Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
¡"õ'J CANCER, A phob afieohyd peryglus arall perthynol i'r GWAED, fel esiampl, curw Gwynegon, 01 wyfau, Inflammations, Twym- non Gout, Erysipelas neu'r Blast, Toriadau allan ar y Onawd, Gwendid yn y Nerves, A BEDWIR DRAW WRTB GYMERYD Y FEDDYGINIAETH ÐYNOD 7 e oo 1 s. Patent Blood Pills! mae yn rhaia catlw Gwaed, sef bywyd 7 bat> yn bosibl i'r oorft iva rhvddo afieohyd. Y mae hyn yn wmonedd anwadadwy i bawb a all (eddwl; 1/SymMer y Pills hyn er mwyn Awystro drwg, ao.hefyd er mwyn pure y gwaed o r y bob drwg. Wele a ganlyn fel prawf o'u gwerth UN BOX GWERTH DEG PUNT. «I QV* —Mi eefais box o'oh Pills, sef HUGHES' PATENT BLOOD PILLS,' gan Mr. iim, nuorliiaf ft«vr wvf wedi eu profi yu fwy gwerthfawr na'r holl foddion yr oedd Tt Eftyg Trenlia.l. Isolier Ysbryd, Tar ddi ant ar y Onawd, Poen yn Pan Ao Ao Yr wyf wedi bod o dan driniaeth Dr Fernet, Dr Verera, Dr Bull, aDr iTnoa on nid oedd yn bosibl cael dim i'm lleshau byd nes i mi gael eich Pills chwi, y ai sy'dd wedi gwneuthur mwy o les na'r pethau yr wyf wedi fcalu DEG PUNT am 1 °yh06daM. A. CHRISTOPHER." 0 Scurvy, Clefyd y Brenin, & c. Jiyfedd iel y mae Hughes' Patent Blood Pills yn glanhau y Gwaed o'r clefydau hyn. Jxodderprawf arnynt. Sicrheir Gwaed Par, Oroen Iach, a Nerves Cadarn. Ar werth trwy y deyrnas am Is. lie., 28. ge., a 48. 6e. Perchenog a'r PatenteeJacob Hughes, Apothecaries Hall, Llanelly. o YMYIi MARW I FYW I G*lon ffaelu'' P y' ■x° gymeryd y Pills hynod,— IHZTTGKECIES Patent Dropsy Pills! Gwyrthiol yw eu heffaith ar bawb. Rhodder prawf arnynt. Gwerth Is. lie., 2s. 9c.. a 4s. 6c. yn mhob man. 2 fewydd Da i Arddwyr CYMOEDD RHONDDA AC ABERDAR. VEWYDD EU DERBYN, cyfanswm mawr o Hadau Gerddi, a hyny yn ongyrohol o blanhigfa y perchenog sydd ii (wmeryd y prif wobrwyon am amryw prif lysiau, megys Williams's Magnum v.fjQm Onion, Giant Zittau Onion, Mussel■ J -g Leek, Munich Turnip, Career's Tele- )ne Pea, Carter's Leviathian Broad Bean, Macklean's Pea, Hadau Pytatws, Carter's • lite Eliphant, International Kidney, luty of Hebron, felly y mae yr hadau a yn fwy cymhwys na hen hadau fel y t yn gyfireain. lellir gwneud llawer mwy o bob gardd a wneir, ond hau yn brydlon, a cbael iawn hadau. Gardd ydyw fferm y dyn wd. Gwerthir hefyd Wrtaith Super- isphate, Blood and Bone Manure. Infonwch stamped envelope a'ch cyfeiriad brisoedd, a nodwch enwau yr hadau a'r m. Telir cludiad pob hadau. TYSTIOLAETHAU. i Castell Cyfarthfa, Chwef. 27, 1882. ivr __Wedi gwneud archwiliad i'ch Scoc rt ac amrywiol o bob math o hadau ddi, &c., y mae yn dda genyf allu hys- m en bod oil yn edrycb yn hy nod iach addawol. Y rhai hyny a antonasaoh i a brofais yn ofalus, a gallaf siarad yn lei am eu ffrwythionrwydd. Y mae eich visiad yn dda, ac yn hynod gyfaddas- g i'r cynaydogaethiiu hyn, nid yn unig ddi mawrion, ond hefyd gerddi gweith- r yn gyfEredin. Y r eiddoch yn ddilluant, HENRY BATTRAM, Prif Arddwr W. Crawshay, Ysw.' Abernant House, Aberdar. nwyl Syr,—Rhydd i mi bleser mawr i «V»vsu fv nehydarddwyr am y cyfanswm To hadau gerddi sydd genych ar rth, Yr ydwyf ar eich cais, wedi rhoddi iwf ar bob esiampl o houynt, ac y maent di rhoddi i mi y boddLonrwydd mwyaf, y gallaf gyda phob parodrwydd eu neradwyo i bawb. Yr eiddocli yn wir- eddol,- GEORGE WILKINSON, Prif Arddwr.' i mae Mr W. H. STONE, prif arddwr lwydd Aberdar, yn dweyd, Y mae lycb y casgliad mwyaf a goreu o hadau :ddi a welais erioed, ac yn deilwng o'r w.' Pare Aberaman, Aberaman. Inwyl Syr,—Yr wyf wedi archwilio eich M newydd o hadau gerddi, ac wedi eu 'l yn dda, ac o ansawdd rhagorol, ac yn G, ilwng o'r enw. Gallaf eu cymeradwyo i bi wb Yr eiddoch,— WM. BEILBY, Prif arddwr Syr George Elliot.' E" mae Mr J. MORGAN, garddwr R. Bed. gton, Ysw., Gadlys Ucbat, yn dweyd,- id oes amheuaeth na tydd yn ddyddorol "hwi wybod fod yr hadau blodau a'r aau gerddi a gefais oddiwrthych wedi i )ddi boddlonrwydd mawr i mi a m ffogwr., Conwch y cyfeiriad,— DANIEL TUDOR WILLIAMS, eed Merchant (Wholesale and Retail), idlys Road, and Opposite Queen's Hotel, Aberdar. LECTRIC LIGHT A'R PHONO- GRAPH (Y Llafar-beiriant). "\7" MAE DARLITII ar y testyn uchod gan y Parch. J. Davies, Abercwmboy, y mae yn barod i fyned i'w thraddodi le bynag y gwahoddir ef. Berthlwyd, Quakers' Y. ard. < YNELIR EISTEDDOD yn y lie uchod dydd Llun y Pasc, 1883. Llywydd,—W. Beddoe, Ysw, Nelson. Arweinydd,—Parch E. Jones, Berthlwyd. Beirniad y gerddoriaeth,—Mr Dan Davies, A.C., Dowlais. Beirniad y farddoniaeth, &c ,—Mr John Morgan, Treharris. Y cyfarfodydd i ddechreu am 2 a 6 o'r gloch. Programs yn awr yn barod, i'w cael gan yr ysgrifenydd am Ie yr un, trwy y post, lie. BEMJAMIN EVANS, Lewis Town, Treharris, Quakers' Yard. TBECYNON, ABERDARE. A PRIZE DRAWING will take place at the Corner House, Trecynon, in aid of William Williams, Cwmnantyrhwch, on Saturday, March 10th, 1883, when several valuable prizes will be drawn for. Tickets, 6d each, or a Book of 12 Tickets for 5s. Tickets may be oetained of the Secretary, Mr W. Jones, 12, Oxford-street, Oadlys. All monies to be paid to the Treasurer, Mr John John, Corner House, Trecynon. THE REDEMPTION, MARCH 12TH, 1883. THE SWANSEA CHORAL SOCIETY numbering over 200 voices, together with an Orchestra of more than 50 per- formers (led by Mr Hulley) under the con- ductorship of EOS MORLAIS, will perform for the first time in Wales, Gounod's New Oratorio, the REDEMPTION, AT THE ALBERT HALL, SWANSEA, MARCH 12TH, 1883. Artistes engaged:—Miss Mary Davies, Madame Isabel Fassett, Mr Harper Iiearton, and Mr Frederic King. OrganistMr J. F. Fricker. Reserved Seats, 7s. 6d., 5s 4s., and 3s.; Unreserved do., 2s. The Society's Band will be augmented by 12 members of Mr Charles Halle's cele- brated Manchester Band, together with professionals from Gloucester, Birmingham, Bristol, and other places, the Orchestra thus bemg made the moat efficient that ever performed in Wales. Apply for tickets to Mr W. G. Foy, Hon. Cor. Sec., Albion Chambeers, Swansea. For railway arrangements see bills. Y MAE TOM FELIX, Y Tenor buddugol yn Eisteddfod Genedl- aethol Merthyr, &c., &c., yn agored i dder- byn Engagements i ganu mewn Oratorios, Cantatas, a Miscellaneous Concerts. Cyfeiriad,—Pentre, near Pontypridd. 'Ymdrech a Iwydda.' 1 Mdr o gan yw Cymru gyd.' >7vSchoolroom, Cwmafon.. 0 dvdd flL1EISTEDDEOD yn y lie uchod dydd Gwener y Groglith, 1883. Beirniad: Mr Gwilym Thomas, Porth. Darnau Cor awl. I'r cor heb fod dan 50 mewn rhif a gano yn oreu 0 Father, whose Almighty Power gwobr XIO. J I'r c6r heb fod dan 30 mown rhif a gano yn oreu 'Mai' (John Thomas), gwobr Is, a Chromatic Pitchpipe i'r arweinydd. Y programs yn cynwys yr oil fanylion, i'w cael gan yr ysgrifenydd-Rees Morgan, Pwllygwiaw, Taibach. ABERDAR. DYMUNIR ar y person hwnw a fethodd adnabod gwaith llaw ei hun nos Fawrth, Chwefror 6ed, i alw gyda T. George yn 90a, Gadlys road, Aberdar, er cael ail gynyg. Allan o'r wasg, cerddoriaeth newydd, gyf add as i Ysgoiion Sabbothol, cymanfaoedd canu, a gorymdeithiau, sef 'Ymdeithgan y Pererinion,' 'THE PILGRIM'S MARCH,' Geiriau gan Prof. Rowlands, Aberhonddu. A 'GLAN YR IORDDONEN,' I THE VERGE OF JORDAN,' Y ddau ar yr un copi yn y ddau nodiant, pris 2g. Cyfeirier am dano gyda blaendal at yr awdwr,—W. G. Smith, Birchgrove, Llan. samlet, Swansea. I Yn mhob llafur y mae elw.' BETHEL, TONYPANDY. BY DDED hysbys y cynelir ail Eisteddfod Gadeiriol Fiynyddol Cyfrinfa Teml Cariad, o Urdd anrhydeddus yr Odyddion, yn y capel uchod dydd Llun, Ebrill 30am, 1883, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn rhyddiaeth, barddoniaeth, caniadaeth, &o. Traethawd. ( Ffurf lywodraeth y Genedl dan y Barn- wvr.' gwobr 10s. Barddoniaeth. C&n o Glod i D. A. Thomas, Ysw., Y.H., Clydach Vale, gwobr £1 Is. Marwnad QofEadwriaetholj ddim dros 150 o linellau, i'r diweddar David Rowlands, Penygraig, gwobr 10s 6c Can o Glod i Gyfrinfa Teml Cariad am y llwyddiant sydd wedi ei chanlyn o'r dechreu hyd yn bresenol, gwobr 5s. Caniadaeth. I'r cÓr ddim dan 40 o rif a gano yn oreu 'Let the Hills Resound' (Brinley Richarhs), gwobr X5 a chadair hardd i'r arweinydd. I'r cdr ddim dan 30 o rif a gano yn oreu y d6n Hudderfcfield,' o Lawlyfr Moliant, gwobr £1 10s. I'r c6r o blant ddim dan 30 o rif, na tbros 14 oed, a gano yn oreu 'Ai difater genyc ein colli ni,' gwobr XI a chromatic pitchpijie i'r arweinydd. Cadeirydd,-D. W. Davies, Ysw., Ffrwd Villa, Tonypandy. Beirniadyrhyddiaetharfarddoniaeth,- Mr C. Coslett (Carnelian), Pontypridd. Beirniad y ganiadaeth,—Mr L. Morgan, arweinydd y Merthyr Harmonic Society. Perdonydd,—Mr J. Llewelyn (Tubal Rhondda), Penygraig. Cyfarfodydd i ddechreu am 2 a 6 o'r gloch. Bydd y program yn baited jp faaa, yn cynwys yr holl fanylion, ae i'w gael am y pris arferol gan yr ysgn.,—Thomas Pugh, 142, Miskin Rd, Trealaw, a Robert Morris, 82, Trafalgar Terrace, Penygraig. Trysorydd—H. H. Llewelyn, Bridgend Inn, Tonypandy. BWRDD Y GOLYGYDIJ. PUNT COLLEDIG Y CRWYS.—Y mae yr oil yn dra thywyll Os ydyw pobl y Crwys yu deall y chwedl, gwyddom nad oes neb arall. Y mae yn rhaid i ni gael rhywbeth a ddeallir gan bawb. CROMWELL.—Gorlawnder yn unig a'n rhwystrodd i osod i mewn eich eiddo chwi. Bydd yn dda geuym glywed oddi. wrthych unrhyw bryd. COLLIER No. 1, CYFAILL Y GWEITHIWR, GWEITSIWR, A. C.- Y mae y pedwar eyfaill hyn yn ysgrifenu ar deilyngdod ac annheilgnydud, &c-, dau ymgeisydd neill- duol i Bwrdd Ysgol Aberdar. Wedi ystyriaeth ac ymgynghoriad, yr ydym yn meddwl mai gwell ydyw eu gadael hob ddweyd na da na drwg am danynt. Os caniatawn y naill ochr, y mae yn rhaid caniatau y llall. YSGOL GLYN NEDD—Yn yr hanes a roddas. om o barthed yr ysgol hon yr wythnos ddiweddaf, gwnawd y camgymeriad o roddi fel elw yr ymdrech a wnawd, 6p. 6s 7 £ c, yn lie 60p. 6s, 7 £ c. Y mae hwn yn waif pwysig, a thrwy hyny dy- munir ei gywiro. IOAN.—Y mae y cyfaill hwn, yn gymaint a bod mndiad ar gael ei ddechreu i roddi tysteb i fardd neillduol yn y Deheudir, am gael gwybod gan Dewi Wyn o Et-syllt pa faint a dalwyd i Athan Fardd, fel ys- grifenydd ei dysteb ef, am dawyn y gwaith yh mlaen, er cael amcan beth fydd y gost. Pob Gohebiaeth, Newydd, Beimiadaeth &o., i'w oyfeirio at "Editor, TARlAN Office, Aberdare. Pob Archebion, Taliadan, ao Hysbysmdau. i'w hanfon at MiLi-s k LYNOH, Aberdare'
DADL FAWR YN Y SENEDD.
DADL FAWR YN Y SENEDD. Hynod tu hwnt i ddirnadaeth fod amser y Senedd yn cael ei wastraffa ar ddadleuon pigog, heb na ffeithiau na rheswm o blaid y fath ddadleuon, y rhai a barheir gan Doriaid siomedig, Pabydd- ion gwrthryfelgar eu hysbryd, a chan gorachod, y rhai a geisiant yn y fath ddadleuon ddyfod ryw fodd i sylw y byd. Yr oeddid wedi gobeithio y buasai yr ellyll Gwyddelig a'r un Toriaidd wedi cael eu gyru i'r dwfn, fel y ceffid llonydd i geisio gwneud mesurau angenrheidiol at fuddiant gwahanol ddosbarthiadau yn y deyrnas. Ond er yr holl rwystriadau a roddodd yr ellyllon uchod y llynedd i waith y Senedd, er eu bod wedi cael eu concro yn mhob ffordd, a'u gosod yn y llwch, ac er yr holl ddarganfyddiadau sydd wedi cael eu gwneud o'r personau a gyflawnasant greulonderau cigyddol sydd wedi cael eu cynllunio a'u cyfiawni yn yr Iwerddon, yn ngwyneb fod awd- wyr y creulonderau hyny wedi cael eu dal o'r diwedd-lawer o honynt-eto, bytheiria yr ysbryd gwrthryfelgar yn y Senedd fel un wedi ymgynddeiriogi, gan fod y lleiddiaid creulon a berthyn- fent i gymdeithas ddirgel a ymgyngrheir- ient i ladd swyddogion penaf y Llyw- odraeth Brydeinig, wedi cael eu cad- wyno yn ngharchar Kilmainham, yn agos i Dublin. Ond nos Iau, yr wythnos ddiweddaf, dynoethwyd creulonderau cymdeithasau llofruddiol y Gwyddelod gan Mr Forster yn Nhy y Cyffredin, mewn modd mor anghyffredin, mewn araeth na bu ei bath yn y Ty yn y blynyddoedd diweddaraf. Siaradodd yn nerthol a difrifol, ac fel un hyddysg dros ben yn ei faterion. Ym- osododd ar y Land LBDGIIQ) fel y gelwir y gymdeithas sydd wedi gwneud llawer o mwed L r Iwerddon, ac i'r Deyrnas Gyfunol. Gosododd yn erbyn y gym- deithas hono gyhuddiad ar gyhuddiad, nes gwneud pentwr mawr ogyhuddiadau aruthrol allan o ddigonedd o ddefnydd- iau, y rhai oeddynt wrth law ganddo. Dangosodd euogrwydd swyddogion a blaenoriaid, trwy eu bod, fwy neu lai yn gyfrifol am eu gweithrediadau. Dywedodd Mr Forster fod pethau ofn- adwy wedi cymeryd lie yn yr Iwerddon. A chan ei fod ef wedi bod yno, yr oedd ei dystiolaeth yn effeithiol iawn. Y mae boneddwyr yno wedi cael eu lladd, a llawer o greulondeb wedi cael ei ddangos mewn llawer o ffyrdd. Cyhudd- odd Mr Forster y Toriaid o geisio niweidio y Llywodraeth yn ei dylanwad mewn amser ac ar adeg enbyd, ac eto proffesant eu bod am amddiffyn gwein- yddie.d y gyfraith. Rhoddodd efe hanes manwl iawn am ei weithrediadau ei hun pan yr oedd efe yn swyddog y Llywodr- aeth, fel Ysgrifenydd yn yr Iwerddon. Dangosodd y peryglon a gynnyrchid trwy weithrediadau y Land League. Dywedodd nad oedd earchar Kilmain- ham yn lie dycliryullyd iawn i lofrudd- ion, ond tra yno, nis gallant ladd eu cymydogion, Cauodd efe i fyny yn y car- char bron bob llofrudd. Wrth iddo ef ddangos fod effeithiolrwydd y gyfraith yn peri i'r Gwyddelod gymdeithasu yn ddirgelaidd i wneud pob math o ddryg- au, dangosodd y Gwyddelod yn y Ty barodrwydd i gymeradwyo y sylw. Gofynodd efe beth oedd ystyr hyny. Ei ystyr yw, ebai efe, y dylai y Llywodr- aeth adael i ddynion herio aw.durdod y gyfraith, er nawyn iddynt hwy gael cario .aflan gyfundrefn o ddychrycoliaeth trwy y wlad, ac i ddeddf gwrthryfelwyr deyrnasu yn lie deddf y wlad. Meddai efe, Yr oeddym ni yn rhwym i sefyll dros y gyfraith yn erbyn Mr Parnell a'i gyfeillion. (Gymeradwyaeth mawr). Os ffurfiad cymdeithasau dirgel fu y canlyn- iad, y mae y bai mawr arno ef a'i gyf- eillion." Yna dangosodd y peryglon yr oedd y Pllice ynddynt, a'r angen i dder- byn tystiolaeth tystion yn ddirgel. Ar hyn gwaeddodd un o'r Gwyddelod yn y Ty, Pabydd yn ddiau, Y Chwil-lys," fel pe buasai efe a'i blaid yn rhyddoddi wrth wneud pethau gwrthryfelgar tu cefn i'r cyhoedd. Dywedodd Mr For- ster fod y dull hwnw o dderbyn tystiol- aeth yn angenrheidiol tra yr oedd llof- ruddiaethau yn myned yn mlaen. Yn y llwybr hyny y gellir cael gafael yn y creuloniaid, y rhai sydd yn lladd dynion diniwed yn ddirybudd. Wrth ddes- grifio y ffeithiau yn nghylch y modd y gwnaeth efe osod gwrthryfel lawr, yr oedd efe yn cael ei wrthwynebu gan ddysgyblion Parnell yn y Ty, yn enwed- ig gan aelod Gwyddelig o'r enw Mr. O'Kelly. Dywedodd y cadeirydd wrth hwnw os byddai efe yn rhwystro Mr. Forster i fyned yn mlaen yn ei araeth, yr enwai efe ef. Dywedodd Mr Forster ei fod wedi dysgwyl i Mr Parnell wneud araeth yn y Ty ar y cwestiynau oedd o flaen yr aelodau, gan fod y darganfyddiadau di- weddar o lofruddion y ddau foneddwr yn Phoenix Park, Dublin, yn mis Mai di- weddaf, yn gysylltiol a'r Land League. Ni bydd yn ddigon iddo ddweyd nad oedd dim cysylltiad rhyngddo ef a'r an- fadwaith hwnw. "Nid wyf yn ei gy- huddo o gynllunio y llofruddiaeth na bod a Haw ynddo," ebai Mr Forster, ond yr wyf yn ei gyhuddo ef a'i gyfeillion o barhau yn arweinwyr i'r gorlloriaeth, yr hon, nid yn unig a daer anogai ryw rai i ddinystrio gwrthwynebwyr trwy eu boycotio, yr hyn a wnelai fywyd yn fwy annedwydd nag angeu, ond hefyd a os*- 0 C> y odai ar droed gynhyrfiad a drefnai ac a hyrwyddai lofruddiaeth. Y canlyniad oedd lladd dynion. A dylasai Mr Par. nell wybod hyny. Anhawdd yw deall pa fodd nad oedd efe yn gwvbod y pethau hyn, a phaham nad ysgarodd efe ei hun oddiwrth y fath gymdeithasau yn hollol, a'u condemnio hwynt. Par- haodd efe yn allu yn eu plith. Ac y mae efe yn rhwym i ddangos nad oedd efe yn hysbys o'r ddychrynoliaeth oedd yn myned yn mlaen. A pha gamrau a gymerodd efe i'w gondemnio? Gwyddom na chymerodd efe un cam. (Uchel gymeradwyaeth). Yr ydym yn gwybod iddo ef barhau i dderbyn y manteision a ddeillient o'r gymdeithas. (Uchel gy- meradwyaeth). Diau y dywed efe yn ei araeth na wyddai efe ddim tra yr oedd efe yn y carchar. Ond cyn iddo gael ei osod yno, pa gamrau a gymerodd efe i gael gwybod na fodd yr oedd yr arian oedd gan y Land League yn cael eu treulio, a pha gamrau a gymerodd efe at hyny wedi iddo ddyfod allan o'r car- char? Y mae eisieu arnaf gael gwybod a wnaeth efe ymchwiliad i ymddygiad y .9 1 rhai yr oedd efe yn eu cymdeithas? Yr oedd efe yn gyfrifol am danynt. A'r unig dir y gall efe ymryddhau arno oddiwrth y cyfrifoldeb yw, nad oedd efe yn gwybod. Ond os oedd efe yn an- wybodus, yr oedd ei anwybodaeth yn un diofal ac esgeulus. (Cymeradwyaeth). Nis gallaf gredu ei fod yn anwybodus." Yna dygodd Mr Forster ffeithiau o flaen y TY yn nghylch papyr y Land League. Coffhaodd yr hyn oedd yn y papyr, a gofynodd a wyddai Mr Parnell ddim am y pethau hyny? Ysgydwodd Mr Par- nell ei ben fel pe buasai yn hollol rydd. Chwarddodd y Ty. Parhaodd Mr For- ster i wneud cyhuddiadau manwl, a dy- wedodd y dylasai Mr Parnell gondemnio gwaith y Land League. Ceisiodd Mr Parnell ddweyd fod un o'i gyfeillion wedi gwadu un cyhuddiad; ond atebodd Mr Forster, fod dyn a gyhuddid o wneud drwg yn debyg iawn o'i wadu. Rhoddodd y Ty uchel gymeradwyaeth i'r atebiad, Darllenodd Mr Forster ddarn o araeth un o gyfeillion Mr Par- nell. Dywedai hwnw na aUai un bon- eddwr Seisnig fyned i hela ar wastad- dir America heb fod mewn perygl oddi- wrth fwled Gwyddelig." Gofynodd Mr Forster a oedd Mr Parnell yn anwybod- us o'r fath bethau ? Dynoethodd Mr Forster y Lind Le-agite mor ofnadwy fel yr effeitbiodd /LLI™R-AJ?R Y Ty, ac a gynhyrfodd ddigofamt y blaid Wyddelig yn Y Ty i raddau mor anghyffredin, fel y methodd rhai O honynt fytheirio a dweyd fod MR O'K IF"Y £ DW6YD CELWYDD. Gwnaeth a- a a f Uiy weithiau, a'r diweddiu, yn ol rheolau dysgyblaethol y Ty, iddo gael ei droi allan o'r Ty am wythnos. Dysgwyliodd y Ty y buasai Mr Par- nell yn ateb Mr Forster yn union wedi i Mr Forster ddybenu ei araeth. Ond ni wnaeth hyny. A dywedodd Ar- glwydd Hartington ei fod yn amlwg fod Mr Forster wedi gosod pethau yn erbyn Mr Parnell a'i blaid, y rhai oeddynt yn dra phwysig, ac yn gofyn cael eu heg- luro gan Mr Parnell. Ond wedi cael ei symbylu, yn y diwedd dywedodd y bu- asai efe yn areithio dranoeth, sef dydd Gwener. Y dydd hwnw, ymgasglodd lluaws mawr i'r Ty i gael gwybod pa fath amddiifyniad a roddai efe. Pan y dechreuodd efe ei araeth, yr oedd yn dangos ei fod dan lywodraeth cryn lawer o bryder. Dywedodd ei fod yn gwybod na byddai dim a ddywedai ef I yn debyg o ddylanwadu ar y Ty n°tc ar y wlad hon. Ni cheisiodd ateb cyhudd- iadau Mr Forster. Dywedodd nad oedd efe yn gofalu am ddim ond amddiffyn ei hun yn ngolwg pobl yr Iwerddon. Ni eglurodd efe ddim yn nghylch cyfrifol- deb y Land League am y galanasau llofruddiol sydd wedi bod yn yr Iwer- ddon. Ni ddywedodd ddim yn nghylch cysylltiad swyddogion y League a'r cymdeithasau dirgelaidd, y rhai sydd wedi bod yn cynllunio llofruddiaethau. Ni thaflodd efe ddim goleuni ar gynydd dylanwad y League trwy offerynoldeb y dychrynoliaeth a grewyd gan y llofrudd- iaethau dirgelaidd. Cynyddir nerth y drwgdybiaeth yn nghylch y Leagit,, trwy ei fod ef wedi peidio ei amddiffyn er mai efe yw penaeth y League. Tyst- iodd yn gryf nad oedd efe yn gyfrifol ei hun am y llofruddiaethau, ond ni ddyw- edodd ddim i brofi nad oedd rhai o swyddogion y League wedi bod yn gyf- rifol, er ei fod ef yn dal cysylltiad a hwynt. Dywedodd nad oedd efe yn gyfrifol am y pethau drwg a ymddang- osasant yn mhapyr y gwrthryfelwyr, sef yr Irish World, er ei fod wedi anfon hysbysiad pellebrol iddo, ac er mai ys- grifenydd y League oedd ei ohebydd Gwyddelig, ac er fod yr arian a gasgl- wyd gan y papyr wedi dyfod i gronfa y League. Buasai yn dda pe buasai Mr Parnell yn gallu profi ei fod ef wedi con- demnio iaith lofruddiol y papyr hwnw. Ond pasiodd heibio y fath bethau. Dy- wedodd ychydig bethau yn nghylch y modd y cyfranwyd arian y League i ber- sonau sydd yn awr yn cael eu hvstyried yn llofruddion mewn ffordd ag a rodd- odd fo-Mlonrwydd. Ond un o'r pethau mwyaf mweidiol oedd ei ddifatsrweh i sofyll yn dda yn _MARA Y SMSON^ >ANY a r Ysgotiaid Nid yw y fath duifaterwch yn argoel dda gyda golwg ar y dyfodol yi-i yr Iwerddon. Bydd y 0 trigolion yn y wlad hon yn debyg o farnu ei fod wedj siarad am y fath ddi- faterwch, am nad oedd ganddo ffeithiau 0 trwy ba rai y gallasai efe amddiffyn ei hun yn erbyn cyhuddiadau Mr Forster, mewn rhai pethaa pwysig iawn. Buasai llawer yn llawen i'w weled yn gallu am- ddiffyn ei hun. Ond wedi y cwbl, pe byddai yn bosibl, Home Mule i Brydain, heb un Gwyddel o'i mewn, a phob Gwyddel i fod yn ei wlad ei hun heb help neb yn y wlad hon, ac iddo gael ei Home Rule, a feddyginiaethai y Gwydd- elod am byth.
--.---------ABERDAR.
ABERDAR. DAM WAIN ANGEUOL.-Boreu dydd Me"c}, diweddaf, Chwefror yr 21ain, cyfarfyddydi bachgen ieuanc o'r enw Thomas Wai.u0 £ i,t 18 oed, anwyl fab Mrs Phoebe Wmltfir.s* Gadlys street, Aberdar, a'i ddiwedd i.rrr modd sydyn iawn. Tra yr oedd wi waith yn nglofa y BwUfa, Cwmdar s iodd careg arno o'r nenfwd. Cladw tua thref gan ei gydweithwyr, ond bu ar y ffordd mewn caalyniad i'r niweid, dderbyniodd. Nid oedd dim mweidkvi i* gweled ar ei gorff, ond bernir iddo c-kn mawr, a thrwy hyny i'w galon neidio o'; .il'" Y dydd Sad wrn canlynol cyDaliwyd k., :q-: holiad, a dychwelwyd y rheithfarn o olaeth Ddamweiniol." Prydnawn ye; ats dydd daeth torf "arferol o kiosrtf i, f g.yd 1 dala y gym wyn as olaf iddo, hebrwng ei weddiilion maTwol i dy • gartref yn Nghladdfa Gyhoeddns Ab^Q- lie y claddwyd ei dad flynyddan yn o, CYFARFOD ANRRiicu.-Nos Iau diw^y Chwefror yr 22ain, cynaliwyd cyfarLd Ebenezer Hall, Trecynon, er aurh. SJTJ f cyfa.ill Evan Hopkias, Mei vion- i--t-,eet 1 u- cynon, & ffrwyth yr Art Union Llywyddwyd gan Mr G. George (Gr v M Dyfed), diiledvdd. Yn mbell cyn ,Ut: dechrea y cvflrfol, yr oedd y neualfj boenus o lawn. Wedi cael anercluaci ryr- phwrpasol gan y llywydd. cafwyd cia V:A J. Phillips, adroddiad gan J. Davies, i ar y j) ico -,() gan J. Jenkins, Ti-ecyaon,^c! I;- gan T. Morgan. ErUya hyn yr oedd ya to- nyolddolo laws, ac yr oedd eyrife iJn, allan ag oedd y tu fewn ac yr mw>r chwareuteg i bawb, paaderfynwyd uv i'r capel. Wedi i bawb dJyfod i'r oF chael dystawrwydd, awd yn mlwa &- chefn. Ton ar yr harmmrum gan L. Lowit, deuavvd gan R Wigley ac R. ct z gan Mi&s Kate Morgan, adroddiad gL r. J E. Jones, a thon gan y Trecynon Glee Yna deuwyd at prif .wftith y cyfarf .-ci, cyflwyno yr elw oddiwrth yr Art Ulrt'¡X,- i cyfaill anffodus, Evan Hopkins. I y cadtirydd ar yr ysgrifenydd i ddy'.) vu mlaen er rhoddi adroddiad cyfia-wa dderbyniadau a'r taliadan mewn cyf a'r drawing, ac yr oedd yr elw clir VH s7vv haedd y f-wsa anrhydecidas o lCI.C;p;i it., Yna galwyd ar y trysorydd yn ma.e: lwyno yr arian i Mr ficpliedq, yr by ,< wnaeth gyda dweyd yehyd g eiriau, byniodd yntau hwynt mews modd <Ji-.sicbg3Ht; iawn. Yna cafwyd an«rcb?»d ba- ga.n 'Hedydd Cynon, ac a.r ol hyny y.'lr'J, iadau gan D. Jlhn, J. Pro-set-, &' .^TR:-rrit W. Edwards, Ebsnezer. Yu nesaf c&n gan D. Richards podwarawd y Mfm. gan aelodau o'r Trecynou Fue Eitnd ae i frd ar y chwibanogl gan W. Harris, Miss E. Morgan, uuaw i ar y picAs J. Jenkins, deuawd gan Mis-c.s Ñ ,:JUe KCtt.tEl Morgan. Wtdi talu y dioicJii&dan wlW. a chael ton gan y Treeyutm :-iio Fark' ymadawodd pawb gan mto yu f .Uim M y Prize Drawing wedi troi ailaauiot ianus -U N OEDD YNO.
Family Notices
MaRWOLAETHAU. Chwefror y 7fed, Bridget Ann F'K4vier, merch hynaf Ezekiel Davies 'n' a'i anwyl briod, o'r Emjltxh Ckole. <-t kx ttl tua 14 o oriau o gystudd. Yr oedc yt- i 11 mlwydd oect. Y ruae cydyn iai. mawr a'r teulu yn eu traiiod— dyddano yn eu galar. Chwefror y 9fed, o'r dar'ofSedif John Jones, overman yH mliwil Cwmaman, Aberdar. Cafodd ei au wy I a mynwesol ei gystuddio an «:5. wj fly oedd. Mub ydoedd yr yo.ad 4 John a Catherine Jones o'r lie hw I> Llun canlynoi claddwyd ei weddili i-a < • -T eiddo ei wraig auwyj yn Cr dar. pryd y daeth tyrfa loo^og; "'>'(i!t't{ Gw; inyddwyd yn yr angladd ga j T. Humphreys Chwotror yr 2lain, Mrs Sara! m":i: 18, Chapel street, Aberdar, ya T. r¡:úv, ,i. oed Ba yn afiacb am flynyddaa dyodd^fodd ei chystudd gydag -• h"j: crefyddol. Bu yn aelod yn eglv v yddwyr yn Ynyslwyd am flynyddg r; wyd ei cboiff 1 orwedd yn Oemet :1 .4 dar ddydd Sadwrn diweddaf, pa-i v Æ:Q," yddwyd gan y Parch R. E Willis 'b fab), ei gweinidog. Nawddynef; ar ei phiaut. Cl,we.fror y lofed, yn nbj ei -urn s, Mrs Davies, Gadlys-street, Abt Elizibc-th Morgans, Mr I gans, Robert's Town. Yr oedd awedig yn aelod dichlyoaidd Yr oedd yn gymydoges addfwyn i ac hawdd ei thriri. Dyoddefod ct -3. tudd yn dawd (i, ■ Inrv y bn fyw yn danguefeddus yn \;{, adael priod, dan o biant. a flaw berr. ynasau i alaru eu oolied ar vi ho, Chwefror yr lueg, yn U4 m: ( Mr "William Jones, gynt 58, Q: Y-g RN Abemar, ond yo bresenol yr o 1 vis yu nbv ei ferch, sef priod inir 5G, Oxford street. Ta(i Nu Jones, 34, High street. Hobi -¥"d hyu oedd farwol o hono i'w hi dydd Llun canlyt-ol. prydy gwa iiv- • wrth y ty gan y Parch T. S F To, Betht'l, 8.0 ar Ian y Wdd e-i.i re W. Edwards, w w*;iunloa. ft Gadlys Yr oedd yr y :.adaweti' e. igol o Fglin b) ùt LJ^isgajjijcsr, •
TYSTEB MR THOMAS WALTERS.
TYSTEB MR THOMAS WALTERS. Cyualiwyd cyfarfod yn y Butcher's Arms, Aberdar, ar y 24ain o Chwefror gan bwyH. gor y dysteb uchod, pan y cynrychioiwyd dosbarth isaf Aberdar yn dda "iawn. Yr ydym be!Iach yn canfod fod teiml&d y cwm yu ddyeithriad yn unfrydol dros yr uchod, yn enwedig y dosbarth gweithiol. Hcfyd, awgryuiwyd ar fod i ni ffurfio pwyllgor ar Hirwaan, Dorbyniwyd yr awgrym yu ddi- olchgar, a phenderfynwyd ein bod i hys bysn y byddwn yn cyfarfod ar Hirwaun nos Fercher, y 7fed o Fawrtb., yn y Patriot Inn, pan y dvsgwylir liawor o gvfrilHoa yu ngbyd er hwylysu y gwaith yu tulaet!. j Bydd yno lyfrau i'w caei i*r perwvi. j Gs dygwydd fod rhai o gyitiUiou gw*th d lrych eio tysteb yn rhy wran o'r wiad mul s ydym wtdi alfoil Hyfrau iddynt, ac yn ,< dewi? cyfranu tuag at y dysteb, cyft r ein trysorydd ydyw a gan!yn :-Mr Thomas, 8, Wayne street, Aherdar. THOMAS HOPKIN, Ysg
ETHOLIAD BWRDD YSGOL LL¡,N.,…
ETHOLIAD BWRDD YSGOL LL¡,N., WONNO. AT YR ETHOLWYR. FONEDDIGION A BOKEDCIGESAIT. E ■ V7 aflwyddianus yn yr ymgyrch etholiad-tt ii, weddar, dymunaf gyflwynofy niolchgawcf;. mwyaf diffuact i'r rhai hyny wnae- mor ffyddlon bleidleisio yn fy ffafr, os bydd i mi ar gyffelyb achlysur yn y dj, :> apelio atoch am eich pleidleisiau, by gwnewcii fy ystyried yn deilwng o'ch et-t aeth. Gorphwysaf, eich ufydd was, JOHN ROBKE FONEDDIGION A BONEDDIGESAU.—Dyirm gymeryd y cvfleustra hwn i ddiolch i oll-yn enwedig gweithwyr Mountair, Ax&k am fy othol mor aur'>.ydeddus—ar ? poll-yn yr etholiad diweddaf. Sicinfc- *? chwi, fy nghyfeillion, pa gysial bynag b-i fy RaDaeth i chwi yn y gorphej?. y bydd iddi ragori, os bydd modd, va f dyfolol Yr eiddoch ya gywir, Mountain Ash. J. W. JOE