Tarian Y Gweithiwr

SILOA. ABERDAR. Nos Iau, Mawrtb y oOain. traddododd y Yarch Ddr Roes ei ddariith benigamp ar "Ddiwygiadau Cymrn." Cadeiriwyd ar yr acblysur gac y Parch D. Silyn Evans, gweinidog y lie. Ni raid i'r hybarch Ddr wrth lythyr cyt&sradwyaeth oddiwrtbym mae ei enw fel darlithydd yn ddigan o guarantee fod y ddarlithhon yn deilwng o hono ef, a'n bod ainau wedi cael gwlfedd anarferol yn y gwranciawiad o honi. Amcan y ddariith hon ydoedd cynorthwyo y brawd Thos. Rosser, ond syn i noson y ddariith ddyfod i ben, yr oedd y brawd T.R. yu gorwedd yn y ddaear. Nawdd Duw fyddo M ei deulu bach amddifad.—MATHAIARN.

PENTRE Dydd Mawrtb, Ebriti y 4ydd. yn mhwll Ty'nybedw, Pentre, cyfariyddcdd glowr o'r eaw David Beynon a'i ,ddiwedd, trwy i ddarn o'r nenf wd syrthio arno. Gadawodd wraig a phedwar o blant i c.laru ar ei ol. DAI.

SOAR, PONTARDAWE. Nos F-ezcber, Mawrtb y 29ain, cynaliwyd cyngherdd yn y capel uchod gan gdr y lie, dan arweiniad Mr R. Morgan (A saph Glan Dulais), pryd y perfformiwyd cantata Joseph," uao weithiau Dr Paxry. Cy- uaerwyd y gadair, yn absenoldeb A. Gilbert- aon, Ysw., gan Dr Griffiths, yr hwn a lyw. yddodd yn ddoeth yn ol ei ddull arferol. Y rhai a gymerasant y rhan flaenaf yn y perfformiad oeddynt y canlynol:—Joseph, Mr H. Grey; Jacob, Mr D. Davies; Retcben, Mr B. Lloyd; Judah, Mr Llewellyn Joaes; Jbrenin, Mr E. Hopkin; y frenhinas, Mrs Price; y weinyddes, Miss M. Davies; yr banesyddes, Mrs E. Rees. Ymgasglodd Uaaws mawr yn nghyd, nes oedd y capel yn orlawn o wrandawyr, ac yr oedd pawb yn ymddangos wrth eu bodd, a dymuniad y gwrandawyr ydyw cael cyngherdd o'r un aattir eto. Aeth y cor trwy eu gwaith yn thagorol o dda pan fyddom yn ystyried i'r eôr fyned trwy y perfformiad heb gynortb wy neb, ac yr oedd yr elw yn myned at yr fcchos yn y lie.—GWRANDAWR.

CASLLWCHWR. BYDDIN Y RHTJBAN GLAS.- Y mae myn'd ar ddirweHt ffordd hon y dyddiau presenol. Y fasnach feddwol wedi ei pharlysu yn lân. Gofynai tafarnwraig i'w gwr yn mhentref Casllwohwr y dydd o'r blaen beth oedd yn bod nad oedd mwy o yfed cwrw. "Yr hen bregethwyr a-I yma sydd yn myned i'r arian i gyd." Nage, ddarllenydd, mae yr arian yn myned yn bresenol yn ymborth a dillad i'r gwragedd a'r plant, yn lie cael eu gwario rhwng tafarnwyr am gwrw. Cy- naliwyd dau gyfarfod grymus yn y gymyd- ogaeth hon-un yn Nghasllwchwr Uchaf, yn ngbapel y Bedyddwyr, pryd yr areith- lodd y Parch Thomas, Caersalem, &c., ac arwyddodd 161, gan wisgo arwydd Byddin y fthuban Glas. Yr ail gyfarfod a gynal- iwyd yn nghapel Brynteg, a'r areithwyr oeddynt y rarchn J. P. Williams a Thos. Johns, Llanelli, ac ardystiodd 112. Y mae braidd bawb-ffordd hon, yn wyr. gwragedd, a phlant, yn gwisgo Rhuban Glas. Nid oes fawr o waith i wageni y darllawdai, a dywedir mai barilau gweigion sydd yn cael eu cario fwyaf. Y mae myn'd rhyfeddol ar ddirwest yn Gower Road hefyd. Buwyd y dyddiau diweddaf yn areithio yno gan y Parchn J. Davies, Mumbles, a T. Johns, Llanelly, a rreinidogion y gymydogaeth o bob enwad. mae bron yr oil o'r gweinidogion yn y lie bwn yn pregethu bob Sul o dan arwydd y Rhuban Glas. Llwyddiant, medd fy nghalon.—CARWB SOBRWYDD.

CWMBWRLA. Cynaliwyd cyfarfod yn ysgoldy Cwm- bwrIa, nosLun, Mawrth y 27ain, er anrhegu Mr John Hussey, roll-turner, a chod yn cy- nwys 15p lis, rhoddedig gan weithwyr gwaith alcan Cwmbwrla, ar roddiad i fyny ei swydd fel goruchwyliwr. Bu Mr Hussey yn arolygu melinau gwaith alcan Cwm- bwrla am flynyddau lawer, ac y mae wedi enill parch ac edmygedd pawb tuag ato tra y bu yn gwasanaethu ei swydd. Y mae yn gymydog caredig, parod yn mhob am- gylchiad i weini cymwynas i'r sawl fyddo mewn angen am hyny, ac y mae y rhodd hon yn proli fod M r Hussey yn ddyn parchus gan y gweithwyr a'r holl gymydog- ion lie v mae yn aros. Cadeiriwyd gan y T>Ton^«. Cwmbwrla, a chafwyd anorchiadau gan Mri R. Davies, B. Thomas, H. Griffiths, ac aiiiryw ereill. Hir oes i V. r Hussey,—a heddweh, Mae'n baeddu ei garu Oes o gant i n Hussey gu, A'r oes hono i'r Tesu. UN O'R GWJSITUWYB.

BANER DIRWEST. ► TON :—" I LOVE JESUS." Mae dwy faner eroes i'w gilydd Heddyw'n amlwg yn ein-tir, Bitner Bacchus gelyn sobrwydd, Baner las, dirwestiaetli bur. Cfftlt/rin Unwn bawb dau faner dirwest., Meddwdod sydd yn gryf ahy', Er mor galed ydyw'r oruest Trechu wnawn, mae Duw e'n tn. Baner medd'dod sydd dwyllodrus, Addaw gwynfyd, end rhoi gwae Yr arch-uudwr ydyw Bacchus, Byw ar dwyllo'r byd y uaa Ullwn bawb, &c. Heb dim malais na dim digter, At neb byw, ond cariad pur Sydd yu amlwg ar ein baner Alewn Uyth'renau breision, dir. Unwn bawb, &c. Temlau Bacchus sydd yn cryii-a Hyd en ^tiiiau trwy y wind, Piant y "1' sy'n liuosogi, Llwyddo'n fawr mae dirwest iad. Unwn bawb, &c. Dowch, wyr ieuainc, a gwyryfer;, Dowch, yrnrestrwch yn y g. Cymedrohvyr, plant a meddwoB, Gwyr a gwragedd, pawb trv\y,'i.v!ad. Uuwn bawb, ic. Nid oes modd bod yn aDBublcidiol Yn yr ymgyrch, dyna'r gwir; Pwy all aros ar fan canol Tra bo'r gelyn yn y tir ? n Unwn bawb, &c. Rhag i fellditb Meroz ddisgyn Ar dy ben, broffeswr elyw Tyr'd i'r maes, na fydd mor gyndyii, Dyro help dy law i Dduw. Unwn bawb, &c. Eiddo'r Arglwydd yw y rhyfel, Er nad ydym ni ond gwan, Bloeddio fydd, a bloeddio uchel, Buddugoliaeth yn y man. i Unwn bawb, &c. Gilfach Goch. J. C. EYANS.

BRYNAMAN. Cynaliodd y Methodistiaid Calfinaidd eu cyfarfodydd pregethu yn y lie uchod dydd- i iau Sul a Llun, yr 2il a'r 3ydd cyfisol, pryd y gweinyddwyd ar yr acblysur gan y Parchn W.Jones, Treforis; W. Owen Wil- liams, Liverpool a D. Saunders, Aber- tawe. Yr oedd y weinidogaeth yn nerthol, a chyda dylanwad. Hapus oedd gweled gweinidogion y gwahanol enwadau yn y gymydogaeth yn rhoddi eu presenol deb yn y cylarfodydd. Hyderwn y bydd i effeith- iau daionus ddilyn y cyfarfodydd hyn. BRODOB.

MOUNTAIN GATE, LLANEDY. Gyda theimlad gwir ddrylliog yr ydym yn cofnodi y ffaith o farwolaeth Mrs Mary Parry, anwyl briod Mr David Parry o'r lie ucbod, yr hyn a gymerodd le Mawrth 20fed. Bu Mrs Parry yn hir yn glaf, ond dyoddefodd y cyfan yn wrolac ymroddgar, a bu farw yn yr Arglwydd yn yr oedran cynar o 25 mlwydd. Cafodd ei dwyn i fyny gyda y diweddar Mr Evans, Sych- nant, o'r plwyf hwn—eithadcu, a thrwyei natur garedig, a'i thymer hynaws, gwnaeth iddi ei hun gyfeillion lawer iawn. Yr oedd ei hangladd yn un o'r rhai lluosocaf a welwyd yn y lie er ys blynyddau. Cyd. ymdeimlir yn ddwfn a'i hanwyl alarus briod sydd yn weddw, a'r bachgen baeh sydd heb un fam. Colli dynes mor garedig Sydd yn archoll i'r holl wlad Beth am deimlad archolledig Yr amddifad bach a'i dad ? Ein hoff gysur pan yn cladda Rhyw un hoff fel yma yw,— Nad oes neb yn cael eu colli Dr eu marw,—byddant byw. EVAN.

AT Y BEIRDD. Cyfeiried ein cyfeillion y Beirdd eu holl Gyfansoddiadau Barddonol yn y modd ac i'r oyfeiriad canlynol:— THOS, WILLIAMS (Brynfab), Hendre Farm, Treforest, Pontypridd.

YR EISTEDDFOD. Mae'n well genyf ganu cerdd her i'r Eis. teddfod Nac un o destynau amrywioi fy ngwlad At fyrildan ein gwyliau mor serchog mae'n dyfod I gynyg i'm ddysglaid o hyfryd fwynhad; Er holl ymsyniadau dirmygus y Saeson, Ac ambeli i Gynsro sy'n gwadu ei hun, Diolcha fy enaid, elodfora fy nghalon, Fod clod yr eisteddfod yn aros yr un. Mor brnddaidd y teimlais yn nghwmni un- igedd Ar ambeli Nadolig yu Lloegr cyn hyn, Heb weled un ymgyseh am dlysau anrhyd- edd, e., Na mynyd o fwyaiant drychfeddwl bach gwyn; 0 ganol brwdfrydedil.ymgyrchion corfforol, .A dawnsio, ac ymiadd ceiliogod a cbwD, A difyr arferion hou Loegr babyddol, E reda hon Gymro yn.wallgof o'u sSvn. Pe gallai pwyllgorau ddargaufod mesurau I ddal yr ysbrydicu.irr 'steddfod sy'ndod, Hwy gawsent, yn ddi&u,; lawer oedd o ByUt. au Gan ysbryd Ap Ll«>jUwr—prydyddwr o nod; Tra'n alltud o Walia. zz foreu y Groglith, Derbytiodd y 'steu<ifod fy ysbryd i'w. chol, A miuau yu rhedio yn debyg i ledrith, Heb ddim ond fy ngha.rpws yn aros ar ol. Dyw harddweh y 'steddfod ond dechreu b!aguro, Mae plygion ar blygion ohono yn nghudd, Ond gwelwn anwylueb edmygedd am dano Yn tyfu yn gryfach dar-wy Gymru bob dydd; Daw hai ac awelon cefnogaejth yn fuan, A sudda gerwinder ei gauftf ii'r bedd, I A gwlithoedd ymgeledd eneiadant ei hanian, A chawn ymddadblygiant ,0 degwch ei gwedd. Pryd hyny marchoga mewa surddas bren- hinol, A'i hagwedd mor rwysgfawzamawredd ei hun, Gwasgara drwy Gymru rbyw iaehyd mood. yliol, .A bydd mor odidog, mor hawddgar, mor gun; Rydd myned bryd byny i ganol y Saeson u orchwyl rhy gated o lawer i oJ, Can's pruddaidd ar droion, sibryda fy rpghaloD Fod nawdd eisteddfodol 'n hanfodol J fie Lougitor. W. JONES (Ap Llwchwr).

A HYNY CYN BO HIR. jFel 'roeddwn yn myfyrio O gylch fy ngeneth gu, Daeth un cymydog heibio A newydd tost i mi; Edrychodd gan bryderu, Gofynodd os mai gwir Fod Gweno yn priodi, A cyn bo hir. Pan glywais y fath -newydd, Pwy all ddesgrifio'n iawn Yr wasbh ddaeth o'i berwydd, AJr eich frathiadau gawn; Rhyw gleddjrf yn trywanu Hyd at fy nghalon bur, Yw GweDo yn priodi, A hyny cyn bo hir. Cyfodi wnaeth cymylau, Nes duo wnaeth fy nen, Cafodydd o ofidiau Ddisgynodd u fy mhen; Fy ngolwg wnea gyfodi, Ond nid oedd un man clir, Tra Gweno yn priodi, A hyny cyn bo hir, 'Rwyf megys cwch yn hwylio, Ar for cynhyrfus serch, Tra'r gwyntoedd yn fy nghuro 0 dan ei donau erch; Ac 01 yr wyf yn soddi, Heb obaith am gael tir, Tra Gweno yn priodi, A hyny cyn bo hir. We), bellach nid oes mwyniant I mi o fewn y byd, Ond hiraeth du a siomiant Sy'n brysur welwi 'mhryd; Dadwreiddiodd fy ngobeithion, Nia gallaf fyw yn wir, 01 tori wna fy nghalon, A hyny cyn bo hir. St. Clears. CLEIFON.

Y TIRDROSEDDWR (TRESPASSER). Tirdroseddwr o fwriad-ydyw ef Erioed wrth gymeriad; Aeth heibio ganwaith heb genad, A'i foe& dros dir rhyw feistr yatad. NATHAN TWRCH.

tS* C!WYDDFA'R DARIAN am bob math o argraffwaith rhad, Papyr ysgrifenu, Envelopes, Account Books, a phob math o StAtionory, Newydd dda i Arddwyr Sir Forganwg. Hadau Newydd! HADAU DA!! A'R COREU YN Y DREF'H NEWYDD EU DERBYN! Cyfanswm mawr o Hadau Gerddi, a hyny yn uniongyrchol o Blanhigfa Gymreig, per- chenog yr bon sydd wedi cymeryd y prif wobrwyon yn amryw o brif arddangosiadau am ynyddoedd, felly y mae yr badau hyn yn fwy cymhwys i'r wlad hon na hadan tramor. Dymunir galw eich sylw yn arbenig at y Leviathan Broad Bean nodedig sy'n tyfu i'r hyd o 15eg modfedd yn v plisevn. Hefyd at y Giant Musselburg Winter Leek, Bed- fordshire Champion Onion, White Spanish and Strasburg Onion, a'r Giant Rocca Onion, yr oil mewn ansawdd dda. Hefyd, newydd gyrhaedd, Hadau Pytatws rhag. orol, megys Magnum Bonum, Beauty of Hebron, Ashleaf, Kidney, Schoolmaster, a'r Climax. Planhigion Rhosvnau Coed Ffrwythan. &c., i'w cael ar y rhybudd byraf oddiwrth E. Williams, Cwmoernant Nursery, Car martben. I Gwerthir befyd Guano a gwrtaith Super- phosphate, a Blood Manure. Cabbage cynat yn wytbnosol o Gaerfyrddin. [T YSTIOLAETH AU.] Cbwefror 27ain. 1882. "Syr,—Wedi gwneud archwi'iad i'ch Stoc fawr ac amrywioi obob math o Hadau Gerddi, &c., y mae yn dda genyf allu hya- bysu eu bod oil yn edrych yn hynod iach ac addawol. Y rhai hyny a anfonasoch i mi a brofais yn ofalus, a gallaf siarad yn uchel am eu ffrwythlonrwydd. Y mae eich dewisiad yn dda, ac yn hynod gyf- addasedig i'r oymydogaethan hyn, nid yn unig i erddi mawrion, ond hefyd gerddi gweithwyr yn gyffredin, Yr eiddoch yn ddiffuant, ri~ HENRY BATTRAM, Prif Arddwr W.'Crawshay, Yaw., Castell Cyfarthfa. "Anwyl Syr,—Rhydd i mi bleser mawr i hysbysu fy nghydarddwyr am y cyfanswm mawr o Hadau Gerddi sydd genych ar werth. Yr ydwyf, ar eich cais, wedi rhoddi prawf ar bob esampl o honynt, acy maent wedi rhoddi i mi y boddlonrwyda mwyaf, fel y gallaf gyda phob parodrwydd en cymeradwyo i bawb. Yr eiddoch yn wirioneddol, GEORGE WILKINSON, Prif Arddwr, Abernant House, Aberdar." Y mae Mr W. H. Stone, prif arddwr Ar. glwydd Aberdar, yn dweyd.—' Y mae genych y casgliad mwyaf a goren o Hadau Gerddi a welais erioed, ao yn deilwng o'r enw.' Cofiwch y cyfeiriad,— Daniel Tudor Williams, SEED MERCHANT, Medical Hall, Gadlys Road, and 25, Whitcombe Street, Aberdare. M6r o GAn yw Cymru gyd." SALEM, LLANGBNECH. pYNELER EISTEDDFOD GADEIRIOL yn y lie uchod dydd Linn Sulgwyn. Mai 29ain, 1882. Prif Destynaa. Caniaclaeth-llr cAr heb fod dan 50 o rif, a gano yn oren 'There is beauty on the mountain,' by Sir John Goss, published by Novello, gwobr jE12 a chadair dderw i'r arweinydd. Barddoniaeth-Am y Bryddest oren ar '.Drugaredd,' 200 o linellau, gwobr -61 la. Beirniaid: y traethodau, barddoniaeth, Ae., Parch. B. Thomas (Myfyr Emlyn); caniadaeth, Eos Morlais. Y mae y programs yn awr yn barod, yn cynwys rhestr gyflawn o'r tesfcynau, ao i'w cael am Ig. yr nn; trwy y post, ltc., gan yr ysgrifenyddion,—David Bevan Ironmonger, John Thomas, Cornhwrdd, Llangenech, R.S.O. PEDWAREDD EI STEDDFOD GADEIRIOL PONTYPRIDD. CYNELIR yr Eisteddfod nchod ar ddydd Llungwyn, 1882, dan nawdd neillduol. Cadeirydd y dydd,-G. Williams, Ysw., Miskin Manor. Beimiaid.-Dewi Wyn o Essyllt a Mr D. Francis. I'r c6r o'r un gynnlleidfa a gano yn oren • Fel y brefa'r hydd,' J. Thomas, gwobr .£10 a X2 i'r arweinydd. Glee (dim dan 20)1 Gwenau y Gwanwyn,' gwobr £2. Soprano, I Tros y Gareg,' gwobr 7s. 6c. Alto, The Lord is mindful of His own,' St. Paul, gwobr 7s. 6c. Tenor,' Y Gadlef,' E. Evans, gwobr 7s. 6c. Bass, • Y Bachgen Dewr,' Parry, gwobr 7s.6c. Deuawd, 'Awelon Eryri,' Tafalaw, gwobr 5s. Trio, 'Fair Flora Decks,' Danby, gwobr 7s. 6e. Sonatina ar y Berdoneg, On. 49, No. 2, First Movement, Beethoven, l rai dan 15 oed, gwobr 7s, 6c. Darllen cerddoriaeth ar y pryd, gwobr 2s. 6c. Awdl ar Ffydd,' dim dros 300 o linellau, gwobr JB3 3s. a Chadair yr Eisteddfod. Marwnad i'r diweddar Mr B. T. Morgan. Gwobr X2 2s. Pob manylion gan Mrs Morgan, National School, Peterstone. Super-Ely. Cin, Croesawiad i Gledrffordd Caerffili,' 6 penill, gwobr 15s. Traethawd, 'Rhagolygon Pontypridd,' yn Gymraeg neu yn Saesoneg, gwobr X2 2s. rhoddedig gan W. Thomas, Ysw., Llan. blethian. Englyn, I Yr Eos,' gwobr 5s. Dau Englyn i Ap Alaw Goch, cadeirydd y dydd, gwobr 5s. Araeth Fyrfyfyr, gwobr 2s. 6c. Eto, gwobr 2s. 6c. Sillebiaeth ar y pryd (Cymraeg), gwobr 2s.60. Sillebiaeth ar y pryd (Saesoneg), gwobr 2s. 6c. Adroddiad, I The dying maiden to her mother,' gwobr 3a. Eto yn Gymraeg, gwel y Gwladgarwr am Mawrth 24ain, gwobr 3s. Dros y pwyllgor, D. LEYSHON, Cadeirydd. JOSEPH DAVIES, Ysg., Graig Schools, Pontypridd. in————i in ■ Eisteddfod Undebol Mountain Ash, A CHADAIR DYFFKYN CYNON. D YDDED hysbys y cynelir yr Eisteddfod uchod ar y dyad Llun cyntaf yn mis Mai, 1882. Beiruiad y Farddoniaeth, &c.,—WATCYN WYN. Beirniad y Canu,-MR W. JARRETT ROBERTS (Pencerdd Eifion). I'r c6r heb fod dan 80 mewn rhif, a gano yn oreu I Teyrnasoedd y Ddaear,' J. Ambrose Lloyd, gwobr £ 20: sef JE18 i'r c6r, a X2 i'r arweinydd, I'r cor o'r un gynulleidfa ddim dan 50 mewn rhif, sydd heb enill dros X12 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu I Yr Arglwydd sy'n teyrnaau,' gan J. Thomas, Llanwrtyd, gwel Cronicl y Cerddor, gwobr £8; sef £7 i'r cdr, a £1 i'r arweinydd. I'r c&ro'r un gynulleidfa sydd heb enill dros £ 6 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu Jerusalem, my glorious home,' Pitman's Edition, gwobr £3 a chopi o I Storm Tiber- ias' i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 20 mewn rhif, a gano yn oreu 'The Mighty Conquerer,' gwel NoveUo't Glee Hive, gwobr £4. I'r pedwar a gano yn oreu I Yr un hen Stori,' gwel Almanac y Cymry,' i'w chael gan bob llyfrwerthwr. Barddoniaeth. Testyn y Gadair, I Y Sabbath,' gwobr 5p. 58. a Chadair yr Eisteddfod gwerth 3p. 3s. Pryddest, Pererindod,' gwobr 2p 2s. Alargan i'r diweddar Mr Thos. Thomas, cigydd, Mountain Ash, gwobr gan ei frawd, lp. Is. Traethodau. Dyledswydd dyn mewn cymdeithas,' Dyledswydd dyn mewn cymdeithas,' gwobr 2p. 2s. Y gweddill o'r testynau, yn nghy da'r canu, &c., I ymddangos yr wythnos nesaf. Bydd y programmes yn barod yn fuan. Dros y pwyllgor,— D. E. COLEMAN (Eos Hefin). THOMAS SAMUEL, Ysgn. Cymru Lân, Gwlad y Gân.' Ail Eisteddfod Plynyddol Alltweil CYNEIJK YR EISTEDDFOD uchod dydd Sadwrn, Mai 6ed, 1882. Prif Ddarnau. I'r cdr a gano yn oreu Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel,' J. Thomas, Llan- wrtyd, gwobr X18 a chadair hardd i'r ar- weinydd gwerth JG2. I'r a gano yn oreu I Ffarwel i ti, Gymru fåd,' gwobr £7. a Writing Desk brydferth i'r arweinydd. I'r cdr a gano yn oreu 1 Jerusalem, fy Nghartref Gwiw,' gwobr £ 3 a Ink Stand i'r arweinydd. Am y Farwnad wreiddiol oreu i'r diweddar Barch. P. Griffiths, Alltwen, gwobr X-3 3s. Beirniad: y canu, J. Thomas, Ysw., Llanwrtyd; y farwnad, Mr E. Young (Eos Wyn), Alltwen. Y program, yn cynwrs pob manylion pellach, i'w gael am y pns arferol oddiwrth yr ysgrifenydd, Mr James Hinkin, Pontar- dawe, Swansea. Eisteddfod Gadeiriol Maesteg, OYNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn y Town Hall, Maesteg, dydd Llun, Mehefin 5ed, 1882. Beirniad y farddoniaeth, &C. ,-Parch. J. C. Williams (Ceulanydd). Beirniad y gerddoria.etb.-D. Bowen, Yaw., Abercarn. I'r c6r o'r un gynulleidfa heb fod dan 40 mewn nifer, a gano yn oreu All we like Sheep,' o'r Messiah, gwobr .£12. I'r c6r a gano yn oreu y Glee Mai,' J. Thomas, gwobr RB 3s. I'r cor o blant o dan 15 ped, o'r un gynulleidfa, a gano yn orenn Storm the Fort,' Samuel, Abertawe, gwobr £1 5a. Caniateir i wyth mewn oed gynorthwyo. Am yr Awdl oreu heb fod dros 200 o linellau, ar y testyn 'Y Goron Ddrain,' gwobr k2 2s. a chadair dderw. Programs, lie. drwy y post. T. GROVE, Ysg., Maesteg. 'Dan nawdd Duw a'i dangnef.' SALEM, VARDRE, GER CLYDACH. CYNELIR y bumed Eisteddfod flynyddol — yn y lie uchod ddydd Sadwrn, Mai 27ain, 1882. Prif destynan- I'r cdr a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teyrnaflu" J. Thomas, Llanwrtyd, gwobr 48. I'r c6r a gano yn oreu I bwy y perthyn mawl, t Pencerdd Maelor gwobr £ 3 a ohromatiepitchpipe i'r arweinydd. Beirniad:—Hywel Cynon. Bydd y program yn barod yn fuan, yn cynwyay gweddill o'r testynau yn nghyd a'r adroddiadau, i'w gael am Ie. yr un, trwy y post lie., gan yr ysgrifenydd,— DANIEL D. DAVIES, Buildings, Clydach, Swansea Valley. Moriah, Brynaman, CARMARTHENSHIRE. A GRAND DRAWING OF PRIZES will take place on the plan of the Art Union, on Saturday, August 5th, 1882, in the presence and under the supervision of the following gentlemen:—Dr. H. Rees, Tirbach; J. Hay, Esq.; and F. J. Legge, Esq. The following valuable prizes will be given in addition to over one hundred others:— 1. FORTY POUNDS in Cash. 2. Fine Toned Harmonium, value £21. 3. Lady's Handsome Gold Watch and Chain, value £10 10s. 4. Gentleman's Silver Lever Watch, value X7 7s. 5. A Hand Sewing Machine and Case, value X4 14s. 6. A Beautiful Easy Chair, value X2 2s. 7. 'James Hughes' Notes on the New Testament,' value Sl 14s. 8. Handsome China Tea Service, value £ 1 Is. 9. Gentleman's Mahogany Writing Desk, value XI Is. 10. A Fine Accordion, value £ 1 Is. 11. A Beautiful Album, value .£1 Is. 12. A Gentleman's Waterproof Overcoat, value -61 Is. Tickets, 6d. each; book of 12 for 5s. The proceeds to assist to clear the debt of the above Calvinistic Methodist Chapel. Treasurer,-Thos. Williams, Co-operative Stores, Brynaman. Tickets may be obtained on application to the Secretary,-David Evans, London House, Brynaman, R.S.O. Winning numbers will be published in the TARAIN and South Wales Daily News of the 10th of August, 1882. Ail Argraffiad, y 4ydd fil, prla; 6c., Oydymaith yr Adroddwr A Llawlyfr y Darlleniadau Ceiniog. Oynwysiad Ymddyddauion a Dadleuon rhwng y Morgrngyn a'r Ceiliog Rhedyn- Twn Ben Fras a Mrs Ceimach—Y Fuwch a'r Asyn—William a Mari-Y Cybydd a'i Wraig-Y Gacynen a'r Wenynen-Y Mdr a'r Haul- Y Pin a'r Nodwydd—Y Gwybedyn a'r Pry' Copyn-Y Nant a'r Llyn Dwfr-Y Bardd a'r Anifeiliaid—Alexander a'r Lleidr Dadl y Bib Dybaco—Cenadwri Dafydd at Abner—Y Tonic Sol-Ffa—Rhodd y Crynwr—Y Pendilwn Anfoddus-Dio Shon Dafydd-Nadolig Hen Lane, &o. Anfonir copi yn ddidraul i unrhyw fan ond anfon 7 stamp i'r cyhoeddwr,- J. THOMAS, Printer, &c., Tredegar. Rheumatism! Rheumatism!! JOIJES'S VEGETABLE AMERICAN GOLDEN OIL. THE Sovereign Remedy for Rheumatism, Neuralgia, etc. We invite sufferers to try it; its best friends are those who have known it the longest. The following chemists are agents in South Wales:— Aberdare, Thomas, Richards; Mountain Ash, White; Treorky (Rhondda), Morgan; Bridgend, Jenkins; Maesteg, Rees; Ty. newydd, Llewellyn; Cardiff, Smyth, Cole- man & Co.; Swansea, John Davies; Neath, Hill; Carmarthen, Jones; Pontypridd, Key; Risca, Yendale. London agents, Barclay and Sons. R H Y B U D D. Y mae llawer yn cael eu gorfodi i daln £ 6 6s. am dicket i'r America ar ol dyfod i L'erpwl, am na fuasent yn yegrifenu ataf i wneud contract am X4 10s. Peidied neb a gadael cartrel cyn oael sicrwydd am hyn genyf. GOMER ROBERTS, General Passenger Agent, Templars and Masonic Hotel, 29, Union Street, L'erpwl. JFTFA GOMER I'R CYMRY1 Gwybodaeth sydd north.. Bydded i'r rhai sy'n dymuno cael y manteision goreu wrth groesi y Werydd yn uglyn a'r fares rhataf, anfon at Gomer, Roberts (Cymro D6f), yr hwn a rydd iddynt -bob gwybodaeth angenrheidiol droslineUaa yr American a'r Canadian Steamers. Goa- tyngiad yn y fares i NEW YORIC A BOSTON gyda'r Steamers cryfaf sydd yn hwyh'o. Digon o fwyd da, a phob cysur a dyogelwch. Ni yw y Steamers hyn yn cario Germaniaict na thramorwyr. Cludiad R4 lps. Digoxt o waith a chyflog da yn America. Efe a gyferfydd a'r rhai fydd o dan ei ofal ar eu dyfodiad i L'erpwl, ac a'u rhydd yn ddyogel (y Cymry gyda'u gilydd) ar fwrdd y Steamers. DIGON 0 WAITH YN CANADA. Fare-Farm Labourers £ 8 0 a Benywod (sengl) 8 0 0 Cyfarwyddyd anffaeledig er sicrhau ar., bediad arian ac amser, ond cofiwch ysgrifenn1 yn gyntaf, gan amgam Stamp, at GOMER ROBERTS (Cymro D6f), Passenger Agent, Templar's Hotel, 29, Union St., L'erpwl. D.S.—Y mae ei dy yn helaeth, yn ymyl y Landing Stage. Swper, gwely, a breo- west, 2s. 6c.; plant, haner pris, yn cynwys pob attendanee. William Shepherd, 21, Seymour St., Aberdar. ——————————————————— i SWANSEA VALLEY ART UNIOM GRAND DRAWING OF pRIZES £ The Committee have resolved to postpone the above Drawing until Saturday, May 6th, 1882, owing that a large number or duplicates has not been returned. The Drawing will take place on the Ar £ Union principle at the Temperance Bali, Ystradgynlais, in the presentee of the fqH lowing gentlemer :—Isaac Evans, Esqlf Manager, Five Brothers Colliery; If. Walters, Esq. Cynlais House; G. Davies* Esq., Bwllfa House; E. Foster, Esq., Man- ager, Ystradgynlais Colliery; D. Thomafff Esq., Manager, Trimsaran Colliery. List of Piizes. 1st prize £ 8 0 0 6th prize £ 0 15 0 2nd „ 4 0 0 7th „ 0 10 0 3rd 3 0 0 8th „ 0 7 6 4th „ 2 0 0 9th „ 0 S d 5th „ 1 0 0 10th „ 0 2 0 Tickets, 6d. each, or a book of 12 for 5s. The preceeds to pay the debt of Cwmtawo 3 Bridge and Road, leading to Ynysuchafj Ystradgynlais. Treasurer,—IOAN JONES, Hendreladis. Tickets may be obtained on application to the Secretary, THOS. HOWELLS, Ynysuchaf, Ystradgynlais, Swansea Valley. Winning numbers will be published in the TARIAN and South Wales Daily News, following week, Mae can yn llon'd yr awel fwyn.' Albert Hall, Abertawe. r EISTEDDFOD FAWREDDOG y Bank Holiday, 1882. Beirniad: MR JOHN THOMAS, Llanjvrtydy PRIF DESTYNAU. I'r cor a gano yn oreu The Heavens are Telling,' gwobr £ 33, sef £ 30 i'r cor, a £ 3 i'r arweinydd. I'r cor a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' J. Thomas, gwobr £ 6. I'r Brass Band a chwareuo yn oreu never will bow down,' gwobr £ 7. I'r parti a gano yn oreu Cydgan y Chwarelwyr,' gwobr £ 2 2s. J I'r pedwar a gano yn oreu Ti wyddost beth ddywed fy nghalon,' Dr. Parry, gwobr Bydd y programmes yn cynwya y gweddill o'r testynau a phob manylion ereill yn barod Ebrill 18fed, ac i'w cael am y pris arferol oddiwrth yr ysgrifenydd,- D. PRICE, Neath Road, Hafod, Swansea.

PISGA, MYNWY. BYDDIN Y RHUBAN GLAS.—GwnMth pwyll. gor y fyddin hon ymosodiad tra rhagorol yr wythnos ddiweddaf, trwy gynal gyfres o gyfarfodydd neillduol-eyfarfod bob nos, gan newid capeli; felly, yn gwneud ymos- odiad ar bob tu, i fyny ac i lawr, ar y dehau a'r aswy, ac y mae tua chwech cant wedi ardyatio yn ystod yr wythnos. Y naae nifer yr ardystwyr er Tachwedd diweddaf tua 1,200. Y gwroniaid a fu yn gwasanaethu oeddynt Councillor Bevan, Caerdydd; a'r Parchedigion E. Powell, Tredegar, Thomas Williams, Dowlais, yn Gymreig. Nos Fawrth a nos Fercher, J. Evans, Tredegar; ac Edgecombe, Cas. newydd. Dydd Gwener, derbyniwyd tele- gram fod y Parch J. Pugh, Pontypridd, o herwydd afiechyd, yn analluog i fod yn bresenol. Defnyddiwyd y pellybr, a chyf- eiriwyd at y Parch T. M. Green, Cas- newydd, a bu iddo fod mor garedig a phre- senoli ei bun er mawr foddlonrwydd y pwyllgor, ac yn neillduol y gynulleidfa. Ar gynygiad y Uywydd, y Parch A. Wil- liams, yn y pwyllgor diweddaf, cyn dechreu y gwaith, penderfynwyd ein bod yn ymuno yn un orymdaith yn ngwaelod y pentref, a cherdded i fyny tua dwy nlldir tua'r capel cyntaf y cynelid gwasanaeth. Cyf- ? rifid fod tua saith cant yn yr orymdaith, ac yr oedd y canu yn ardderchog. Dilyn- wyd y cynllun trwy yr wythnos, ac ystyrid ei fod wedi gwneud lies mawr. Yn mlaen yr elo'r fyddin, ac y maeyn sicr, fel y bydd y fyddin yn cynyadu, y bydd masnach y tafarndai yn lleihau. Nos Sadwrn cynal- iwyd y cyfarfod diweddaf, (neu y ddolen ddi- weddaf, fel y gosodai y llywydd hi) mewn cadwyn a estynai o'r Sul blaenorol. Gwas- anaethwyd gan y Parchedigion T. Thomas, E. Thomas, T. Lewis, a Mr D. Davies, agent y Temperance Association, a'r llyw- ydd yn y gadair. Cafwyd oedfa rhagorol. Bydd dysgwyliad am wythnos ar fyr eto. Buan y delo, ydyw dymuniad UN OEDD YNO.

CLOCHDY LLANFIHANGEL-Y- CREIDDYN, SIR ABERTEIFI. (BUDDUGOL). Yn Llan'hangel, fel yn fyw,—gwel wych. a Hen gloohdy cadarnryw; [dal Twr odiaeth y tir ydyw, A llon nod ar y Llan yw. 0 ddu fro rhwng y ddau fryn,-ei ben tal Yn bwynt hoff a estyn; Ac ar ei uchel goryn Seinia'r gloch nes swyno'r glyn.

YR EILLIWR. Llaw deg gain yw llyw digoll—yr eilliwr. A'r ellyn heb fingoll; A'i lym arf tyr y farf oil, A derchaidd, os di archoll. Mountain Ash. Ar VALANT.

Y DDARLUNLEN (MAP). Y m&r llawn drwy'i ddawn ddyd—yn A'r holl wledydd hefyd; [weladwy, Ynysoedd o'n blaen esyd, Eurlen bert-darlun y byd. Brynaman. R. DAVIES (Gwynfanfab.)