn ofnadwy o wallus yn hyn. Y DUWIOL.—Gwallus mewn cynghanedd, a'r syniadau yn gyffredin. ADGYFODIAD MAB Y WEDDW o NAIN.—Rhy ryddiaethol. YR UDGYRN CHWYTHWYR.—Pemllion doniol iawn. Fy ANWYL FAM, &c.—Can ragorol yw hon -mae yn llawn o'r deimladaeth fwyaf dyner. Llechodd hon yn hir yn y colom- endy. Dyna yr aclios na chawsai eich cais sylw amserol. Ond gwell hvyr na hwy rach. I'R SWYDDFA:—Maesvddog a Gwyrosydd.
----'' F'AN W YIT'FAM—ODDIW…
F'AN W YIT'FAM—ODDIW RTH EICH JOHN." (Neu deimlad y weddw wrth dderbyn llythyr oddiwrth ei huuig fachgen oedd yn Awstralia). Ton, "Just before the Battle, Mother." Bum yn dysgwyl. dysgwyl, dysgwyl, Llythyr o Awstralia bell, Oddiwrth fy machgen anwyl Aeth i wneud ei hun yn well;" Nes o'r diwedd siomiant dyddiol Sedd o'm brou i'r praddgLwyf wnaeth, Ar fin beddrod anamserol Oeddwn pan y llythyr ddaeth.
CYDGAN.
CYDGAN. Daeth, O daeth a fum yn dysgwyl, Lladd y pruddglwyf yn fy mrou Wnaeth y frawddeg fechan anwyl,— F'anwyl fam'-oddiwrth eich John." Mil o weithiau bum yn gofyn Hynt y mail a groesai'r mor, Mil o oriau bum yn erfyn Cnoc y postman ar y dd6r; Ow yr archoll llawer boren Ro'w'd i'm bron gan lawer ffrynd, A'm hysbysant drwy eu dagrau Fod y postll/an ice(ii iiiyit'd. Daeth, O! daeth, &c. Treuliais lawer noson arw, Yn fy mreuddwyd rhoddwn lam; Tybied clywed John yn galw Mewn cyfyngder ar ei /aw; Deffro'n wylit a chodi wnelwn Cyn bo'i lais yn myn'd o'm clyw; Yn nystawrwydd nos cyfiwynwn Ofal John i gariad Duw. Daeth, 01 daeth, &c. Daeth, 0 daeth dy lytbyr anwyl Megys angel hedd i'm bron, Da di, paid a'm cadw i ddysgwyl Cy'd am lythyr eto, John Duw yn unig wyr mor g'redig Fydd un gair oddiwxthyt, am Fod y byd mor unig, unig, ilebot i hen weddw'th fam.
CYDGAN.
CYDGAN. Daeth, O daeth a fum yn dysgwyl, Lladd y pruddglwyf yn fy mron Wnaeth y frawddeg fechan anwyl,— F'anwyl fam--oddiwrth eich John." Treboeth. GWYROSYDD.
DAU ENGLYN
DAU ENGLYN Cyflwynedig i Miss Gwen Cosslett (Llinos Elian), Caerffili. Em o eneth ddymunol,—ac heini' Mewn cynydd gwastadol, Yw Gwen wylfwyn, a swynol-ei chan- iad, Ac hardd ei hoesiad ieuanc urddasol. Gwir hoyw dalentog Rian,—dan urdd Ei deunaw oed purlan; Hardd a glwys ei gruddiau glan, Anwylaf Llinos Elian. Groeswen. DEWI AUR.
ENGLYN I ADULAM, FELIN FOEL,…
ENGLYN I ADULAM, FELIN FOEL, LLANELLI. Adulam, hardd adeilad,-a godwyd I gadw addoliad I'n Rhi, am roddi yn rhad Goron i ni o'i gariad. LORWERTH WYN.
AMYNEDD.
AMYNEDD. I'w doeth ddeiiiaid ei thaweledd—a fyn Fwyniant, serch a rhinwedd-; Allwedd aur ein llwydd, a hedd Ein monwes yw amynedd. Pengam. MEUDWY GWENT,
Y GWYNT.
Y GWYNT. Dilonydd, anadl auian-yw y gwynt Sydd yu gwau fel trydan; E daeu y mor yu donau man, A'r L&wyire gymyl try'n hoiran. Groeswen. Dawi AUB.
AWDL AR RKDDF,
AWDL AR RKDDF, GAN MEIRIADOG. ( Par had J. Tasg-orchest Dysgyrcbiad—ydywy ddeddf Nododd rôn i'r trefniad Eto unot Attyniad I beri hir gyd-barliad, Dyna yu gy liad yw union gadwen, A phrif ofal Duw'n nhrefu y ffurfafen Heb yr egw\Mdor lion i'w rig addien Chwalai rheolaeth echel yr heulwen; O'i lie dyroiiai y lleuad dryltn, Diced wihiai'r plaBedau a'u dybeu; Yn swrwd ai pob seren—ar ogwydd, Yn un twr ebrwydd dillanant o'r wybreu. Trefa y rhod mewn trofa n rh^ yni j Wna ardal oer neu ordwyin. Riiyw W).110 boethder anian Yw'r nilt dvvym geir yu y taa, I Unwedd oer yw'r elfen ddel Doa rew gyda'r awel; Celyd drachefn yw ciliau Y creig eroh geir yn crogwau Ac ystwyth dwrf a gosteg Hwylia dant yr awel deg. Yn ol grym unawl ei groth—nawd ga'i le Ac k i fangre ei gyfungroth. 1!1 r, Ehed y mwg o'i dwym wâl- Dyrch ymaith yn dorch warned; A chyneddf y wreichionen Fry â'D hyf i fro y nen; Ond i lawr daw'n hidi eira, Y gwlaw, a threfu gwlith, a'r i&, Yr haf a'r gauaf ar gyloh Dry agwedd daear ogylch; 11 C. Awel rwydd yn hwylio 'i rhan Dry organ drwy'r awyrgylch. Duwies tlysineb yw destlus anian, A doethineb Duw o'i waith ei hunan; Ei dwyfol ddillad -a daflodd allan, Er swyno'r golwg a'r synwyr gwiwlan; Gwisg liwiedig wasg lydan,—a brodiaeth Mawr ei thoraeth o amrywiaeth eixian. Pob rhyw fyiryd diwyd dw' Er adferiad raid IiI rw; HYll i reddf sy'n angen-rhaid Yn boll anian ei HOllaid; Hyn hefyd fydd baufod fild Fyuydol Adgyfodiad. Gwelir y tir teg Ar hyd yr a'ieg, A modd lliwdeg yu ymddilladu Y dail hudolns 0 dda reddhldi.rus, Yn wyrdd a chlodus harddwyoh ledu. Ac i dwf cyd-fywiocau Yn iluosog wna Uysiau; A goraddion eu gwreiddiau —o'r grawn ir Y genir tginau. Blagura'r hyblig oror—yn eu rhin 11 11 GweJir egin yn eglur agor. Grymus geir y maes i gyd Dan lifrai denol hyfryd. Ymrolia mor wely mill Hyd lwybrau hudol Ebrill. Ar hyd aeliau rhai dolydd Yn dew daw llygaid y dydd. Eto llawn o ddant y Hew Yw un ardal yn ordew. Yno ceir yn we cywrain Y bys coch yn bwvsi oain. 'E dardd yn un drwy wedd nais Holl adnawdd fiodeu llednais. A ther rywiogaeth arall, Wenau lion, dardd yn y llall. Hael wisg un sy'n las gwanaidd, Yn ol greddf unawl y gwraidd. Rhai gwau uoch, rhai gwyn i gyd, Heirdd lifrai urddol hyfryd. Ysgarlad yn wisg eurliw Fyn y lleill yn nhrefn eu lliw. Ereill 'ynt er eu holl waith 0 liw porphor hael perffaith. Ar y lleill yn bur eu lliw Mae'r olwg yn amryliw. Yna'n llon'.d rhai manau'n Ilia Y fro ollwng friallu. Meillion aur a mill un wedd Ymegyr a chwim agwedd. Y lili siriol welir A'i lliw dwvs ar arall dir; Swyn hudol dlysni Edeut Aelfyw dlos dan felfed len At ogoniant ei gwenwisg Solomon sy' lwm ei wisg. Arnynt rhoes Duw addurnwaith,-ol ei Welaf ar eu brodwaith; [fys Rhyw ddwyfol urdd fel ei waith Wyneb orphwys yn berffaith. Hyfrydwch yn gyfrodedd A geir ar ei dengar wedd A drychau heirdd yn dra chu Yw eu dillad o'i Allu. A geir unrbyw gywreinrwydd Ail y rhain o liwiau rhwydd ? Gwyneb o ddysgleirdeb glau Dywyna hyd eu hanian. Y cwrel, lewyrch cywrain, Yn un geir o anian gain Un arall, a'i lan wiwrudd, A lliw'r aur oil ar ei rudd; Yn ereill, wenau araul, Y mae rhwys o fflam yr haul; Rhai a dyf yn gryf eu gwraidd, 0 gyneddf rhai'n fwy gwanaidd; Tyf un ag arlun gorlesg, Wrth ei liw yn brydferth lesg; Ac ereill yn fwy gorhyf, Yn deg, hardd, odidog, hyf Y mae'r Wall yn mri y lie Yn bur fel gwen y bore; Ei amwisg liwia emaur, A pherl a'i wddf o ffril aur Dyd urdd gysgodau eu dail ? Wir harddwch ar eu hirddail. Fe berthyn i reddf borthiant,—yn newid Yn nhuedd ei rhywiant; Rhwymyn yw—a'i rym un wedd Yn etifedd nawd-dytiant. Yn fwy fwy ei dwf a fyn, Gan allu ei gnewyllyn I'w lawn nerth y del yn ol Ei fywydol dwf-hedyn. Y draiu llym nis dyry'n llawn Bur anrheg o ber winrawn Saib hoff o ffigyr heb ball Ni wasgar eifen ysgall. Ei ddiball ansawdd hybur—dry fynydd Drwy eginau natur; Ardeb hael o'i irdw' pur Yw dadblygiad y blagur. Y gronyn noeth yn gryno,—er yn fach, Yw yr hyn fydd eto Holl nawdd ei gnewyllvn o Yw yr hyn geir o hono: Yn hyrwydd fel y reddf bon Y dyg wyau nawd fywion. 0 fol yr wy yn eglur iawn-dëor Ei duedd wna'n uniawn YH ol rhyw cyuwynol rawd Daw auianawd yn union. Cywion iar i'r pwnc yn un,—o wyau Hwyaid, geir yn duarlnn; Dwr i'w havrl ydyw'r eiluu- Nid a r iar i'r dwr ei bun.
Advertising
Swyddfa'r DAHIAN am bob math o n Stationery, &c., megys Envelopes Casglu am 2s. y til; Envelopes (gwya neu las), ceiniog Packet—2o. p] Vv CH i Swyddfa'r DARIA-N, lie y geilvvch brynll pob math o Stationery am y prisoedd iselaf. M6r o Gan yw Cymru gyd.' SALEM, LLANGENECH. CYNELIR EISTEDDFOD GADEIRIOL yn y lie uchod dydd Llun Sulgwyu, Mai 29ain, 1882. Prif Destynau. Caniadaeth—I'r cAr heb fod dan 50 o rif, a gano yn oren There is beantv on the mountain,' by Sir John Goss, published by Novello. gwobr £ 12 a chadair dderw i'r arweinydd. Barddoniaeth- A ill y Brvddest oreu ar Drugaredd,' 2QO f) linellau, gwohr £ 1 Is. Beirniaid: y traethodan. barddoniaetb, &c., Parch. B. Thomas (Myfyr Emlyn); caniadaeth, Eos Morlais. Y mae v programs yn awr yn barod. yn cynwys rhestr gyflawn o'r testvnau, ac i'w cael am Ig. yr un; trwy y post. l-!c.. gan yr vRsrifenvddion,—David Bevan Ironmonger. John Thomas, Cornhwrdd, Llangenecb R.S.O. 'Dan nawdd Duw a'i dangnef.' I Duw a phob daioni.' Eisteddfod, narleiriol Castellnedd. CYNELIR v chweched Eisteddfod flyn- yddol yn Fachnadle v Dref, Gwener y Groglith. Ebrill 7fed, 1882. Llywydd,-D. DAVIES. YSW., Maer y Dref. Arweinydd a beirniad y cyfansodd- iadau.—WATCYN WYN. Beirniad y canu.— MR. HUGH DAVIES (Pencerrtd Maelor), A.C. I'r c6r a gano yn orpu The Heavpns are Telling.' Novello's Edition, pwobr zC23, sef .£20 i'r c6r. a C3 i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa a gano yn oreu 'I bwy y pertbyu mawl,' Pencerdd Maelor, gwobr £ 3 3s., a hatoll i'r arweinydd. I'r parti a gano yn oreu 'Cvdgan y Chwarelwyr,' Jenkins, gwobr T2 10s. I'r hon a gano yn oreu Ffarwel,' M. W. Griffiths, gwobr lOs. 6c. I'r Tenor a gano yn oreu Mao 'Nghalon yn Ngbymru,' A. N. James, gwobr 10s. 6c. I'r hwn a gano yn oreu 'Y Dymhestl, R. S. Hughes, gwobr 10s. 6c. I'r ddau a ganont yn oreu 'Awelon Eryri,' gwobr 12s. Am y Bryddest Farwnadol oreu i'r diweddar Barch. John Matthews, Castell- nedd. Ffeitbiau hanes ei fywyd i'w cael gan yr ysgrifenydd. Gwobr £338. a chadair yr eisteddfod. Am yr 8 penill (8 llineli) coffadwriaethol goreu i'r diweddar Mr. David Jenkins, Ty- 11 wyd, blaenor parchus yn Bethlehem, Green, ac Ysgrifenydd Ysgolion Dosbarth Castellnedd am lawer o flynyddau, gwobr Am y Traefchawd goreu ar I Abraham James Garfield, ei nodweddion, a gwersi ei fywyd.' gwobr 15s. For the best Essay on I The Blue Ribbon Army as the means to enhance the Tem- perance Cause,' prize 7s. 6d. Am y pedwar Englyn goreu ar 'Ymwel- iad Tywysog a Thvwysoges Cymru ag Abertawe, Hydref 1881,' gwobr 6s. Am yr erthygl oreu ar unrhyw Hen Gymeriad Cymreig; gwobr, eyfrol o Gyfaill yr Aelwyd. cyfres I. wedi ei rhwvmo, pris 6s. 6c. Cyhoeddir y buddugol yn Nghyfaill yr Aelwyd. Am y traethawd goreu ar I Wragedd yr Efengylau" (nodiadau byrion a chvnwys- fawr ar bob un a ddysgwylir). Gwobr, cvfrol o'r Frythones wedi ei rhwymo, pris 8s. 60. I'r sawl a adroddo yn oreu yr Enfys,' W. Wyn, gwobr 5s. For the best Freehand Pencil Drawing of any ornamental outline. For conditions of the competition, see programme. Prize 10s. 6d. Am yr Antimacassar goreu. Beirniad,- Mrs. D. Davies, Maer. Gwobr 7s. 6d. Cynelir cyngerdd yn yr hwyr, pryd y Rwasanaethir gan Miss Sarah J. Morris, Llanelli; Miss Lizzie James, Mountain Ash; Miss Annie Jones (Blodwen Myrddin); Pencerdd Maelor, ac ereill. Programmes i'w cael am y pris arferol oddiwrth yr Ysgrifenydd,—E. WILLIAMS, 20, Briton Ferry Road, Neath. TRYDYDD EISTEDDFOD FLYN- YDDOL GLYN NEDD. CYNELIR YR EISTEDDFOD uchod dan nawdd Cyfrinfa y Gwir Frodyr,' yn yr Ysgoldy Brytanaidd dydd Gwener y Groglith, 1882, pryd y gwobrwyir yr ym- feiswyr llwyddianus mewn caniadaeth, ard^oniaeth, &c. Beirniad y ca.nu.—Mr. M. 0. Jones, Tre- herbert. Beirniad y farddoniaeth.—M r. G. Phillips, B.B.D., Board School, St. Clears. Caniadaeth. I'r c6r heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu 'Their Sound is gone out' o'r Messiah (Handel), gwobr £4. I'r c6r o blant heb fod dan 25 mewn rhif, na thros 15 oed, a gano yn oreu I Ieeu o Nazareth sy'n myn'd heibio,' o Swn y Juwbili, gwobr 15s., a 5s. i'r arweinydd. Caniateir chwech mewn oed i gynorthwyo. I'r Fife Band a chwareuo yn oreu unrhyw dair alaw Cymreig, gwobr £1. I'r parti o 12 a gano yn oreu I Awn tua'r Cadfaes,' gan H. Davies (Pencerdc Maelor), A.C., gwobr 12s. Am y chwech penill goreu ar I Cydym- deimlad,' gwobr 10s. Programs i'w cael gan MORGAN WILLIAMS, Ysg., Ivorites' Row, Glyn Neath. 1 Yn ngwyneb haul a Uygad goleuni.' SARDIS, WAUNARLWYDD. CYNELIR Eisteddfod yn y lie uchod dydd Gwener y Groglith, Ebrill 7fed, 1882, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn caniadaetb, &c. Beirniad y cauu,-Eos MORLAIS. Cyfeil- ydd,-MR. J. HAYDN PAHRY, Abertawy. Caniadaeth. I'r c6r, heb fod dan 60 o rif, a gano Y11 oreu I Lift up your koads,' Messiah, Handel, gwobr X12 a Metronome hardd i'r arweinydd I'r c6r, heb fod dan 30 o rif, a gano yn oreu 'Ar lan Iorddonen ddefn,' .9r. Parry, gwobr £ 3. I'r parti, ddim dau 10 na tm-os 20 o rif, a gano yn oreu Come, bounteous May,' Spoflortli, gwobr £1 5s. Programs i'w cael gan yr ysgriieuyddion am y pris arferol. Ysgn.,—John Griffiths, Joiner, Watn.ar lwydd, a rl horn as J. illiairis, (}orv»ydd Terrace, Waiananvvyad, near Swansea. f HIRWAUIT AGORIAD Y TABERNACL. CYNELIR CYFARFODYDD Agoriadol y capel uchod ar y Mercher a Iau, Mawrth 8fed a'r 9fed. Pregethir gan y Parchn. T. Rees, D.D Abertawe; D. Roberts, Gwrec. sam a J. Bowen Jones, B.A., Aberhonddu. Y cyfarfodydd i ddechreu dydd Mercher am 3 a 6.30; dydd Iau am 10, 2, a 6.30 o'r gloch. FURNITURE, HARMONIUM, AND PIANO WAREHOUSES, 6 & 26, CANON ST., ABERDARE. "t' 01 h: I Mrs B. H. Phillips, General House Furnisher, I; Is now offering goods at greatly reduced prices. A good stock of Home-made Furniture 801. ways kept. Repairs neatly done. Harmoniums & Pianos by the best makers. Note the Address,— 6 & 26, Canon Street, Aberdare. Calon wrth Galon.' M6r o Gan vw Cymru gyd.' EISTEDDFOD FAWREDDOG BRYNMAWR. riYNELIR YR EISTEDDFOD uchod dydd Llnn, Ebrill 3ydd, 1882, yn y Royal Pavillion, o dan nawdd prif fonedd. igion vr ardal. Cadeirvdd,—G. Hicks, Ysw., Brynmawr. Arweinydd,—Parch. J. Roberts, Brynmawr. Beirniad y canu a'r farddoniaeth,-John Thomas. Ysw., Llanwrtvd. Beirniaid y traethodau,—Parchn. W. Morton a J. Roberts, Brynmawr. Cyfeilydd,-Prof. A. N. James, Aberdar. I'r cAr heb fod dan 60 o nifer a gano yn oreu Datod mae Rhwvmau Caethiwed,' gwobr .£15, a darlun f Oil Painting) o'r ar. weinydd, gwerth £ 1 10s. I'r cAr heb fod dan 60 o nifer a gano yn oren 'Then Round about the Starry Throne,' gwobr 8p. I'r c6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu 'Molwch yr rglwvd.' Dr Parry, gwobr .£4, a Ohromatic A itchpipe i'r arweinydd. PI'r parti o wrywod, heb fod dan 20 mewn nifer, a gano yn oreu Comrades in Arms,' gwobr £ 2. I'r parti o wrywod, heb fod dan 16 mewn nifer, a gano yn oreu I Cydgan y Morwyr,' Dr Parry, gwobr 16s. I'r parti heb fod dan 8 mewn nifer a gano yn oreu Awake, Æolian Lyre,' gwobr 16s. I'r ddau a ganont yn oreu 'Y Ddau Forwr,' gwobr 8s. I'r hwn a gano yn oreu The White Squall,' gwobr 7s. 6c. I'r bwn a gano yn oreu Dafydd y Gareg Wen,' gwobr 7s. 6c. Am y 10 Penill goreu (unrhyw fesur) ar Ymweliad Tywysog a Thywysoges Cymru ag Abertawe yn 1881,' gwobr zCl Is. Am y Traethawd goreu (Cymraeg neu Saesneg) ar Brvnmawr fel y bu, fel y mae, ac fel y dylai fod,' gwobr zC2 2s. AMODAU. Ni wobrwvir oni fydd teilyngdod. Y cyfansoddiadau buddugol yn eiddo'r pwyll. gor. Y cyfansoddiadau, yn nghyda'r holl ffugenwau, i fod yn Haw yr ysgrifenyddion ar neu cyn Mawrth 25ain, 1882. Yr eis. teddfod i ddechreu am 10 30 y boreu. Cynelir Cyngerdd fawreddog yn yr hwyr. Hysbysir ar y programmes enwau yr enwog- ion fydd vn gwasanaethu. Yr elw i sefydlu Free Library yn Bryn- mawr. Ysgrifenyddion—WM. GETHTNG, Nantvglo Tin Works, Nantyglo; D. M. DAVIES, Slate Merchant, Brynmawr. Y Gwir yn erbyn y bvd.' 'Ca-lon wrth Galon.' Duw a phob Daioni' EISTEDDFOD TJNDEBOD MOUNTAIN ASH, A CHADAIR DYFFRYN CYNON. "D YDDED hysbys v cynelir yr Eisteddfod -• uchod ar y dydd Llun cyntaf yn mis Mai. 1882. Beirniad y Farddoniaeth. Src.,—WATCYN WYN. Beirniad v Canu.-r-MB W. JARRETT ROBERTS (Pencerdd Eifion). I'r c6r hdb fod dan 80 mewn rhif, a gano yn oreu 'Tevrnasoedd y Ddaear.' J. Ambrose Lloyd, gwobr £ 20: sef £18 i'r c6r, a X2 i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa ddjm dan 50 mewn rhif, sy3d heb enill dros X12 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teymasu,' gan J. Thomas. Llanwrtyd, gwel Oronic] y Cerddor, gwobr £8; sef X7 i'r c6r, a XI i'r arweinydd. I'r cor o'r un gvnwlleidfa sydd heb enill dros A o wobr o'r blaen, a gano vn oreu I Jeruqalem, my glorious home,' Pitman's Edition, gwobr C3 a chopi o Storm Tfber- ias' i'r arweinydd. I'r parti ddim dao 20 mewn rhif. a gano yn oreu I The Mighty Conquerer,' gwel Novel]*)'* Glee Hive, gwobr £ 4. I'r pedwar a gano yn oreu Yr un hen StonV gwel Almanac y Cymry,' i'w chael gan bob llyfrwerthwr. Barddoniaetlt. Testvn y Gadair. 'Y Sabbath.' gwobr 5p. 5s. a Chadair yr Eisteddfod gwerth 3p. 3s. Pryddest, I Pererindo(I., gwobr 2p 2s. Alargan i'r diweddar Mr Thos. Thomas, cigydd, Mountain Ash, gwobr gan ei frawd, lp. Is. Traethodau. Dyledswydd dyn mewn cvmdeitbas,' gwobr 2p. 2s. Y gweddill o'r testvnan. yn nghyda'r canu, &c.. i yroddangof; vr wvthno* nesaf. Bydd y programmes yn barod yn fURn. Dros y pwyllgor,— D, K COLEMAN (Eos Hefin), THOMAS SAMUEL, Ysgn. Cyhoeddiadau Diweddaraf HUGHES & SON, WREXHAM. Os na bydd Llyfrwerthwr mewn cymydogaeth, anfonwn unrhyw lyfr drwy y post ar dderbyniad ei werth mewn stamps, yn nghyd a'r dudiad, yn ol Ceiniog am werth pob Swllt. LLYFR AU. Mewn Lledr, ymyiau cochion, pris gostyngol, 31. &e. Cysondeb y Pedair Efengyl Gan y Parch. E. ROBINSON, D.D.,LL.D., Ynghyda Thraethawd Arweiniol ar wrthddrych, hanes, a H&neswyr y Pedair Efengyl, gan Dr. EDWARDS, Bala; gyda Nodiadau Eglurhaol, a Mapiau o Paleatina, Jerusalem, a'r Demi. Mewn Llian, pris 31. 6c. Mynegair Ysgrythyrol Gan y Parch. PETBK WILLIAMS. Wedi ei ddi- wygio gyda'r gofal mwyaf. Mewn Llian, Frit 3s. 6c. Ieuan Gwynedd: Bi GOFIANT, a'i WEITHIAU BARDDONOL a RH YFIDIEITH OL, gydag Adolygiad ar ei gym- eriad a'i lafur. Mewn un gyfrol, yn cynwys 634 a dudalenau. (Pris cyntefig, 6s.) Yn Ddwy flyfrol hardd, pris 31. 6c. yr MM gyda Darlun cywir. HANES HYWYD A PIIREGETHAU Y DIWBDDA& Barch. CHRISTMAS EVANS. Mewn Llian hardd, pris 3s. 6c. CYFROL NEWYDD 0 BREGETHAU GAN T PARCH. D. ROBERTS, WREXHAM, (Caernarfon gyntJ. HEFYD, Ail-argraffiad y Gyfrol Gyntaf Yn yr un plyg a rhwymind, ac am yr un hris, d'r Gyfrol Gyntaf. Mewn Llian hardd, pris 3s. 6c. LLYFR OOGINIO A CHADW TY: Yn cynwys Pa fodd ? a Pa ham ? Cogyddiaeth; Cogyddiaeth i Gleifion a Phlant; Sut i Garvio, gyda darluniau eglurhaol; Rheolau a Chyngorion Teulu- aidd, &c., &c. Mewn Amlen, pris Is. 6e.; Llian, 2s. 6e. CABAN 1, F'EWYRTH NTWM: Yn cynwys 208 o dudalenau d\vy gelofn, wedi eu bargratfu mewn llythyren newydd ar bapur eta, ynghyda. 24 0 DDARLUNIAU MA WE. YSBLENYDD Wedi eu darparu yn arbenig i'r gwaith hwn. Mewn Llian, 6c.; gyda'r post, 7e. MARY JONES, Y Gymraes Fechan heb yr un Beibl: lief haul el thaith byth-gofladwy i'r Bala i brynu Beibl—AM- gylchiad a arweiniodd at sefydliad y Feibl-Gym- deithu. (Argraffiad Newydd). CERDDORIAETHT Dymuna HVGHBS AND SON alw sylw y SOL-FLK- wyr at y CERDDOR SOL-FFA, Yr hwn a gyhoeddir yn fisol, pris lie. Gellir cael y Rhifynau o'r dechreu hyd ddiwedd 1881 (y Gerddoriaeth yn unig), pris Is. y Rhifyn. Anfonir copi o'r Cerddor drwy y post i unrhyw sryfeiriad am flwyddyn ar dderbyniad 2c. yn fiaen- dal. Gellir cael Rheatr gyflawn o'r oil o'r daman A gyhoeddwyd yn barod ond anfon at HUGHS 8 A Sott am ciani. CANEUON. Yr oil yn y Ddau Nodiant. PriI 6c. yr MJ drwy y Post, 7c.) anir 46. Cymru Rydd: Can i DeDor, lID Alaw Rhondda. 47. Gwenfron: Can i Denor, gftfi B. S. Hughes, Llundain. 48. Y Llongddrylliad: Can i Denor, gan B. '8. Hughes, Llundain. (Can rhayorol i Gystadleuaeth.) 49. Arafa Don: Can i Denor, gan B. S. Hughes, Llundain. (Buddugol yn Eisteddfod Abertawe, 18800 50. ^Can y Milwr: Gan i Baritone, gan Alaw Bryeheiniog. [CANEUON ERAILL I IJDILYN.] Amlen, pris 9c. (Yn Nodiant y Sol-ffa.) TEML YR ARGLWYDD: ORATORIO GYSEGREDIG. GAN H. DAVIES, A.O., GARTH, IS'Gellir prynu pob math o Stationery yn Swyddfa',r DARUN yn rhad, I