Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Deng MIynedd o Ddyoddefaint GWELLHAD RHYFEDD GAN DR. SLATES BLOOD MAKING TABLETS. Pedwar o Feddygon yn Methu. O I ddyoddef am ddeng mlynedd afiechyd nad oes ond > bedd yn ymddangos i gynyg gobaith am ryddhad, sydd yn rhwym o achosi blinder meddwl tuhwnt i'r poenau corfforol, i'r hw nad yw geiriau yn Idigon i'w amlygu. Onddynafei y mae wedi bod gyda Mrs Emily Davies, 15, Duffryn Terrace, New Tredegar, a gorfu iddi ddyoddef oddiwrth Waed Anmhur. Ac y mae y ffaith ei bod heddyw yn mwynhau cystat iechyd ag erioed, er fod ei rhieni wedi ei rhoddi i fyny, yn brawf diymwad o rinweddiu iachusol Ur Slater's alood Making Tablets, pan y methodd tneddy dniaethau breiniedi; hysbys- eboi, a chyffyriau ereill, a rhoddi yr effaith ieiaf, ond gorchfygodd ef wedi i bsdvva: msddyg fil- wrio yn ofer. Weleyrystori a-mantus, a rodawyd yn garedig s?an Mrs Davies i ohehydj le l iia l i'J pan yr aeth y dj.11 r biaen i gael mynegiad gofalus a phersonol o'r ft'eithiau. 'Yr oedd fy s aa drw^ i twa,' dywedai y foaeddiges, yr hon a ymddan fosai yn ddar- iun o iechy i, Dechreuais ddyoddef dros naw mlynedd yn oi, drwy syrthie i si.ylira isel o iechyd. Parheais yn y sefyllfa hon dros y iyddiau i ychydig wythnosau, hyd nes y dirianodd v lliw oddiar fy n ruddsan. i gadawoid fy holi nerth a m he.;m Sylwddais fod fy sefy Ifa wedi syrthio i wendld corfforo Yr oedd fy ngwaed bron fel dwfr, a fy mhrydwedd yn llwyd-welw a phwl. Dyoddefwn ya f ,Wi. oddiwrth .{uriad y gatol, a wei-idid y neris. Aethum mor nervous fel mai prin y gallwn ateb y -Ioch, ac wed'yn ni allwn siarad. Yn mhen ychydig a nser, nis ga I- wn s>roesi yr vst fell. Gorfmvyd i fy nghym'do^ion dd'od i mewn i wnsyd gwaith y ty i mi, o herwydd yr oeddwn ya myned yn waeth o hyd. Cynddrwg yr oeddwn yn myned rel yr om,vn i a fy mhriod am fy mywyd.' A fuoch yn gweied y cneddyg ?' sofynai y gohebydd. Do, ateb it Mrs Davies i Ymwelais a dim llai ua phed^var o feddy^on, yma ac mawn treii erei! oad ni waaeth ea cyffyriau y lies lleiaf l mi-o leiif dywedai un fod fy sefyilfa i'w briodoli i newid.aeth yn fy mywyd.' A gawsoch rhyw driniaeth arall ?' ) • Do, rhoddais brawf ar amryw o'r hyn a elwir cy- rlf"^ I ft V ffyriau ar ddull peieni, Syrup, meddyglaethau, &c., 'n I ond nid oedd un o honynt yn <wneyd i mi y lies lleiaf ^1^58 ,$>fe^ b(l/ mewn achos mor ddifrifol a fy eiddo i.' y Pa fodd, We oedd yr atebiad, 'oddeutu wyth mis yn of, darllenasom yn y South Wales Echo am aches a ym- debygai i fy eiddo i, yr hwn a wellhawyd gan Dr Slater's Blood ilaking Tablets. I gario allan gyngor Mf' I fy mhriod, ant'onais am flychaid, Ni cuymerais y —-y~/ [ 1 «| moddion oyn hir yn y daethum i deimlo yn ^ryfach W W '|»1 II A lieihaodd curiadau ty n ,'ha.on, a dechreuodd ariiw jH UTL ddyf ol, wehv y ^wacd fyned, ac yn ei le daeth gwaed cock, iachus. Erbyn hyn y mae yr o.wg welw a Wnwttf1W'fir f llwyd yn mhlith y pethau a fu. r'arheais i gymeryd "• y Tablets yn oi y cyfarwyddiadau, fel erbyn hyn yr wyf mewn iechyd gwell J)a^ v dysgwyliwn rod. 'iallif eto wneud gwaith, ac y mae fy egni a'm nertn wediei adfaryd fel yn yr hen aoiser.' A yd/ch /a priodoli eich ^wellhad i Dr Slater's Tablets ?' Yn hollol felly,' oedd yr atebia d diymwad. iV wyf yn diolch i Ddu'vT am y troad lwcus ddaeth a Dr Siater's Tablets i fysylvv jj; ac;iddynt hwy aauui< yr wyf yn priodj.i y gwallaad tryUvyr a gefais ganddynt. A oes ^enycta ryw wybodaeth bellach am wellhai -4an y. Tab ets hyn ?' Oes. gwellhaodd Ify ngeneth rechan o weadid a diffyg gwaed, ac yn yr achos hwn cawsanf effaith arddercaog,' NID DFSlater's YW Blood ManiM Tablets 9 YN FODDION GORWEITHIOL, ond yn GYFFYR CRYFHAOL a GWAED GYNYRCHIOL. nARGANFïDDIAD MWYAF Y BYD! Yn gynar yn yr 20fed ganrif hon gwnawd darganfyddiad a ganlyna yn ddiddadl mewn achubiad myrddiynau o fywydau. Y mae Dr. Slater-meddyg Seisnig enwog-wedi darganfod, ar ol yr y;nchwiliad mwyif manwl, y moddion sydd yn ddiarnheu y gwaed- gynyrchydd a'r cryfhaydd a adnabyddir. Gelwir y moddion yn DR. SLATER S BLOOD-MAKING TABLETS." I fynegu y gwir mewn ychydig eiriau, y mae y Tablet yn cynyrchu gwaed pur, newydd, coch. Ein gwaed benderfyna ein hiechyd. Gwaed tlawd, dyfroi," ac anmhur sydd gyfrifol am anhwylderau difrifol megys gwaed anmhur, darfodedigaeth, parlys, St. Vitus's dance, poen pen, gwynegon, &c. Cyn y cyrhaeddir y clefydau hyn dyoddefir poenau ofnadwy sydd i'w tadogi i waed drwg. Y mae y perchenogion yn foddlon rhoddi eu cynghor yn rhad, os digwydd i chwi fod mewn amheuaeth o barthed i addasrwydd y Tableni gwaedgyrchoi t'ch achos chwi, neu unrh ^w bwvnt arall o berthynas iddynt. Nodwch ar eich llythyr Ad- vice," a chyfeiriwch ef i'r S121ter Medicine Co.'s Laboratories, Greek Street, Leeds. Gellwch gael Tableni gwaed-gynyrchiDl Dr. Slater oddiwrth yr holl fferyllwyr lleol, neu yn uniongyrchol oddiwrth y Slater Medicind Co. s Laboratories, Greek Street, Leeds, pris 2s. 9c. y blwch. Geliir cael blwch yn cynwys pump cymaint am lis., sef pris pedair blychaid, Nid oes ond Dr SLATER'S Y mae Influenza, neu La Grippe,' yn an- a Qynyr3!l 1 hwylder ymdaenol, yr hwn ar brydiau yn ddi- weddar a ymdaeuodd dros Ewrob. Yn ystod jMiO&b- y gan if daiweddaf cafwyd dau vmdaeniad dj. frifol y naill yn 1847-8, a'r Hall yn ddiwedd- arac yn 1889-90. Mae y dolur yn parhau yn mm JH H M HBHL gyffredin i raddati, ac y mae yn ofynol i bob ^■LIjLIL J 1 hI dyn wylied rhagddo. Y mae yn heintus, ac yn ymdaenu yn fwy cyflym nr.g unrhyw ddolur § j| gwybyddus arall, a chanoedd yn cael eu tar- L « ljmmi- aw bron yn uniongyrcdol. Y mae hyn yn ddi- amheu i'w briodoli i'r ffaith fod hadyd yr af- V iechyd yn y awyr, ac nid yn y cyfansoddiad HT J A 1 W dynol. Y mae felly yn cael ei anadlu i'r ys I M Jp gyfaint, ac os na bydd y gwaed mewn sefyllfa iachus, a'r organau mewnol yn alluog i wneyd i ffwrdd a'r hadyd, daw yr afiechyd i mewn. Yr argoelion cyntaf ydynt fflts o gryndod,poen yn y llygaid, poen yn y pen a'r cefn. Daw y dyoddefydd yn \\1an ac yn llethol, ac mewn rhai achosion ,.i y diarrhxa.' Y ffordd oreu i sicrhau iechyd ydyw edrych "na fydd i'r cyfansoddiad i redeg a Y mae Dr. Slater's Tablets, drwy gynyddu cylchrediad y gwaed, ac yn ychwanega gwaei coch a phur, yn g.vneyd pobpeth a ellir yn y cyfeiriad h.vn a phan y defnyddir hwynt, nid oes gan y dolur hwn y go- baith ileiaf. b b Medda y Perchenogion y faih ymddiriedaeth yn ngallu difeth eu moddion, Tablenj Gwaed-gynyrchioi Dr. Slater, fel y maent wedi penderfynu anfon ailan niter cyfytiJedig o flychau yn rhad (o faintioii Coupon p, y rhai a m !i r am 2s. 9c.) i bob darilenydd o'r papyr hwn Coupon Rhad. a do i y .oupon isoi, ac a anfonant stamp geiniog 1 abieni i a er i dalu I xut y Judicid. at y Siater Medicine Laboratories, I nAl. Greek street, Leeds. Dim ond un blwch i bob cyfeiriad. YaY/an, Chwef. 20ted. r'e [t:\J, ^Beef & Malt Win^ Yn ie G via l'endening, Beef a Malt, yn sefyll fel y goreu, a chynwysa Doury Port, M )sqae-v Beef, J-illy, a Sudd o'r Brag, ac mae yn faethlon a iksol. Y^ert m.'ddyv; enwog—" Yr wyf wedi rhoddi archetion yn ddiweidar, ac wyl ya c' r' Beef x Ma!t Glendeniag yn profi yn effeithiol amser afiechyd maith, fel ha it, y I rd C TIC ir et ya rhwydd gan ddyoddefwyr, gyda nerth parhaol, ac o fud i i •• i.i j-i j: met hwnw, pm na ail y dyoddefydl gymeryd bvvy j arall.' GeU"- e! gael oddi vrth chwegnwydiwyr trwyddedig, fferyliwyr, mewn poteli, am 3/9 a 2 42 i' •> te! sample drwy y llythyrdy am 2/ ond anfon at— W. Glendeniiig a'i Feibion, (Cyfyngedig), 67, Shaftesbury Avenue, Llundain. 33, EH. Mary's Place, New=Castle=on=Tyne. 81, Commercial Street, Dundee. Dywed y Luncet "Eod Beef a Malt Glendening yn adgyfnerthol ac adfywiol." Glfihlenings, I lieef & Malt Wine.
BRWYDR WATERLOO, YN NGHYD\…
BRWYDR WATERLOO, YN NGHYD A'R HYN A ARWEINIODD IDDI. -0-- GAN AP BRYTHONFRYN. O1 | DIWEDD Y FRWYDR. {Diweddg'lo,) | -0- {Diweddg'lo,) | —o— Cyn i FrwydSr Waterloo ddechr.eu, myn- odd Napoleon yn gwmnd gydaig ef ffermavr o'r enw Lacoste, fel arweinydd i bwyntio allan) y wlad iddh. Dywedai y ffernuvr hiwo wed'yn i Napoleon, pani welodd y milwyr Prvvssiaiddi yn agii.shau, a chan, lwyr gredu mai eiddo ei gadfridog Grouchy oeddynt, ofyn i swyddog; i'w hysbysu pa, golofnau oedd) y rhai hynly a ddynesent tuag at y dehau? "Eiddo y Prwssiaidi," cedd yr ateb- iiad. Tarawyd NapoJeon megys ag ergyd mairwol, a, gwelwoddi yn annighyffredin. Er fod y Fyddin Ffrengig yn awr yn un pentwr o a;nn:oendod!, nid oedd yr heolydd i ym/neillduo eto yn rhyddion. DaJiai y Ffrancod b.entref Planeheuoat. ac yr oedd rhan o'r Old Guards eto1 yn arcs. Aeth y Pmssdaid yn etul herbyn; otnd safodd yr Old Guards, druain, yn gadlarn i'r diwedd yn awr. Fodd bynag, sU nniwyd y lie gan v Prwss- iaid, a dyna lie bu cyflafan erchyll arall. Yr oedd amyneddi y Prwi.ssiaid wedi ei golli j yn llwyr—ni faiiant beth fuaisa1 y canlyniad^- rhuthrent ar ac ymladdent air Ffrancod fel pe wedi eu hynfydu, a daeth yr heolydd yn filan yn orlavvn o ffoaduriaid, megnyl, cer- bydaii, ac eidfdo oi bob math perthynol i fyddin. Yn ofer y ceisiodd Napoleon ddwyn i fyny fatadiwim o'r Old and Young Guard, a gwelodd: er ei fawr ofid a'i siomiant ei fod wedl colli'r dydd, os nid rhyubeth mwy. Yn fuan, gwielwyd Ymherawdwr, tywysogion, cadfridbgion, swyddogion, a, mil- Wyr yn encilio o'r maes, yn nghanol yr an- nhrefn a'r dychryn mwyaf. Rhedodd y niagnelwyr Ffrengig ymia,ith oddiwrth eu megnyl, a cholhvyd golwg ar v swyddcgion yn nghanol y dyrfa. Rhuthrodd y meirchfilwyr ami draws elm gilydd, gan farchog dros y mii- wyr traed, a lladd lluaws; o'u milwyr eu hun- ain yn y fel hyn gan gymaint eu brys i fFoi oddiar faes y frwydr brofodd m'oir ddinystriol i'w hachos. Brysiodd meirchfilwyr a gwyr traed y Bydidinoedid Unediig ar eu hoi yn union, ac am tua phunv millcfc 01 ffordd, yr oedd y ddaear yn otrchuddiiedig gan gyrff meirw Ffrancod yn unig! Wrth. ffermdy La, Belle Alliance bu y lladdfa yn entbyd. Gwnaeth y Ffrancod fath o gaierfa allan o fur y fferm- dy, gan dori tyllau ynddo. Cunvyd. yr holl good yn y berlIan i lawr gan fwiedi. Yr oedd pcb ty, ystafell, twil, a in ana i: ereill yn 11 awn o Ffrancod meirw, ac ereill yn eu pang olaf. Cyfarfyddodd y Dilllc o Wellington a Blucher mewn tafarndy bychan ger y fan hon, a chofleidiasant eu gilydd, fel yr oedd yn naturiol dysgwyl, gan longyfarch eu gilydd ar eu buddugoliaeth afdderchog a chiotdfoTu.s. Yr ooold y Fyddin Brycleinilg yn awr wedi gweithio yn nghanol poethdler y frwydr am tua naw o oriau, ac wedi bod yn ymladd heb ymborth na dyferyni 'Üi ddi m i tlori eu syched. Rhoddwyd gprchymyn i'r Prydein- wyr i gymeryd gorphwysd'ra, gan i Blucher addaw y buasai i'r Prwssiaid ymlid y Ffrancod. Cyn sefyll, rhoddodd y colofnau Prydleinig dair banllef fawr o gymeradwy- aeth i'r Ffrancod encilient o'u blaen. Wrth eu gwaith yn ymlidl y gelyn, daeth y Prwss- iaid am draws rhai 0 wersylloedd y Prydein- jaid, a safasamt enyd:, o barch iddynt, a chwareuai y seindyrf Prwssiaidd, "God save the King." Yr oedd y tywydd erbyn) bvni wedi clirk> i I fyny, a'r lletuiad yn dysgieirioi yn yr entrych clir, er maiii canol haf ydoedd,, a galluogai hyn i'r Prwssiaid weled eu ffOlTdd yn eglur er ymlid y Ffrancod' oeddynt ar ffo. Yr oedd y Fyddin Ffrengig ym awr wedi syrthio' i gyflwr truenus. Nid oes geiriau eiII deles- crri grifio eu trybini, eu dyoddefaint, au galar. Ar bob llaw—ar yr heolydd, yn y ca,eau, y gelltydd—yn wir, yn mhob man, mid oecld i'w gweled' ond Ffrancod) meirw, ac ar farw. Gan fod y Fyddin" Prwssiaidd yn ffres at y 1 1 frwydir, ymlidia.sa.nt y Ffrancod gyda'r buan- dra a chyda'r bywiogrwyddi mwyaf diffuant. Ni chawsai milwyr Napoleoin enycT o seib- iant, ond gyrwyd hwy oi ffwrdd o fiaien y bidogau, ac yn methu hyny, syrthient yn aberth i gynddaredrd y Prwssiaid. Syrth- iocld canoedd' o r'Ffrancod o flaen rhuthriad- f a,u ymlidgar milwyr Blucher. [ Yn ystod yr enciliad hwn,. rhedodd1 j Napoleon ym agos iawn i'r pervvyl o gael ei gymeryd yn garcharor. Pan orchfygwyd y | bataliynaiu olaf o'i Guards, cafodd ei yru yrnaitil, yn bendramwngwl yn nghanol y rhai a ddiangasant gyda'u bywydau. Cafocld rhai o'r Guards waith mawr i'w ddwyn yn ddyogel drwy rengoedd y Prwssiaid a scwrient y 'wlad benbwy-gilydd. Pan gyrhaecldodd rhan o'r Fyddin Ffc-ng- ig oedd yn weddill i Genappe, penderfynodd lluaws o'r milwyr i aros yno am y nos, a chafodd- y fvnedfa i'r dref ei blocio i ryny 1, gan gerbydau'r megnyl, a gwageni dryl'^d- ig, 8! go sod w yd i fyny ychydig fegnyl yn y prif ystrydoedd. Ar ol y darpariadau hy n, a chan gredu y bua,sent ym ddyogel am dym- hol", llanwyd yr anedd-dai yn fuan, gar;, fil- wyr newynog a blinedig yn awyd<Ius, am ym- borth a gorphwysdra. Ni fuont yno hare; awr cyn iddynt glywed swn dynesiad y meirchfilwyr Prwssiaiddi. Amcldiffynodd y gelyn eu gwersyll am ychydig; ond wedi i'r Prwssiaid ddwyn i fyny rai megnyl, storrn- iwyd y He, a dilynodd brwydr aswyd-us. Cafodd wyth cant o Ffrancod eu lladd yn Gienappe. Yn y lie olaf cafodd Bonaparte ddiangfa gyfyng. Cafodd efe a 150 oi staff y drafferth fwyaf i ddianc, a gorfu i Napoleon amddiffyn ei hun gyda'i lawddrylliau, a chyda/i fod wedi rueidio ailan oi gerbyd, cy- merwyd ef (y cerbyd) yn, nghyd a chwech o • geffylau ardderchok a'i tynent, gan y Prwss- iaid. Mor wyllt a sydyn fu ei encilkd, fel y gadawoddi Napoleon ar ei ol yn y cerbyd ei, het, ei gleddyf, ei fantell ymherodrol, ei vsbiienddrych, etc., yr oil o ba. rai a, syrtb- iasant i ddwylaw Blucher. Syrthiodd am- ryw bethau gwerthfawT ereill o'i eiddo i ddwylaw milwyr cyffredin Blucher. Gan naidio ar farch, birysiodd Napoleon, ] a'i ganlynwyr o Genappe ar garlam i'r <'■ -ymndiroedki. Cyn goleu dydd, yr oedd tri ugain. o fegnyl y gelyn wedi, syrthio i ddwy- « law y Prwssiaid. Dranoeth pasiodd tua deugaini mil o Ffrancod! heb arfa.u, y rhan 1 fwyaf o honynt, a chydiag ond 270 fegny I, dirwy Charleroy. Tuai 5 o'r gloch y boxieu i pasiodd Napoleon yr un Ik? yn nghwmni, haner cant o gyfeillion, Ond arosodd yno j am ychydig i gael tipyn oi ymborth-y tamaid cyntaf er yis pedair awir, ar hugain, a, chiala neidio i gerbydij cychwynoddi i Paris, ar yr heol fawr a, redai drwy Rheins a Soissons. Yr oedd! collediion y Fyddin Ffrengig ar faeis Waterloo, rhwngy clwyfedigion, carchar- orioni, a'r. meirw, yn 60,000. Nis gallai y Bydldinoeddi Unedig, er hyny, end 11 y fath fuddugoliaeth fyd-glodus, heb- golledogaeth fawr. Felly, yr oedd; collediom yr Hanover- iaiil, y Belgiaid, etc., yn nghyd a'r Prwss- jaid a'r Prydeintiaid ychydig iawn yn fyr o 30,000. Bo-reu tranoeth, yr oedd yr olygfa ar faes y frwydr yn ddifrifol a thorcaloirauis. Gor- weddai 40,000 0 feirwon yno, yr oil o ba, rai oeddynt yn noethion, gan fod eu cyrff wedii cael eu stripio o bob pilyn (gan bwy nis cyhoeddir—-and geliir dirniad hyn), yn nghyd la 40,000 o glwyfedigioni, y rhai hyd yn hyn nad oedd modd i'w symud. Eto, goirweddai yn agos i 25,000 Qi geffylau, meirwon, a chlwyfedig yn gymysgedig a'u mairchogwyr blaenoTol, yr hyn oedcli yn gwneyd yr olygfa yn fIVY torcaloniu's fyth. Am amryw ddiwrnodau, bu y trigolion, drwy gymnorth mil oedd! 0. gerbydau, wrth, y gorchwyl o gladdu'r meirw. Yr oedd y gwaith yn afiach a pheryglus, Codlodd rhai ,miiilwyr! leu syaiiwyrau wrth. syllu a.r yr alanas- bra. Yr oedd cylch prif ran Qt faes, y frwydr tua dwy filldir, 01 fewn yr hwn yr oeddi pob- peth wedi ei ddinystrio yn llwyr. Am lawer o ddiwrnodau, yr oedd, yr holl ffynonaiu; a'r holl didwfr yn y gymydogaeith yn goch gan Iwaed, a, phydrordd gan nafer y cyrff gawd1 yncldynt. Llenwid yr eglwysi cylchyntoJ gan feirwon a'r rhai oeddynt a,r fa,rw. Tnengodd 1 miloedd: o ddiffyg gofal meddygol. Yr oedd 19 pob heoil, yn mhob rhan o'r wlad 01 fewn deg milldir ar hugain, yn orlawm 0 filwyr clwyf- edig ym llusgo i geis-io cael nodded ac ym-1 borth. 0 Waterloo i Brussels, yr oedd yr heol fawr, am belldier 01 9 milldir, yn llawn o nwyddau rhyfel, etc., ac anhawdd iawn oedd cludo y clwyfedSgioin heibioi iddynt. Heblaw ei golledionl mewn dynion, yn nghyd a'r! ceffylau goreu a feddai, dygwyd oddiar Napoleon 300 Di fegniyl ac wmbredd zn o adnodda u rhyfel. Gallasern fyned yn y blaen am benodau law-er i ddesgrifio digwyddiadlau ereill heb- law y rhai, yelym, ei sole's, yn, elni dull anmher- ffaith, wedi eu croniclo, a gymerasant lei ar faes Waterlooi, yn nghyd, a'r hyn, a ddilyn- odd yn uniongyrchol ar ol y frwydr:; ond gan nad yw hyny yn gynwysedig yn ein testyn, a chrun na fwriedid myned tuhwnt iddo, y maei y gorchwyl a gy-merasom- mewn llaw, felly, yn dSrwyn i ben. Rhaid! yw i ni, fodid, byn,a,g, dalu un devrnged, i'r Ffrancodi a'u harweinydd1 dewr. Da,ngc;sasanit. yn ddiamiheuol wrhydri neill- dfuol yn Waterloo, a, chydnabyddodd Wel- lin,gton ai Blucher hyny air oil y frwydr. Os oedd eu hachos yn wan) neu wael, safodd milwyr Napoleon wrtho yn ffyddloili, gan igreidu yn ei tilwriaeth. hyd y medrent i'r diwiedd. Yr oedd: dosbarthi eang o'i fyddin yn ei haner addoli, ac nid oedd un ystyr- iaetrh a'u gwahanent oddi-wrtihoi. Ond pa mor cldewr bynag yr ymladidbdidl y Ffrancodi, a, chan Diad pa, mor alluOig oedd eu harweinydd enwog, yr oecld clod a,c an- rhydedd tuhwnt yn ddyledus i'r rhai a'u cura,s,ant. "Ni fumi erioedi," ysgrifenai y Duic o Wel- lington at berthynais,, "mewn bfwydr gaiet- ach; ni chefais -erioedi achlysur i fod mor effro; ac ni fuais eirioeil moir agos, o: gael fy nghuro." Y mat- y cyfaddefiad gonest hwn, tra, yn rhoi clodi i'w eilynion, yn diwyn gydag ef a,n,rhyclieclldi, ychwanegol iw ran, ei, hun. Mewn un frwydr, rhoddi dd Pryda-io (gyda chynorthwy y byddinioedd ereill, wrth gwrs) ergyd i Ffrainc a. gyrhaedcloidld hyd at ei chalon. Y mae gwecldill hanes Bonaparte yn wy- lxxlaeth gyffriedin, sef ei ddiorseddiad, a'i ymgais i ddianc i'r Amerig, 2, moddl y sicr- hawyld ef, a,c y cymeryd ef } garcharor ar fwrddi y rhyf el-long Prydeniig, -,f y Beilerro- phoni, yn yr hen, drwy orohy yn galluoeddi Ewrop, y cludivyd: efi St. He'e -1 i ddiweddu ei ddydcliaiu. Efallai, ryw d eto, os cawn hamdden, a thrwy ganiatad y ymgymex- wn ag ysgiiifenu llith neu dd,v! ar fywyd a chymeriad Napoleon; ondi y rnae ein tasc bresenol wedi clod i ben, a gobei-thiwn ein bod w|di llwyd'loi i raddau. dtwy gymihorth yr herf haneis syddl yn ein, med'diant (yn ein dull anmhierffaith) i. foddlonii y darilenydd dull anmhierffaith) i foddlcni, y darllenydd oedd yn anhysbys o'r ffeithiau yni nglyn a Brwydr Fawr fythgofiadwy Waterloo. Wrth ddiweddu, crediaf nad: anmhwrpasol yrna fydd y penill canilynol o wa,ith fy nhad ar "Diriad y Ffrancod1 yn Aherg''i\en. "Oddiar yr amgylchiad bythgofus ni feiddiiodd Un gelyn oresgyn arfordir eini gwlad, Ac er i Napoleon arfaiethu clod drosodd, I.lesteiriwyd ei amca.,ni, a lluddiwyd ei frad ,(I. Hir, hir y parhao ein rhyddidl a'n breintiau Heb esfcron ymyrgar i groes y Hi' Tra cylchir ein hynys gan wregys 0 greigiau Dyogeler ein hiaith a'i clefodau i ni!" (Diweddu)
[No title]
-:00:- Lly wodraethir Llundain gan un awdurdod sired, dau awdurdod dinesig a saith ar hugain o awdurdodau bwrdeisdlrefod. Y mae person yn-gyffred-in yn anadlu i fewn 30 o fodfeddi cuba,iddl o awyr i'r ys-gyfaint ddwy ar bymithieig; o weithiau mewn tnynud. Mae'r offervn diweddiaraf i wneuthur tan- enau (matches) yn gwneyd 660000 o danenau mewn a:wr, neu 5,280,000 mewn diirwrnod) gwaith o wyth awr. Y mae 20 y cant o ddwfr yn y larchwood, ond dim ondi 28 yn yr helygen. Pont y Llew, ge-r Sangang, yn China, yd- yw yr hwyaf yn y byd, yr hon sydd yn bum,' milldir a thri, chwarter oi belli i ben. Mae'r ymdieithffordd yn dri ugain a, deg 01 droed- fedldi o uch ler uw-chlaw y dwfr. Y mae'r Amg 'eddfa, Brydeindig wedi bod yn ago-red 14301 flynyddau er lonawr diwedd- af. Sylwir fod 10,000 o wahanol fathau o < crystals naturiol ir'wca:el.
J Y PLA CYFFREDINOL. --()-
J Y PLA CYFFREDINOL. --()- Nid, wyf ynii creidu fod neb a, amheua, nad | yr ysfa gyffredinol am enill a,rianl heb weith- 101 am dianynit,, yw un o'r plaau mwyaf di- nystriol sydd wedi ymiediaenu hyd agos. yr hold fyd gwareiddiediiig. Ewch i'r He myi> och, a; cheiwch weded a, chlywed effeithiau y pla sydid! ym planu ie/i wre.iddi,a,u' agos yn. inhob cylch, 01 gymdeithas,. Cymerwch y mwysfrif o'n newydd^aduron Seisnig, a chewch yniddfynt golofnau yn ddyddiol i'r ■, unig d'dyben 01 ledaenUl y plai. Pan mae yr 3wdiurdadau ar eir heithaf yn ceisio ata.1 pob haint rhag annh-reithioi poblogaeth ein gwlad mae y pla, cyffredinol, nid yn unig yn cael pob chwareuteg i yml-edaenu, ond yn cael cefnagaeth y gallu mwyaf yn ein gwladf--Y Wasg. Yn wir, rhaidi cydnabod mai y Wasg syddl wedi lledaenu y pla. Pe buasai y Wasg wedi cau ei chodofnau yn erbynj yr ihajnt panl oieidid yn dechreu, tori allan, nid yw yn debyg y causai nemawr o- afael ar y byd. j Nid oedd 'gamblo' 11Ia, 'beto' yn wyibydld- ¡ us i nemawr yn ein gwladi cyn i'r wasg ddech- ireu rhoi ei chefnogaeth iddynt. Nid oedd yr hen Gymry yn g^ybodl nema.wr ddim am y pla syldd yn annhriedthio yn ein dyddiau ni. Nidi yw ytri Iaith Gymraeg yn meddu ar eiriaiui ddgon deffiniol i fed yn gyfystyr a, gambling a betting. Ac nid: wyf yn bwriadu mynedi i'r dlrafferth, i gynyg rhaiii yn hyn o ysgrif. Byddl bastairdd-eiriau fel 'gamblo' a 'betto' yn ddigon uirddasoil i dldeffiniOl y pIa:, ac yn fwy dealladwy na geiriaui gwar ant edig, hydi yn nod i'r diarllenwyr hyny ydynt hyd yn hyn.; iheb deimilot ei effei thisiU. Fe cldywedir fod hap-cliAvareUiOn wedi bod yni boblogaidd, yn 1 b .I ein gwdad er's canoeddi 0 flynyddoeddi, ac fodi 11-aweir darn o dir wieidi ne:widi d wyl aw trwyddynt. Dyna, medd rhaiii, -sydd yn) cyfrif am y gymysgfa sydd yn rhai tiroedd— y caeau perthynol x wahanol berehenogion yn blith draphlith trwy1 eu gilydd., Ond nidi hap-chwa,reu) sydd wrth wraidd y pla, syddl yn ymledaenlll i bob congl boblog- edig. Pe gellid sefyll air hajp-chwareu, ni fydidai y difrcdl moT' leirchyll. Nid oes dim Isyididi yn ofnadiwy o clldrwig mewn! enill, na cholli, os mai. dim ond ffawdi yn unig sydd! yn rheoli yr hap-chwareu, er fod ein deddlfarji yn dweyd yn wahanol. Cospir ar ben heol, er y diichon [la; fyddai un math o dwy 11 yn nglyn al'lrl cyfryw. Nidi yn yr hap-chwareu mae y dirwg, ond yn y gyfuni- drefn sydd yn ei gwnieyd yn bosibl i ddrwg-1 weil lire* lwyr droi, pob elf en 01 ffawd cysyllt- iedig a'r: hap-ch-ivaieu yn sicrwydd esnilJfawr o'u tu eu hunain. Mae miidoeidd' ar filoedd yn Mhrydiain Fawr heddlyw, heb son am un wlad arall, sydd yn byw yn frais ar gynwysiad i lloigellau dynion sydd 01 dan effeithiau, y pla, cyffredinol. Ami wi i nadi yw eiÏn dynion goreu wedli bodl yn beth acho-s: i ledaenui y pla ar draws, y byd. Bu y "lottery" a'r "prizeHdirawing" yni boblogaidd iawn rai blymyddafU! yn ol. Buwyd yn codi a,rian at I bob math Oi achosion trwy eu cymihorth. Ar yr olwg, gyntaf, nidi oedd daim dirwig yn y cyfryw, ina. neb. i'w beitÜI am wneyd defnydd a gyfryngau feily i godi arian. Ond mae yn bosibl fod: ein dynion goreu wrth gefnogi z7' z) yr hapchwareuon, neu yr hapi-foddion hynlY, yn umol a rheolau diniiweiidrwydd! a, chwareu- teg, wedi boidi yinj achos: i godli llewis poibl i ddwMi yr hap-chwareuon yn rnlaen heb gysgod diniweidirwydd na, chiwanx-utetg yn agos iddynt. Nidi yw yn bosibl i ddyrn gonest enill arian wrth "gamblo," ondi yn unig 01 ddamwain. Rhaid taflu cydwybodi i'r gwynt, cyn y byddio dyn yni medldlu y gronyni Heiaf o obaith am wneyd: elw o daiIll effeithiau, y pIa. H,a,p-chwa,reiui yn wir! Nid oes, dim ond I lloerigioni a gredant. y geliir 'gamblo' air lin- eillaUi gonest. Y saiwi sydldl yn llwyddlo i wneyd ari-an yni y ganghen hon o I adlrad, lliw dydd golem, dynicni ydynt, nas, geliir ymddir- ied i'w gomes,brwydd mwy nag :il ladroni pe:11¡- ffordd. Ondi y dirwg yw; fodl y cre:aduriaid idigydwybod a diegwyddor ynl ymbesgu ar gefnau dynion sydd wedi, syrthio i afael y pIa. Coispir 1 ladroni pen-ffordd, ond goddetfa cyfraith Prytlain i did riom fynedi ag ariani o logellau pobl, a gyfinr yn aingenach na ffyliaid, os gwmeir hyny yn unol a, rheolau ,gwar8,ntedlirg 'gamblo' Ar y saw! a, fiingir mae y bai, bidl- siwr; ond miae, y pla wedi- mynedi mor gyffredi nod, fel mae yn anhawdd! le cael dynion digon caM i wrthsefyll y demtas,- iwn o gymerydi eu blimgo yn fyw. Mae t, 'gamblo' wedi ymb, elTffeithin, meis ydvw yn un o'r celfa.u cairn yn mrydi llaww. I'r sawl sydd! yni hyddysg yn ei holl gyfriniom, geliir dweydl ei fod ytr ochr dlde i'r berth m,ewn naw achos, 01 bob deg, a'r rhai svdd yn gwneydi i fyny1 y ddegfed, dynion, pwrpasol nawi achos, 01 bob deg, a'r rhai sydd yn gwneydi i fyny y ddegfed, dynion, pwrpasol .iawn i roi olew air olwynion y peirianit, ydynt— dynicn anhebgorol, y1 mieistr yn y11 gelf gain i'w gadw yni fyw, ac yn boiblogaidd1 yn ei fruisnes anoinest. Bu amser, pan nad oeddymi ni yn N hym- ru wedi clyweidi dim ond swni 'gaimblo-' 0 bell —oi gyfei,riad Montei Carloi ac 'Epsooii Down. I A phe buasaii y pla wedi cadw heb ddyfod yn nes, atom na,'rUeüled:d hyny, ni fuasai y bobl sydd yn gorfod enill ell bywiolaeth, trwy chwys eu gwynebau moir1 erchyll eu cyflyrau .I b oJ !beddvw. Nid oes- nemawr dref na, phentref yn ein gwla.d heb un o'r creaduriaid: hyny a elwir yn "Book-maker. Mae y swyddog hwn yn ban id i 'betto' air unirhyv. redegfa, bydded hwy rhwng rhedeg-feirch,, milgwn, m-ulod1, neu falwod. Caiff y, sawl: fyddoi yn myn;f ,J a'i arian iddo- yn ei logell, a'i wynt yn ei ddwrn, dldewisei geffyl, ei filgl,, ei ffnj, neu ei fa,Iwoden; a, chymer y'Boolcmiaker' yr holl gyfriifoddeb Ond pan, ma:e yn colli ar un, neu ddau, mae yn enill ar y gweddill. ac yn gwenu, a dymunoi am amlhadi ffyliaid. Nid oes ond ychydig ddyddiau o'r wyth- nos nad! oes: rliyw ymrysomfa yn cymeryd lie yn rhywle •• a. gofala, y wasg: Seisnig roddi digon o wybodaiefch am dartynt. Gvoelir y rhai sydd yn ngafaelioin y pla yn chwilota y "betting columns,ac wedi: hyny yn brysio 1 anfon eu harian trwy y llythyrdyi, neu fyned a, hwy i'r "Bookie" lleol, ai phoib un yn ffycld- iiog am eu gwel,edi yn, dychwelyd gyda Hog mawr yn mhen ychydig 01 oriau. Wedi y ] rhediegfa., yr orniest,, neu beth bynag fyddo ar'droed, dyna He bydid disgwyl pryderus am d I yr "Echo," neu yr "Express"—\ gael gweled pa mor: agCJts y byddiant i, fodi yn nhwinwyr! ] Yr wyf wedi syhvi a,r fwy nag un—adm:a- bydidiUiS i mi—vn methu myned oddiwrth cklrws y newyddiadurwr h,eb- redfeg eu golyg- < on diros golofnau y rhedegfey<ld. T' Wedi hyny aedi y papyr gydÚ gwynt. N Id oes I .0; ynddot ddim: arall yn werth ei ddarlleni. Ped elm y wlad' 1 ddistryw, mid oes un mynegiad jn y papyri hwyrol i dynu eu syllvv wedi y Ihvyddiiant neu y siom-y siom, fynychaf. Y 'BookÍ!élleol, sydd yn gyfrifol am leda,eniad oiimadwy y pla, yn mhob cyfeilriad. Gall y gweathiwr fyned a'i swllt yn ogystal a'i ben- ? wvydd°B Pwysigi hwn, a, dyna yw y ellditn. Daw1 yn hogyn i amturio ei goron a'l benadur, yn ogystal a'i swllt wedi iddo gaiel gafael ynddynt. Ar ol idldb ddiechreu cael bias air yr hudoliaeth felldigedig, gafaela yn d'ymach yaddia yn barhaus. Y plentyn yw tadl y dyni yn hyn 0 felldith yn ogystal ag mewn; rhagoriaetliau. 0 Gwaith anhawdd yw meddwl am unrhyw gystadileuaieth heb- fod "betto" mewn cysyllt- iad a hi. Nidi yw hyd yn nod yr Eisteddfod heb fod ym rhydd oddiwrth y pla. Nid oes un, brif wobr wedi ei henill yn ein Heistedd- fodau Cenedlaethol diwedidar, heb fodi ar- ian wedi eu colli yn nglyn a, hwy 'hefyd. Am ymrysanfeyddi y pel-droedwyr, nid ydynt yn boblogaidd o gwbl heb fod digon o 'fetto' o'r ddwy oohrr. A oes dim moddJ dyfekxo rhyw foddaon i atal y pla. cyffrediniol ? Nid oes fawr gobaith aim i'r Lly wodraeth ei. atal. Rhyw welllu a chilwgu ar yn ail a w'Dta ein dieddfau yn nhan- ol y trychineb. Cospir rhai yn Hym am led- aenu y pla, tra y goddefir i ereill fynedi yn y blaen i wrneyd! fel y mynont. Pan ddyg- wydlclo rhyw grwydryni osod ei fwrdd teir- troed ar ben ffair i 'gamblo'' wrth y gwerth ceiniog, bydd y gwr a'r got las yn sicr o gycT- io yn ei war. Ond am y "cairdiau" oedd yn lledaenu yl pla, yn fil cyflymach na holl fyrddau teir-traed y byd, goiddefir' eu gwerthu ar ben pob hevil, ddim ond: gofaJu fod nod y Llyw-odraeth ar bob pecyn, Gellir meddwl fod y Llywodraeth yn deicb- reu gweledi effeiithiaiui y pla,, ac ynl dechreu tybio fod yn bryd. ceisio rhoi tipyn 0 atadfa arnoi. Mae dirpirwyaeth yn trafod. y mater ar hyn, ,0 brydi yn y Brif-ddinas, a: rhai o brif ddyniomi y Deyrnas yn dweydi eu meddylia-u yn bur groiew arnoi. Os. ca Prif Ynad y Brif-ddinas ei ffordd, lied debyg y ceisir syTiudi irhai 0 achosion, y pla. Ond myn- y Ian yn esgor ar1 lygod yw y rhan fwyaf d r I rprwyaiethau. Carwn weled1 beth fydd candyniad y draf oda.et h bresenol. BRYNFAB. -:0:-
PENILLION --0-
PENILLION --0- 1'r ddiweddar Miss Sarah Jones, merch David ac Ann Jones, Blaenycwm terr., Tynewydd, Treherbert, yr hon fu farw M ai 23am, loot, y 18 ml WyJ J oed. --0- Pan oedd llanw swyn ai bywyd Yn ymdbni drwy y wlad, Cioesodd Sarah Jones yn da Drwy y glyn i "Dy ei Thad." Pan oeddf Mai, yn cymhell canu Yn mihob man a'i hafaidd hin, Ei hanwyliaid trist ganfyddwyd Williams, ei weinidog, yn bwrpa,sol iawn i't Gylch ei bedd mewn himeth blin. Rhaid eu gadael, er y ceisient Oil ymafi yd yndd i ihi; A ffarwelio, a'i chyfoedion leuainc oU a,r lanl y Hi. Dan effeithiaiu'i chysitudd hirfaith Dygwyd hi ir olaf loes; Ac yn nghanol nwyfiamt. bywyd Collwyd hi yn ngwanwyn oes. Gorchwyl hawdd i'w hoff rieni Ydo-edd wylo'r adeg hOlli, Wrth wel'd dieilen lawn gwyrdidlesni Yn myn'd ymaith a,r y dbn. Disgwyliadau mawrion wrthi Siomwyd oil yn niwl y glyn, A'u gob-eithion gwynion ynddi Ddiilanasant y pryd hyn. Wyryf hawdidgar, dynier galon, b Na fynasai roddi d,wy' I'r un teimlad, blin yw'r syniad Na cheir ei chymdeithas mwy. 'Roedd rhyw naws ddymunol, hyfrydy Ar gymdeithas bur y fun, Yn adlomiant i fecldyliau, Ei chymdeithion bob yr un. Gri'stion, ieuanc, tyfaÙl brydferthl., Yn awyrgylch C'alfairi; Mor didymunol oedd perarogl Ei chymeriad gloew hi. Cangen werddlas ffrwythlon ydoedd Yn y Wir Winwyddem fawr; Ac ni chollodd ei hawddgarweh Yma'n nhemtasiynau'r 11a,wr. Yn moreuddydd oes cyfiwynodd .Hon ei hunan i Fab Duw, Ac yn ol ei draecL y. cerddodd Mewn cysondeb tra, bu fyw. Un o'r g:wir ffyddloniaid ydoedd, Barchai, achos D'uw 0. hyd, Gweithio gyda'r saint yn Seion: Oedd ei phleser goreu'i. gyd. Ond fe gollwyd ei gwasanaeth Yn yr eghvys ar y 11 awr, Ac ni chlywir hi yn canu Yma, yn y cor yn a.wr. Aeth tinhwnt i'r lien i fedi'r Hyn a. hauodd ar ei thaith; Ac i Sarah Jones yr awrhon Melus iawn yw gwobrwy'r gwaith. J- —: o:
[No title]
Sut y ma,e arian fel 'whip ?' Am ei fod yn gwneyd i'r gaseg fyn'd. Beth yd'yw y peth hwnw nad ellwcb ei ddal am ddeng mynud, er ei fod mor ysgafr* a pbluem? Eich hanadl. Cludir 01 drafnidaeth bob blwyddyn. ar gamlasau Prydeinig. ddwy ar bymtheg ar hugain o filiynau o dynelli. DyfeLsiwyd bywyd-fadau gan Lionel Lakin, adeiladwr cerbydau Llundeinaiidd. Er y flwyddyn r862, y mae 71,533 o gwm- nion wedi! cael eu cofrestru yn y Deyrnas GyfunOil. Yn Mhrydain Fawr a'r Iwerddon ar hyn o bryd y mae yma 7,672,848 o siopau a thai. Gall person gyda goilwg da weled lly gad person arall. yn y pellder a 80 oi laihenj. ,1