Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
29 erthygl ar y dudalen hon
rHNOS.
rHNOS. ydym wedi cael y ;h Mr Lewis Lewis, eidwaid Merthyr ac eyflawni y swydd nyddoedd lawer, a dd cyffredinol. Yr efyd ar gyfraith y • y gofynid ei farn ar bynciau dyrys- Bishop, un o ael- Abertawe, tra yn -thynol i'r Rhuban nweddaf, fod rheil- North Western, yn liweddaf, wedi cario liod i Abertawe nag yferbyniol y flwyddyn 1.8 y symudiad wedi ir waith ein llysoedd l tri mis diweddaf. Esgob O'Reilly, sef Esgobaeth Springfield, ythyr at yr eglwysi i dau o'r perygl iddynt rotestaniaid. Dywed iuane a brioda Brotest- yn peryglu ei henaid ei liau ei phlant hefyd. n i ofalu peidio priodi j Protestanaidd, gan y debyg o ddilyn esiampl xwrn diweddaf, collwyd pnm' mlwydd oed, mab i es, Greenfield Row, Aber- dydd Sul cafwyd ei gorff i llyn yn agos i waith mae yr amgylchiad wedi "da.u dwys yn y gymydog- ydymdeimlir yn fawr a'i 'n cael mewn bryshysbysiad fod cryn bryder yn cael ei iiro rhag i'r Bedowaid sydd nghymydogaethau yr Aifft gwrthryfel yn erbyn awdur- wodraeth bresenol. JBLPHIA yr ydym yn cael fod wedi ymweled a lie o'r enw Missouri, dydd Mawrth yr veddaf, gan ddinystrio bron a lladd saith o bersonau, Daeth y rhuthrwyntyn -,an barhau am oddeutu d. neddgeidwaid Deptford yn rar yn ceisio dyfod o hyd i'r bersonau a fuont 4 llaw yn o lofruddio plentyn newydd- daflu allan o gerbydres yn Er ei wneud yn fwndel oedd breichiau y plentyn oddiwrth y corff. Idoedd yn ol, crogwyd dyn New York, yr hwn a ad- h yr enw Sam Steenberg; Ilys rhoddodd ei gorff i'r a'i amddiffynodd. Yn r fod y cyfreithiwr wedi ) y croen, a bod ei fab yn otasau a wnaed o groen y yr wythnos ddiweddaf, r o'r enw Thomas Wil- Ison), yn nglofa Tewgoed, i gwymp syrthio arno h. veddaf, fel y safai bach- 1, o'r enw W. Morris, -d goed Mr Watson, >i afael, a syrthiodd 50 troedfedd. Der- diau, fel y bu farw tSnewydd, o'r enw rfynu cosbi ei mab liatad hi, a rhoddi lad yw efe ond 19.
-lR GOGLEDD U.
lR GOGLEDD U. Gogledd Cymru ly mewn canlyn- >ant. Prydnawn eddaf cymerodd sstminster, Wrec- lowyr yn gweithio yd ga,n nifer fawr iglasant o gwmpas. illl heddgeidwaid, iiy gyrhaedd, caf- an, a gorfu i'r oil o yn yr un hwyr, siddwyd un plentyn yn y prydnawn. c heddgeidwaid yn )ralw em danynt yr 1 cyfarfod mawr o Wrecsham ddydd yr oedd yn agos i cynrychioli 17 o Cymru. Pender- m cynrychiolwr i itrir ond bod peb a yn mlaen trwy ;tri wedi atet fod it yn angenrheidiol. jhnos hon yn yr UH :iweddaf. Y mae yn d iddynt ychwanegu heddweh y cyhoedd.
---..--YNOL I'R LLYWa AR GOLL.
YNOL I'R LLYW- a AR GOLL. jsmwythder yn cael ei o'r wlad hon o her- Ilong "Malia" wedi 'n. Clywyd oddiwrthi Chwefror 12fed, ac yr d 600 o swyddogion a
CYFARFOD CYFFREDINOL 0 GYNRYCHIOLWYR…
CYFARFOD CYFFREDINOL 0 GYNRYCHIOLWYR Y GLO AGER. Cynaliwyd y cyfarfod uchod dydd Llun, y 24ain cyfisol, pryd y daeth llu- aws o gynrychiolwyr y glo ager a'r gle careg o sir Fynwy a sir Gaer yn nghyd i gymeryd rhan ynddo. Cymerwyd yr uwch-gadair gan Mr Walter Darby, Werfa, Aberdar, a'r is-gadair gan Mr Walter Barry, Blaenafon, a'r ysgrifen- yddiaeth gan Mr D. Morgan, Aberaman. Y cwestiwn cyntaf a ddaeth gerbron y cyfarfod ydoedd, pa un a ganiateid i Mr I. Evans, cynrychiolydd y glo tai, i fod yn bresenol. Yn gymaint a'i fod wedi ei benodi gan y cyfarfod o gynrych- iolwyr a gynaliwyd yn y Nelson dydd Sadwrn diweddaf, pasiodd y cyfarfod yn unfrydol fod pob croesaw iddo fod yn bresenol. Dywedodd Mr Evans ei fod wedi ei anfon gan gyfarfod y Nelson i hysbysu i'r oyfarfod hwn y penderfymad a basiwyd yno, set, "Fod y cyfarfod hwnw wedi penderfynu cario allan y rhybudd gofynol i derfynu y Scale ar ben y chwe' mis;" a bod gwell teimlad wedi ei ddangos yn y cyfarfod a gynal- iwyd Sadwrn gyda golwg ar gael mwy o undeb rhwng y ddau ddosbarth o lowyr nag sydd wedi bod yn ddiweddar. Eu boi yn teimlo droa gael un Scale, ond dwy safon, a bod teimlad Mjl yn eu plith am fod y ddau gorff o gynrychiol- wyr i gydweithredu ar y gwahamol faterion fyddai yn dyfod gerbson y bwrdd. Wedi oryn ddadleu penderfy*- wyd fod y glo agew i wneud Soala aama. bynol ar y glo tai, os yn bosibi, wodi h methu cael y ddau ddosbarth a •tytajw i un Scale. Yna cafwyd adroddiad o ffigyraa y cyfrif-ymchwilwyr am y pedwar sd& diweddaf o'r flwyddyn 1881. Dr achefn oafwyd siarad a dadl hir ar gwestiwn y oanolwr (umpire). Ax y diwedd penderfynwyd fod y mater yn oael ei roddi yn nwylaw y oyniyohiol- wyr i wneud y goreu y medront ag ef; a'r un modd, wedi cryn ddadleu, rhodd- wyd iddynt awdurdod i setlo pwnc y safon. Teg fyddai dweyd fod crya ddadleu wedi cymeryd lie ar ol ciniaw ar y priodoldeb o ohirio y cyfarfod, a galw cyfarfod arall, ond yn y diwedd cariwyd gyda mwyafrif mawr fod yr holl gwes- tiynau i gael eu rhoddi i ofal y cynrych- iolwyr. 'o Penderfynwyd fod y ewestiwn o ostwng y standard ar ba un y caniateir. i'r plant o dan 14 oed fyned i'r glofeydd i'w osod o flaen y gwahanol lofeydd, ac fe'i dygir i derfyniad, sef y modd i ddwyn y cwestiwn i derfyniad boddhaol, yn y cyfarfod nesaf. Penderfynwyd wedi hyny, ar ol clyw- ed gan Mr Abraham (Mabon) yr ym- driniaeth yn nghylch, a safle bresenol y gyfraith yn amddiffyniad iawnderau y i bachgen Wall o dan Gyfraith Cyfrifoldeb y Meistri, fod levy o geiniog yr un yn cael ei gosod ar holl lowyr Mynwy a Deheudir Cymru, er dwyn y draul mewn cysylltiad Agel. Fod y geiniogo Zev^i'whanfon i Mr Josiah Edwards, Bute Arms, Aberdar. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Mri W. H. Morgan, cyfreithiwr, Ponty- pridd, a W. Abraham, am eu hymdrech o blaid y gweithwyr yn yr achos hwn. Wedi rhoddi pleidlais o ddiolchgarwch i'r cadeirydd am ei wasanaeth am y dydd, terfynwyd y cyfarfod.
CYFARFOD DOSBARTH Y GLO CAREG.
CYFARFOD DOSBARTH Y GLO CAREG. Cynaliwyd y cyfarfod hwn yn y lie arferol yn Mrynaman, dydd Sadwrn diweddaf, Ebrill yr 22ain, pryd y cafwyd cyfarfod cymedrol o lnosog. Wedi dewis cadeirydd, awd yn mlaen i gwaith y cyfarfod, trwy gael eglurhad manwl a boddhaol ar lawer o bethau tywyll i ni mewn cysylltiad a'r Sliding Scale gan Mr Wm. Abraham (Mabon). Pasiwyd y penderfyniadau caalynol:— 1. Fod y cyfarfod hwn yn taer ddy- muno ar bob glofa i anfon cynrychiolydd i'r cyfarfod nesaf, er cael clywed beth fydd cyfarfod Aberdar a Chaerdydd wedi benderfynu. 2. Fod levy o ddwy geiniog i gael ei thalu gan bob aelod yn y cyfarfod nesaf. Bydd y cyfarfod nesaf i'w gynal yn yr un lie dydd Sadwrn, Mai yr 20fed. E. REES, Ysg.
--CERYDD I FFYLIAID.
CERYDD I FFYLIAID. Pan oedd y diweddar Barch Dr Pringle, o Perth, un diwrnod allan yn rhodio ar lan y mor, daeth dau wr ieuaine ato, a gofynasant iddo yn lied ffroenfalch, "Beth oedd lliw gwallt y diafol?" Edrychodd yn graff yn ngwyn- ebau y ddau ysgogyn, a dywedodd wrth- ynt, "Yn siwr, dymabeth rhyfedd—dau ddyn wedi bod yn ngwasanaeth eta meistr holl ddyddiau eu hoes, ac hyd etc htb adnabod lliw ei wallt!"
CYFARFOD MISOL GLOWYR CWM…
CYFARFOD MISOL GLOWYR CWM ABERDAR. Cynaliwyd y cyfarfod uchod dydd Sadwrn diweddaf, yn y Bute Arms, Aberdar. Llywyddwyd gan Mr T. James, Aberaman. Bu rhai materiono flaen y cyfarfod, y rhai yr ystyriwyd yn well i'w gadael i'r cynrychiolwyr i'w hadrodd ger bron y glowyr eu hunain, ac nid trwy y wasg, a phasiwyd y pen- derfyniadau canlynol:— 1. Fod yn ddrwg gan y cyfarfod i weled nad oedd yr un cynrychiolydd wedi dyfod o lofa Penrhiwceibr i'r cyf- arfod hwn, a'n bod yn dymuno am iddynt ystyried y priodoldeb o anfon dyn i'r cyfarfod nesaf. 2. Fod y cyfarfod hwn yn cymerad- wyo y trefniadau yn y Middle Dyffryn- i drosglwyddo yr annealldwriaeth yn nghylch y ddwy a naw i gyflafareddiad. 3. Fod y cyfarfod nesaf i'w gynal yn y Cross Inn, Heolyfelin.
MARWOLAETH DARWIN.
MARWOLAETH DARWIN. Dydd Mercher diweddaf, y 19eg cy- fisol, anadlodd Mr Charles Darwin, y naturiaethwr a'r philosophydd, ei olaf, yn ei breswylfa yn Down House, ger Furnborough, Kent, yn 73 oed. Y mae wedi bod yn gwanhau er's amser, ond yn gwneud rhyw gyfran o waith bron hyd y diwedd. Cymerwyd ef yn sal nos JPawrth, gyda phoen yn ei ystumog, yr hwn a barhaodd hyd ei farwolaeth, oddeutu pedwar o'r gloch prydnawn dydd Marcher. Y mae wadi gadael ar di ol waddw, pump o fechgyn, a dwy tBIcb. GttBwyd Darwin yn yr Amwythig yn 1808, ae yr oedd yn fab i feddyg yn y dvel hoBO, aa yn wyr i'r enwog Dr Erasmus Darwin. Mae wedi cyhoeddi amryw lyfrau, trwy y rhai y mae efe wedi enwogi ei hun fel naturiaethwr a philosophydd.
AMLWRIAETH.
AMLWRIAETH. Yn mhrawflys ynadol Bath, ddydd Gwener diweddaf, dygwyd menyw o'r enw Elizabeth Stanfield yn mlaen ar y oyhuddiad o fod wedi priodi un George Hole, yn 1874, tra. yr oedd ei gwr blaenorol, Richard Stanfield, Machen, ger Casnewydd, ac a'r hwn yr oedd wedi priodi yn 1869, yn fyw. Yr oedd wedi priodi bedair gwaith. Yr oedd wedi myned trwy y seremoni gyda Hole yn Bryste, ao wedi byw gydag ef hyd ei farwolaeth y mis diweddaf. Wedi iddo farw, yr oedd hi yn gwerthu ac yn gwneud i fifwrdd &'r eiddo, pryd y rhoddodd ei unig ferch ef yr achos yn nwylaw yr awdurdodau. Dywedir mai menyw o Gymru ydyw. Gohiriwyd y prawf am wythnos, ond gomeddwyd oymeryd meichafon.
NEWYNU YN BIRMINGHAM.
NEWYNU YN BIRMINGHAM. Dydd Gwener diweddaf gwnawd cais am gynorthwy at Fwrdd Tlodion Bir- mingham, gan Ann Moore, gweddw y Gwyddel a fu farw rhai wythnosau yn ol o newyn, pryd y dywedai ei wraig ei bod wedi gofyn i'r swyddog priodol am fara i gadw yn fyw ei gwr, ond a wrth- odwyd. Codwyd tanysgrifiadau ar y pryd ar ran y teulu, er y dywedid ar y pryd fod y wraig yn gymeriad meddw. Prynwyd masnach fechan i'r wraig, a rhoddwyd y teulu uwchlaw angen. Y mae yr arian erbyn hyn wedi diflanu, a'r teulu mewn angen. Y mae y wraig wedi methu rhoddi cyfrif am yr arian, a chynorthwy wedi ei omedd iddi, ond rhoddwyd caniatad iddi fyned i'r tlotdy.
CELF A MASNACH.
CELF A MASNACH. CAERDYDD. Nid oes dim yn neillduol i'w hysbysu mewn eysylltiad a masnach y porthladd hwn yn ystod yr wythnos ddiweddaf. Bu yr allforion bron yn gyfartal i ar- ferol, ond yn llai na'r wythnos flaenorol.
ABERTAWE.
ABERTAWE. Mae masnach allforawl glo yn dangos cynydd boddhaus, ond nid yw yn codi dim yn ei bris.
CASNEWYDD.
CASNEWYDD. Mae y fasnach lo yma mewn sefyllfa dda, ac yn dal mewn cyfartaledd.
TTIMSARAN.
TTIMSARAN. Mae gobeithion da am y lie hwn. Y mae amryw o'r perchenogion yma ar ymweliad, a dywedir fod gweithiau newyddion i'w hagor yn fuan glofa newydd, Patent Fuel Works, a Brick Works. Mae y ddaear yn Trimsaran yn llawn o drysorau-glo o gyflawnder mawr, ac o ddefnydd da, mwn haiarn, fire-clay, a silicia. Gobeithio y bydd i'r boneddigion hyn cyn hir beri i'r trysorau yma gael eu symud o'u gwelyau oesol, fel y byddont yn fuddiol i'r perchenog- ion a'r gweithwyr. Heddweh, llwydd- iant, a digonedd fyddo iddynt yw dy- muaiad ein calon.
[No title]
YN y flwyddyn 1877, cyn cau y taf- arnau ar y Sabboth, gwariodd pobl yr Iwerddon 12 miliwn am ddiod, ond yn 1880 nid oedd y swm ond naw miliwa.
LLO HYNOD.
LLO HYNOD. Adroddir am amgylchiad hynod o eiddo natur o Camelford, Cornwall, yn ffurf llo, a phen perffaith y cawrfil (elephant) arno, yn cynwys trwnc o chwech modfedd o hyd. Fel yr achos o hyn, dywedir i'r anner a fwriodd y llo gael ei 4ychrynu yn fawr gan yr olwg ar gawrfil oedd yn ymdaith heibio i'r lie gyda milodfa. Anfonwyd ysgerbwd y llo i Goleg Breiniol Meddygon Anifeiliaid er ei gadw yn ddyogel.
PARROT PROFFWYDOL.
PARROT PROFFWYDOL. Dydd Mawrth diweddaf cynaliodd Dr Thomas drengholiad yn Ilys trengholydd Clerkenwell, Llundain, ar gorff un Mr Robert Baxter, yr hwn oedd yn 78 mlwydd oed, ac wedi bod yn byw yn 80, White Lion Street, Islington, yr hwn a fu gynt yn undertaker. Rhodd- wyd tystiolaeth fod y trengedig yn meddianu pa/rrot er ys wyth mlynedd ar ugain, yr hwn oedd yn meddu serch rhyfeddol at ei berchenog, ac yr oedd efe a'i berchenog yn ymddyddan llawer a'u gilydd. Tua phythefnos yn ol, edrychai y parrot ar ei berchenog, a dy- wedodd wrtho, "Ni fyddwch byw yn hir eto," a bu yr aderyn farw y diwrnod hwnw. Y trengedig, yr hwn oedd yn dyoddef yn ami oddiwrth glefyd y galon, a deimlodd yn fawr oddiwrth farwolaeth ei aderyn, ac o hyny allan ymgadwodd o fewn i'w ystafell nea y bu farw. Dy- wedai y trengholydd fod geiriau y parrot yn bethau dyeithriol, ond fod y oyfeill- garweh a fodolai rhwng y dyn a'r aderyn yn un o fil o bethau cyffelyb. Rhoddwyd y rheithfarn yn unol & thyst- iolaeth y meddygon, "Marw dan effeithiau elefyd y galon."
-_.-.---HUNANLADDIAD A LLOFRUDD-IAETH.
HUNANLADDIAD A LLOFRUDD- IAETH. Y mae merch ieuanc, 19 oed, o'r enw Harriet Morris, Uysferch i Iabrwr o'r enw Jonathan James, wedi boddi ei hunan a'i phlentyn anghyfreithlon, deunaw mis oed, yn afon Gwy yn ages i Fynwy. Gwelwyd hi ym fyw prydnawn dydd Gwener, a dywedir fod llefau wedi eu clywed o'r ysmotyn oddeutu naw o'r gloch yr un noson, ond pan y rhedodd dyn ieuanc i'r lie, nad oedd neb i'w weled. Modd bynag, dydd Sadwrn y boreu, deuwyd o hyd i ddwy het ar ochr yr afon, a gwelwyd yn fuan gorff y ferch ieuanc yn y dwfr.
TANCHWA LOFAOL-35 0 FYWYDAU…
TANCHWA LOFAOL-35 0 FYWYDAU WEDI EU COLLI. Cymerodd tanchwa le boreu dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf yn Tud- hae, yr hon lofa a adnabyddir yn gyffredin wrth yr enw glofa y Black Horse, Durham. Yr oedd amryw yn y lofa ar y pryd yn gweithio shift y nos. Cymerodd y danchwa le am oddeutu un o'r gloch. Perthyna. y lofa i gwmni glo y Weardale. Aeth y goruchwyliwr ac ereill i lawr yn fuan, ac a gawsant y lie mewn cyflwr enbydus. Cafwyd un o'r rhai a aethant i lawr wedi y dan- chwa yn hollol farw yn mhen enyd, a hyny o herwydd iddo fyned yn rhy bell ar wahan i'w gydymchwilwyr. Un o'r pethau rhyfeddaf yn y dan- chwa hon yw, fod tri, o restr o chwech o geflylau wedi meirw, tra. yr oedd y tri arall yn fyw. Mewn amgylchiad arall, un ceffyl yn hollol ddianaf, a cheffyl bob ochr iddo yn farw. Credir fod y danchwa wedi bod yn un gref anarferol, canys cafwyd corff un bacbgen-Wllham Smith, 17 oed, wedi ei chwythu i fyny, ac wedi myned yn rhwym yn erbyn y top, ac wedi ei gael yn rhydd, yr oedd darnau o'i gwnawd wedi aros yn ol yn nglyn a'r ceryg y top.
TANCHWA ARALL YN DURHAM 14…
TANCHWA ARALL YN DURHAM 14 0 FYWYDAU WEDI EU COLLI. Yr ydym yn cael i danchwa ddinystr- iol gymeryd lie yn ngwythien y Busty, perthynol i Mri Burns a Chyf., Pwll West Stanley, rhyw haner y ffordd rhwng Consett a Chester-le-Street, Durham. Nid oedd ond rhyw 19 o labrwyr yn y pwll ar y pryd, gan fod y glowyr i fyned i lawr &m bedwar o'r gloch. Cymerodd y danchwa le ychydig wedi dau o'r gloch, ac ni diiangodd ond rhyw pump yn fyw.
LLWYDCOED.
LLWYDCOED. Cynaliodd Methodistiaid Dwyrain Mor- ganwg eu cyfarfod misol yn y lle uchod, Ebrill y 12fed a'r 13eg. Llywyddwyd gan y Parch J. M Jones, Caerdydd. Yn mhlith llawer o bethau ereill, trefnwyd i'r cyfarfod misol nesaf i fod yn Penllin, M ai yr 16eg a'r 17i)g; a phenderfynwyd i anfon llythyr o ddiolchgarwch i C. Williams, Ysw Miskin, am ei rodd o 50p i frawd yn y weinidog. aeth a fu yn gofalu am yr achos yn FeUn Newydd am dymhor, ac am ei rodd o lOp i fund y pregethwyr. Pregethwyd yn y moddion cyhoeddus gan y Parchn. E. Bees (Dyfed), J M. Jones, Caerdydd; W. Lewis, Pontfaen; T. Davies, Treorci; L Jones, Pentre; T. Bees, Ffynon T&f; W. Jones, Treforia; ac M. D. Jones, Dowlais.
YNYSLWYD, ABERDAR.
YNYSLWYD, ABERDAR. Cynaliodd yr eglwys uchod ei chyfarfod- ydd blynyddol ar y Sul a'r Llun, Ebrill y 23ain a'r 24ain. Cafwyd gwasanaeth y Parchn. W. Morris (Rhosynog), Treorci; J. Jones, Salem Newydd, Blaenllechau; a W. Harris, Heolyfelin. Traddodwyd pre- gethau gwir alluog a dylanwadol i gynull- eidfaoedd lluosog, a chasglwyd yn dda. Tr oedd hwn yn un o'r cyfarfodydd mwyaf bendigedig ag a fu erioed yn hanes yr eglwys uchod. Duw o'i ras a baro lwydd mawr ar y gwirioneddau aruthrol bwysig a ddyferodd dros wefusau ei weision yn ystod y ddau ddydd.
. PORTH-CYFARPOD CADHIBIO.
PORTH-CYFARPOD CADHIBIO. Nos Fercher, Ebrill 19eg, oynaliwyd cyfarfod er eadeirio Mr O. Lewie, arwem- ydd c6r Salem, yr hon øadail a eniliwyd gan y o6r yn Eisteddfod Tiealaw y Grog- lith. Ex iddo gael ei gadeiiie yn y jgyng- erdd, teimlai y brodyv awydd trwy Y seremoni gartoref. Cjmtiwrd ihaa ya y cyfarfod gan amryw o feirdd yr ardal-y rhan flaenllaw yn y seremoni gan Trcdyn- fab. Dywedodd yohydig eirian ar yr ar. feriad o gadeirio yn bwrpasol oyn gofyn y gofyniad "A oes heddwoh 7" Wedi cael siorwydd o hyn, adroddodd yr englynion canlynol, y rhai gAn. siarad drostynt eu hnnaiB :— Anrhydedd gorsedd y g&n—a gafodd Ef yn gyfiawn weithian; Hwre ac iach orhoian I hwn a'i In dd'wed awen IAn. Hawlfraint talent uchelfri—yw'r gadair Geidw'r mawl heb golli; Mae'n brawf i'r 061 dd'ed mewn bri- trwy orohest 0 galed ornest a'i glod diwymi. Arwydd yw, gwawr addawol-o lwydd. Diluddias rheng fywiol; [iant A hoen at ryw gamp sy'n ol I ledaenu 'u clod unol. A chan eu bod ar gychwyniad-yn hyr. Yru i ddyrcltafiad, [wydd Beth fydd gwobr" y ddaw llwyddllftd, Eu hoff waith trwy berffeithiad ? Mae Salem yn dwym a selog-yn myg Gathlu 'u maw] godidog Enwogrwydd, a'u llwydd, a'u 116g, Sy'n adlais ei sain odlog. Eich haros mae sedd a choron—eto Trwy ddal at waith cyson E dry awchus ymdrechion Yn ddiwylliant, llwyddiant lion. Dilynwyd ef gan amryw o feirdd i'r pwr. pas. Canodd y c6r "Fy Ngwlad," a'r Arglwydd sy'n Teyrnasu." Canodd yper. sonau canlynol hefyd,—T. Thomas, Thos. Williams, John Jones, Porth; T. Hopkins, Cymer; T. Jenkins, L. Walters, Hafod; a chyfaill o'r Great Western, H. Awkins, Ynyshir. Yn ddamweiniol, darfu i Miss Kate E McCarthy (Llinos Sawel) fod yn bre. senol, a bu mor garedig a chanu can. Cafodd y fath gymeradwyaeth, fel y gor- fodwyd iddi ail ganu. Cawsom hefyd gan gan Miss Bronwen M. Thomas, Porth, yr hon sydd yn meddu ar lais contralto rhag. orol. Dywed rhai o brif gewri y stage gerddorol y bydd iddi, gyda thipyn o draining, fod yn ail i Madam Patey. Llwyddiant iddi fel Cymraes i gyrhaedd bryn enwogrwydd. Cyfeiliwyd gan Mr J. Walters, Hafod. Llywyddwyd yn fedrus, fel arfer, gan y Parch G. Thomas. Cawsom gyfarfod o'r fath oreu drwyddo. Terfyn. wyd trvrf roddi diolchgarwch gwresog i'r beirdd a'r cantorion am eu cynorthwy. PORTHMAN.
DYRCHAFIAD CYMRO YN ABERDAR.
DYRCHAFIAD CYMRO YN ABERDAR. Diamheu y bydd yn hyfrydwch gan bob Cymro twymgalon sydd yn meddu rhyw radd o barch at ei gyd-ddyn, glywed am ddyrchafiad y Cymro pur a'r cymdeithaswr didwyll Mr Thomas Williams, Albert St., Aberdar, gan Gymdeithas Yswiriol y Pru. dential, o fod yn Insurance Agent i fod yn Brif Oruchwyliwr (Superintendent) dros Aberdar a'r cylchoedd, a hyny trwy lawer o ddiwydrwydd a dyfalbarhad mewn gweithgarwch ym ngwyneb llawer o anfanteision. Llwyddiant iddo yw dymun iad llawer heblaw-Tomos.
.' SWANSEA VALLEY ART UNION.I
SWANSEA VALLEY ART UNION. Y mae yn hysbys i bawb o ddarllenwyr y DARIAN fod y drawing uchod wedi ei ohirio hyd y Sadwrn cyntaf o Fai; felly dymuna y pwyllgor ar i bawb sydd wedi derbyn llyfrau i anfon y duplicates, yn nghyda'r arian, i law erbyn neu cyls y 3ydd c Fai, o herwydd y maent wedi penderfynu tynu ar y diwrnod penodedig. Helyd, dymunir rhybuddio y shai sydd wedi gwesfchu y Ilyf ran, ac heb anion y dwflicates na r arian i fewn, os na wnant eu hanfon cyn y drawing, bydd en henwau yn cael eu cyhoeddi ar y DARIAN yr wythnos ganlynol, fel y gallo y rhai sydd wedi prynu tooyaau ganddynt fyned i ymofyn e. haria. yn ol. YSQ,
Quinine Bjitters
Quinine Bjitters GWILYM EVANS. Y MAD hwn yn gymysg celfyddydgt f a ffodus dros ben. Cynwysa Quinine Sarsaprilla, Seffron, Lauender, Dande« lion. Gentian, a Burdock, sef yr oil 0*1 darpariadau a nodasom, yn y fath gy- modedd fel ag i sicrhau cydweithrediSi* llwyddianus ar yr oil o elfenau gweitlk gar y cyffeiriau, er cyrhaedd a dyogeltt y dybenion daionus mewn golwg wrifi ei gyfansoddi. Cyfaddefir gan brif fedd- ygon y dydd fod Quinine Bitters Mr." Gwilym Evans y cydgymysgiad mwyal hapus ag sydd hyd yma wedi ei wneod o'r cyffeiriau uchod.
EU GWEITHREDIAD.
EU GWEITHREDIAD. Y maent yn cynorthwyo traml yr jroSt borth, yn gwellhaai a hwylusu y cylchj rediad, yn cryfhau y giau a'r cyhyranlv ac yn puro a ffrwythloni y gwaed. 'I mae y cymysglyn hwn yn gryfboir cyfi* redinol, ac yn lanhaydd effeithioL Nertha y rhanau eiddil yn y eyfansocb|° iaa, ac o herwydd hyny y rhai mwysl agored i anwydon a'u canlyniadau. maent yn adnerthu ac yn adfywiochauy cyfansoddiad a'r tymherau, ac ar gyfefl hyny y maent wedi enill iddynt eu him* ain y gymeradwyaeth uchelaf ar gyfag pob math o wendidau, a sefyllfa ueL nychlyd, a marwaidd y corn. < Pan yn galw sylw at y tystiolaethan canlynol, dymnnem adgofio y darllenydd eu bod oil yn dyfod oddiwrth bersonau oyfrifol yn ngwahanol gylchoedd cym- deithas, yn dyfod trwy fferyllwjf (chemists), adnabyddus y rhan a.m1%f honynt, o bob rhan o'r wlad, yn cynwyf eyfeiriadau ac enwau y personau aa preswylfod, ac yn tystioiaethu y gelBt4 yn hawdd brofi eu teilyngdod drwy anfon at y personau eu hunain. Nfl gellir dweyd fel hyn am lawer o dysft* tiolaethau ereill. Nid oes nomaw ddiwrnod yn myned heibio heb fod :bar. eheBog y Bitters hyn yn derbyn cyfnsv* adwyaethau i'w heffeithiolrwydd* Bose Cottage, Aberdar, Tachwedd lQfed, 1880. OARBDIO SYR,—Yr wyf yn awr wedi •yfleu i wneud prawf teg a gonest o'r y*- mne Bitters cyfansoddedig genych chimiiS"' yr wyf yn gallu tystio oddier brofiad jtiee. sonol a thystiolaethau amryw bersonau loft rai yr wyf wedi cymeradwyo y Bitteri, al bod yn meddu yr elfenau, y nodweada ibiBweddau a hawlieoh iddynt. Yn j twyddyn 1876, cefais gystudd trwm ioa wyth mis, ac y mae rhai o effeithiau y cyg. tndd hwnw wedi aros gyda mi hyd heddyw. Bu yn achos o ddychryn i mi ddyfoa o^i lloflt ar hyd y grisiau i'r llawr rhag cwymppw 7 °°f» y cylla, a'r aelodau yn peicn gwneud eu gwaith; ond mae y Bitters tfodi gwneud llawer iawn er symud hyn oll, lift j cot yn llawer gwell, mae yr aelodau jm laoh a chryfion, tra mae y Bitters yn OKQ awydd am fwyd, ac yn help mawr i dreulio yr hyn a dderbynir i'r cylla. Bu amser pas ag oedd dal yr ysgrifbin yn faich i mi, ond yn awr gallaf ysgrifenu yn ddigryn fel yn J dyddiau gynt, fel y gwelwch wrth y llyfaJII hwn. Nid oes genyf yn awr ond dymuno 0 galon llwyddiant i chwi i wasanaethu eiaIa a °h cenedl am -flyiiyddau lawe*- Yr eiddoch, garedig Syr, yn wir serobol THOMAS PRICE, Baptist MiniatM. LIwynpia, Hydref 21, 1880L ANWYL SYR,—Wedi clywed llawer am eieb Quinine Bitters, penderfynais roddi prawf arnynt. Bum am rai misoedd yn cael fy mhoeni gan anhwylder cyffredinol, diffyg chwaeth at ddim, iselder ysbryd, ao M brydiau poen angerddol rhwng fy ysgwydd. au, yn codi, yn ddiau, oddiar afiechyd 7 Liver. Ond da genyf eich hysbysu fy moa wedi cael 11 wyr iachad; teimlaf yn awr iach fy ngorff a bywiog fy ysbryd ag y teimlais nemawr erioed, wedi derb^S o honwyf y budd hwn trwy gymeryd darpariaeth fyd-enwog. Mae dyledswydd yn fy ngorfodi i anfon y llinellau hyn, gall eich gosod at eich rhyddid i wneuthur y defnydd o fynoch o honynt. Dymunaf i chwl bob llwydd i wasanaethu eich cenedl. Yr eiddoch yn gywir, J. R. JONES, Baptist MkuBtet* Mynydd Cynnig, SYR,—Bum yn dyoddef llawer oddiwrth ddoltw yn fy mhen, iselder ysbryd, diffyg archwaeth at fwyd. ac ar ol ei fwyta, bliD. der mawr. Prynais botelaid 4s. 6c. oddi. wrth Mr. Richard Jenkins, Kenffig Hill, 'J ar ol i mi ei chymeryd, teimlais fy hun wedi fy adferu i'm iechya arferol, ac yn allxyw i ddilyn fy ngalwedigaeth. Yr ydwyf wedi eu cymeradwyo i eraill, a thystiolaetb y rhai hyny yw eu bod wedi derbyn lies anrhaethol trwyddynt, a byddaf yn teimlo yn ddyledswydd arnaf eu cadw bob amwr fel trysor penaf y teulu. JOHN LLWYD (loan CynflSg). <
GOFALED PAWB AM H1JN.
GOFALED PAWB AM H1JN. Gan fod amrywiol o ddarpariadatl 0.' Quinine i'w cael, megys Tincture of-, Quinine, Quinine Wine, Quinine Mix-^ ture, &c., y mae rhai ymofyn wyr am Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans yn cael eu twyllo a'r pethau hyn yn y-mow. mwyaf dideimlad a digywilydd Wrth geisio hwn gan yr Apothecary* nid digon yw gofyn fel hyn, "Potelaid o Bitters," "Potelaid o Quinine Bitters," nac ychwaith "Y Quinine yna," ond gofaler gofjTi am "Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans," ac os na fydd yr enw Gwilym Evans, F.C.S.,M.P.S., wedi ei ysgrifenu ar Stamp v Llywodraeth ar bob potel, twyll a ffugiad ydynt. Pria v Potelau yw 2s. 9u. i 4s. 6c.; mewa blychau, 12s. 6c. yr un. Cynwysa Poteli 4s. 6c. dda. oyiaamlv a rhai 2s. 9c., ac felly gall y prynwr arbed Is. wrth gymsryd y rhai mwval
DYGWYDDIAD ANGEUOL MEWN GWAITH…
DYGWYDDIAD ANGEUOL MEWN GWAITH HAIARN. Dydd Iau diweddaf, yn Wolverhamp- ton, cyhuddid un Alfred Hammond, 48 oed, ahingler, gyda dynladdiad Thomas Reynolds, 19 oed, yn ngweithiau haiarn Wilden, Swindon, ger Dudley. Dydd Mercher yr oedd y carcharor yn goleuo ei bibâ. darn o haiarn cochboeth, pan y dechreuodd y trancedig daflu tameidiau o lo ato. Galwodd arno i ymatal, ond trwy nad oedd yn gwneud hyny, taflodd y darn haiarn ato, yr hwn a'i tarawodd yn ei fol, gan dori gwythien. Bu Rey- nolds farw mewn deg mynyd, trwy waedu i farwolaeth.