Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

7 erthygl ar y dudalen hon

r HE REWARD

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

r HE REWARD YB OLAF O'R SAESON. PEN OD jXXXI. "Y mae wedi myned at William, ydyw ? A ydyw efe yn meddwl ei henill yn awr, tybed, pan y gomeddwyd hi iddo pan mewn meddiant o diroedd llydain, a mil o wyr wrth ei gefn? Ynfyd! gwel na ymddygi dithau yn ynfyd yr un fel, neu "Neu beth?" ebe Morcar. "Neu ti a ei i'r un man ag y mae Edwin wedi myned-i fradychiad a dinystr." Paham ? Y mae wedi bod yn dda wrth WaJtheof a Gospatric, paham wrth Edwin?" "Paham," chwarddai Hereward. "Yr oedd arno eisieu Waltheof, tra nad oes arno eisieu Edwin na chwi- thau. Gall gadw Mercia yn dawel heb eich cynorthwy chwi. Nis gall wneud hyny & Northumbria a'r Fens heb Waltheof. Pan y bydd wedi defn- yddio Waltheof at ei amcan, efe a'i t tafja allan fel bwa diddefnydd." Ysgydwodd Morcar ei ben. Mewn WBthnos arall yr oedd yntau wedi milled. Aeth at William i Brandon. Yr ydych wedi dyfodi mewn o'r diwedd, Iarll ieuanc," ebe William; "yr ydych wedi dyfod yn rhy ddi- weddar." Yr ydwyf yn ymdaflu ar eich tru- garedd," ebe Morcar. Ond yr oedd efe wadi dyfod ar awr anffodus. caYr ydych chwi wedi ymddwyn mor „ anrhydeddus eich hunan, onid ydych ? —-Wedi gwrthryfela ddwywaith; ac yn ayfj yn dysgwyl anrhydedd oddiwrthyf £ ,$ie? Cymerwch ef ymaith." A'igrogi?" ebe Ivo Taillebois.' Na, na, yr hen fwtchwr. Rhodder e1. mewn heiyrn, ac anfoner af i Nor- mandy. Anfoner ef at Roger de Beau- mont. Y mae rnab Roger yn ddyogel yn Nghastell Morcar, yn Warwick, ac felly, nid yw ond teg i Morcar gael myned yn ddyogel i Gastell Roger." Ac at Roger de Beaumont y cafodd fyned, tra mai Roger ieuanc oedd Argl- wydd Warwick, a'r oil oedd unwaith yn feddiant i Leofric a Godiva. Cadwyd Mprcar yn garcharor yn Normandy hyd ddydd marwolaeth Wil- liam. Ar ei wely angeu, llefarodd ei gydwybod, ac anfonodd i'w ryddhau. fen ychydig ddyddiau neu oriau efe a anadlodd anadl rhyddid unwaith. yn rhagor. Yna caucdd Bufus ef i fyny drachefn, ac am byth. A dyna fu diwedd Iarll Morcar. Yn mhen ychydig wythnosau daeth tri o ddynion i'r wersyllfa yn Brandon, gab ddwyn pen i'r Brenin. A phan yr edrychodd William arno, cafodd mai pen Edwin ydoedd. Dygodd hyn deim- ladau cymysglyd i fynwes y Brenin, canys yr oedd wedi ei garu yn gystal a'i ysbeilio, ac efe a wylodd. Safodd y marchogion a'r iarllod o gwmpas, a hyny yn synedig, o herwydd gwelent y dagrau yn treiglo i lawr ei ruddiau. Pa fodd y bu hyn, gnafiaid ?" ebe efe o'r diwedd, a hyny mewn llais uchel. Adroddasant iddo ystori gymysglyd- pa fodd y mynai efe fyned i Winchester, er gweled y Frenhines, am y credai efe ei bod yn gyfeillgar tuag ato, ac yr edrychai hi y celai efe gyfia wnder- y moid nad allent hwy fyned yno rhag ofn y Ffrancod—y modd yr ymosodid arnynt ac yr erlidid hwynt—a'r modd — yr ymosodwyd arnynt gan Iarll Randal o Gaer, a'r modd yr aethant i'r ddalfa, ac naroddai Edwin i fyny, pryd y lladdas- ant ef, ac y caniataodd Randal iddynt gael ei ben. Hyn, neu rywbeth cyffelyb oedd yr yatori. Ond pwy a allai gredu brad- ychwyr ? Pa le y bu Edwin yn crwydro Am y misoedd hyny, ni wyr neb. Y cwbl sydd yn hysbys i dri o ddynion ddyfod a'i ben at William, a chwedl o'r fath uchod gyda hyny. Fel hyn y bu farw hen deuluoedd urddasol Lloegr, ac ni wyddai ac ni ofalai neb beth oedd eu dyoddefiadau cyn marw. (C Eu geneuau eu hunain sydd yn eu condemnio," ebe William. Croger hwy." A'i crogi a gawsant ar faes Brandon. Yna trodd y Brenin yn ddigofus ar ei lyswyr ei hun, fel pe yn cael asmwythyd i'w dymher wrth ddial ar rywrai. Chwychwi sydd wedi gwneud hyn, foneddigion I pe buaswn i 'heb wrando ar eich cynghor chwi, buasai Edwin yn gyfaill ac yn fafc-yn-nghyfraith i mi; a buasai genyf un Saes heddychol arall, a llai o bechod ar fy enaid." "Ac un draen yn llai yn dy ochr," ebe Ivo Taillebois. "Pwy a siaradodd a thi? Ralph Guader-yr hwn yw y gwaethaf o'm *;■ holl gynghorwyr-bydd yn rhaid i ti • ateb i Dduw a'i seintiau am hyn I" ■}' f'c Ni wnaethum y weithred. Ond J Iarll Roger ydoedd, am ei fod eisieu ei diroedd yn Shropshire." Ar hypy cymerodd geiriau uchel le, a odd y Brenin y celwydd yn ei wytleb, yr hwn nid anghofiodd yr Iarll. Yr wyf yn meddwl," ebe Ivo mewn Jlais eras, "yn lie wylouwchben Ilaeth wadi ei golli, canys Ilaeth oedd yr iarll ieoanc, heb fod yn debyg o dyfu yn eidion byth, pe byddai byw i'r oed- X9& "Pwy a siaradodd a thi?" Neb, ac am y rheswm hwnw y ljaredais fy hun. Y mae genyf diroedd In Spalding, trwy ras eich Mawrhydi, ac yr wyf yn dewis byw yn dawel arnynt, trwy fy mod wedi gweithio yn galed am danynt, ond pa fodd y gallaf wneud hyny cyhyd ag yr eistedda Hereward yn Ely." Yr wyt yn iawn, yr hen fwtchwr," ebe William. Felly, ymgynghorasant yn nghyd pa. fodd i ladd Hereward. Wedi iddynt siarad am beth amser, yna siaradodd caplan William, Italiad erlidgar, a siar- adodd fel Italiad y tymhor hwnw, yr hwn oedd yn deall y ffordd yn dda i Rufain. Os caniata eich Mawrhydi, dymunwn awgrymu Beth ? Y mae dy ostyngeiddrwydd ymddangosiadol yn falchder, mi wn. Ond siarada." Yna adroddodd y caplan ran o'r Ysgrythyr, yr hwn a gymeradwywyd yn fychanus gan y Brenin. "Ond beth sydd a fyno yr holl bethau hyn a chymeryd Ely?" ebe William. Yr ydwyf yn gofyn genyt ti ac ereill am gynlluniau a synwyr, ac nid am bregethau." Y mae hyny yn ngallu y Tad Sant- aidd, a rhoddai hyny i chwi fel ei fab a'i was ffyddlon; ond byddai yn faith i aros i anfon i Rufain." Yr oedd yn beth rhyfedd fod amynedd yr ymladdwyr oedd o gwmpas yn dal i wrando ar fynaeh yn siarad dwlni, ac yn cyfrif ei fysedd, ond yr oeddynt yn gwybod ei fod yn gall fel y sarff, ac nad oedd wiw iddynt ei dramgwyddo. Yr oedd Ivo newydd ladrata maenor oddiar fynachod Crowland, ac yn bwr. iadu ei gadw hefyd.

DARLLENWCH HWN.

DARGANFOD AUR YN NGHYMRU.

CALEDI MAWR AR Y MOR.

-, EISTEDDFOD HERMON, TREORCI.

S Y CHWIL LYS PABYDDOL.

TAMEIDIAU HYNO