Tarian Y Gweithiwr

i Castle Street, Swansea ^ARGEST STOCK in WALES Gold W*edding- Rings English Patent Lever Watches Brazilian Crystal Spectacles

WILLIAMS ■ Castle Street, Swansea Watehmaker and Jeweller, -0- Gymry hcff de'wch at v Cymu Os am heirdd fodrwyau atir Qriadmo ac awriamau, Gema. a ckaslwroau ciaer Yspectol geifyOd, hin-fyaegydk Gwres-fesurydd, c aw.: Ceir gan Wiifcams, Heol-y-Casteli Trowrh i mewn welVI ei 'star

,< YR WYTHNOS. -v-- Y mae yr oil o'r heddgeidwaid' yn Mor- gamwg wedi cael gprchymyn i gael eu buch- I rechu. Cafwyd.1 rhew caledi drwy gydol yr wyth- 110,5, a difvrGddl canoedd ry. bob!, ieuainc eu btin.,ain ar ia. y gwahanol lynoedid drwy'r vm. Yn herwydd y rhew caled, a'r eira frwnn yn Ngogleclu Cymru, collwyd canoedd o ddef- ■aid y mynyddoiedd. Foreu dydd Merc her, bu farw Arghvydd Duff erin, llysgemad'yddl mmvog, yn 76 mlwyddl oed. Yn gynar foreu dydd Mawrth, cafwyd co-rff Henry Rees, glowr, ar y platform yn ngorsaf y T.V.R. yn Nhroedyrhiw. Yn y tremgholiad, dychwelwyd rheithfarm o "farw- olaeth ddaanwedniol," ac nadi oedd! tystiol- laeth i ddangos p3 fodd y cyfarfu a'i! ddi- wedd. Hysbv^u- fod un niarwolajeth odd'iwrth- y frech wen wedi cymeryd lie yn Abe-rtawe yn ystod vr wythnos. Da.eth yr heddgeidwaid o hyd i'r persom- ja.11 a dor \sant i fewn i siop Mr Allen, genv ydd, Mountain Ash, gan yspeilio e-iddo gwerth oo, Dydd Mercher dygwyd hwyn-t 0 flaen y fainr' yn heddlys Abercynon, a go- hiriwydi yr achos. Y mae dwy ddynes ynyr helynt. Yn Merthyr, y dydd, arall, bu farw Mrs. Price, pried Mr Tr..m Price, y cyfamsoddwr i cerxJdtvro'I a/lmbyddius. Cafodid amryw "bomafides" twyllodrus nad oesddent wedi trafaelu y pellder digonoI i lymeitiani. da.Iu yn hallt yn Abercynon yr vythno.s ddiweddaf, trwy ymweled a, thafarn a/i Refreshment Rooms yn yr orsaf heb itrhos. Dydd Mercher, pasiodd Corfforaeth Aberta" e benderfymiad yo cyln.era.dwyo Mesur Mr. Frank Edwards i sicrhau Yin- reolaeth i Gymru. Yn mhlotdy Newmarket, dytM Sadwrn, bu farw Joseph Parr, yn 103 nThvydd ocd. Yr oedd yn, ysmociwr mawr, ac yn mwynha u iechyd rhagorol hyd: o fewn ychydlig; wyth- fiosau yn oil. Dim ond un o fwyafrif—17 yn erbyn 16— gafwyd yn ffafr atal y trams i redieg ar y Sul yn Nghaerdydd, yn nghyfarfod y Cyng- hor a frynaliwd yn y dref hono ddechreu yr j*vythnos, Dydd lau, derbyTiiodd Mr Chamberlain fuierchiad oddawrth Goirfforaeth, Lluiidain yn y Guildhall, ac mewn cyfarfod dan lyw- ydiliaeth yr Arglwydd Faer, traddadbdd "araeth -.n cymenrdwyo y rhyfel, y Llyuodr- aeth bresenol, ac "Undeb yr Ym h.ercxiraeth Brvdeinig. Dvd.d 1 Gwener (Valentine's Day), aeth i Jlai o "valetines" drwy y llythyrdy nag er- io-ed, ac y inae yr arferiad broni a d-arfod 0 I ddaofan hen, dd'arl'uniau atgas y naill at y flail, oddieithtr fod y cariadem yn anfoin. rhai | destlus a diengar at eu gilydd.. Y mae Arglwydd Penrhyn wedi tynu yn j ol o fod yn llywydd: yr Eisteddfo-d Genedi- p-ethol a gynelir yn Bangor eleni, yr hyn sydd wedi peru cryn s-'arad yni y cylchoedd'! yono, a benDr yn gyffredinOil fod a, fyno y streic yn y chwareli lawer iawn i'w wneyd ) ø ï beniderfynind sydyn. Y mae hyd yn nod1 y newyddiaduron Tori- aidd yn cnnmol araeth Arcrlwyd<l Rosebery yn Lerpwl åydd Gwener. Hysbysir fod amryw wedi colli eu liywyd- 5Ai ar hyd a lied y wlad tra yn difyru eu tninafn ar yr ia, trwy foddi. Nifer y rhai a ddyoddefant yn bresenol oddiwrth y frech we n yn IJundain ydywi 1,201. Yn llys Greenwich, dydd' Gwener, cafodd John W. Noa ve, gwestdywr y Prince of Wales Inn, yno, dalu dirwy o £7 am gan- iata,u i rai chwareu "ddminoes" am gwrw yn ei dy. Tra yn croesi y rheiffordd yn WaunaiT- I^vydd, dydd Mawrth, cafodd William. Wil- liams a Henry John, glowyr, eu lladd gan agerbeirl nt a redodd heibio ar y prydl Cvmerodd angladd Arglwydd Dufferin le yn Clandeboye, dydd Gwener, yn nghanol airwyddion cyffredmol o «ar. Dvdd Gwener, hysbyswydi fod cyflwr y Parch. Ddr. Newman Hall, y pregethvvr enwog, yn dra pheryglus. Y mae e-fe yn awr yon 86 mlwydd oed. Yn vstcxl v flwyddyn ddyfodol, bwriada. ein Llywodraeth wario uwchlaw ^31,000,- 000 ar ein llynges.

-:0:- HWNT AC YMA. GAN BACHAN DIARTH. Bu yn chard lines' ar De Wet yn ddi- Weddar. Cafwyd ef i gangl, a. phani yr oedd ein mihvyr ni ar osod tamed o halen ar ei IgNNt" dvma fe yn 'slippy' fel llysywen oddi- rhwng eu bysedd; unwaith eto; a phaini yn rsgrifenu hwn, mae yr hen 'foy' yn rhydd yn canu "Chase mie Kitcli'ner, I'm a, nigger,' ac oes dim 'doubt' na fydd yn canu am dipyn eto, o herwydd mae.ganddo playground lied o hyd o'i flaen. o— Cynaliwyd cyfarfod: bnvdfrydig .~wn yn ddiweddar yn Cape Tqwn, i'r dyben o wrth- dyst'o ynj erbytn y gwahanol bapyrau yn y gwahanol wledydld sydd yn taflu eu Uys- nafedd ar ymddygiadau eiin milwyr yn Ne Affrica. Yr oedd y cyfarfod: yn gynwysedig o bobl o wahanol genhedlaedd o. Ewrop, ac yn hyny yr oedd y cyfarfod yn nodedig. --0- Yr wyf yn meddwl weithiau bod gprmod « lysniafedd yn caiel ei daJlu. ar enn milwyr ni gan hyd: yn nod llawer o'r Cymry a'r Saeson. Nid wyf yn gweled1 fod hyny yn bollol deg wedi'r ewbI. Nidi wyf yn un o'r rhai hyny sydd wedi meddwi ax filwyr, ac yn taflu fy nghap i'r awyr wrth weled Kuaki, o hcirwydd. yr wyf yn gwybod ei bod: YI) wared- igaeth i'r wlad at ol llawer o'r diogwyr sydd1 yn listio i'r fyddin. iviae rhyw 'shap' yn d'od arnynt ar Oil iddynt listio, ac maent yn cyflawni gwasanaeth sydd yn rhaid wrtho cy- hyd y byddo rhyfelo'edd1 yn y 'ffasivvin.' Yr oeddl Y'I1: dda genyf ddarlLen am. y cyf- a.rfo!d hwnw, o herwydd yr oedd "Tommy Atkins" edi myn/d yn fath. o "laughing; and ridicule stock" i wledydd EWfCp, tel,pe bu- asent yn dsdim ond! barbariaid, ac narJ. oeidel dim. yn rhy aflan i'w gyflawni ganddo. C-nd yr wyf yn meddwl y gelliir mentro dweyd yn didibetrus y saif ein. bechgyn mi. fel cyfan- gorph, ochr yn ochr a, byddini unsrhyw wlad mewn m-oesau, ac nad ydynt wedi'r cwbl mür ddu ag y ilymunir eu paentio gan: rai. —0— Bu tipyn o gleber yn y siop yr wythnos ddiweddaf eto yn nghylch cyfienwi y milwyr a cheffylau, ac a. chig i'w fv\yta, ac fel y dy- | wedais yr wythnos d!daweddaf bod. rhyfel yn fantais i ra.i—gwelir hyny yn a.mlw:g yn awr. | Dywed rhaa o'r papyrau bod rhai o'r con- tractors wedi gwneyd ^95,000 o elw a,r y ceffylau yn uniig, tr9 bod ereill wedi gwnieyd £100,000 01 ehv ar y cig yn unlg; ac os nad wyf fi yn gwneyd 'mistake,' mae y sym- iau yna yn 'fortunes' ba,ch da iawn; ac yr wyf yn sicr y bydd rhaid i Shoni'r halier yma ii rogu enaid yr hen focser bag sd o weith- iau eto. cyn y gall ef ddweyd ei fed Vvedi en ill cymaiht. Fe bnasa.i un. 0 hen boirthmeni ffeiriau Cyrnru yn gwneyd ^15 neu jQio 0 elw ar rhyw hen greadur, buasem. yn barod i'w alw yn 'swinidleir'; a phe buasai L-n o'n bwtcher- iaid yn gwerthu American 'meat' i ni fel cig Cymru, a'n bod yn dyfod i wybod hyny, j galwasem ef yn gythraul; ond., am y 'sharp- ers' hyn, dywadwn eu bod yni ddiynioo iawn am fusnes. Beth yw'r gwahanin.eth ? Nid wyf fi yn gwybod, and yn ol fel yr wyf yn cael a,r ddeall, gellir dweyd fod elw msawr yn ca.el ei wneyd ar bob ceffyl sydd wedi myn'd i South Affrica, ac mae un o bapyrau Llun- dain ger fy mron ar hyn o bryd yn hysbysu fotd y nifer canlynol a geffylaui wedi cael eu danlon i South Affrica, rhwng Hydref iaf, j 1899, a Rhagfyr 31am, 1901, o'r gwledydd canlynol: Y Deyrnas Gyfunol 59,000 De America 25,872 U nol Dalaethau 77,101 Canada 11,304 Hungary 23,936 Awstralia 20,0 < s Heblaw y nifer yma., cyflenwyd dros 14 2,000 o bob math, gan gyfrif y mulod i fewn, gan I' Dde Affrica. yn unig. Pe biiasai y nifer yua o geffylau gan rhyw ffermwr yn Sir Gaer neu Sir Aberteifi, yr wyf yJnl meddwl y gallasai ddweyd ei fod yn weddol geLlOg heb neib i'w amheu a phe buasiai yn gwreyd dim and punt yr un o elw arnynt, mi v isai I y eisi.au iddo wneyd rhagor o waith am y flwyddyn hon.

NODION 0 RHYMNI. --0- Mae yn dal yn fyd gwyn a.r y Rhymniaid: yn hwy nag arfer y gauaf hon; a hyderwn ei bod yn wyn fyd arnynt hefyd. Ond mae yn bosibl fod: amryv yn cael y blaenaf heb yr olaf. Mae y streic sydd i lawr y cwm yn ofnadwy o hir, a chreulon ar lawer glowr dewr. Hyderwn fod glowyr Morgamwg a Mynwy ydynt uwchben digon. 0 w'a;th ac j arian, yn cofio am eu brodyr ar lau'lU Elyrch ydynt yn ymladd brwydr cyflog by .v mor ffymdg a dewr ag y mae y Boeriaid yn Yille- ladd dros eu hanndbyniaeth, eu gnlad, a'u cartrefi. -0- Brwydr "tori y gwaelod" yw hi yma ac acw—brwydr am dipyn am dori v gwaelod i fyn'd a'r ddram. yn mlaen i lanw glo yw hi gydia ni; ond brwydr yw hi yn Affrica am gaiel myn'd a'r caethion duon i dori gwaelod;. y Rand i fynerll a'r trams yn mlaen i lanw yr aur. -0-- "Cartref Ap -yychan" o-edd testyn anierch iadi y Parch. J. J. Williams i'r Cristionogion Y mdrechgar pwy nos. Gwr 0 athrylith fanvr oedd Ap Vychan, ac yma yr oedd yn llawn gwr o athrylith. Aeth Ap Vychan yn syth o eigion y gof i'r pwlpud, a ganwyd ef yn fardd yn ei faintioli mewn un dydö:, pan eniUodd ei awdl Geraedlaethol ar y "Mor." Me^dd-i ar fraich gyhyrog gref fel pob gof, j a bu o wasamaeth mawr iddo rai tronon. Pan yn dychwelyd o'i gyhoeddiad ryw nos Sabbath, a'r degwrn yn ei logell, ymosodwyd arno gan Leidr penffordd, ond cyn iddo gael gwynt y degwm, yr oedd dwm nerthol y gof wedi ei roddi ar ei hydi a,r lawr. Credodd Ap Vychan ei fod wedi taro eii eniaid i fydi arall, a phan oeddt mewn dychr-yn, uwch ei ben, dyma y lleh an, oedd ar lawr yn a,gor ei enau, ac yn yngan "Ap dd-1." Dyna yr unig dro yn ei fywvd y bu yn dda gan y bardd-bregethwT i glywed dyn yn rhegi. -<>- Mae; y ..i<Í¡()d gad am" vn cadw en chy- it ri-ad i iyny yn aTddeirchog gyda ni y oycidiau hyn. Y Sadwm cyn y diweddaf, bu rhywun yn un y Demlau Bachus y rhan uchaf y cwm yn llyncui ar y mwyaf o'r ddiod hon; a phan yn mesur lied: y ffordd adref, syrtbiodd dros ddfibyTii serth, i freichiau angeu ac yr oedd yn medd y meddwyn yn gynar yr wythnos. ganlynol. William Jonfes oe«td ei enw, 57 oed, saer maen, yn gweithio wrth y gweithiiiau d\vfy yn mlaen, y cwm. Fe dybir ei fod yn frodor o Llamberis; ond ni,d, oes sicrwydd. Yr wythnos hon, aecth dyn o'r enw John Harris, Plantation street, Rhymni, i un o Demlau Bachus, Pontlottyn, 01 syrthiodd lawr yn farw cyn yfed y pint. Bu yno ymladd, ac yn y ffrwgwd daeth angeu .1 [i w gipio ger' broai y frawdie fawr i roddi cyfrif am bob peth, oc.dd yn myned miaen yno. Methoddl y trengolydd a chael o hyd i r manylion, beth 1\' vg allant vvrueyd a'r (achos yr ochr draw. -G-- Yr wythnos hon, colloddi Rlh)'mnii hen Gristion a, chydymaith tawel a difyr yn mhersoilli Mr Thomas. Price, un o ffyddlon,- iaiidi Seiont, a'r Parch. R. E. Peregrine, B.D. a rhai wieJodd ef yn, codii, o'r cryd yn didyn- ion oedd: y rhan fwyaf o'r rhai hyny a'i car- iodki i huno. ei hun olaf yn mynwent y Gra.ig, y prydnawn hwn. Heddwch i'w lwen. Iviae yma gydymideimilad dwfn a chyffred- inol a Mr Tom Price, y cerddor disglder, yr hwni a gollodd ei gydmar anwyl yr wythnos ddiweddaf. Un 0 blant Rhymoi oedd Margaret, yn meddu ar dalentaui disglaer a. thiafod ffraeth^-ym 'wit' i gvd'—cymeriad hymod v.;reiddiol-gwraig a mam dymer a got alius. Heddwch i"w ll wch, yn nghladdfa y Cefn. Hefyd, mae cydymdeimlad y He yn rhe:d)eg yn ddwfn gyda y Parch. J. J. Williams, Moriah. Yr wythnos ho-n., cipio/dd; angeu ei gynitafanedig, a.'i umiganedig faban, yn ddwy iiwydd oed. Ddwy flynedd. yn ol colloddi Mr Williams ei briod: anwyl ar ben blwydd y flwyddyn cyntaf o'i fywyd pdodas- oJ. Yr oedd ei fabain. yn taflu goleuni i 1yn cysgod amgeu y fam. Ond dyma y pelydryn hwniw wedi diifodd, a'i unigrwydd yn Ueth- ol. Bydded i'r cyfeilliom i droi at L'dmv im gylSUT a nierth yn Ngeth.sema,nei eu bywydau. Heb hyn anmhosibl yw clal y fath ergyd- ion heb lefaru yn unfryd. Lion genym glywed- am lwyddiant Mr David Morgan, Carno, ac 'Co ot blant dis- glarer Perm el. Mae yn un o fyfyrwyr goreu Coleg Duw inyddail Spurgeon, yn Llundain. Mae wedi derbyn amryw o alwadau oddi, wrth eglwysi rhagoroil er p. n mae yno. Vr 'wythnios ddiweddaf, dyma ddlwy iddo "'1 nghwrnmi eu gilydd1., sef un ■•> Argoed, a 0 Noddfa, Penydarren. Mae y gwr ieutua- gob ei thiol yn adlewychu anrhydedd ar eg- lwys PteMuel, a'r Parch,. G. Griffiths, ei gyvein- 1 idog (lon.,oll a. thalentog. Owain Glyndwr. :0:

HIRWAUN. Araf iawn yw masnach yn y lie hwn- diwrnod neu dda-u yr wythnos. 0 herwydd hyn, clywir llawer yn cwyno, a. gwelir rhai yn troi eu cefnau ar yr ardal, ac yn myned ymaith i Gwm Nedd a. malliau ereill. Trueni mawr fod pobl yn. gorfod gwneyrd hyn, a gorfoduiaeth ydyw, fe] mae'm amlvvg odddwrth y cwyno a giywir o achos ymadael a char-j trefi cysurus a chymdeithas hapus. Er hyn | i gyd, mae cryn waith yn cael ei wneyd yn j yr eglwysi. Bydd un eglwys ar ei goreu yn difyru a.c adealadu yr ieuainc drwy gyfnvng 0 darluniau heirdd o WTlad Canaan ar gynfaes goleiuedig. Eglwys araU yn arncanu gwr. eiddio yr ieuainc yn. egwyddorion Protestan- iaeth drwy sicrhau gwasanaeth Ath,rawon yn y Celfyddydau, y rhai a draddodant ddar- j lithiau rhad a phoblogaidd. Y drydedd eg- lwys yn gwneyd ymdrech ganmoladwy i dalu j ei dyled, ac i'w cynorthwyo yn dysgwyl Mr W. Abraham, A.S., i ddarlithio. ar 'America. Digon teibyg y bydd Bethel yn orlawn nos Iau wythnos i'r nesaf. D. E. Williiams, Ysw., Y.H., wedi adda;w cymeryd y gadair. Eglwys arall eto wedi bod yn tystehu ar- weinydd y gan, ac yn medd\vl gwneyd elw i da o Gyngherdd Fawreddog a gynelir yn J fuan. Ac eglwys arall eto wedi bod! wrthi ym ddyfal yn casglu at Gymdeithas Genadol Llundain. Mae'n wybyddus i lawc-r ech darllenwyr fod y Gymdeithas hono mewn ^50,000 o ddyled eelni, ond mae gwres haelioni yr eghvysi a charedigion cyfoethog yr achos goreu; yn toddi hwnw yn rhwydd. Un enwog am,ei ysbryd cenadol yw y bon- eddwr Dafydd 'Evan Williams, ac y mae wedi bod wrthi yn ddyfal, mewh amser ac allan o amser, a'i Wefusau a thrwy y wasg, yn anog yr eglwys i chwyddo y casgliad u. Clywir ei swm hyd yn mhell; ac y mae ei gyfraniadau wedi calonogi mwy nag un eg- il'wys i wneyd ymdrech ion. clodwiw. Drwy gynorthwy ^15 yr Y.H. y mae eglwys y Tabernacl wedi casglu ^46 eleni, ac y mae clod, mawr yn ddylednjis i'r Mri. Philip Jones, ac Isaac Jones--dau weithiwr hudolus a didldio. Clywsom fod hen eglwys barch- us Nebo hefyd wedi. gwneyd cymaint os nad mwy na'i chwaier eglwys sydd yn ei hymyl. Mawr d'da iddynt am gipio y Ilaw- ryf, a gwmeuthur daioni. Llawenydd genym hysbysu fod; eglwys y Tabermacl yn ddiweddiar wedi ceisio gan y bræwdl ieuanc addawol Rees Morgan Rees igyflwyno ei hunan i waith y weinidogaeth. Nis gwyddom eto a. gydsynia. M: -:r alwad yn 001 bwysig, a dichon ei fod yntau mewn petrusder. Nid oes neb a'i hadwaena yn pet-rusa dim na wnelai genad rhagorol. Os balrnar efe maiÏ, gwell iddo gyfyngu ei wasam- aeth it alwadau achlysurol oddiwrth yr eg- lwysi, a gall felly wneyd llawer o ddaioni, a.dda,WTTi na siomir neb a ddenfyn. am dano. Enallasai Mr Rees lawer gwobr eisotes ar fefusydd Eisteddfodol ac Arholiadbl, ac y mae ei fedrusrwydd fel adroddwr, lienor, a siaradwr cyhoeddius yn gwneyd i ni osod ein dysgwyliadau yn uchel, ond iddo gysegru ei alluoeddi i bregethu "Anchwiliadwy olud Gras, Llwyddiant iddo, ydyw dymuni-ad,

PRIZE DRAWING DAVID THOMAS, DDOLAS, CHWECH-HEOL. Winning Numbers: 1, 1938; 2, 995; 3, 303; 4, 2298; 5, 1471; 6, 705; 8, 29; 9, 207; 10, 2052; 11, 1447; 12, 1970; 13, 1550: 14, Q4I. j All prizes to be claimed within 14 days. Thomas Davies, Thomas Evans, Secretaries.

SEFYLLFA Y I'ASNACH LO. Dydd Llun. Marwaidd iawn yw y fasna,ch 10 me wm am- ryw ranau o Dilcheu,j r Cymru. Yn rhan uchaf Cwm, Abesrdar a'r Rhondda nid ydys ond wedi gwejthio rhyw 8 twin mewm pythef- nos. Ychydig fusnes sydd wedi ei wneyd yn Nghaerdydd! y dyddiau diweddaf hyn, ond gellir dweyd fod y prisoedd- vn cad'w bron yr uii,: Glot ager Caerdydd, 14s 6c i 14s 9c; cyffredin da, 14s; mathau ereill, 135 3c; glo sych 12s 9c i 1310 6c; glo Sir Fynwy, 13s i 135 9c; ail, 12s 6c i 125 9c; No. 3 Rhondda., 155 i 16s; glo men, 10s i 1 os 6c; No. 2 Rhondda, 12S i 125 6c; glo. man., 8s i 8s, 6c; g10 man ager goreu, 8s i 8s vc; glo man cyffredin, 7s 6c; coed pyllau, 16s 3C i 17s. :o

CYNGRAIR MELINVVYR ALCAN. Dydd Sadwrn. diweddaf, cynaJiwyd cyfar- fo:, n!y.u;tuoi Uncieb y MeLn.vyr A lean, YI1 Ngwestdy y Mackworth, Abertawe. Dy- wedodd Mr Ivor Gwynne, Briton, Ferry, fod llawer iawn o glod' yn deilwmg i hen arwein- wyr y fasnach alcan am. y sefyllfa bresenol. I* od y Bwrdd Cyfiafareddol wedi bod. mewn bodblaeth am ddwy flynedd, a'u bod drwy ei offeryuohaethi. atal amryw streic. Pan y terfynai y cytundeb yn Mehefin, er na chredai y celent godiad, admewyddid y cy- tun-lieb. Cyfarwyddwyd yr ysgrifenydd: i ddelio ac achwyniad o Tymewydd ac Chwmafon. Penderfynwyd fod y Bwrdd Cyfiafareddol yn cymeradwyo wythnos o ataliad yn, yr haf dyfodol. Fad Undeh y Melinwyr Llafmau a.c Alcan yn cael ei gyfyngu i Telin,w}T yn unig. Fod yr aehwlau yn 0 cael eu cymer- adwyo i gynorthwyo cymryehiolwyr llafur.

o: CYFARFOD MISOL MWNWYR GORLLEWIN MORGANWG. (Parhad 01 Tudalem 5.) ^RETHOEDD. j Jeisiodd rhai o'r cymrychiolwyr am eglur- .Jdd ar y syraiau oedd yn ddyledus ar amryw gyfrinfaoedd tuag at streic Clydach Vale a'r Dosha rth, ac mewn atebiad dywedodd yr Ysgrifenydd fod rhai canoedd o bunau yn ddyledus arnynit, a, bod' eu sylw wedi ei alw fis ar Oil mas, and nad oed dent hyd yma wedi ta.lu. Yr oedd ereill wedi talu i fyny fuont yn ol yn eu taliadau, a'r rhwystr ar eii ffordd i'w talu pan alwyd hwynt oedd araf- wch y glofeydd. Nid oeddent y-n, gweithio prin haue-r eu hamser. Dywedwyd yn mhellach fod pob ysgrifenydd yn gwybod, neu o lenv: 3 dylent fod; yn gwybod cyfan- swm y trethocld a alwyd yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, a bod yr ysgrifenydd wedi gwneyd tafleni yn gosod allan y swm, geisid ar bob cyfrinfa, yr hyn dahvyd gan- ddynt, a'r hyn sydd yn aros fel dvled. Penderfynwyd fod yr Ysgrifenydd i ddanfon Ilythyr atynt yn vstod y mis dyfod- ol, yn galw arnynt i dalu i fyny. Os gwrth- odir, i benderfynu yn y cyfarfod nesaf pa fesurau: i'w cymhwyso atynt. Cynygiad gan gyfrinfaoedd Rhif 30 a 32. "Y byddai yn briodol i r goruchwylwyT drigo yn neu yn nghymydogaeth Abertawe." Rhesymau dros hyn: Abertawe yn fwy cvfleus i bawb, swyddfeydd mwyafrif o berchenogion glofeydd yn Abertawe, y treuliau yn llai, etc. Aeth y bleidlais dros iddyTit bIThgi-i vn Nhastellnedd. Mwvafrif o dros -,coo. Cynygiad o gyfrinfa Rhif 19. "I gysylltu y s\yddfa a'r telephone." Buwyd vn. hir ddadleu ar fantais ac an- fanteision y symudiad, ac yn hrtrach na bod y mater ym cael ei ruthro yn mlaen heb iddo gael yr ystyraaeth briodol, penderfyn- wyd ei ohirio am fis. Dymunir yn arbenig alw sylw ysgrifenydd- ion at y ffa,ith nad oes onri niifer fpr'han ü honvnt yn llanw y creddythyrau a'r ddych- welen fel y gciynir: Darperir yn 'dynt i gael rhif y personau a weithia vn mhob glofa., a'r hyn a dderbyniwyd o iawn-dal ond ni wneir hy-n, gyda'r c^nlyni?^ na^ p'v-dir dweyd gydag unrhyw gvwirdeb faint dder- bynir o iawn-dal, na nifer yr anondebwyr ddichon fod yn Ilechu yn y glofejdd. Y mae He i gasglu fod yn y nifer fawr o'r dosbarth olaf, ac ond ein cvHenwi a'r wybodaeth. a geisir, dichon y r:e1h eu symbylu i'r gorlan undebol. Apelir ntnrh i gydymffurfio a'r cais hwn hyd y mae yn bosåbl genych. Bydd h,an;es y gwahanol faterion y buwyd yn ymwneyd a hwy yn vstod y mis \711 nglvn a chyfarfodydd, cynghorinn, achosion cvfr- reithol, awn-daladau, annghydfedau, etc., yn yr adroddiad ddanfonir i'r cyfrinfaoedd. n herwydd prinder amser ni roddwvd adroddiad y goruchwylwyr na <nve:t^re^;ad- au v PwyHgor Gweinyddol Cvffredinol i'r cyfarfod. _.0'

CADEIRIO BARDD YN ABFRTAWK. Mae yn hysbys i'r rhan fwvaf o'ch darllen- wyr mai John Davies, Abertawe, enillodd y gadair yn Nhreforis, Nadolig, ar v brvddest. allan o 19 ymgeiswyr. Genedigol yw'r bardd hwn o Felincrwm. Sir Gaerfyrddin, lie mae llawer o gyfeiHicn a phexthynasau iddo yn gorfoleddu gyda ni yn ei lwyddiant. Gan nad oedd efe yn yr Eisteddfod i gael ei gadeirio, teimlai llawer o'i ffryndiau y dylid galw cwrdd neilldnol i wneyd hyny ar rhyw adeg arall; ac erbyn hyn mae'r trefn- iadau wedi eu gorphen, a chynelir y cyfarfod yn nghapel Gomer, Abertawe (lie mae y bardd yn aelod a swyddog), nos Fercher, Chwefror 26airt. Mae dweyd fod y doniol Ddir. Gomer Lewis yn gadeirydd, a'r enwog fardd1- coronog genhedlaethol, "Gwili," yn feistr y seremoni, yn ddagon o ernes na chyll neb a: ddaw yno ei wobr. Disgwylir cyfarfod -n difyrus ac adeiiadol, a dygir y g\\ei.thrediad- au yn mlaen, pi 01 cefod henafol Gorsedd Beirdd Ynys Pryxlain. Nos Fercher, dewch yn grytio, I wded y "cadeirio- Byddt yno glenldyf gloew'i. fin Uwchben- rhyw ddym yn fflamio. Cewch wel'u y gadair dd-erw,, A'i breichiau fel cym taTw, Ar certwarth cywrain dro;;ti'i gyd- Celfyxld-beth pridd. yw hwnw. Bydd yno uchel waeddi 'Oes heddweh' heb ddim, blo-esgni; A diau daw ateb iad di r "Mae heddweh pur yn ffynu," Ben Williams yw'r 'sgrifenydd- Y craff a'r doeth gynllunydd., M,-te,ef bob amser ym ei le A gweithio o dde mae beunydd. Bydd Gomer, yr anwylym, A!; dafod fel y delyn, A'i siriol natur, gwir fy n-gair, Fel bwa aur mewn drychim. Bydd y Coronfairdd Gwili Yn feistr seremon-i, By-l 3 i gan ba" b o'r fardd,ol hil Gael gweled Miltwn, Cymru. Bydd yno ser lenorion., Ac emgyd o gantorion, A beirdd C wm Tawe a'r cylch i gyd Yn dwyn eu drud anrhegion. Prif wr v wLedd bleserus Fydd y di-falch John Davies- Y gwron gurodd ddeunaw bardd Am gadair ha,rdd Dref oris. Yn Ngomer bydd y meuthyn, A wyth yw'r awr i gychwym, A bydd mynediad mewn. yn rhad I bob rhyw ddifrad ffafryn. Rhamdir.

-:0:- MARWOLAETH A CHLADDEDIG- A'ETH MRS. MARGARET RICHARDS YNYSHIR, GYNT 0 NEBO, LLANPUMPSAINT. -0- Y mae genym y gorchwyl poenus o \0£- nodi marwolaeth a chladdedigaeth y chrvaer anwyl Mrs Margaret Richards, priod Mr Tom Richards, 24, Ynyshir road, ?vr:t o Nebo, Llanpumpsaint. Yr oedd yr yma- dawedig yn ymddangos yn cryi ac yn :ach bob amser; ond tua blwyldvn yn gwel- 'Wyd arwyddion amlwg fod gwend'd wed" c, meddianu, yr hwn a drodd yn ddarf d.C'lig- aeth, a chyfymgwyu hi i'w gwely am y <iau fis olaf bu fyw, o'r He yr ehedodd ei -hysbryd at yr Hwn a'i rhoes, nos Fercher, T- aawr 2qain, yn yr oedram cynarol o 31 mlwydd OkJ, gan adael priod hoff a bachgen bach 3 blwydd oed, a 11u mawr o perthymasau yn eu galar. Yr oedd ein chwaeir ymadawedig yn aelod ffyddlon yn eglwys Saron. Ynyshir. Ymrestrodd ein, chwaer o dan fyddin Brenin Seion yn ieuanc. Amlygodd ei phroffes a'i hedifeirweh tuag at Dduw, a bu ei bywyd hyd y gallai yn gyfatehol i'w phroffes. Er mai tair blynedd d 1 in y daeth yma, yr oedd wedi gwneyd lie iddi ei hun yn mhlith ei chyfeillion. ac yn mhlith yr eglwys oedd yn perthyn iddi. Ni ddv-wedai ddiTn allan o le wrth neb -mewn unrhyw achos nac amgylchiad. Yr oedd yn ffyddlon bob amser. Ni siar- adai ond y peth a wyddai; ni fu enw neb yn waeth oddiar law y chwaer anwyl hon. Yr oedd yn ddynes hawdilgar a chymwynasgar iawn. Yr oedd yn hynod wylaidd a thawel bob amser, a phn.rrKl i gydymdeimlo a'i '•hyfeillion; yn briod ffyddlon a mam dyner a gofalus, a llanwodd fwlch na lenwir fyth eto. Yr oedd fe pe wedi sylweddoli fod y ty yn datod, a ddywedrH-lrl ychydig ddyddiau cvn yr ymddatodiad wrth ei gweimidog a'i hanwyl briod, ei bod hi yn myned i farw, nad oedd dim ofnmi. a'i bod wedi gweled1. wlad ?'t Brenin vn ei degweh. Cymerodd ei hangiadd le y dydd Mawrth canlynol i'w marAVolaetb, pryd yr ymgasglodd tyrfa, barchus yn nghvd i dalu y gymwynas olaf i'w srweddilbori rparwol, drwy hebrwng v cvfrv'w gladd c)eddus Porth. R hon- dda. Y no y tv, r nodd a gweddiodd y P3rrh. F. C. D?ves, ei gwein'dog, a phre- gethodd yn y capel. Fhoddodd dvstiol- a.eth uchel i'r ymada\edig. a srwnaed syl- wradau tvner a tboddedig at ei geiriau olaf a lefarodd cyn rmrv. a dywedodd yn mhlith petha- erc.;n ein bod yn claddu chwaer dawel iawn a du*.vio-l. a v>od gai.r da gan bawb iddi, a cKan v gw'.rionedd ei hun. Hefyd, cvmerwyd rh"n yn v <nvasanaeth ar lan y bedd pan v ParoK T. Morgans, M.C., Ynvshir. < c>nn a sififfn ein r-nwvl fra-'d a'r perth- vnasan on svdd r trv.n a*u trallod b1in. i ddal dan broff eth chwerw hon. 3C i* alba rh\v:l p- 'Vr A ostol, "Ni a wvddom fod pobpeth vn rvdw thio er daioni i'r rhai sv'n cam Thnv." Myrddin.

Pob gwr a gwraig lb i vj noli wj&d h syiei,! t, Wlnfnadwrus rli.tg y deLy. i perygh s. v' Dropsy Wvi.m Vn H holl ganghenau, oblegvd fod canoe VI. olli eu bywydau nyddol rihrw% v elefydau pervglus nvn. ar ddvient fod yn wvbvdj Feddyginiaeth Iwy.idianu. eu cyfei, sef au""G Dropsy pills NiAt- flu mawr drwy y wfad wert) e' hiachau o'r Hefyd h s \>. yn syndod mor effeithiol v raaent er iachau v Gravei. Diffyg Dwt», Diffyg Anadi, Gwynt, Chwydd yn y Trarri Coesau B 1, Asthma. Curiarl v Galoa Crarnx). Poen Cefn, Tewdra Afiach. Gwynt yn v Sturnog. Penysgafndei. Poen vn v Corffrymedd, Areaau Afiacb Nid oes dim i'w cymharu a hwynt rn ei; heffeithiolrwydd at y clefvaau hyn Dar Hener a ganlyn f Anwyl Syr,—Y ma* yn dda genvi tystiolaeth i rhaguroldeb eich Dropsy Pills 'tuag at hvyr: iachau y Dropsy. Ru fy nhad yn dyoddef oddiwrth yr anhwyl der hwn chwech mis, ac yn anhebyg o fyw, ond pan gymerodd eich Pills fe Iwyr well haodd yn fuan, a hu vn allnog i weithir Ht: 10 mlynedd. D. TONES. 12. Pellymotfa, Comwy. Rhoddi Fyny octor Syr,-Ar ol derbyr n H ugties Dropsy Pills," mi a benderfynats ch, )(I,! heibio meddyginiaeth y Doctor, fel ag í roddi prawf teb ar eich Pills chwi. Vr vyt wedi bod yn dyoddef yn enbyd am hir am ser gan chwydd ma r yn y cluniau, sren au drwg, grafel, diffyg anadl, a phoen cefa Wedi bod dri mis tan law doctor, yr wvt vn profi bod eich Pills chwt wedi gwneuthur mwy o les mewn un wvtbrio* na holl foddion y doctor Maer rhwvdd wedi cawb! ddiflanu, ac yi wvt ai h.u 'J oictilts, am v waredigaeth hon V dwyf, G HUNT-. Place, Stockton. Fe ddylai pob dynes eu < ymerv^ < < v. urol. VN DDIO^'I <I;. IIFON^R i" H ] ) c 1 Jr > f S RHYBUDD. Ur mw-yu c 11 paw hr hag twyll, po falercaei y Trade M; rk hwn, sef Pun I liamond a'r geiriim Dropsy Pills oddi- f fewn ar bob blwch, v ac enw JacobHu>hes SIT Stamp Ll "00 raeth. Heb hyn, twyll ydyw. Heh hyn twyll ydyw. Ar werth drwy yr holi deyrn as am Is l £ c, 2s 9c., 4s 6ch, tiwyy Poat" Is lic, 2s 9c., a 4s. 6ch. J acof) Hught s M anuTart u ring C h r n, i st Penarth, Cardiff. Yn y Mor > gatwyd n><! hendygiv,, vr dra effeithiol at glefvdau ^iWrfdf, > f-rest a'r Vsgvfaint. Il\ mewn undeb ;t r I- vtra«-t> :¡au node<iig ar lall mor Pacific, a wna fvny feddyginiaeth nwvaf Iwvddianus Nei ,1..10 v byd enoed mae vn awr vn caei wn^ud i fvnv urnn potelau nr vn < aeJ « alw wrth yr enw Sea Weed Lung Life hf wellha nJ ■ >:iiongv ch.ii I'rswrh at Anwyd, Br'-ivhitks, \sthina. Crvuni. Dolur «ddf ''roup VVh<Hipirig G..||<^h, neu j Pas. Diptherui. <\iMrrh x yn wir ",tteíth,nl i N DHrfodedigieth Notice—Gofynwch am yr enw'n llawn sef— Hughes's Sea Weed Lung Life. Ar werth gan bob Chemist, a Pateat Medicine Dealers am Is 1 ie a 2s 9c. 2 Myner ei gael yr enw yn lawn ar bob potel, ac na pherswadier chwi i gymervd dim arall Os bydd trafferth i'w gael, foner Stamps am 3/- neu 1/3 a. Jacob Hughes Penarth, Cardiff.