Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
.1 Meddyglyn Gwlybyrol v. Peleni. Darllenwch yr Adroddiadau canlynol o Gymru. Dangosant brawfion eglur fod Veno's Seaweed Tonic a Veno's Lightning Cough Cure yn gwneyd gwrhydri dyddiol na wneir gan Beteni o unrhyw fath. Nis gaii y rhai hyny a gymerant y meddyginiaethau byn lai na gweled y gwahaniaeth mawr wnant yn sefyllfa eu hiechyd. Y maent wedi sefydlu enw iddynt eu hunain yn Nghymru heddyw am eu rhinweddau iachusol a nerthol. VENO'S SEAWEED TONIC, wnant yn ami yr hyn fetha y meddyg. Y mae y feddyginiaeth fawr sydd yn dych- welyd iechyd. Defnyddia y meddygon hi eu hunain, am ei bod hyd yn hyn y feddyg- iniaeth oreu y ma* v/i I) a iaeth wedi ddarganfod. Yn Uwchraddol i Beleni yn mhob Modd. Nid yw meddygon da byth yn defnyddio Peleni Y modd iawn i gymeryd meddyg- iniaeth yw mewn ffurf gwlybyrol, am y rheswm ei fod yn cyrhaedd yr afiechyd yn nghynt nag mewn unrhyw fodd arall. Y mae y meddygon yn cydnabod hyn, ac y mae yn eithaf rhesymol. Y mae meddyginiaeth wlybyrol fel Veno's Seaweed Tonic yn cael ei gymeryd i fyny gan y gwaed, ac yn cael ei gario i'r rhanau lie mae yr afiechyd, yn llawer mwy buan nag a wneir drwy beleni, Gwna Peleni orwedd yn yr ystumog am oriau cyn eLi chwelir, ac yn ami cerir hwynt i ff.vrdd cyn y teimlir eu heffeithiau. Y canlyniad yw na chyffyrddir a'r afiechyd o gwbl. Peidiwch Annghofio y Ffaith hon Cymerwch Veno's Seaweed Tonic, a phrofwch drosoch eich hun. Y mae yn effeithio yn uniongyrchol ar bedwar organ fawr y corff-yr ystumog, yr afu, yr aren- au a'r gwaed. Gwellha yr holl afiechydon a gyfyd o'r organau hyn, rnegys ditiyg traul, gwynt, afu drwg, cefn gwan a phoenus, arenau drwg, poen pen. Y mae yn glanhau y gwaed ac yn cryfhau y galon. kJ' I.L. it Veno's Seaweed i'onic Y Feddyginiaeth Fwyaf Lwyddianus yn Nghymru. Crylhawr a Rhoddwr Iechyd. RHESTR 0 ACHOSION CYMREIG. Achos o Gasnewydd. Wedi ei wella ar ol dyoddef am 20 mlynedd, yn ystod pa gyfnod yr oedd yn rhy wan i gerdded i'r gwaith. Y gwell- had wedi ei ddwyn oddiamgylch gan Veno's Seaweed Tonic. Mr W Francis, 3, Agincourt street, Crindau, Casnewydd, a ysgrifena—Meh- efin 6fed—Mr Veno,- Amvyl Syr,- Gyda boddhad mawr yr wyf yn wyneb agored a gonest yn rhodd1 tystiolaeth i Veno's Seaweed Tonic. Dyoddefais am 25 o flynyddoedd gydag ochr ac ys- tumog dost, a chefais boen mawr bob dydd yn y gwaith. Yr wyf yn awr yn dymuno diolch i chwi am eich meddyg- iniaeth ryfedd, yr hon a'm llwyr well- haodd. Bydd i mi ei gymeradwyo.i bawb. Gallwch wneud y defnydd a fynwch o'r llinellau hyn. AcKos o Llanelli. Profir yr achos isod gan Mr Davies, Chemist, Llanelli. C Rosser, 48, Island place, Llanelli, a ysgrifena Mehefin y 10—Mr Veno, Anwyl Sir,-Os g na fy ychydig eiriau canmoladwy les i Veto's Seaweed Tonic y mae i chwi berffaith roesaw i wneyd hyny. Yr oedd fy ystumog mor dost, fel nas ualKvn fwyta uu math o fwyd cryf. Yr oeddwn yo wan, ac nis gall- wn weithio, ac wedi llwyr flino ar fy rnywyd. Hyn oedd fy nghyflwr am naw in is. Nis gallai y meddygon wneud dim 1 mi. Yn gymaint ag fod eich Seaweed yn cael uchel gymeradwyaeth, meddyl- iais roddi prawfarnynt. Darfu i'r dogn cyntaf fy esmwythau, ac yr wyf yn teimlo yn ardderchog yn awr. Yr wyf wcdi preswylio yn Llanelli am flynydd- au Yn flaenorol i hyny yn y fyddin, ac yn b; esenol yn n^warchae Lucknow ac mewn .-rwydrau ereill, a gwelwch wrth hyny fou !y >echy wedi ei anmharu drwyddycc.Jj.'c.ic i. Ni theimlais yn well erioed nag Yd awr, diolch i'r Sea- weed Tonic Gellwch anfcn unrhyw un ataf, a dywedaf fwy am y Seaweed Tonic nag a allaf ysgrifenu." Achos o Dowlais. Boneddiges wedi ei hiachau ar ol blyn- yddau o gystudd. Z, Margaret Price, Old station street, Dowlais, a ysgrifena Meh lOfed,—Mr Veno-Anwyi Syr, — Am flynyddau blinwyd fi gan ddolur yr arenau, dyfr- glwyf, a phoen yn fy nghefn. Yr oedd fy nghoesau, traed, 6tc, yn chwyddo yn fawr. Wrth weled eich meddyginiaet h yn cael ei hysbysu yn Dowlais, aethum i lawr i gael dogn rhydd, a phwrcasu dwy botel. Pleser genyf ddwyn tyst- iolaeth fy mod wedi derbyn lies mawr. Y mae y chwydd wedi myned i lawr, ac y mae fy archwaetb wedi. dychwelyd, ac y mae fy nghwsg wedi gwella. Diolch am y feddyginiaeth dda hon. Achos o Aberdar. Mary L Rees, 61 Seymour street, Aberdar, ysgrifena Ebrili 22, 1901 Mr Veno, Anwyl Syr,—Yr wyf yn teimlo yn dra diolchgar am eich meddyginiiieth ardderchog y Ssaweed Tonic. Nid oes iaith a fedr ddesgrifio y gwahaniaeth mawr y mae wedi wneud yn fy iechyd. Dyoddef iis am ddennaw mlynedd oddi- wrth nerves drwg, yr hyn am dygodd yn rhy wan i sefyll, ac a wnaeth fy mywyd yn boen i mi. Nis gallwn siarad a neb heb lefain. Yr oeddwu wedi myned yn llewygol, ac nis gallwn gysgu dim yn y nos yr hyn all gwnaeth yn hollol an- alluog i ddilyn fy ngalwedigaeth. Nis gallwn fynegi fy nheimladau i neb. Ar ol cymeryd amryw ddognau o'r Seaweed teimlais yn llawer gwell-teimlwn yn llawer mwy ysgafn ft on a llawen. Cef- ais fy hun yn eistedd ac yn canu un di- wrnod gan mor hapus y teimlwn. Yr wyf wedi codi am chwech y bore, ac wedi eistedd hyd 10 a 11 y nos,yr hyn nad ellais wneud am 18 mlynedd. Yr wyf yn credu y dylai eich meddyginiaeth gael ei gwneud yn fwy hysbys, a phleset genyf dyst:olaethu o'i ph!aid. Mae Veno's Seaweed Tonic a Veno's Lightning Cough Cure yn cael eu gwerthu am Is Itc a 2s 9c y botel, yn cael eu gwerthu gan Fferyllwyr a gwerthwyr merkh g niaethau drwy'r wlad. Gwerthir gan Boot's Cash Chemists ac Emrys Evans, A ben"re David Richards & Son, Abergwynfi R J Smith Trecynon George Mountain Ash Jenkins, Drug Stores W Harris, Mert yr Oliver Dayies, Pontypridd; Richards, Llwynpia D W Davies, Perth Rees Williims, Tylorstown; Sreorge Pentre a gwerthwyr meddyginiaeth yn mhob man. PBOF. J). THOMAS, M.H.P., M.C.F., MAGNETIC HERBALIST, Nearly Opposite TURKISH BATHS, MERTHYR TYDFIL. — — Advice Pree. Registered. Recommended by Fellow-Members U.S.A., England and Wales. Ladles & Gentlemen treated for any ailment. Call personally or send letter. Send birth-time. —————— (I) Testimonial. Miss Mary Mazey, 27, Twynyrodyn, Mer- thyr, I cured her of pain in the cerebellum (part of the brain) in one magnetic pass. | She says that she was two weeks in bed, and that the pain came in her head about 10 to n o'clock every morning, and lasted 4 to 5 hours—most horrible e cmciating pain j Gives her testimony, b /ered full eleven months. (2) Testimonial. Mr Williams, who delivers bread for How- field's Bakery, his niece had not heard a clock tick for 24 years. With one treat- ment from me in 12 Hours heard clock tick. Two more resemblances of Christ's mira- cles added to the thousands for Prof. D. Thomas. Motto, Know for thyself." Yr eglwys Fethodistaidd: sydd yn meddu fwyaf o rif 01 gymiumwyr o lawer o bob en- wad Protestanaidd. Y cyfajnirif ydyw saith mi Li un a haner. Yn nesaf daw y Bedydd- wyr gydag ychydig dros bum' miliwa; y Pres- byteriaid gyda, brew bedwar miliwrn; tra y deil yr Eglwys Anglicanaidd y pedwaryddi He gyda 3,300,000.. J Bethania, Porth. Cynelir Eisteddfod, Fawreddog (Flynyddol) gyntaf yr eglwys uchod Mawrth=Gwyn nesaf, Mai 20, 1902. Beii niaid y Gerddoriaeth Mri Samuel Davies, G & L, Maesteg, a T. Powell, G & L, Clydach. Beirniaid yr Amrywiaeth a'r Farddoniaeth -Mr Thomas Drew (Y Dryw), Tylors- town. I'r corau heb fod dan 60 mewn nifer a gano yn oreu, I A?r don o flaen y gwynt- oedd' (Dr Parry). Gwobr, 15p, a batb- odyn aur, i'r arweinydd buddugol, a 10/6 i boo arweinydd anfuddugol. I'r cor o feibion heb fod dan 40 mewn nifer a gano yn oreu, Comrades in Arms 3wobr lOp, a bathodyn arlsn i'r a» weinydd buddugol. I'r cor o blant, heb fod dros 14 oed, a gano yn oreu, 'Cysegriad' (T Price, Merthyr). Gwobr, 5p a bathodyn arian i'r arweinyJd buddugol. Caniateir wyth mewn oed i'w cynorthwyo. Unawdau, lp Is yr uLi. Pob rranylion i'w cael gan-Mr Thos. Davies, ) sg., 12, Tanyrallt terrace, Birch- grove, Porth. Traul golexio goJeu-diai Pryde;inig y flwydd- YIlJ ddiweddaf oeddl 100,804.01 bunau; i oleuo goleu-longau 9,000 o bunau; ac i oleuo- oof- fyniegaw a g-wylfeydd (buoys a beacons) oedd dros 8,000 o bunau. ). PEARL LIFE ASSURANCE COY., LIMITED. ANNUAL REPORT 4. For the Year ending December 31st, 1901. Presented at the Thirty-Eighth Annual General Meeting, held at the Offices of the Company, London Bridge, City, E c., Friday, February 21st, 1902. In presenting the Report and Statement of Accounts for the Year, your Direct- ors are pleased to call attention to the fact that their efforts to obtain a Yearly Income of a Million Pounds hnve been'crowned with success, and that for the first time in the history of the Company, the Accounts of the Industrial and Ordinary Branches are published separately. The following figures dlustrate in a very striking manner the rapid growth of the Company's Income and Assets which have nearly doubled during the past four years Income Assets £ s d £ 1897 565,238 12 5 718,466 1898 652,820 3 11 833,669 1899 764,262 15 1 998,112 1900 882,622 17 6 1,1(0,086 1901 1,005,988 13 3 1,429,782 A valuation of the Company's business up to December 31st last has been com pleted by R. M. Moore, Esq, A I.A. who reports a surplus of £ 282.097. INCOME—The total income for the year amounted to £ 1,005,988 13s 3d, being an increase of JE123,365 15s 9d over that of last year. PREMIUMS (December, 1901)—The new Policies issued during the year number r, 964,194 and the Premium Income on the Policies in force on the Comp any's books now amounts to EI,083,244 13s Od CLAI MS- The Company has paid 50,086 Life Claims and Matured Endowments during the year, amounting with Bonuses to £ 326,372 13s lOd, which added to the gums previously paid in claims since the establish nent of the Company, mlke a total of £3,073,565 5s 6d. ACCUMULATED FUMDS—The Assurance Funds, with Capital paid up, now amount to £ 1,429.732 14s 3d, shjwing an increase for tlie year of £ 229,633 lis 2d By Order, P. J. FOLEY, Managing Director. See Reports and Opinions of the Press as to the remarkable progress made by the Company. Wanted, additional representatives in all districts. To good business men liberal terms and certain success-Apply to the Managing Director at the Chief Office, Adelaide Buildings, London Bridge, E.C., or to the D.strict Superintendents — Messrs W. Williams, Station street, Aberdare J. H. Crawden, 12, Capel road, Bargoed; J. P. Davies, 2, Maldvvyn terrace, Abercynon.
[No title]
Pob gohebiaethau, archebion, hysbys- iadau, &c i'w hanfon i Mr G. M. Evans, TARIAN Gffice, Cardiff Street, Aberdare.
YR WYTHNOS.
YR WYTHNOS. Siomedig y telimla, pob Cymro o. herwydd aflwyddiiant yr yrnweiwyr ag Y sgrifenydd y Trefediga.ethau art ran y Gwladfawyr. Ni fu Cymru erioed a'i Jlais yn fwy unol nag oedd y dydd o'r blaen, ar ran ein cyd-genedl anffortunius. Yr ciedd pob terfyni politic- aSdd, at phob clawdldl eawadol wedii diflanu am unwaith, a deùsyfiadi y genedl yni seinio yni Swyddfa: y Trefedigaeth.au, megys 01 un genau. Ar wahan i'r unoliaeth yn. y cais, yr 9 oedd parodrwydd Chamberlain i dderbyni y Genhada,eth Gymreig wedi codi gobeithion uchel yn mhob rhan o, Gymru, y buasai cym- horth syhveddol i'w gad i symaid1 y Gwladfar wyr yn ddigom pell o, swni eu helbuloni d'i- ddiwedd. Mae yn anhaiwddi dweyd pwy o'r gwahanol foneddwyr a ymbilioidd oreu am gymhorth. Yr oeddi pob un a siaradodd, yn gwneyd hyny i bwrpas, heb gymaint a gair 01 wastraff. Ond nid oedd1 dim ond. sioimiant yn. daledigaeth. wedi y cwbl. Nodai Cham- berla,in fod ei gydymdeimlad yn llwyr yn l'fafr deisyfiad v Genedl Gymreig, ond nad oedd yn eiii allu i ayjldaw llong i gludb y Gwladfawyr i Canada. Fe ddichon fod rhyw aniha'wsder swyxldiogod yn ei atal i gydr ymffurfio a dymuniadiau, y cynrychiolwyr o, Gymru. Ond bydd yn anhawdd gan y mwy- afrif o honom gredti nalS gaJlasa.i drefnu rhyw ffordidl i gael Hong air, drawl y Llywodiraeth., pe buasai yn ddigoni mewn cydymdeimlad a'r niudiad. Bydd eii feildithwyr yn Nghiymru yn fwy lluosog o hyn aiian. gan nad fforcld yr edrychai ar y mater. Rhywfodd, ymddanigosai Ysgrifenydd y Trefedigaethau yn hmtach nag yw yn arfer bod. Dyweda-i eii fod c dan yr argtaff mai am eu symud i Dde Affrig oedd: y Gwladfa- wyr, ac mai o. dan y dybiaeth hono- y cania- taodd i dderbyn y gynrychiolaeth. A dar- 11 en rhwng; y llimedlaxi, gellir tybio y buacai yn barod i symud: y Gwladfawyr tuag yno. Os felly, mae yn anihawdd tybioi paham na allasai hyrwyddoi eu symudiad i Canada. Mae yn wir nad' yw Canada, mor llwyr c dan reolaethi J Chili Bull ag yw De Affrig ar hyn o bryd. Ond) print y geiliir credu nad! oedd' yn ddyleclswydd ar y Llywodraeth i gynorth- wyo i boblogi y naill Drefedigaeth yni O'gystal a'r Hall, yni neilldiuol gan fod Canada, am, roesawu y Gwladfawyr, ac wedi ymrwymo i rotlcli darn hela.eth o dda.ea.r at eu gv»as;i>- aeth. Wedi y siicmedigaeth, nidi yw cyfhvr ein cyd-geniedl heb obaith eto. Cynsuodd y tan Cymreig yn fwy anngherddol yn nghalors- aut y boiTieddwyr, wedi v siom yn Swvddfa y Trefedigaethau, ac ar yr' anvir giniaw, wrth fwrdd y Marchog o, Benilergaer, dylifodd, yr addewidioni allan; a, chyni pen yr awr, yr oedd tua £1,500 yn, pwyntio tuag at rydd- had -dla cydi-genedi 01 gaethiwed. Nid oes dim fel hurxani-gymhorth i genedl yn ogystal I 0 ag i umigoiyn. Daw dyddi gswaredigaeth yni awr wedi i Gymru gael ei deffroi at ei dyied- sw-ydd. Ni ddylai fodi yni un; d:rafferth i ni godi swm digc'inoil i d'alu ciudiad y Gwladfa- wYlr i Canada,, yn neHlduol wedi i nd ga.el ein symbylu trwy gaiel ar ddeall y .rhaid i D1 weithio alllan ein hiiachawdwriaeth ein hun- ain. Da.eth helvnt dewi'siad v lIe i urddo Tywysog Cymru yn Gang'heilydd: y Brifysgol i ben yn fwy heddychoi ma llawer pwnr pigo-g. Ychydig yn y Dei yma. oedd yn credu mai yn y Gogledldi y buasai y seremoni yn cymeryd He. Edrychai Caerdydd ar Y lleoeidd eraill fel rhai rhy ddinod i gael) y fath anrhydedd. Ond mate o, leiaf un bon- eddwr craffuis yn y lie a; elwir yn Brifddiioas Cymru, ac i hwmv y gellir' tadlogi y ffaith i'r ymgiprys derfyniu mor foddhaoJ. Gwelai yr hen lane ardderchog sydd yn cynrychioli Dwyrain Morg«nwg yn y Seilledd, maiii yr unig ffordd i gadw Caerdydd., Abertawe, ac Aber- ystwyth ar del-erau sia.radi a'u gilydd, oeddi i'r I'ywyso'g gael ei urddo yn Nghaernarfon. Ei didladl oedd, am u nol iaet h yn nghylch )1 seremoni, ond yr oiedd1 peth arall gandido mewni golwg ar yr un pryd. Llwyddbdd i gael gan ei gyd-drefwyr i dynu eu cais YilI ol, a bu hyny yn f odd ion i b lead wyr Abertawe ac Aberystwyth i wneyd! yr un peth. Bellach, bydlded i heddweh deiyrnasu, a'r Brifysgol i lein-yrehu yn fwy-fwy o dan gysgod ei Uchel- der Tywysog Cymru. -01-- Yr wythnos ddiweddaf, bu farw y rddor adnabyddus Kos Rhonddia. Yr oedcli wedi cyrhaedd hyd derfyn yr addew!id—deg mlyn- edd a thiugain. TreuJiodd y drydiedd ran olaf o'i oes yn Mhontypridd. Arolygydd) Glofaol ydoedd wrth ei alwedigaeth. Bu yn llanwi y swyddOigaeth, bwysig honoi yn am- ryw o lo'feydd y Deheudir. Ond fel cerddior yr adtiabyddid ef tnv)1 yr oU 0 Gymru. Tua deng mily,nedd ar hugain yn ol, nid oedd IUln c:y -tiad cerdldoroi mor enwog; a phoWog- aidd ag ef yn y Deheudir. Gehvid am ei wa,sanaeth yn holl Eiisteddfodaui y wlad yn yr adeg hoinc),. Yr oiedd yn feirniad manwif iawn, a,c yn tueddu weithiau i fod yn llym rlli ei niodiiadau. Dichon y gellir dtweyd ei fod yn fwy or ysgplhaig cerd'dorol na nema wr un o feirniaid y cyfniod boreuol ar ganiadaeth gorawl Cymru. Yr oedd wedi cael mwy o fantais na'r rhan fwyaf o'i :yfoed.'ioin. • Yn nghysgod ei alwedigaeth, y .'gydnabyddodd a rhaiii o gerdldbrioai goreu v yfandir Ewrob. B;ui ar ymweiliadi droicn a G t..■ an.i, a sia,radai j gyda bias am ei ymwelial rhati o, gerdd- orioni y wlad hono. Fel beirniaid cerddorol, r id oedd genym un a allai ymgodymiu ag ef ynl nghywreinion y gelfyddid gerd/iorol. Yr oedd yni siaradwr Ihthrig yn y Gymraeg a'r Saesneg, a,c yn ys- grifemiwr yn y ddwy iaith, heb, nemawi" o'i gystaJ. Achwynai. yn dost ar rai o'n cerddor- am eu bod yn gofalu mwy am gelfyddid! nag am naturioldeb. Arwydd-air "Wil Bryan" oedd ei eiddo ef, a llawemychaiii hyd yn nod r wrth glywed chwibaniad lla,wni 01 naturiol- deb. Cwynai yn dbst weithiau am. drw'stan- eiddiwch rhai o'r hen emynau Cymreig, a chwynaii ym dostach d'rachiefm am: ambeU ieu- ad anff odu s rhwng yr emyn a'r dbn. Yr oedd yn hyddiysg iawm yn llenyddiaeth Cymru yn ogystal ag yn ei cheaddoriaeth. Ni fu haipusach cymdeithaswr na'r Eos. Ni fu neb yn ei gyfeillach heb- fed! yn well, o hyny mewn rhyw wybodaeth, neu gilydd. Yr oiadd wedi ymmeilliduo1 or cylch, Eisc- teddrfod:orl, fel o'r cylch: swyddogoil, er's blvn- yddoedd bellach. Ond bydd hanes. ei farw- olaeth yn deffro, adgoificn am dano eto yn y cyichoedd hyny. Hedldwch i'w lwch.
-:o: BRYN, GER CWMAMAN.
-:o: BRYN, GER CWMAMAN. Blin ia.wn genyf orfod cofnodi damwail1 angeuol a gymercididlle yn Drift, y Bryn, nos Fawrth diweddaf, Chwefror y 18, 1902, i Mr W. Brynfab Rhys, pan yn dyfod allan o'i waith. Chwith^awn fydd gan lawer o'i, gydnabod glywedi a n't y tiro difrafoil, pa rai sydd yn llUOSOig iawn. Yr oedd yn ddyn hynaws a charedig, ac yn ysgolhaig rhagorol yn y ddwy iaith. Yr oedd ym ddyn gwasanaiethgam yn mhob cylch vn y lle--efe oedd ysgrifenydd: y Federation. Disgwyliaf i rai o'm cyfeillion boreu oes o'r Bryn i anfon ysgrif ragorol i'r "Darian" nesaf yn d'eilwng o'r gwrthddrych Ei hen gyfaill, Aberdar. John Marden. -0- Dengys cyfrifiad yr Unol Dalaethaiui fod ZIY yna, 512 01 wryvvodi air gyfer pob 488 o fen- ywod. Y mae gan hyny r,800,000 rhago-r o,, ddiyniolli a bechgyn lliaJg sydd o ferched a chroitesi.
NODIADAU.
NODIADAU. Y mae cyflwr anffodus ein cydgenedl yn y diriogaeth hono-y dymunai gwladgarwyr cywir, uniondyb, os dim dadl, ei galw yn Wladychfa Gymreig '—erbyn heddyw yn creu teimladau dwfn tuag atynt yn eu hel- bul. Yr oedd y ddirprwyaeth gymhellwyd o bob rhad o Gymru i ymweled a Mr Cham- berlain yn Swyddfa y Trefedigaethau, yr wythnos ddiweddaf, y mwyaf dylanwadol aeth o'r Dywysogaeth erioed. Er iddynt fethu yn eu hamcan blaenaf i gael cynorth- wy y Llywodraeth i gludo 500 o Gymry Patagonia i Canada, bu hyny yn symbyliad nerthol i'r ddirprwyaeth ddangos eu cydym- deimlad yn ymarferol trwy danysgrifio tua phymtheg cant o bunau cyn ymadael. Da iawn. 'Un cyffyrddiad o Natur a wna y byd ar dan.' • 0 Yn awr, a yw ddim rhywbeth yn eich tin" chwi a minau i wneyd yr un peth? Ai nid yw yn ddichonadwy i wneyd y peth yn bwne cenedl, a myn'd a'r blwch casglu o gwmpas yn enw gwladgarwch, a chael gwel'd beth o werth ydym yn ol hyn a hyn y pen ? Y mae sefyllfa Cymry Patagonia yn rhy hysbys i fanylu-yn sicr fod pethau lawn cynddrwg ag amlygir, ac nid yw wiw yn awr ail-adrodd daroganau y gorphenol; mae pawb yn gall wedi'r digwyddiad, a phwy Gymro heddyw a groqyn o anturiaeth yn fyw na fu yn feddyl- iol rhywbryd 'Yn bwyta gwenith o Batagonia.' --0-- Brwydr ffyrnig yw streic y Penrhyn. Cyn- aliwyd cyfarfod yn y Memorial Hall y nos o'r blaen i. gydymdeimlo a'r gweithwyr. Siaredid yn rymus rhyfeddol gan Dr Lunn, a lywyddai, a Dr Clifford. Crybwyllwyd amryw bethau ddylent gael eu gwneyd yn hysbys drwy y wlad yn nghylch gwahardd- iadau gorthrymus Arglwydd Penrhyn. Fe wrthoda ei arglwyddiateh hawl y gweithwyr i gael goruchwyliwr i ymdrin mewn unrhyw annealldwriaeth rhyngddo ef a'r awdurdod- au, nac hyd yn nod ganiatau iddynr ymdra- fod trysorfa y cleifion a gynelir ganddfnt ond drwy swyddogion penodedig ganddo. Dywedodd Dr Lunn fod Bethesda n i. 15,000 preswylwyr wedi ei difrodi mor Ilwyr ag un o drefi De Affrica. Dywedai Dr Clifford fod yntau am lechen lan '— llawer henach na llechen Rosebery. Y llinell gyntaf arni oedd— Gormes y cryf ar y gwan ac yr oedd am ddileu hono oddiarni. Pan mae goreuon y deyrnas yn cymeryd y fath ddyddordeb yn mhynciau llafur, y mae gobaith am ddyrchafiad y werin. Yr an- hawsdra ydyw eu cael i deimlo dyddordeb ynddynt eu hunain yn fynych. -0-- Y mae etholiadau lleol yn yr ymyl eto, a chynrychiolwyr llafur laweroedd yn debyg o ddyfod ar y maes. Mewn rhai lleoedd eeir y cymdeithasau llafur yn ddifraw— bydd eu harweinwyr yn hepian-eiddigus, neu yn-wel, dewch i ni ddweyd hyny am dro— yn llygredig; yn bethau y gellir eu gwasgu i gildwrn! Mewn cymydogaethau ereill, y mae tuedd i orweithio yr egwyddor o gyn- rychiolaeth llafur. Dylid gofalu am hyny, oherwydd nid yw cynrychiolydd, mwy na'r boneddwr arall hwna, yn soniarus iawn wrth ei dynu gerfydd ei glustiau. Yn sicr i chwi, wy' wedi ei threio hi! -0> Yr iaith Gymraeg, mae hithau yn cael ei thynu dros y g010sg ambell dro mewn Ile- oedd annhcbyg yn fynych. Y mae y fonedd- lges dafod ystwyth-ml a ddywedwn dafod- rydd, oni bai fod ei ystyr yn cael ei gam- ddeall-Gwyneth Vaughan yn anerch cyfar- fodydd ar ran Cymdeithas y Ddraig Goch, ac yn llawdrwm ar y newyddiaduron Cym- reig am gyfieithu ne vyddion Seisnig. Wel, y mae hyny yn bo-th digon diflas i Gymro yn fynych, ond mi buaswn yn boffi gwybod hefyd- ar rar rhai o fechgyn yswil y papyr- au newyddion—sut gebyst mae hercyd nhw dros Glawdd Off a mewn unrhyw ffordd arall? Ond fe ddaliwn flychaid o Bine Pills fod yr hct sydd ar benau boneddigesau cym- deithas y ddraig goch yn arddull diweddaf Paris, heb grybwyll am fanylion dyddorol ereill. -0- Gwelwn fod rhai o bwyllgorau addysg y cymydogaethau gweithfaol yn talu sylw i addysgu Cymraeg yn yr ysgolion dyddiol, a gallwn yn galonog ddywedyd gyda Gwyneth Vaughan mai 'deffro mae dydd' ar yr iaith. Yr wythnos ddiweddaf, gwelais bapyrau yn cael eu gwasgaru i gymeryd pleidlais y trethdalwyr ar y pwne. Gofynid os oeddynt yn gefnogol i ddysgu Cymraeg i'w plant.' Wel, nid dim yn angen mewn holiad o'r fath o dan gronglwyd lie yr wyf fi 9 17, yn ymgysgodi, ond mi welais i bapyr pleid- lais mewn ty lie yr oedd y gwr a'r wraig mewn cryn benbleth sut oedd ateb, a hyny yn onest. -01-- 'Nawr yr oedd y papyr pleidleIsio wedi ei argraffu yn Seisnig, a chofiwch chwi Seisnig School Board hefyd ond nid o'r fan buno y codai yr anhawsder, oherwydd yr oedd y ddau yn deall Seisneg yn dda-o ran hyny, Saeson o nhw. Yr oedd y gwr yn ddyn cydwybodol, ac yn hyny o beth yr oedd y wraig yn gyfartal. Ond yr oedd y papyryn yn gofyn iddynt dori croes o dan yr Yes neu .LVO, cs-oeddynt yn gefnogol i roddi addysg Gymreig i'w plant,' a sut oeddynt i weith- redu, oblegyd nid oedd plant ganddynt. Fe geisiai fwrw'r draul fel trethdalwr, ond ni fedrai yn ei fyw wastadhau pethau o'r cyfoiriad hwna, gan fod y cwestiwn yn syml, A oeddynt yn gefnogol i roi addysg i'w plant? A'doedd ganddynt yr un chwaith- ach ychwaneg, ac yr oedd y dincod yn dis- gyn yn naturiol ar ddanedd y plant Wrth gwrs, yr oedd y wraig am drwsio pethau, ond yr oedd y gwr yn anfoddlon llindagu ei gyd- wybod a rhubanau amryliw y wraig. Yr oedd y cwestiwn yn syml, ond yn ei siml- rwydd yr ymresymai. Sut gallai efe, er yn 1 drethdalwr, a hawl fel y cyfryw, i roi'r croes, eto ni theimlodd erioed mor anodd ei < chario! Bron nad oedd arno gywilydd drosto'i hun, yn ei wel'd yn cael ei gornelu, a hyny ar air ei hunan. Cofiwch chwi, yr oedd yn frwd dros ddysgu Cymraeg i'w blant, tase rhai ganddo. Wrth reswm, nid bai Bwrdd Ysgol Llanwyno oedd hyny, ond byddai lawn cystal iddynt fod digon bonedd- igaidd iddynt beidio ceisio gwneyd y treth- dalwr soniedig yr hyn nad oedd, 5nd dwy i ddim am gadw tvrrw am hyny, oherwydd fe benderfynodd y wraig dynged y papyr pleidleisio yn dawel fach --(}- Y mae pobl Birmingham yn beaderfynol o ysbeilio'r cenedloedd mewn rhyw ddull neu gilydd. Fel y mae yn hysbys, y mae gwaith dwfr Cwm Elan, Sir Faesyfed, yn aruthrol ei faintioli, a darnau gwerthfawr i hanes Cymru yn cael dyfrllyd fedd. Gor- chuddir yn fuan yr ardal lie y bu y bardd Seisnig ardderchog Shelley yn preswylio am ysbaid. Ai yma, tybed, y gwrandawodd yr Ehedydd yn canu ac yn I tywallt cawod o felodedd' i lawr, a'i weled Like a poet hidden In the light of thought?' Tra mae ef 'wedi ei gasglu at freninoedd meddwl,' fel y canodd yn fendigedig am ei gyfaill Keats.
LLECHRES Y "LECHEN LAN."
LLECHRES Y "LECHEN LAN." Creodd areithiau Arglwydd Rosebery yn Le'rpwl y dyddiau diweddaf lawer o gyffro yn nghylchoedd gwleidyddol y wlad. Er mai ar hvyfan Rhyddfrydol y safai, ym- ddengys fod ei eiriau yn disgyn fel y gawod wlaw-y tviier-wlaw yn go gyfartal ar y naill blaid a'r lIall. Gyda meddwl rhydd ac ago red siaradai yn ddifloesgai ar bync- iau cartrefol a thramor, ac ar yr olaf haeddai sylw arbenig. Datganai yn glir nad oedd yn awyddu am safle arweinydd plaid-nad oedd amgen na chyngorydd ar gyfwng pryderus yn hanes ein gwlad. Ac o safle mor fanteisiol, nis gailai lai na gwasanaethu ei genedlaeth, gan nad ydym yn y blynyddoedd diweddaf hyn yn cyfran- ogi yn rhy flysiog o goginiaeth bob dydd chwilotwyr poblogrwydd y llwyfan wleid- yddol, ac y mae Ilais gwr o'r rheng flaenaf, ag a wyr I hywbeth arm weithrediadau mewnol y Llywodraeth Brydeinig, yn beth dymunol. Ac yn yr ystyr eangaf i wleid- yddiaeth-y wedd Ymnerodrol arni, gall Arglwydd Rosebery sefyll yn dalgryf, a chodi ei ddeheulaw, a dywedyd Mi wn i bwy y credais Teimlid fod ei welediad yn glir a chyrhaeddbell ar wladlywiaeth dramor, ac amfygai unp'ygrwydd ar yr holl gwestiyn- au gytlyrddai. Ond a'i gysylltiad arhaglen y blaid Ryddfrydol, tra yn aredig ei gwys ei hun, ni awgrymodd pa hyd yr arosai rhwng dau gorn yr aradr, nac ei dysgwyliai y byddai Asquith a'i weision ereill yn hau ar ei ol. Beth bynag am hyny, y mae ei gyngor i'r blaid Ryddfrydol yn parhau yr un- i gael Ldechen Lan,' ac yn hyny ymddengys pa mor anymarferol y mae, yr hyn sydd yn cyffwrdd yn ddiddadl a'i ddiffyg mawr fel gwladweidydd cartrefol, a'r hyn yn ddiau fu yn achos o'i fethiant yn nhymor byr ei weinyddiaeth. Mae y syniad o I lechen lan i gynifer o bleidiau fydd yn gwneyd i fyny y blaid Ryddfrydol fel halen ar frÍw. Meddylier am Arglwydd Rosebery rhyvt- foreu—y cyn- taf o Ebrill dyweder-yn cymeryd at y gorchwyl o ail-drefnu rhaglen y blaid Rydd- frydol. Fleblaw y ffaith bwysig—hanfodol bwysig-yr ystyriaeth o syniadau y bobl- syniadau sydd wedi tyfu yn mywyd y werin, sydd wedi ei meithrin gan hyawdledd y llwyfan, a chan fyfyrdod y Ilyfrgell, ac nad yw aelodaeth Seneddol heddyw yn gynrych- iolaeth berffaith o'r cyfryw. Sut y gallai Arglwydd Rosebery sicrhau y byddai ei raglen yn dderbyniol gan y wlad, a chaniatau y byddai yn alluog i wastadhaa man raniadau y blaid, yr hyn fyddai yn an- nichonadwy iddo gyda gradd o lwyddiant ? Byddai. y gorchwyl hwn yn unig yn ddigon i'w chwalu i'r pedwar gwynt. Ac edrych ar foesoldeb ei amcan, mae -yn fwy nag am- heus, gan nad yw yn edrych ar bynciau y rhaglen Ryddfrydol gyda'r cydymdeimlad a hawliant—rhywbeth y gallai eu cyfnewid ar antur, fel y gall droi bysedd yr awrlais i'r awr y dymunai i'r blaid Ryddfrydol daro. Gwall difrifol yn ei ragolygon yw hyn. Mae yn cyfrif gormod lawer ar ei law ei hun, ac yn cydnabod rhy ychydig i lais y bobl. Mae yn ddiffygiol yn y cydymdeimlad hwnw yn unig all enyn dyddordeb. A phrin iawri,y gallem ddysgwyl i aelod o'r bendefigaeih. urddasol, er ei holl atdyniad personol, sydd yn ymdroi beunydd a beunos ar ochr lachar cymdeithas, fod yn wahanol. Rhy brin y gall wisgo o wychder ei amgylchoecld,1 weled pethau fel y maent, nac yn alluog i weled pethau fel y dylent fod, yn sicr. Na, mae < llechen Ian 7 yn beth annichon- adwy; ac os llechen o gwbl, llechen lawn ddylai fo i, a rhywbeth ami wna i feddwl a chalon y bobl ymhyfrydu wrth ei darllen —rhywbeth a safai fel cydnabyddiaethj leiaf i hawliau y bobl, a llais y bobl sydd i benderfynu yr amlygrwydd mae y gwahanol gwestiynau i gymeryd ar y rhaglen. Gall y gwahanol raniadau sydd yn ffurfio y blaid wneyd gwasanaeth cenadol, ond nis gall unrhyw ddosbarth, chwaethach gwr unigoi, ddweyd yn unbenol yr hyn ddylai y peth nesaf ar y rhaglen fod. Ofnwn fod Arglwydd Rosebery am redeg- plaid ar yr un tir a rhedeg ceffylau, a'a dysgu i neidio ffosydd a chlwydi gydag ys- twythder rhyfeddol. Prin mae moesoldeb Epsom yn gyfartal i draddodiadau gwleid- yddol y blaid etifeddodd waddol werthfawr diwygwyr y gorphenol. Na, mae Arglwydd Rosebery yn annichonadwy—ond fel Ar- glwydd Rosebery
Advertising
Tabernacl, Senghenith. o A GRAND ø Competitive Concert 4* Will be held at the above ch pel a ON MARCH 15th, 1902. Voca' adjudicators: Prof Edwtrds,Pontypridd Recitations E Evans, Esq., Councillor, Aber. Events Champion solo (any solo), confined t) Male voices. Prize, 80s. Champion solo (any solo) confined to Female voices. Prize, 3Js. Recitation, open competition, any piece, prize 10s 0d. For fur^per particulars apply to the Secretary R MASON, 176 Commercial street, Senghenith.