Tarian Y Gweithiwr

CWM RHONDDA. AT TEITHIWB,' alias I NID Y LLEIAF o HON?NT.' MRI GOL.Blillaf chwi am ycbydig ofod eto i ddweyd gair neu ddau wrth y person sydd yn defnyddio yr enwau uchoa. Yn y lie cyntaf, nid wyf yn myned i sylwi ar gynwys ei bwt ysgrif am ei gwerth. Nis gallaf gydmaru ei ysgrif a'i ohynwys, ond i'r ffrwd front sydd yn fcystiolaethu i ansawdd afiach y ffynon o ba un y tardd- odd. Yn yr ail Ie, gwelaf ei ymyegaroedd cariadlawn yn cael eu dacgos yn ei waitli yn boddloni rhoddi ei hetiau, S& eotvard a Judas i mi; ond drwg genyf orfod ei hys- bysu nad oes un o honynt yn fy ffitio, ac yn herwydd hyny yr wyf yn eu dychwelyd iddo (fel y mae pob swllt ddrwg yn dy- cbwelyd at ei awdwr) gyda pbob dyfedus ddiolchgarwdh iddo am ei rodd baeIinms. Yn y trydydd le, bydd yn ddigon buan iddo ef ddechreu cynghori dynion l ddyfod alien dan eu henwau priodol wedi y rhydd efe esiampl deilwng iddynt, yn He actio y drwgwtithredwr anfad ar ol cyflawnu rbyw drosedd erohyH, yn diacc i le newydd, a newid ei enw. Dyiai efe wybod ei bod yn ormod o'r dydd i dderbyn cyngboticn heb esiamplau. Yn 01M, hoflwn gael gwybod ganddo pa Ie y mae yr adnod ddiweddaf i'w chael, sef Pob un a. ewyBysio fyw yn dduwiol a erl dir. Ydwyf, Cymer. GLAS MEMPADYDD.

DOSBARTH GLOWYR CASTELLNEDD Dydd Sadwrn, yr 23ain cyfisol, cynaliwyd cyfarfod misol y do^bsrth ucliod. Yr oedd Mr Thomas DavJes, Sywydd y eesbarsb, yn absenol, o berwydd marwokuriti ei ferch anwyl, yr hon a <Wy«hwelo«Jd yn ddiweddar o America, wedi ttod ynt{yn claddn ei pfcricd, a darfu i'r cynrychiolwjr oeckynt yn bre- senol basio pteidiais o gydyMS*oaftad â. Mr Davies yn ei draiiod blin. Y pwnc nesaf oedd mewn cysyMtiad â. gweithwyr glofa Emiliy yn rhoddi i fewn i'r meistri i dderbyn y ddau a haoec y cant codiad diweddaf am dymhor. Dywoiodd y cynrychioiwyr ymgynnlledig noid oeddynt yn yet-yried yn iawn cu bod hwy i ymyraeth o gwbl, gan fod y gweitfliwyr eu huaain yn foddlon cydsynio a'r telerau, ac ystyriect fod hyny yn arddangos tekalad da o'u tu hwy, ond cynghorent y dynion i wneud eu hachos yn un dyogel. Yna aeth y cyfarfod drachefn i ystyried Cynllun y Ffyrling, ond penderfynwyd i ohirio y mater. Y peth nesaf a ystyriwyd oedd mewn cy- sylitiad a'r personau hyny na chyfranent tuag at y Sliding Scale. Dywedodd Mr Evans fod amryw o'r glofeydd wedi talu i fyny eu levies oddiar y cyfarfod diweddaf, y rbai nad oeddynt wedi cyfraira dim yn flaenorol; ond ar un yr pryd fod amryw lo- feydd eto nad ydynt wedi cyfranu o gwbl. Dymunodd y cyfarfod ar Mr Evans i gy- meryd y mater i fyny, ac ymdrin ag ef fel y gwelo yn oreu. Yna penderfynwyd i gynal y cyfarfod misol nesaf yn y Landore Inn, Glandwr, dydd Sadwrn, Ionawr 19eg, 1884, am haner awr wedi pedwar yn y piydnawn, ac fod Mr Evans i wahodd gweithwyr y Fforest Fach, Glandwr, Llangyfelach, Tanygraig, Port. tenant, a lleoedd ereill i fod yn bresenol yn y cyfarfod hwnw. Yr oedd yn wir ddrwg gan y cyfarfod gael ar ddeall, trwy gyfrwng y wasg, fod y fath gamddealldwriaeth yn bodoli rhwng aelodau y Bwrdd, gan fod hyny o angenrheidrwydd yn sicr o fod a thuedd ynddo i wanhau dy- lanwad y Bwrdd i raddau mawr, Y mae glofa Clydach-Merthyr wedi talu y swm o 4p Is. 10c. tuag at gynal y Bwrdd.

NEWYDDION 0 PATAGONltl, Mm Gei.,—Derbywiodd Mr Herbert Da-vies, teitiwr, Aberamfin, lythyr yn ddi weddac oddiwrth ei gyiafll, y Bonwr James Harris, yn yr hwn y oeir rbai n-ewyddicn pwysig mewn oyeyBtkvd &'r Wlad fa. Dyld- iad y llythyr yw Tachwedd 4ydd. Gyda eich hynawsedd arfecol, ni a obeithiwn y caniatewdi ycfeydig ofod o'ch papj-r peblogaidd i nodiad ncu ds-au o'r nytbyr a enwyd ttcliod. Dywed yr ysgrffenydd ei fod ef yn iacb, a ehydoftbydda Reolwr y bytSj-snwil am hyny, ac a yn mlaen i ddv.-eyd,- Nid yw pob peth yn ddymunot gyda tit yma eleni eto—e id yw yr afon wedi codi eluni; ac o hetwydd hyn, bydd rhan fawr j o'r Wladia heb wenitb. 4 Mae y gam!as fewr yn gweithio 3m dda ond o ran kyny, y mae y ddwy yr un modd ond o ran hyly, y mae y ddwy yr un modd ond fod y Re sydd yn arfer codi gwenith mewn cyflctwuder mawr bob blwyddyn heb ddim e4eni; a cfaan mai yn y rfeanbarth j hwnw yr wyf fi yn cartrefu. yr ydwyf, o ganlyniad, yn mhlkh yr anffouusion sydd heb ddim gwenith. 1 0 herwydd yr aoghaffael yr ydym ynddo, mewn canlyniad i'r anffawd i'r afon beidio oodi i ddyfrhau y tir. yr ydym ni sydd yn byw yn y parth deheuol o'r WIndfa wedi penderfynu myned at y gwaith o dori camlas fawr deugain milldir o hyd, set mwy na cbymaint arall e hyd na'r un sydd yn y parth gogieddol, ac yr ydym yn ar faethu ei chael yn barod ynmhexi blwyddyn Wedi oael hono, ni fyddwn yn ymddibynu i gymaint graddau ar godiad yr afon ag yr ydym yn bresenol. Gwelwch, gan hyny, pa le bynag yr & dyn, ei fed, yn ol cwrs naturiol pethau, yn cyfarfod & rhwystrau.' Enghreifftiau anhapus o newyddion yw yr uchod, Mri Gol. oud dichon, er hyny, y carai llawer o'ch darllenwyr eu gwybod, i er mor annymunol ydynt. Hyderwn y bydd gan y Bonwr well newyddion i'w ban- fon y tro nesaf. Y mae yn anfon ei gofion caredicaf at bawb o'i hen ffryndiau. j Ynyslwyd. TWRFAB.

EISTEDDFOD SALEM, PORTH. Dydd Nadolig cynaliwyd yr eisteddfod uchod. Llywyddwyd, yn absenoldeb A. Thomas, Ysw., Caerdydd, gan T. Griffiths, Ysw., Cymer Villa. Beirniad: y cyfansodd iadau, &c., Parch J. Ckulanydd Williams, Maeeteg y canu, Mri D. Bowen, Abercarn, ac R. C. Jenkins, Llattlli cyfeilydd, Mrs Clara N. Davies, Caerdydd; arweinydd, Parch G. Thomas, Porth. Dechreuwyd yr eisteddfod am oddeulu 11 o'r gloch y boreu, ac awd yn mlaen yn y drefn gaulynol:- Adroddiad i rai dan 15 oed, • Y fam a'r gloewyn byw;' pedwar yn cystadlu—cyd- fnddugol, Isaac Williams a Henry Rowlands. Unawa i baritone, Hen wlad y cymanfa oedd;' chwech yn cystadlu-goreu, Thos Jenkins, Hafod. Beirsiadaeth y llinellau ar I Drychineb Sunderland;' chwech ifewn -goreu, Llef o'r Neuadd, yr hwn ni atebodd i'w enw; ond yr oedd allan o'r gystadleu- aeth am mai 48 o linellau oedd ganddo yn lie 50, ond rhoddodd Mr Griffiths (y llyw. ydd) y wobr o 15s iddo. Chwarea ar yr harmonium, 'Andalusia;' pedwar yn cys tadIn-goreu, Wm. Morgans, Cymer; and rhoddodd R. C. Jenkins wobr i Elizabeth Ann Davies. Ar yr amser hwn daeth y llywyddapwyntiedig, Alfred Thomas, Ysw., i fewn, gan gymeryd y gadair. Deuawd, I Go, baffled coward, go;' pum' cwpwl yn eystadlti-goreu, John Daniel a'i gyfaill, Cwmbach. Araeth ar I Barnsaith yn cystadlu, a rhoddwyd y wobr i Elizabeth Ann Dyfent, Mertbyr, a John Morgan, Tylorstown. Beirniadaeth y traethawd ar Y cynllun goreu i efrydu yr Ysgrythyrau yn yr Yegol Sabbothol;' chwech i fewn- I goreu, Beread, yr hwn ni atebodd i'w enw. Cystadleuaeth corau y plant, Gwerthiad Joseph;' tri chor yn cystadlu—goreu, c6r y Ddinas Cystadleuaeth y prif ddarn corawl, I Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel;' chwech cdr yn eyetadln-goren, c6r Moriah, Dowlais, o dan arweiniad John Davies, A.C. Adrodd I Ymson y liofrudd;' 27 yn cystadlu, a rhoddwyd y wobr i Eliza- beth Ann Dyfent a David E. Davies, Dow. lais. Unawd i soprano,«Youth of May;' un yn cystadlu, a chafodd y wobr, sef Miss Williams, Pontypridd. Cafwyd eisteddfod lwyddianus iawn. Yr oedd y capel eang yn annyoddefol o lawn, a chanoedd ar hyd yr heolydd yn methu cael lie i fyned i fewn. Yn yr hwyr cynaliwyd cyngherdd, pryd y gwasanacthwyd gan y beirniaid cerddorol, Mrs Clara N. Davies, Caerdydd; Miss M. Morgan, Llantrisant; a Miss Bronwen M. Thomas, Porth. Llyw- yddwyd gan T. Griffiths, Ytw., Cymer Villa,

EISTEDDFOD FLYNYDDOL TRE HARRIS Cynaliwyd yr eisteddfod uchod ar ddydd N adolig yn nghapel Brynhyfryd, perthynol i'r Bedyddwyr. Beirniaid-y gerddoriaeth, Mr D. Evans (Eos D&r), Maerdy; cyfan- soddiadau, adroddiadau, &o., Parch. Ben. Evans (Telynfab), capel y Gadlys, Aberdar. Llywyddwyd gan Joseph Owen, Ysw., Taff Vale House, Merthyr. Arweinydd, T. J. Evans. Ysw., Bargoed House, Treharris. Cyfeiliwyd yn ddiheuigdros ben gan Miss R. Evans, Bargoed House. Agorwyd gweith rod iad an y dydd trwy i Eos Dfir ganu Hen wlad fy Nhadau,' a'r dorf yn uno yn y gyd- g&n. Yna araeth ragorol gan y llywydd An erchittdau gan y beirdd. Wele eiddo y Dryw: Mae Owen yn llawen fel l!ywydd,—ac hefyd Yn gyfaill ysblenydd; A'i lan rad galon rydd A ddoda bawb yn ddedwydd. A gorenwog arweinydd—hefyd Yw Evans aneilydd; Yn llawen ac yn ben y bydd, Heb anair yr wyd bsunydd. I'r alto a gano yn oreu 0 am giel bod yn ddiddim (Swn y Juwbili), gwobr 3s; goreu, Epbraim Lewis, Aberaman. Adrodd Dinystr Jemsailem,' gwobr 5s; goreu o saith, John WilSaxns (Eryr Glan Gwawr). Aberaman. Deuawd, Mae Cymru'n barod,' gwobr lOa bQddugol o bedwar, John Lake, Aberaman, a Wm. Hopkin, Abercwmboy. Beirniadaeth y traethawd ar I Gyinllun y Ffyrling,' gwobr 42 2s.; pedwar yn eye- tadki, dau yn Seisneg a dau yn Gymraeg -gorou, David Thomas, Llandudoch, ger Aberteafi, brawd y Parch B. Thomas, Tabernael, Merthyr. Pe cyhoeddid y traeth- awd hwn, credwn y gwnaetbai gymaint, os nad mwy. tuag at fabwysiad eyffredinol y, Cynllun Ffyrling nag unrbyw beth sydd wedi ei wm-ud hyd yn hyn. Y mae gyda r i bob parch ac ymddiried yn Mri Ivor James, cofresfcrydd-y coltg, W. Abraham,-aD. Mor gan, ond credwn pe buasai managers ein glo, fõydd, ac ereiH, megys T. J. Evans, Ysw Treharris W. Be van. Ysw., Penrhiwccibr Joseph Owen, Ysw., Taff Vale House, Mer- t'hyr, yn nghyd a'r gweinidogion perthynol i'r gwahauol enwadau, y rhai sydd fi dylan wad mawr yn mhlith y dosbarth gweithiol yn sir Fynwy a Deheudir Cymru. buasent yn sier o gario tffaith mawr er argyhoeddi y werin. Mae y cynlitm yn deilwng o gyd ymdeimlad a chy-northwy ymtrferol boll weithwyt ein glofeydd. Canu 1 Merch y Mel inydd.' gwobr 5s; goreu, Mary Lewis. Aberaman. Cystadleuaeth i gdr o blant heb fod ft an 30 mewn rhif. nac uwchlaw 16 ced, a gano yn oreu I Ai difater genyt ein colli ni' (TMyn yr Ysgol Sul), g\vobr £ 2 rhan- wyd y wobr rhwng cdr Bethania a oh or Brynhyfryd. Ganu ¡ Y Gardotes Fach,' gwobr 7s. 6c.; bud.dugol o saith, William Hopkin, Abercwmboy. Cystadleuaeth gor swl i gdr o'r un gynnljvidfa, Clyw, O Dduw, fy llefain' (D. Jenkins), gwobr 4p.; buddugol, c6r Cwmclydach dan arweiniad Thomas Phillips (Alaw Wyn), Beirniad aeth y Fatwnad i'r diwedd ar Wm. Price, masnachydd, Troedyrhiw, Merthyr, gwobr • £ 1 Is.; buddugol, D. Onllwyn Br.ace Beirniadaeth yr englyn i'r Mab Afradlon,' gwobr2sGc; 9 yn cynyg—goreu, Teimladwy, or-d ni atebodd i'w enw. Canu y Solo Bass 'Why do the Nations' (Messiah), gwobr 15s cydfuddugol, John John, Pontypridd, gynt o Aberdar, a John Thomas (loan D&r), Penrhiwceibr. Beirniadaeth y traethawd ar 'Hanes Treharris,' gwobr £1 Is; goreu o ddau, Craigfryn, Mynwect y Crynwyr. Beirniadaeth ar y 100 llinell ar Yr Ystorm,' gwobr £1 j rhanwyd y wobr rhwng G. George (GruffyddDyfed), Heolyfelin, Aber dar, a LIef o'r Corwynt, a rhoddwyd 10s i'r trydydd, sef Thalamus. Can, 'Chwi&o'r Cadach Gwyn,' gan Miss S. J., Morris, a gorfu iddi ail ganu. Canu Corawl, i gor heb fod dan 60 o nifer, I Molwch yr Arglwydd,' gwobr .612, ac Oil Painting o'r arweinytld buddugol, gwerth ill 10s tri ch6r yn cys tadlu—Treharris, Aberaman, a Chwm clydach, goreu, cbr Gwawr, Aberaman, dan arweiniad Levi Jones. Beirniadaeth y ddau englyn i'r I Grwgnachwr,' gwobr 5s. deg yn cystadlu, a rhanwyd y wobr rhwng Sigma a Meurig Idwal, ond ni atebasant i'w henwau. Beirniadaeth y Cywydd i'r Carchardy,' gwobr 10s.; goreu o ddau, Michael Thomas, Cwmllynfell, Ystalyfera. Adrodd Ac felly yn y bla'n' yn gampus gan W. Evans, Clydach. Cafwydeisteddfod rhagorol yn mhob ystyr. Yn yr hwyr cynaliwyd cyngherdd, pryd y gwasanaethwyd gan Miss S. J. Morris, Llanelli; Mrs A. Lewis, Treharris; Eos Dar; Mr Rees Jones, Hirwain; Mr D. Williams (Llew Maboc); Mr Tom Jones, Treharris, a'r Treharris Glee Party, a gwnaethant oil eu rhan yn rhagorol.

GLOWYR DOWLAIS A'U HORIAU GWEITHIO. At Lowyr Peheudir Cymru, Swydd Fynwy, a'r Cyhoedd yn gyffredihol, Yr ydym ni, y rhai sydd â.'nhenws'Oisod, yn ei ystyried yn ddyledswydd arnom, yn ngwyneb yfath anfri anwireddus a gynwysa. llith I Glowr o Ddowlais' yn y DARIAN am yr wythnos ddiweddaf mewn cysylltiad & chytundeb gweithio newydd glowyr Dowlais, yr angenrheidrwydd o wrth- dystio yn erbyn yr anwireddau gynwysa y llith dan sylw. Ein barn ni fel pwyli. gor ydyw, fod y llith wedi ei gyfan soddi oddiar ysbryd maleisus, yn nghydag amcan i niweidio Mr D. Morgan, ein gor- uchwyliwr, yn yr etholiad diweddaf. Yr ydym hefyd am hysbysu'r cyhoedd ein bod yn gydwybodol o'r farn ein bod yn cy nryebioli teimladau holl lowyr Dowlais wrth gyhoeddi y gwrthdystiad hwn. Hefyd, teimlwn fod y llith dan sylw yn taflu anfri arnom ni fel pwyllgor, am ein bod wedi cydsynio a gwneud y cytundeb; ond da genym ddweyd nad ydyw barn ein cyd- weithwyr ddim yr un am danom ag y myn yr ysgrifrnydd hwn iddi fod. Eto, teimlem yn ddwys fod un dyn sydd yn ymdroi yn mhlith y glowyr yn anfon y fbth lythyr eynhyrfus ac anwireddus o dan y fath am. gylchiadau, ar amser pan yr oedd perygl i boll Icwyr Dowlais droi allan ar strike, ac amddiladu 20,000 o drigolion o'u cysuron naturiol. Ond da genym hyebyau'r cyhoedd fod yr ysgrifeuydd twyllodrus hwn wedi metbu yn ei amcan, ac fod teimlad glowyr Dowlais wedi ei gynhyrfu, nid yn erbyn y pwyllgor a'n goiuehwyliwr, ond yn hollol i'r gwrthwyneb; beiddiwn ddweyd fod I gwell teimlad tuag at ein goruchwyliwr yn Nowlais heddyw nag erioed. Yn awr am anwireddau y I Glowr o Ddowlais.' Yn gyntaf, dywed-I Pe buasai D. Morgan wedi dyfod i'r cyfarfod nos Lun i egluro y cytundeb, cawsai weled beth oedd barn tua 1,500 o'r glowyr am ei waith.' Yr ydym ni, y pwyllgor, yn tystio ein bod yn y cyfarfod dan sylw, ac nid aw- grymodd ond dau berson yn anig eu han- foddlonrwydd i'r cytundeb eithr yn hyt- rach, cefnogwyd ef yn unfrydol. Yn ail, dywed—' Y maent yn gweithio 57 o oriau yr wythnos yn ol yr hen gytun deb, ac yn ol y cytundeb newydd 58 o oriau.' Ni wnawn sylw o'r anwiredd hwn, ond yn unig ei gyfeirio at y cytundeb newydd. Yn drydydd, dywed—'Fod yr ochr arall 1 r cytundeb (sef ochr y glowyr) yn gor- chuddio y llewyrch a gafwyd o du yr l haliers.' Tr ydym yma eto yn bysbysu fod y cytun- deb newydd yn well i'r glowyr na'r hen gy. tundeb, am fod y cytundeb newydd yn golygu ein bod i weithio yn gyeon bob wythnos, ac nid gweithio fel ffyliaid am un- wythnos ar ddeg, a gweithio tua haner ein hamser y ddwy wytbnos arall. Yn bedwerydd, dywed-, Fod yr haliers i wneuthur yr un faint o waith o dan y cy tundeb newydd ag yr oeddynt yn ei wneud o dan yr hen gytundeb.' Y gwir yw, nid oes gorfodaeth ar yr haliers i wneud cyfran o waith o dan y cy tundeb newydd, ond yn unig gwneud cy- maint ag a fedrant yn yr oriau yn ol y cytundeb. Yn burned, dywed—' Mai cyngbor yr hen ddyn oedd, y buasai yn well myned ya mlaen heb un cyfnewidiad yn yr oriau 1 yd derfyniad y Sliding Scale. Yr ydym eto yn hysbysu mai cynghor yr hen ddyn i'r haliers o'r dechren oedd, iddynt Lwy i gyffroi am ddiwygiad yn yr oriau Fweitbio ar eu penau eu hunain, yn anni- bynol ar y glowyr, a chynghorodd bwynt i raddi mis o rybudd ar y cyntaf o Dachwedd.' Nid ydym yn credu ei fod yn werth manylu yn mhellach ar lith y glowr twyll- odrus o Ddowlais; ond credwn y gwel y cyhoedd ei dwyll wrth ddarllen y cytundeb a wnawd rhyngom At meistri ar yr oriau gweithio.—Yn gywir, ar ran y pwyllgor neillduedig, JO WATTS. SOLOMON HIL-L. Wele yn canlyn y cytundeb a wnawd cydrhwng y meistri a'r gweithwyr :— Dowlais Iron WorJct, lotli Dee-, 1883. It has been agreed this day that the Dowlais colliers work according to the fol- lowing time table:— | Train Pit Pit j Time j starts storte. finishes. 1 worked. A.M. A.M. P.M. | IIRS. MIN. Mon 6.30 7.80 5 0 9 30 Tues i G 30 7.K0 5.0 9 30 Wed.] 6 80 7 30 5,0 J 9 30 Tburs.} 6 30 7 30 5.0 { 9 30 Frid.J 6 80 7 30 5 0 | 9 30 Situr 6 30 7.80 60 j 7 00 Total 55 0 No men, except- sufficient to attend and carry, to come out in case of accident. The Overman will appoint the men and number. The men agree to work extra hours to make up for lost time attendiug funerals. If the men work the same on the first Monday commencing the month, pay Satur. day, and Monday after the pay for next two pays, the extra hour on Saturday to be knocked off. EDWARD MARTIN, MATHEW TRURAN, DAVID ABRAHAMS. DAVID MORGAN, SOLOMON HILL, DAVID MOKGAN, EVAN JAMES, MORGAN WILLIAMS, JAB. THOMAS, STEPHEN BLACKWELL, DAVID JONES, THOMAS EVANS, Haulier, 1 WILLIAM THOMAS. Haulier, DD, EDWARDS, Checkweigher.

TABERNACLE, LLANELLY. THE ANNUAL GRAND CONCERT Of higl(class music will be held at the above place On Monday Evening, Dec. 31st, 1883. Princpal Artistes:— Soprano,—Miss Marian Williams, from the London, Manchester, and Birmingham Concerts. Tenor,—Eos Dar, winner of the Tenor Solo at the Birkenhead National Eisteddfod. Baritone,—Mr. James Sauvage, from the Royal English and Italian Opera Companies. Assisted by the Chapel Choir. Accompanist,—Mr. Luther Owen. Conductor,—Mr. C. Davies (Alaw Meudwy), U.C.W. TicketsReserved Seats (Numbered), 3s.; Front Seats, 2s.; Back Seats, Is. Plan of the chapel may bo seen at Mr.' C. Davies's Music Warehouse, and seats secured. Doors open at 7 o'clock, to commence at 8 p.m. J. WILLIAMS, Hon. Sec. YSGOLDY CENEDLAETHOL Y NELSON. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod dydd Calan, Ionawr laf, 1884. Beirniad y oanu :—Mr. D. T. Prosser (Eos Cynlais); y traethawd, &c.:—Parch. R. 0. Jones, Nelson. I'r c6r, heb fod dan 40 mewn rhif, a gano yn oreu 'Clyw, 0 Dduw fy llefain," D. Jenkins, Trecastell, gwobr £5, a .£1 i'r ar- weinydd. 7 8'jjW Kwy, I'r c6r, heb fod dan 30 mown rhif, a gano yn oreu I Y Gwanwyn,' Miiller, gwobr 30s., a 5s. i'r arweinydd. I'r eõr o blant, heb fod dan 20 mewn rhif, na thros 15 oed, a gano yn oreu Ai difater genyt ein colli ni?' Telyn yr Ysgol Sul, gwobr 15s. Am y gweddill o'r testynau gwelly pro- gram, i'w gael am y pris arferol oddiwrth yr ysgrifenydd,—Wm. Hopkins.J Grocer, Nelson, near Cardiff. NOTICE! j THE ROCK FREEHOLD LAND SO CIETY, receiving monthly and other subscriptions, require local secretaries in all districts unrepresented. Apply to W. R. Burges, Aberavon, or Head Office, 38, Finsbury Circus, London. Quinine Bitters GWILYM EVANS. 5Wn ryn gymysg Celfyddydg* Lrs^prillar°|pff,en' TCynwy8a Q^nina barsapnlla, Seffron, Lauender, DandeS hon. Gentian, a Burdock, sef yr oil o'i daryariadari a nodasom, yn y fath gY. ag 1 8lcrhau cydweithredSa llwyddianus ar yr oil o elfenau gweith- gar y cyffeinau, er cyrhaedd a dyogela y dybemon dajonus mewn golwg eigyfansoddi. Cyfaddefir gan brif fed? ygon y dydd loi Quinine m Gwilym Evans y cydgymysgiad mW»l ^Uvfra? •Sy hyd yma wedi ei Wneri C r cyfiemau uchod, EU GWEITHREDIAD. I maent yn cynorthwyo traul vr vml borth yn gweilhau » hwylmn y ctSS rediad, yn oryfhau y giai a™ yn puro a flrwythloni y redinol07^881^ 1 yn Wftoir oyS. Nerthl'yThanC iad, ac o horwydd hyny y rh|j agored 1 anwydon a'u canlyniadau Y maent ynadnertha ac yn adfyShan. cyfansoddiad a'r tymherau, ZZ gZhZ hyny y maent wedi enill iddynt eaS Zhyg)^eradwyaeth itaass en2f,oU y° oddiwrth bemS d^bas311™01 gyIohoe,3<i oym. (chemists), adnabyddus y^Aa/amWte M thin o'r wl^^# cyfemaxlau ac enwau y personau tfu pres^ylf^' tystioiaethu y aelS SZdd brofi eu ^yngdod7 Si anfon at y personau eu hunain. Nfe tfJl?*h*6y ■ ,hyn am Iawer 0 dvsl* tiolaethan ereill. Nid oes nemawrl ddiwrnod yn myned heibio heb fod pe*- chenog y Bitters hyn yn derbvn PVJS adwyaethau i'w heffeithiolrwydd Rose eottage, Aberdar, GAREDIG SYR, 1880* cyfleu i wneud pirawfTL I awr ,wedi mne Bitter, cyC^ =1 yrwyfyngaUu tystio oddiS m?vr-a^fySti?i^aetliau arQ1Tw bersonau Fb« m yr wyf wedi cymeradwyo y Bitters AB w» if6- j tndd w' O effeithiau y ova. Bn yn achos 0 dàychryu i rni ddyfod 0'. ,,awer lawi1 er symud hyn oil, M— y cof yn llawer gwell, mae yr aelodan vn inch a chryfion, tra mae y Bitters yu area v7hvn ac.yn helP mawr l dreulio yr hyn a dderbyrur i'r cylla. Bu amser n*n ag oedd dal yr ysgrifbin yn faich i mi and yn awr gallaf ysgrifenu yn ddigryn fel yn 9 dyddiau gynt, fel y gwelwch wrth y UySni! „Nld^3 §enyf awr ond /vmWj lwlad lvi<? lltIiChwi 1 wasanaethu eich gwlad ach cenedl am flynyddau lawov Yr eiddoch, garedig Syr, yn wir serohool THOMAS PRICE, Baptist Minister Llwynpia, „ Hydref 21,18801 Gi^HV^T?T?,W8di cl?rwed llawer am eiofl arnw Blt^ers' pendorfynais roddi prawl arnynt. Bum am rai misoedd vn oael f« cyflreaiLl,^m2 chwaeth at ddim, welder ysbryd, ao 2 brydiau poen angerddol rhwng fy ysgwvd? yn ddiau, oddia°r afieffl f Lwer. Ond da genyf eich hysbysu fy mod wedi cael llwyr lachad; teimlaf yn aJr mcS iacb fy ngorff a bywiog fy ysbrycTaa^ teimlais nemawr erioed, wedi derby^ 5 honwyf y budd hwn trwy gymeryd efah darpariaeth fyd-enwog. Mae dyledswydd yn fy ngorfodi i anfon y llinellau hynTfca eich gosod at eich rhyddid i wneuthnViI defnydd o fynoch o honynt. Dvi^af iSJl bob llwydd i wasanaethu eich cenedl. Yr eiddoch yn gywir, J. R. JONES, Baptist MinfgfQf Mynydd Cynffig, SYR,-Bum yn dyoddef llawer oddiwrth ddolur yn fy mhen, iseid-r ysbryd, diffyo archwaeth at fwyd, ac ar ol ei fwyta, blui. der mawr. Prynais botelaid 4s. 6o. oddi. wrth Mr. Richard Jenkins, Kenffig Hill, at ar ol i mi ei chymeryd, teimlais fy hun wedi fy adferu i'm lechyd arferol, ac yn aUnoa i ddilyn fy ngalwedigaeth. Yr ydwyf weS eu cymeradwyo i eraill, a thystiolaeth » rhai hyny yw eu bod wedi derbyn 11m anrhaethol trwyddynt, a byddaf yn fcAimki yn ddyledswydd arnaf eu cadw bob umagy fel trysor penaf y teulu. JOHN LLWYD (loan Cynffig), GOFALED PAWB AM Bm: Gan fod amrywiol o ddarpariadftU 0 Quinine i'w cael, megya Tincture of Quinine, Quinine Wine, Quinine Mix- ture, &c., y mae rhai ymofynwyr am Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans yn cael eu twyllo a'r pethau hyn yn y modd mwyaf dideimlad a digywilydd; Wrth geisio hwn gan yr Apothecarf, nid digon yw gofyn fel hyn, "Potelaldo Bitters," "Potelaid o Quinine Bittern, nac ychwaith "Y Quinine yna," ond gofaler gofyn am "Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans," ac os na fydd yr enw Gwilym Evans, F.C.S.,M.P.S., wedi e ysgrifenu ar Stamp y Llywodraeth 81 bob potel, twyll a ffugiad ydynt. Pd y Potelau yw 2s. 9c. i 4s 6c.; men blychau, 12s. 6c. yr un. Cynwysa Poteli 4s. 6c. ddau^cymibl &i a rhai 2s. 9c., ac felly gall y ptynwi wrbed Is. wrth gymervd y rhai mwyalt|

LLYTHYR 0 QUEENSLAND. MRi. GoL. ,—Derbyniais lythy r er's ychydig yn ol o Queensland, yn rhoddi tipyn ohanes y lie; a chredwyf y bydd yn dderbyniol gan eich lluosog ddarllenwyr. Gwelais nodyn yn y DARIAN am Rhagfyr 20fed yn ein harwain yn hollol groes i'r brawd hwn sydd yn ysgrifenn ataf fi, yr hwn sydd wedi bod yn Queensland gymaint o flynyddau ag a fu yr hwn a ysgrifenodd dan y penawd 1Y Farchnad Lafur yn Queensland' o fis- oedd. Ond dyna fel yr ydym yn gweled pethau, o ran hyny, yn ein cylch ni-e.m. bell i un yn nghanol tywyllwch pan y mae haul masnach yn gwenu ar ereill. WILLIAM DA VIES. 11 Pioneer Estate, Hydref 6ed, 1883. ANWYL DAD, BRAWD, A CHWAER,—Dyma fi yn cymeryd y cyfle i ysgrifenu ychydjg o linellau atoch, er i chwi ddeall fy mod i yn iaoh a chysurus-mor iaoh ac mor gysurus ag y bum erioed. Er fy mod yn mhell o I Gymru wen,' gwlad fy ngenedigaeth, eto, nid yw yn edifar genyf fy mod wedi d'od yma. Gallaf yn y llythyr hwn roddi ychydig o hanes y lie mawr yma. Y mae rhyddid neillduol yn y wlad hon,—gallaf fyned allan pan yr ewyllysiaf gyda'm dryll i chwilio am helwriaeth; Y mae yma fwy o ryddid yn cael ei roddi i weision amaeth wyr yn y rhan hon o'r wlad, sef y plantation siwgr. Y mae yma ganoedd o fechgyn nad ydynt yn gwneuthur dim ond aredig y tir. Nid yw y rhai hyn yn dechreu gweithio hyd saith o'r gloch y boreu. Nid yr aradr- wyr sydd yn gofala am y ceffylau yma, fel yn yr Hen Wlad; ond y mae yma amryw o black boys i ofalu am y rhai hyn yn y boreu,. canol dydd, a'r hwyr, fel nad oes ganddynt hwy ddim i wneud ond aredig. Y maent, wrth y gorchwyl hwn bob dydd trwy y flwyddyn, oddieitbr mis Chwefror—nid ydynt yn gwneud dim y mis yma, ao ni dderbyniant gyflog ychwaith am y mis; hwn, oddieithr eu bwyd. Mae eu cyflogau yn amrywio o 30s i 33s yr wythnos, yn nghyda'u hymborth a'u Ilety. Yr wyf fi yn parhau yn y felin siwgr, ac wrth fy modd yn iawn yma, Carwn yn fawr pe byddech yn dyfod yma. Yr wyf yn sicr y byddai lawer yu well i chwi nac aros yna. Pa le y mae James fy mrawd eleni ? Dywedwoh wrtho ef am dd'od—bydd yn llawer gwell iddo nag aros gyda'r amaeth- wyr yna ac os na fydd yn ddedwydd yma, talef ei gludiad-yn ol. Y mae peth chwant arnaf i fyned i lawr i New South Wales o byn i'r Nadolig, i'r gweithfeydd glo. Y mae llawer o bethau mwy manteisiol yno nag yma,—mae yna lawer iawn o Gymry; mae yno addoldai Oyraraeg, pryd nad oes yma yr nn; ac Y mae yr bin lawer yn oerach yno nag yma, a thrwy hyny yn gweddu & natur Cymro yn well na hwn. Y meent yn derbyn eyf. logau pur dda yn y gweithfeydd glo yno. Y mae y gweithwyr bur, medd un brawd wrthyf fi, yn derbyn o 55s i GOs yr wythnos, ond gofalu am eu hymborth eu hunain, cofiwch. Saith cant o filldiroedd sydd o'r lie hwn i New Sooth Wales. ] Un o'r diffygion mwyaf sydd yn perthyn i lawer yma yw, eu bod yn aros gyda glanau y porthladd y gkvniant ynddo, nes pentyru j ar benau ea gitydd, yn lie antario allan] dipyn i'r wlad; a diamheu fod llawer yn j rhoddi anair i'r lie o achos byny, pan, mewn gwixionedd, mai arnynt hwy y mae y bat j Mae yr I bat I yn deohreu yma yn awr, ac y mae yn booth iawn, N id ydym wedi j cael yr un dyferyn o wtaw yma er's chwe- mis; a tbt-wy hyny, y mae y ddaear yn j sych iawn. Y mae prinà6 dwfr befyd mewn llawer Ho er hyny, y mae y pethau j sydd yn tyfu yma yti dyfod yn eu bia^n yn ] dda, o herwydd ni thyf ditn yma ond siwgr. Rliaki terfynu y wakli hon eto. Yegrifen- wch eich haucc yn ol yn fa an. Oofiwch fi yn gynhes at fy hen feistr, Mr J. Lewis, Biaeogwawr. Cofion fyrdd atoch chwithau, j ac at bawb o'm ben gymdeittrion. Ydwyf, eich caeedig ita-wd, 1 JOHN TOHSIAS. |

gydwybodoli droseddu egwyddor, waetbach llythyren yr adran nebod; i gymeryd man tais ar yr efrydwyr yn y modd y proffwyda y Parch E. Davies. Yr wyf wedi myned dros dri rheswm Mr Davies, ao i'm tyb i, Did oes dim rheswm o gwbl gatiddo dros ei apel, Fy nghyd wiadwyr, cedwch eich arian a'ch plant oddiwrth y coleg.' Dywedaf fiaau, Gan hyny, fy nghydwladwyr, anfonwch eich arian a'ch plant i'r coleg«—Yr eiddoch yn wylaidd, IORIS WILLIAMS. OtY.—Yr wyf yn bwriadu rhoddi notice of motion erbyn y Bwrdd Ysgol nesaf i basio ?leidlai9 o ddiolchgarwch i'r Saeson, yr 'sgotiaid,a'r Cvmry bleidiasant ein rhyddid crefyddol.—I.W.