Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

8 erthygl ar y dudalen hon

'-''-'',-,>,.1.,,,,,, HWNT…

CRISTIONOGAETH A MACHIA VELL-IAETH.

-: 0:------YNYSBOETH.

[No title]

BETHANIA, MERTHYR VALE. --u----

HANES HIRWADS WRGANT O'R GANRIF…

:o r — RHOS, HIRWAUN.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

:o r — RHOS, HIRWAUN. Yr; y burned gamrif y dechreuwyd poblogi Rhos Waen, neu Gorswra,en—dyma enw cym- henid y waun. Ystyrir y waen yn gyrhaedd- adwy o Ystradfellte, Brycheiniog, hyd at -viiscim, Mountain Ash. Adeiladwyd capel- aiu! gan yr ychydig amaethwyr yma thraw, ag oedd' wedi ymsefydlu eu hanedd-dai ym nghanol y coedwigoedd, heb heolydd, ac ym I y annghyfanedd. Ondi erbyn y ddegfed gan- rif, cawn fod y boblogaeth wedi lluosogi i'r fath raddau fel yr oedd y boblogaeth yn rhifo ei chanoedd1. Yr oedd y Rhos Waen wedi ei britho a man: amaethdai, a llafur- iwyd ei gwjstadedd a'i llechweddau gyda di- wydrwydd. Mae hames cenedl y Cymry d:rwy'r oesau ym eim cadamhau eu bod wedi parhau i amddiffym gwirioneddau Efemgyl y Tangnefedd, Adeiladwyd Capel Aberpci 9-wm, Glyn Nedd, gyntaf yn y 6ed ganrif, ar y beddfeini yn Nghanell y Capel, sydd yn rhoddi sail gadam fod teulu Aberpergwm yn disgyn o Dywysogion Morganwg. Ar un y mae y cerfiad canlymol: "Er CoffadWriaeth am Arglwyddi Glyn- Nedd, a gladdwyd isod: Gwehelyth Rhys "ah Iestyn (1092), o ba rai, parth mam, y mae tylwyth Aberpergwm yn hanedig; ac am Rhys ab Sion (1460), a Sion ab Rhys a gladdwyd yma; hanedigion Einion ab Coll- wym, a'i wraig Nest, ach Iestyn,, a fuont yn bendefigdon Glyn N edd trwy briodasfraint, parth etifeddes un o ddisgynyddion y Rhys uchod, mab Iestym, Tywysog Gwent a J' r- ganwg." Ar f eddfaem arall y mae: Beddfaen Gwymgaf, Blaen Baglan Afan, a I gladdwyd yma dros oesoedd, hil Caradog ab Iestym, Teyrn Arglwydd Nedd ac Afan, hanedigiom trwy briodas ag un o Dywysogion, I ail fab Syr Leisrom de Afam (1248) ac eti- feddes o deulu Einiom ab Collwyn, a'i wT&ig Nest. Nef idd eu heneidiaiut, a bydded e*o rad penllad cyssefim trwy deilyngdod u eu t hiliogaetb."

Advertising