Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
'",-,,---'&V, LLYSIAU RHYFEDD.
&V, LLYSIAU RHYFEDD. IV tb • rtdiu yw i ddynion yn en I ddangos eu cariad neu eu ■: J toag at wabanol bersonau. Y ■atiA*. J tin wedi cael ei hunan wedi .%i (\ itli & dim ond fowllt ac erei i Ate, ca, cofio mown ffordd cedd yn eu" ^w :id i tdymuno en bod yn cael eu ilat i hofix Ceir eogbreifftiau* o hyny yn y t YfflauTc lion a gaidyn: -yrife v-aa fyanffawdfa,'ys, naiJobn <leo?ge, o i ambeth. 'i gael fy ngwneud yu ^>nf ydd gan Elizabeth George, fy ngwrnif- wy ei byaaddygiad ystwrllyd, r oedd yn foddlawn ar ddiystyrn iy rIV..« Irion ond yr oedd yn ymdrccbn •fxk ioW. fid i fv ngwm-ud yn annedwydd; iior ystyfnig ei natur fel n a fv r., ai dtflwr -id ymddangosai fel pe wedi ei geni i "fy Meui; ni wuai uertb Samson, g-v dodaet V: Homer, doetbineb Augustus ^?y £ r*v v., Pyhus, amynedd Job, dicbell Harjiiibai, Ja g-falg -.rwch Ht rmogoues, "wyddo i v phlyou; uid oedd pob too( il a. gaiia yi: y ;,y" yn ddigon i'w gwneud yn 11 <1 da: ;n r'<u bod wedi byw ar wahan am wy*b );Vtyr<dd, ac iddi hi ddylanwadn ar ei bui.i^ fab i fy u^adiel ac ymwrthod & mi yn hSl-oi. v- wyf yn gviacl iddi y swm o aa swlk vii anig.' „ Cyfa- svy Vlodd raorwr o Briste 1 w exeea x w wfl tdw y fowm o swJlt, fel y gy-if. ef brynu gwerth swIJt o go an. l^an v sjwyidai ei bod yn ciel llawer iawn 2iwv r wrth gracio en ar. ag oedd yn A ei g?al A: it welia y tyllau oeddyut yn ei li03a £ -au. Gada»> [ Joseph S, ain yn ei ewyllys c^ wn^ John Abbott a'i wraig. i fcrvi *■■■■ a iddynt eill dau, pe dygwyddai 5'r wryad i hebddynt, pan fyddai tisieu y zsriry w ar r nt hwy. Rh,*k* i Thomas Beton, o Hoxfcon yn u f.g a iddo lawer o ofidiau. oblegyd i? Inlaws." i'w dri mab a'i frawd Timothy ood 3wH' ? un, tra y gadawoVld i'r Iron- azior.jst-rs' am pan y ddwy fil o bunoedd, gyiatv- ddo fod baner y lldg deiiliedig Sddiwrst: jyfryw i gael ei roddi er gwar- adu SaetOi o gaethiwed yn Twrci a Bar .l;),:r;, Y nae hyn yn ymddacgos yu ViytHid hyieda, ond y mae yn ffaith i a pby itheg ar hugain o ddynion gatl act yhyddt a mewn un flwyddyn drwy y wurf-v'ioa .i n, a gwariwyd i'r un dyben gan ? je5» wyr y dryporfa uchod y swm o MU (V IT, I hr s ain aphedwat again o bunoedd .tawj deartdeg a phedwar ugain o flynydd- ro 'jdrychid mor dda ar ol y drysorfa xKS ay 0'; Lj ny, fel y cafwyd yn 1837, sef aiBwa oar a deuddeg o flynyddau wedi asjs^^ o' ac h yr ewyllysiwr, y swicct o gant a "•ift&dafr &> nymtheg o filoedd o bunau heb Ond y le rhai a bechasant wedi cael Aagor ca' deuddeg ceiniog arferedig mewn ■iSyxTiv nt oddi.on. Darfn i'r hen Syr Robert Bt viH, o C asterton, Hunts, adael i'w. fab- "?T*-ngbyfr iih, Syr John Hewitt, y swm o &lf:g .••w'.l im ei fod wedi ymladd fig ef yn ic i'w wraig gadawodd Syr lioberii yr un swm, am ei bod wedi trpsieryd o hr ei mab-yn nghyfraith, gan a a" symbylu yn y cweryl. Y mae yti bosibl ra ddarfu i'r foneddiges ofidio l:t-yrr i9.wn r herwydd hyn, oblegyd yr oedd h:, eisio.o;; v tdioynierydmeddianto'iheiddo iiis if* 4;atia i Tarll Stafford, un o ymlynwyr Xago if" 1 odi yn St. Germain yn 1694 â. C .riotte, merch henaf COtJDt de GCë,mthlmt, yr hwn a ffigyrodd mor gy Stoodda« yr mhlith dewrwyr llys y I Merry Monarcbs Darfu i'r larll ofidio yn ofnadwy cb'- s- vd mdeb affurfiodd. Yn ei ewyllys ry ^Iwvd n mhen pymtheg mlynedd ar ol V-- bno-hs ywedai, I Yr wyf yn rhoddi i'r xt b wu .h^.f o Iercbed-, yr hon sydd &nog o iol peth iselwael, sef merch Mr t1xfHy\u;ilt. EfreDgwr, yr hon y bum mor vtModn". r, pbriodi, bump a deugain o tldiiseiau pies, y rhai a brynant iddi gywen i i-v-paT—swm mwy nas gall ei tbad ei .xi}J{ji idoi yn ami, oblegyd mi a'i hadwaen- 1<í:a. ef ),a;) "ad oedd ganddo arian na cboel i bYlJU y fath beth; ac yr oedd ef y -gwaMhaf ( Idynion, a'i wraig y gwaethaf "Ö forcbed ) v. mhob trythyllwch, Pe buaswn yii gw;:t,oom cymeriadau, ni fuaswn byth Wr-di pricdi au merch, na gwneud inau yn -aftOodw/.l"! Geiriau geirwon, celyd, oedd y shai hyn j dadu at rai a ystyrid gah erei I r: bae-idoi ) ymddygiad gwahanol. xt oeld Mr Pym, o Woolavington, Gwlad ¥ Hi..f. nn arall o wyr priod annedwydd, "yw Ciiydit; yn fwy rbyddfrydig na'r larll fcr r t <- Nid oedd erioed wedi gallu llwvdùc, iael ceffyl digon tal i foddio lycby-_r;vg ei wraig. Gadawodd yr hen Mr Pym y swm o ddeg punt i'w wraig i bryvQ edt. I iddi ei hun, er gwaethaf y tfaith oi lHY: wedi tYDgU gyda ditrifweb na f-uasai by .1 yn ei garu ac er parhaus tvrLh"'d ei j pdnadod ef fel ei gwr, er ei bod v&li oae: t phriodi yn ngwydd ei thad, ei &'i 1 ewytbr, ond ni chydnabyddai tylCY \r yr un telerau. Rbaid ei bod hi o dau yr u. :gylchiadau yn yatyried ei hun y,a Ifoiius i Fael y deg puut. Ond yr) f ysynedig y dylasai gwraigneu ftreddw y lyfrwerthwr yn Bond street Llund wr., i d ar gael ei hun wedi t-i chofio yn- ol y sw i o haner can' punt gan un a'i afesgrifoodd ii1 fel Elizabeth Parker, yr hon, frwy fy -der ynfyd, a wnes yn wraig i Tail yn «t:'■>» ynol ar deulu, bri na ffawd, a'r bor. xr n ol o fy nghyhuddo, er mor S.R4; 0 gyfiawni pob trosedd a ddynol ei gyflawni ond yspeil liad -paini. Id.' ai neb llai na miiiwn wr (million a:t!?) weitin idu mor arddercbog wrth dori yitaifb ? r, y darfu i Mr Crawsbay, Cytaitibffi. S D 1810, un o adranauewjllyg yr nwn aydd 1 y ca.nlyn :— t fy ulig fab, yr hwn rt vniÎ byth ddilvn fy ngbyugor, a'r li^stx sydd edi ymddwyn tuag ataf yn an Sot s;it mevn llawer o eugbrciiftian yn lie m v?neutfat •? ef fy olweinydd (executor) a vinti4ijr„7 u k, a ee, fel yr oedd byd y dydd .h\tii. yr w 'f yn rhoddi iddo gan' mil 0 iitsrtiMi sicr, hwn yw yr arwjfld o aii fedido: d hynotaf sydd ar lecbres feaiujfua: i ond yn ddiamheu. yr oedd yu 41203 i :y-v tint o chwerwedd yn rigbalon Mf\Ricfc±rCrawshay pan yrysgrifeijoddy ^dri^u uch:>dag oer d yn meddianu Phillip "I pan y cyfarfydi'od ei olw<-in jaaith ei law ddeheu a'i baDfon Iwydd Audiey, xnewn gobaith y toydat* yr c wg ami ei at'gofio o'i ddyled ■^wy»!4 ift: at Dd-uw ar ol esgeuluso cyhyd j ILI Idau dyledus i'w dad, yr hwn iz utiW d ju ei <7aiu yn serchus, (Pw barhau).
FERN DALE—BLODWEN.
FERN DALE—BLODWEN. Mercber a Ian, Chwefror 14eg a'r 15fed, rboddwyd perfformiad o'r Opera Gymraeg nchod yn yr Assembly Hall. Ferndale. Y perfformwyr ceddynt The lihnndda Opera Sooi/ty. Cymerwyd y gwahanol cymeriad- au gan y personau canlynol :-Blo(hw n Llinos Rbondda; Lady Maeior. Mrs Ste- phen (L inos D&r); Ellen, Miss Lizzie Wil- liams; Syr Hywel Ddu, Eos Morlais Mes sengers, Eos Dar, Dewi Dar. J. A. Davies. a T Dav:es Arthur, Rhys T. Jones Bardd, John Broad; Monk. Evau Jones; cyfeilwyr, D RhonddaDavies a W. Davies (Perdonydd Dar), yr oil" o dan arweiniaf1 y cerddor gallu og, T. Stephen (Telorydd), ac aeth pawb trwy eu gwaith yn ihagorol. Yr oedd yr oljofa ar Arthur yn marw vn dryllio teiml- ad an y gynulleidfa. FERNI>ALIA>
PEIRIANAU GWNIO "SINGER."
PEIRIANAU GWNIO "SINGER." Am beirianau gwasanaetbgar, Hon yw ors ryfedda'r bvd. Peiritii-t i ladd gwair a'i gvwain, PeirLiact i fedi a dyrcu yd Ond o'r lioii beirianau cywruiu, Barn y byd heb ddadl gri^s, Mai pe:rianau gwnio Singer Ydyw dyfais bejja'r oes Dyma arwyr ma? r llwyddianus Cystadls-uaelli gwnio'r bvd. Heirdd beirianau pwytho Singer Gipia'r priz, s drwy'r boll fyd Mae y gwobrau eniilasatst Yn pregethun uwch na gair, Sef dau gaut o fedaJs dysglaer, A llu o gwpinau aur. Mae pt irianau gwnio Singer's Yu ddodrefnau cywrain, grand, 0 wueutburiad cadarn, ceJfydd, Heb ra tbwyll, ua sleight of hand Welaist ti'r peiriai au'n pwytho, Dyma yw despatch mewn gwaith Britha'r nodwydd drwy y bretbyn Fel y feliten ar ei thaith. Yn gyflymach braidd na'r llygad Mae yn dwyn y gwaith yn round; Er oyflynaed, hyn sydd rhyfedd Fod y gwaith yn dal mor sound;- Dyma sy'n rhyfeddach cto, Fod machines sy'n syndod gwlad, Gan v pwiwoi'n cael eu gwerthu I drigolion byd mor rhad. Am beiruianau gwnio Singer, Mae'r demand yn ddinacad Gan deilwriaid a dretsmaker*, Cryddion a theuluoedd gwlad: Er mwyn profi fy ngosodiad Dyma ffaith it', anwyl ffrynd,- Dros BDEG MIL o'r rhai'B bob wytbnos Drwy law'r agents sydd yn myn'd. Er pan gyntaf y cychwyriodd Machines Singer ar eu taith, Mwy na PFEDAIR MILIWN werthwyd 0 bob math ac at bob gwaith. At waith cryf, ac at waith ysgafn, Mae'r peirianau hyn yn troi— Brethyn cartref a thramoraidd, Gwlanen, Moletkin, Corderoy, Satin, Sidan, French Merino, Velvet, Lady's Cloth, a Tweed; 'Nawr, deuluoedd, os am fargen, Prynwch y machine i gyd. Gyrant boll beimianau ereill I'r cysgodion, fach a mawr, Fel mae ser y nos yn cilio Pan y cwyd yr huan mawr; Mor boblogaeth maent yn Nghymru, Drwy'r Deheudir—fryn a bro, Heb fod et) w Singer arno, Nid oes un machine wna'r tro. Mae peirianan gwnio Singer Mor rhagorol, ac mor rhad, Fel y ffugir eu cyffelyb Gan gwmniau drwy y wlad; Yn pregethu eu teilyngdod Ger eich bron mae'r ffeithiau hyn, Yr aur pur sy'n cael ei ffugio, Ac nid pres, a phlwm, a tin. Am y telerau, prisoedd, &c., ymofyner a'r goruchwyliwr,-W. Griffiths, Clydach, Swansea.
~AT Y BEIRDD.
AT Y BEIRDD. Cyleiried ein oyfeillion y Beirdd eu holl Gyfansoddiadau Barddonol yn y modd ao i'r oyfeiriad oanlyaol:— THos, WILLIAMS (Brynfab), Hendre Farm, Treforest, Pentypridd.
[No title]
Everlasting.—Englymon campus. A ydyw ein cyfaill Athan Faidd wedi colli ei Gymraeg yn Avonmouth, ar fin y m6r ?" Os ydyw, nid ydyw wedi colli y gynghan. edd Gymreig. Yr Anmhrydion.—Peuillion desgrifiadoliawn Dydd y Frinydr.—Llinellau gwychion g lawer o ystyriaethau. Bydded yr awdwr yn fwy gofalus gyda'r llythyren h, a cheisud beidio cymysgu yr amser pre- senlo a'r gcrphfnol â'u gilydd, Y Oivedd H o'r Textynau, dfce.— an wech dros ben. Moes eto yn fuan. Breiiddtcyd y Gtv thyiliwr.—Penillion taraw. iadol iawu. Y mae yr hanesyn wedi ei wisgo yn csmwytii. My aire nt Lian;jntho.—Penillion addawol. Qoddtfol y.r r Teimlad —Yr ydym yr un farn a chwithau am y gan bon. Y mae ynddi newydd-del> na cheir yn ami ei gyffelyb. SYPyn. Pedlanoy -Yr oil yu dderbyniol iawn. Ciywsom fod ein hen ffrynd sydd mor adnabyddua am ei geintachrwydd a'i hunacoldeb yn cwyno yn arw eich bod wedi ei guro wrth oleuLi yr Electric Light yn ddiweddar Rhaid nad oedd y beirn. iad yn deall! Ni fyn ambell greadur pengam gredu fod modd rhagori ar ei orchestion ef I Ond y mae hyny yn dy- gwydd yn ami o herwydd hurtrwydd y beirniad! Felly. Ein E'iriolwr.- Rby hen ffasiynol yw ar. ddull y pi-nillion hyn. Nid oes ynddynt nemawr ddim o fewa a wen. ryfarchiadi Uranofllrm -Yr oedd y penill. icn byn o'r goreu i'w dar lien fel anerch iad i'r ddariithyddes, ond xnethvvn weled u bod yn taro i newyddiadur. Vr Snydti'fa:—Perllanog, Ap Valant, E. R. L'jwis, Morfab, S. Glan Afa.n, ac Athan Fardd.
FY MAM.
FY MAM. O'r boll hen wragedd geir yn iyvf Dros dri'gain oed yn Ngwalia, Y sioncaf un o bonynt yw Hen wraig fy mam, mi dynga'; Ac er ei bod bron saith deg oed, Ni fadwn ddala soften Ei bod hi n sioncach ar ei throed Yn awr na liawer croten. Os am weFd glecdid, ac OR am Wel d teiid ar eu gorsedd, Rho'wch dro i'r gegin at fy mam, A chewch hwynt meun eyfrodedd; Ond, ond gofalwch sychu ch traed Yn Jåu cyn crot si'r trothwy, Ynte, bydd yno dywailt gwaed Ond odid, byth na chyffrwy'. I roddi help i rywun fydd Mewn angen neu mewn nvchdod, Yn ngbanol nos fel canol dydd Fy mam sy' 'run mor ba-rod Os gelwch gyda 'i' n iach neu'n gla' Cewch bryd o fwyd, 'rwy'n gwybod, Ond byth nid af yn feichiau—na, Cewch hefyd bryd o da fod. 'Rwy'n cofio 'i gwallt arianaidd liw Can ddued a'r fwvaren, A'i rhyebiog rudd sydd heddy w'n wyw, Can deced a'r feillionen; Ond (dymunwn ddweyd yn ddyetaw Rhag ofn i mam i glywed), [faoh Ei thafod heddyw sy'n ftry iach Na thafod un o'i merched. Nid yw yn medru darllen fawr Heb spelio'r eeiriau 'nghynta', A gwyr am weithiau'n "dynionmawr" 'Run faint ag am Algebra Ond pwy adwaena'n well na hi 'Rhen Bantycelyn ddinam, Neu'r nefol addewid:on F;Y' Rhwng cloriau Peter William?" I mi mwy anwyl yw fy mam Bob dydd, a rbo'wn yn foddlon, Cyn edrych arni'n goddef cam, Bob dafn o waed fy nghalon; Ac er nad yw hi heb ei bai, Arwyddion mae yn rboddi Y bydd cyn hir yn mblitb y rhai Sy'n lanach na'r goleuni. GWYROSYDD.
Y TRADDODWR.
Y TRADDODWR. Traddodwr, arwr gwir yw,-athrylith Reola'n ddigyfryw; Hidlydd swyn hyawdledd syw; Nodedig genad ydyw. Cwmbach, Aberdar. GWILYM GWYLLI.
Advertising
TO BOOKSELLERS! For cheap good work, with quick dispatch, try R. THOMAS, Bookbinder to the Trade, 56, Castle Street. Merthyr. Parcels returned bound in 10 to 14 days. Appointed binder to the Swansea Public Library Terms: Cash. ST. FAGAN'S SCHOOLS, TEE- CYNON, ABERDARE. A GRAND ART UNION PRIZE DRAW -/rl ING will take place at the above Schools on Monday, July 9th, 1883. Prize,-A LEASEHOLD HOUSE VALUIUE70. Tickets, 6d each, or a book of 12 tickets for 5s. Applications for books of tickets to be made to the Sec ,—Mr Thomas Hopkins, 12, Stag street, Trecynon, Aberdaie. STLOAM, GYFEILLION. t YfDDED bvsbys y cynelir y drydedd y Eisteddfod a'r ddeg yn y capel uchod dydd GweLer y Groglith, 1883. TJywydd.—Idris Williams, Ysw. Beirniad y canu,—Mr T C. Evans, U C.W. Arweinydd. a beirDiad yr adroddiadau,- Mr Wm. Abraham (Mabon). Prif Ddarn,—I'r c6r heb fod dan 50 o nifer a gano yn oreu Then Round about the Starry Throne,' Handel, gwobr £10 a X2 i'r arweinydd. Programs yn cynwys yr holl o'r mar.ylion, i'w cael am y pris arferol gan yr ysg.,— M. MORGAN, Cambrian House, Hafod. BETHANIA, TREHARRIS. pYNELIR CYFARFOD LLENYDDOLyn y capel uchod dydd Liun. Mawrth 19eg, 1883. 8 Csdeirydd,—Mr T. J. Evans, Manager. Beirniaid: y traethodau, barddoniaeth, &c.,—Mr T Drew (Y Dryw), Treharris; y canu,—Mr Edward James, Mountain Ash, y bags, yr hosanau, &c, Miss Davies, Ysgolfeistres. Prif ddarn corawl—I'r parti ddim dan 25 mewn rhif, a gano yn oreu Nant y Mynydd,' gwobr zC2. Programs i'w cael am y pris arferol gan yr ysgrifenydd, Mr Thomas Williams, 9, Penn street, Treharris. I Yn mhob llafur y mae elw.' SA RON, ABERAMAN. T3YDDED hysbys y cynelir Eisteddfod yn w y capel uchod dydd Gwener y Groglith, 1888, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn caniadaetb, barddon iaeth, rhyddiaeth, adroddiadaeth, &c. Cynelir Cyngherdd fawreddog yn yr hwyr. Prif ddarn corawl—I'r cAr heb fod dan 60 mewn nifer a gano yn oreu 'Yr Haf' (Gwilym Gwent), gwobr £8 a darlun hardd o'r arweinydd mewn Oil Painting. I'r cAr heb fod dan 40 mewn nifer a gano yn oren I Teyrnasa lesu mawr,' o'r ChronicI, gwobr zC4, a Baton hardd i'r arweinydd. I'r o blant heb fod dan 30 mewn nifer a gano yn oreu I Ai difater genyt ein colli ni,' Telyn yr Ysgol Sul, gwobr S.1 10s. I barti o wrywod heb fod dan 16 mewn n'fer, a gano yn oreu 'Y Gwanwyn,' gan Mtiller, gwobr XI. I Traethawd. Am y traethawd goreu ar I Y Gyfundrefn Gydweithredol (Co-operative System),' gwobr rboddedig gan Mr R. W. Evans, Aberaman, ZI lB. Barddoniaeth. Am y Gån o Glod oreu i'r Parch R Rowlands, Saron, Aberaman, gwobr 10s. Am y Penillion Marwnadol goreu i'r diweddar John Llewelyn, Cwmbach, diacon gweithgar a ffyddlon yn -Eglwys Bryn Seion, Cwmbach. Am fanylion pellach ymofyner â. Mr J Rees, Co-operative Stores, Aberaman. Gwobr gan Mr Wm. Llewelyn, 10s. Am y Chwrch Pet ill Marwnadol goreu i'r diweddar Wm Jones, Aberaman, diacon gweithgar a ffyddlon yn Eglwys Saron. Aberaman. A m fanylion pellach, ymofyner a'r ysgrifenydd. Gwobr gan Mr D. Jones, 10s. Am y Beddargraff goreu i'r diweddar John Jones, Aberaman, mab yr achod, brawd ieuanc diwyd a ffyddlon yn Eglwys Saron, Aberaman Gwobr gan Mr T. M. Davies, Aberaman, 5s. Cadeirydd: D. P. Davies, Ysw., Y.H.. Ynyslwyd House, Aberdar. Arweinydd y dydd Mr John Rees, Co. operative Stores, Aberaman. Beirniad y ganiadaeth Mr Seth P. Jones, Board Schools, near Swansea. Beirniad y traethawd a'r farddoniaeth Parch D. Onllwyn Brace, Ystalyfera, Swansea. Y programmes yn cynwys yr boll o'r manylion yn awr yn barod, ac i'w cael gan yr ysgrifenydd am y pris arferol. JOHN WILLIAMS. Ysgrifenydd, Co-operative Stores, Aberaman, Aberdar. WORKMAN'S HALL, TAIBACH. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie ucbod •y prydnawn dydd Sadwrn, Mawrth 17tg, 1883. Beirniaid: Alaw Ddu, Llanelli, a Mr David Michael (Dewi Afan), Cwmafan. I'r cdr a gano yn oreu We never will bow down,' o'r Judas Macabaaus, gwobr £ 10. I'r parti heb fod o dan 20 na thros 25 mewn rhif, a gano yn oreu Clyw g&n yr 'Hedydd,' gan Alaw Ddu, gwel Cronicl y Cerddor gwobr £1 5s Bydd y programs yn barod yn fuan, yn cynwys yr boll o'r te&tynau. i'w gael am y prisarferolganyr ysg.,—DAVID MORT. Y MAE Y MAE D. Howells (Gwynalaw), U.C.W., Yn parhau yn agored i dderbyn engagements fel Tenor, i gymeryd rhan mewn Oratorios, cyngherddau, neu fel beirniad eisteddfodol. Cyfeiriad Gwynalaw, Aberaman, Aber- dar. Y MAE EOS DUFFRYN, R.A.M., Yr hwn sydd wedi ei engago yn y Royal Albert Hall, Llundain, Gwyl Dewi, Yn agored i dderbyn engagements fel Tenor a beirtiad Eistoddfodol. Efe oedd yr arweinydd buddugol ar y prif ddatnau yn nhair Eisteddfod olynol LluD/lain. la, Pulross Road, Brixton, London. EISTEDDFOD Y GROGLITH, TREALAW. pYNELIR YR EISTEDDFOD uohod yn I Methlebem, Trealaw, ar ddydd Gwener y Groglith, 1883. Llywydd,-G. Williams, Ysw., Miskin Manor, Arweinydd,—Pareh J. W. Lewis, Trealaw. Beirniad y farddoniaeth, &o.Parob J. T. Morgan (Thalamus), Pontardawe. Beirniad y ganiadaeth,-Mr Dan Daviea, A.C., DowJais Perdones,—'Miss Priestly, Tonypandy. Telynor,—Master Charlie Pearce (Ap Pearce), Treherbert. pPrif Destynau. I'r cor heb fod o dan 50 o rif a gano yn oreu 'Awake the Harp' (Creation), gwobr 10 0 0 Ac Ornamental Brass Stand i'r arweinydd, gwerth 2 2 0 I'r cor o'run gynulleidfa-heb fod o dan 30 o rif, a gano yn oreu 'Jerusalem fy Nghartref Owiw 3 0 0 A baton tiardd i'r arweinydd I'r cor o blant heb fod o dan 30 o nifer na thros 15 oed, a gano yn oreu A'i difater genyt ein colli' 1 5 0 A 5s i'r arweinydd. I'r pedwar a ganont yn oreu Llwyn Qnn (J. Thomas), gwobr 1 0 0 I'r pedwar a ganont yn oreu Merch Megan' (J. Thomas), gwobr 1 0 0 Am y traethawd goreu ar 'Hunan- ddiwyHiant.' gwobr 1 0 0 Am y Can Gymraeg oreu ar y geiriau 4 God helps them who help themselves, gwobr l 0 0 Am yr Alargan oreu i Mrs Eliza Davies, diweddar briod Mr E Davies, Iron Founder, Trealaw, gwobr 1 0 0 Am y Beddargraff Hir a Thoddaid goreu i'r diweddarJohn Humphreyp, Trealaw. Manylion i'w cael gan yr ysgrifenydd. Gwobr 0 7 6 Y programs yn awr yn barod, ac i'w cael am y pris arferol gan Daniel Thomas, Liverpool House, Trealaw. Trysoryddion,-Mri J. Williams, Land Agent, a M. W. David, Ynyscynon Hotel. MAr o gânyw Cymru i gyd.' JERUSALEM, YSTALYFEBA, Dan nawdd boneddigion yr ardal. pYNELIR EISTEDDFOD Gadeiriol yn gysylltiedig a'r capel uchod, Llun y Paso, Mawrth 26ain, 1883, mewn pabell. eang ar gae canolog yn y lie, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn oerddoriaeth, rhyddiaeth, a barddoniaeth. Llywydd,-S. Rawson, Ysw., Ynys y- darren. Arweinydd,-T. Davies, Ysw., cyn-faer Abertawe. Beirniad y gerddoriaeth, y oyfansodd- iadau, &c.,—Mr W. T. Rees (Alaw Ddu), Llanelli. I'r c'-r heb fod dan 80 o nifer, a gano yn oreu May no rash intruder,' gan Handel, gwobr £ 20; h.y., X15 i'r c6r, a X5 i'r ar. weinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa heb fod o dan 50 o nifer, a gano yn oreu I Gwir yw'r Gair,' gan Owain Alaw, gwobr .£6; h.y X5 i'r cdr. a £1 i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa heb fod dan 40 mewn rbif. a gano yn oreu y dfin I Elwy,' gan D. Jenkins, Mus Bac, gwobr .£110s. Ceir enwau y beirniaid yn y DABIAN nesaf. Programs yn cynwys pob manylion ych- wanegol, i'w gael gan yr ysgrifenydd am y pris arferoI.-Rees Lewis, Cooperative Stores, Panteg, Ystalytera Eisteddfod Gadeiriol Treorci, CYNELIR YR EISTEDDFOD uchod mewn pabell eang a chyfleus y Llun. gwyn, Mai 14eg, 188d. Arweinydd: PARCH W. MORRIS (Rhosynog), Treorci. °' Beirniaid y Ganiadaeth: MRI DYFED LEWIS, R.A.M Llundain, ac R. C JENKINS, R.A.M., Llanelli. Beirniad y Farddoniaeth a'r Adroddiadau: BRYNFAB. Beirniad y Traethodau: PARCH E. ROBERTS,. D.D., Pontypridd. Beirniad y Gelfyddydwaith: MR D. MORGAN, adeiladydd, a MISSES OWEN a DAVIES, Ynysowen Schools. Perdonydd: MR D. RHONDDA DAVIES, Treorci. I'r c6r heb fod dan 60 o rif, a gano yn oreu Gloria' (12th Mass), gwobr .820 I'r parti 0 wrywod ddim dan 20 mewn rhif, a gano yn oreu YWawr (H. Smart), o'r Cerddor Cymreig, gwobr X4 4s. Awdl, 'Y Cenadwr,' heb fod dros 300 o linellau, gwobr £ 3 38. a chadair hardd. Am y farwnad oreu beb fod dros 100 o linellau iir diweddar Thomas Lewis, diacon gweitbgar ac ymdrechgar yn Eglwys Noddfa, Treorci. gwobr.£1 Is. Traethawd. RhagoriaelS^pra a diffygion y Wasg Gymreig,' gwobr XI Is. Programs i'w cael am y pris arferol gan yr Ysgrifenydd Gobebol, W. P. THOMAS, Ystradfechan, Treorky. Ysg. Arianol,—JOHN THOMAS, 115, Bute st. Trysorydd,—WM. SAMUEL, 34, High-st. Noddfa, Poctycymmer, CWDl Garw. 1 'YNELIR EISTEDDFOD yn y capel uchod dydd Llun, Mai 7fed, 'pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn caniadaeth, barddoniaeth, rbyddiaeth, ac adroddiadaeth. I'r c6r heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu Wortby is the Lamb,' gwobr X10 10s a medal arian i'r arweinydd. I'r c6r heb fod dan 30 mewn rhif a gano yn oreu I Blodeuyn bach wyf fi mewn gardd' (G Gwent), gwobr -63. Am y Bryddest oreu ddim dros 300 llinell, Gwahoddiad i'r train i Gwm Garw,' gwobr Xi Is. Am y Traethawd goreu ar y Llusern Dyogeiwch (Sofrty Lamp ),' gwobr JU Is. Cadeirwyr.—E. Thomas, Ysw., Braichy cymer, a John Davies, Yaw, Pwllcarn. Arweinydd, -Gurnos. Beirniaid,-Caradog, a Dewi Afan, Aber- afon. Cynelir cyngerdd fawreddog yn yr hwyr. Y programs, yn cynwys yr holl fanylion, yn awr yn barod, ac i'w cael gan yr ys- grifenydd. Pris trwy y post, ltc. Ysg.,—Nicholas Llewellyn, Ffalda Col- liery, Cwm Garw. IF 11/KJIITYD FA I C/FE CYNE LIR y Seithfed Eisteddfod yddol yn y capel uchod dydd Gw< » 7 J Groglith, 1883. 3 Beirniad y canu,-Eos Morlais. I'r c-fr dim dan 40 o rif g gano yr e?i Datod mae Rhwymau Caethiwed.' e J. Thomas, Ysw., gwobr X10 10s; sef iF cor a 10s i'r arweidydd. I'r cAr o blant dim dan 25 o rif na • 15 oed, a gano yn oren 1 Dyddiau H I plyn yr Ysgol Sul), gwobr £ 1 5s.. Programs yn cynwys y manylion i' so' gan yr ysgrifenydd,—Thomas Wil t, xon leg, Llantwit Fardre, Pontypri' I A ME RIC A I r AMERIOA^T > Reduction in Steame".s' FarSI ,r The Fares are now until further no Vie National Line—Adults £ 4 0 a Children under 12 years 2 Q Infants under 12 months 1 i Inman, White Star, Guion, Cunard I i-03^ Adults £ 4 1J Children under 12 years 2 0 Infants under 12 months 1,0 American Line-SteamerCl. Lord t British Crown, British Queen, King-Adults £ 4 0 Children under 12 years §; c Q Infarts under 12 months ] I) Steamers, Ohio, Pennsylvania, 1 Indiana—Adults 1/ 4 0 Children under 12 years g Q Infants under 12 months 1. A or passage and particulars, apply 1 JAMES REES, St. Paul's Square, Liverpool RHYMNEY Art Union Prize Drawi TN aid of the buflding fund of Gosh on- gregational Chapel, Rhymney, vi :;i\}Œ place at the above chapel on Tuesdt v. Jay 1st. 1883, under the distinguished pat:, <> and supervision of the following geni jisen T. Davies, Esq., Rbymney; W. PrLcharJ. Esq., Rhymney; R. Abrahams, Esq., Rhymney; J R. Williams, Esq .Rh nBcy,; I. Phillips, Esq Pontlottyn; J. Davie. F-g., Rhymney; D. Thomas, Esq., Rhyir FIRST PRIZE, i?10 10s. CASFL Prize. ,r.; f" 2nd—A Silver Lever Watch Q a 3rd—A Rosewood Writing Desk A £ 4th—A Pair of Pictures 1 10 5th—A Good Pair of Blankets 10 ft 6th—A Good Waterproof Coat Jf 0 7th—A Set of Trays x 0 8th—A China Tea Service 10 9th—A Beautiful Silver Neckchain 1 0 10th—A Silk Umbrella J t 0 3 llth-A Cruet Stand .« 1 0 0 12th-An Aoeordion j Q Q 13th—A Gentleman's Silver Albert 0 15 Q In addition to the above there ill p& given away about 40 prizes, consi "jJg of useful articles, but no prize will h" gjvsc away of less value than 5s. Tickets, 6d. each, or a book of 12 for 6a. The Drawing will be on the principle of the Art Union, and the successful nu.ni< e?i will be published in the T ARIAN Y Gw T 4ws5« Merthyr Express, and South Wal ■■ New*. Treasurer,—Mr Lewis Jones, Pric < Rhymney. Auditors,—Rev J. R. Y -iiams, Pontlottyn, and Mr Williaai Hard: Af- surance Agent, Pontlottyn. Secre -i 3,— Mr Thos Evans, Lawn Cottage, R*'»,i}<iey- and Mr John Wm. Harris, Assurant 1 Aesut;, Price street, Rhymney. All prizes* sill (y; forwarded to any destination, but r.ha wis- ner must pay carriage of fame. All ticket holders are invited to stwna the Drawing at 5 p.m. punctually 0^ above date. BETHEL, NANTYMOE 4^»YNELIR EISTEDDFOD yn uchod Gwener y Groglith, Ma k$, 1883. Llywydd a beirniad y rhydd-'rvviUj-, ? farddoniaeth, &c.,—NATHAN WYN, iasrikl- rhondda. Beirniad y gerddoriaeth,—Mr T, p7.Ic.f A.C., Hengoed, via Cardiff. Prif Ddarn Corawl. I'r c6r heb fod o dan 50 o rif a go ao ";10 oreu 1 Moeswch i'r Arglwydd,' g.),) JoIb Thomas, gwobr £8 a chadair i'r aiwfJnyccl gwerth dEl. Programmes drwy y post, lie. W. REES (Brynfab), Y Mount Pleasant, Nantymoel, Bridgend Castellnedd. Trydydd Eisteddfod Flynyddol Liw, Pasc, 1883. nYNELIR YR EISTEDDFOD r-.ht d yr Marcbnadle Newydd y Dref, .ryd'y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddug Az y testynau canlynol:— I'r otr ddim dan 100 o rif a gano yn oreu Oh Great is the Depth' St. Paul, (Mendelssohn) 4 b.y..£35 i'r c6r. a £5 i'r arweiny I r c. r ddim dan 60 o rif, ac o'r on gynulleidfa, a gano yn oreu I Yr Haf' (Gwilym Gwent) 3 A modd suit o frethyn llwyd i'r arweinydd (as presented to and graciously accepted by H.R-H. the Pritcfcc f Wales,on the occa- sion of bin visit to Swansea, Oct. 18th, 1881). I'r parti o wrywod ddim dan 20 o rif a gano yn oreu I Cydgan y Chwarelwyr' (D. Jenkins, MucBao) 4$. I'r Solo Ba; s a gano yn oreu 'Honour and Arms' (Samson, Handel) 1 i 1 I'r Solo Tenor agano yn oreu Baner ein Gwlad I (Dr Parry) > I'r Solo Soprano a gano yn oreu I knew that ir j FEàH'DJer liveth' (Messiah, Handel) I'r t>edwar a ganont yn oreu I Ti wyddost beth ddywed fy nghalon' (Dr Parry) x Q q Cadeirydd: -Rowland Thomas Ysv t Maer y Dref. Arweinydd: -S. T. Evans, Ysw., Silweix, Castellnedd. Bciruiad :—Mr D. Prosser (Eos "Jyniwia) Treorky. Cynelir Cyngherdd Fawreddog rr: y. hwyr yn Neu add y Drtf. Y programs yn cynwys yr holl yn awr yn barod, ac i'w cael gang; v c. J. P. REYNOLDS, Cwmpandy Mill J. W. JONES, 13, Alfred St., E. MORGANS, Trysorydd, Skiv es
Y GWAKWYN.
Y GWAKWYN. Ar ol y gauaf du Daeth eto wanwyn gwyrdd, Yn llawn o swynion cu, A rhyfeddodau fyrdd; Mae anian y pryd yma Yn ilawa o seiniau per, A'i miwsig a esgyna I fyny uwch y ser.
Dirif yw'r egin man
Dirif yw'r egin man Sy'n d od i'r lan o'r pridd, A'u gwisgoedd sydd mor 'i&n A'r wiiwr ar doriad dydd; Yr oil yn cael ea mwydo G&n ddystaw wlith neu wlaw, Ac hefyd eu haddurno Gan Anweledig law. Pryd hwn mae'r eneth fach Yn dechreu llawenhall, A dechreu d'od yn iach Ar ol bod yn llesgdu Ac ereill fuont gaetbion Yn ngbarchar cystndd blin Sydd ebo'n d od yn rhyddion 0 rwymau'r cyfryw un. 0 wanwyn hoff a nsad. Mae'tli wenau yn mhob man Yn rhoddi rhyw fwynhad A nertb i tidd-il pwan Ac 0 mae dy haelioni At bawb o ddynolryw Yn peri ioj ganu Mai da o hyd yw Dnw. Aberaman. JOHS PHICK.
. YR AELWYD.
YR AELWYD. Ar dymhor oer y gauaf hir, Tra'r eira yn gorchuddio'r tir, Nid oes un man, a dweyd y gwir, Mwy hoff gan bawb na'r aelwyd; Ar hon mae gwres mal hafaidd hin Tra'n rhew wynt Ilym, neu'n stormydd Preswylfa addas yw i ddyn [blin, Mewn bwthyn dan y gronglwyd. Ar hon pan oeddym yn rhai gwan Y gwnawd pob ymdrech ar ein rhan, Lie cawsom faeth i'n dwyn i'r lan Yn ddynion cryf a gwrol; Ar hon y rho'w'd y cyntaf gam, Dysgasom anwyl iaith ein mam, Ao yr ymbrancem gan roi 11am, Fel wyn mewn nwyd chwareuol. Mae gwyneb ambell aelwyd glyd Fel aewyddiadur lawer pryd, Pan fyddo'r clebrod oil yn nghyd Ceir arni bob hanesion; Ar hon cawd hanes Wmffra Llwyd Yn curo 'i wraig yn ddrwg ei nwyd, A llawer un am ddyled bwyd Yn llys y m&n ddyledion. Dan nawdd y wraig rinweddol lan Mae'r teulu'n ddedwydd-fawr a mân, Ar hon maent weithiau'n ddiwahan Mewn ymgomiadau melus; Ar hon yn daer mae'r tad a'r fam Yn deisyf am i'w plant dinam I rodio'r daith heb lithro cam Ar lwybrau bywyd gweddus. Yr aelwyd yw'r man goreu gawn I dywys plant i'r llwybr iawn, Ar hon mae meithrin dysg a dawn I gasglu ffrwytb gwybodaeth; Ar aelwyd siglir llawer cryd I fagu prif dalentau'r byd- Y cewri mwyaf sydd o hyd Yn Ilawn o bob dysgeidiaeth. x DAVID EDWARDS. Hopkinstown, Pontypridd,
DYLANWAD ABERTH CRIST AR WRTHDDRYCHAU…
DYLANWAD ABERTH CRIST AR WRTHDDRYCHAU NATUR Wylo fu'r haul uwch Calfari—'r adeg ^jwnai 'i Greawdwr drengu; Y gwiwlwys gysawdiau'n gwelwi, A neidiai nos i'n planed ni I Y meini a'r creig llym hynod-ydynt Yn neidio fel hyrddod; A'r croendew fyd i'r cryndod- Mae svvn Duw o'm Iesu'n d'od 1 Am yr lesu yn ymryson-byddent Hwy, y beddau llawnion Rhai'n fwrient yr hen feirwon Er cael yn awr galon 16n. Parhau i fyd fel prawf odiaeth-wno, hyn Yn hanes dynoliaeth, Mai gwir Dduwdod mewn dyndod aeth Adref i'r wyl drwy farwolaeth. Ton, Ystrad. W. E. JENKINS.